Khóa luận Thông tin thị trường trên báo chí

”Gì rèi cho ngµnh dÖt may”, “H¹n ng¹ch dÖt may vµo Hoa kú: cã thÓ mua b¸n c«ng khai”…V× thÕ, h¹n ng¹ch dÖt may cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng næi bËt trªn trang thÞ tr­êng cña DDDN tõ cuèi th¸ng 4/2004. Bëi h¹n chÕ cña doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam lµ qu¸ phô thuéc vµo h¹n ng¹ch, ch­a tËn dông hÕt kh¶ n¨ng khai th¸c thÞ tr­êng vµ t¨ng c­êng s¶n xuÊt mÆt hµng kh«ng quy ®Þnh h¹n ng¹ch, nªn ta kh«ng th©m, nhËp s©u vµo m¹ng l­íi ph©n phèi trªn c¸c thÞ tr­êng lín, phÇn lín vÉn ph¶i xuÊt khÈu qua trung gian. Sau n¨m 2004, h¹n ng¹ch dì bá buéc c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam ®øng tr­íc th¸ch thøc c¹nh tranh lín víi c¸c ®¹i gia dÖt may: Trung quèc, Ên ®é, Nam Mü. Th«ng tin thÞ tr­êng ®· chØ ra “h¹n chÕ cña dÖt may ViÖt Nam ®ång thêi ®­a ra nh÷ng h­íng gi¶i quyÕt rÊt tØ mØ. Trªn chuyªn trang thÞ tr­êng, th«ng tin vÒ du lÞch dÞch vô ®­îc quan t©m nhiÒu h¬n so víi TBTC víi 12 tin bµi. Nh÷ng bµi thuéc m¶ng nµy cã tÝnh giíi thiÖu hay chØ dÉn ng­êi tiªu dïng s¶n phÈm qua nh÷ng ­u ®iÓm vèn cã. ThÞ tr­êng mïa vô Trong n¨m cã nhiÒu ngµy lÔ, dÞp lÔ héi, ®èi víi ngµy nµy trong chuyªn môc “Ph¶n håi thÞ tr­êng”cña trang 4 th­êng xuyªn dµnh møc chó ý quan träng. Nh÷ng sè liÖu thèng kª, lËp luËn chÆt chÏ ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thu hót ®éc gi¶ m¹nh mÏ nhê nh÷ng yÕu tè ph¸t hiÖn “nh¹y c¶m” vÒ thÞ tr­êng. c¸c bµi viÕt dù b¸ovÒ thÞ tr­êng trong t­¬ng lai gµn xuÊt h¹ªn tr­íc kho¶ng 10 ngµy. Dù b¸o kh«ng chØ riªng cho ®èi t­îng doanh nghiÖp mµ cßn ®èi víi nhµ qu¶n lý vµ ng­êi tiªu dïng. §èi víi ng­êi tiªu dïng th­êng nghiªng vÒ lêi khuyªn nhiÒu h¬n, ®èi víi ng­êi qu¶n lý th× lµ c¸c kiÕn nghÞ yªu cÇu sím. Trong lo¹t bµi nh­ thÕ, “ThÞ tr­êng r­îu b¾t ®Çu “bèc”” lµ bµi kh¸ tiªu biÓu gåm 2 néi dung chÝnh lµ nhËn ®Þnh s¾c bÐn “R­îu d©n téc lªn ng«i” vµ “r­îu nhµ m¸y khan hµng”. Sau phÇn ®¸nh gi¸ rÊt ng¾n gän vÒ thÞ tr­êng bµi ph¶n ¸nh t×nh h×nh” c¸c lo¹i r­îu d©n téc nh­ Minh M¹ng thang, r­îu b×m bÞp, ong ®Êt ®ang ®­îc c¸c ®Ö tö L­u Linh ­ chuéng. §Æc biÖt n¾m b¾t nhu cÇu cña ng­êi d©n, mét sè trang tr¹i t¹i Hoµ B×nh còng ®· s¶n xuÊt hµng lo¹t chum r­îu cÇn. Xu thÕ míi næi bËt ngay tõ lóc ®Çuvµ kÕt thóc b»ng dù b¸o rÊt quan träng r»ng” r­îu ngo¹i vÉn cã chç ®øng v÷ng ch¾c t¹i nh÷ng thÞ tr­êng mµ ng­êi d©n cã møc sèng t­¬ng ®èi cao.thÞ tr­êng r­îu ®­îc dù ®o¸n sÏ t¨ng kho¶ng 20%so víi cïng kú n¨m ngo¸i. ThÞ tr­êng ®ét biÕn VÒ thÞ tr­êng nµy chØ cã mét bµi duy nhÊt ph¶n ¸nh hiÖn t­îng “B¸t nh¸o thÞ tr­êng mò b¶o hiÓm”. Bµi b¸o nh­ “con ngùa ®¬n ph­¬ng ®éc m·” trªn “con ®­êng” bÞ quy ®Þnh ®éi mò b¶o hiÓm (®­êng cao tèc) vµ bÞ bá r¬i. DDDN béc lé søc yÕu kÐm h¼n so víi TBTC. ThÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt Kh«ng kh¸c thÞ tr­êng mïa vô lµ mÊy, l­îng bµi (gÇn 10 tin bµi) vÒ m¶ng ®ang ®­îc coi lµ quan träng nµy vÉn ch­a trë thµnh mèi quan t©m cña DDDN. Do cßn lµ vÊn ®Ò míi mÎ nªn ch­a ®ñ søc thu hót sô quan t©m mét c¸ch thÝch ®¸ng vÒ truyÒn th«ng tin c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ®Êt ®ai hay ng­êi lao ®éng. XÐt vª m¶ng nµy TBTC v­ît tréi h¬n h¼n DDDN. §iÒu ®ã cã nghÜa, trªn c­¬ng vÞ kinh doanh th× trong thêi ®iÓm nµy th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh doanh thiÕu c¶ mét kh©u quan trong khëi ®Çu. ThÞ tr­êng tµi chÝnh Kh¶o s¸t b¸o DDDN n¨m qua næi bËt lªn tÝnh kh«ng ®Þnh kú cña thÞ tr­êng nµy trong mét trang thèng nhÊt. Lóc ®Çu kh«ng cã trang dµnh riªng, ®Õn khi giµnh ®­îc diÖn tÝch th× buæi ®Çu chuyªn trang mang tªn “Tµi chÝnh ng©n hµng” trªn trang 14 sè 49 cña n¨m 2004. Mét thêi gian sau t¾t ngãm, råi l¹i xuÊt hiÖn rêi r¹c. Tõ sè b¸o 69 ngµy 1/9/2004 tr­íc “søc Ðp c¹nh tranh“ cña thÞ tr­êng, trang Ng©n hµng-chøng kho¸n thùc sù ra ®êi vµ ®­îc “æn ®Þnh” liªn tôc cho ®Õn b©y giê. Ngoµi trang cè ®Þnh nh­ hiÖn nay c¸c tin thuéc thÞ tr­êng tµi chÝnh còng ®«i khi xó©t hiÖn trªn chuyªn trang “ThÞ tr­êng”, gäi lµ tin l­u ®éng vÒ thÞ tr­êng ngo¹i hèi vµ vµng- tiÒn tÖ. TÝnh ®Õn nay sè l­îng tin bµi vÒ thÞ tr­êng tµi chÝnh ch­a nhiÒu l¾m (73 tin bµi) do n»m trong thêi kú cã ¸p dông nh÷ng chuyÓn biÕn míi. Cèt lâi cña thÞ tr­êng tµi chÝnh trªn DDDN lµ n»m trªn c¬ së th«ng tin Ng©n hµng-Chøng kho¸n. Box trªn trang thÞ tr­êng Ng©n hµng Chøng kho¸n ®¨ng t¶i th«ng tin vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n theo phiªn giao dÞch, cæ phiÕu dao ®éng lªn xuèng vµ nh÷ng ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng. Hµ Ph­¬ng lµ nhµ b¸o chuyªn theo dâi vµ cã nhiÒu bµi viÕt hay vÒ thÞ tr­êng nµy, thØnh tho¶ng xuÊt hiÖn bµi ®¸nh gi¸ cña NguyÔn Hµ. Kh«ng ®­a ra gi¶i ph¸p nhiÒu nh­ TBTC, DDDN th­êng ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ, khuyÕn c¸o “t¹m thêi” chØ ra ph­¬ng h­íng, viÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p còng cã vµ dùa trªn nh÷ng ý kiÕn cña ng­êi l·nh ®¹o. Cöa sæ chøng kho¸n theo dâi s¸t sao diÔn biÕn cña ho¹t ®éng chØ sè giao dÞch trªn thÞ tr­êng. “Coi sãc” thÞ tr­êng Chøng kho¸n lµ nh÷ng bµi b¸o nhá ®­a sè liÖu vµ tæng hîp l¹i, kÕt hîp mét phÇn ®¸nh gi¸ rÊt nhá kh«ng nªu nguyªn nh©ncòng nh­ gi¶i ph¸p. KÕt bµi th­êng lµ dù b¸o cña cac chuyªn gia kinh tÕ dùa trªn t×nh h×nh ®ang diÔn ra. VD nh­ trong môc “Cöa sæ chøng kho¸n” cã c©u kÕt bµi “thÞ tr­êng nhÝch nhÑ” lµ “theo chuyªn gia ®¸nh gi¸ víi t×nh h×nh giao dÞch nh­ hiÖn nay tõ nay ®Õn cuèi n¨m sÏ kh«ng qu¸ 10 cæ phiÕu lªn sµn bëi c¸c c«ng ty vÉn cßn e ng¹i tr­íc nh÷ng ho¹t ®éng trÇm l¾ng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n”. Ph©n tÝch bµi mÉu trªn trang Ng©n hµng – Chøng kho¸n cña DDDN ta còng gÆp mét m« h×nh quen thuéc cña kiÓu bµi thÞ tr­êng. “C¬ cÊu l¹i Ng©n hµng Th­¬ng mai: Nî xÊu – c¶n lùc lín”, nhµ b¸o lª Minh muèn nhÊn m¹nh mét khã kh¨n mµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i gÆp ph¶i hiÖn nay lµ nî xÊu (do doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç kh«ng tr¶ ®­îc). Cæ phÇn ho¸ ®Ó t¨ng vèn ®iÒu lÖ vµ t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, nh­ng tû lÖ nî x©u l¹i qu¸ cao, Ng©n hµng th­¬ng m¹i tån ®äng vèn ë c¸c dù ¸n v× thÓ cæ phÇn ho¸ lµ vÊn ®Ò khã gi¶i quyÕt. Trong bµi Lª Minh ®i tõng phµn tuËn tù: nªu diÔn biÕn khã kh¨n cña NHTM, nªu nguyªn nh©n nî ®äng, ®­a gi¶i ph¸p, h­íng xö lý ®ång bé tõ qu¶n lý mét c¸ch chi tiÕt. T­¬ng øng víi mçi phÇn ®ã cã c¸c ®o¹n thµnh phÇn víi tÝt phô: “Tû lÖ nî xÊu qu¸ cao”, ”Cßn doanh nghiÖp lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶”, ”ThiÕu khung ph¸p lý”. C. So s¸nh gi÷a TBTC vµ DDDN vÒ mét “tiªu ®iÓm ” cña n¨m 2004 Næi bËt lªn trªn hai chuyªn trang thÞ tr­êng cña TBTC vµ DDDN lµ thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ dÞch vô vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh. ThÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô cña TBTC chiÕm tû lÖ 50%, cña DDDN chiÕm gÇn 87%, thÞ tr­êng tµi chÝnh trªn DDDN lµ 10%, cßn TBTC chiÕm 31,8%. §iÒu ®ã cho thÊy thÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng vµ dÞch vô cã ph¹m vi réng lín, tin bµi h¶n ¸nh cËp nhËt ®óng møc ®é ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng. VÒ thÞ tr­êng tµi chÝnh c¶ hai b¸o ®Òu cã mèi quan t©m thÝch ®¸ng, TBTC cã tû lÖ gÊp 3 lÇn so víi DDDN thÓ hiÖn yÕu tè quan träng hµng ®Çu cña tê b¸o thuéc Bé Tµi chÝnh. Tiªu ®iÓm cña trang thÞ tr­êng trong n­íc n¨m 2004 cña hai tê cã ®Æc ®iÓm chung cïng ph¶n ¸nh diÔn biÕn cña thÞ tr­êng ThÐp. DDDN: ThÐp cã 7 bµi ®Ò cËp; trªn TBTC: 8 bµi ph¶n ¸nh vÒ thÐp. GÇn cã sè l­îng 7 bµi viÕt vÒ thÞ tr­êng thÐp t¨ng gi¸ trong n¨m 2004 nh­ng DDDN ph¶n ¸nh t×nh h×nh trªn nhiÒu mÆt. So s¸nh c¸c mÆt ph¶n ¸nh cña DDDN víi TBTC, thÊy DDDN cã ­u ®iÓm h¬n h¼n. Trªn TBTC ngay tõ ®Çu ph¶n ¸nh ®­a ra gi¶i ph¸p tõ gãc ®é nhµ qu¶n lý, sau khi ph©n tÝch t×nh h×nh, gi¶i ph¸p. Gi¶i ph¸p nµy h­íng tíi ¸p dông cho toµn ngµnh mang tÝnh kh¸i qu¸t, kh«ng cã chi tiÕt. TBTC chØ xoay quanh, ®­a ra vµ kh¼ng ®Þnh gi¶i ph¸p trªn toµn côc. TBTC quan s¸t diÔn biÕn liªn tôc b»ng: “Gi¶i ph¸p nµo b×nh æn thÞ tr­êng thÐp”, ”Gi¶i ph¸p ®¶m b¶o cung øng nguån thÐp”, ”LiÖu c¬n sèt thÐp cã gi¶m”, ”Chñ ®éng b×nh æn thÞ tr­êng: ®ang v­ît qu¸ tÇm tay cña ngµnh thÐp”, ”Gi¶i ph¸p b×nh æn thÞ tr­êng thÐp x©y dùng”, “Ngµnh thÐp “lµm phÐp” thËt hay”, “Gi¸ thÐp x©y dùng vÉn t¨ng m¹nh”. Cßn DDDN trùc tiÕp bµn trªn nhiÒu mÆt ®a d¹ng vµ phong phó. Tham kh¶o c¸c bµi sau: “KiÒm chÕ gia t¨ng gi¸ thÐp (sè 11-12/2/2004)” “DN x©y dùng ®iªu ®øng v× thÐp t¨ng gi¸ (sè 16-27/2/2004)” “SÏ tiÕp tôc thiÕu thÐp (sè 28-9/4/2004)” “TËp ®oµn thÐp lín ®Õn ViÖt Nam (sè 30-16/4/2004)” “Gi¸ thÐp t¨ng: t¹i doanh nghiÖp hay c¬ chÕ (sè 57-21/7/2004)” “HiÖp héi thÐp ViÖt Nam: Gi¸ thÐp t¨ng ph¶n ¸nh ®óng thÞ tr­êng (sè 57- 21/7/2004) “ “ThÞ tr­êng thÐp kh«ng b×nh lÆng (sè 79-6/10/2004)” Tãm l¹i, gãc nh×n tõ nhµ qu¶n lý trªn TBTC lu«n lu«n thÓ hiÖn râ rµng, bæ sung vµo quan vµo ®ã lµ sù ph©n tÝch khã kh¨n còng nh­ quyÒn lîi cña doanh nghiÖp g¾n liÒn theo ®ã. Ch­¬ng 3: §¸nh gi¸ chung vµ mét sè nguyªn t¾c vÒ nghiÖp vô viÕt vÒ thÞ tr­êng Qua kh¶o s¸t chuyªn trang thÞ tr­êng cña 2 tê b¸o TBTC vµ DDDN, cã rÊt nhiÒu vÊn ®Ò kh«ng nh÷ng ®­îc ®Ò cËp ®Õn mµ cßn ®­îc sù chó ý rÊt lín. Th«ng tin trªn chuyªn trang lu«n b¸m s¸t thÞ tr­êng, ph¶n ¸nh kÞp thêi nh÷ng biÕn ®éng cña nã. TÝnh sinh ®éng cña c¸c vÊn ®Ò næi cém lªn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh th­êng dµnh sù quan t©m ®óng møc. Tõ nhiÒu khÝa c¹nh vµ ph­¬ng diÖn bµi b¸o ®· cã c¸i nh×n nhËn kh¸i qu¸t, toµn diÖn vÒ c¸c m¶ng mµ cña thÞ tr­êng. H¬n thÕ n÷a, lµ nhËn xÐt rót ra quy luËt vÒ chuyÓn ®éng cña tõng thÞ tr­êng nhá- nh÷ng nh©n tè cÊu thµnh nªn thÞ tr­êng lín. Hai chuyªn trang trªn 2 tê b¸o nµy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung trong quy tr×nh viÕt vÒ thÞ tr­êng. Vµ ®ång thêi mçi chuyªn trang thÞ tr­êng l¹i mang ®Æc ®iÓm cña tê b¸o m×nh. Tõ kÕt qu¶ trªn rót ra nh÷ng nhËn xÐt kh¸i qu¸t vÒ h×nh thøc sau ®©y DDDN lu«n cã chapeau vµ tÝt phô, riªng trang Ng©n Hµng Chøng kho¸n th­êng sö dông biÓu b¶ng (biÓu ®å h×nh cét, h×nh trßn), tÝt ng¾n gän chøa néi dung sóc tÝch, g©y Ên t­îng m¹nh ®èi víi kh¸n gi¶. Néi dung bµi viÕt phong phó chñ ®Ò rÊt coi träng ý kiÕn cña ng­êi qu¶n lý còng nh­ c¸c chuyªn gia kinh tÕ, tËp trung vµo viÖc thÓ hiÖn ý kiÕn nguyÖn väng cña doanh nghiÖp. Kh«ng chØ nªu t×nh h×nh, ph¶n ¸nh nguyªn nh©n, ®­a gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, DDDN ®· cè g¾ng tr×nh bµy dù b¸o vÒ mçi vÊn ®Ò ®ã (®Æc biÖt nhÊn m¹nh dù b¸o cña c¸c chuyªn gia kinh tÕ). TBTC th­êng kh«ng cã chapeau vµ tÝt phô. ThÞ tr­êng Chøng Kho¸n ®­îc nh×n nhËn tõ nhiÒu phÝa, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ®ång thêi chøng minh b»ng tû gi¸ cô thÓ vµ biÓu ®å h×nh cét vµ h×nh trßn trong bµi tæng kÕt tuÇn. TÝt bµi hay dµi, dÔ hiÓu nh­ng Ýt g©y Ên t­îng bëi tÝt lµ c©u hái hoÆc c©u nghi vÊn chiÕm tû lÖ lín. Chñ ®Ò ph¶n ¸nh sinh ®éng tËp trung vµo “tiªu ®iÓm” cña thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu. Sù chØ ®¹o vµ ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc thÓ hiÖn rÊt râ trªn chuyªn trang. Bµi viÕt còng gåm nh÷ng phÇn thèng kª d÷ kiÖn ph¶n ¸nh t×nh h×nh cña thÞ tr­êng, tr×nh bµy nguyªn nh©n vµ ®Ò ra gi¶i ph¸p, h­íng kh¾c phôc vµ gi¶i quyÕt. PhÇn dù b¸o xuÊt hiÖn víi l­îng nhá. HiÖn nay ch­a cã mÉu chung nµo gäi lµ duy nhÊt ®Ó viÕt nªn nh÷ng t¸c phÈm vÒ thÞ tr­êng. Bëi mçi tê b¸o cã ®Æc tr­ng riªng quy ®Þnh kiÓu, ph­¬ng c¸ch bµi b¸o, cã Ýt nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau. Sau khi kh¶o s¸t ®ång thêi kÕt hîp víi c¸c quan ®iÓm cña mét sè nhµ b¸o chuyªn viÕt vÒ ®Ò tµi thÞ tr­êng cã thÓ ®­a ra mét vµo ý kiÕn sau: 1. C¸ch thøc tæ chøc bµi viÕt trªn trang b¸o TÝt bµi ThÞ tr­êng lµ ®Ò tµi v« cïng phong phó vµ ®a d¹ng, ®êi sèng x· héi cµng ph¸t triÓn th× c¸c mÆt hµng cµng më réng thÞ tr­êng cµng n©ng cao. Do ®ã, c¸c thÞ tr­êng ngµy mét réng lín h¬n, phøc t¹p h¬n. Mét c¸i tÝt qu¸ ng¾ng gän vµ chung chung kh«ng thÓ chuyÓn t¶i hÕt néi dung bµi cÇn ph¶n ¸nh (“Th­¬ng hiÖu thuû s¶n quèc gia”, ”Nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch §øc”, “H­¬ng ThÇm” cña DDDN) hay qu¸ dµi nh­ “Vincom City Tower – Trung t©m Th­¬ng m¹i hiÖn ®¹i bËc nhÊt Hµ Néi: Cã møc gi¸ thuª phßng, siª thÞ…hÊp dÉn c¸c nhµ kinh doanh ” vµ “Hai s¶n phÈm míi cña B¶o ViÖt Nh©n Thä: QuyÒn lîi miÔn nép phÝ b¶o hiªm vµ miÔn nép phÝ b¶o hiÓm ®Æc biÖt ” g©y mÊt tËp trung. Sè 80 ngµy 8/10/2004 DDDN cã bµi viÕt vÒ “Th­¬ng hiÖu thuû s¶n quèc gia” cho thÊy ®Æc ®iÓm qu¸ chung chung, ®éc gi¶ cã thÓ nhËn ®Þnh r»ng viÖc x©y dùng th­¬ng hiÖu thuû s¶n quèc gia ®· hoµn tÊt chø ®©u nghÜ r»ng hiÖn t¹i thuû s¶n n­íc ta chñ yÕu mang tªn nhµ nhËp khÈu vµ ®ang h­íng x©y dùng th«i. V× thÕ, cã thÓ thay mét c¸i tÝt kh¸c phï hîp h¬n: vÝ dô “CÇn th­¬ng hiÖu riªng cho thuû s¶n quèc gia”. C¸i tÝt “H­¬ng thÇm” còng vËy qu¸ ng¾n cho nh÷ng khã kh¨n cña ngµnh chÌ. Ýt nhÊt nªn gi¶i thÝch tr­íc ®©y lµ “chiÕn l­îc cña ngµnh chÌ” hoÆc ®æi h¼n tÝt. §èi víi n÷ng tÝt dµi cña TBTC, cÇn ph¶i c« ®äng l¹i kh«ng nªn ®Ó dµn tr¶i. Dµn tr¶i qu¸ kh«ng thÓ gÊy Ên t­îng mÆt kh¸c dÔ mÊt tËp trung cho ®éc gi¶ v× ®éc gi¶ ph©n gi¶i chó ý ra mét sè l­îng tõ nhiÒu. C¸c tÝt dµi trªn cña TBTC cã thÓ ró ng¾n nh­ : ”Gi¸ thuª hÊp dÉn cña trung t©m th­¬ng m¹i hiÖn ®¹i bËc nhÊt Hµ Néi”, ”b¶o hiÓm Nh©n thä ra 2 s¶n phÈm míi” Së dÜ, ®©y lµ hai tê b¸o kinh tÕ yªu cÇu th«ng tin