Khóa luận Thị trường ấn Độ và mối quan hệ hợp tác thương mại Việt Nam – Ấn Độ

Ên §é nh­ng nguån nguyªn liÖu bµo chÕ cã xuÊt xø tõ Ên §é ®· gãp phÇn kh«ng nhá ®èi víi sù tr­ëng thµnh cña ngµnh bµo chÕ thuèc ë ViÖt Nam. HiÖn nay, ë ViÖt Nam ®· cã rÊt nhiÒu c¸c c«ng ty d­îc phÈm cña Ên §é ho¹t ®éng d­íi h×nh thøc liªn doanh hay 100% vèn ®Çu t­ song nh×n chung, c¸c nguyªn liÖu bµo chÕ d­îc phÈm tõ Ên §é vÉn lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh còng nh­ cña c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ViÖt Nam. S¾t thÐp c¸c lo¹i Nh÷ng n¨m ®Çu cña c«ng cuéc kiÕn thiÕt ®Êt n­íc vµ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc ®ßi hái nhiÒu nç lùc n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng, cÇu ®­êng v.v. còng nh­ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c«ng nghiÖp, c«ng tr×nh d©n dông vµ qu©n sù. Ngµnh c«ng nghiÖp ®ãng tµu còng ®­îc nhµ n­íc chó träng quan t©m vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®i l¹i, vËn chuyÓn hµnh kh¸ch vµ ®¸nh b¾t thuû h¶i s¶n. Ngµnh ®iÖn lùc còng ®ang ®­îc Nhµ n­íc ®Çu t­ ph¸t triÓn nh»m ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng trong s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Ngoµi ra, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp quy m« nhá phôc vô cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp còng ®ang tõng b­íc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®i lªn. TÊt c¶ nh÷ng nhiÖm vô nµy ®Òu ®ßi hái mét l­îng lín nguyªn liÖu s¾t thÐp, trong khi s¶n l­îng thÐp cña ViÖt Nam kh«ng ®ñ còng nh­ kh«ng ®¸p øng tiªu chuÈn chÊt l­îng cho mét sè ngµnh chÕ t¹o. ChÝnh v× vËy, s¾t thÐp lµ s¶n phÈm mµ ViÖt Nam nhÊt thiÕt ph¶i nghÜ ®Õn khi lùa chän mÆt hµng nhËp khÈu tõ Ên §é, khi n¨ng lùc vÒ ng©n s¸ch ch­a cho phÐp nhËp khÈu tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng néi ®Þa. B¶ng 15 d­íi ®©y cho thÊy tuy sè l­îng nhËp khÈu kh«ng ®Òu, song s¶n phÈm thÐp cña Ên §é ®· chøng tá ®­îc uy tÝn cña m×nh ®èi víi thÞ tr­êng ViÖt Nam thÓ hiÖn ë viÖc nhËp khÈu ®Òu ®Æn hµng n¨m, ®Æc biÖt ®¹t møc cao nhÊt n¨m 2001 víi 15.840 tÊn trÞ gi¸ 10,224 triÖu USD. B¶ng 15: gi¸ TrÞ nhËp khÈu s¾t thÐp c¸c lo¹i tõ Ên §é N¨m S¶n l­îng (tÊn) Gi¸ trÞ nhËp khÈu (USD) 1992 8.234 2.565.000 1993 332 179.000 1994 38 20.000 1995 6224 2.319.000 1996 172 121.000 1997 477 222.096 1998 477 222.096 1999 12.149 2.988.231 2000 6.821 3.138.000 2001 15.840 10.224.000 Nguån: Tæng hîp b¸o c¸o cña Bé th­¬ng m¹i C¨n cø vµo b¶ng d÷ liÖu trªn ta cã thÓ thÊy gi¸ s¾t thÐp nhËp khÈu tõ Ên §é qua c¸c n¨m còng cã sù biÕn ®éng trong kho¶ng tõ 250 – 600 USD/tÊn vµ ®¹t møc cao nhÊt trong n¨m 2001. Tuy vËy ®©y vÉn lµ møc gi¸ c¹nh tranh so víi c¸c n­íc xuÊt khÈu s¾t thÐp kh¸c, thÓ hiÖn ë chç s¶n l­îng nhËp khÈu n¨m 2001 cña ViÖt Nam t¨ng vät, chøng tá mÆt hµng s¾t thÐp cña Ên §é vÉn lµ mÆt hµng cã ­u thÕ trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam. Ngoµi viÖc xuÊt khÈu s¾t thÐp, Ên §é vÉn th­êng xuyªn cung cÊp cho ViÖt Nam kinh nghiÖm còng nh­ c«ng nghÖ vµ kü thuËt trong ngµnh s¶n xuÊt thÐp th«ng qua t­ vÊn. Theo Biªn b¶n ghi nhí ®­îc ký gi÷a Bé c«ng nghiÖp cña hai n­íc vµo th¸ng 4 n¨m 1993, Tæng c«ng ty thÐp cña Ên §é (SAIL) sÏ cung cÊp cho Tæng c«ng ty thÐp cña ViÖt Nam (VSC) c¸c dÞch vô t­ vÊn vÒ kü thuËt, c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm trong kÜnh vùc nµy b»ng c¸ch cö chuyªn gia sang ViÖt Nam ®Ó h­íng dÉn, hoÆc hç trî viÖc ®­a c¸c chuyªn gia trong ngµnh thÐp cña ViÖt Nam ®­îc sang ®µo t¹o t¹i c¸c tr­êng §¹i häc vµ c¸c nhµ m¸y cña Ên §é. Th¸ng 11 n¨m 1999, mét ph¸i ®oµn cña SAIL ®· sang ViÖt Nam ®Ó tæ chøc mét cuéc héi th¶o t¹i kh¸ch s¹n Melia – Hµ Néi nh»m t¨ng c­êng sù hîp t¸c cña ViÖt Nam vµ Ên §é trong ngµnh thÐp, cô thÓ lµ ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc nhËp s¶n phÈm s¾t thÐp c¸c lo¹i tõ Ên §é vµ Ên §é sÏ tiÕp tôc cung cÊp cho ViÖt Nam nh÷ng khãa ®µo t¹o vµ dÞch vô t­ vÊn. Tr­íc m¾t lµ Ên §é sÏ cung cÊp mét ®éi ngò chuyªn gia t­ vÊn miÔn phÝ cho dù ¸n c¶i t¹o lß ®øng cña Nhµ m¸y Gang thÐp Th¸i Nguyªn. §©y lµ mét trong nh÷ng thµnh c«ng cña ViÖt Nam khi tham gia mèi quan hÖ hîp t¸c song ph­¬ng nµy. S¨m lèp « t«, m¸y kÐo §­îc c¸c doanh nh©n ViÖt Nam chÊp nhËn, s¶n phÈm s¨m lèp « t«, m¸y kÐo cña Ên §é ®· t×m ®­îc chç ®øng ë thÞ tr­êng n­íc ta tõ nh÷ng n¨m 1992 do chÊt l­îng tèt, sù ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i vµ gi¸ c¹nh tranh. XÐt vÒ mÆt hµng nµy, khã cã quèc gia nµo trong khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi s¸nh ®­îc víi Ên §é vÒ nh÷ng ­u ®iÓm nãi trªn. Dï r»ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (1997-2000), ViÖt Nam kh«ng thèng kª sè l­îng nhËp khÈu s¨m lèp « t« m¸y kÐo c¸c lo¹i , song theo sè liÖu cña §¹i sø qu¸n Ên §é t¹i Hµ Néi th× sè l­îng nhËp khÈu cña mÆt hµng nµy hÇu nh­ kh«ng gi¶m. Trong n¨m 2002, c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam hoÆc liªn hÖ trùc tiÕp, hoÆc th«ng qua Phßng Th­¬ng vô cña §¹i sø qu¸n Ên §é t¹i Hµ Néi ®Ó liªn l¹c víi c¸c c«ng ty s¶n xuÊt s¨m lèp hµng ®Çu Ên §é ®Ó mua nhiÒu chñng lo¹i s¨m lèp kh¸c nhau. C¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc m¸y n«ng nghiÖp, c¬ khÝ ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam tá ra rÊt quan t©m tíi s¶n phÈm s¨m lèp ®­îc chÕ t¹o tõ Ên §é. §©y cã thÓ coi lµ mÆt hµng cã thÕ m¹nh cña Ên §é vµ tiÒm n¨ng xuÊt khÈu mÆt hµng nµy sang ViÖt Nam nãi riªng vµ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi nãi chung lµ hÕt søc to lín. B¶ng 16: gi¸ trÞ nhËp khÈu s¨m lèp « t«, m¸y kÐo tõ Ên §é N¨m Sè l­îng (bé) Gi¸ trÞ nhËp khÈu (1.000 USD) 1992 110 34 1993 2818 218 1994 36.480 4.027 1995 47.195 6.756,4 1996 49.306 7.600 2001 11.069 Nguån: Tæng hîp b¸o c¸o cña Bé th­¬ng m¹i C¸c mÆt hµng kh¸c Ngoµi c¸c s¶n phÈm nªu trªn, ViÖt Nam cßn tõng b­íc nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm tiÒm n¨ng kh¸c cña Ên §é Thuèc nhuém – ViÖt Nam ®· nhËp s¶n phÈm nµy cña Ên §é tõ nh÷ng n¨m 90. Do c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¶i lôa cña Ên §é ®· cã tõ rÊt l©u ®êi, vµ ngµy nay lµ sù kÕt hîp gi÷a nh÷ng nÐt truyÒn thèng vµ hiÖn ®¹i, ®· kÐo theo tÝnh ­u viÖt cña c¸c s¶n phÈm hãa chÊt phôc vô ngµnh c«ng nghiÖp may mÆc vµ dÖt v¶i cña Ên §é. ViÖt Nam ®· khai th¸c nh÷ng thÕ m¹nh vµ tinh hoa cña ngµnh nµy ®Ó phôc vô cho c«ng nghiÖp may mÆc cña m×nh, n©ng cao chÊt l­îng thµnh phÈm, ®em l¹i nhiÒu nguån lîi cho quèc gia. B»ng c¸ch nµy, ViÖt Nam hiÖn ®ang lµ mét n­íc cã nhiÒu c«ng ty may mÆc vµ dÖt lôa ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi quan t©m vµ nhËn ®­îc nhiÒu ®¬n ®Æt hµng. Mét sè doanh nghiÖp th­¬ng m¹i thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n cña ViÖt Nam ®· t×m mua c¸c s¶n phÈm thuèc nhuém cña Ên §é ®Ó b¸n l¹i cho c¸c c«ng ty dÖt may trong n­íc nh­ Nhµ m¸y dÖt Nam §Þnh, C«ng ty dÖt v¶i hµ Néi (HACOTEX) v.v. MÆc dï ®©y ch­a ph¶i lµ c¸ch tèt nhÊt cho c¸c c«ng ty dÖt may ViÖt Nam song víi gi¸ c¶ c¹nh tranh h¬n vµ sù phong phó vÒ chñng lo¹i so víi c¸c n­íc kh¸c (chñ yÕu lµ Trung Quèc), c¸c c«ng ty dÖt may néi ®Þa ®· phÇn nµo yªn t©m vÒ nguyªn liÖu thuèc nhuém trong s¶n xuÊt. Sau ®©y lµ mét sè c¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu tõ Ên §é trong n¨m 2001 B¶ng 17: