Khóa luận Sưu tầm - Vận dụng để biên soạn bài dạy lịch sử địa phương, góp phần nâng cao chất lượng bộ môn ở trường THPT

nƣớc chằn chịt khắp huyện. Do vị trí địa lý và kinh tế nhƣ trên, nhân dân vùng cao ở Trà Bồng làm nƣơng rẫy, trồng ngô, sắn… làm nguồn sinh lợi sinh sống. “Theo sách Đại Nam nhất thống chí: huyện Trà Bồng ngày xƣa có tên gọi là Nguồn Đà Bồng, đến thời Minh Mạng đổi tên là Nguồn Thanh Bồng. Năm 1915, thực dân Pháp đổi thành Đồn Trà Bồng. Sau cách mạng tháng Tám 1945, chính quyền cách mạng đổi châu Trà Bồng thành huyện Trà Bồng”. Khi mới thành lập gồm 10 xã dân tộc thiểu số với các dân tộc anh em: Cor, Hrê, Cà Dong, Kinh. Đặc điểm nổi bật của nhân dân là qua bao thế hệ chung sống, luôn nêu cao tinh thần đoàn kết chân thành, chung thuỷ, nƣơng tựu giúp đỡ lẫn nhau nhƣ “con cùng một mẹ cha, nhƣ nhà một nóc”. b. Cuộc khởi nghĩa Trà Bồng. * Bối cảnh lịch sử. Ở miền Nam: sau hiệp định Giơnevơ, miền Nam bị dìm trong biển máu, bằng các chiến dịch tố cộng, diệt cộng, luật 10/59. Các cơ sở cách mạng bị đánh Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 49 phá làm cho cán bộ, đảng viên, nhân dân dao động. Trong khi đó đƣờng lối cách mạng miền Nam chƣa đƣợc xác định rõ ràng. Ở địa phƣơng Quảng Ngãi: Sau hiệp định Giơnevơ 1954, nhân dân Quảng Ngãi tạm thời sống dƣới ách thống trị của bọn Mỹ - Ngụy. Biết Trà Bồng là một căn cứ cách mạng kháng chiến, chúng đặt ách thống trị tại đây với bộ phận Ngụy quân. “Âm mƣu dùng ngƣời Việt trị ngƣời Việt, dùng ngƣời dân tộc trị ngƣời dân tộc”. Vì vậy, Quảng Ngãi trở thành vùng trọng điểm đánh phá cách mạng của Mỹ - Diệm. Dù bị khủng bố, đàn áp dã mang nhƣng nhân dân Quảng Ngãi vẫn không hề lùi bƣớc trƣớc quân thù, luôn nổi dậy đấu tranh. Cuộc khởi nghĩa Trà Bồng nổ ra trong bối cảnh nhƣ vậy. * Chủ trƣơng của tỉnh uỷ Quảng Ngãi tại Trà Bồng. Sau khi Mỹ đặt ách thống trị lên vùng đất này, nhân dân địa phƣơng dƣới sự lãnh đạo của tỉnh uỷ Quảng Ngãi đã chuẩn bị mọi điều kiện để tiến tới khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân. Tháng 2/1958, tại căn cứ Trà Ngung – Trà Bồng, tỉnh uỷ Quảng Ngãi họp bàn vấn đề chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang. Ngày 25/5/1958, hội nghị Tỉnh uỷ họp tại xã Trà Bùi – Trà Bồng, lập kế hoạch cụ thể cho cuộc khởi nghĩa Trà Bồng và miền tây Quảng Ngãi. Kế họạch đƣợc liên khu uỷ liên khu V đóng góp ý kiến cụ thể và thông qua: “dân gắn bó với Đảng, Đảng bám rễ sâu trong nhân dân” Lập ban quan quân sự tỉnh uỷ do đồng chí Phan Thanh Biền làm trƣởng ban. Ngày 7/7/1958, tại xã Gò Rô thuộc xã Trà Phong (Trà Bồng), Tỉnh uỷ mở đại hội đại biểu nhân dân các dân tộc thuộc miền Tây Quảng Ngãi, bàn việc đoàn kết các dân tộc: Cor, Hrê, Cà Dong, Kinh. Đại hội hoàn toàn tán thành chủ trƣơng của Tỉnh uỷ và nhất trí thông qua quyết nghị: Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 50 - “Kêu gọi các dân tộc đoàn kết xung quanh Bác hồ, đồng lòng hợp sức để đánh đổ Mỹ - Diệm, mọi ngƣời tham gia lực lƣợng vũ trang, luyện tập quân sự, làm vũ khí, sẵn sàng nổi dậy giành chính quyền. - Ra sức sản xuất và bố phòng, bảo vệ nƣơng rẫy, chuẩn bị lƣơng thực cho cuộc kháng chiến. - Bảo vệ Đảng, bảo vệ cán bộ, kêu gọi nhân dân xoá bỏ mê tín dị đoan. - Ban lãnh đạo tỉnh trao cho đại hội lá cờ mang dòng chữ “Suốt đời đi theo Bác Hồ làm cách mạng.” (1) Đại hội Gò Rô là “Hội nghị Diên Hồng” chống Mỹ, cứu nƣớc, thể hiện tinh thần đoàn kết chiến đấu và quyết tâm theo Đảng làm cách mạng của nhân dân địa phƣơng Trà Bồng. (2) Tháng 8/1958, lực lƣợng cách mạng đã tổ chức diệt trừ bọn ác ôn ở các huyện Bình Sơn, Sơn Tịnh… Những hoạt động này làm cho bọn Ngụy quyền hoang mang, lo sợ, không dám hung hăng nhƣ trƣớc. Quần chúng phấn khởi, tin tƣởng vào thắng lợi của cách mạng. Bƣớc sang năm 1959, để chống phá cách mạng, Mỹ - Diệm ban bố luật 10/59, lập toà án quân sự để xử tội “Việt cộng phá hoại và khủng bố”. Chúng đặt Quảng Ngãi vào vùng trọng điểm của công cuộc đánh phá của Mỹ - Diệm. Chúng cho rằng tiêu diệt đƣợc cơ quan đầu não ở đây mới bình định đƣợc Quảng Ngãi, đẩy mạnh đánh phá toàn miền Nam. Nghị quyết 15 của trung ƣơng Đảng, Đề cƣơng cách mạng miền Nam ra đời đáp ứng đúng nguyện vọng của nhân dân: “phong trào nhƣ nắng hạn gặp mƣa rào”, quần chúng nhân dân phấn khởi, tin tƣởng vô hạn thổi bùng lên ngọn lửa khí thế cách mạng trong nhân dân. Quán triệt đƣờng lối của cách mạng miền Nam, tỉnh uỷ chủ trƣơng thành lập các đơn vị vũ trang: đơn vị 339 (thành lập ngày 3/3/1959), gồm 33 cán bộ, chiến sĩ. Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 51 Các thành viên đã thề rằng “chiến đấu đến giọt máu cuối cùng, để đánh đỗ Mỹ - Diệm, giành chính quyền về tay nhân dân. Ngày 19/8/1959, thành lập đơn vị vũ trang thứ hai phiên hiệu 89… Cuộc đấu tranh chính trị kết hợp với đấu tranh vũ trang của nhân dân Quảng Ngãi để làm thất bại bầu cử quốc hội của chính quyền Sài Gòn. * Diễn biến của cuộc khởi nghĩa. Ngày 23/8/1959, địch điều quân lên Trà Bồng, vây ráp các xã, cƣỡng bức dân đi học bầu cử. Cuộc đụng độ giữa ta và địch diễn ra gay go và quyết liệt. Đơn vị 339 và các nhóm vũ trang tự vệ đƣợc đều đến những nơi xung yếu để hỗ trợ cho nhân dân đấu tranh. Ngày 26/8/1958, quân lính Sài Gòn kéo đến xóm rừng xã Trà Lãnh. Nhƣng bị đồng bào ngăn cản cuộc hành quân, bao vây nơi đóng quân của chúng. Địch hoảng sợ, bỏ chạy qua Trà Phong, lại bị đánh bỏ chạy về Eo Chim. Khắp nơi nhân dân tổ chức đào hầm, đánh địch. Cuộc khởi nghĩa lan rộng khắp rừng núi Trà Bồng. Ngày 28/8/1959, tờ mờ sáng, tiếng cồng chiên la hét hoà trong tiếng súng từ các bản làng, vang động khắp núi rừng Trà Bồng, thúc giục đồng bào xuống đƣờng bao vây tiêu diệt Ngụy quân, cuộc khởi nghĩa nhanh chóng lan rộng khắp miền tây Quảng Ngãi. Nhân dân và thanh niên các xã Trà Phong, Trà Lãnh, Trà Quân, Trà Sơn, Trà Nham, Trà Khê, đồng loạt bao vây, tiêu diệt bọn cảnh sát ác ôn, uy hiếp tinh thần binh lính địch. Vùng cao Trà Bồng bừng khí thế quật khởi. Quân lính Sài Gòn trốn vào các thôn nóc, một số bị chúng ta tiêu diệt, số còn lại chạy về Eo Chim nhƣng vẫn bị quân ta tiêu diệt. Bộ máy kìm kẹp của Mỹ - Diệm ở cơ sở bị đập tan. Các hòm phiếu bị phá bỏ. Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 52 Chiều ngày 28/8/1959, trƣớc khí thế chiến đấu của nhân dân ta, quân địch chỉ còn đóng tại Eo Chim, Eo Rây, quận lỵ. Đến ngày 29, chúng bị ta tiêu diệt. Đêm 30 rạng 31/8/1959, lực lƣợng vũ trang bao vây quanh đồn địch, đánh chiên trống, thổi tù và uy hiếp địch. Trƣa ngày 31/8/1959, toàn huyện Trà Bồng đƣợc giải phóng. Đến ngày 3/9/1959, đƣợc sự chỉ đạo chặt chẽ của ban chỉ đạo tỉnh uỷ và ban cán sự miền tây Quảng Ngãi, nhân dân xã Trà Phong mở đại hội tại Gò Rô thành lập nhân dân tự quản cấp xã. Cuộc khởi nghĩa diễn ra trong vòng 8 ngày đêm từ 28 đến ngày 4/9/1959, dƣới sự lãnh đạo của tỉnh uỷ, Đảng bộ Trà Bồng đã lãnh đạo nhân dân đập tan quân Mỹ Ngụy ở thôn xóm. Cuộc khởi nghĩa giành thắng lợi hoàn toàn. * Những tấm gƣơng trong chiến đấu: Trong một lần đi liên lạc cho cơ quan tỉnh uỷ, đồng chí Lý bị địch bắt, địch dùng mọi thủ đoạn vừa dụ dỗ vừa tra tấn, nhƣng đồng chí vẫn không khai. Cuối cùng, địch cột anh vào xe Jeep kéo anh chạy trên đƣờng, làm dập nát cả thân thể đồng chí. Đồng chí đã hy sinh anh dũng để bảo vệ cơ quan lãnh đạo an toàn. Anh Ây ở Tà Ôi, xăm trên tay khẩu hiệu “đã đảo Mỹ Diệm”, khi anh đi rãi truyền đơn bị địch bắt đánh què tay, anh vẫn hô khẩu hiệu và nói thẳng vào mặt bọn chúng: “đánh gãy tay tao xăm, miệng tao hô đã đảo Mỹ Diệm là đúng”. Trong lúc đi tuyên truyền nhân dân đứng lên chống Mỹ, cụ Triều không may bị giặc bắt, chúng tra tấn, dụ dỗ, dẫn cụ qua thôn nóc, gây uy hiếp trong nhân dân. Nhƣng cụ vẫn không hề tiết lộ mà giữ trọn khí tiết. Trƣớc lúc bị bắn cụ dặn con cháu: “tôi chết, con cháu tôi và đồng bào hãy tiếp tục chống Mỹ Diệm đến cùng và suốt đời đi theo Bác Hồ làm cách mạng”. Qua những tấm gƣơng đó, giúp học sinh thấy đƣợc lòng quả cảm của nhân dân ta, đặc biệt là các dân tộc thiểu số, trƣớc hành động man rợ của kẻ thù nhƣng Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 53 vẫn không làm họ sợ hãi. Chính họ làm cho con cháu của mình phải khâm phục và noi theo. Chính hành động đó đã tiếp thêm sức mạnh cho những thế hệ tiếp sau đứng lên chống Mỹ bảo vệ quê hƣơng và đất nƣớc. Đó là những tấm gƣơng mà chúng ta phải giới thiệu để các em noi theo, giáo dục tinh thần học tập và đoàn kết tất cả các dân tộc anh em trong địa phƣơng. * Kết quả, ý nghĩa: Cuộc khởi nghĩa Trà Bồng đã giành thắng lợi hoàn toàn. Cổ vũ phong trào đấu tranh lan rộng ra toàn tỉnh Quảng Ngãi và Nam Bộ. * Bài học kinh nghiệm: - Phong trào quần chúng có vai trò hết sức quan trọng trong quá trình phát triển của phong trào cách mạng. - Kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang của quần chúng, xây dựng lực lƣợng vũ trang quần chúng là nhân tố thúc đẩy phong trào phát triển. - Đƣờng lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng cơ sở là sức mạnh to lớn để tập hợp quần chúng nổi dậy đấu tranh. - Đoàn kết các dân tộc anh em, tiến hành công tác địch vận, nhằm tạo nên sức mạnh để chống lại kẻ thù. * Kết thúc bài học. Giáo viên yêu cầu học sinh viết bài thu họạch về nội dung kiến thức của bài học và nêu cảm nhận của bản thân khi đƣợc học tại nhà bảo tàng. II.2.2. Bài “Chiến thắng Vạn Tƣờng – 1965” Theo nội dung chƣơng trình của bộ môn, bài học này nằm trong phần I “chiến đấu chống chiến tranh cục bộ của Mỹ ở miền Nam”, bài 22 sách giáo khoa lịch sử lớp 12, chƣơng trình cơ bản. Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 54 Chiến thắng này đƣợc đƣợc đƣa vào trong chƣơng trình lịch sử dân tộc. Vì sự kiện diễn ra tại địa phƣơng Quảng Ngãi (huyện Bình Sơn). Em muốn giới thiệu cho học sinh ở địa phƣơng nắm rõ hơn về sự kiện này, thấy đƣợc mối quan hệ giữa lịch sử địa phƣơng với lịch sử dân tộc. Tinh thần chiến đấu anh dũng của nhân dân địa phƣơng Bình Sơn. II.2.2.1. Công tác chuẩn bị của giáo viên và học sinh. * Chuẩn bị của giáo viên: - Chuẩn bị bản đồ huyện Bình Sơn, bản đồ hƣớng tiến công của quân địch. - Sƣu tầm tài liệu để biên soạn bài học. - Gặp gỡ nhân chứng lịch sử trong trận Vạn Tƣờng. - Sƣu tầm tranh ảnh nhằm làm cho bài học thêm phong phú, sinh động. * Chuẩn bị của học sinh: - Sƣu tầm những tài liệu của địa phƣơng. - Sƣu tầm tranh ảnh có liên quan trong bài học. - Tìm hiểu trƣớc những nội dung do giáo viên yêu cầu. II.2.2.2. Biên soạn giáo án giảng dạy. a. Mục tiêu bài học. * Về kiến thức: - Tìm hiểu những sự kiện có liên quan đến chiến thắng Vạn Tƣờng. Nhằm làm rõ trận đánh đầu tiên mà Mỹ thực hiện trong chiến tranh cục bộ. Đồng thời thấy đƣợc ý nghĩa của nó đối với lịch sử dân tộc. - Âm mƣu của địch trong cuộc chiến tranh cục bộ với địa phƣơng huyện Bình Sơn. - Chủ trƣơng của Đảng bộ huyện Bình Sơn trong cuộc đấu tranh chống lại âm mƣu của đế quốc Mỹ. Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 55 - Diễn biến của của trận đánh tại thôn Vạn Tƣờng. - Kết quả, ý nghĩa của cuộc chiến đối với nhân dân địa phƣơng nói riêng và nhân dân Nam bộ nói chung trong cuộc chiến tranh chống đế quốc Mỹ và tay sai. * Về tƣ tƣởng – tình cảm: giáo dục cho học sinh: - Niềm tự hào về truyền thống đấu tranh của nhân dân địa phƣơng. Đó là tinh thần đoàn kết, dũng cảm chiến đấu của nhân dân ta, nhằm đánh bại cuộc tiến công bằng phƣơng tiện vũ khí hiện đại của Mỹ. - Thể hiện thái độ của mình khi chứng kiến vụ tàn sát của địch đối với nhân dân địa phƣơng, từ đó hình thành ở các em thái độ lên án chiến tranh, bảo vệ hoà bình cho nhân loại. Qua đó, các em yêu mến quê hƣơng, xây dựng góp phần phát tiển quê hƣơng, đất nƣớc. * Về kỹ năng: - Rèn luyện kỹ phân tích, đánh giá, so sánh một sự kiện. - Có sự liên hệ với sự kiện lịch sử dân tộc. - Rèn luyện khả năng sử dụng bản đồ, sơ đồ và biểu đồ. * Giáo viên dẫn vào bài học. Sau khi bị thất bại trong cuộc chiến tranh đặc biệt, Mỹ tiếp tục đề ra chiến lƣợc mới “chiến tranh cục bộ” hòng bóp chặt cách mạng miền nam, biến miền Nam thành đế quốc thứ hai của Mỹ. Vì vậy, chúng tăng cƣờng các loại vũ khí hiện đại, ráo riết gây chiến tranh trong toàn miền Nam. Để chống lại âm mƣu của đế quốc Mỹ, nhân dân miền Nam nói chung và địa phƣơng Quảng Ngãi nói riêng đã chủ trƣơng, tập trung mọi lực lƣợng để chống lại cuộc hành quân của chúng. Để tìm hiểu xem tại địa phƣơng Bình Sơn, Đảng bộ và nhân dân đã tổ chức chiến đấu nhƣ thế nào, kết quả ra sao? Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài học lịch sử địa phƣơng: “CHIẾN THẮNG VẠN TƢỜNG - 1965 ” Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 56 * Tổ chức dạy học Hoạt động của giáo viên - Học sinh. Kiến thức học sinh nắm. Hoạt động 1: cả lớp, cá nhân. - Giáo viên treo bản đồ vị trí địa lý của huyện Bình Sơn để khái quát cho học sinh nắm về tên gọi và vị trí địa lý của thôn Vạn Tƣờng. Năm 1471, trong cuộc nam chinh vua Lê Thánh Tông đã đến động Hàng Đô, nay nằm trƣớc UBND xã Bình Hải, thị sát vịnh Dung Quất, nghỉ ngơi và biên chế lực lƣợng trƣớc khi đến Sa Huỳnh và kinh đô Đồ Bàn (Bình Định), vua nói: "Thiên giáng Vạn Tƣờng, chúc chƣ đô toàn thắng". Các binh sĩ đáp: "Vạn Tƣờng, Vạn Tƣờng!". Và thành phố trẻ Vạn Tƣờng đang định hình có tên từ đấy. (Dựa theo luận án tiến sĩ của Tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ - Tổng biên tập tạp chí Cẩm Thành). Thôn Vạn Tƣờng thuộc xã Bình Châu, nằm ở phía Đông của huyện Bình Sơn. Đây là hƣớng tiến công bằng cả đƣờng thuỷ, bộ, không quân mà bọn giặc đã chọn nhằm bóp chết Việt Cộng tại đây. Mặc dù tiếp giáp với biển, nhƣng nơi đây 1. Vị trí của thôn Vạn Tƣờng - Thôn Vạn Tƣờng thuộc xã Bình Châu, nằm về phía Đông của huyện Bình Sơn. - Mặc dù tiếp giáp với biển, nhƣng lại Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 57 có nhiều rừng núi hiểm trở gây khó khăn cho bọn Mỹ - Ngụy. Hoạt động 2: Cả lớp thảo luận. Sau chiến thắng Ba Gia lần thứ nhất (5/1965), trung đoàn 1 chủ lực quân khu V về đóng tại Vạn Tƣờng, phát hiện đƣợc quân chủ lực của ta ở cách chu lai 17 km về phía đông nam, Oetmolen ra lệnh cho quân lính thuỷ đánh bộ mở cuộc hành quân mang tên ánh sáng sao (Starlite) đánh vào Vạn Tƣờng nhằm tiêu diệt trung đoàn 1 quân giải phóng, gây thanh thế ho quân Mỹ trên chiến trƣờng. Mỹ đƣa ra chiến lƣợc “chiến tranh cục bộ”, với âm mƣa dựa vào quân chủ lực và quân chƣ hầu của Mỹ để giành thắng lợi về phía mình, gây thanh thế cho Mỹ trên chiến trƣờng, đồng thời nhanh chóng kết thúc chiến tranh có lợi cho chúng. Chúng đƣa ra khẩu hiệu “tìm diệt” nhằm bẽ gãy xƣơng sống Việt Cộng. Từ tháng 3 – 10/1965, địch lần lƣợt đƣa ra các đơn vị sƣ đoàn 3 lính thuỷ đánh bộ, liên đoàn không quân 1, sƣ đoàn dù 101, lữ đoàn dù 173, sƣ đoàn 1 “mảnh hổ” nam có rừng núi hiểm trở. 2. Chủ trƣơng và âm mƣu của địch khi đánh vào Vạn Tƣờng. - Đƣa ra chiến lƣợc “chiến tranh cục bộ”. - Đƣa ra khẩu hiệu “tìm diệt”, nhằm bẽ gãy xƣơng sống Việt Cộng. Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 58 Triều Tiên. Nâng số quân chƣ hầu lên khoảng 120.000 quân. Sau khi đóng quân tại Đà Nẵng và Chu Lai, tháng 5/1965, một tiểu đoàn lính thuỷ đánh bộ của Mỹ đƣa quân vào chiếm đóng núi Đất thuộc xã Bình Thạnh, sau đó chiếm các xã ở phía đông huyện Bình Sơn. Trong đó chúng đánh phá ác liệt nhất là hai xã Bình Hoà, Bình Châu. Trƣớc tình hình đó, Đảng bộ huyện Bình Sơn đã nhanh chóng lãnh đạo quần chúng nhân dân đứng lên chống giặc. Đƣa ra khẩu hiệu: “quyết đánh, quyết thắng giặc Mỹ xâm lƣợc”, phong trào “tìm Mỹ mà đánh, tìm Ngụy mà diệt”, phấn đấu đạt danh hiệu “dũng sĩ diệt Mỹ” Thực hiện phƣơng châm đấu tranh hai chân ba mũi: chính trị, quân sự, binh vận. Thực hiện bốn bám: “nhân dân bám đất, cán bộ bám dân, bộ đội du kích bám địch, cấp trên bám cấp dƣới” Đẩy mạnh chiến tranh du kích rộng khắp, mạnh mẽ… Sau khi đánh chiếm, càn quét các xã ở phía Bắc huyện Bình Sơn, bọn giặc bắt đầu tấn - Từ tháng 3 -10/1965, tăng cƣờng quân chủ lực và quân chƣ hầu vào chiến trƣờng miền Nam, đặc biệt là địa phƣơng Quảng Ngãi. - Tháng 5/1965, chúng đổ quân vào chiếm đóng Núi Đất (xã Bình Thạnh). 3. Chủ trƣơng của Đảng bộ huyện Bình Sơn. - Đƣa ra khẩu hiệu: “quyết đánh, quyết thắng giặc Mỹ xâm lƣợc”, phong trào: “tìm Mỹ mà đánh, tìm Ngụy mà diệt” - Thực hiện phƣơng châm đấu tranh: “hai chân ba mũi” Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 59 công vào các xã ở phía đông huyện Bình Sơn. Đây là những vùng đất nằm giáp với biển và đƣờng bộ. Vì vậy, tạo điều kiện thuận lợi cho chúng tiến quân theo ba hƣớng: thuỷ, bộ, không quân. Hơn nữa, đây là vùng có nhiều đồi núi, cách mạng, bộ đội của ta tập trung ở đây nhiều. Vì vậy, đây là địa điểm mà chúng cần nhanh chóng tiêu diệt. Tại địa bàn các xã: Bình Thạnh, Bình Chánh, Bình Đông, Bình Nguyên, Bình Trung…, nhân dân bị bắt giết rất nhiều. Điều đó càng làm nung nấu tinh thần chiến đấu của nhân dân địa phƣơng. Họ sáng tác nhiều câu thơ kêu gọi tinh thần chiến đấu trong nhân dân: “Bình Đông nổi tiếng đánh Tây Có gan đánh Mỹ bao vây quân thù Giặc đốt nhà lớn, dựng lại nhà tranh Giặc đốt ghe mành, đan thúng đi câu Dân ta chỉ một lời này Thề cùng giặc Mỹ có mày không tao Một lời sắc tựa nhác dao Thề cùng giặc Mỹ có tao không mày.” - Thực hiện 4 bám - Đẩy mạnh chiến tranh du kích Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 60 Trong các cuộc càn quét vào thôn, xóm. Bọn giặc biết đƣợc trung đoàn 1 của ta đang đóng tại thôn Vạn Tƣờng. Vì vậy, chúng tập trung mọi lực lƣợng để tấn công căn cứ. Nhằm đánh phủ đầu, nhanh chóng kết thúc chiến tranh có lợi cho chúng. Hoạt động: GV treo bản đồ và trình bày diễn biến của trận đánh. Sau khi chuẩn bị xong mọi lực lƣợng. Đêm 17/8/1965, hàng chục tàu chiến Mỹ thuộc hạm đội 7 đậu ngoài khơi cách bãi biển An Cƣờng 500m. Chúng dàn thành một mũi cung từ mũi Nam Châm đến bãi biển An Cƣờng (Bình Phú), liên tục bắn phá vào thôn Vạn Tƣờng, đến 5 giờ sáng ngày 18/8/1965, cuộc hành quân “Ánh sáng sao” bắt đầu. Chúng dùng tàu chở lính thuỷ đánh bộ, xe lội nƣớc để yểm trợ. Từ bãi biển An Cƣờng chúng đổ bộ lên thôn Vạn Tƣờng. Với cánh quân bộ, chúng cho xe tăng, xe bọc thép hiểm trợ từ Chu Lai qua sông Bình Đông đánh vào An Lộc (Bình Trị), Chúng sử dụng không quân để yểm trợ cho 3. Diễn biến. - Sau khi chuẩn bị xong, đêm ngày 17/8/1965, hàng chục tàu chiến của địch đổ bộ lên bãi biển An Cƣờng. - Chúng giàn trận từ mũi Nam Châm đến bãi biển An Sen - 5 giờ sáng ngày 18/8 chúng liên tục bắn phá liên tục vào thôn Vạn Tƣờng Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 61 lính Mỹ đang vây kín tại đây, 70 máy bay xuất kích hơn 1000 lần, hàng chục tàu chiến bắn liên tục 5000 quả đại bác, cùng 8000 lính Mỹ đƣợc trang bị tấn công vào thôn Vạn Tƣờng. Tuy vậy, quân và dân ta vẫn từng bƣớc anh dũng chiến đấu, tiêu diệt từng hƣớng tiến công của chúng. Nhƣng ngay sau khi chúng đỗ bộ xuống cánh đồng An Lộc, các khẩu đội súng cối 82, 60mm của trung đoàn 1 bắn tới tấp. Cánh quân từ Chu Lai bị đại đội 21 bộ đội địa phƣơng Quảng Ngãi phục kích tại thôn Phổ Tịnh. Lực lƣợng của Mỹ đổ bộ lên bãi biển An Cƣờng, bị hoả lực của các chiến sĩ trung đoàn 1, dân quân du kích diệt tại chỗ. Ở bãi đổ bộ phía Tây An Cƣờng, diễn ra trận đánh ác liệt, dƣới sự yểm trợ mạnh của máy bay, quân Mỹ cố tiến lên đồn 43 và 30 ở phía Nam Bắc thôn An Cƣờng. Nhƣng trung đoàn 1 và đại đội 21 bộ đội địa phƣơng tỉnh vận động, tấn công vào đội hình địch. Bị đánh dữ dội, quân Mỹ hỗn loạn. Đến trƣa, cho cho xe tăng và thiết bằng cuộc hành quân “Ánh sáng sao”. - Chúng huy động 120.000 quân gồm: lính thuỷ, bộ, không quân, co xe tăn, bọc thép, lội nƣớc yểm trợ cho chúng khi tiến công. - Tuy vậy, những cuộc hành quân của chúng đều bị chúng ta tiêu diệt Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 62 giáp đến tiếp viện. Trong khi quân địch đang bò lên thửa ruộng, bị quân ta phục kích tiêu diệt Một cánh quân đổ bộ lên bãi biển An cƣờng bị mìn của ta gài sẵn đã nổ tung. Cánh quân hàng không của địch vừa đổ bộ xuống mặt đất cũng bị quân và dân địa phƣơng chặn đánh. Nhìn chung tất cả các hƣớng tiến công của chúng bị quân và dân ta tiêu diệt, gây cho chúng những tổn thất nặng nề. Đến 8 giờ sáng, chúng tiếp tục cho máy bay lên thẳng, tiếp tục đƣa quân xuống Vạn Tƣờng. Cả ngày 18/8/1965, cuộc chiến đấu diễn ra giằng co, quyết liệt. Đêm 19/8/1965, trung đoàn 1 của ta rút về vị trí an toàn, để bảo toàn lực lƣợng. Hoạt động: cả lớp, cá nhân Sau 1 ngày chiến đấu ta tiêu diệt 900 tên địch, bắn rơi 13 máy bay, bắn cháy 22 xe tăng, đánh bại hoàn toàn ánh sáng sao, cuộc ra quân đầu tiên lớn nhất của đế quốc Mỹ ở miền Nam Việt Nam. Tuy vậy, lực lƣợng của ta cũng bị tổn thất, nhƣng đƣợc du kích và nhân dân địa - Chúng tiếp tục cho máy bay liên tục đánh phá vào thôn Vạn Tƣờng. - đêm 19/8, trung đoàn 1 của ta rút về vị trí an toàn. Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 63 phƣơng chăm sóc Xuất hiện những gƣơng chiến đấu: mẹ Bƣởi , ông Lê phùng, bác Đoàn Văn Luyện… Hoạt động: cả lớp thảo luận GV phát vấn: Em hãy cho biết ý nghĩa của chiến thắng Vạn tường? 4. Kết quả - ý nghĩa. a. Kết quả. - Sau 1 ngày chiến đấu ta tiêu diệt 919 tên địch, bắn rơi 13 máy bay, bắn cháy 22 xe tăng. Đánh bại hoàn toàn ánh sáng sao của chúng. - Tuy vậy, lực lƣợng của ta cũng bị tổn thất, song tinh thần chiến đấu của nhân dân vẫn không hề lùi bứơc. b. Ý nghĩa. - Thể hiện tinh thần đoàn kết chiến đấu ngoan cƣờng của các lực lƣợng vũ trang Trung Trung Bộ. - Đây là trận đánh mà quân Mỹ chuẩn bị đầy đủ cả về quân lính và vũ khí, nhƣng bị quân ta đánh bại. Thất bại của bọn đế quốc Mỹ không phải là bất ngờ mà là thất bại của kẻ hiếu chiến. - Trong hội nghị ban chấp hành trung ƣơng Đảng lần thứ 12 (27/12/1965), Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 64 đồng chí Lê Duẩn đánh giá chiến thắng Vạn Tƣờng: + Đƣợc so sánh nhƣ trận chiến Xtalingrat trong chiến tranh thế giới thứ hai. + “Sức mạnh chiến đấu của quân dân miền Nam có thể đánh bại quân Mỹ trong điều kiện chúng có mọi ƣu thế tuyệt đối” c. Bài học kinh nghiệm: - Khi trú quân phải dự kiến phƣơng án đánh địch. Tổ chức hiệp đồng và luyện tập khi có điều kiện - Xây dựng công sự, trận địa tại nơi đóng quân cho phù hợp để hạn chế thƣơng vong khi địch tập kích hỏa lực. - Mặt khác, phải từng bƣớc hoàn chỉnh trận địa, tạo nên thế trận liên hoàn, vững chắc. - Tích cực chặn địch ở chính diện, kết hợp cơ động lực lƣợng đánh vào bên sƣờn đội hình tiến công của chúng, cố gắng tách bộ binh và xe tăng, không cho chúng hỗ trợ cho nhau. Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 65 Sau khi học xong bài học, giáo viên củng cố kiến thức để học sinh nắm. Dặn dò học sinh học bài củ, có sự liên hệ với lịch sử dân tộc. Nêu cảm nhận của mình qua bài học này. II.3. Tiến hành biên soạn bài giảng ngoại khoá lịch sử địa phƣơng. II.3.1. Bài “Vụ thảm sát Sơn Mỹ - 1968” thông qua hoạt động tham quan. Theo chƣơng trình của bộ môn, bài học: VỤ THẢM SÁT SƠN MỸ - 1968, nằm trong bài 22, lịch sử lớp 12, chƣơng trình cơ bản. Mặc dù không đƣợc nhắc đến trong nội dung của bài học trong sách giáo khoa. Nhƣng theo em nghĩ, cùng với truyền thống đấu tranh kiên cƣờng, bất khuất của nhân dân miền Nam để chống lại chế độ Mỹ Diệm, nhân dân ta cũng gặp rất nhiều khó khăn và những tổn thất nặng nề. Bên cạnh đó, những tội ác mà chúng gây ra cho nhân dân ta thì không thể nào không nhắc đến, tiêu biểu có vụ thảm sát ở Sơn Mỹ, đây là vụ thảm sát đã gây chấn