Khóa luận Thực trạng phát hành và thanh toán thẻ tín dụng tại Ngân hàng Ngoại thương Việt nam từ 2000 đến nay

¶m ®¸ng kÓ (gi¶m 11,5%). N¨m 2002, lîi nhuËn gi¶m 6,5% so víi n¨m 2001, chØ cßn 910.000 USD, chiÕm 6,2% tæng lîi nhuËn kinh doanh cña toµn Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam. Nguyªn do lµ trong n¨m 2002 Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam cã chñ tr­¬ng gi¶m møc phÝ ®èi víi c¸c CSCNT nh»m thu hót thªm kh¸ch hµng vµ më réng m¹ng l­íi CSCNT cña Vietcombank nªn ®· chÊp nhËn mét sù gi¶m sót nhÊt ®Þnh vÒ lîi nhuËn ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu chiÕn l­îc cña m×nh. Thùc tÕ ®· chøng tá sù ®óng ®¾n cña chÝnh s¸ch nµy: n¨m 2003, sè CSCNT cña Vietcombank tiÕp tôc t¨ng lªn – Vietcombank vÉn gi÷ v÷ng vÞ trÝ mét ng©n hµng ®i ®Çu trong ho¹t ®éng kinh doanh thÎ, ®Æc biÖt trong thanh to¸n thÎ t¹i ViÖt Nam. * Nguyªn nh©n cña nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc: Kinh doanh thÎ, ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam kh«ng chØ nh»m vµo lîi nhuËn mµ cßn nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hµng, ®a d¹ng ho¸ dÞch vô ng©n hµng b»ng viÖc cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng tiÖn Ých tèt nhÊt. Kh«ng ngõng më réng vµ n©ng cao chÊt l­îng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ chÝnh lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam. §èi víi kinh doanh thÎ, dï ho¹t ®éng trong mét m«i tr­êng c¹nh tranh gay g¾t nh­ng Vietcombank vÉn gi÷ ®­îc møc lîi nhuËn æn ®Þnh, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, chÊt l­îng, cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. Rñi ro trong kinh doanh vèn lµ vÊn ®Ò kh«ng thÓ tr¸nh khái, nh­ng Vietcombank lu«n cã nh÷ng biÖn ph¸p phßng tr¸nh rñi ro hiÖu qu¶, gi¶m thiÓu rñi ro. §èi víi nh÷ng rñi ro ®· xÈy ra, Vietcombank lu«n nç lùc t×m mäi c¸ch kh¾c phôc thiÖt h¹i, thu håi l¹i sè tiÒn bÞ mÊt, kh¾c phôc nh÷ng s¬ hë trong qu¶n lý thÎ, phèi hîp tèt víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng trong phßng, tr¸nh vµ xö lý ®èi víi c¸c tr­êng hîp ph¹m téi cã liªn quan ®Õn thÎ (thÎ gi¶, trém c¾p thÎ…). Dï ch­a cã mét v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ tõ phÝa Ng©n hµng nhµ n­íc, nh­ng trªn c¬ së nghiªn cøu t×nh h×nh thùc tiÔn vµ tÝch luü kinh nghiÖm, Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam ®· ®­a ra nh÷ng quy tr×nh, quy chÕ cô thÓ riªng cho ho¹t ®éng kinh doanh thÎ cña m×nh vµ kh«ng ngõng hoµn thiÖn cho nã ngµy cµng tèt h¬n. ViÖc ®Çu t­, ®æi míi c«ng nghÖ rÊt ®­îc Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam chó träng. Ng©n hµng tÝch cùc ®Çu t­ trang bÞ míi c¸c m¸y ®äc thÎ, thanh to¸n thÎ, in thÎ nh»m h¹n chÕ tèi ®a c¸c thiÖt h¹i do m¸y mãc kü thuËt g©y ra vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt dï cho chi phÝ ®Ó ®Çu t­ trang thiÕt bÞ còng kh«ng nhá. Bªn c¹nh ®ã, c«ng t¸c marketing vµ chiÕn l­îc kh¸ch hµng còng rÊt ®­îc Vietcombank chó ý. Kh¸ch hµng th­êng xuyªn ®­îc cung cÊp nh÷ng th«ng tin, h­íng dÉn cô thÓ, chi tiÕt cho nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ. Ng©n hµng còng cã nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng hµng lín, ®¸ng tin cËy, vÝ dô nh­ chÝnh s¸ch vÒ l·i suÊt, vÒ h¹n møc tÝn dông, vÒ tµi s¶n thÕ chÊp… §éi ngò c¸n bé ng©n hµng cã tr×nh ®é chuyªn m«n v÷ng vµng l¹i th­êng xuyªn ®­îc båi d­ìng, th¸i ®é niÒm në, nhiÖt t×nh víi kh¸ch hµng lµ ®Æc ®iÓm næi bËt cã thÓ thÊy ë Vietcombank. §©y còng chÝnh lµ mét h×nh thøc marketing hiÖu qu¶ nhÊt. Trªn ®©y lµ mét sè nhËn xÐt vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh thÎ cña Vietcombank. Víi t×nh h×nh nh­ hiÖn nay, ch¾c ch¾n Vietcombank sÏ cßn tiÕn xa h¬n n÷a