nhanh gän chÝnh x¸c ngµy tõ ®Çu. Do ®ã ®Æt tÝt cho bµi thÞ tr­êng tr­¬c hÕt ph¶i h­íng ®éc gi¶ vµo ngay lÜnh vùc thÞ tr­êng mµ bµi viÕt ph¶n ¸nh, råi sau ®ã thu hót b»ng yÕu tè Ên t­îng. VD: “ThÞ tr­êng ®iÖn c¹nh tranh: Khóc d¹o ®Çu khã kh¨n” “Gi¸ giÊy: “n­íc lªn thuyÒn lªn” ” X¸c ®Þnh lÜnh vùc bµi b¸o ngay tõ phót ®Çu tiªn rÊt quan träng ®èi víi ®éc gi¶. TÝt bµi thÞ tr­êng chia lµm hai phÇn; phÇn ®Çu x¸c ®Þnh l×nh vùc kinh tÕ nªn mang yÕu tè kh« khan kh¸i qu¸t, nh­ng phÇn thø hai thu hót b»ng vÊn ®Ò cô thÓ nh­ hiÖn t­îng hoÆc ho¹t ®éng cña ngµnh ®ã. Ph¶i lµm ®Ó næi bËt nhÊt khÝa c¹nh trong bµi b¸o ®Ò cËp ®Õn: VD: “ThÞ tr­êng b¸nh trung thu: Ng­êi mua kh«ng ¨n…” “ThÞ tr­êng Tµi chÝnh- tiÒn tÖ TP.HCM: CÇn mét “®ßn xe ®Ó t¹o s­c bËt míi” ” Nh÷ng ng­êi lµm kinh tÕ kh«ng cÇn yÕu tè v¨n vÎ r­êm rµ hoa l¸ mµ kh«ng ®em l¹i th«ng tin mét c¸ch nhanh chãng, v× tèn thêi gian. Bµi b¸o cµng trùc tiÕp ngay tõ ®Çu cµng tèt cho ®éc gi¶, vµ tÝt bµi b¸o ph¶i tiÕt kiÖm ngay têi gian cho hä. Kinh tÕ thÞ tr­êng lu«n lu«n biÕn ®éng nhanh, rót ng¾n thêi gian vµ rµ so¸t vÊn ®Ò minh quan t©m ®­a ®Õn quyÕt ®Þng kinh tÕ kÞp thêi. Chapeau Trªn TBTC hiÕm gÆp Chapeau nh­ng DDDN l¹i ph¸t huy rÊt m¹nh. TriÓn khai ®Æt chapeau cho bµi b¸o th× rÊt tèt. Chapeau th­êng lµ c©u cã tÝnh chÊt c« ®äng nhÊt tiªu biÓu nhÊt. Chapeau ®­îc rót ra tõ bµi nªu nªn t×nh h×nh kh¸ch quan mang tÝnh kh¸i qu¸t kÕt hîp c¸ch gi¶i quyÕt t×nh h×nh: yÕu tè míi vµ quan träng nhÊt trong bµi. PhÇn “kh¬i mµo”nãng báng ®ã gãp phÇn ®Þnh h­íng ban ®Çu cho ®éc gi¶, gióp cho ®éc gi¶ kh¶ n¨ng nhËn ®Þnh vµ tiÕp thô th«ng tin cèt lâ cña vÊn ®Ò ®­îc ®­a ra ®ã. Ngoµi ra, t¸c gi¶ nªn tãm t¾t l¹i néi dung bµi thµnh 3 c©u ng¾n nhÊt t¹o thµnh Chapeau nh»m môc ®Ých t¹o ®iÒu kiÖn ®éc gi¶ nhanh chãng nhËn ra th«ng tin trªn thÞ tr­êng. TÝt phô HÇu hÕt c¸c bµi b¸o cña DDDN vÒ thÞ tr­êng ®Òu sö dông tÝt phô. §iÒu ®ã mang l¹i hiÖu qu¶ cao trßn c«ng viÖc ph©n biÖt néi dung cho ng­êi lµm doanh nghiÖp. TÝt phô rÊt quan träng trong mçi bµi b¸o vÒ thÞ tr­êng. V× nãi ®Õn thÞ tr­êng tÊt yÕu nãi ®Õn vÊn ®Ò kinh tÕ hµng ho¸ nµo ®ã. Sù ph©n ®Þnh r¹ch rßi vµ râ rµng tõng phÇn trong bµi viÕt cuèi cïng lµ ®em ®Õn yÕu tè thêi gian. NÕu cø viÕt theo kiÓu cña c¸c bµi b¸o trªn TBTC th× khã ph©n biÖt ngay lËp tøc ®©u lµ phÇn nµo, lµm tiªu tãn thêi gian cña ng­êi qu¶n lý kinh tÕ, ng­êi lµm doanh nghiÖp vµ c¶ ng­êi tiªu thô. Ta thÊy bµi viÕt cña TBTC mang møc ®é ph¶n ¸nh vµ ph©n tÝch s©u réng, kh«ng cã tÝt phô ®ßi hái ng­êi ®äc sù chó ý c¨ng th¼ng nªn thÝch hîp víi ng­êi nghiªn cøu nhiÒu h¬n. Khi ®Æt tÝt phô tr­íc néi dung th× ®éc gi¶ kh«ng thÓ kh«ng h×nh dung ra h­íng cña th«ng tin ë d­íi. Mét mÆt tÝt phô ph©n ®Þnh ®o¹n néi dung, mÆt kh¸c chÝnh tÝt phô x¸c ®Þnh néi dung chi tiÕt cô thÓ hé ®éc gi¶. C¸c tÝt phô trong bµi ph¶i cã g¨ng kÕt víi nhau cïng tËp trung khai th¸c c¸c vÊn ®Ò theo nhiÒu phÝa. VD: Trong bµi “Gi¸ vµng cã xu h­íng gi¶m” (DDDN) cã 2 tÝt phô lµ “Gi¸ vµng trong n­íc cao bÊt hîp lý” vµ ”B×nh æn thÞ tr­êng gi¸ vµng”; bµi “Gi¸ giÊy: n­íc lªn thuyÒn” víi 2 tÝt phô ”Nguyªn liÖu gi¸ giÊy t¨ng m¹nh” vµ “Gi¸ giÊy bÞ ®Èy lªn” chóng tá sù g¾n kÕt nh­ vËy. Chó ý lµ ®Æt tÝt phô kh«ng nªn ®Ó ë d¹ng c©u nghi vÊn. C©u kh¼ng ®Þnh sÏ kh«ng t¹o ra sù “loay hoay” cña ®éc gi¶ khi tiÕp nhËn th«ng tin kinh tÕ vÒ mét thÞ tr­êng nhÊt ®Þnh mµ hä ®ang h­íng tíi. TÝt phô mang tÝnh kh¨ng ®Þnh t¹o lßng tin cËy tõ phÝa ®éc gi¶ ®èi víi th«ng tin kinh tÕ mµ hä ®­a ra. Cã t¹o ®­îc lßng tin hay cñng cè lßng tin míi gióp ®éc gi¶ ®­c ra quyÕt ®Þnh lùa chän trªn thÞ tr­êng. Sö dông biÓu b¶ng Lµ tê b¸o cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng th× kh«ng thÓ bá qua c¸c sè liÖu thèng kª, d÷ liÖu thu thËp ®­îc. Dùa theo ®ã t¸c gi¶ x©y dùng lËp b¶ng biÓu cô thÓ. LiÖt kª c¸c con sè cô thÓ trªn trang b¶ng biÓu khiÕn ®éc gi¶ trù tiÕp so s¸nh sinh ®éng c¸c mÆt hµng ho¸ dÞch vô víi nhau. VÒ phÇn nµy, TBTC t¹o ­u ®iÓm h¬n DDDN. NÕu nh­ DDDN chØ sö dông mét lo¹i b¶ng “tû gi¸ ngo¹i tÖ” th× TBTC thÓ hiÖn m¹nh h¬n v× sö dông tíi 4 biÓu b¶ng (trong sè b¸o ngµy) bao gåm: KÕt qu¶ ®Çu t­ tÝn phiÕu kho b¹c, Tû gi¸ cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam, Tû gi¸ l·i suÊt, Gi¸ vµng vµ chØ sè chøng kho¸n vµ kÕt qu¶ giao dÞch khíp lÖnh. Kh«ng nh÷ng thÕ cßn cã biÓu ®å biÓu thÞ lªn xuèng ®¸nh gi¸ khèi l­îng giao dÞch vµ chØ sè Index vµo sè b¸o cuèi tuÇn. §©y lµ trùc quan sinh ®éng nhÊt. Nhê biÓu b¶ng ®éc gi¶ trùc tiÕp t×m kiÕm chÝnh x¸c nhÊt con sè dao ®éng ®ã mµ cã thÓ ch­a cÇn ®äc bµi viÕt. Th«ng qua biÓu b¶ng ®éc gi¶ tiÕp cËn ngay víi th«ng tin vÒ cæ phiÕu m×nh ®ang quan t©m hoÆc ®ang ®Çu t­, kh«ng cÇn dß dÉm ®äc tõng dßng viÕt trong bµi viÕt. Sö dông biÓu b¶ng lµ yÕu tè cÇn thiÕt. Do nhiÒu khi thay lêi viÕt ®éc gi¶ còng thu ®­îc th«ng tin qua ®äc b¶ng biÓu. VÝ nh­ kÕt hîp sö dông biÓu b¶ng t¸c gi¶ cã thÓ rót ng¾n lêi viÕt nh­ng gi¸ trÞ vµ l­îng th«ng tin vÉn biÓu ®¹t trän vÑn. Tham kh¶o bµi thÞ tr­êng qua kÕt qu¶ nghiªn cøu sè liÖu, t¸c gi¶ chØ cÇn lËp biÓu b¶ng bªn tr¸i vµ bæ sung th«ng tin më réng bªn ph¶i b¶ng liÖt kª sè liÖu ®ã. C¸ch x©y dùng chuyªn môc vµ chuyªn trang Víi ng­êi quan t©m ®Õn th«ng tin thÞ tr­êng cÇn chia ra thµnh nhiªu ®èi t­îng cô thÓ, dùa trªn quan ®iÓm ®ång bé ph¸t triÓn thÞ tr­êng. Trªn mét chuyªn trang thÞ tr­êng ng­êi viÕt vÒ thÞ tr­êng kh«ng nªn chØ h­íng vÒ mét trong sè nh÷ng ®èi t­îng mét c¸ch riªng biªt, mµ ph¶i h­íng vÒ c¶ 3 ®èi t­îng cïng mét lóc. Ng­êi qu¶n lý, doanh nghiÖp, ng­êi tiªu dïng t¹o thµnh mét quy tr×nh khÐp kÝn kh«ng t¸ch rêi. Nh­ vËy kÕt hîp c¶ 3 ­u ®iÓm trªn DDDN vµ TBTC, ng­êi viÕt vÒ thÞ tr­êng ph¶i kÕt hîp võa ph¶i cã môc “Ph¶n håi thÞ tr­êng ” – dµnh cho ng­êi tiªu dïng, chuyªn môc “B¹n cÇn biÕt”, “C¸ch sö dông” - võa ph¶i h­íng tíi doanh nghiÖp vµ ng­êi qu¶n lý nh­ TBTC. PH¶i x©y dùng mçi chuyªn trang chuyªn viÕt riªng vÒ tõng thÞ tr­êng. Kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ph©n vÒ tõng thÞ tr­êng nhá nh­: “C«ng nghÖ th«ng tin ” hay “¤t«- xe m¸y”, mµ chØ cÇn ph©n biÖt vµ s¾o xÕp theo c¸c chuyªn trang: thÞ tr­êng hµng ho¸ tiªu dïng, thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. Trong thêi gian nµy c¸c chuyªn trang trªn rÊt cÇn thiÕt, bëi ®©y lµ nh÷ng thÞ tr­êng s«i ®éng nhÊt ph¶n ¸nh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 2. Bè côc t¸c phÈm Th­êng mçi bµi b¸o ®Òu gåm cã 3 phÇn chÝnh: phÇn më ®Çu, th©n bµi vµ kÕt luËn. Trong ®ã më bµi lµ nªu vÊn ®Ò, th©n bµi triÓn khai vÊn ®Ò ®­a c¸c luËn ®iÓm chi tiÕt, kÕt luËn lµ ®¸nh gi¸ nªu vÊn ®Ò vµ ®Ò xuÊt ý kiÕn. VËy mét bµi viÕt vÒ thÞ tr­êng cã bè côc chung nµo kh«ng. a. Bè côc cña bµi thÞ tr­êng Qua kh¶o s¸t trªn TBTC vµ DDDN thu ®­îc kÕt qu¶ nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau cña c¸c nhµ b¸o. Cã ng­êi cho r»ng mét bµi b¸o thÞ tr­êng ph¶i gåm c¸c phÇn sau: nªu t×nh h×nh diÔn biÕn cña vÊn ®Ò, ®­a nguyªn nh©n, t×m ra gi¶i ph¸p. Chøng minh ý kiÕn trªn, Nguyªn Ph¹m nªu lªn bµi nguyªn mÉu lµ “Rau an toµn ®ang “bÝ ®Çu ra””. T×nh h×nh tr×nh bµy víi l­îng ch÷ ng¾n gän “NhiÒu n¨m qua TP. HCM, Biªn Hoµ (§ång Nai) ®­îc ®¸nh gi¸ lµ thÞ tr­êng cã kh¶ n¨ng tiªu thô sè l­îng lín c¸c lo¹i rau an toµn (RAT), song thùc tÕ th× d­êng nh­ ng­îc l¹i. Riªng t¹i TP.Biªn Hoµ, mét ®Þa bµn cã hµng chôc khu c«ng nghiÖp víi sè l­îng lao ®éng hµng tr¨m ngµn ng­êi, n­¬ig n«ng d©n trång RAT ë ®Þa ph­¬ng nµy cø vÉn loay hoay t×m lèi ra cho s¶n phÈm s¹ch cña m×nh. VËy ®©u lµ nguyªn nh©n?”