Khóa luận Thị trường tài chính Việt Nam và những vấn đề đặt ra trong quá trình thực hiện Hiệp định thương mại Việt - Mỹ

r­íc khi b­íc vµo cuéc ch¹y ®ua víi ®èi thñ m¹nh h¬n lµ c¸c ng©n hµng vµ nhµ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh Hoa Kú. Nh­ vËy, ®iÒu cÇn lµm lµ: - §Ò nghÞ ChÝnh phñ xem l¹i chñ tr­¬ng xö lý nî qu¸ h¹n hiÖn nay nh­ khoanh, gi·n, xo¸ nî. ViÖc khoanh gi·n, xo¸ nî nh»m gi¶m bít khã kh¨n cho doanh nghiÖp, nÕu kh«ng xö lý nguån cho ng©n hµng sÏ chuyÓn khã kh¨n cña doanh nghiÖp sang cho ng©n hµng g¸nh chÞu, nÕu xö lý cho ng©n hµng tøc lµ l¹i t¨ng sù bao cÊp cña Nhµ n­íc. MÆt kh¸c viÖc xö lý khoanh, gi·n, xo¸ nî nh­ hiÖn nay v« t×nh ®· quay l¹i c¬ chÕ xin cho tr­íc ®©y vµ t¹o ra nh÷ng kÏ hë trong qu¶n lý. ChÝnh phñ cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p kiªn quyÕt h¬n ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµm ¨n thua lç kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî ng©n hµng, m¹nh d¹n ¸p dông c¸c biÖn ph¸p gi¶i thÓ, ph¸ s¶n ®Ó thu håi nî vay ng©n hµng, tr­êng hîp cÇn thiÕt ph¶i duy tr× doanh nghiÖp th× doanh nghiÖp th­¬ng l­îng víi ng©n hµng ®Ó ®­îc miÔn gi¶m l·i vay, nÕu Nhµ n­íc cÇn hç trî doanh nghiÖp th× dïng c¸c biÖn ph¸p hç trî kh¸c nh»m gi¶m bít sù can thiÖp mang tÝnh hµnh chÝnh vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ cña ng©n hµng. ViÖc khoanh, xo¸ nî chØ nªn ¸p dông trong tr­êng hîp bÞ thiÖt h¹i diÖn réng do thiªn tai v­ît qu¸ kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp, ng©n hµng nh­ng cÇn ph¶i xö lý nguån t­¬ng øng cho ng©n hµng khi khoanh, xo¸ nî cho d©n, cho doanh nghiÖp. - ChÊm døt viÖc dïng vèn tÝn dông cña c¸c NHTM quèc doanh ®Ó ­u ®·i hoÆc hç trî cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, ChÝnh phñ cÇn thµnh lËp Ng©n hµng chÝnh s¸ch ®Ó chuyªn cÊp tÝn dông ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, hoÆc dïng Ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®Ó hç trî trùc tiÕp cho c¸c doanh nghiÖp cã khã kh¨n vµ cÇn thiÕt ®­îc Nhµ n­íc hç trî (hiÖn nay Quü hç trî ph¸t triÓn ®· ra ®êi, trong mét vµi n¨m tíi, sau khi Quü ®· æn ®Þnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng, cã thÓ ph¸t triÓn thµnh ng©n hµng chÝnh s¸ch, chuyÓn c¸c lo¹i h×nh tÝn dông ­u ®·i cña Nhµ n­íc cho Quü thùc hiÖn nh­: cho vay tÝn dông ®Çu t­, cho sinh viªn vay, cho ng­êi nghÌo vay, cho vay lµm sµn nhµ trªn cäc, cho vay kh¾c phôc hËu qu¶ cña thiªn tai…) 1.3. T¨ng c­êng quy m« NHTM HÖ thèng NHTM n­íc ta hiÖn nay cã sè l­îng nhiÒu song tiÒm lùc tµi chÝnh cña b¶n th©n tõng ng©n hµng l¹i rÊt yÕu, ®Æc biÖt lµ c¸c NHTM cæ phÇn kÓ c¶ Ng©n hµng cæ phÇn ®« thÞ vµ Ng©n hµng cæ phÇn n«ng th«n. Do vËy, mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó lµnh m¹nh ho¸ hÖ thèng NHTM lµ viÖc sö dông c¸c gi¶i ph¸p s¸p nhËp, mua l¹i vµ hîp nhÊt c¸c Ng©n hµng. §©y lµ tÊt yÕu kh¸ch quan bªn c¹nh viÖc cñng cè chÊt l­îng tæ chøc ®iÒu hµnh vµ ho¹t ®éng cña b¶n th©n tõng Ng©n hµng. ViÖc hîp nhÊt gi÷a c¸c Ng©n hµng sÏ t¹o ra c¸c Ng©n hµng m¹nh h¬n rÊt nhiÒu vÒ tiÒm lùc tµi chÝnh, gi¶i quyÕt ®­îc nhiÒu nh÷ng khã kh¨n trong ho¹t ®éng. Vµ ®iÒu quan träng lµ t¨ng c­êng søc c¹nh tranh vµ hîp t¸c víi mét quy m« lín h¬n rÊt nhiÒu, t¹o ra mét n¨ng suÊt lao ®éng cao vµ lµ ®éng lùc cña tiÕn bé x· héi. ë n­íc ta cã thÓ cho phÐp hai hay nhiÒu NHTM cæ phÇn thuéc nhãm c¸c NHTM cæ phÇn lo¹i trung b×nh ­u tiªn c¸c NHTM cæ phÇn cã ®Þa d­ ho¹t ®éng gÇn nhau hîp nhÊt víi nhau ®Ó t¹o ra mét NHTM cæ phÇn lín h¬n. ViÖc hîp nhÊt nµy sÏ kh«ng g©y ra sù x¸o ®éng nhiÒu trong ho¹t ®éng kÓ c¶ vÒ kh¸ch hµng, néi dung ho¹t ®éng, ph¹m vi ho¹t ®éng. VÒ tæ chøc, c¸c cæ ®«ng NHTM cæ phÇn cò trë thµnh cæ ®«ng NHTM cæ phÇn míi, sau khi s¸p nhËp sÏ cã vèn ®iÒu lÖ míi, viÖc s¾p xÕp bé m¸y qu¶n trÞ ®iÒu hµnh sÏ kh«ng khã kh¨n theo nguyªn t¾c gãp vèn cæ phÇn. Tuy nhiªn, cÇn xö lý tèt c¸c vÊn ®Ò vÒ ®¸nh gi¸ trÞ gi¸ tµi s¶n ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ gãp vèn cæ phÇn vµ bªn c¹nh ®ã cÇn ®¸nh gi¸ l¹i mÖnh gi¸ cæ phiÕu cña c¸c Ng©n hµng cæ phÇn mét c¸ch chÝnh x¸c. Bªn c¹nh h×nh thøc hîp nhÊt c¸c NHTM cæ phÇn, chóng ta hoµn toµn cã thÓ cho phÐp c¸c NHTM cæ phÇn lín mua l¹i c¸c NHTM cæ phÇn nhá h¬n ®Ó h×nh thµnh nªn NHTM cæ phÇn míi. §iÒu nµy ch¾c ch¾n sÏ lµm cho NHTM cæ phÇn míi sÏ cã thªm tiÒm lùc tµi chÝnh khoÎ h¬n vµ ho¹t ®éng lµnh m¹nh h¬n. Víi møc vèn tù cã vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña m×nh th× NHTM cæ phÇn lín sÏ cã ®ñ ®iÒu kiÖn chi phèi NHTM cæ phÇn nhá, mÆt kh¸c, vÒ bé m¸y qu¶n trÞ vµ ®iÒu hµnh còng sÏ kh«ng cã g× phøc t¹p, bëi lÏ vÉn tu©n theo quy luËt vµ nguyªn t¾c cña c«ng ty cæ phÇn. Tuy nhiªn, cÇn xem xÐt mét c¸ch cÈn thËn viÖc ®Þnh gi¸ l¹i gi¸ trÞ tµi s¶n cña c¸c NHTM cæ phÇn, rµ so¸t vµ ®¸nh gi¸ kü cµng c¸c kho¶n nî ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n vµ cã vÊn ®Ò cña c¸c NHTM. Bªn c¹nh ®ã, cÇn ph¶i cã quy chÕ ®Þnh gi¸ cæ phiÕu cña c¸c NHTM nhá sao cho NHTM cæ phÇn lín kh«ng thÓ Ðp gi¸ lµm cho gi¸ cæ phiÕu cña NHTM cæ phÇn nhá xuèng qu¸ møc. MÆt kh¸c, cã thÓ cho phÐp NHTM quèc doanh mua l¹i vèn gãp cña NHTM cæ phÇn nhá. §©y lµ mét gi¶i ph¸p kh¶ thi vµ tÝch cùc gióp cho c¸c NHTM cæ phÇn cã ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn thµnh NHTM cã quy m« lín. C¸c NHTM quèc doanh ®Çu t­ nhiÒu sÏ lµ nh÷ng cæ ®«ng lín vµ theo th«ng lÖ sÏ n¾m quyÒn qu¶n trÞ ®iÒu hµnh. 1.4. Hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm dÞch vô hiÖn cã, ph¸t triÓn m¹nh c¸c s¶n phÈm dÞch vô míi cña c¸c NHTM Nh­ chóng ta ®· biÕt, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c NHTM nãi riªng ®Òu h­íng tíi môc tiªu cung cÊp s¶n phÈm dÞch vô cho kh¸ch hµng. Nh­ vËy, kh¸ch hµng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo còng nh­ cña bÊt cø mét ng©n hµng nµo. Ngay c¶ khi c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh- ng©n hµng Hoa Kú tham gia cung cÊp c¸c dÞch vô trªn TTTC ViÖt Nam, hä sÏ ph¸t huy lîi thÕ cña m×nh vÒ tr×nh ®é vµ chÊt l­îng cung cÊp dÞch vô ®Ó ngµy cµng thu hót nhiÒu kh¸ch hµng tõ ®ã kh«ng ngõng më réng thÞ phÇn tiÕn tíi môc tiªu lòng ®o¹n thÞ tr­êng. MÆc dï c¸c NHTM ViÖt Nam cã lîi thÕ “s©n nhµ”, tuy nhiªn, ®Ó ®¶m b¶o duy tr× ®­îc sè l­îng nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng ®ång thêi kh«ng ngõng më réng sè l­îng c¸c kh¸ch hµng míi th× hÖ thèng NHTM ViÖt Nam cÇn ph¶i x©y dùng cho m×nh mét chiÕn l­îc cô thÓ víi néi dung cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô tèt nhÊt nh»m tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña kh¸ch hµng. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy th× mçi mét NHTM ph¶i lu«n hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm dÞch vô hiÖn cã, ph¸t triÓn m¹nh c¸c s¶n phÈm dÞch vô míi bëi viÖc nµy sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc thu hót më réng kh¸ch hµng vµ ®¶m b¶o sù tån t¹i cña c¸c NHTM. Tr­íc m¾t c¸c NHTM cÇn: * Hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm hiÖn cã b»ng c¸ch: + Nghiªn cøu chuyÓn h×nh thøc sæ tiÕt kiÖm sang tµi kho¶n tiÕt kiÖm. B»ng h×nh thøc nµy cã thÓ më réng diÖn ng­êi d©n cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng, t¹o lËp ®­îc thãi quen sö dông dÞch vô ng©n hµng trong d©n c­. + Víi h×nh thøc tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n do l·i suÊt thÊp, cã thÓ ®­a ra h×nh thøc khuyÕn m·i hÊp dÉn ng­êi göi nh­ quay sè tróng th­ëng, tÆng quµ b»ng hiÖn vËt hay c¸c chuyÕn du lÞch… nh»m thu hót ng­êi göi. + Më réng h×nh thøc tiÕt kiÖm b»ng vµng, tiÕt kiÖm b»ng VND ®¶m b¶o theo vµng; tiÕt kiÖm göi gãp, tiÕt kiÖm h­ëng l·i bËc thang… ¸p dông c¸c h×nh thøc huy ®éng tr¸i phiÕu, kú phiÕu, chøng chØ tiÒn göi… kh«ng ghi danh ®­îc tù do chuyÓn nh­îng. + Cung øng cho kh¸ch hµng mét tËp hîp tiÖn Ých: ®¬n gi¶n thñ tôc, ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu cña kh¸ch hµng, quan t©m ®Õn sù biÕn ®éng sè d­ tµi kho¶n vµ t­ vÊn cho kh¸ch hµng sö dông cã hiÖu qu¶ sè d­ ®ã. * Ph¸t triÓn m¹nh c¸c s¶n phÈm dÞch vô míi + C¸c NHTM cÇn nghiªn cøu ¸p dông nhiÒu h×nh thøc huy ®éng vèn ®a d¹ng, phong phó vÒ lo¹i h×nh, l·i suÊt ®Ó gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn thÞ phÇn, thÞ tr­êng ®· cã; x©m nhËp vµo c¸c lÜnh vùc míi nh­ tiÕt kiÖm häc ®­êng, tiÕt kiÖm h­u trÝ, tiÕt kiÖm bËc thang, tiÕt kiÖm göi mét n¬i lÜnh nhiÒu n¬i, tiÕt kiÖm göi mét lÇn rót mét lÇn, tiÕt kiÖm cã th­ëng… ®ång thêi më réng thªm ®èi t­îng huy ®éng vèn ë tr­êng häc, bÖnh viÖn d©n lËp, c«ng lËp b»ng c¸c h×nh thøc nh­: më tµi kho¶n thanh to¸n, tµi kho¶n tiÒn göi; phôc vô thanh to¸n chuyÓn tiÒn cho sinh viªn, bÖnh nh©n… më h×nh thøc tiÕt kiÖm göi gãp, tiÕt kiÖm lÜnh l·i hµng th¸ng hoÆc tr¶ gèc hµng th¸ng phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng cña sinh viªn. + §Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng sö dông vèn nh­: cho vay chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu vµ chøng tõ cã gi¸, cho vay thÊu chi, cho vay mua b¸n chøng kho¸n, cho thuª vµ b¸n tµi s¶n tr¶ gãp, cho vay mua cæ phÇn. ChuyÓn h­íng ®Çu t­ ®a d¹ng c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, ngµnh nghÒ, ®Èy m¹nh cho vay kinh tÕ trang tr¹i, cho vay ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n, cho vay ph¸t triÓn lµng nghÒ truyÒn thèng, cho vay ®Çu t­ nu«i trång khai th¸c thuû h¶i s¶n; cho vay vïng c«ng nghiÖp hoÆc c©y ¨n qu¶ tËp trung, cho vay chuyÓn ®æi gièng c©y trång vËt nu«i… + T¨ng c­êng ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ng©n hµng. Thu tõ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cña c¸c NHTM ViÖt Nam hiÖn nay nãi chung rÊt thÊp, kho¶ng tõ 5- 10% trong tæng thu nhËp (Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n chØ kho¶ng tõ 2- 2,5%). Trong khi ®ã, t¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn, tû lÖ nµy cña nhiÒu ng©n hµng ®¹t tõ 20% trë lªn. VÝ dô nh­: ANZ BANK AUSTRALIA ®¹t 30%; KOOKMIN BANK KOREA ®¹t 52,10%; AMERICAN EXPRESS ®¹t 39,87%; BANK OF CHINA ®¹t 77,80%… Do vËy c¸c NHTM ViÖt Nam cÇn ph¶i quan t©m h¬n n÷a ®Õn viÖc ph¸t triÓn vµ ®æi míi c¸c ho¹t ®éng dÞch vô, trong ®ã mét sè dÞch vô cÇn ®­îc tÝch cùc triÓn khai nh­: DÞch vô qu¶n lý vµ chi tr¶ tiÒn l­¬ng cho c¸n bé nh©n viªn cña c¸c doanh nghiÖp lín cã sè ng­êi lao ®éng nhiÒu. §©y lµ dÞch vô ®Çy tiÒm n¨ng vµ høa hÑn nhiÒu thµnh c«ng, nã kh«ng chØ ®em l¹i thu nhËp cho ng©n hµng qua viÖc thu phÝ mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho ng©n hµng t¨ng sè d­ trong tµi s¶n nî ®Ó cho vay, ®Çu t­ quay vßng vèn; dÞch vô thanh to¸n hé tiªu dïng lµ mét dÞch vô trong ®ã ng©n hµng ®øng ra thay mÆt cho chñ tµi kho¶n thùc hiÖn thanh to¸n c¸c kho¶n chi tiªu nh­: tiÒn ®iÖn, tiÒn ®iÖn tho¹i, tiÒn n­íc, tiÒn nhµ… §©y lµ dÞch vô cã nhiÒu tiÒm n¨ng cÇn ®­îc triÖt ®Ó khai th¸c, bëi lÏ hiÖn nay c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c chiÕm mét kho¶n lín trong tæng sè thu nhËp cña mçi c¸ nh©n, gia ®×nh, doanh nghiÖp. NÕu c¸c NHTM tÝch cùc triÓn khai dÞch vô nµy th× ch¾c ch¾n hiÖu qu¶ kinh tÕ thu ®­îc sÏ rÊt kh¶ quan; dÞch vô n¹p vµ rót tiÒn tù ®éng còng cÇn ®­îc n©ng cÊp vµ phæ biÕn réng r·i h¬n n÷a, cÇn ph¶i khÈn tr­¬ng trang bÞ thªm m¸y rót tiÒn tù ®éng (ATM), nhÊt lµ t¹i nh÷ng tô ®iÓm d©n c­, th­¬ng m¹i, du lÞch, s©n bay… Ngoµi ra c¸c ng©n hµng cÇn ph¸t triÓn vµ më réng c¸c ho¹t ®éng dÞch vô kh¸c nh­: th«ng tin, t­ vÊn; dÞch vô uû th¸c; dÞch vô b¶o l·nh; dÞch vô b¶o qu¶n vµ ký göi; dÞch vô chuyÓn tiÒn du häc; dÞch vô cho thuª ng¨n tñ s¾t; ®æi míi vµ hoµn thiÖn dÞch vô thanh to¸n, dÞch vô chuyÓn tiÒn nhanh… C¸c NHTM ph¶i cè g¾ng phÊn ®Êu ®Ó ®Õn n¨m 2010, thu tõ dÞch vô chiÕm tõ 30- 40% trong tæng thu nhËp cña ng©n hµng. ViÖc ph¸t triÓn c¸c dÞch vô ng©n hµng cã ý nghÜa cùc kú quan träng trong viÖc tõng b­íc n©ng cao kh¶ n¨ng phôc vô vµ khai th¸c nhu cÇu kh¸ch hµng, t¹o ®iÒu kiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, ®a n¨ng ho¸ lÜnh vùc kinh doanh, t¹o c¬ chÕ ho¹t ®éng linh ho¹t, n¨ng ®éng, mÒm dÎo nh»m gi¶m thÊp rñi ro, n©ng cao tÝnh an toµn vµ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng dÞch vô. H¬n thÕ n÷a nh÷ng dÞch vô bæ sung kh«ng chØ lµm t¨ng thu nhËp cho ng©n hµng mµ cßn t¹o ra sù chó ý, kÝch thÝch, hÊp dÉn n©ng cao h×nh ¶nh cña ng©n hµng ®èi víi kh¸ch hµng trªn thÞ tr­êng. 1.5. Ph¸t triÓn vµ më réng m¹ng l­íi ng©n hµng §Ó tËn dông triÖt ®Ó lîi thÕ “s©n nhµ” cña m×nh tr­íc khi c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh Hoa Kú tham gia vµo TTTC ViÖt Nam sau khi lé tr×nh 9 n¨m kÕt thóc th× c¸c NHTM ViÖt Nam cÇn tranh thñ ®Èy m¹nh c«ng t¸c ph¸t triÓn vµ më réng m¹ng l­íi ng©n hµng v× thùc tÕ ®· chøng tá r»ng ph­¬ng tiÖn cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó t¨ng khèi l­îng kh¸ch hµng lµ thµnh lËp nhiÒu ®iÓm b¸n hµng nh»m cung cÊp c¸c s¶n phÈm dÞch vô ®Õn víi kh¸ch hµng thuËn lîi, mau chãng. ë c¸c n­íc tiªn tiÕn hiÖn nay b×nh qu©n cã kho¶ng 1000 ng©n hµng trªn mét triÖu d©n trong khi ë ViÖt Nam b×nh qu©n chØ cã kho¶ng 55 ng©n hµng trªn mét triÖu d©n. Nh­ vËy c¸c NHTM tr­íc m¾t cÇn: * Më réng, hoµn thiÖn m¹ng l­íi c¸c chi nh¸nh - Hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn c¸c chi nh¸nh cÊp 2, cÊp 3 t¹i c¸c tô ®iÓm d©n c­, tr­êng häc, thÞ x·, thÞ trÊn, c¸c khu c«ng nghiÖp… §©y lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng hÖ thèng m¹ng l­íi chi nh¸nh ng©n hµng tiÕp cËn gÇn d©n, nh»m t¹o thãi quen cho ng­êi d©n ®Õn giao dÞch trùc tiÕp t¹i c¸c ®iÓm giao dÞch cña NHTM. - Më thªm c¸c chi nh¸nh phôc vô t¹i c¸c doanh nghiÖp lín: c¸c chi nh¸nh nµy cã chøc n¨ng huy ®éng vèn, ®­îc thanh to¸n toµn hÖ thèng, cho vay, kinh doanh ngo¹i tÖ… * T¨ng c­êng m¹ng l­íi giao dÞch tù ®éng, thanh to¸n thÎ, m¸y ATM, Home Banking… Tuy nhiªn ®iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã sù ®Çu t­ lín, tr­íc m¾t chØ nªn trang bÞ t¹i nh÷ng n¬i s¶n xuÊt l­u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn, mËt ®é d©n c­ lín vµ tr×nh ®é d©n trÝ cao. * Th­êng xuyªn ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé, bao gåm c¸c kiÕn thøc vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng, vÒ nghiÖp vô ng©n hµng hiÖn ®¹i, ngo¹i ng÷, tin häc, giao tiÕp øng xö… ViÖc ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é, kiÕn thøc ®èi víi c¸n bé sÏ cho phÐp lùa chän kªnh ph©n phèi, ®Þa ®iÓm ph©n phèi hîp lý nhÊt bëi v× kh«ng ai kh¸c, chÝnh hä lµ ng­êi n¾m ®­îc t×nh h×nh, diÔn biÕn thùc tÕ trªn thÞ tr­êng, biÕt ph©n tÝch ®Ó ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch ph©n phèi hîp lý, cã hiÖu qu¶ nhÊt. 1.6. TiÕp tôc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ §Ó thùc hiÖn tèt c¸c cam kÕt trong H§TMVM th× viÖc c¶i tæ vµ ®æi míi hÖ thèng ng©n hµng lµ rÊt cÇn thiÕt. Nh­ng ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng ®¹t hiÖu qu¶ cao, TTTT diÔn biÕn æn ®Þnh th× cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Nhµ n­íc. ViÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Nhµ n­íc cã hîp lý hay kh«ng, ®iÒu nµy sÏ quyÕt ®Þnh trùc tiÕp sù thµnh c«ng cña tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ TTTC ViÖt Nam nãi chung vµ TTTT nãi riªng. Nh­ vËy, ®Ó ®Èy m¹nh c«ng t¸c hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th× biÖn ph¸p cÇn lµm lµ: Hoµn thiÖn vµ x©y dùng c¬ së ph¸p chÕ hoµn chØnh lµm nÒn t¶ng cho ho¹t ®éng ng©n hµng, gi¸m s¸t vµ qu¶n lý cã hiÖu qu¶ hÖ thèng ng©n hµng. X©y dùng ®­îc mét hÖ thèng ng©n hµng hiÖu qu¶ cã uy tÝn vµ ®é an toµn cao. T¨ng c­êng sö dông c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp, nh­ c¸c c«ng cô thÞ tr­êng më, c«ng cô t¸i cÊp vèn ®Ó t¸c ®éng lªn thÞ tr­êng tÝn dông vµ nÒn kinh tÕ. TiÕp tôc hoµn chØnh thÞ tr­êng liªn ng©n hµng ®Ó tiÕn tíi h×nh thµnh mét l·i suÊt thÞ tr­êng ph¶n ¸nh trung thùc h¬n cung cÇu vèn trong x· héi, tù do ho¸ c¸c kªnh l­u th«ng vèn trªn nÒn t¶ng ph¸p luËt ®Çy ®ñ. Cã chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ c¬ cÊu l·i suÊt hîp lý, tõng b­íc thÞ tr­êng ho¸ hoµn toµn vÊn ®Ò l·i suÊt. C¶i thiÖn vµ n©ng cao hiÖu qu¶, chÊt l­îng cña hÖ thèng thanh to¸n, trong ®ã chó träng c¸c ph­¬ng ph¸p thanh to¸n hiÖn ®¹i. VÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong giai ®o¹n tíi, cÇn tiÕp tôc kiÓm so¸t l¹m ph¸t ë møc thÊp. HiÖn nay cßn cã nh÷ng tranh luËn xung quanh c©u tr¶ lêi møc l¹m ph¸t bao nhiªu lµ võa. ViÖc ®­a ra mét møc cô thÓ lµ rÊt khã. Tuy nhiªn vÊn ®Ò kiÓm so¸t l¹m ph¸t liªn quan mËt thiÕt ®Õn c¸c môc tiªu: t¨ng tr­ëng æn ®Þnh nÒn kinh tÕ, æn ®Þnh søc mua ®ång tiÒn vµ huy ®éng vèn trong n­íc cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. C¶ ba môc tiªu trªn ®Òu dùa trªn mét ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò lµ møc l¹m ph¸t thÊp. Møc l¹m ph¸t mét con sè ®­îc kiÓm so¸t mét c¸ch chñ ®éng lu«n lu«n lµ môc tiªu quan träng sè mét cña nh÷ng n­íc kinh tÕ thÞ tr­êng thµnh c«ng. 1.7. C¸c gi¶i ph¸p nh»m ®¶m b¶o an toµn hÖ thèng §Ó t¹o mét m«i tr­êng an toµn æn ®Þnh cho ho¹t ®éng cña c¸c NHTM th× Nhµ n­íc còng nh­ NHNN víi vai trß lµ c«ng cô qu¶n lý vÜ m« mäi ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh cô thÓ. Sau ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m ®¶m b¶o an toµn cho ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng mµ em nghÜ lµ tr­íc m¾t cã thÓ ¸p dông ®­îc. Cô thÓ lµ: Ban hµnh hÖ thèng c¬ chÕ, quy chÕ míi phï hîp víi néi dung quy ®Þnh cña luËt ng©n hµng, t¹o hµnh lang ®¶m b¶o an toµn cho ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông. Nh÷ng ng©n hµng kh«ng duy tr× ®­îc c¸c tû lÖ ®¶m b¶o an toµn theo quy ®Þnh ph¶i chÞu sù kiÓm so¸t ®Æc biÖt cña NHNN, nh­ng ®ång thêi cã gi¶i ph¸p ®Ó trë l¹i ho¹t ®éng b×nh th­êng tr¸nh t¸c ®éng xÊu tíi t©m lý d©n c­. TiÕn hµnh ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông trªn c¬ së tÝnh to¸n, ph©n tÝch c¸c chØ tiªu an toµn ho¹t ®éng quy ®Þnh t¹i LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông. Thùc hiÖn tèt c¬ chÕ trÝch, lËp dù phßng rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông nh»m ph¶n ¸nh ®óng kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c tæ chøc tÝn dông, xö lý c¸c kho¶n nî tæn thÊt cña c¸c tæ chøc tÝn dông, tr¸nh t×nh tr¹ng ®Ó nî khoanh nî ®äng l©u ngµy, g©y nguy c¬ mÊt an toµn cña toµn hÖ thèng. Thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ ®¶m b¶o nghÜa vô tr¶ nî vay cña kh¸ch hµng cho c¸c NHTM th«ng qua c¸c biÖn ph¸p: CÇm cè, thÕ chÊp tµi s¶n; CÇm cè thÕ chÊp tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay; Ký quü; B¶o l·nh cña bªn thø ba. 1.8. T¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng ng©n hµng Mét ng©n hµng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cã nghÜa lµ ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®ã mang l¹i møc lîi nhuËn cao nh­ng ph¶i ®¶m b¶o tu©n thñ ®óng c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng ng©n hµng. Nh­ vËy, b¶n th©n mçi ng©n hµng ph¶i x©y dùng cho m×nh mét bé phËn chuyªn tr¸ch vÒ c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t, ®ång thêi c¸c c¬ quan chøc n¨ng còng cã nhiÖm vô t¨ng c­êng thanh tra, kiÓm so¸t ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng diÔn ra theo ®óng nguyªn t¾c do Nhµ n­íc ban hµnh nh»m t¹o ra mét m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh vµ b×nh ®¼ng cho ho¹t ®éng ng©n hµng, tõ ®ã ngµy cµng ph¸t huy n¨ng lùc c¹nh tranh cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam so víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña TTTC quèc gia. §Ó lµm tèt ®­îc viÖc nµy th× mçi NHTM còng nh­ c¬ quan chøc n¨ng cÇn: - Tæ chøc tèt thanh tra kiÓm so¸t trong néi bé tõng ng©n hµng, t¨ng c­êng n¨ng lùc bé phËn lµm c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t, kiÓm to¸n néi bé vµ coi träng ®óng møc vai trß cña c«ng t¸c nµy. NHNN cÇn ban hµnh quy chÕ vÒ kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ kiÓm to¸n néi bé vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn quy chÕ nµy. - §èi víi viÖc thanh tra, gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng: HiÖn nay ®ang tån t¹i 3 c¬ quan cã vai trß trong viÖc gi¸m s¸t ng©n hµng: + Thanh tra NHNN chÞu tr¸ch nhiÖm kiÓm tra gi¸m s¸t mäi ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng trùc thuéc NHNN. + Thanh tra tµi chÝnh kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc chÊp hµnh chÕ ®é tµi chÝnh cña c¸c ng©n hµng. + Thanh tra Nhµ n­íc kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt nãi chung. Tuy nhiªn, viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t th­êng xuyªn ho¹t ®éng cña NHTM do thanh tra NHNN ®¶m nhËn. Do Thanh tra ng©n hµng lµ mét bé phËn thuéc NHNN nªn tÝnh ®éc lËp bÞ h¹n chÕ. §Ó t¨ng c­êng n¨ng lùc cña bé m¸y thanh tra ng©n hµng, ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan cña c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t, ®Ò nghÞ t¸ch Thanh tra ng©n hµng ra khái NHNN h×nh thµnh mét tæ chøc riªng trùc thuéc Bé tµi chÝnh hoÆc trùc thuéc ChÝnh phñ. - NHNN cÇn x©y dùng quy chÕ kiÓm tra gi¸m s¸t c¸c NHTM, ¸p dông c¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ ng©n hµng theo th«ng lÖ quèc tÕ trong viÖc thanh tra gi¸m s¸t ng©n hµng, ch¼ng h¹n hÖ thèng chØ tiªu CAMEL (Capital, Asset, Management, Equity, Liquidity). - §Ó ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý vµ tÝnh hiÖu qu¶, ®Ò nghÞ ChÝnh phñ ban hµnh c¬ chÕ phèi hîp gi÷a Bé tµi chÝnh vµ NHNN trong viÖc gi¸m s¸t ho¹t ®éng ng©n hµng theo luËt ph¸p (®Æc biÖt lµ phèi hîp vÒ th«ng tin, b¸o c¸o sè liÖu). - Cñng cè vµ hoµn thiÖn bé m¸y gi¸m s¸t ho¹t ®éng tµi chÝnh ng©n hµng cña Bé tµi chÝnh ®ñ m¹nh ®Ó thèng nhÊt qu¶n lý ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c¶ hÖ thèng ng©n hµng. 1.9. N©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò ng©n hµng Mét vÊn ®Ò mÊu chèt mang tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam lµ c«ng t¸c ®µo t¹o vµ x©y dùng mét ®éi h×nh c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn nhanh víi kiÕn thøc qu¶n lý míi, c«ng nghÖ míi, dÞch vô míi, ®¶m b¶o qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng tµi chÝnh ®ang dÇn ®­îc ®æi míi vµ lµnh m¹nh ho¸. Tuy vËy, ®éi ngò nh©n lùc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng cña ViÖt Nam hiÖn nay võa thiÕu vÒ sè l­îng võa kÐm vÒ chÊt l­îng, ch­a hiÓu vµ n¾m b¾t kÞp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng hiÖn ®¹i trªn thÕ giíi. §iÒu nµy mét phÇn lµ do c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé ch­a ®­îc triÓn khai ®ång bé vµ cßn thiÕu mét ch­¬ng tr×nh cô thÓ. §Ó xö lý vÊn ®Ò nµy th× nh÷ng c«ng viÖc cÇn lµm lµ: - Tr­íc m¾t cÇn tiÕn hµnh chän läc nh÷ng c¸n bé cã ®ñ kiÕn thøc vµ phÈm chÊt cÇn thiÕt ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh hÖ thèng tµi chÝnh quèc gia, tËp trung ®µo t¹o c¸c nghiÖp vô míi, kiÕn thøc míi, c«ng nghÖ míi vµ kü n¨ng qu¶n lý mét ng©n hµng hiÖn ®¹i. - VÒ l©u dµi cÇn cã tiªu chÝ vµ chuÈn mùc cô thÓ vÒ c¸c chøc danh c«ng viÖc, trªn c¬ së ®ã x©y dùng kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ tuyÓn dông theo yªu cÇu cña tõng lo¹i chøc danh. §©y lµ biÖn ph¸p cã hiÖu qu¶ nhÊt nh»m n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o vµ sö dông nh©n lùc, h¹n chÕ viÖc tuyÓn dông kh«ng ®óng yªu cÇu hoÆc t¨ng biªn chÕ kh«ng cÇn thiÕt. 2. §èi víi thÞ tr­êng ngo¹i hèi B­íc sang thÕ kû 21, ®iÒu kh«ng thÓ ®¶o ng­îc ®ã lµ xu h­íng quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi ngµy cµng trë nªn m¹nh mÏ; tù do ho¸ th­¬ng m¹i, ®Çu t­ vµ tµi chÝnh diÔn ra víi c­êng ®é vµ quy m« ch­a tõng cã. Sù héi nhËp quèc tÕ cña kinh tÕ ViÖt Nam th«ng qua c¬ chÕ thÞ tr­êng më lµ nhu cÇu kh¸ch quan cã tÝnh quy luËt tÊt yÕu. Víi vai trß nh­ lµ chiÕc cÇu nèi gi÷a kinh tÕ néi ®Þa víi kinh tÕ thÕ giíi bªn ngoµi, th× viÖc ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn TTNH ViÖt Nam theo h­íng toµn diÖn, hiÖn ®¹i phï hîp víi tr×nh ®é vµ chuÈn mùc quèc tÕ lµ cÇn thiÕt. Trong nh÷ng n¨m qua, TTNH ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn ®¸ng ghi nhËn nh­ chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi ®· ®­îc hoµn thiÖn c¨n b¶n phï hîp víi h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng më, b­íc ®Çu ®· ®­a mét sè c¸c giao dÞch kinh doanh ngo¹i hèi vµo cuéc sèng nh­ giao ngay, kú h¹n, ho¸n ®æi, quyÒn chän… Tuy nhiªn, TTNH ViÖt Nam cßn non trÎ vµ s¬ khai vÒ tr×nh ®é, quy m« ho¹t ®éng còng nh­ kü n¨ng thùc hiÖn nghiÖp vô kinh doanh. H¬n n÷a, gi÷a TTNH ViÖt Nam vµ TTNH quèc tÕ cã mét kho¶ng c¸ch xa vÒ tæ chøc, quy m«, nghiÖp vô vµ kü n¨ng giao dÞch. §Ó rót ng¾n kho¶ng c¸ch vµ tiÕn tíi hoµ nhËp víi thÞ tr­êng ngo¹i hèi quèc tÕ, ®ång thêi ®¸p øng tèt c¸c cam kÕt trong H§TMVM vÒ TTNH, em xin nªu ra d­íi ®©y mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn TTNH ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp 2.1. Hoµn thiÖn c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi theo xu h­íng thÞ tr­êng, cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc cña ta hiÖn nay lµ kh¸ hoµn chØnh, tuy nhiªn vÉn cã mét vÊn ®Ò lín cÇn ph¶i bµn, ®ã lµ viÖc x¸c ®Þnh møc tû gi¸ hîp lý, phï hîp víi ®éng th¸i kinh tÕ vÜ m«, gi¶i quyÕt tèt quan hÖ xuÊt, nhËp khÈu trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh bÒn v÷ng vµ sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Trong nh÷ng n¨m võa qua, ®ång ViÖt Nam lªn gi¸ so víi USD ®· g©y rÊt nhiÒu tranh luËn vµ b¶n th©n NHNN còng ®· cã nh÷ng lóng tóng nhÊt ®Þnh trong chÝnh s¸ch tû gi¸. §èi víi TTNH ViÖt Nam, tèt nhÊt nªn x©y dùng mét c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ theo xu h­íng linh ho¹t h¬n, tû gi¸ ®­îc h×nh thµnh theo quan hÖ cung, cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng. Muèn vËy cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p sau: - KhuyÕn khÝch c¸c NHTM ph¸t huy vai trß kinh doanh ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, lµm thÕ nµo ®Ó c¸c NHTM khi thõa ngo¹i tÖ th× tÊt yÕu ph¶i chµo b¸n, khi thiÕu ngo¹i tÖ th× tÊt yÕu ph¶i chµo mua, kh«ng ®Ó ngo¹i hèi ®ãng b¨ng mµ lu«n vËn ®éng ®Ó sinh lêi, khi ®ã khèi l­îng giao dÞch trªn thÞ tr­êng ngµy cµng lín th× tû gi¸ trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng sÏ ph¶n ¸nh cung cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng. - CÇn níi réng biªn ®é dao ®éng tû gi¸, kh«ng nªn ®Ó møc dao ®éng hÑp nh­ tr­íc lµ +0,1%, nay lµ ±0,25% mÆc dï víi møc 0,25% ®· lµ réng so víi 0,1% nh­ng còng vÉn lµ mét biªn ®é, dÔ dÉn ®Õn tû gi¸ vËn ®éng mét chiÒu, g©y c¨ng th¼ng cung cÇu ngo¹i tÖ. - Kh«ng nªn quy ®Þnh tû gi¸ g¾n víi USD dÉn ®Õn t©m lý ­a chuéng USD mµ Ýt quan t©m ®Õn c¸c ngo¹i tÖ kh¸c. S¾p tíi ViÖt Nam thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa víi c¸c n­íc khu vùc, víi khèi EU th× tû gi¸ gi÷a VND víi ngo¹i tÖ kh¸c sÏ bÞ bÊt lîi h¬n nhiÒu. V× vËy, cÇn ®­a ra chÝnh s¸ch tû gi¸, tr¹ng th¸i ngo¹i hèi kh«ng ph©n biÖt, kh«ng h­íng dÉn, ®Ó thÞ tr­êng lùa chän tû gi¸ víi c¸c lo¹i ngo¹i tÖ trong khu vùc phï hîp víi giao dÞch th­¬ng m¹i vµ dÞch vô 2.2.Hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng Nh­ chóng ta ®· biÕt, nh©n tè tû gi¸ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ph¸t triÓn TTNH ho¹t ®éng hiÖu qu¶. Tû gi¸ lµ gi¸ c¶ ngo¹i tÖ ®­îc h×nh thµnh theo quan hÖ cung cÇu trªn TTNH, bao gåm tû gi¸ b¸n bu«n vµ tû gi¸ b¸n lÎ. Tû gi¸ b¸n bu«n ®­îc h×nh thµnh trªn TTNTLNH, cßn tû gi¸ b¸n lÎ ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së tû gi¸ b¸n bu«n céng víi phÝ b¸n lÎ cña ng©n hµng. §èi víi nh÷ng n­íc cã TTNH ph¸t triÓn, tû gi¸ liªn ng©n hµng lu«n lµ tû gi¸ c¬ b¶n vµ ®Æc tr­ng cho quan hÖ cung cÇu ngo¹i tÖ cña c¶ nÒn kinh tÕ. Cßn ®èi víi ViÖt Nam, do tr×nh ®é TTNH cßn s¬ khai, ngoµi yÕu tè tû gi¸, cßn bÞ rµng buéc bëi nhiÒu yÕu tè can thiÖp hµnh chÝnh, do ®ã tû gi¸ giao dÞch b×nh qu©n trªn TTNTLNH ch­a thÓ lµ tû gi¸ c¬ b¶n vµ ®Æc tr­ng cho c¶ nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy, ®Ó cã mét TTNTLNH ho¹t ®éng hiÖu qu¶, ®¶m b¶o tû gi¸ trªn thÞ tr­êng nµy ph¶n ¸nh trung thùc cung cÇu ngo¹i tÖ cña nÒn kinh tÕ th×: - ViÖc can thiÖp cña NHNN cÇn ph¶i diÔn ra kÞp thêi víi quy m« thÝch hîp, cã nh­ vËy th× thÞ tr­êng ho¹t ®éng míi th«ng suèt. Mét khi NHNN kh«ng tiÕn hµnh can thiÖp hoÆc can thiÖp diÔn ra chËm hoÆc quy m« can thiÖp kh«ng thÝch hîp sÏ lµm ph¸t sinh t©m lý rôt rÌ ngãng ®îi, khiÕn cho thÞ tr­êng r¬i vµo t×nh tr¹ng trÇm l¾ng, kÝch thÝch ®Çu c¬ vµ g©y ¸p lùc lªn tû gi¸. §iÒu cÇn l­u ý r»ng, sù can thiÖp cña NHNN ¶nh h­ëng lªn TTNH lín h¬n nhiÒu so víi quy m« can thiÖp cña chÝnh nã. Nh­ vËy, chØ cÇn mét ®éng th¸i kh«n ngoan thÝch hîp cña NHNN còng ®ñ ®Ó thÞ tr­êng tiÕp tôc ho¹t ®éng th«ng suèt vµ hiÖu qu¶. - TiÕn hµnh thiÕt lËp TTNTLNH theo m« h×nh tæ chøc kÐp, bao gåm TTNTLNH trùc tiÕp gi÷a c¸c ng©n hµng vµ thÞ tr­êng gi¸n tiÕp qua m«i giíi. - Më réng sè l­îng thµnh viªn, t¹o ra m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng tÝch cùc, tr¸nh t×nh tr¹ng giao dÞch trªn thÞ tr­êng diÔn ra mét chiÒu, nghÜa lµ mét sè ng©n hµng chuyªn ®i b¸n, sè kh¸c th× chuyªn ®i mua, nh­ trong thêi gian võa qua. 2.3. N©ng cao vai trß cña NHNN trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi Víi vai trß lµ NHT¦, NHNN tham gia TTNTLNH víi t­ c¸ch võa lµ thµnh viªn võa lµ ng­êi tæ chøc, qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng nµy. Do TTNH ViÖt Nam cßn s¬ khai, cã ®é thanh kho¶n thÊp, tû gi¸ kÐm linh ho¹t vµ ch­a thùc sù trë thµnh c«ng cô ®iÒu tiÕt cung cÇu ngo¹i tÖ, cho nªn sù can thiÖp cña NHNN trªn TTNH ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ®iÒu tiÕt cung cÇu ngo¹i tÖ, nh»m b«i tr¬n vµ gióp cho TTNH ho¹t ®éng th«ng suèt. NHNN còng ®ång thêi thùc hiÖn chøc n¨ng ng­êi mua b¸n cuèi cïng trªn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng. Nh­ng, trªn thùc tÕ, do dù tr÷ ngo¹i tÖ cña NHNN máng, kh«ng æn ®Þnh, l¹i qua nhiÒu tÇng nÊc qu¶n lý, do ®ã, NHNN ch­a thÓ lµm tèt vai trß lµ ng­êi mua b¸n cuèi cïng trªn TTNTLNH, nªn t×nh tr¹ng c¨ng th¼ng vÒ ngo¹i tÖ th­êng x¶y ra. Nh­ vËy, ®Ó NHNN thùc hiÖn tèt vai trß trªn TTNTLNH cÇn: - H­íng tíi mét tû gi¸ thÞ tr­êng c©n b»ng, nh»m biÕn tû gi¸ thµnh c«ng cô chñ yÕu vµ h÷u hiÖu trong viÖc ®iÒu tiÕt cung cÇu ngo¹i tÖ trªn TTNH. - T¨ng c­êng dù tr÷ ngo¹i tÖ vµo NHNN, ®¶m b¶o møc dù tr÷ cÇn thiÕt tèi thiÓu (3-6 tuÇn nhËp khÈu), nh»m t¹o ®ñ nguån ®Ó NHNN can thiÖp kÞp thêi, ®ñ liÒu l­îng th«ng qua c¸c biÖn ph¸p thÞ tr­êng, gióp cho ho¹t ®éng cña TTNH ®­îc æn ®Þnh vµ th«ng suèt. - TËp trung dù tr÷ ngo¹i hèi nhµ n­íc vÒ mét ®Çu mèi lµ NHNN. 2.4. Hoµn thiÖn vµ më réng c¸c nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ Theo c¸c cam kÕt gi÷a hai n­íc ViÖt Nam vµ Hoa Kú trong H§TMVM th× khi tham gia vµo TTNH ViÖt Nam, c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô Hoa Kú sÏ tiÕn hµnh cung cÊp tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i hèi nh­ Spot, Swap, Forward, Option, Future cho kh¸ch hµng. Víi mét tr×nh ®é qu¶n lý, c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ kinh nghiÖm ho¹t ®éng l©u n¨m vÒ lÜnh vùc ngo¹i hèi, ch¾c ch¾n c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh Hoa Kú sÏ g©y søc Ðp cho c¸c chñ thÓ ®ang ho¹t ®éng trªn TTNH ViÖt Nam. H¬n n÷a do TTNH ViÖt Nam míi ë d¹ng s¬ khai vµ cßn kÐm ph¸t triÓn nªn nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ c¸c nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ vÉn chøa ®ùng kh¸ nhiÒu h¹n chÕ, g©y ra mét sè khã kh¨n nhÊt ®Þnh cho c¸c chñ thÓ trong ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ trªn TTNH, khiÕn cho TTNH ViÖt Nam thêi gian võa qua diÔn biÕn thÊt th­êng vµ kÐm hiÖu qu¶. §Ó c¶i thiÖn ®­îc t×nh tr¹ng nµy nh»m tõng b­íc ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngo¹i hèi ViÖt Nam theo h­íng phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña TTNH quèc tÕ ®ång thêi ®¸p øng c¸c yªu cÇu ®­îc ®Æt ra trong H§TMVM th× c«ng t¸c hoµn thiÖn vµ më réng c¸c nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ trë nªn cÊp thiÕt h¬n bao giê hÕt. VÒ nghiÖp vô kú h¹n vµ ho¸n ®æi Nh­ chóng ta ®· biÕt môc ®Ých chÝnh cña viÖc sö dông hîp ®ång kú h¹n vµ ho¸n ®æi lµ phßng chèng rñi ro tû gi¸, bëi v× trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, tû gi¸ lµ ®¹i l­îng nh¹y c¶m víi nhiÒu biÕn sè, do ®ã biÕn ®éng kh«n l­êng. Hay nãi c¸ch kh¸c, nghiÖp vô kú h¹n vµ ho¸n ®æi chØ cã thÓ ph¸t triÓn theo ®óng nghÜa cña nã khi tû gi¸ ®­îc thay ®æi theo quan hÖ cung cÇu trªn TTNH. Râ rµng lµ, víi chÝnh s¸ch tû gi¸ cè ®Þnh trong mét biªn ®é hÑp sÏ kh«ng t¹o ra m«i tr­êng ®Ó ph¸t triÓn c¸c nghiÖp vô kú h¹n vµ ho¸n ®æi. §iÒu nµy nãi lªn r»ng, ®Þnh h­íng trong chÝnh s¸ch tû gi¸ cña NHNN cÇn ph¶i t¨ng dÇn hµm l­îng c¸c biÕn sè thÞ tr­êng trong viÖc x¸c ®Þnh tû gi¸, cã nh­ vËy tû gi¸ míi ph¶n ¸nh thùc chÊt quan hÖ cung cÇu trªn TTNH. §Ó thóc ®Èy nghiÖp vô kú h¹n vµ ho¸n ®æi, tr­íc m¾t nªn cho phÐp c¸c ng©n hµng thùc hiÖn c¸c hîp ®ång víi c¸c kú h¹n linh ho¹t mµ kh«ng bÞ khèng chÕ nh­ quy ®Þnh trong QuyÕt ®Þnh sè 1198/2001/Q§- NHNN, ngµy 18/09/2001 cña Thèng ®èc NHNN. Bªn c¹nh ®ã, tõng b­íc níi réng tû lÖ % gia t¨ng cho phÐp ®Ó c¸c ng©n hµng cã thÓ yÕt gi¸ c¹nh tranh t¹o cho thÞ tr­êng cã ®é thanh kho¶n cao h¬n vµ s«i ®éng h¬n. Tuy nhiªn, vÒ l©u dµi th× biÖn ph¸p quy ®Þnh tû lÖ % gia t¨ng cho phÐp còng cÇn ®­îc dì bá. VÒ nghiÖp vô quyÒn chän T¹i ViÖt Nam nghiÖp vô quyÒn chän ®· ®­îc ®­a vµo thùc hiÖn thÝ ®iÓm ë mét sè ng©n hµng tõ gi÷a th¸ng 2/2003 nh­ng míi chØ giíi h¹n ë nghiÖp vô quyÒn chän tiÒn tÖ nªn chóng ta ch­a thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ cña nghiÖp vô nµy. Nh­ng v× nghiÖp vô quyÒn chän rÊt phøc t¹p vÒ mÆt néi dung nghiÖp vô, do ®ã cÇn triÓn khai tõng b­íc, tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, cô thÓ lµ: - Tr­íc tiªn, chØ thùc hiÖn quyÒn chän gi÷a VND vµ USD. Sau khi thÞ tr­êng ®· quen th× cã thÓ më réng quyÒn chän gi÷a VND vµ c¸c ngo¹i tÖ kh¸c. Khi TTNH ViÖt Nam ph¸t triÓn ®¹t tíi tr×nh ®é quèc tÕ th× míi tiÕn hµnh quyÒn chän gi÷a ngo¹i tÖ/ngo¹i tÖ. - ChØ nªn ¸p dông quyÒn chän kiÓu ch©u ¢u, nghÜa lµ viÖc thùc hiÖn quyÒn chän chØ x¶y ra t¹i thêi ®iÓm hîp ®ång ®¸o h¹n. V× hîp ®ång quyÒn chän kiÓu Mü cho phÐp tiÕn hµnh thùc hiÖn quyÒn chän t¹i bÊt cø thêi ®iÓm nµo trong suèt thêi gian hiÖu lùc cña hîp ®ång, do ®ã mang nÆng tÝnh ®Çu c¬ nªn ch­a phï hîp víi ta ë giai ®o¹n ®Çu. Tuy nhiªn, khi thÞ tr­êng ®· ph¸t triÓn ë tr×nh ®é cao th× còng cÇn xem xÐt triÓn khai nghiÖp vô nµy. - VÒ mÆt thêi h¹n hîp ®ång: ®Ó cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc vµ tr¸nh t©m lý ®Çu c¬, th× thêi h¹n hîp ®ång nªn quy ®Þnh ng¾n tõ 3 th¸ng trë xuèng. Khi thÞ tr­êng ®· ph¸t triÓn th× thêi h¹n hîp ®ång do ng©n hµng vµ kh¸ch hµng tù tho¶ thuËn. - ë c¸c thÞ tr­êng ph¸t triÓn, hîp ®ång quyÒn chän nh»m hai môc ®Ých lµ phßng chèng rñi ro tû gi¸ vµ thùc hiÖn hµnh vi ®Çu c¬. §èi víi ViÖt Nam, do tÝnh thanh kho¶n cña TTNH ch­a cao, do ®ã viÖc mua b¸n ngay mét l­îng ngo¹i tÖ nhÊt ®Þnh kh«ng ph¶i lóc nµo còng thùc hiÖn ®­îc, do vËy ngoµi môc ®Ých phßng chèng rñi ro tû gi¸, th× th«ng qua hîp ®ång quyÒn chän ph¶i b¶o ®¶m cho kh¸ch hµnh quyÒn ®­îc mua ngo¹i tÖ. VÒ nghiÖp vô t­¬ng lai VÒ ý nghÜa, giao dÞch t­¬ng lai thùc chÊt lµ mét trß ch¬i c¸ c­îc, kÝch thÝch ®Çu c¬. Do ®ã, t¸c dông cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ lµ h¹n chÕ, cho nªn ch­a më réng nghiÖp vô nµy ë ViÖt Nam. 2.5. §µo t¹o c¸n bé vµ trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i Do TTNH lµ mét