C¸c mÆt hµng chñ yÕu nhËp khÈu tõ Ên §é n¨m 2001 MÆt hµng §¬n vÞ tÝnh Sè l­îng TrÞ gi¸ (1.000 USD) T©n d­îc 1000USD 32.066 Lóa mú " 19.788 ChÊt dÎo " 16.332 S¨m, lèp « t« " 11.069 Muèi " 10.927 Nguyªn phô liÖu t©n d­îc " 10.925 S¾t thÐp TÊn 15.840 10.224 T«m nhá, t«m Pandan 1000 USD 9.016 TBPT ngµnh dÖt may " 6.385 Thuèc trõ s©u vµ nguyªn liÖu TÊn 1.153 5.778 Hãa chÊt 1000 USD 5.369 X¨ng dÇu TÊn 21.759 5.282 Sîi dÖt (®· xe vµ ch­a xe) 1000 USD 3.758 GiÊy TÊn 916 2.119 NPL giÇy dÐp 1000 USD 2.057 V¶i " 1.159 Thuèc nhuém " 777 §ång " 302 Linh kiÖn ®iÖn tö vµ tivi, m¸y vi tÝnh vµ linh kiÖn " 349 M¸y ®iÒu hßa nhiÖt ®é " 145 DÇu mì ®éng thùc vËt TÊn 160 50 Kim lo¹i th­êng kh¸c 1000 USD 25 M¸y mãc thiÕt bÞ th«ng tin liªn l¹c " 11 Ph©n Kali TÊn 21 8 Nguån: International merchandise trade Vietnam 2001-P.206-NXB Thèng kª 2003 Trong n¨m 2002, nh÷ng mÆt hµng chÝnh mµ ViÖt Nam nhËp khÈu tõ Ên §é bao gåm: Ngò cèc : 19,24 triÖu USD D­îc phÈm : 33,60 triÖu USD Cao su : 10,50 triÖu USD Nhùa : 28,96 triÖu USD ChÊt th¶i thùc phÈm : 33,56 triÖu USD KÕt luËn: ®¸nh gi¸ tæng qu¸t vÒ t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam víi Ên §é, cã thÓ nhËn thÊy r»ng tõ n¨m 1994 trë l¹i ®©y, ViÖt Nam lu«n ë trong t×nh tr¹ng nhËp siªu cña Ên §é. Thùc ra, ViÖt Nam cÇn tËn dông thÞ tr­êng Ên §é - vèn cã nhu cÇu rÊt lín vÒ s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ s¶n phÈm th« s¬, kh«ng mang tÝnh c«ng nghÖ cao - ®Ó xuÊt khÈu nh÷ng hµng hãa ®ã, thu ngo¹i tÖ, ®æi lÊy viÖc nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i mµ ViÖt Nam ®ang cÇn cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, ®ång thêi bï ®¾p c¸c kho¶n th©m hôt xuÊt nhËp khÈu tõ c¸c n­íc kh¸c. §Ó thùc hiÖn ®­îc nh÷ng mong muèn trªn, chóng ta cÇn ®Ò ra hµng lo¹t nh÷ng gi¶i ph¸p kh¾c phôc còng nh­ hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch trong ngo¹i th­¬ng nãi riªng vµ cho toµn bé nÒn kinh tÕ nãi chung vèn h·y cßn nhiÒu bÊt cËp. B¶ng 18: T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam víi Ên §é nh÷ng n¨m qua §¬n vÞ tÝnh: 1.000 USD N¨m TrÞ gi¸ xuÊt khÈu TrÞ gi¸ nhËp khÈu C©n ®èi th­¬ng m¹i 1990 20.305 4.327 15.978 1991 5.474 23.960 - 18.486 1992 19.434 9.018 10.416 1993 18.940 8.135 10.805 1994 14.082 28.173 - 14.091 1995 10.395 61.539 - 51.144 1996 9.103 88.448 - 79.345 1997 13.247 84.762 - 71.515 1998 12.418 108.656 - 96.238 1999 13.183 95.289 - 82.106 2000 11.520 154.370 - 142.850 2001 45.365 227.989 - 182.624 2002 18.910 218.170 - 199.260 Nguån: Nh÷ng khã kh¨n vµ thuËn lîi trong mèi quan hÖ hîp t¸c song ph­¬ng 1 Khã kh¨n 1.1 VÒ ®Þa lý Ên §é n»m ë vÞ trÝ t­¬ng ®èi xa ViÖt Nam. Tuy tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng liªn l¹c hiÖn nay ®· ph¸t triÓn hiÖn ®¹i h¬n rÊt nhiÒu, nh­ng viÖc ph¸t triÓn hîp t¸c th­¬ng m¹i víi mét ®Êt n­íc n»m c¸ch xa ViÖt Nam h¬n 4 giê ®i b»ng ®­êng hµng kh«ng th× râ rµng kh«ng thÓ thuËn lîi b»ng viÖc ph¸t triÓn th­¬ng m¹i víi c¸c n­íc l¸ng giÒng l©n cËn nh­ Trung Quèc hay Th¸i Lan, n¬i mµ c¸c giao dÞch ®­êng biªn diÔn ra s«i næi tõng ngµy tõng giê, ®ã lµ cßn ch­a kÓ ®Õn sù nh¹y bÐn trong viÖc ®ãn tr­íc thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng ®Ó ®¸p øng tho¶ ®¸ng. Xin ®­a mét vÝ dô cô thÓ ®Ó so s¸nh: trong n¨m 1997, tæng trÞ gi¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Th¸i Lan lµ 223,4 triÖu USD, vµ tæng trÞ gi¸ nhËp khÈu lµ 569 triÖu USD; cßn trong bu«n b¸n th­¬ng m¹i víi Trung Quèc n¨m 1999, trÞ gi¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam lµ 485 triÖu USD vµ nhËp khÈu lµ 284 triÖu USD. Nh÷ng con sè nªu trªn qu¶ lµ chªnh lÖch so víi trÞ gi¸ xuÊt nhËp khÈu víi Ên §é trong c¸c n¨m nµy nh­ b¶ng 18 ®· nªu. C«ng b»ng mµ nãi th× sù chªnh lÖch nµy chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu yÕu tè vµ do nhiÒu trë ng¹i ®­a l¹i, nh­ng còng kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi trë ng¹i vÒ ®Þa lý. 1.2 VÒ chÊt l­îng hµng hãa Trë ng¹i vÒ ®Þa lý nãi trªn dï sao còng mang tÝnh kh¸ch quan vµ cã thÓ dÔ dµng kh¾c phôc nhê sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ giao th«ng liªn l¹c. Mét khã kh¨n lín h¬n vµ cã tÝnh quyÕt ®Þnh h¬n chÝnh lµ vÊn ®Ò vÒ chÊt l­îng hµng hãa cña ViÖt Nam cßn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña c¸c kh¸ch hµng n­íc b¹n. Do tr×nh ®é c«ng nghÖ, tr×nh ®é khoa häc kü thuËt vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña ViÖt Nam cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ch­a phong phó vÒ mÉu m·, chÊt l­îng thiÕu ®ång bé, ®ång thêi gi¸ thµnh l¹i cao ch­a ®ñ kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi nh÷ng s¶n phÈm s¶n xuÊt hµng lo¹t b»ng d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i mµ nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ®ang sö dông. ChÝnh v× vËy, hµng hãa ViÖt Nam hiÖn nay bÞ c¹nh tranh kh¸ quyÕt liÖt tõ c¸c n­íc Nam ¸ (khèi SAARC), ASEAN, Trung Quèc vµ c¸c n­íc kh¸c vÒ gi¸ c¶, chÊt l­îng, c­íc phÝ vËn t¶i vµ t©m lý ng­êi tiªu dïng. H¬n thÕ n÷a, hµng hãa xuÊt nhËp khÈu hai n­íc cßn kÐm hÊp dÉn nhau, ch­a cã tÝnh bæ sung cho nhau. ViÖt Nam cÇn xuÊt khÈu g¹o, n«ng s¶n, h¶i s¶n, may mÆc, rau qu¶, giµy dÐp, chÌ … th× vÒ phÝa Ên §é còng cã nh÷ng mÆt hµng t­¬ng tù dµnh cho xuÊt khÈu víi sè l­îng lín vµ gi¸ c¹nh tranh. 1.3 VÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch. ViÖt Nam ch­a chó träng tíi c¸c chÝnh s¸ch ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn vµ më réng thÞ tr­êng sang Ên §é v× ®©y vÉn lµ mét thÞ tr­êng hoµn toµn míi mÎ. H¬n thÕ n÷a, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, khÝ hËu, ®Þa h×nh còng nh­ c¸c chÝnh s¸ch cña hai n­íc vÒ xuÊt nhËp khÈu kh¸ t­¬ng ®ång, chñ yÕu lµ khuyÕn khÝch vµ h­íng vÒ xuÊt khÈu nªn khã cã kh¶ n¨ng nh÷ng mÆt hµng chóng ta cÇn xuÊt khÈu th× Ên §é l¹i ®ang khan hiÕm vµ ng­îc l¹i. §iÒu nµy còng lµ mét nguyªn nh©n quan träng dÉn ®Õn sù h¹n chÕ trong mèi quan hÖ ViÖt Nam - Ên §é. Ngoµi nh÷ng khã kh¨n c¬ b¶n trªn, mèi quan hÖ hîp t¸c song ph­¬ng nµy cßn ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng h¹n chÕ sau: C¸c ®oµn doanh nghiÖp th¨m viÕng lÉn nhau cßn rÊt h¹n chÕ v× vËy khã cã thÓ hiÓu ®­îc cÆn kÏ nh÷ng yªu cÇu cña ®èi t¸c. Hai n­íc ch­a cã hiÖp ®Þnh vÒ hµng h¶i, nªn rÊt h¹n chÕ vÒ c­íc vËn t¶i, giao nhËn hµng hãa, qu¶ng c¸o ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng. C¸c c«ng ty liªn quan cña hai n­íc ch­a thùc sù quan t©m ®Õn viÖc t¨ng c­êng kim ng¹ch bu«n b¸n gi÷a hai bªn b»ng ph­¬ng thøc ®­a ra chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch xuÊt nhËp khÈu c¸c mÆt hµng chñ lùc cña nhau (dÇu löa, than ®¸). 2. ThuËn lîi 2.1 Víi sè d©n trªn mét tû ng­êi, Ên §é thùc sù lµ mét thÞ tr­êng tiªu thô réng lín vµ rÊt giµu tiÒm n¨ng. Theo mét sè tµi liÖu thèng kª th× kinh tÕ Ên §é lµ nÒn kinh tÕ lín thø n¨m trªn thÕ giíi xÐt vÒ søc mua. Tiªu biÓu nhÊt lµ nhu cÇu vÒ l­¬ng thùc, thùc phÈm. Tuy lµ n­íc s¶n xuÊt ®­îc 22% tæng s¶n l­îng g¹o toµn cÇu vµ cßn cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu, nh­ng do ph¶i ®¸p øng nhu cÇu khæng lå cña tiªu thô trong n­íc, trong khi d©n sè kh«ng ngõng t¨ng lªn nªn trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t, Ên §é vÉn lµ mét trong nh÷ng n­íc nhËp khÈu g¹o lín cña n­íc ta. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña cuéc c¸ch m¹ng xanh, cña vÊn ®Ò n©ng cao n¨ng suÊt c©y trång, ChÝnh phñ Ên §é ®· rÊt chó träng ph¸t triÓn ngµnh trång trät th«ng qua c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau mµ trong ®ã, ph©n bãn lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt. HiÖn nay, Ên §é ®· x©y dùng vµ ®­a vµo ho¹t ®éng mét sè nhµ m¸y ph©n ®¹m cã s¶n l­îng hµng n¨m lªn tíi 7-8 triÖu tÊn (®øng thø 4 trªn thÕ giíi) song do nhu cÇu tiªu thô ph©n ®¹m qu¸ lín, l­îng s¶n xuÊt trong n­íc kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu s¶n xuÊt nªn hµng n¨m Ên §é vÉn ph¶i nhËp mét l­îng lín ph©n ®¹m vµ lµ n­íc nhËp khÈu ph©n ®¹m lín thø hai trªn thÕ giíi. Ngoµi ra, thÞ tr­êng khæng lå nµy cßn cã nhiÒu nh÷ng nhu cÇu kh¸c, thu hót sù quan t©m cña c¸c nhµ xuÊt khÈu quèc tÕ nh­ nhiªn liÖu, hãa chÊt, hãa phÈm, c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö phÇn mÒm, phÇn cøng vµ dÞch vô liªn quan. 2.2 VÒ tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ Ên §é lµ n­íc giµu tiÒm n¨ng bËc nhÊt thÕ giíi vÒ lÜnh vùc nµy. Víi nh÷ng ­u ®·i ®Æc biÖt nh­ miÔn thuÕ quan h¶i quan nhËp khÈu, miÔn thuÕ doanh thu trong vßng 5 n¨m, ®¬n gi¶n hãa c¸c thñ tôc vµ cã quyÒn chuyÓn lîi nhuËn vÒ n­íc v.v. Ên §é ®· thu hót ®­îc rÊt nhiÒu c¸c c«ng ty c«ng nghÖ th«ng tin trªn thÕ giíi ®Õn lµm viÖc t¹i 7 khu c«ng nghÖ cao cña Ên §é mµ träng t©m lµ thµnh phè Bangalore n»m ë miÒn Nam - ®­îc mÖnh danh lµ thñ ®« tin häc míi cña ®Êt n­íc. ChÝnh v× vËy còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu khi nhiÒu c«ng ty phÇn mÒm cña ViÖt Nam ®· thiÕt lËp vµ ph¸t triÓn quan hÖ hîp t¸c víi c¸c c«ng ty cïng ngµnh cña Ên §é. VÝ dô ®iÓn h×nh nhÊt lµ C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghÖ vµ Tin häc FPT, vµo n¨m 1999 ®· hoµn thµnh c¶ hai kÕ ho¹ch chiÕn l­îc quan träng cña m×nh: - Hîp t¸c víi c«ng ty Aptech cña Ên §é ®Ó më mét trung t©m huÊn luyÖn lËp tr×nh viªn quèc tÕ t¹i ViÖt Nam , - vµ chÝnh thøc ®­a v¨n phßng ®¹i diÖn cña c«ng ty FPT vµo ho¹t ®éng t¹i thµnh phè Bangalore. §©y cã thÓ lµ b­íc ®ét ph¸ ®óng ®¾n trong lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin cña ViÖt Nam mµ C«ng ty FPT ®· ®i tiªn phong vµ tin r»ng trong thêi gian tíi, c¸c c«ng ty kh¸c trong ngµnh C«ng nghÖ Th«ng tin cña ViÖt Nam sÏ nèi tiÕp. 2.3 Mét ®iÓm thuËn lîi cã ý nghÜa quan träng ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch kinh tÕ th­¬ng m¹i míi cña Ên §é §­îc thùc thi sau khi n­íc nµy më cöa nÒn kinh tÕ, tiÕn hµnh c«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ. B¾t ®Çu tõ n¨m tµi chÝnh 2000-2001, Ên §é ph¶i thùc hiÖn xãa bá h¹n chÕ nhËp khÈu. Do ®ã, viÖc xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng mµ Ên §é yªu cÇu sÏ cã c¬ héi lín ®Ó hµng hãa ViÖt Nam th©m nhËp. HÖ thèng thuÕ ®­îc ®iÒu chØnh theo h­íng ®¬n gi¶n hãa, gi¶m møc thuÕ mét c¸ch hîp lý. Ên §é cßn cã chÝnh s¸ch ­u tiªn vÒ thuÕ cho mét sè ngµnh nghÒ vµ c«ng tr×nh vµ chÝnh s¸ch ­u ®·i cho c¸c n­íc trong khu vùc vµ c¸c n­íc ®­îc ¸p dông chÝnh s¸ch tèi huÖ quèc. HÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng ®­îc ®æi míi vµ n©ng cÊp, xãa bá c¨n b¶n c¬ chÕ bao cÊp trong lÜnh vùc tµi chÝnh – ng©n hµng, ®­a hÖ thèng tµi chÝnh - ng©n hµng vµo ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng nh»m t¹o hiÖu qu¶ cao trong kinh doanh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc. §ång thêi, lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, t­¬ng ®ång víi ViÖt Nam vÒ nhiÒu mÆt, nhiÒu vÊn ®Ò, hai bªn cã thÓ bæ sung cho nhau ®Ó cïng ph¸t triÓn ®i lªn. NhiÒu h­íng ®i mµ Ên §é ®· tr¶i qua, ViÖt Nam cã thÓ häc tËp vµ ng­îc l¹i. ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn mèi quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Ên §é TriÓn väng mèi quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc trong thêi gian tíi. NÕu tÝnh tõ nh÷ng n¨m 1991-1992, khi mËu dÞch gi÷a hai n­íc chØ thÓ hiÖn b»ng con sè kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu kho¶ng 50 triÖu USD th× h¬n 10 n¨m sau, víi kim ng¹ch kho¶ng 250 triÖu USD th× ®· cã sù gia t¨ng 500%. Tuy nhiªn tû lÖ nµy vÉn kh«ng ph¶n ¸nh mét niÒm tù hµo nµo vÒ sù giao dÞch vµ hîp t¸c cña hai n­íc v× nÕu xÐt trªn quy m« giao dÞch cña Ên §é (vµ c¶ ViÖt Nam) víi thÕ giíi bªn ngoµi th× nh÷ng con sè trªn vÉn cßn qu¸ khiªm tèn. N¨m 2000, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Ên §é cho ViÖt Nam (155 triÖu USD) chØ b»ng 0,41% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Ên §é (37.599 triÖu USD), cßn kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam (12 triÖu USD) cho Ên §é cßn kÐm cái h¬n n÷a, chØ b»ng 0,03% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña Ên §é (47.212). Trong sè 30 kh¸ch hµng hµng ®Çu cña Ên §é, c¶ vÒ xuÊt lÉn nhËp, ®Òu kh«ng cã ViÖt Nam. Mét sù kiÖn kh¸c còng cÇn ®­îc ghi nhËn, ®ã lµ tuy kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña hai n­íc rÊt khiªm tèn, nh­ng ngay trong ph¹m vi nhá hÑp nµy, møc nhËp siªu cña ViÖt Nam còng rÊt cao. Tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu n¨m 2001- 2002 lµ 237,08 triÖu USD, trong ®ã, ViÖt Nam chØ xuÊt khÈu 18,91 triÖu USD, b»ng 8%, cßn phÇn nhËp siªu (199,26 triÖu USD) chiÕm ®Õn 84% tæng kim ng¹ch XNK. Nh÷ng d÷ kiÖn trªn cho ta thÊy r»ng, trong thêi gian qua, hai n­íc tuy ®· cã mét qu¸ tr×nh hîp t¸c vÒ nhiÒu mÆt nh­ng thùc chÊt cña sù hîp t¸c vÒ mÆt kinh tÕ cßn rÊt ®¬n ®iÖu. Hai bªn ch­a tËn dông ®­îc nh÷ng thÕ m¹nh cña nhau ®Ó ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i. VÒ phÝa ViÖt Nam, ch¼ng riªng g× doanh sè giao dÞch gi÷a hai n­íc, ngay c¶ t×nh tr¹ng nhËp siªu qu¸ lín còng cho thÊy lµ giíi doanh nh©n ViÖt Nam rÊt Ýt chó träng tíi thÞ tr­êng Ên §é, mét quèc gia cã møc kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu lªn tíi 90 tû USD mçi n¨m. §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng tr× trÖ trong quan hÖ giao dÞch th­¬ng m¹i nh÷ng n¨m qua, l·nh ®¹o kinh tÕ hai n­íc ®ang ®Ò ra nhiÒu biÖn ph¸p nh»m ®Èy m¹nh quan hÖ hîp t¸c, víi chØ tiªu ®Ò ra lµ phÊn ®Êu ®­a kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n­íc lªn 500 triÖu USD trong vßng 3 n¨m tíi vµ 1 tû USD trong vßng 10 n¨m tíi. Víi sè d©n trªn 1 tû ng­êi vµ mét thùc lùc kinh tÕ hïng hËu, thÞ tr­êng Ên §é xøng ®¸ng ®Ó c¸c doanh nh©n ViÖt Nam ®Æc biÖt quan t©m. Th¸ng 9 n¨m 2001, trong buæi gÆp gì ®¹i diÖn doanh nghiÖp ViÖt Nam t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh, «ng S.K Mandal, Tæng l·nh sù Ên §é, cho biÕt n­íc «ng hiÖn cã trªn 200.000 c«ng ty c«ng nghiÖp quy m« lín, 2 triÖu c«ng ty quy m« võa vµ nhá, cïng hµng triÖu doanh nghiÖp t­ nh©n kh¸c. Nh÷ng c«ng ty nµy ph¸t triÓn rÊt ®a d¹ng, tõ nh÷ng c«ng ty tin häc, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu chÊt l­îng cao ®Õn nh÷ng c«ng ty sö dông nguyªn liÖu rÎ tiÒn, phï hîp víi nhu cÇu ph¸t triÓn ë n«ng th«n. Ph©n tÝch vÒ triÓn väng hîp t¸c gi÷a hai n­íc, «ng Mandal x¸c ®Þnh lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ tham gia vµo nhiÒu lÜnh vùc, tõ c«ng-n«ng nghiÖp, chÕ biÕn thùc phÈm ®Õn mü phÈm, dÖt vµ may mÆc. §iÓn h×nh lµ víi tiÒm n¨ng to lín vÒ nguyªn liÖu vµ nh©n c«ng cïng kü thuËt míi, ngµnh dÖt may hai n­íc cã ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt hîp x©y dùng nh÷ng nhµ m¸y liªn doanh víi tÇm cì thÕ giíi. ThÞ tr­êng Ên §é vÉn cßn më réng cöa cho ngµnh mü phÈm ViÖt Nam tham gia vµo c¶ hai lÜnh vùc ®Çu t­ vµ th­¬ng m¹i. §Ó t¹o thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn c¸c b­íc “nh¶y vät” trong quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc trong t­¬ng lai, Ên §é ®· dµnh nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ ­u ®·i cho c¸c chuyªn viªn ViÖt Nam tu nghiÖp t¹i Ên §é ®Ó n¾m b¾t nh÷ng kü thuËt ®ang ¸p dông thµnh c«ng t¹i n­íc b¹n. Th¸ng 12 n¨m 2001, chÝnh phñ Ên §é t¹o c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tham gia héi chî Calcutta, giíi thiÖu c¸c mÆt hµng ViÖt Nam mµ tr­íc ®©y giíi s¶n xuÊt vµ tiªu dông Ên §é ch­a biÕt ®Õn. §æi l¹i, vµo c¸c ngµy 20-24 th¸ng 12 n¨m 2001, ViÖt Nam còng tæ chøc “Héi chî tr­ng bµy s¶n phÈm Ên §é” t¹i Trung t©m triÓn l·m Gi¶ng Vâ, Hµ Néi, víi nh÷ng ch­¬ng tr×nh cô thÓ vµ thiÕt thùc nh­: Héi th¶o vÒ s¶n phÈm vµ th­¬ng m¹i cña Ên §é t¹i ViÖt Nam. GÆp gì gi÷a l·nh ®¹o ViÖt Nam vµ c¸c doanh nh©n Ên §é cïng doanh nh©n c¸c n­íc kh¸c. C¸c ho¹t ®éng v¨n hãa nghÖ thuËt. Tr­ng bµy s¶n phÈm cña Ên §é Trong kÕ ho¹ch n¨m 2003, ViÖt Nam tiÕp tôc dµnh cho Ên §é nh÷ng c¬ héi thuËn lîi ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm vµ c«ng nghÖ míi víi giíi doanh nh©n vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt ViÖt Nam. Mét cuéc triÓn l·m quy m« dù kiÕn sÏ diÔn ra trong nh÷ng ngµy 20-25 th¸ng 12 n¨m 2003. C¸c ®oµn doanh nh©n hai n­íc sÏ tiÕp tôc nh÷ng cuéc th¨m viÕng lÉn nhau nh»m môc ®Ých tiÕp thÞ vµ trao ®æi kinh nghiÖm trong quan hÖ giao th­¬ng víi thÕ giíi. C¬ héi cßn nhiÒu, vÊn ®Ò lµ c¸c nhµ doanh nghiÖp cÇn n¾m b¾t c¬ héi ®èi víi mét thÞ tr­êng lín, cßn nhiÒu tiÒm n¨ng t¹i Ên §é. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn 1. Gi¶i ph¸p vÒ phÝa Nhµ n­íc Nhµ n­íc, mµ ®¹i diÖn lµ c¸c Bé chñ qu¶n, c¸c ngµnh vµ c¸c c¬ quan ngang Bé cÇn t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ m«i tr­êng kinh doanh th«ng tho¸ng ®Ó c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc cã thÓ ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh trong viÖc thóc ®Èy mèi quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng. Cô thÓ, c¸c c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm cña chÝnh phñ ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c chøc n¨ng sau: 1.1 Chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch §©y lµ chøc n¨ng quan träng hµng ®Çu, thÓ hiÖn vai trß ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ cña Nhµ n­íc. ChÝnh v× vËy, ®Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu thóc ®Èy mèi quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i víi Ên §é còng nh­ nhiÒu quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi, ®¶m b¶o hoµn thµnh chñ tr­¬ng vÒ kinh tÕ ®èi ngo¹i mµ §¹i héi VI ®· ®Ò ra, Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch söa ®æi, bæ sung vµ hoµn thiÖn dÇn nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trong vµ ngoµi n­íc vèn cßn nhiÒu bÊt cËp. Muèn vËy, §¶ng vµ Nhµ n­íc cÇn chó träng vµo nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: Hoµn thiÖn h¬n n÷a chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu HiÖn nay, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña n­íc ta vÉn cßn kh¸ láng lÎo vµ cßn nhiÒu bÊt cËp. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë thùc tr¹ng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ngµy cµng gia t¨ng vµ ®· ë møc khã kiÓm so¸t. §Ó c¶i thiÖn t×nh h×nh, ®iÒu mµ chóng ta cÇn lóc nµy lµ mét chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu hîp lý, bao gåm mét ph­¬ng thøc xuÊt nhËp khÈu phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi cña ViÖt Nam vµ Ên §é, mét hÖ thèng thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®Ó qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng vµ mét danh môc c¸c mÆt hµng ®ang lµ thÕ m¹nh cña c¶ hai quèc gia. Thø nhÊt, c¶ ViÖt Nam vµ Ên §é ®Òu lµ nh÷ng n­íc ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn vµ héi nhËp, tiÒm n¨ng xuÊt nhËp khÈu lµ v« cïng to lín. §iÒu khã kh¨n nhÊt lµ ph¶i t×m ra mét ph­¬ng thøc xuÊt nhËp khÈu ®Ó võa cã thÓ thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n­íc l¹i võa më réng ®­îc quan hÖ hîp t¸c víi bªn ngoµi. Ph­¬ng thøc xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp víi Ên §é thêi gian qua ®· thóc ®Èy kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n­íc t¨ng ®¸ng kÓ so víi tr­íc. Hµng hãa ViÖt Nam ®· tõng b­íc chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng Ên §é, danh môc hµng hãa ViÖt Nam xuÊt sang Ên §é ®­îc më réng, luång hµng tõ ®ã ®· th©m nhËp sang n­íc thø ba, t¹o h­íng ®i míi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. MÆc dï viÖc xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp gi÷a hai n­íc trong thêi gian qua vÉn cßn nh÷ng mÆt h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc nh­ng cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng chñ tr­¬ng nµy cña ChÝnh phñ ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ Ên §é lµ hoµn toµn ®óng ®¾n vµ phï hîp t×nh h×nh thùc tÕ vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ hiÖn nay cña mçi n­íc. Tuy vËy, ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang Ên §é ®ång thêi ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong n­íc chóng ta cÇn chó träng h¬n n÷a ®Õn kh¶ n¨ng më réng ph­¬ng thøc giao dÞch víi nhiÒu h×nh thøc nh­ nghiÖp vô hµng ®æi hµng (barter), nghiÖp vô bï trõ (compensation), nghiÖp vô chuyÓn nî (Switch), giao dÞch båi hoµn (offset) hay bu«n b¸n ®èi l­u theo tµi kho¶n b¶o chøng (escrow account), gia c«ng quèc tÕ…Nh÷ng ph­¬ng thøc nµy cã t¸c dông t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ®µm ph¸n, ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng gi÷a doanh nghiÖp hai n­íc. Thø hai, ®Ó më réng thÞ tr­êng bu«n b¸n gi÷a hai n­íc, chóng ta cÇn ph¶i cã mét sè biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch trong lÜnh vùc thuÕ xuÊt nhËp khÈu sau ®©y: Mét lµ, cã chÝnh s¸ch gi¶m thuÕ nhËp khÈu ®èi víi nh÷ng mÆt hµng cã xuÊt xø tõ c¸c liªn doanh s¶n xuÊt t¹i Ên §é vµ ViÖt Nam. Hai lµ, thóc ®Èy h¬n n÷a qu¸ tr×nh thèng nhÊt danh môc gi¶m thuÕ nhËp khÈu gi÷a hai n­íc trªn c¬ së hîp lý vµ cã ®i cã l¹i. Ba lµ, cÇn ¸p dông tû lÖ dung sai (%) trong b¶ng gi¸ tèi ®a hµng xuÊt khÈu ®èi víi Ên §é cho phï hîp víi biÕn ®éng cña gi¸ c¶ trong n­íc vµ thùc tiÕn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp néi ®Þa. Bèn lµ, ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp trong viÖc chñ ®éng ®a d¹ng hãa c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu sang Ên §é còng nh­ ®Ó phï hîp víi lé tr×nh gia nhËp AFTA, ChÝnh phñ cÇn ¸p dông chÝnh s¸ch gi¶m møc thuÕ xuÊt hiÖn nay vµ miÔn thuÕ ®èi víi nh÷ng mÆt hµng cÇn ­u tiªn nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc. Thø ba, ®èi víi danh môc hµng hãa khuyÕn khÝch xuÊt nhËp khÈu chóng ta cÇn ®èi chiÕu víi danh môc c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc, c¸c mÆt hµng xuÊt vµ nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn còng nh­ c¸c mÆt hµng cÊm xuÊt nhËp khÈu ®Ó cã ph­¬ng h­íng ®Ò ra mét danh môc hîp