. T¸c gi¶ ph¶n ¸nh t×nh h×nh cung cÊp RAT mét c¸ch nhanh chãng b»ng sù tr¸i ng­îc gi÷a kh¶ n¨ng cung vµ thùc tÕ cña nguån cung. TiÕp sau më ®Çu ng¾n gän, Nguyªn Ph¹m ®i th¼ng vµo nguyªn nh©n hiÖn t­îng trªn. Do ”ng­êi n«ng d©n ®· ®­îc tiÕp cËn víi kü thuËt trång RAT víi ph­¬ng ph¸p 4 ®óng. Dï ph¶i ®Çu t­ vèn liÕng nhiÒu h¬n, khæ c«ng h¬n, diÖc tÝch vµ s¶n l­îng RAT kh«ng ngõng t¨ng. Trong thêi gian ®Çu, c¸c tæ viªn tæ hîp RAT h¸o høc h­ëng øng ch­¬ng tr×nh RAT cña ®Þa ph­¬ng(x· T©n H¹nh), nh­ng råi ba n¨m nay kh«ng t×m ®­îc ®Çu mèi tiªu thô cho s¶n phÈm ”. T¸c gi¶ ®­a tiÕp dÉn chøng thø 2 ®Ó chøng minh lËp luËn vÒ nguyªn nh©n nµy “¤ng Vò §øc Hïng- tæ tr­ëng tæ hîp t¸c RAT R¹ng §«ng, ng­êi ®· g¸nh trªn vai tr¸ch nhiÖm vÒ sù sèng cong cña 40 tæ viªn, cho biÕt, ®· nhiÒu n¨m nay ch¹y v¹y liªn hÖ kh¾p n¬i ®Ó t×m mèi l¸i b¸n n«ng s¶n s¹ch, nh­ng chØ cã duy nhÊt siªu thÞ Metro An Phó chÞu ký hîp t¸c tiªu thô víi sè l­îng trªn d­íi 1 tÊn/ngµy”. T¸c gi¶ tiÕp tôc ph©n tÝch nguyªn nh©n tõ gãc ®é cña n¬i tiªu thô cho thÊy quan ®iÓm tõ phÝa ng­êi mua, ®¹i diÖn cña Sai Gon Coop: ”HÖ thèng siªu thÞ Coop mçi ngµy b¸n ra kho¶ng 5 tÊn RAT, nh­ng do nhu cÇu ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm nªn buéc ph¶i thu mua ë nhiÒu c¬ së trång RAT kh¸c nhau. Trong khi ®ã, kh«ng ph¶i ng­êi trång nµo còng ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn…”. Mét nguyªn nh©n kh¸c n¸y sinh trong chÝnh qu¸ tr×nh thu mua s¶n phÈm cña n«ng d©n. TiÒn tr¶ cho ng­êi n«ng d©n rÊt mÊt thêi gian ”®«i lóc mÊt gÇn c¶ th¸ng trêi chóng t«i míi nhËn ®­îc tiÒn qua chuyÓn kho¶n. Trong khi ®ã t©m lý ng­êi n«ng d©n th× l¹i muèn b¸n rau lÊy “tiÒn t­¬i” ®Ó xoay vßng vèn”. Ngoµi ra, tõ Nguyªn Ph¹m nhÊn m¹nh mét hiÖn t­îng diÔn ra tõ nguyªn nh©n trªn ®ã lµ “ng­êi n«ng d©n cßn e ng¹i tham gia viÖc trång RAT” vµ ý kiÕn “do kh«ng cã ai ®øng ra tæ chøc thu mua RAT nen gia ®×nh t«i vÉn ph¶i trång vµ b¸n ra chî theo c¸ch thøc cò”. Qua tõng lËp luËn chÆt chÏ ng¾n gän nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò ph©n tÝch næi bËt h¬n h¼n. Víi diÖn tÝch chiÕm 2/3 bµi phÇn ph©n tÝch nguyªn nh©n nµy béc lé ý nghÜa quan träng nhÊt. 4 ý lín vµ 1 ý nhá ®­îc s¾p xÕp hîp lý so víi néi dung tÝt bµi “Rau an toµn ®ang “bÝ ” ®Çu ra”. ë phÇn cuèi cïng, Nguyªn Ph¹m tuÇn tù tr×nh bµy gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt t×nh h×nh nh­: “bï lç kinh phÝ tham gia héi chî triÓn l·m hµng n«ng nghiÖp”, “®Ò nghÞ Së Th­¬ng m¹i §ång Nai cÊp s¹p b¸n RAT ë c¸c chî cho c¸c tæ hîp t¸c”. Gi¶i ph¸p trùc tiÕp ®­îc Nguyªn Ph¹m nh¾c nhë ë thÓ nghi vÊn “Ph¶i ch¨ng, do hÇu hÕt c¸c tæ hîp trång RAT ®Òu ch­a ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn cÊp chøng nhËn an toµn?”. Cao h¬n thÕ, t¸c gi¶ chØ ra yªu cÇu cÇn tiÕng nãi chung gi÷a “4 nhµ: n«ng d©n, doanh nghiÖp, c¬ quan chøc n¨ng vµ ng­êi tiªu thô”, nhÊt lµ triÓn khai “Ch­¬ng tr×nh quèc gia vÒ RAT nh­ ch­¬ng tr×nh quèc gia vÒ muèi i-èt mµ chÝnh phñ ®· tõng thùc hiÖn thµnh c«ng trong thêi gian qua”. Tãm l¹i, Nguyªn Ph¹m chó träng phÇn nguyªn nh©n h¬n c¶. Kh¸c víi Nguyªn Ph¹m, C.B¾c quan t©m nhÊt vµo phÇn gi¶i ph¸p. Nhµ b¸o C.B¾c chøng tá quan niÖm cña m×nh qua “Ph¸t triÓn trung t©m GDCK Hµ Néi: RÊt cÇn “tiÕp søc” tõ chÝnh quyÒn” chøa ®ùng tíi 3/4néi dung lµ gi¶i ph¸p. T¸c gi¶ ®­a gi¶i ph¸p thø nhÊt: “g¾n ch­¬ng tr×nh CPH doanh nghiÖp nhµ n­íc cña thµnh phè víi thÞ tr­êng chøng kho¸n”. LËp luËn ®­a th«ng tin cô thÓ t¹i v× “hiÖn Hµ Néi cã gÇn 200 doanh nghiÖp nhµ n­íc thuéc thµnh phè, trong ®ã cã kho¶ng 60% doanh nghiÖp cã quy m« vèn nhá vµ võa. Chñ tr­¬ng cuat thµnh phè trong nh÷ng n¨m tíi lµ gi¶m sè l­îng doanh nghiÖp nhµ n­íc xuèng cßn 7 doanh nghiÖp, sè cßn l¹i sÏ ®­îc chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u. V× thÕ g¾n qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u víi viÖc b¸n cæ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp th«ng qua TTGDCK vµ niªm yÕt c¸c chøng kho¸n nµy trªn trung t©m th× ®©y sÏ lµ c¬ së ®¶m b¶o nguån cung cÊp hµng ho¸ ban ®Çu cho thÞ tr­êng”. Gi¶i ph¸p thø hai, C. B¾c chó träng ®­a ra viÖc “triÓn khai h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®« thÞ qua thÞ tr­êng chøng kho¸n” kÕt hîp lý do t¹i sao ph¶i thùc hiÖn gi¶i ph¸p ®ã v× “Hµ Néi còng cã nhu cÇu vèn rÊt lín cho ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, TTGDCK Hµ Néi cßn lµ kªnh huy ®éng vèn trùc tiÕp cho thñ ®« th«ng qua viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ®« thÞ, tr¸i phiÕu c«ng tr×nh phôc vô cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ lín, träng ®iÓm cña thñ ®«”. Song song víi hai gi¶i ph¸p ®­a trªn, C.B kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng cho phÐp “c¸c doanh nghiÖp cña thµnh phè tham gia gãp vèn thµnh lËp c¸c quü ®Çu t­ chøng kho¸n vµ c«ng ty chøng kho¸n thuéc thµnh phè nh­ kinh nghiÖm cña TP.Hå ChÝ Minh.” Tõ ®©y, t¸c gi¶ lý gi¶i ®iÒu kiÖn thuËn lîi còng nh­ lîi Ých mµ gi¶i ph¸p ®em l¹i. Gi¶i ph¸p thø ba, chÝnh quyÒn thµnh phè Hµ Néi cÇn phèi hîp víi UBCKNN, TTGDCK Hµ Néi trong viÖc tuyªn truyÒn vµ phæ biÕn kiÕn thøc vÒ chøng kho¸n vµ trung t©m chøng kho¸n cho lao ®éng c¸c së, ban, ngµnh, c«ng chóng ®Çu t­ vµ doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi ®Ó t¹o cung vµ cÇu vÒ hµng ho¸ cho TTCK”. Nh­ vËy, bè côc bµi b¸o nµy thÓ hiÖn rÊt râ quan ®iÓm cña t¸c gi¶. Träng t©m cña bè côc r¬i vµo phÇn gi¶i ph¸p. Nh÷ng ®¸nh gi¸ minh chøng tÝnh ®óng ®¾n cho tõng gi¶i ph¸p ®­îc C.B¾c ®¶o ng­îc theo kiÓu diÔn gi¶i. Dù b¸o xuÊt hiÖn ë phÇn cuèi trong bè côc bµi b¸o nµy qua lý lÏ ph©n tÝch triÓn väng vèn cã cña thñ ®«. §iÒu ®ã thuéc ý kiÕn cña c¸c chuyen gia bµn vÒ t­¬ng lai cña TTCK sÏ lµ mét kªnh huy ®éng vèn trung dµi h¹n chñ yÕu vµ quan träng cho c¸c doanh nghiÖp cña thñ ®«. Mét ý kiÕn kh¸c l¹i cho r»ng ngoµi ba phÇn trªn th× phÇn dù b¸o còng gi÷ vai trß rÊt quan träng nªn ph¶i chiÕm diÖn tÝch cuèi mçi bµi b¸o. “Chao ®¶o theo gi¸ dÇu” cña Nam Phong sè 84 ngµy 22/10/2004 ®­îc chØ ra lµ bµi ph¸t