thÞ tr­êng cã tÝnh c¹nh tranh rÊt cao, ®é thanh kho¶n lín, do ®ã nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng ph¶i tøc thêi vµ ®ßi hái gi¶m thiÓu thêi gian giao dÞch. §Ó ®¸p øng nhu cÇu kinh doanh, th× viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµ sö dông m¹ng th«ng tin hiÖn ®¹i lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng kinh doanh ®­îc th«ng suèt vµ hiÖu qu¶. MÆt kh¸c, th«ng tin thÞ tr­êng, mét khi ®­îc cËp nhËt l¹i cã t¸c ®éng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng. Bëi vËy, phßng kinh doanh ngo¹i tÖ cÇn ®­îc trang bÞ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ®Ó tiÕp nhËn nh÷ng th«ng tin sèng trªn thÞ tr­êng, ®ång thêi ®Ó cã thÓ giao dÞch kinh doanh trùc tiÕp víi TTNH quèc tÕ. Do nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ lµ lo¹i h×nh kinh doanh míi mÎ ®èi víi ViÖt Nam vµ tÝnh chÊt nghiÖp vô l¹i phøc t¹p, do ®ã, c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ph¶i ®­îc coi träng ®óng møc vµ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn; cÇn ®µo t¹o c¶ vÒ lý thuyÕt vµ thùc hµnh, c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc, cã nh­ vËy c¸n bé kinh doanh míi cã ®iÒu kiÖn c¶m nhËn hÕt tÝnh thÞ tr­êng cña nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i hèi. 3. §èi víi thÞ tr­êng chøng kho¸n Nh­ chóng ta ®· biÕt, TTCK ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc huy ®éng vèn dµi h¹n cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ. Mét thÞ tr­êng tµi chÝnh ho¹t ®éng æn ®Þnh, hiÖu qu¶ cã nghÜa lµ b¶n th©n mçi TTTT, TTNH vµ TTCK còng ph¶i ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Vµ viÖc tiÕn hµnh ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn TTTC theo xu h­íng ngµy cµng phï hîp víi nh÷ng diÔn biÕn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng còng nh­ xu thÕ ph¸t triÓn cña nÒn tµi chÝnh quèc tÕ, ®¶m b¶o tu©n thñ ®Çy ®ñ theo c¸c cam kÕt trong c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng nh­ H§TMVM, ®ång nghÜa víi viÖc chóng ta thùc hiÖn lµnh m¹nh ho¸ tõng bé phËn cÊu thµnh nªn TTTC trong ®ã cã TTCK. ë ViÖt Nam, TTCK míi ra ®êi vµ ®ang ë giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tuy nhiªn ®· biÓu hiÖn kh¸ nhiÒu yÕu kÐm vµ tån t¹i. Mét lo¹t vÊn ®Ò næi lªn nh­: sù biÕn ®éng thÊt th­êng cña chØ sè VN-Index, sù suy gi¶m hµng lo¹t gi¸ c¸c lo¹i cæ phiÕu ®­îc niªm yÕt trªn TTGDCK, khèi l­îng chøng kho¸n giao dÞch b×nh qu©n liªn tôc gi¶m vµ lßng tin cña c«ng chóng ®Çu t­ vµo ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng ®ang ngµy mét suy gi¶m, ®· vµ ®ang khiÕn cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh ®­êng lèi chiÕn l­îc ph¸t triÓn TTCK ViÖt Nam kh«ng khái lóng tóng. Nh­ vËy, lµm thÕ nµo ®Ó ph¸t triÓn TTCK ViÖt Nam, ®¶m b¶o thÞ tr­êng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu vèn trung vµ dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®ång thêi ®©y nhanh sù héi nhËp TTTC quèc gia vµo TTTC quèc tÕ, ®ang lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt. Cßn trong t×nh h×nh hiÖn nay, gióp thÞ tr­êng ra khái giai ®o¹n suy gi¶m, b­íc vµo giai ®o¹n æn ®Þnh, tõ ®ã ®­a thÞ tr­êng dÇn ph¸t triÓn mét c¸ch v÷ng ch¾c lµ yªu cÇu hµng ®Çu. Muèn vËy, thêi gian tíi cÇn tËp trung vµo mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n sau: 3.1. Kh«i phôc vµ n©ng cao lßng tin cña c«ng chóng ®Çu t­ §©y ®­îc coi lµ gi¶i ph¸p ­u tiªn hµng ®Çu bëi lÏ ®Çu t­ vµ ®Æc biÖt lµ ®Çu t­ chøng kho¸n lµ dùa trªn lßng tin vµo sù ph¸t triÓn, vµo kh¶ n¨ng thu lîi trong t­¬ng lai. NÕu mÊt lßng tin cña c«ng chóng ®Çu t­ th× TTCK ViÖt Nam kh«ng cßn c¬ héi ph¸t triÓn. §iÒu nµy chØ cã thÓ gi¶i quyÕt mét c¸ch c¬ b¶n khi th«ng tin trªn thÞ tr­êng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu hiÖu qu¶, ®¶m b¶o th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi vµ c«ng b»ng. C«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng c«ng bè th«ng tin nãi riªng vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung cña tæ chøc niªm yÕt ph¶i ®­îc ph©n cÊp triÖt ®Ó cho TTGDCK. UBCKNN cÇn tæ chøc nh÷ng buæi ®èi tho¹i trùc tiÕp víi c«ng chóng ®Çu t­ ®Ó n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng ý kiÕn cña nhµ ®Çu t­, nguyÖn väng cña hä, trùc tiÕp gi¶i ®¸p nh÷ng ­u t­ cña hä vÒ t­¬ng lai cña thÞ tr­êng. TÊt c¶ ph¶i trªn quan ®iÓm “nhµ ®Çu t­ chÝnh lµ chñ thÓ quan träng nhÊt cña thÞ tr­êng, lîi Ých cña hä lµ lîi Ých ®Çu tiªn cÇn ®­îc b¶o vÖ”. 3.2. X©y dùng mét lé tr×nh râ rµng trong c«ng t¸c t¨ng c­êng sè l­îng vµ chÊt l­îng cña c¸c chøng kho¸n ®­îc niªm yÕt trªn TTGDCK Nh­ chóng ta biÕt, mÆc dï TTCK ViÖt Nam ®· ®i vµo ho¹t ®éng ®­îc h¬n 3 n¨m song c¸c lo¹i hµng ho¸ ®­îc kinh doanh trªn ThÞ tr­êng cßn kh¸ “®¬n ®iÖu”, míi chØ dõng l¹i ë cæ phiÕu cña c«ng ty cæ phÇn, tr¸i phiÕu cña ChÝnh phñ vµ tr¸i phiÕu cña Ng©n hµng §Çu t­ ph¸t triÓn. Nh÷ng lo¹i hµng ho¸ kh¸c ®­îc cam kÕt trong H§TMVM nh­: tr¸i phiÕu c«ng ty, sÐc, hèi phiÕu, ngo¹i hèi; c¸c s¶n phÈm tµi chÝnh ph¸i sinh nh­ hîp ®ång giao dÞch kú h¹n, quyÒn chän… vÉn ch­a ®­îc phÐp niªm yÕt vµ giao dÞch t¹i TTGDCK. Nh­ vËy, ®Ó thùc hiÖn tèt c¸c cam kÕt trong H§TMVM vÒ lÜnh vùc chøng kho¸n th× c«ng t¸c t¨ng c­êng sè l­îng vµ chÊt l­îng cña c¸c chøng kho¸n ®­îc niªm yÕt trªn TTGDCK ®ang ngµy cµng trë nªn cÊp thiÕt. Do vËy, nh÷ng c«ng viÖc cÇn lµm tr­íc m¾t lµ: Tr­íc hÕt, nhanh chãng ®­a cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty lín, tiÒm lùc tµi chÝnh m¹nh, cã uy tÝn trªn th­¬ng tr­êng vµo giao dÞch trªn thÞ tr­êng tËp trung lµ mét nhu cÇu cÊp thiÕt. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, c¸c tæng c«ng ty ®­îc tæ chøc l¹i theo m« h×nh c«ng ty mÑ- c«ng ty con lµ nh÷ng ®èi t­îng cÇn ®­îc quan t©m hµng ®Çu. N©ng cao chÊt l­îng c¸c lo¹i cæ phiÕu, tr¸i phiÕu trªn thÞ tr­êng tËp trung th«ng qua n©ng dÇn tiªu chuÈn niªm yÕt lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan. Tiªu chuÈn cÇn ®­îc quan t©m n©ng lªn ®Çu tiªn lµ møc ®é lîi nhuËn trong mét sè n¨m ®· qua; nªn ch¨ng cÇn cã sù so s¸nh víi vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp qua c¸c n¨m. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh t­¬ng ®èi toµn diÖn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng c¹nh tranh, kh¶ n¨ng tæ chøc nguån vèn cña c«ng ty trªn th­¬ng tr­êng. S½n sµng lo¹i bá nh÷ng cæ phiÕu, tr¸i phiÕu kh«ng ®¸p øng ®­îc tiªu chuÈn niªm yÕt ra khái thÞ tr­êng. C¬ chÕ ®µo th¶i lµ ®éng lùc m¹nh mÏ buéc c¸c c«ng ty ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao tr¸ch nhiÖm tr­íc c¸c cæ ®«ng, c¸c nhµ ®Çu t­. 