lý, võa khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, võa h¹n chÕ nhËp khÈu ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n­íc. Ta cã thÓ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o, chÌ, h¹t tiªu lµ nh÷ng mÆt hµng chñ lùc cña ViÖt Nam sang Ên §é ®ång thêi nhËp khÈu t©n d­îc, hãa chÊt, phÇn mÒm m¸y tÝnh vµ linh kiÖn ®iÖn tö, ti vi, m¸y vi tÝnh lµ nh÷ng mÆt hµng mµ chóng ta ®ang thiÕu vµ ch­a thÓ s¶n xuÊt ®­îc. Ch¼ng h¹n nh­ cã thÓ thÊy nhãm hµng dÇu th« do Ên §é nhËp khÈu ®· t¨ng rÊt m¹nh tõ h¬n 10 tû USD trong kú 1999-2000 lªn 15,650 tû trong n¨m sau ®ã. Hay nh­ s¶n phÈm than ®¸ c¸c lo¹i mµ Ên §é nhËp khÈu còng t¨ng h¬n 12 % trong n¨m tµi chÝnh 2000-2001 so víi cïng kú n¨m tr­íc. V× vËy, ViÖt Nam hoµn toµn cã thÓ thóc ®Èy xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng nµy sang n­íc b¹n. B¶ng 19: C¸c nhãm hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña Ên §é §¬n vÞ tÝnh: triÖu USD MÆt hµng 1999 - 2000 2000 - 2001 % t¨ng gi¶m DÇu th« vµ c¸c s¶n phÈm tõ dÇu háa 10.482,00 15.650,09 + 49,3 Ngäc trai, ®¸ quý 5.376,00 4.808,04 -10,56 M¸y mãc kh«ng dïng ®iÖn 2.760,16 2.754,29 -0,21 Hãa chÊt 2.879,03 2.438,44 -15,30 Hµng hãa c«ng tr×nh 884,23 635,07 -28,18 S¾t thÐp 1.008,79 773,37 -23,33 Than ®¸ c¸c lo¹i 980,63 1.103,22 +12,5 Ph©n bãn 1.386,20 745.86 -46.19 Kim lo¹i kh«ng s¾t 543,87 526,31 -3,23 V¶i sîi 460,46 530,57 +15,23 Nguån: 1.1.2 §iÒu chØnh, bæ sung, x©y dùng chiÕn l­îc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ViÖc quyÕt ®Þnh vµ ®iÒu chØnh ®Çu t­ tíi ®©y ph¶i ®­îc dùc trªn c¬ së ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c søc c¹nh tranh cña c¸c hµng hãa trong n­íc vÒ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ so víi hµng hãa n­íc ngoµi. CÇn chó träng t¨ng c­êng tû träng hµng xuÊt khÈu ®· qua chÕ biÕn, ­u tiªn ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ®Ó ph¸t triÓn n«ng s¶n, thuû s¶n chÕ biÕn. §ång thêi, ViÖt Nam cÇn cã chÝnh s¸ch b¶o hé s¶n xuÊt trong thêi gian ng¾n ®èi víi mét sè ngµnh s¶n xuÊt quan träng hoÆc cã ®Çu t­ c«ng nghÖ cao, cã chÝnh s¸ch hoÆc ®iÓm ­u tiªn trong viÖc xÐt thÇu khi c¸c c«ng ty dù thÇu c¸c c«ng tr×nh ®Çu t­ trong n­íc cã ®Êu thÇu quèc tÕ lµ c¸c doanh nghiÖp FDI nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. Chóng ta còng cÇn t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp Ên §é ®Õn th¨m vµ rãt vèn ®Çu t­ cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt vµ dÞch vô mµ ViÖt Nam ®ang cÇn ph¸t triÓn b»ng c¸ch thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ sau: Hîp lý hãa thñ tôc ®¨ng ký ®¬n gi¶n nhÊt vµ thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp cña ViÖt Nam vµo Ên §é vµ cña Ên §é vµo ViÖt Nam. Mçi bªn h×nh thµnh mét c¬ quan ®Æc biÖt vµ giao toµn quyÒn cho c¬ quan ®ã thùc hiÖn dÞch vô mét cöa ®Ó c¸c quy chÕ vµ viÖc thùc hiÖn quy chÕ ®Çu t­ hoµn toµn c«ng khai. T¨ng c­êng khung ph¸p lý ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña Ên §é trªn ®Êt ViÖt Nam b»ng c¸ch gi¶m c¸c h¹n chÕ trong viÖc b¸n vµ chuyÓn giao cæ phÇn nh»m ®¶m b¶o vèn kinh doanh. Nhanh chãng hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p lý trong viÖc sö dông ®Êt thÕ chÊp còng nh­ nh÷ng tho¶ thuËn hîp ®ång gi÷a hai n­íc. §èi xö víi c¸c nhµ ®Çu t­ ViÖt Nam ë Ên §é vµ c¸c nhµ ®Çu t­ Ên §é trªn ®Êt ViÖt Nam nh­ nhau, thËm chÝ cã nh÷ng ­u ®·i ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng quan träng ë mçi n­íc.. Mçi n­íc thµnh lËp mét nhãm liªn chÝnh phñ vµ c¸c nhµ ®Çu t­ ®Ó t­ vÊn th­êng xuyªn vÒ c¸c vÊn ®Ò ®Çu t­. N©ng cÊp dÞch vô vµ chÊt l­îng c¸c khu c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam vµ t¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi nãi chung vµ cña Ên §é nãi riªng ho¹t ®éng dÔ dµng t¹i khu c«ng nghiÖp. 1.1.3 Cô thÓ hãa mét sè th«ng t­ h­íng dÉn Cho ®Õn nay, cã thÓ nãi LuËt Th­¬ng M¹i vµ c¸c NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ ®· ban hµnh quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt Th­¬ng M¹i ®· thùc sù ®i vµo cuéc sèng, cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trong vµ ngoµi n­íc. Song bªn c¹nh nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®­îc, Bé Th­¬ng M¹i ph¶i tÝch cùc phèi hîp chÆt chÏ h¬n n÷a víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cã liªn quan ®Ó sím kÕt luËn nh÷ng vÊn ®Ò mµ thùc tiÔn ®ang ®ßi hái vµ hoµn chØnh hÖ thèng ph¸p luËt tõ LuËt Th­¬ng M¹i ®Õn c¸c v¨n b¶n ph¸p quy kh¸c. Tr­íc m¾t, Bé Th­¬ng M¹i cÇn ban hµnh sím c¸c NghÞ ®Þnh vÒ c¸c vÊn ®Ò sau: Qu¶n lý chÊt l­îng hµng hãa l­u th«ng trong n­íc vµ hµng hãa xuÊt nhËp khÈu Quy ®Þnh V¨n phßng ®¹i diÖn, chi nh¸nh c«ng ty cña t­ nh©n n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, t¹o thuËn lîi cho c¸c th­¬ng nh©n n­íc ngoµi, trong ®ã cã th­¬ng nh©n Ên §é ®Õn giao dÞch lµm ¨n víi ViÖt Nam. Tuy nhiªn, nãi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ë ®©y kh«ng cã nghÜa lµ b×nh ®¼ng v× nÕu ViÖt Nam kh«ng ph©n biÖt ®èi xö th× c¸c c«ng ty ViÖt Nam kh«ng thÓ c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi. HiÖn nay, n¬i ph©n biÖt lµ ph©n biÖt trong viÖc cÊp phÐp còng nh­ c¸c thñ tôc thµnh lËp c«ng ty n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, chØ cho phÐp c¸c c«ng ty ®ã lËp v¨n phßng ®¹i diÖn chø kh«ng ®­îc phÐp lËp c«ng ty n­íc ngoµi hay chi nh¸nh c«ng ty n­íc ngoµi ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. 1.1.4 TiÕp tôc ®æi míi vµ hoµn thiÖn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ thÞ tr­êng Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu theo h­íng t¹o hµnh lang th«ng tho¸ng cho ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt - nhËp khÈu ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o thi hµnh nghiªm ph¸p luËt, phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp khu vùc, phï hîp víi c¸c NghÞ ®Þnh th­ ®· ký gi÷a hai ChÝnh phñ vµ phï hîp víi chÝnh s¸ch b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc theo nguyªn t¾c b¶o hé cã chän läc vµ cã thêi h¹n. CÇn x©y dùng, ban hµnh nh÷ng quy chÕ nhÊt ®Þnh nh­ quy chÕ vÒ b¶o vÖ c©n ®èi cung-cÇu ®Ó tr¸nh viÖc can thiÖp tuú tiÖn khi c¸c can thiÖp hµnh chÝnh ®­îc xem nh­ c¸c biÖn ph¸p qu¸ ®é do ®ßi hái cña thÞ tr­êng. Tr­íc m¾t, cÇn x¸c ®Þnh râ c¸c ®iÒu kiÖn, nguyªn t¾c, vµ c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®iÒu hµnh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu theo h­íng g¾n viÖc b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc víi quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng. Trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn chÝnh s¸ch qu¶n lý ph¶i xö lý c¸c vÊn ®Ò theo h­íng ngµy cµng Ýt can thiÖp hµnh chÝnh mµ sö dông c¸c biÖn ph¸p vµ c«ng cô kinh tÕ lµ chñ yÕu. Chøc n¨ng xóc tiÕn chÝnh s¸ch. Bªn c¹nh viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch th× chøc n¨ng xóc tiÕn chÝnh s¸ch hay ®­a chÝnh s¸ch ¸p dông vµo thùc tiÔn còng lµ mét vai trß kh«ng thÓ thiÕu cña qu¶n lý Nhµ n­íc. Víi môc tiªu më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i víi Ên §é nãi riªng vµ c¸c quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi nãi chung, Nhµ n­íc cÇn ph¸t huy cao ®é vai trß to lín nµy, th«ng qua viÖc thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p