huy kh¶ n¨ng dù b¸o thÞ tr­êng. Bè côc bµi chia lµm 4 phÇn, néi dung xoay quanh t¸c ®éng cña gi¸ dÇu ®èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. PhÇn ®Çu tiªn xuÊt ph¸t ®iÓm tõ “lo l¾ng cña giíi ®Çu t­, ng©n hµng Mü vÒ dÇu má t¨ng”. T¸c gi¶ ®­a ý kiÕn “chuyªn gia kinh tÕ c¶nh b¸o r»ng nh÷ng høng khëi, s«i ®éng trong giao dÞch dÇu má hiÖn nay l¹i chÝnh lµ nh÷ng ®iÓm b¸o cho sù suy yÕu cña kinh tÕ thÕ giíi n¨m tíi”. PhÇn thø hai, Nam Phong lÊy con sè thèng kª vÒ t×nh h×nh thiÕu hôt x¨ng dÇu t¹i Mü- mét dÉn chøng ®iÓm h×nh. L¹i mét lµn n÷a kh¼ng ®Þnh vai trß dù b¸o khi ®­a ra tÝnh to¸n cña «ng Alan Greenspan- Côc Dù tr÷ Liªn bang Mü: “n¨m nay Mü sÏ ph¶i chi thªm mét kho¶n t­¬ng ®­¬ng víi 0,75% GDP cña n­íc nµy cho c¸c hîp ®ång x¨ng dÇu. Cßn nÕu tÝnh tæng thiÖt h¹i th× t¨ng gi¸ dÇu má ®· khÊu døt 0,4% GDP cña c¸c n­íc giµu vµ 0,3% GDP cña nÒn kinh tÕ sè 1 thÕ giíi Mü”. Riªng phÇn cuèi t¸c gi¶ xen kÏ ®¸nh gi¸ vµ dù b¸o do t¸c ®éng cña “gi¸ dÇu” g©y ra thiÖt h¹i m¹nh mÏ ®Õn toµn kinh tÕ ë Ch©u ¸, ®Õn søc mua, g¸nh nÆng gia ®×nh. §Æc biÖt t¸c gi¶ nhÊn m¹nh dù b¸o søc Ðp dÇu má sÏ g©y ra c¸c t¸c ®éng d©y chuyÒn tíi nhu cÇu ®ßi t¨ng l­¬ng cña ng­êi lao ®éng ®Ó bï ®¾p cho chi phÝ n¨ng l­îng…§iÒu nµy lµ trî lùc ®Ó l¹m ph¸t tiÕp tôc bay lªn… DÇu má tiÕp tôc t¨ng cao t¸c ®éng tiªu cùc tíi nh÷ng nç lù xuÊt khÈu hµng ho¸ ..” Bè côc t¸c phÈm phÇn lín kÕt cÊu b»ng c¸c dù b¸o, nh÷ng c¶nh b¸o nghiem träng mµ nÒn kinh tÕ toµn cÇu ph¶i g¸nh chÞu ®ang dÇn gi¶i quyÕt. Thùc tÕ t¸c gi¶ kh«ng quan träng gi¶i ph¸p vµ t×nh h×nh mµ cè g¾ng ®­a ra dù b¸o cho t×nh h×nh “gi¸ dÇu t¨ng” dùa trªn nh÷ng lËp luËn, ph©n tÝch lý lÏ thÊu ®¸o theo nguyªn lý t¸c ®éng cña thÞ tr­êng ®èi víi nÒn kinh tÕ. Theo phãng viªn NguyÔn H­¬ng (DDDN), trong bµi thÞ tr­êng phÇn nhËn ®Þnh vµ dù b¸o phÇn quan träng nhÊt. NhÊt thiÕt ph¶i cã phÇn dù b¸o nµy, cã thÓ chiÕm tíi 2/3 diÖn tÝch bµi. Nh÷ng dù b¸o th­êng lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng nhËn ®Þnh, nhËn xÐt nªu trªn vÒ t×nh tr¹ng cña vÊn ®Ò nµo ®ã. MÆc dï còng cÇn nãi tíi gi¶i ph¸p nh­ng kh«ng ®i s©u nhiÒu qu¸. MÆt kh¸c, ph¶i nhÊn m¹nh nhiÒu vµo nhËn ®Þnh vµ dù b¸o. C¸c nhµ b¸o cña TBTC l¹i kh¼ng ®Þnh gi¶i ph¸p cho thÞ tr­êng lµ quan träng nhÊt. V× vËy, gi¶i ph¸p lu«n chiÕm diÖn tÝch cña bµi b¸o thÞ tr­êng. Quan ®iÓm nµy chó träng vµo gi¶i p¸hp nh»m gi¶i quyÕt tËn gèc vÊn ®Ò mét c¸ch nhanh chãng. HiÖn t­îng hay gÆp trªn TBTC lµ ®«i lóc phÇn t×nh h×nh liÖt kª qu¸ dµn tr¶i, qu¸ nÆng nhäc vÒ nªu t×nh h×nh, t×m nguyªn nh©n th× Ýt h¬n. V× thÕ, cÇn kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy. Tõ mÉu bµi b¸o ®ang phæ biÕn trªn hai tê TBTC vµ DDDN, ®Æc biÖt tõ nguyªn lý còng còng nh­ t¸c ®éng cu¶ th«ng tin thÞ tr­êng nªu trªn ch­¬ng I, chóng t«i xin rót ra mét kiÓu bè côc chung c¶ vÒ dung l­îng vµ c¸ch s¾p ®Æt ý lín nhá trong bµi viªtc vÒ thÞ tr­êng Bµi viÕt vÒ thÞ tr­êng ph¶i tho¶ m·n 4 ý lín sau: PhÇn thø nhÊt, nªu vÊn ®Ò: th«ng quan nhiÒu sù kiÖn, sù viÖc, hiÖn t­îng, t×nh huèng hay mét vµi con ng­êi cô thÓ, t¸c gi¶ nªu bËt vÊn ®Ò, diÔn biÕn cña mét lÜnh vùc thÞ tr­êng mµ bµi viÕt cña m×nh ®Ò cËp tíi. Cã nhiÒu c¸ch ®Ó ®­a vÊn ®Ò nh­: më ®Çu b»ng kh¸i qu¸t t×nh h×nh, më ®Çu b»ng bèi c¶nh dÉn tíi n¶y sinh ph¶n øng thÞ tr­êng, cã thÓ xuÊt ph¸t tõ ®Ønh ®iÓm cña t×nh h×nh råi so s¸nh qu¸ khø hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. C¸ch nªu hËu qu¶ lªn trªn phÇn më ®Çu cã sùc hu hót m¹nh ®«i víi ®éc gi¶ vÒ t×nh h×nh diÔn biÕn vÊn ®Ò ®ã. Cô thÓ t¸c gi¶ nªn lµm næi bËt ngay tõ phÇn ph¶n ¸nh t×nh h×nh b»ng c¸ch nhÊn m¹nh hËu qu¶ khã kh¨n cña mét trong ba ®èi t­îng cña thÞ tr­êng ph¶i g¸nh chÞu. PhÇn thø hai, t×m hiÓu nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng ®ã. Mçi vÊn ®Ò th­êng cã nhiÒu nguyªn nh©n mãc nèi víi nhau. §«i khi t¸cgi¶ chØ nªu nguyªn nh©n trªn diÖn réng mµ bá qua nh÷ng nguyªn nh©n n¶y sinh trong chÝnh ph¹m vi cña ®Êt n­íc. Muèn t×m ra ®­îc h­íng gi¶i quyÕt ®óng ®¾n, tr­íc hÕt ph¶i biÕt ®Ých x¸c cÆn kÏ c¸c nguyªn nh©n g©y ra, ®Ó tõ ®ã x©y dùng ph­¬ng ph¸p. V× cã nhiÒu nguyªn nh©n buéc t¸c gi¶ bµi viÕt thÞ tr­êng ph¶i ph©n tÝch râ rµng tõng nguyªn nh©n cô thÓ mét. S¾p xÕp c¸c nguyªn nh©n theo thø tù logic tõ mäi gãc ®é cña t×nh h×nh. T×m nguyªn nh©n cho t×nh tr¹ng lu«n lu«n g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, c¸c kh©u cho ®Çu vµo vµ ®Çu ra, yÕu tè néi t¹i vµ yÕu tè bªn ngoµi, ¶nh h­ëng tõ quan ®iÓm míi vµ sù ph¸t triÓn. C¸c nguyªn nh©n t×m ®­îc nªn ghi râ ( thø nhÊt lµ…, thø 2 lµ…, thø 3 lµ…). Sau ®ã t¸c gi¶ nªn ®èi chiÕu víi gi¶i ph¸p ë phÇn sau. ViÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c nguyªn nh©n quan träng nh­ vËy ®ßi hái t¸c gi¶ ®Æt sù viÖc hiÖn t­îng trong mèi liªn quan chÆt chÏ. PhÇn thø ba, tr×nh bµy gi¶i ph¸p – lµ ý kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong bµi viÕt trªn chuyªn trang thÞ tr­êng. Khi ®· x¸c ®Þnh ®èi t­îng bµi viÕt thÞ tr­êng nh»m h­íng tíi, bµi viÕt kh«ng thÓ bá ngá gi¶i ph¸p. §éc gi¶ ®ang tr«ng chê vµo sù ph©n tÝch cã ®Þnh h­íng cña t¸c gi¶, muèn nghe ý kiÕn cña nhµ ph©n tÝch thÞ tr­êng trªn b¸o, rÊt cÇn tham kh¶o h­íng gi¶i quyÕt cô thÓ lµ c¸c gi¶i ph¸p cho tõng nguyªn nh©n nªu trªn. Muèn c¶i t¹o ®­îc t×nh h×nh yªu cÇu ®Æt ra cho mçi ng­êi tham gia viÕt bµi thÞ tr­êng ph¶i biÕt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh, ph©n tÝch nã vµ kh¼ng ®Þnh gi¶i ph¸p kh¶ quan cña m×nh. Gi¶i p¸p cã ý nghÜa lín trong viÖc thùc hiÖn vai trß cña bµi b¸o vÒ thÞ tr­êng. Nã ®Þnh h­íng cho quyÕt s¸ch cña chÝnh phñ, h­íng dÉn ho¹t ®éng s¶n xuÊt l­u th«ng cña doanh nghiÖp, ®ång thêi quyÕt ®Þnh cho sù lùa chän cña ng­êi tiªu dïng. Néi dung cña gi¶i ph¸p cµng chi tiÕt th× cµng h÷u Ých h¬n, ph¸t huy h¬n cho tõng ®èi t­îng Êy. NÕu mét bµi b¸o thÞ tr­êng kh«ng ®Ò cËp ®Õn gi¶i ph¸p tøc lµ bµi b¸o ®ã kh«ng thùc hiÖn ®­îc vai tß cña m×nh - mét bµi b¸o vÒ thÞ tr­êng. Gi¶i ph¸p ®­a ra nhÊt thiÕt ph¶i ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng chÊt l­îng cho ®éc gi¶. Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn ®­a ra mét gi¶i ph¸p nµo ®ã mµ kh«ng cã liªn quan ®Õn t×nh h×nh thÞ tr­êng ®ang ho¹t ®éng. Gi¶i ph¸p ph¶i cã tÝnh thùc tiÔn cho tõng giai ®o¹n thêi gian nhÊt ®Þnh. Cã thÓ ph©n ra tõng gi¶i ph¸p t­¬ng øng víi mçi giai ®o¹n cô thÓ. Ng­êi ta gäi lµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng tõng phÇn theo h­íng kh¾c phôc råi míi më réng ph¸t triÓn. Gi¶i ph¸p cã quy m« tõ nhá ®Õn lín, cã nh­ vËy míi cã thÓ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò “tõ gèc ®Ðn ngän”. Kh«ng nªn nÆng vÒ h×nh thøc tæng thÓ, quan träng nhÊt lµ gi¶i ph¸p ®­îc ¸p dông cã chÊt l­îng tõ ph¹m vi nhá hÑp ®Õn ph¹m vi réng lín. PhÇn thø t­, ®­a ra nhËn ®Þnh, dù b¸o vÒ thÞ tr­êng trong thêi gian tíi. HiÖn nay phÇn dù b¸o cña c¸c bµi b¸o thÞ tr­êng ®ang cßn rÊt yÕu. Dù b¸o nµy bao gåm c¶ ý kiÕn cña ng­êi cã uy tÝn trong vai trß qu¶n lý thÞ tr­êng, quan ®iÓm cña c¸c chuyªn gia kinh tÕ (Nh÷ng ng­êi chuyªn nghiªn cøu vÒ thÞ tr­êng) vµ cña c¶ t¸c gi¶. Dù b¸o cña chuyªn gia kinh tÕ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Çu tiªn. ý kiÕn cña hä lu«n cã träng l­îng, v× hä rÊt am hiÓu c¸c hiÖn t­îng biÕn ®æi, quy luËt cña thÞ tr­êng. Dù b¸o lµ phÇn n©ng cao h¬n mét bËc so víi viÖc ®­a gi¶i ph¸p. Lóc nµy bµi viÕt kh«ng cßn dõng l¹i ë tÇm vi m« n÷a mµ chøng tá tÇm nh×n cña vÜ m« tæng qu¸t. Dù b¸o nh»m môc ®Ých t¹o ra ho¹t ®éng chuÈn bÞ s½n sµng ®èi phã cã hiÖu qu¶ cña tõng ®èi t­îng. TÝnh ®Õn lµm ¨n kinh tÕ ng­êi ta chØ quan t©m ®Õn thêi gian thËt ng¾n ngµy mét ngµy hai, nhanh chãng thu hiÖu qu¶ lîi nhuËn- chuyÖn ®ã kh«ng x¶y ra dÔ dµng nh­ thÕ. Mµ ph¶i cã chiÕn l­îc kinh doanh vµ s¶n xuÊt l©u dµi. Nh­ vËy, dù b¸o trªn thÞ tr­êng thùc hiÖn nhiÖm vô tiÕp søc cho chiÕn l­îc l©u dµi, sù tiÕp søc ®ã ph¶i diÔn ra liªn tôc kh«ng ngõng nghØ. Ho¹t ®éng thÞ tr­êng liªn tôc lµm míi m×nh, ®æi míi yÕu tè c¹nh tranh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cao cña ng­êi d©n. NÕu cã chiÕn l­îc ho¹t ®éng míi ®Ó ¸p dông cho kinh doanh s¶n xuÊt th× míi ®Çy ®ñ yÕu tè tÊt yÕu cho ng­êi lµm kinh doanh cÇn ph¶i cã. Nh÷ng bµi ®· tr×nh bµy dù b¸o trªn TBTC vµ DDDN th­êng tËp trung phÇn dù b¸o ®ã vÒ phÇn ®Çu hoÆc gi÷a bµi. Muèn nhÊn m¹nh ®ång thêi n©ng cao møc ®é th«ng tin thÞ tr­êng, t«t h¬n hÕt, t¸c gi¶ ®­a phÇn dù b¸o vÒ cuèi bµi. PhÇn ®Çu chØ lµ ý ®¸nh gi¸ tr×nh bµy kh¸i qu¸t th«i. PhÇn dù b¸o tr­íc hÕt dùa trªn c¬ së nªu vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh, gi¶i ph¸p phÝa trªn, phô thuéc vµo quy luËt thÞ tr­êng ®Ó ®­a ra h­íng diÔn biÕn trong t­¬ng lai gÇn. Dù b¸o cµng b¸m s¸t thùc tÕ vµ quy luËt bao nhiªu cµng x¸c thùc bÊy nhiªu, nghÜa lµ hoµn toµn cã Ých cho ®éc gi¶. Nh­ vËy, yÕu tè th«ng tin dù b¸o thÞ tr­êng rÊt cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc nhÊt trong bµi b¸o. Mét bµi b¸o vÒ thÞ tr­êng kh«ng thÓ hoµn thiÖn ®­îc nÕu thiÕu phÇn dù b¸o PhÇn n¨m, h­íng dÉn ng­êi tieu dïng. Ph©n fnµy cã xuÊthiÖn hay kh«ng phô thuéc vµo môc ®Ých bµi viÕt cña t¸c gi¶. Gi¶ nh­ m«t bµi viÕt vÒ s¶n phÈm míi, ­u ®iÓm nh­îc ®iÓm cña tõng lo¹i hµng ho¸, gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng ra sao, th× yÕu tè lêi khhuyªn dµnh cho ng­êi nhÊt thiÕt ph¶i cã. §iÒu ®ã nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng. Cßn nh÷ngbµi viÕt mang tÇm vÜ m«, kh«ng nªn xuÊt hiÖn phÇn h­íng dÉn nµy. So víi TBTC, DDDn cã môc dµnh cho ng­êi tiªu dïng nªn c¸c bµi viÕt th­êng tham kh¶o tæng hîp c¶ ý kiÕn ng­êi tiªu dïng hµng hµng ho¸ dÞch vô. H­íng dÉn ng­êi tiªu dïng lµ gi¶i thÝch, cho lêi khuyªn nªn sö dông s¶n phÈm ra sao, s¶n phÈm nµo tèt h¬n, ­u viÖt h¬n. b. Ng«n ng÷ cña bµi thÞ tr­êng Ng«n ng÷ trªn chuyªn trang thÞ tr­êng mang ®Ëm phong c¸ch chÝnh luËn. C¸c c¨n cø luËn ph¶i v÷ng ch¾c râ rµng, lËp luËn chÆt chÏ, logic vµ diÔn ®¹t sao cho dÔ hiÓu, gi¶n dÞ, thÓ hiÖn chÝnh x¸c nh÷ng kh¸i niÖm vèn phøc t¹p. Tõng biÕn ®æi cña thÞ tr­êng lµ “chuyÓn dÞch” cña c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ. G¾n víi kinh tÕ yªu cÇu ng­êi tham gia ho¹t ®éng cph¶i cã tÝnh nhanh, nh¹y bÐn, ®Çu ãc ph©n tÝch thÞ tr­êng. Ho¹t ®éng kinh tÕ ®ang biÕn ®æi theo tõng giê tõng phót, do ®ã ho¹t ®éng thu thËp th«ng tin thÞ tr­êng cµng ph¶i nhanh nh¹y ®Ó cã thÓ canh tranh duy tr× lîi nhuËn. Ng­êi lµm doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®äc ®i ®äc l¹i x¸c ®Þnh th«ng tin cèt lâi råi míi ®­a ra mét quyÕt ®Þnh kinh tÕ nµo ®ã. Hä cÇn th«ng tin nhanh c©u ng¾n gän thÓ hiÖn hµm l­îng ý nghÜa sóc tÝch. Mét c©u v¨n dµi nhiÒu thµnh phÇn mãc nèi víi nhau g©y mÊt thêi gian quý b¸u cña ng­êi lµm kinh tÕ thÞ tr­êng. Ng«n ng÷ trªn chuyªn trang thÞ tr­êng kh«ng chøa yÕu tè v¨n hoa l·ng m¹n, nh÷ng dßng c¶m xóc mïi mÉn. Ngay lËp tøc, b»ng ng«n ng÷ ®¬n gi¶n, dÔ hiÓu thÓ hiÖn sù quyÕt liÖt, t¸c gi¶ tËp trung vµo vÊn ®Ò. Tr¸nh “vßng vo Tam Quèc” trong khi ®ã vÊn ®Ò träng t©m cña thÞ tr­êng vÉn kh«ng thÊy ®©u. Bªn c¹nh ®ã ng«n ng÷ mét t¸c phÈm vÒ thÞ tr­êng kh«ng nªn t¹o ra cho ®äc gi¶ yÕu tè hoang mang dao ®éng mµ ph¶i h­íng ®éc gi¶ cña m×nh theo chiÒu h­íng nhÊt ®Þnh. C©u ng¾n nhanh chãng truyÒn t¶i th«ng tin thÞ tr­êng, gãp phÊn t¹o sù liÖn tôc trong qu¸ tr×nh tiÕp thu th«ng tin. Sö dông ng«n tõ ®a d¹ng t¸c gi¶ cã thÓ s¸ng t¹o ra c¸ch chuyÓn ý míi bæ sung cho tÝnh uyÓn chuyÓn gi÷a c¸c ®o¹n v¨n kh«ng theo mét lèi mßn s¸o. 3. C¸ch xö lý sè liÖu Sè liÖu lµ mét trong nh÷ng yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu trong th«ng tin nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng th«ng tin vÒ l­îng. Cho nªn thËt dÔ hiÓu b¸o kinh tÕ l¹i chøa ®ùng khèi l­îng con sè “khæng lå” ®Õn vËy. Víi b¸o kinh tÕ, con sè vµo bµi viÕt kh«ng chØ dõng ë t¸c dông “y nh­ khi gia gi¶m m¾m muèi vµo mãn ¨n” (quan niÖm cña Lo- ic Ðc- vu - e) n÷a. TBTC th­êng ®­a c¸c sè liÖu th«ng tin theo c¸c liÖt kª tÊt c¶ víi môc ®Ých lµm næi bËt t×nh h×nh, tr¹ng vÊn ®ª. Tuy nhiªn, do sè liÖu qu¸ nhiÒu lµm m¾t ®éc gi¶ khã nhËn biÕt. Khi ®¨ng t¶i tÊt c¶ mäi sè liÖu diÔn biÕn, c¸c con sè th­êng rèi tung khiÕn ®éc gi¶ kh«ng biÕt chó träng vµo ®©u. Bëi vËy, t¸c gi¶ lu«n xö lý sè liÖu mét c¸ch tæng qu¸t nhÊt, mang tÝnh ®¸nh gi¸ so s¸nh nh÷ng sè liÖu tiªu biÓu. Mét bµi thÞ tr­êng quan träng lµ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ chø kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn lµ thèng kª c¸c con sè. Trong v« vµn sè liÖu thay ®æi liªn tôc, ng­êi viÕt bµi thÞ tr­êng lµm sao lùa chän nh÷ng con sè biÕt nãi, chøa ®ùng tÝnh kh¸i qu¸t chung nhÊt. NÕu ph¶i lùa chän vÝ dô chøng minh th× nªn ®­a ra sè liÖu cô thÓ næi bËt h¬n c¶. 