3.3. Nh÷ng gi¶i ph¸p thu hót ®Çu t­ vµo TTCK * MiÔn gi¶m thuÕ, phÝ, lÖ phÝ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc, c¸c c«ng ty chøng kho¸n §Ó TTCK thùc sù lµ kªnh huy ®éng vèn cÇn ®Èy m¹nh quy m« giao dÞch, t¨ng cÇu th«ng qua viÖc thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ lín, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc trong n­íc vµ n­íc ngoµi. Trong thêi gian võa qua, trªn TTCK ViÖt Nam hÇu nh­ v¾ng bãng c¸c nhµ ®Çu t­ lín cã tæ chøc, ®iÒu ®ã phÇn nµo g©y nªn sù kÐm hÊp dÉn vµ t×nh tr¹ng ¶m ®¹m cña thÞ tr­êng. Vai trß cña c¸c nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc ®èi víi TTCK lµ rÊt lín, hä gãp phÇn b×nh æn thÞ tr­êng, t¹o sù s«i ®éng cña TTCK… Cã lÏ hiÖn nay c¸c nhµ ®Çu t­ lín cã tæ chøc, nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng ®Çu t­ vµo ViÖt Nam lµ do ch­a cã nhiÒu chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ thuÕ, cßn nhiÒu v­íng m¾c vÒ LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc vµ LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Do vËy, nh»m thu hót c¸c nhµ ®Çu t­, kÝch cÇu cho TTCK ViÖt Nam tr­íc hÕt cÇn: + Bæ sung ngµnh ®Çu t­ chøng kho¸n vµo danh môc A- danh môc ngµnh nghÒ thuéc c¸c lÜnh vùc ®­îc h­ëng ­u ®·i ®Çu t­ theo NghÞ ®Þnh 51/1999/N§- CP vµ NghÞ ®Þnh 35/2002/N§- CP cña ChÝnh phñ. Møc ­u ®·i cã thÓ theo mét trong hai ph­¬ng ¸n sau: 1, §­îc miÔn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi ho¹t ®éng mua b¸n cæ phiÕu 4 n¨m ®Çu kÓ tõ khi cã thu nhËp chÞu thuÕ vµ ®­îc gi¶m 50% sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép trong thêi gian tèi ®a tiÕp theo; 2, §­îc miÔn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp 2 n¨m ®Çu kÓ tõ khi cã thu nhËp chÞu thuÕ vµ gi¶m 50% sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép cho 2 n¨m tiÕp theo. ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ cæ phiÕu lµ 25% theo NghÞ ®Þnh 51/1999/N§- CP vµ NghÞ ®Þnh 35/2002/N§- CP. HiÖn nay, mÆc dï ChÝnh phñ vµ Bé Tµi chÝnh ®· cã c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ chøng kho¸n, nh­ ®èi víi c¸c tæ chøc trong n­íc thùc hiÖn theo QuyÕt ®Þnh sè 39/2000/Q§- TTg ngµy 27/03/2000 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ, ®èi víi ph¸p nh©n n­íc ngoµi ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ theo quy ®Þnh t¹i Th«ng t­ sè 169/TT- BTC, míi ®©y nhÊt lµ QuyÕt ®Þnh sè 36/2003/Q§- TTg 36/2003/Q§- TTg ngµy 11/03/2003 vÒ viÖc ban hµnh Quy chÕ gãp vèn, mua cæ phÇn cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, nh­ng víi t×nh tr¹ng cÇu chøng kho¸n gi¶m trong khi c¸c nhµ ®Çu t­ l¹i tÝch luü tiÒn ®Çu t­ vµo bÊt ®éng s¶n, vµng b¹c… th× gi¶i ph¸p miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp sÏ gãp phÇn thu hót ®­îc mét sè l­îng lín c¸c nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc vµo lÜnh vùc míi mÎ nµy. + §iÒu chØnh §iÒu 2 vÒ thuÕ GTGT, QuyÕt ®Þnh sè 39/2000/Q§- TTg ngµy 27/03/2000 cña ChÝnh phñ vÒ quy ®Þnh t¹m thêi ­u ®·i vÒ thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n, gia h¹n thªm viÖc miÔn thuÕ GTGT ®èi víi c¸c c«ng ty chøng kho¸n tíi n¨m 2005 nh»m khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc tham gia vµo TTCK. Bªn c¹nh ®ã còng nªn ®iÒu chØnh kÞp thêi viÖc ­u ®·i thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi c¸c c«ng ty chøng kho¸n gãp phÇn hoµn thµnh môc tiªu chiÕn l­îc ph¸t triÓn TTCK tõ nay ®Õn n¨m 2010; ®¹t tõ 30- 35 c«ng ty chøng kho¸n ho¹t ®éng trªn TTCK ViÖt Nam. + Bæ sung kho¶n 1, §iÒu 3 LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam vÒ lÜnh vùc ®­îc ­u ®·i ®èi víi c¸c tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n nh»m thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã tæ chøc vµo TTCK ViÖt Nam, gãp phÇn t¨ng thªm tÝnh c¹nh tranh cho thÞ tr­êng nµy. * §Èy m¹nh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc, cæ phÇn ho¸ c¸c tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh, cho phÐp c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn tham gia TTCK §èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ chøng kho¸n ®¬n lÎ th× viÖc ®Çu t­ chøng kho¸n phô thuéc rÊt nhiÒu vµo yÕu tè t©m lý, chÝnh v× vËy ®Ó t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña chøng kho¸n cÇn thiÕt ph¶i cæ phÇn ho¸ mét sè doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶, c¸c tæng c«ng ty, tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh. Nhµ n­íc nªn gi÷ l¹i mét sè doanh nghiÖp chñ chèt trong nÒn kinh tÕ, cßn l¹i tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n hiÖu qu¶, cã tiÒm n¨ng lín trong c¸c ngµnh, lÜnh vùc kinh tÕ nh­: b­u chÝnh viÔn th«ng, hµng dÖt may, s¶n xuÊt « t«, tËp ®oµn x©y dùng… ChØ cã sù xuÊt hiÖn cña c¸c doanh nghiÖp m¹nh, doanh nghiÖp mòi nhän cña ViÖt Nam trªn TTCK th× khi ®ã míi kÝch thÝch ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ quan t©m h¬n tíi thÞ tr­êng vµ quan hÖ cung cÇu míi s«i ®éng, chØ sè VN- Index míi ph¶n ¸nh ®­îc thùc chÊt sù t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã, c¸c NHTM cæ phÇn tham gia TTCK lµ rÊt cã ý nghÜa. §©y lµ ®èi t­îng ®­îc c«ng chóng, c¸c nhµ ®Çu t­ rÊt quan t©m. Ngoµi ra c¸c NHTM cæ phÇn tham gia TTCK sÏ thu hót mét l­îng vèn ®Çu t­ ®¸ng kÓ trong d©n chóng, lµm cho c¸c nhµ ®Çu t­ quan t©m h¬n tíi thÞ tr­êng cßn míi mÎ nµy. V× vËy, ChÝnh phñ còng nh­ NHNN cÇn cho phÐp c¸c NHTM cæ phÇn tham gia TTCK ®Ó c¶i thiÖn, t¨ng chñng lo¹i vµ n©ng cao chÊt l­îng cña chøng kho¸n trªn sµn giao dÞch, thu hót c¸c nhµ ®Çu t­. * T¨ng c­êng khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ chiÕn l­îc (cã vèn, c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý, thÞ tr­êng tiªu thô) tham gia tÝch cùc vµo TTCK, nh»m ®æi míi ph¸t triÓn doanh nghiÖp niªm yÕt b»ng c¸c biÖn ph¸p: + Kªu gäi c¸c nhµ ®Çu t­ chiÕn l­îc tham gia thÞ tr­êng vµ ho¹t ®éng theo ®óng LuËt Doanh nghiÖp, kh«ng nªn thµnh kiÕn vµ lo¹i bá nh÷ng quan niÖm nh­ “t­ nh©n n¾m quyÒn”, “th«n tÝnh”, “ng­êi ngoµi doanh nghiÖp vµo l·nh ®¹o”… + §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n­íc mµ Nhµ n­íc n¾m gi÷ cæ phÇn chi phèi, cæ phÇn ®Æc biÖt th× c¬ quan ®¹i diÖn chñ së h÷u phÇn vèn nhµ n­íc nªn xem xÐt viÖc b¸n hÕt, hoÆc b¸n bít cæ phÇn nhµ n­íc nh­ quy ®Þnh t¹i ®iÒu 32 cña NghÞ ®Þnh sè 64/N§- CP ngµy 19/06/2002 cña ChÝnh phñ. §Æc biÖt, ®èi víi nh÷ng DNNN ®éc lËp ®· ®­îc cæ phÇn ho¸ (trùc thuéc UBND tØnh, bé), th× cÇn c¬ cÊu l¹i phÇn vèn nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp. ViÖc c¬ cÊu nµy nh»m ®¶m b¶o thu hót chÊt x¸m tõ bªn ngoµi, thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ chiÕn l­îc tham gia qu¶n lý doanh nghiÖp vµ kh«ng nªn ®Ó t×nh tr¹ng c«ng chøc nhµ n­íc tham gia qu¶n lý doanh nghiÖp cã quyÒn quyÕt ®Þnh trong doanh nghiÖp. ViÖc c¬ cÊu l¹i cæ phÇn nhµ n­íc sÏ b¶o ®¶m ph­¬ng thøc qu¶n trÞ chuyªn nghiÖp h¬n, d©n chñ h¬n. + Thóc ®Èy sù ra ®êi cña c¸c c«ng ty qu¶n lý quü ®Çu t­ vµ quü ®Çu t­ chøng kho¸n. VÒ phÝa Nhµ n­íc, nªn cã c¬ chÕ sö dông mét phÇn tiÒn b¸n cæ phÇn doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Ó gãp phÇn vµo c¸c quü ®Çu t­ chøng kho¸n. Nhµ n­íc cÇn coi ®©y lµ c¸c kho¶n vèn måi nh»m thóc ®Èy sù ra ®êi cña nhiÒu quü ®Çu t­ chøng kho¸n. 3.4. Hoµn chØnh khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng TTCK §Ó t¹o cho TTCK cã ®­îc m«i tr­êng ho¹t ®éng thuËn lîi, cã hiÖu qu¶, vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý lµ ph¶i nhanh chãng hoµn chØnh khung ph¸p lý theo nguyªn t¾c b¶o vÖ nhµ ®Çu t­, ®­a ra c¸c quy t¾c, kû luËt cña thÞ tr­êng vµ ng¨n chÆn nh÷ng hµnh vi