cô thÓ sau : 1.2.1 C¸c bé chñ qu¶n cña ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ Bé Th­¬ng M¹i cÇn t×m h­íng t¹o m«i tr­êng thuËn lîi vµ c¬ së ph¸p lý phï hîp cho mèi quan hÖ hîp t¸c nµy th«ng qua viÖc ký kÕt c¸c HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i vµ hîp t¸c kü thuËt víi phÝa Ên §é ®Ó tranh thñ nhËp c¸c thiÕt bÞ kü thuËt cao, tiÕp thu chuyÓn giao c«ng nghÖ tiªn tiÕn mµ ViÖt Nam ch­a thÓ tiÕp cËn víi mét sè n­íc C«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh­ hiÖn nay. X©y dùng mét tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i §©y lµ mét tæ chøc cña chÝnh phñ, trùc thuéc Bé Th­¬ng M¹i vµ ®­îc ®Æt t¹i ViÖt Nam cã chøc n¨ng vµ nhiÖm vô: Nghiªn cøu tæng quan thÞ tr­êng thÕ giíi vµ khu vùc, nh»m ®­a ra nh÷ng tæng kÕt, ®¸nh gi¸ x¸c ®¸ng mang tÝnh thùc tiÔn vÒ t×nh h×nh kinh tÕ vµ thÞ tr­êng c¸c n­íc, trong ®ã cã Ên §é. Nh÷ng ®¸nh gi¸ nµy bao gåm nh÷ng sè liÖu cô thÓ vÒ c¬ cÊu cung-cÇu cña toµn bé nÒn kinh tÕ vµ cña tõng mÆt hµng nhÊt ®Þnh, nh÷ng biÕn ®éng cña gi¸ c¶ trong vµ ngoµi n­íc, nghiªn cøu vµ dù b¸o nh÷ng thay ®æi cña t×nh h×nh thêi tiÕt, khÝ hËu t¹i n­íc së t¹i, ®ång thêi c¸c ®¸nh gi¸ cßn ph¶i cho biÕt vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i còng nh­ nh÷ng ®èi t¸c lµm ¨n víi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi…Tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i cßn cã nhiÖm vô nghiªn cøu chiÒu s©u vÒ thÞ tr­êng theo tõng ngµnh hµng vµ theo yªu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp (bao gåm c¶ chøc n¨ng t­ vÊn, ®¹i lý, lùa chän nhµ ph©n phèi vµ tæ chøc c¸c ®oµn th­¬ng m¹i). Chøc n¨ng nµy cã vai trß t¹o c¬ së ph¸p lý vµ thùc tiÔn ®Ó tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng tiÕp theo. Ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc thÞ tr­êng dµi h¹n: lËp vµ tham gia c¸c dù ¸n ph¸t triÓn ë n­íc ngoµi ®Ó tõ ®ã trî gióp vµ ®Þnh h­íng cho c¸c kÕ ho¹ch, biÖn ph¸p chiÕn l­îc cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam muèn th©m nhËp vµo thÞ tr­êng n­íc ngoµi, mµ cô thÓ ë ®©y lµ thÞ tr­êng Ên §é. Nhê nh÷ng b­íc ®Öm nµy, c¸c s¶n phÈm ViÖt Nam s¶n xuÊt sÏ cã ®Þnh h­íng vÒ chÊt l­îng, chñng lo¹i, mÉu m· vµ phÇn nguyªn vËt liÖu ®Æc tr­ng t¹o nªn søc hót ®èi víi c¸c së thÝch kh¸c nhau cña ph©n ®o¹n thÞ tr­êng ë Ên §é nãi riªng vµ ë trong khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi nãi chung. Tæ chøc cã nhiÖm vô rµ so¸t ph­¬ng thøc vµ c¸ch th©m nhËp thÞ tr­êng Ên §é cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®i tr­íc ®Ó tù rót kinh nghiÖm vµ ®Ò ra kÕ ho¹ch cô thÓ. Trî gióp qu¸ tr×nh quèc tÕ hãa cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc: Tæ chøc c¸c ph¸i ®oµn th­¬ng m¹i sang Ên §é, nghiªn cøu, t×m hiÓu ®èi t¸c, x¸c ®Þnh mÆt hµng cã ­u thÕ vµ tiÒm n¨ng. TruyÒn ®¹t th«ng tin vÒ c¸c qu¸ tr×nh giao dÞch, trî gióp trong viÖc ghi ký m· hiÖu cho c¸c s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sao cho phï hîp víi thÞ hiÕu, truyÒn thèng Ên §é. Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt cã thÓ c¶i tiÕn, thay ®æi h×nh thøc bao b×, mÉu m·. T­ vÊn th­¬ng m¹i: vÒ thÞ tr­êng, gi¸ c¶, cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng Ên §é, nh÷ng s¶n phÈm mµ thÞ tr­êng nµy ­a chuéng, chÊt l­îng, mÉu m·, th«ng sè kü thuËt, møc thuÕ, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®ang ë giai ®o¹n nµo cña chu kú s¶n phÈm ë thÞ tr­êng Ên §é… Hç trî ho¹t ®éng xuÊt khÈu c¸c lo¹i s¶n phÈm b»ng c¸ch lµm ng­êi trung gian gióp c¸c nhµ xuÊt khÈu huy ®éng vèn th«ng qua c¸c nghiÖp vô kinh doanh quèc tÕ nh­ ®æi hµng, bu«n b¸n ®èi l­u. Hay cã thÓ hç trî vÒ c¸ch thøc tæ chøc c¸c doanh nghiÖp tham gia ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. Hç trî ho¹t ®éng ®Çu t­: Cung cÊp th«ng tin vÒ dung l­îng thÞ tr­êng ViÖt Nam, kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm, thÞ hiÕu, luËt ®Çu t­, m«i tr­êng ®Çu t­, t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ, ®Æc ®iÓm khÝ hËu, thêi tiÕt…cho c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Ên §é muèn lµm ¨n víi ViÖt Nam. Thu thËp vµ ph©n phèi c¸c th«ng tin c«ng nghÖ, tæ chøc c¸c héi th¶o, triÓn l·m giíi thiÖu vÒ c¸c c«ng nghÖ cña Ên §é vÒ: ®é tuæi, ®é bÒn, thêi gian khÊu hao ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam häc hái vµ trao ®æi kinh nghiÖm. XuÊt b¶n tê in xóc tiÕn ®Çu t­ vµ c«ng t¸c c«ng nghÖ víi c¸c th«ng tin chñ yÕu vÒ ®èi t¸c Ên §é vµ c¸c c¬ quan Ên §é ®ang ®­îc mêi ®Çu t­ Hîp t¸c víi chÝnh phñ Ên §é tæ chøc c¸c héi th¶o ®Çu t­. Hç trî tµi chÝnh: hç trî ®Ó c¸c nhµ xuÊt khÈu trang tr¶i mét phÇn nh÷ng kho¶n chi phÝ nh­ chi phÝ nghiªn cøu thÞ tr­êng, tham gia héi chî, thu thËp th«ng tin, lËp v¨n phßng ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi… §iÒu hµnh c¸c v¨n phßng chi nh¸nh ë Ên §é: Trî gióp c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam trong viÖc t×m kiÕm c¬ héi míi cho nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô cña m×nh Cung cÊp c¸c th­ hái hµng, hç trî c¸c ph¸i ®oµn Ên §é ®Õn th¨m vµ lµm viÖc víi ViÖt Nam Hç trî c¸c doanh nghiÖp muèn trùc tiÕp t×m hiÓu thÞ tr­êng th«ng qua viÖc lËp ch­¬ng tr×nh gÆp gì c¸c ®èi t¸c tiÒm n¨ng Ên §é, cung cÊp c¸c trang thiÕt bÞ v¨n phßng t¹m thêi thËm chÝ c¶ « t« cho c¸c doanh nghiÖp ®ang c«ng t¸c ë Ên §é. Thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc ®µo t¹o: Mêi c¸c c¸n bé chuyªn gia ®Çu ngµnh cña n­íc ngoµi sang truyÒn ®¹t kinh nghiÖm cho c¸c chuyªn gia ViÖt Nam. Tæ chøc c¸c khãa ®µo t¹o cho chuyªn gia, göi chuyªn gia ViÖt Nam tíi dù c¸c héi th¶o vµ héi nghÞ liªn quan tíi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®­îc tæ chøc ë n­íc ngoµi. Tæ chøc ®µo t¹o ng¾n h¹n cho c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam. Tæ chøc c¸c héi chî, triÓn l·m trong vµ ngoµi n­íc. Cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c héi chî th­¬ng m¹i ë n­íc ngoµi cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. §ång thêi, cung cÊp c¸c sè liÖu thèng kª th­¬ng m¹i, chØ dÉn danh môc doanh nghiÖp, lµm nhiÖm vô kÕt nèi doanh nghiÖp. Trî gióp tÊt c¶ c¸c tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh trong vµ ngoµi n­íc ®¶m b¶o vµ thùc hiÖn quyÒn së h÷u cña m×nh. X©y dùng quü hç trî xuÊt khÈu. §Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng hãa vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam, ngµy 27/9/1999, Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· cã quyÕt ®Þnh sè 195/1999/TTg vÒ viÖc thµnh lËp quü hç trî xuÊt khÈu. Cã thÓ nãi r»ng ®©y lµ mét quyÕt ®Þnh rÊt kÞp thêi cña Nhµ n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam t¨ng nhanh khèi l­îng xuÊt khÈu hµng hãa ra thÞ tr­êng thÕ giíi. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang lµm ¨n, bu«n b¸n víi Ên §é, mµ ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n, quyÕt ®Þnh trªn lµ mét yÕu tè ®Æc biÖt quan träng ®Ó hä cã chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng Ên §é. §ã lµ v× trong QuyÕt ®Þnh nªu trªn, Nhµ n­íc sÏ ­u tiªn cho hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu b»ng c¸c biÖn ph¸p hç trî toµn bé hoÆc mét phÇn l·i suÊt vay ng©n hµng ®Ó mua n«ng s¶n xuÊt khÈu khi gi¸ thÞ tr­êng thÕ giíi gi¶m, dù tr÷ hµng n«ng s¶n phôc vô xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, thùc tÕ cho thÊy nguån vèn h×nh thµnh quü nµy hiÖn cßn qu¸ h¹n hÑp, chØ bao gåm: Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, lÖ phÝ cÊp chøng nh©n CO, lÖ phÝ cÊp h¹n ng¹ch, lÖ phÝ cÊp giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu, vµ lÖ phÝ cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng cho c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ c«ng ty n­íc ngoµi më chi nh¸nh, v¨n phßng t¹i ViÖt Nam, ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu víi mÆt hµng cã chªnh lÖch gi¸ xuÊt nhËp khÈu. ViÖc thµnh lËp quü hç trî xuÊt khÈu chØ lµ biÖn ph¸p tr­íc m¾t víi môc tiªu chñ yÕu lµ thóc ®Èy viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng hãa ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Do vËy, trªn c¬ së quü hç trî xuÊt khÈu quèc gia hiÖn nay, Bé Tµi chÝnh cÇn phèi hîp víi c¸c Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Bé Th­¬ng m¹i trong viÖc x©y dùng quü hç trî xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp bu«n b¸n víi Ên §é mµ kh«ng ph©n biÖt hay ­u tiªn nhãm hµng, ngµnh hµng xuÊt khÈu. MÆt kh¸c, ngoµi nguån vèn h×nh thµnh quü nh­ ®· nãi ë trªn còng cÇn më réng ph¹m vi ®ãng gãp cho tÊt c¶ c¸c tæ chøc tÝn dông, c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc. Quü nµy sÏ ®¶m nhËn viÖc cÊp tÝn dông ­u ®·i, b¶o l·nh tÝn dông xuÊt khÈu nh»m hç trî cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, thùc hiÖn kinh doanh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Ên §é. Chøc n¨ng kiÓm so¸t t×nh h×nh thùc hiÖn vµ söa ®æi chÝnh s¸ch. HiÖn nay, viÖc thanh tra, kiÓm tra vµ gi¸m s¸t t×nh h×nh ¸p dông chÝnh s¸ch vµo thùc tiÔn ë n­íc ta cßn nhiÒu thiÕu sãt vµ t­¬ng ®èi láng lÎo. T×nh tr¹ng tham nhòng, bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i, ®Æc biÖt lµ trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®ang ë møc b¸o ®éng vµ cã xu h­íng ngµy cµng gia t¨ng. §iÒu nµy ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn t×nh h×nh kinh tÕ - chÝnh trÞ - x· héi cña n­íc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. H¬n thÕ n÷a, nã cßn lµm gi¶m uy tÝn cña ViÖt Nam trong con m¾t cña nh÷ng kh¸ch hµng n­íc ngoµi, lµm h¹n chÕ mét phÇn kh«ng nhá kh¶ n¨ng giao th­¬ng víi bªn ngoµi. ChÝnh v× vËy, Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm tra cña m×nh mét c¸ch c«ng minh vµ nghiªm tóc, kh«ng ®Ó cho kÎ xÊu lîi dông nh÷ng s¬ hë cña ph¸p luËt ®Ó trôc lîi c¸ nh©n. CÇn cö c¸c ®oµn kiÓm tra ®Õn tËn doanh nghiÖp vµ tõng ®Þa ph­¬ng ®Ó n¾m râ t×nh h×nh ho¹t ®éng vµ cã ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt triÖt ®Ó khi nhËn thÊy giÊu hiÖu gian lËn. Bªn c¹nh ®ã Nhµ n­íc còng cÇn thanh läc nh÷ng quan chøc c¸n bé cña ®Þa ph­¬ng vµ Trung ­¬ng ngang nhiªn lµm tr¸i víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt v× môc ®Ých c¸ nh©n. 2. Gi¶i ph¸p vÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp 2.1 §Èy m¹nh ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng cã hiÖu qu¶. Ngµy nay, nghiªn cøu thÞ tr­êng la mét viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo muèn tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. Th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, vÒ kh¸ch hµng, hÖ thèng ph©n phèi, h×nh th¸i c¹nh tranh … lµ nh©n tè quan träng ®Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶ trong m«i tr­êng c¹nh tranh khèc liÖt hiÖn nay. MÆc dï ViÖt Nam vµ Ên §é lµ hai n­íc ®· cã mèi quan hÖ h÷u nghÞ tõ kh¸ l©u, nh­ng cho ®Õn nay, c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam vÉn ch­a cã chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng Ên §é. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn thiÕu sù hiÓu biÕt mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ cã hÖ thèng vÒ thÞ tr­êng réng lín nµy. Trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ViÖt - Ên, c¸c doanh nghiÖp n­íc ta vÉn cßn thô ®éng cho dï hµng n¨m ViÖt Nam ®· cã nhiÒu ®oµn ®iÒu tra vÒ kinh tÕ th­¬ng m¹i cña ChÝnh phñ, c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc vµ t­ nh©n sang Ên §é. Së dÜ nh­ vËy lµ do c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn ch­a lµm tèt c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng. §Ó x©y dùng mét chiÕn l­îc marketing tèi ­u, c¸c doanh nghiÖp cÇn ®i s©u nghiªn cøu theo nh÷ng h­íng sau ®©y: Thø nhÊt, ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn mËu dÞch, luËt vµ nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc Ên §é cÇn tËp trung nghiªn cøu mét sè mÆt cô thÓ nh­: ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña x· héi Ên §é. Nh÷ng tháa hiÖp quèc tÕ mµ Ên §é ®· tham gia ký kÕt ®Ó hiÓu râ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt nh­ Ên §é ®· ký hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng víi nh÷ng n­íc nµo, quy chÕ tèi huÖ quèc mµ c¸c n­íc giµnh cho Ên §é vµ ng­îc l¹i. Sù ®¶m b¶o cña ph¸p luËt vµ t­ ph¸p. Thñ tôc hµnh chÝnh trong ®Çu t­ kinh doanh. ThuÕ suÊt vµ nh÷ng ®Æc quyÒn vÒ thuÕ. Thø hai, ®èi víi nh÷ng yÕu tè vÒ c¹nh tranh, cÇn tËp trung ®¸nh gi¸: Ngµnh hµng vµ gi¸ c¶. KiÓu d¸ng vµ mÉu m· s¶n phÈm. Bao b× ®ãng gãi. DÞch vô sau b¸n hµng. §èi thñ c¹nh tranh. Thø ba, nh÷ng yÕu tè vÒ th«ng tin vµ vËn t¶i cÇn chó träng nh÷ng vÊn ®Ò næi bËt nh­: Ph­¬ng tiÖn viÔn th«ng cña Ên §é. §­êng giao th«ng. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®« thÞ ®Õn c¸c vïng n«ng th«n, miÒn nói. Thø t­, nh÷ng yÕu tè kh¸c: Ng«n ng÷ vµ tËp qu¸n, thÓ thøc vµ nghi thøc x· giao cña Ên §é. Gi¸ c¶ sinh ho¹t. Møc thu nhËp cña ng­êi d©n. Sau khi ®· tËp trung nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ nh÷ng néi dung trªn, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh xö lý th«ng tin mét c¸ch cã hiÖu qu¶, tõ ®ã ®¸nh gi¸ triÓn väng vµ tiÒm n¨ng cña thÞ tr­êng Ên §é ®Ó cã chiÕn l­îc th©m nhËp phï hîp. Song song víi c¸c ho¹t ®éng nµy, c¸c doanh nghiÖp cÇn n¨ng ®éng thµnh lËp c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn cña m×nh t¹i Ên §é nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng tiÕp thÞ vµ chñ ®éng th©m nhËp s©u vµo thÞ tr­êng nµy, ph¸t triÓn c¸c quan hÖ b¹n hµng l©u dµi vµ æn ®Þnh. §¶m b¶o tèt ho¹t ®éng marketing - mix Marketing - Mix lµ lo¹i Marketing ®­îc phèi hîp hµi hßa c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña nã sao cho phï hîp nhÊt víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña m«i tr­êng kinh doanh nh»m thu ®­îc lîi nhuËn tèi ­u. Néi dung chÝnh cña sù phèi hîp hµi hßa ë ®©y lµ phèi hîp 4 yÕu tè c¬ b¶n cña Marketing, ®ã lµ: S¶n phÈm (Product) Gi¸ c¶ (Price) §Þa ®iÓm (Place) Xóc tiÕn, yÓm trî (Promotion) Néi dung phèi hîp hµi hßa 4 “p” ph¶i ®­îc thÓ hiÖn hîp lý trong ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ doanh nghiÖp ®· lùa chän. §èi víi thÞ tr­êng Ên §é, khi quyÕt ®Þnh s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i chän ph­¬ng ¸n tèi ­u sö dông c«ng nghÖ s¶n xuÊt thÝch hîp nh»m tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu vµ ®¸nh ®óng vµo thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng Ên §é. H¬n thÕ n÷a, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i tËn dông nh÷ng thÕ m¹nh vÒ nguån nh©n lùc vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn dåi dµo ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ dÞch vô theo chØ tiªu ISO.9000. §Ó ®Èy m¹nh viÖc tiªu thô hµng hãa th× viÖc lùa chän kªnh ph©n phèi s¶n phÈm cã mét vai trß v« cïng to lín. Vµ muèn lùa chän ®­îc mét kªnh ph©n phèi hîp lý cÇn c©n nh¾c nhiÒu yÕu tè, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh, c«ng nghÖ còng nh­ lùc l­îng b¸n hµng cña c¸c nhµ kinh doanh, sè l­îng kh¸ch hµng, t×nh h×nh ph©n bè ë n«ng th«n vµ thµnh thÞ… QuyÕt ®Þnh møc gi¸ hîp lý sÏ cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp th­êng ®Þnh ra hai møc gi¸ khi ®­a s¶n phÈm cña m×nh ra thÞ tr­êng míi, bao gåm mét møc gi¸ thÊp h¬n møc gi¸ cña c¸c ®èi thñ vµ mét møc gi¸ cao h¬n so víi møc gi¸ cña ®èi thñ. Th­êng th× møc gi¸ cao h¬n chØ ®­îc ¸p dông khi c¸c doanh nghiÖp thÊy r»ng chÊt l­îng s¶n phÈm cña m×nh ­u viÖt h¬n h¼n c¸c c«ng ty kh¸c. HiÖn nay, chÊt l­îng hµng hãa cña ViÖt Nam t­¬ng ®èi tèt nh­ng bao b×, mÉu m· cña s¶n phÈm cßn kÐm xa c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc nh­ Trung Quèc, Th¸i Lan, Singapore…Do vËy, tÝnh hÊp dÉn cña hµng hãa ch­a cao. V× vËy, hµng hãa ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng Ên §é nªn cã mét møc gi¸ thÊp h¬n c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó ®Èy m¹nh tiªu thô vµ nhanh chãng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. Víi chÝnh s¸ch gi¸ nµy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ khuyÕn khÝch ng­êi tiªu dïng Ên §é chÊp nhËn s¶n phÈm míi vµ ®iÒu quan träng lµ uy tÝn cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ ngµy cµng ®­îc cñng cè. Cïng víi chÝnh s¸ch s¶n phÈm vµ ph©n phèi, ho¹t ®éng hç trî vµ xóc tiÕn kinh doanh hay cßn gäi lµ yÓm trî Marketing còng rÊt cÇn ®­îc chó träng. Trong thêi gian tíi, ho¹t ®éng nµy cÇn ph¶i ®­îc ®Èy m¹nh h¬n n÷a th× hµng hãa ViÖt Nam míi ®­îc ng­êi tiªu dïng Ên §é biÕt ®Õn vµ ­a chuéng. Nh×n chung, néi dung phèi hîp hµi hßa 4 “p” nãi trªn ph¶i ®­îc thùc hiÖn ®ång bé theo mét kÕ ho¹ch thèng nhÊt trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh nh»m ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ tèi ­u vÒ doanh sè vµ lîi nhuËn. Muèn cã ®­îc sù phèi hîp thµnh c«ng, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i võa hiÓu râ vai trß cña tõng yÕu tè “p”, võa ph¶i thÊy ®­îc mèi quan hÖ t­¬ng t¸c g¾n bã chÆt chÏ gi÷a chóng. NÕu lµm ®­îc nh­ vËy th× hµng hãa ViÖt Nam sÏ cã chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng Ên §é vµ cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn thÞ tr­êng c¸c n­íc trong khu vùc. 2.3 N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng xuÊt khÈu Chóng ta ®Òu biÕt r»ng lîi thÕ c¹nh tranh cña hµng hãa ViÖt Nam cßn nhiÒu h¹n chÕ so víi c¸c n­íc kh¸c. Nh×n chung, c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Ên §é chñ yÕu vÉn lµ dÇu th«, g¹o, chÌ, h¹t tiªu, cao su…lµ nh÷ng hµng n«ng s¶n vµ ch­a qua chÕ biÕn. §iÒu nµy chøng tá hoÆc ViÖt Nam ch­a cã ®­îc d©y chuyÒn chÕ biÕn thùc phÈm hoÆc s¶n phÈm ®· qua chÕ biÕn vµ c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp còng nh­ c¸c mÆt hµng tiªu dïng cña chóng ta vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng Ên §é. §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm vµ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu ®Æt ra trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, vÝ dô nh­: CÇn lùa chän ®óng c¬ cÊu s¶n phÈm, x¸c ®Þnh nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶ nhÊt, lo¹i bá sím nh÷ng mÆt hµng kÐm lîi thÕ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Trªn c¬ së ®ã, cÇn x¸c ®Þnh h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh s¶n phÈm, ®ång thêi ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t­ mét c¸ch cã hiÖu qu¶. C¶i tiÕn triÖt ®Ó bé m¸y tæ chøc qu¶n lý, nh»m gi¶m chi phÝ gi¸n tiÕp, t¹o ®iÒu kiÖn h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, thùc hiÖn gi¸ c¹nh tranh cã hiÖu qu¶. Cã ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ hîp lý ®Ó ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý giái, chuyªn gia kü thuËt vµ c«ng nh©n kü thuËt cã tay nghÒ cao. Cã nh­ vËy doanh nghiÖp míi cã thÓ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao víi n¨ng suÊt ngµy cµng gia t¨ng. MÆt kh¸c, doanh nghiÖp còng cÇn cã kÕ ho¹ch huy ®éng vèn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ KÕt luËn §óng nh­ lêi cña nhµ l·nh ®¹o lçi l¹c Jawaharlal Nehru ®· nãi khi bµn vÒ tiÒm n¨ng cña Ên §é c¸ch ®©y 50 n¨m: “Ên §é lµ trô cét cña T©y ¸, Nam ¸ vµ §«ng Nam ¸”, thÞ tr­êng Ên §é qu¶ lµ mét thÞ tr­êng réng lín víi mét tiÒm n¨ng v« cïng phong phó vÒ nhiÒu mÆt mµ chóng ta vÉn cßn bá ngá. §©y qu¶ lµ ®iÒu ®¸ng tiÕc ®èi víi mét quèc gia ®ang nç lùc thùc hiÖn chÝnh s¸ch më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i nh­ ViÖt Nam. §Ó hoµn thµnh chñ tr­¬ng ®óng ®¾n mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· ®Ò ra vÒ mét ®Êt n­íc ViÖt Nam s½n sµng lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi kh«ng ph©n biÖt thÓ chÕ kinh tÕ vµ x· héi, th× h¬n ai hÕt, b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i n¨ng ®éng t×m cho m×nh mét h­íng ®i thÝch hîp ®Ó th©m nhËp thµnh c«ng thÞ tr­êng lín nµy. Vµ trªn hÕt, muèn tiÕp cËn s©u réng h¬n n÷a mét thÞ tr­êng lín nh­ vËy ®ßi hái ph¶i cã sù c©n nh¾c kü l­ìng cña c¸c bé, ngµnh, c¬ quan chñ qu¶n còng nh­ c¸c nhµ ®Çu t­ vÒ mäi mÆt nh­ khu vùc ®Çu t­, c¬ cÊu ngµnh hµng xuÊt khÈu, h­íng tiÕp cËn vµ ®¸nh gi¸ thÞ tr­êng v.v. NÕu ViÖt Nam thùc hiÖn tèt nh÷ng nguyªn t¾c nµy th× kh¶ n¨ng më réng mèi quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i vµ nhiÒu lÜnh vùc kh¸c n÷a víi ®Êt n­íc Ên §é nãi riªng vµ víi tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi nãi chung sÏ dÔ dµng h¬n rÊt nhiÒu. Vµ nhê vËy mµ kinh tÕ ViÖt Nam còng sÏ cã nh÷ng b­íc tiÕn ®¸ng kÓ. Nghiªn cøu vÒ mét thÞ tr­êng lín nh­ Ên §é c¶ vÒ quy m« vµ tÝnh chÊt lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p, liªn quan ®Õn nhiÒu vÊn ®Ò ®ßi hái ph¶i cã sù tham gia cña nhiÒu c¬ quan h÷u quan, c¸c viÖn nghiªn cøu, c¸c bé ngµnh cïng b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i vµ phi th­¬ng m¹i. §Ò tµi nµy chØ hy väng gãp phÇn lµm phong phó h¬n nh÷ng hiÓu biÕt vÒ mét trong nh÷ng nÒn kinh tÕ ë khu vùc Ch©u ¸ - khu vùc ®­îc dù b¸o lµ sÏ cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nhÊt trong vµi n¨m tíi, ®ång thêi ®¸nh gi¸ nghiªm tóc thùc tr¹ng mèi quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i cña quèc gia nµy víi ViÖt Nam nh»m cñng cè thªm phÇn nµo niÒm tin cho c¸c nhµ xuÊt khÈu trong viÖc thóc ®Èy hîp t¸c th­¬ng m¹i, gãp phÇn lµm t­ng kim ng¹ch xuÊt khÈu quèc gia. Tuy nhiªn víi khu«n khæ thêi gian vµ kinh nghiÖm thùc tÕ cña t¸c gi¶ cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt nµy sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c b¹n vµ nh÷ng ng­êi quan t©m tíi ®Ò tµi nµy cïng gãp ý kiÕn nhËn xÐt, phª b×nh ®Ó gióp t¸c gi¶ rót kinh nghiÖm vµ bæ sung vµo vèn kiÕn thøc cña m×nh. Mét lÇn n÷a, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n th¹c sÜ Bïi Liªn Hµ, gi¶ng viªn tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng ®· tËn t×nh h­íng dÉn vµ gióp ®ì em hoµn thµnh khãa luËn tèt nghiÖp nµy.