4. ThÓ lo¹i ph¶n ¸nh HÇu nh­ c¸c bµi viÕt vÒ thÞ tr­êng thuéc thÓ lo¹i ph¶n ¸nh, cã khi lµ tin ng¾n hoÆc tin s©u vµ xuÊt hiÖn mét sè bµi pháng vÊn thu thËp ý kiÕn tõ phÝa l·nh ®¹o vµ doanh nghiÖp. Do ®Æc thï c¬ b¶n cña thÞ tr­êng nªn hîp nhÊt vÉn lµ thÓ lo¹i ph¶n ¸nh. ë ®©y thÓ lo¹i nµy ®· ph¸t huy rÊt m¹nh. Trªn c¶ DDDN vµ TBTC c¸c bµi ph¶n ¸nh lu«n chiÕm vÞ trÝ lín hµng ®Çu víi kho¶ng 800 -1200 ch÷. §Æc ®iÓm cña chóng phæ biÕn t×nh hÝnh cña hiÖn t­îngvÊn ®Ò míi ®ang n¶y sinh trong thÞ tr­êng, nªu lªn tån t¹i ®ang c¶n trë sù ®i lªn cña nÒn kinh tÕ. Bµi ph¶n ¸nh kh«ng chØ th«ng b¸o mµ cßn ph©n tÝch mäi sù kiÖn cña thÞ tr­êng. Bëi nã x©y dùng trªn tæng thÓ c¸c d÷ liÖu ®­îc liªn kÕt bëi ®Ò tµi nhÊt ®Þnh. §Ó viÕt vÒ thÞ tr­êng ph¶i lu«n h­íng tíi d¹ng bµi ph¶n ¸nh ph©n tÝch. T­¬ng øng víi thÞ tr­êng biÕn ®éng, mçi vÊn ®Ò ®­a ra cÇn ph©n tÝch ®¸nh gi¸ nguyªn nh©n g©y ra biÕn ®éng ®ã. Tõ viÖc chØ ra b¶n chÊt vµ ý nghÜa cña hiÖn t­îng ®Ò cËp ®èi víi lîi Ých ®éc gi¶, c¸c bµi ph¶n ¸nh trªn chuyªn trang thÞ tr­êng ®­a ra biÖn ph¸p vµ dù b¸o t×nh h×nh. Ngoµi ra, c¸c yÕu tè cña phãng sù còng xuÊt hiÖn th­êng xuyªn qua mçi bµi trªn chuyªn môc “Gi¸ c¶ thÞ tr­êng trong tuÇn”, “Ph¶n håi thÞ tr­êng ” hay nh÷ng bµi viÕt vÒ thÞ tr­êng mïa vô. Nh­ng do xuÊt ph¸t tõ lîi Ých tæng hoµ gi÷a ba ®èi t­îng cña thÞ tr­êng, c¸c bµi viÕt cña thÞ tr­êng kh«ng nªn chØ coi träng c¸c bµi ph¶n ¸nh mµ cÇn kÕt hîp c¸ bµi pháng vÊn, phãng sù t¹o tÝnh ®a d¹ng trªn chuyªn trang. C¸c bµi phãng sù cã thÓ hîp víi nh÷ng bµi viÕt cho ng­êi tiªu dïng. C¸c bµi pháng vÊn dµnh ®Ó thu thËp th«ng tin tõ phÝa ng­êi qu¶n lý. Cã nh­ vËy míi ph¸t huy toµn diÖn vÒ ph¶n ¸nh thÞ tr­êng ®­îc. H¬n thÕ n÷a khi ®äc phãng sù ®éc gi¶ sÏ c¶m thÊy trùc tiÕp chøng kiÕn diÔn biÕn cña thÞ tr­êng thËt sinh ®éng. TÊt nhiªn phãng sù chØ nªn dïng ®Ó viÕt bµi khi x¸c ®Þnh ®èi t­îng lµ ng­êi tiªu dïng hµng ho¸ vµ dÞch vô. 5. HiÖu qu¶ th«ng tin do chuyªn trang mang l¹i HiÖu qu¶ lµ môc ®Ých cuèi cïng cña mäi ho¹t ®éng cña con ng­êi, trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. Th«ng tin thÞ tr­êng còng nh»m môc ®Ých ®ã vµ tu©n theo nh÷ng quy luËt nhÊt ®Þnh ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ mong muèn. Tuy nhiªn tÝnh hiÖu qu¶ kh«ng thÓ quan niÖm mét c¸ch chung chung mµ ph¶i xem xÐt mét c¸ch cô thÓ ®èi víi tõng ®èi t­îng mµ th«ng tin mong ®¹t ®­îc. Tõ khi c«ng chóng tiÕp nhËn th«ng tin thÞ tr­êng ®Õn ®iÒu chØnh hµnh vi x· héi cña m×nh phï hîp v¬i quy m« tÝnh chÊt vµ khuynh h­íng cña nguån th«ng tin qua b¸o, hiÖu qu¶ chia lµm ba cÊp ®é: hiÖu qu¶ tiÕp nhËn, hiÖu øng x· héi, hiÖu qu¶ thùc tÕ. HiÖu qu¶ thùc tÕ cña th«ng tin thÞ tr­êng lµ nh÷ng thay ®æi, vËn ®éng cña ®êi sèng x· héi d­íi t¸c ®éng cña th«ng tin thÞ tr­êng. Tõ TBTC vµ DDDN cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng cã gi¸ trÞ x¸c thùc ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh vµ s¶n xuÊt vµ c¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. HiÖu qu¶ th«ng tin thÞ tr­êng qua chÝnh hµnh vi cña c«ng chóng. VÝ dô qua bµi “ThÞ tr­êng r­îu b¾t ®Çu “bèc” “trªn chuyªn môc Ph¶n håi thÞ tr­êng sè 98-10/12/2004 vµo thêi ®iÓm chuÈn bÞ cho tÕt ®· thu ®­îc hiÖu qu¶ th«ng tin nh­ thÕ. Sau khi bµi b¸o ®­îc ®¨ng t¶i, xuÊt hiÖn mét xu h­íng míi trong c«ng chóng, hä ®æ x« ®i t×m c¸c cöa hµng r­îu d©n téc. NhiÒu ng­êi cßn trùc tiÕp liªn hÖ víi t¸c gi¶ NguyÔn H­¬ng víi mong muèn t×m ®­îc ng­êi cung cÊp r­îu nh­ bµi b¸o ®· nªu. Lóc nµy phãng viªn trë thµnh nhÞp cÇu nèi trung gian gi÷a c«ng chóng vµ doanh nghiÖp. Nh­ vËy, hiÖu qu¶ kh«ng chØ dõng ë viÖc tiÕp nhËn th«ng tin, mµ nh÷ng ph¶n øng t©m lý ®· xuÊt hiÖn, t©m lý thay ®æi chuéng r­îu t©y thµnh r­îu d©n téc ®©u ph¶i lµ dÔ. HiÖu qu¶ cuèi cïng lµ biÕn thµnh sù thay ®æi trong hµnh vi cña c«ng chóng – mua r­îu d©n téc. Sù kÕt hîp hiÖu qu¶ th«ng tin cña hai tê b¸o t¹o ra c¸i nh×n toµn diÖn nhÊt, tõ tÊt c¶ c¸c gãc ®é, tõng diÔn biÕn tr¹ng th¸i liªn tôc ph¶n ¸nh trªn nhiÒu mÆt vµ ®em l¹i lîi Ých cho c¸c ®èi t­îng. §iÒu ®ã thu ®­îc dùa trªn thµnh qu¶ tÝnh x¸c thùc, cô thÓ cña c¸c th«ng tin thÞ tr­êng. Nh÷ng ph©n tÝch ®¸nh gi¸, lý gi¶i, nªu nguyªn nh©n h­íng gi¶i ph¸p, dù b¸o gióp ®èi t­îng cã thÓ bao qu¸t toµn thÞ tr­êng trªn tÇm vÜ m«. ¶nh h­ëng tíi thÞ tr­êng bao gåm nhiÒu yÕu tè tõ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ, yÕu tè ®ét biÕn do tù nhiªn mang l¹i yÕu tè thÞ tr­êng n­íc ngoµi còng cã ¶nh h­ëng rÊt lín, do thµnh tùu c«ng nghÖ… Do ®ã, ®Ó t¹o ra hiÖu qu¶ th«ng tin thÞ tr­êng nhµ b¸o cÇn dùa trªn th«ng tin thÞ tr­êng trung thùc chÝnh x¸c. KÕt hîp sù am hiÓu cña m×nh vÒ thÞ tr­êng tõ ®ã ph©n tÝch lý gi¶i nguyªn nh©n s©u s¾c dÉn tíi t×nh tr¹ng ®ã. Nãi chung, hiÖu qu¶ th«ng tin chØ cã ®­îc khi t¸c gi¶ biÕt c¸ch t¸c hîp c¸c quy tr×nh nªu ë nh÷ng môc trªn mét c¸ch nhuÇn nhuyÔn, hîp lý vµ ®óng ®¾n. Vµ còng nªn kÓ ®Õn hiÖu qu¶ th«ng tin thÓ hiÖn ngay qua lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, nhu cÇu cña ng­êi d©n ®­îc tho¶ m·n, ng©n s¸ch quèc gia thu ®­îc. 6. Yªu cÇu ®èi víi phãng viªn Kh«ng ph¶i phãng viªn nµo còng cã thÓ viÕt nªn mét bµi thÞ tr­êng hay ®­îc, hiÖu qu¶ ®­îc. Mµ ®Ó viÕt mét bµi thÞ tr­êng hoµn chØnh tu©n theo nguyªn t¾c trªn, ®ßi hái nhµ b¸o ph¶i ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu sau. Phãng viªn tr­íc hÕt ph¶i cã ph«ng kiÕn thøc vÒ kinh tÕ nãi chung vµ thÞ tr­êng nãi riªng. Muèn viÕt vÒ mét lÜnh vùc nµo ®ã cÇn ®Æt nã trong tæng quan sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Bëi mçi lÜnh vùc nµy l¹i cã quan hÖ chÆt chÏ mËt thiÕt víi lÜnh vùc kia, nªn phãng viªn kh«ng thÓ t¸ch rêi nã ra khái ngµnh kinh tÕ. Ngoµi kiÕn thøc chung, ®ßi hái ng­êi phãng viªn am hiÓu thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc m×nh ®ang theo dâi. Am hiÓu nµy cã ®é s©u s¾c. Lµm ®­îc ®iÒu ®ã, phãng viªn ph¶i th­êng xuyªn theo dâi, n¾m b¾t tõng biÕn ®éng cña vÊn ®Ò ®ang nghiªn cøu. Qu¸ tr×nh tiÕp xóc trao ®æi ®ã ph¶i liªn tôc kh«ng gi¸n ®o¹n. Thu thËp t­ liÖu cã liªn quan, tÝch luü vµ nghiªn cøu t­ liÖu lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn vµ quan träng nhÊt trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ cho bµi ph¶n ¸nh thÞ tr­êng. Sau kü n¨ng khai th¸c th«ng tin, kh¶ n¨ng thÈm ®Þnh ®¸nh gi¸ th«ng tin ®ã lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi phãng viªn. Trong qu¸ tr×nh xö lý d÷ liÖu th«ng tin, phãng viªn ph¶i biÕt s¾p xÕp bè trÝ tr×nh bµy sao cho hîp lý. Khi ph©n tÝch sù kiÖn, cÇn chý ý ®Õn nh÷ng chi tiÕt ®iÓn h×nh xem xÐt nã tõ mäi phÝa, cã sù ®¸nh gi¸ c«ng b»ng vÒ ­u ®iÓm vµ khuyÕt ®iÓm cña tõng yÕu tè thÞ tr­êng. Ai lµ ng­êi am hiÓu kinh tÕ vµ nh¹y c¶m víi kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ yÕu tè nh¹y c¶m th× nhÊt ®Þnh sÏ cã nh÷ng nhËn ®Þnh, dù b¸o vÒ thÞ tr­êng mang ®é chÝnh x¸c cao. Ng­êi phãng viªn lu«n ph¶i thÓ hiÖn nhËn ®Þnh thÞ tr­êng dùa trªn nh÷ng ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kü l­ìng vÒ c¶ t×nh h×nh vµ triÓn väng cña viÖc thùc hiÖn gi¶i ph¸p. Khi thÓ hiÖn trong t¸c phÈm ph¶i ®¸p øng c¸c yÕu tè ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c ý trong khu«n mÉu cña thÞ tr­êng: ph¶n ¸nh ®óng, chÝnh x¸c b»ng sè liÖu vÒ thùc tr¹ng cña thÞ tr­êng, ph©n tÝch nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng, quan träng ph¶i chØ ra dù b¸o vÒ thÞ tr­êng sÏ diÔn ra nh­ thÕ nµo ®ång thêi h­íng dÉn ng­êi tiªu dïng nªn cã lùa chän ra sao. Nh¹y c¶m thÞ tr­êng kh«ng ph¶i phãng viªn nµo còng cã ®­îc dï hä cã hiÓu biÕt vÒ thÞ tr­êng hay kh«ng. Nh¹y c¶m thÞ tr­êng phô thuéc vµo kh¶ n¨ng