gian lËn, nh÷ng vÉn ®¶m b¶o khuyÕn khÝch c¸c thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng. LuËt ph¸p vÒ chøng kho¸n vµ TTCK cÇn ®­îc thèng nhÊt thµnh mét hÖ thèng hoµn chØnh. Thùc tÕ hiÖn nay, hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy vÒ chøng kho¸n cßn ch­a hoµn chØnh vµ cã nhiÒu chång chÐo víi c¸c v¨n b¶n thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c liªn quan; v× vËy, chóng ta cÇn rµ so¸t vµ ®iÒu chØnh cho phï hîp. MÆc dï míi ®©y NghÞ ®Þnh 144/CP ®· ®­îc ban hµnh vµo ngµy 28/11/2003 thay thÕ cho NghÞ ®Þnh 48/CP song vÉn rÊt cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ ban hµnh LuËt chøng kho¸n ®Ó thèng nhÊt qu¶n lý viÖc ph¸t hµnh (kÓ c¶ viÖc ph¸t hµnh kh«ng niªm yÕt vµ ph¸t hµnh riªng lÎ) vµ niªm yÕt, giao dÞch chøng kho¸n (giao dÞch t¹i Së vµ trªn thÞ tr­êng phi tËp trung OTC) vµo mét ®Çu mèi lµ UBCKNN. C¸c ®iÒu kiÖn ph¸t hµnh, niªm yÕt vµ viÖc qu¶n lý c¸c thµnh viªn thÞ tr­êng còng ph¶i ®­îc quy ®Þnh chÆt chÏ h¬n nh­ n©ng cao yªu cÇu vÒ vèn, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu chi tr¶ nî, n¨ng lùc ®iÒu hµnh cña l·nh ®¹o doanh nghiÖp… §ång thêi còng cÇn söa ®æi bæ sung hai nhãm LuËt riªng lµ: c¸c chÕ ®Þnh vÒ c«ng ty chøng kho¸n, quü ®Çu t­… vµ c¸c chÕ ®Þnh liªn quan ®Õn nhµ ®Çu t­. Mét vÊn ®Ò kh¸c còng rÊt quan träng ®ã lµ cÇn ph¶i thiÕt lËp mét m«i tr­êng ph¸p lý chuÈn cho ho¹t ®éng kÕ to¸n- kiÓm to¸n, thùc hiÖn môc tiªu tiÕn tíi sù c«ng nhËn cña quèc tÕ vÒ hÖ thèng kÕ to¸n- kiÓm to¸n ViÖt Nam, ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ (®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi) yªn t©m vµ tin t­ëng vµo c¸c th«ng tin tµi chÝnh ®­îc c«ng bè lµm c¬ së ®Ó ®Çu t­ vµo TTCK. Môc tiªu lµ chóng ta sÏ chuyÓn tõ h×nh thøc “qu¶n lý theo chÕ ®é xem xÐt chÊt l­îng” sang ph­¬ng thøc “c«ng bè th«ng tin ®Çy ®ñ” nh­ nhiÒu thÞ tr­êng tiªn tiÕn ®ang thùc hiÖn. 3.5. Mét sè gi¶i ph¸p vÒ hoµn thiÖn c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ bé m¸y qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng thÞ tr­êng Thø nhÊt, hoµn thiÖn mét b­íc c¬ së vËt chÊt, kü thuËt cña thÞ tr­êng b»ng c¸ch n©ng cÊp, hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng giao dÞch vµ gi¸m s¸t thÞ tr­êng cña TTGDCK; tù ®éng ho¸ mét b­íc hÖ thèng l­u ký vµ thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n. X©y dùng TTGDCK Hµ Néi cho giao dÞch cæ phiÕu cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµm c¬ së cho ph¸t triÓn thÞ tr­êng OTC. Thø hai, s¾p xÕp, hoµn thiÖn tæ chøc bé m¸y cña UBCKNN, TTGDCK theo tinh thÇn NghÞ ®Þnh 30/2003/N§- CP ngµy 1/4/2003 cña ChÝnh phñ nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng qu¶n lý, ®iÒu hµnh, gi¸m s¸t thÞ tr­êng mét c¸ch linh ho¹t, cã hiÖu qu¶. T¨ng c­êng qu¶n lý, gi¸m s¸t thÞ tr­êng th«ng qua viÖc tæ chøc vµ hoµn thiÖn c¸c ho¹t ®éng theo dâi, kiÓm tra, thanh tra c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng ®Ó kÞp thêi ban hµnh chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh phï hîp vµ xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt. KÕt luËn T hÞ tr­êng tµi chÝnh lµ mét lÜnh vùc rÊt nh¹y c¶m víi c¸c tin tøc. C¸c th«ng tin vÒ kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu, tû lÖ l¹m ph¸t, l­îng cung øng tiÒn tÖ, møc th©m hôt ng©n s¸ch còng nh­ tin tøc dù ®o¸n vÒ c¸c biÕn ®éng lín vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ trªn quèc gia vµ thÕ giíi ®Òu cã thÓ ¶nh h­ëng tíi ph¶n øng cña c¸c thµnh viªn trªn ThÞ tr­êng tµi chÝnh vµ lµm gi¸ c¶ chøng kho¸n, l·i suÊt, tû gi¸ hèi ®o¸i biÕn ®éng. Nãi nh­ thÕ ®Ó thÊy ®­îc sù khã kh¨n phøc t¹p trong viÖc tæ chøc vµ vËn hµnh ThÞ tr­êng tµi chÝnh lín h¬n nhiÒu so víi c¸c thiÕt chÕ tµi chÝnh kh¸c. ViÖt Nam ®ang ®i nh÷ng b­íc ®Çu tiªn trªn con ®­êng x©y dùng vµ ph¸t triÓn ThÞ tr­êng tµi chÝnh theo m« h×nh cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp, ®¸p øng c¸c yªu cÇu ®­îc ®Æt ra trong qu¸ tr×nh héi nhËp thÞ tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ còng nh­ c¸c cam kÕt trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng. BiÕt bao nhiªu trë ng¹i vµ khã kh¨n cßn ®ang ë phÝa tr­íc nh­ng ®iÒu may m¾n cña chóng ta lµ chÝnh nh÷ng cam kÕt trong c¸c HiÖp ®Þnh song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng vÒ th­¬ng m¹i, ®Æc biÖt lµ cam kÕt trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü vÒ lÜnh vùc tµi chÝnh sÏ lµ “kim chØ nam”, lµ h­íng ®i cho ThÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam thùc hiÖn thµnh c«ng qu¸ tr×nh ®æi míi vµ hoµn thiÖn ®Ó ngµy cµng phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña nÒn tµi chÝnh quèc tÕ. Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn ®­îc nh÷ng môc tiªu ®· ®Ò ra th× cÇn ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ cña §¶ng, Nhµ n­íc, c¸c c¬ quan chøc n¨ng gi÷ vai trß qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt nÒn tµi chÝnh quèc gia vµ cña c¶ chÝnh chóng ta- nh÷ng chñ nh©n t­¬ng lai cña ®Êt n­íc, nh÷ng thµnh phÇn tham gia vµ ®ãng gãp vai trß kh«ng nhá trong ThÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn tæng qu¸t vÒ ThÞ tr­êng tµi chÝnh, kho¸ luËn ®· ph©n tÝch cô thÓ thùc tr¹ng thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam vµ nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i cÇn gi¶i quyÕt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c cam kÕt trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü ®Ó tõ ®ã rót ra nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ThÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam trong thêi gian tíi trªn c¬ së nh÷ng nh÷ng ®Þnh h­íng x©y dùng mét thÞ tr­êng tµi chÝnh v÷ng m¹nh ë ViÖt Nam theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, ®¶m b¶o tu©n thñ theo ®óng c¸c chuÈn mùc quèc tÕ vÒ ThÞ tr­êng tµi chÝnh. Tµi liÖu tham kh¶o 1. NguyÔn §×nh Tµi- Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ThÞ tr­êng tµi chÝnh cña nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi ViÖt Nam- NXB chÝnh trÞ quèc gia- 1999 2. Frederic S. Mishkin- TiÒn tÖ, ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh- 1992 3. Ho¹t ®éng tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng- Ng« ThÞ Cóc 4. PGS. NG¦T §inh Xu©n Tr×nh- Gi¸o tr×nh thanh to¸n quèc tÕ trong ngo¹i th­¬ng- NXBGD tr­êng §HNT- 1998 4. B¸o ®Çu t­ chøng kho¸n c¸c sè 173,181,183,190,199 5. T¹p chÝ tµi chÝnh c¸c sè 4,8,9/2003 6. HiÖp ®Þnh gi÷a CHXHXN ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú vÒ quan hÖ th­¬ng m¹i- Thêi c¬ vµ th¸ch thøc- Phan H÷u Thñ- CAND 7. NguyÔn V¨n TiÕn- ThÞ tr­êng ngo¹i hèi ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ- 2001. 8. UBCKNN- B¸o c¸o tæng kÕt 3 n¨m ho¹t ®éng thÞ tr­êng chøng kho¸n. 9. V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng VIII- NXB chÝnh trÞ quèc gia- 1996. 10. ThÞ tr­êng Tµi chÝnh tiÒn tÖ sè 3/2003. 11. T¹p chÝ ng©n hµng sè 9,13/2003. 12. PGS.NG¦T §inh Xu©n Tr×nh- PTS. NguyÔn ThÞ Quy- Gi¸o tr×nh thÞ tr­êng chøng kho¸n- NXBGD tr­êng §HNT- 1998. 13. B¸o c¸o th­êng niªn 2001,2002- Ng©n hµng Nhµ n­íc.