động và xôn xao trên toàn thế giới, nó giống nhƣ vụ thảm sát ở Hyrosima mà Mỹ đã thực hiện đối với ngƣời dân Nhật trong chiến tranh thế gới thứ hai. Chiến tranh đã đi qua, chúng ta cũng không muốn gây thêm hận thù cho thế hệ trẻ ngày hôm nay. Nhƣng ít ra chúng ta cũng phải nhắc đến để các em thấy đƣợc những hy sinh mất mát mà nhân dân ta đã phải gánh chịu. Đây là vụ thảm sát lớn mà Mỹ gây ra trên chiến trƣờng miền Nam. Vì không đƣợc nhắc đến trong lịch sử dân tộc, nên trong quá trình dạy học nhiều giáo viên ở địa phƣơng cũng không nhắc lại sự kiện này, nên học sinh mỗi khi hỏi đến các em đều không biết, hoặc có biết cũng chỉ lơ mơ chƣa hiểu rõ. Vì vậy, em chọn sự kiện này làm bài dạy lịch sử địa phƣơng tại Khu chứng tích Sơn Mỹ dƣới hình thức hoạt động ngoại khoá. III.3.1.1.Công tác chuẩn bị của giáo viên và học sinh. * Giáo viên: Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 66 - Sƣu tầm tƣ liệu - Gặp gỡ nhân chứng lịch sử. - Đi khảo sát tại khu chứng tích Sơn Mỹ. Có vậy, giáo viên mới lên kế hoạch cụ thể để buổi học đạt kết quả cao. - Đây là bài học thăm lại những nạn nhân bị quân Mỹ thảm sát năm 1968. Vì vậy, giáo viên phải dặn dò học theo sinh phải thật sự nghiêm túc trƣớc nghĩa trang. + Theo dõi bài dạy của cô hƣớng dẫn viên ở khu chứng tích. + Giáo viên biên soạn nội dung kiến thức mà học sinh cần nắm: nguyên nhân, diễn biến, kết quả, những phiên toà xét xử tội ác mà bọn đế quốc Mỹ gây ra cho nhân dân ta, nhằm giúp Học sinh hiểu rõ vụ thảm sát Sơn Mỹ - 1965. - Yêu cầu học sinh viết bài cảm nhận sau buổi tham quan lấy điểm kiểm tra. * Học sinh: - Đồ dùng học tập để ghi bài. - Đồ dùng cho buổi đi học ngoại khoá. - Nghiêm chỉnh chấp hành những nội quy mà giáo viên đƣa ra, nhằm đảm bảo cho buổi học đƣợc an toàn và đạt kết quả. III.3.1.2. Biên soạn nội dung cơ bản cho học sinh nắm. 1. Giới thiệu khu chứng tích Sơn Mỹ. Vị trí: Di tích lịch sử Sơn Mỹ nằm trên địa bàn xã Tịnh Khê, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi. Đặc điểm: Sơn Mỹ là nơi đã ghi lại tội ác dã man của đế quốc Mỹ đối với nhân dân Việt Nam. Ngày 16/3/1968, lính Mỹ đã giết hại hàng trăm dân thƣờng vô tội ở đây trong một cuộc hành quân huỷ diệt. Di tích vụ thảm sát Sơn Mỹ gồm địa điểm thứ nhất ở xóm Thuận Yên (nay là xóm Khê Thuận), nơi lính Mỹ đã giết 47 ngƣời thuộc thôn Tƣ Cung. Ðịa điểm Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 67 thứ hai ở xóm Mỹ Hội (nay là xóm Khê Hội), nơi lính Mỹ đã giết hại 97 ngƣời thôn Cổ Lũy. Di tích vụ thảm sát Sơn Mỹ cách thành phố Quảng Ngãi 13km về phía đông bắc. Ngày 16/3/1968, một cuộc hành quân huỷ diệt dã man chƣa từng thấy, đƣợc quân xâm lƣợc Mỹ mƣu tính và thực hiện, đánh vào ngƣời dân Sơn Mỹ vô tội không một tấc sắt trong tay. Với chủ trƣơng: đốt sạch, phá sạch, giết sạch chúng đã biến nơi này thành vùng đất chết. Vụ thảm sát Sơn Mỹ là đỉnh cao trong muôn vàn tội ác của đế quốc Mỹ đối với nhân dân Việt Nam trong cuộc chiến tranh xâm lƣợc phi nghĩa, bị cả loài ngƣời lên án. Khu di tích Sơn Mỹ là nơi ghi tội ác điển hình của giặc Mỹ trong cuộc chiến tranh xâm lƣợc Việt Nam, là nơi tƣởng niệm 504 đồng bào ta đã ngã xuống. Sơn Mỹ còn có giá trị về du lịch: nó nằm trong tuyến du lịch Thiên Ấn (khu mộ cụ Huỳnh Thúc Kháng) - Châu Sa - Sơn Mỹ - Mỹ Khê - Dung Quất. Hàng năm có hơn 5 vạn ngƣời đến Sơn Mỹ tham quan. Hiện nay, mỗi tháng có gần 3.300 lƣợt khách đến tham quan. Ðến Sơn Mỹ hôm nay, du khách có thể dừng lại trƣớc bức tƣợng để cảm nhận nỗi đau tột cùng của nạn nhân Sơn Mỹ ngày ấy. Bên trong nội thất Nhà Chứng tích, du khách có thể xem nhiều hiện vật còn đƣợc lƣu giữ: đó là chiếc mâm thau cũ còn lỗ chỗ vết đạn, chiếc áo, đôi dép của một cháu bé bị bắn chết; các loại chén đĩa, xoong chảo bị bắn thủng vỡ, chiếc mõ tụng kinh của nhà sƣ Thích Tâm Trí còn tìm lại đƣợc. Trong những hiện vật đó còn tìm thấy chiếc kẹp tóc của cô Nguyễn Thị Huỳnh. Sau khi cô bị sát hại, ngƣời yêu cô đã tìm nhặt lại đƣợc chiếc kẹp tóc ấy, trân trọng giữ gìn nó suốt 8 năm trời trƣớc khi giao nó cho Nhà Chứng tích. Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 68 Bên ngoài khuôn viên chứng tích, rải rác đó đây trong các xóm thôn là những tấm bia dựng lên ở các địa điểm đã xảy ra các cuộc bắn giết. Khu chứng tích Sơn Mỹ thƣờng xuyên đón khách đến tham quan. Họ là các thƣơng gia, các nhà khoa học, khách du lịch đủ mọi quốc tịch, đặc biệt ngày càng có nhiều ngƣời Mỹ đến thăm nơi này tỏ lòng thông cảm với những nỗi đau sâu sắc của nhân dân Việt Nam trong chiến tranh. 2. Nguyên nhân Mỹ thực hiện vụ thảm sát. Trong thời gian diễn ra Sự kiện Tết Mậu Thân (tháng 1 năm 1968), Tiểu đoàn 48 của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (thƣờng đƣợc quân đội Hoa Kỳ gọi là Việt Cộng) đã tiến hành một số cuộc tấn công trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. Tình báo Mỹ cho rằng sau Sự kiện Tết Mậu Thân, Tiểu đoàn 48 đã rút lui về ẩn náu tại địa bàn làng Sơn Mỹ thuộc tỉnh này, cụ thể là các thôn Mỹ Lai 1, 2, 3 và 4. Lục quân Hoa Kỳ quyết định tổ chức một cuộc tấn công lớn vào các làng bị nghi ngờ này. Đại tá Oran K. Henderson ra lệnh cho các sĩ quan cấp dƣới "đánh mạnh vào đây, tiến gần kẻ địch và xóa sạch chúng", Trung tá Frank A. Barker ra lệnh cho các chỉ huy của Tiểu đoàn 1 đốt các ngôi nhà, giết sạch gia súc, phá hủy các kho lƣơng thực và giếng nƣớc Vào hôm trƣớc của cuộc tấn công, tại cuộc họp chiến thuật của Đại đội Charlie, đại úy Ernest Medina thông báo cho lính của mình rằng gần nhƣ mọi dân làng sẽ ra chợ vào lúc 7 giờ sáng, tất cả những ai còn ở lại đều là lính Việt Cộng hoặc ngƣời giúp đỡ Việt Cộng[12]. Một số binh sĩ của đại đội Charlie sau này đã khai rằng mệnh lệnh của Medina theo nhƣ họ hiểu là giết toàn bộ du kích, lính Việt Cộng và những ai "khả nghi" (bao gồm cả phụ nữ, trẻ em), đốt trụi làng và đầu độc các giếng nƣớc. Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 69 Vụ thảm sát Trung đội 1 đƣợc chỉ định là đơn vị xung kích của Đại đội Charlie trong cuộc tấn công. Sáng ngày 16 tháng 3, sau một đợt công kích dọn chỗ ngắn bằng pháo và súng máy bắn từ trực thăng, Đại đội Charlie đổ bộ vào làng Sơn Mỹ. Các binh sĩ của đơn vị này không tìm thấy bất cứ lính Việt Cộng nào trong làng, thay vào đó chỉ có những ngƣời dân thƣờng, phần lớn là phụ nữ và trẻ em, đang cố gắng tìm chỗ ẩn nấp trƣớc cuộc càn quyét của quân đội Mỹ. Trung đội của thiếu úy William Calley bắt đầu xả súng vào các "địa điểm tình nghi có đối phương", những ngƣời dân thƣờng đầu tiên bị giết chết hoặc bị thƣơng bởi các loạt đạn bừa bãi này. Sau đó lính Mỹ bắt đầu hủy diệt tất cả những gì chuyển động, ngƣời, gia súc, gia cầm... Họ bị giết bằng các loạt súng, bằng lƣỡi lê hoặc bằng lựu đạn với mức độ tàn bạo mỗi lúc một cao. Binh lính bắt đầu nổi điên, họ xả súng vào đàn ông không mang vũ khí, đàn bà, trẻ em và cả trẻ sơ sinh. Những gia đình tụm lại ẩn nấp trong các căn lều hoặc hầm tạm bị giết không thƣơng tiếc. Những ngƣời giơ cao hai tay đầu hàng cũng bị giết... Những nơi khác trong làng, nỗi bạo tàn của lính Mỹ mỗi lúc chồng chất. Phụ nữ bị cƣỡng bức hàng loạt; những ngƣời quỳ lạy xin tha bị đánh đập và tra tấn bằng tay, bằng báng súng, bị đâm bằng lƣỡi lê. Đến cuối buổi sáng thì tin tức của vụ thảm sát đến tai thƣợng cấp và lệnh ngừng bắn đƣợc đƣa ra. Nhƣng Mỹ Lai đã tan hoang, xác ngƣời la liệt khắp nơi. Vài chục ngƣời bị dồn vào một mƣơng nƣớc và xả súng giết chết, một số chỗ khác cũng xảy ra những giết hàng loạt nhƣ vậy. Một nhóm lớn gồm khoảng 70 hoặc 80 dân làng nằm trong vòng vây của Trung đội 1 ở trung tâm làng bị Calley đích thân giết hoặc ra lệnh cho cấp dƣới giết. Các binh sĩ của Trung đội 2 Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 70 đã giết ít nhất từ 60 đến 70 dân làng bao gồm cả đàn ông, đàn bà và trẻ em trong khi đơn vị này càn qua nửa phía bắc của thôn Mỹ Lai 4 và Bình Tây. Sau cuộc càn quét đầu tiên của Trung đội 1 và 2, Trung đội 3 đƣợc lệnh giải quyết bất cứ sự "kháng cự còn lại" nào. Ngay lập tức lính Mỹ giết tất cả những ngƣời và gia súc còn sống nhƣng không may bị họ tìm đƣợc. Ngay cả những ngƣời giơ tay đầu hàng từ chỗ ẩn nấp hoặc những tiếng rên cất lên từ các đống xác ngƣời cũng bị những lính Mỹ này "giải quyết". Trung đội 3 cũng là đơn vị bao vây và giết một nhóm khoảng từ 7 đến 12 dân thƣờng chỉ gồm phụ nữ và trẻ em Vì Đại đội Charlie không gặp bất cứ sự kháng cự nào của "quân địch", Tiểu đoàn 4 thuộc Trung đoàn bộ binh số 3 bắt đầu chuyển hƣớng càn quét sang các xóm của thôn Mỹ Khê 4 và giết khoảng 90 dân thƣờng. Có một binh sĩ Mỹ chết và 7 ngƣời khác bị thƣơng vì mìn và bẫy cá nhân. Trong vòng 2 ngày tiếp theo, các đơn vị lính Mỹ tiếp tục việc đốt phá các làng xóm và tra tấn những ngƣời bị bắt. Các lính Mỹ nếu không tham gia vào các tội ác thì cũng không phản đối hoặc báo cáo lại nó với cấp trên Hành động giải cứu Chuẩn úy Hugh Thompson, Jr., phi công trực thăng 24 tuổi thuộc đơn vị trinh sát trên không, ngay khi bay qua làng đã chứng kiến cảnh tƣợng khủng khiếp: Vô số xác ngƣời chết, tất cả đều chỉ là trẻ con, phụ nữ và ngƣời già, không hề có dấu hiệu của ngƣời thuộc độ tuổi tòng quân hay vũ khí ở bất cứ đâu. Đội bay của Thompson tận mắt nhìn thấy đại úy Medina đá và bắn thẳng vào đầu một phụ nữ không có vũ khí. Sau khi chứng kiến những cảnh kinh hoàng này, đội bay Thompson cố gắng thực hiện các cuộc điện đàm để cứu những ngƣời bị thƣơng. Chiếc trực thăng của họ hạ cánh xuống một cái mƣơng dầy xác ngƣời, trong đó vẫn còn ngƣời cử động. Thompson đề nghị một sĩ quan cứu ngƣời đó ra khỏi cái Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 71 mƣơng, viên sĩ quan này trả lời anh ta sẽ "giúp họ thoát khỏi nỗi khốn khổ". Cho rằng đây là một câu đùa, chiếc trực thăng của Thompson cất cánh, ngay lúc đó một ngƣời của phi đội thốt lên "Chúa ơi, anh ta đang xả súng vào cái mương". Thompson sau đó nhìn thấy một nhóm dân thƣờng (lại chỉ bao gồm phụ nữ, trẻ em và ngƣời già) trong một căn hầm tạm đang bị lính Mỹ tiếp cận. Chiếc trực thăng của phi đội Thompson hạ cánh và cứu đƣợc khoảng từ 12 đến 16 ngƣời trong căn hầm. Phi đội Thompson sau đó còn cứu đƣợc một đứa bé toàn thân đầy máu nhƣng vẫn sống sót từ trong cái mƣơng đầy xác ngƣời. Thompson sau đó đã báo cáo lại những gì anh nhìn thấy cho chỉ huy của mình. Báo cáo của Thompson đƣợc các phi công và phi đội khác xác nhận Năm 1998, Hugh Thompson đƣợc chính phủ Mỹ tặng Huy chƣơng Chiến sĩ, vì hành động ngăn cản đồng đội giết dân thƣờng. Đó cũng chỉ là hành động nhằm giảm bớt tội ác mà chính phủ Mỹ đã gây ra cho ngƣời dân Sơn Mỹ nói riêng, ngƣời dân Việt Nam nói chung. Hậu quả Vụ thảm sát đã giết hại 504 dân thƣờng vô tội, trong đó có 182 phụ nữ (17 ngƣời đang mang thai), 173 trẻ em (có 56 em dƣới 5 tháng tuổi), 60 cụ già trên 60 tuổi, 89 trung niên.Về của cải có 247 căn nhà bị thiêu huỷ, hàng ngàn trâu bò gia súc bị giết Tuy nhiên, di hại của vụ thảm sát không chỉ có bấy nhiêu. Còn nhiều ngƣời khác mang vết thƣơng lòng không thể nào phai nhạt. hậu quả của vụ thảm sát vẫn còn âm ỉ và nhức nhối trong lòng mỗi ngƣời dân vào ngày 16/3 hằng năm. Tuy nhiên vụ án đƣợc che giấu mãi đến năm 1970 mới đƣợc tố cáo. Sau phiên tòa 10 tháng, mặc dù đã tuyên bố mình chỉ tuân theo mệnh lệnh của sĩ quan cấp trên (đại úy Medina), Calley bị tòa tuyên là có tội ngày 10 tháng 9 năm 1971 Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 72 với các tội danh giết ngƣời có chủ ý và ra lệnh cho cấp dƣới nổ súng. Ban đầu Calley bị tuyên án chung thân nhƣng chỉ 2 ngày sau tổng thống Nixon đã ra lệnh thả Calley. Sau cùng Calley chỉ phải chịu án 4 tháng rƣỡi ngồi tù quân sự tại Fort Leavenworth, Kansas KẾT THÚC BÀI HỌC Giáo viên yêu cầu học sinh viết bài thu hoạch về nội dung kiến thức mà giáo viên yêu cầu cần phải nắm trong buổi học, thông qua bài dạy của cô hƣớng dẫn viên. Nêu lên cảm nhận của bản thân sau khi đến thăm khu chứng tích Sơn Mỹ. Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 73 KẾT LUẬN. Nghiên cứu và biên soạn bài giảng lịch sử địa phƣơng trong dạy học lịch sử ở trƣờng THPT là quán triệt nguyên lý giáo dục của Đảng, nhằm góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học bộ môn. Đây là vấn đề cần đƣợc nhận thức đầy đủ, sâu sắc và có hiệu quả. Từ đó, hình thành ở ngƣời giáo viên ý thức và trách nhiệm trong việc tìm tòi nghiên cứu tài liệu để biên soạn bài giảng lịch sử địa phƣơng đạt kết quả cao. Đồng thời, nó còn là nguồn tri thức bổ trợ cho giáo viên trong quá trình dạy học lịch sử dân tộc, thu hút họ đi vào nghiên cứu, làm cho lịch sử địa phƣơng ngày càng phong phú, gây hứng học tập cho các em học sinh. Nội dung và hình thức tổ chức giảng dạy của lịch sử địa phƣơng rất phong phú và đa dạng về tƣ liệu cũng nhƣ hình thức tổ chức giảng dạy. Vì vậy, đòi hỏi giáo viên phải nghiên cứu nắm vững cơ sở lý luận về dạy học lịch sử địa phƣơng: đảm bảo tính khoa học của tài liệu, sự kiện lịch sử địa phƣơng. Phải lựa chọn những sự kiện tiêu biểu, cơ bản trên các mặt của lịch lịch sử địa phƣơng. Phải xác định đƣợc mối quan hệ với lịch sử dân tộc. Ngoài ra giáo viên cần nắm đƣợc khả năng, trình độ, tâm lý nhận thức của học sinh, thực hiện nguyên tắc dạy học nhằm phát triển phát huy tính tích cực, độc lập, chủ động nhận thức của học sinh. Vì vậy, cần phải có kế hoạch cụ thể về phần giảng dạy lịch sử địa phƣơng cho mỗi năm học. Bởi vì nó không chỉ có ý nghĩa giáo dƣỡng, giáo dục, mà còn có ý nghĩa về mặt xã hội và khoa học. Hiện nay, do cuộc sống của ngƣời dân đƣợc nâng cao. học sinh cũng thích đƣợc học những vấn đề rất thực và gần gũi với cuộc sống. Lịch sử là những gì đã diễn ra trong quá khứ và rất khô khan. Do vậy, bên cạnh học những tiết học tại lớp, các em cũng mong muốn đƣợc học tại những nơi đã từng xảy ra những sự kiện, có Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 74 hình ảnh trực quan sinh động. Có vậy, học học sinh mới thật sự bị thôi miên vào trong suy nghĩ của mình. Tuy nhiên, việc lựa chọn hình thức dạy học của bài lịch sử địa phƣơng nội khoá hay ngoại khoá phải thoã mãn các điều kiện sau: nội dung quy định của chƣơng trình, khả năng của giáo viên, trình độ tâm lý nhận thức của học sinh, điều kiện cụ thể của địa phƣơng và nhà trƣờng. hình thức tổ chức dạy học có ảnh hƣởng không nhỏ tới phƣơng pháp tiến hành và hiệu quả của bài học. Điều này đòi hỏi giáo viên phải nghiên cứu kỹ nội dung của bài học, chuẩn bị chu đáo và lựa chọn hình thức phƣơng pháp dạy học cho phù hợp. Từ việc thấy đƣợc vai trò cũng nhƣ nắm chắc cơ sở lý luận của giảng dạy lịch sử đại phƣơng. Sẽ thôi thúc ngƣời giáo viên phải làm sao để giúp học sinh hiểu sâu sắc của lịch sử của địa phƣơng mình. Qua đó giúp cho cả giáo viên và học sinh đi vào nghiên cứu và tỉm hiểu lịch sử đại phƣơng. Có vậy vấn đề dỵ học lịch sử địa phƣơng mới thật sử có bƣớc khởi sắc trong thời đại ngày nay. Tóm lại, dù có thiên vị hay coi nhẹ lịch sử địa phƣơng thì vẫn phải khẳng định rằng: nghiên cứu và giảng dạy lịch sử địa phƣơng ở trƣờng THPT có vai trò hết sức quan trọng đối với cả ngƣời dạy lẫn ngƣời học. Trong thới buổi ngày nay, dƣới sự tác động của nền kinh tế thị trƣờng nếu không coi trọng dạy học lịch sử dân tộc nói chung và dạy học lịch địa phƣơng nói riêng thì sẽ làm mai mọt đi truyền thống hào hùng của dân tộc ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nƣớc. Để đạt đƣợc con ngƣời mới xã hội chủ nghĩa Việt Nam, để học sinh hiểu đƣợc truyền thống quý báu của ông cha ta, để các em noi gƣơng các thế hệ đi trƣớc thì nhất thiết giáo viên phải giảng dạy lịch sử dân tộc kết hợp với lịch sử địa phƣơng. từ đó hình thành ở các em một tinh thần luôn phấn đấu vƣơn lên trong học tập để bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nƣớc ở hôm nay và mai sau. Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 75 PHỤ LỤC PHIẾU KHẢO SÁT PHIẾU KHẢO SÁT ĐỐI VỚI GIÁO VIÊN Kính thƣa quý Thầy Cô: Em tên là: Lƣu Thị Kim Phƣợng – sinh vên năm 4, khoa Lịch sử, trƣờng Đại học sƣ phạm thành phố Hồ Chí Minh. Hiện nay, em đang tiến hành khảo sát việc dạy - học Lịch sử địa phƣơng tại một số trƣờng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Để hỗ trợ cho việc viết luận văn tốt nghiệp, kính mong đƣợc sự giúp đỡ của quý Thầy Cô trong việc trả lời phiếu khảo sát này. Xin Thầy (Cô) vui lòng đánh dấu X vào ô tƣơng ứng với câu trả lời của mình. Xin chân thành cảm ơn quý Thầy Cô! Đơn vị công tác: …………………………………………………… Thâm niên giảng dạy:………………………………………………. Câu 1: Thầy (Cô) đánh giá nhƣ thế nào về tiết dạy - học Lịch sử địa phƣơng ở trƣờng Trung học phổ thông? a. Rất quan trọng b. Quan trọng c. Ít quan trọng d. Không quan trọng Câu 2: Thầy (Cô) có dạy đúng và đủ tiết Lịch sử địa phƣơng theo phân phối chƣơng trình hay không? a. Có b. Không Câu 3: Thầy (Cô) thƣờng tiến hành dạy tiết Lịch sử địa phƣơng bằng hình thức nào? a. Học nội khoá b. Học ngoại khoá Câu 4: Hằng năm tổ Lịch sử của trƣờng có tiến hành tiết dạy Lịch sử địa phƣơng bằng cách cho học sinh đi tham quan các khu di tích lịch sử hay không? a. Có b. Không Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 76 Câu 5: Theo Thầy (Cô) trong những tiết Lịch sử địa phƣơng có nên tổ chức cho Học sinh đi tham quan các khu di tích lịch sử trong địa bàn thành phố Hồ Chí Minh hay không. Vì sao? a. Nên b. Không nên Vì: ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Câu 6: Theo Thầy (Cô) vấn đề khó khăn nhất trong khi tiến hành tiết dạy lịch sử địa phƣơng bằng hình thức ngoại khoá là gì? a. Thiếu cơ sở vật chất b. Nhà trƣờng không có kinh phí c. Không có thời gian d. Giáo viên không có hứng thú. Câu 7: Thầy (Cô) có thƣờng cho Học sinh tìm hiểu một vấn đề nào đó trong lịch sử địa phƣơng Thành phố Hồ Chí Minh? a. Có b. Không Câu 8: Thầy (Cô) thƣờng tiến hành công tác ngoại khoá cho tiết lịch sử địa phƣơng vào thời gian nào? a. Đầu năm học b. Nhân kỷ niệm những ngày lễ lớn trong năm c. Cuối năm học d. Tuỳ vào sự xắp xếp của nhà trƣờng. Câu 9: Theo phân phối chƣơng trình của tiết học Lịch sử địa phƣơng. Thầy (Cô) thấy nhƣ thế nào? a. Nhiều b. Vừa c. Ít Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 77 Câu 10: Thầy (Cô) có ý kiến đóng góp để tiết dạy - học lịch sử địa phƣơng đƣợc tốt và có hiệu quả? ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 78 PHIẾU KHẢO SÁT ĐỐI VỚI HỌC SINH Xin chào các em Học sinh thân mến! Hiện nay, Cô đang tiến hành khảo sát vấn đề dạy - học Lịch sử địa phƣơng tại một số trƣờng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Để hỗ trợ cho việc viết bài luận văn tốt nghiệp, rất mong đƣợc sự giúp đỡ của các em trong việc trả lời phiếu khảo sát này. Các em vui lòng đánh dấu X vào ô tƣơng ứng với câu trả lời của mình. Chân thành cảm ơn các em. Chúc các em học tốt! Trƣờng …………………………………………………… Lớp ………………………………………………………. Câu 1: Trong một năm học, các em học đƣợc bao nhiêu tiết Lịch sử địa phƣơng (học nội khoá hoặc ngoại khoá) ? a. 1 tiết b. 2 tiết c. 3 tiết d. 4 tiết Câu 2: trong tiết học lịch sử điạ phƣơng các em thích học tại lớp hay đi tham quan các khu di tích lịch sử trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh? vì sao? a. Học tại lớp b. Đi tham quan Vì:………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… Câu 3: Hằng năm, các em có đƣợc các Thầy (Cô) dẫn đi tham quan các khu di tích lịch sử trong địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hay không? a. Có b. Không Câu 4: Mức độ hiểu biết của em về lịch sử địa phƣơng mà mình đang sinh sống? a. Biết nhiều b. Biết ít Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 79 c. Không biết gì cả Câu 5: Các em có muốn đƣợc nghe các Thầy (Cô) trong tổ lịch sử khái quát cho các em nghe về lịch sử hình thành và phát triển tại địa phƣơng mình đang sinh sống hay không? a. Có b. Không Câu 6: Trong tiết Lịch sử địa phƣơng em thích học bằng hình thức nào? a. Học tại lớp b. Tham quan khu di tích lịch sử c. Gặp gỡ nhân chứng lịch sử d. Trò chơi lịch sử Câu 7: Theo em, có nên học tiết lịch sử địa phƣơng bằng hình thức đi tham quan hay không. Vì sao? a. Nên b. Không nên Vì: ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Câu 8: Qua tiết học lịch sử địa phƣơng bằng việc đi tham quan các khu di tích lịch sử, em cảm nhận nhƣ thế nào? ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 80 ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Câu 9: Em có mong muốn gì để đƣợc học tiết Lịch sử địa phƣơng bằng hình thức ngoại khoá sinh động và có ích? ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO. 1. Trƣơng Hữu Quýnh, Phan Ngọc Liên, Nguyễn Thái Hoàng, Nguyễn Cảnh Minh, Nguyễn Văn An, Lịch sử địa phƣơng, nhà xuất bản Giáo dục, 1980. 2. Nguyễn Cảnh Minh (cb), Giáo trình lịch sử địa phƣơng, nhà xuất bản sƣ phạm Hà Nội, 2007. 3. Phan Ngọc Liên, Trần Văn Trị, Phƣơng pháp dạy học lịch sử tập II, nhà xuất bản Giáo dục, 1980. 4. Phan Ngọc Liên, Trịnh Đình Tùng, Nguyễn Thị Côi, Phƣơng pháp dạy học lịch sử, nhà xuất bản Đại học sƣ phạm, tập II, 2002. 5. Phan Ngọc Liên, Lịch sử và giáo dục lịch sử, nhà xuất bản Chính trị quốc gia, 2003. 6. Nguyễn Thị Côi, Các con đƣờng biện pháp nâng cao hiệu quả ở trƣờng phổ thông, nhà xuất bản đại học phạm, 2006. 7. Hội giáo dục khoa học trƣờng đại học sƣ phạm, Đổi mới phƣơng pháp dạy học lịch sử lấy học sinh làm trung tâm, nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội, 1996. 8. Phan Ngọc Liên (cb), Chuyên đề đổi mới phƣơng pháp dạy học, nhà xuất bản đại học quốc gia hà nội, ? 9. Phan Ngọc Liên, Trần Văn Trị, Nguyễn Phan Quang, Công tác ngoại khoá lịch sử phổ thông ở trƣờng cấp II, III, nhà xuất bản giáo dục, 1968. 10. Tạp chí nghiên cứu lịch sử - Đào Tố Uyên, Nguyễn Công Khanh, Góp thêm ý kiến về việc nghiên cứu, biên soạn và giảng dạy lịch sử địa phƣơng. 11. Nguyễn Cảnh Minh, Phan Kim Ngọc, Tác dụng đào tạo của môn lịch sử địa phƣơng, Tạp chí nghiên cứu giáo dục, số 11 – 1986. 12. Đỗ Mƣời, Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, Tạp chí nghiên cứu giáo dục, số 2 – 1993. Khoá luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Nhữ Thị Phƣơng Lan SVTH: Lƣu Thị Kim Phƣợng Trang 82 13. Phạm Văn Đồng, Bài nói chuyện với giáo viên Hà Nội ngày 20/11/1984, báo nhân dân, số ra ngày 26/11/1984. 14. Trƣơng Hữu Quýnh, Sử học ở nhà trƣờng với yêu cầu đổi mới, Tạp chí nghiên cứu lịch sử số 3 – 1993. 15. Nghiêm Đình Vỹ, Vấn đề đổi mới chƣơng trình và nội dung giảng dạy lịch sử hiện nay, Nghiên cứu lịch sử, số 3 – 1993. 16. Đình Xuân, Thực trạng dạy và học môn lịch sử ở các trƣờng phổ thông hiện nay, Báo Quân đội nhân dân, số ra ngày 17/11/1995. 17. Trịnh Tùng, Vấn đề phƣơng pháp dạy học lịch sử ở trƣờng Đại học sƣ phạm, Tạp chí nghiên cứu lịch sử số 3-1993. 18. Ban thƣờng vụ huyện uỷ Bình Sơn, Lịch sử Đảng bộ huyện Bình Sơn (1930 -1975), nhà xuất bản Chính trị quốc gia, 2006. 19. Ban chấp hành Đảng bộ huyện Trà Bồng, Sơ thảo lịch sử Đảng bộ huyện Trà Bồng (1930 -1992), 1994. 20. Nhìn lại Sơn Mỹ, Nhà bảo tàng tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi, 2005. 21. Mạnh Việt, Mở lại tập hồ sơ Sơn Mỹ nhân dịp tƣởng niệm 10 ngày đồng bào Sơn Mỹ bị giặc Mỹ sát hại (1968-1978), nhà xuất bản Quân đội nhân dân, 1978. 22. Phạm Thanh Biền, Nguyễn hữu Nghĩa (cb), Cuộc khởi nghĩa Trà Bồng và miền Tây Quảng Ngãi, nhà xuất bản Quân đội nhân dân, 2004. 23. Tạp chí nghiên cứu lịch sử nhân dịp 45 năm khởi nghĩa Trà Bồng và miền Tây Quảng Ngãi (1959 -2004), số 8- 2004, nhiều tác giả.