cña ng­êi viÕt thÞ tr­êng. Nh¹y c¶m – nguån gèc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn dù b¸o c¨n cø theo thÞ tr­êng. Mµ c¨n cø thÞ tr­êng cßn bao gåm nguyªn lý vèn cã vµ t×nh h×nh hiÖn t¹i cïng nh÷ng biÕn ®çi tÝch cùc sau khi ¸p dông biÖn ph¸p. Tõ nh¹y c¶m ®Õn dù b¸o tÝnh ra rÊt gÇn. Ph©n tÝch thÞ tr­êng, mµ sö dông tÝnh nh¹y c¶m gãp phÇn t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh míi cho hµng ho¸ ®· ®Ò cËp ®Õn. Gióp Ých cho ng­êi tiÕp nhËn th«ng tin thÞ tr­êng ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng nh¹y c¶m thÞ tr­êng. Kh¶ n¨ng nh¹y c¶m víi thÞ tr­êng nh­ hiÖn t¹i lµ rÊt cÇn thiÕt, nã cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh khi thÞ tr­êng n­íc ta ®ang cã nhiÒu biÕn ®æi m¹nh mÏ vµ liªn tôc. Kh¶ n¨ng t­ duy ph©n tÝch lý lÏ khoa häc dù trªn kiÕn thøc thÞ tr­êng mét c¸ch sinh ®éng b¶o ®¶m cho nguån dù b¸o dù ®o¸n c¸c hiÖn t­îng thÞ tr­êng. Thùc tÕ trªn b¸o chÝ n­íc ta cßn thiÕu nhiÒu nh÷ng c©y bót cã kh¶ n¨ng dù b¸o t­¬ng lai cho thÞ tr­êng. ViÕt vÒ vÊn ®Ò thÞ tr­êng ng­êi phãng viªn ¾t h¼n ph¶i thÓ hiÖn kiÕn thøc s©u vÒ thÞ tr­êng, ®­a ra lý luËn cña ng­êi nghiªn cøu thÞ tr­êng. NÕu kh«ng am hiÓu thÞ tr­êng th× kh«ng cã mét chót c¬ së nµo lµm tiÒn ®Ò cho nh÷ng dù b¸o sau nµy. ChØ ra dù b¸o lµ chØ ra nh÷ng khuynh h­íng ph¸t triÓn cña hiÖn t­îng, vÊn ®Ò mµ t¸c gi¶ ®Ò cËp ®Õn. Khi rót ra dù b¸o nÕu chØ xÐt vÊn ®Ò ®ã mét c¸ch riªng biÖt sÏ kh«ng ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan, ®¶m b¶o tÝnh tu©n theo quy luËt cña thÞ tr­êng, dÔ dÉn ®Õn dù b¸o sai l¹c. Yªu cÇu ®Æt ra lµ phãng viªn ®Æt vÊn ®Ò trong toµn diÖn cña thÞ tr­êng. Tãm l¹i, b¾t tay vµo viÖc viÕt bµi b¸o vÒ thÞ tr­êng nhÊt ®Þnh phãng viªn ph¶i x¸c ®Þnh viÕt cho lîi Ých cña nhµ qu¶n lý, doanh nghiÖp vµ ng­êi tiªu dïng. Lîi Ých cña tõng ®èi t­îng ngang b»ng nhau, kh«ng cã ai h¬n ai. C©n nh¾c cho môc ®Ých ban ®Çu thËt thiÕt thùc. 7. KÕt ch­¬ng N­íc ta ®ang chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ vµ thÝch nghi víi qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Theo Thñ T­íng Ph¹m Gia Khiªm “Toµn cÇu ho¸ ®· mang l¹i nhiÒu t¸c ®éng tÝch cùc, nhÊt lµ më réng chuyÓn giao vèn, c«ng nghÖ, lao ®éng kü n¨ng vµ më réng thÞ tr­êng”. ThÞ tr­êng më réng sÏ cã r¸t nhiÒu vÊn ®Ò n¶y sinh buéc nhµ qu¶n lý ph¶i hµnh ®éng, doanh nghiÖp hµnh ®éng vµ ng­êi tiªu dïng ph¶i cã quyÕt ®Þnh phï hîp víi thÞ tr­êng. Mét trong nh÷ng hµnh ®éng míi ®©y nhÊt cña nhµ qu¶n lý ®ã lµ LuËt C¹nh tranh ®­îc Quèc Héi th«ng qua toµn v¨n vµo ngµy 9/11/2004 vµ LuËt Th­¬ng m¹i söa ®æi vµ bæ sung còng ®­îc Quèc Héi th«ng qua. LuËt c¹nh tranh v× lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, nhê c¹nh tranh lµnh m¹nh ng­êi tiªu dïng ®­îc h­ëng lîi. Do vËy, trong thêi kú kinh tÕ thÞ tr­êng, th«ng tin vÒ thÞ tr­êng cµng më réng vµ ph¸t triÓn nhanh cïng nhÞp ®é cña thÞ tr­êng. HiÖn nay vai trß cña së h÷u trÝ tuÖ ngµy cµng trë nªn quan träng. Cuéc c¹nh tranh hiÖn nay vµ s¾p tíi kh«ng ph¶i lµ chiÕm h÷u ®Êt ®ai, tµi nguyªn thiªn nhiªn. c«ng cô s¶n xuÊt mµ lµ chiÕm h÷u tµi nguyªn trÝ tuÖ. T¹i c¸c n­íc tiªn tiÕn ®· ban hµnh luËt ph¸p nh»m n¾m lÊy vµ b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, bëi v× tri thøc nãi cho cïng lµ tµi s¶n cña nh©n lo¹i chø kh«ng ph¶i chØ lµ cña riªng ng­êi cã b»ng s¸ng chÕ ra nã. Trong t­¬ng lai ë n­íc ta cã thÓ coi ®©y nh­ lµ lÜnh vùc cña thÞ tr­êng. Gi¸ trÞ tµi s¶n trÝ tuÖ cÇn ®Ó thÞ tr­êng ®¸nh gi¸ vµ quy ®Þnh, dï biÕt r»ng gi¸ trÞ ®ãng gãp cña ng­êi s¸ng t¹o ra tri thøc lµ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc. Cã thÓ hiÖn t¹i 2 chuyªn trang thÞ tr­êng cña TBTC vµ DDDN ch­a ®Ò cËp ®Õn, nh­ng trong thêi gian tíi nã sÏ trë thµnh ®Ò rtµi nãng báng thu hót sù quan t©m ®Æc biÖt cña mäi ng­êi. TrÝ tuÖ cÇn x· héi khuyÕn khÝch vµ s·n sµng tr¶ gi¸ xøng ®¸ng cho nã. Së h÷u trÝ tuÖ mét lÜnh vùc míi xuÊt hiÖn nªn chóng ta h·y khëi ®Çu víi sù quan t©m ®óng møc ®Ó ®¶m b¶o ph¸t triÓn toµn diÖn vµ ®ång bé thÞ tr­êng. Mét ®iÒu n÷a chóng ta cÇn c«ng nhËn thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, nhÊt lµ thÞ tr­êng lao ®éng. Thùc sù, ch­a cã c¸i nh×n ®óng ®¾n vÒ thÞ tr­êng nµy vµ chÝnh hai chuyªn trang thÞ tr­êng còng thÓ hiÖn ®iÒu ®ã.Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nÕp quan niÖm cò kh«ng cßn phï hîp n÷a vÒ gi¸ trÞ lao ®éng. Dï muèn dï kh«ng, chóng ta vÉn kh«ng thÓ ng¨n c¶n viÖc nh×n nhËn søc lao ®éng nh­ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æ biÖt chi phèi theo quy luËt thÞ tr­êng. Ng­êi lµm giái th× ®­îc l­¬ng cao, ng­êi lµm dë chÞu l­¬ng thÊp. Sù c¹nh tranh trong viÖc chµo b¸n søc lao ®éng lµ yÕu tè thóc ®Èy tõng c¸ nh©n vµ toµn x· héi nç lùc lµm viÖc, tù ®µo t¹o vµ n©ng cao chÊt l­îng lµm viÖc cña m×nh. §iÒu ®ã chøng tá th«ng tin vÒ lÜnh vùc nµy ®ang rÊt cÇn thiÕt. Thùc tÕ, nh÷ng trang th«ng tin thÞ tr­êng cÇn quan t©m h¬n n÷a ®Õn kh¶ n¨ng lao ®éng, chÊt l­îng lao ®éng vµ nhÊt lµ viÖc ®èi xö cña doanh nghiÖp ®èi víi ng­êi lao ®éng t¹i ViÖt Nam. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu lu«n diÔn ra nhanh nhÑn vµ phøc t¹p. Tuy nhiªn, th«ng tin vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi cßn Ýt ®­îc bµn ®Õn nÕu kh«ng nãi lµ thiÕu trÇm träng. Ng­êi ®äc kh«ng ®ßi hái phãng viªn thÞ tr­êng nh­ c¸c tham t¸n th­¬ng m¹i ë n­íc ngoµi, nh­ng phãng viªn thÞ tr­êng cÇn quan t©m h¬n n÷a ®Õn luËt ph¸p kinh doanh, c¸c chÕ ®é ­u ®·i, nhu cÇu ng­êi d©n cña nh÷ng n­íc lµ ®èi t¸c quan träng hµng ®Çu cña chóng ta hiÖn nay, thËm chÝ c¶ thÞ tr­êng cña c¸c n­íc tiÒm n¨ng. Tµi LiÖu Tham kh¶o David Begg, Kinh tÕ häc, NXB Gi¸o dôc - n¨m 1995 GS, TS §ç Hoµng §oµn vµ PGS.TS NguyÔn Kim Trang, Marketing, NXB- Thèng kª - n¨m 2001 GS,TS Vò §×nh B¸ch, Mét sè vÊn ®Ò kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë ViÖt Nam, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia – n¨m 2003 Kinh tÕ ph¸t triÓn, Häc viÖn Tµi chÝnh – NXB Thèng kª- n¨m 2004 GS, TS NguyÔn §×nh H­¬ng(chñ biªn), Hoµn thiÖn m«i tr­êng thÓ chÕ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia Hµ Néi, n¨m 2003 PGS,TS Vò Hång TiÕn (chñ biªn), Mét sè vÊn ®Ò kinh tÕ- x· héi trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë ViÖt Nam, NXB §H S­ Ph¹m- n¨m 2003 Héi Nhµ b¸o ViÖt Nam, TruyÒn th«ng hç trî ph¸t triÓn, NXB S¸ch gi¸o khoa M¸c - Lªnin, n¨m 1986 T¹ Ngäc TÊn, TruyÒn th«ng ®¹i chóng, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia – n¨m 2001 NhiÒu t¸c gi¶, Mét gãc nh×n cña tri thøc tËp1, tËp 2, NXB TrÎ Vò Quang Hµo, Ng«n ng÷ b¸o chÝ, NXB §H QG Hµ Néi- n¨m 2001 TrÇn Quang, C¸c thÓ lo¹i chÝnh luËn b¸o chÝ, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia-n¨m 2000 C¸c sè b¸o cña TBTC vµ DDDN cña n¨m 2004 MôC LôC