trong lÜnh vùc ho¹t ®éng nµy. 4.2 Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n: Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ mµ Vietcombank ®· ®¹t ®­îc trong kinh doanh thÎ, vÉn cßn mét sè vÊn ®Ò tån t¹i ®ßi hái ng©n hµng ph¶i nç lùc kh¸c phôc b»ng nh÷ng biÖn ph¸p linh ho¹t ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n. Thø nhÊt, hiÖn nay, ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam ®ang ph¶i ho¹t ®éng kinh doanh thÎ trong mét m«i tr­êng ®Çy khã kh¨n. ThÎ míi chØ chñ yÕu phôc vô cho ®èi t­îng kh¸ch hµng lµ nh÷ng ng­êi ®i c«ng t¸c häc tËp ë n­íc ngoµi cßn phÇn ®«ng d©n c­ míi chØ cã ý niÖm vÒ thÎ, ch­a coi ®ã lµ ph­¬ng tiÖn thanh to¸n ®a tiÖn Ých cho m×nh, còng ch­a cã ®iÒu kiÖn sö dông nã. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ thãi quen sö dông tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ ë ViÖt Nam vµ còng xuÊt ph¸t tõ mét thùc tÕ lµ viÖc sö dông thÎ cßn rÊt h¹n chÕ ë ViÖt Nam do sè c¬ së chÊp nhËn thÎ tÝnh trªn ®Çu ng­êi qu¸ thÊp. HiÖn t¹i c¸c CSCNT chØ míi tËp trung ë c¸c thµnh phè lín, víi c¸c lo¹i h×nh kinh doanh chñ yÕu lµ nhµ hµng, kh¸ch s¹n, cöa hµng lín… nªn chØ phôc vô cho ®èi t­îng kh¸ch hµng chÝnh lµ c¸c th­¬ng nh©n, kh¸ch du lÞch ng­êi n­íc ngoµi… cßn rÊt xa l¹ víi phÇn ®«ng ng­êi ViÖt Nam. C¸c c¬ së cung øng hµng ho¸, dÞch vô còng cã ý muèn thu tiÒn mÆt võa nhanh gän l¹i tr¸nh ®­îc sù kiÓm so¸t cña nhµ n­íc. ChÝnh v× vËy, trong thanh to¸n tû träng thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt vÉn chiªm ®Õn 30% trong b¸n bu«n vµ 95% trong b¸n lÎ. Trong hoµn c¶nh ®ã c«ng t¸c marketing, tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o cho thÎ l¹i ch­a thùc sù tíi ®­îc ng­êi d©n. Ch­a cã mét s¶n phÈm thÎ nµo ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ®a sè d©n chóng: h¹n møc võa ph¶i, ph¹m vi sö dông r«ng r·i, ®Æc biÖt lµ ë trong n­íc… ThÎ lµ mét s¶n phÈm dÞch vô ng©n hµng míi nªn rÊt cÇn ph¶i cã nh÷ng ho¹t ®éng hç trî, tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o. trong khi ®ã ho¹t ®éng nµy cña Vietcombank còng nh­ c¸c NHTM ViÖt Nam kh¸c cßn h¹n chÕ, ch­a m¹nh d¹n bá chi phÝ ra ®Ó tiÕp thÞ s¶n phÈm thÎ, nghiªn cøu t×m ra nh÷ng lo¹i thÎ phï hîp víi thÞ tr­êng ViÖt nam h¬n. Thø hai, dï cã nhiÒu nç lùc trong ®Çu t­ c«ng nghÖ nh­ng so víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi, sù ®Çu t­ nµy cßn lµ nhá. Do ®ã, vÉn cßn mét sè trôc trÆc trong hÖ th«ng m¸y mãc ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ g©y tæn h¹i c¶ vÒ thêi gian vµ tiÒn b¹c cho c¶ ng©n hµng, kh¸ch hµng vµ CSCNT. §iÒu ®ã kh«ng chØ dÉn ®Õn tæn thÊt mµ cßn dÉn ®Õn suy gi¶m uy tÝn cña ng©n hµng, gi¶m lßng tin cña kh¸ch hµng vµo ng©n hµng. Thø ba, kinh nghiÖm cña 12 n¨m ho¹t ®éng lµ ch­a ®ñ ®èi víi mét lÜnh vùc kinh doanh phøc t¹p nh­ kinh doanh thÎ. NhiÒu trôc trÆc, r¾c rèi xÈy ra còng do thiÕu kinh nghiÖm, tr×nh ®é chuyªn m«n, kh«ng xö lý ®­îc triÖt ®Ó, lµm kh¸ch hµng ph¶i kªu ca, phµn nµn. Trong khi ®ã c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi vèn rÊt cã kinh nghiÖm trong lÜnh vùc nµy l¹i cã thªm sù hç trî vÒ tµi chÝnh m¹nh, m¸y mãc chuÈn l¹i s½n sµng ®Çu t­ m¹nh ®Ó dµnh thÞ tr­êng nªn cã thÓ ®¸p øng tèt h¬n yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Thø t­, mét ®iÒu ®¸ng nãi n÷a lµ hiÖn nay m«i tr­êng ph¸p lý ch­a hoµn thiÖn lµ mét khã kh¨n lín cho ho¹t ®éng kinh doanh thÎ. Quy chÕ chÝnh thøc vÒ ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ (do NHNN ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 317/1999/Q§-NHNN1 vµo th¸ng 11/1999) quy ®Þnh viÖc ph¸t hµnh thÎ ph¶i cã b¶o ®¶m tÝn dông nh­ ®èi víi tÝn dông trung vµ dµi h¹n trong khi ®ã tÝn dông thÎ cã tÝnh chÊt kh¸c víi hai lo¹i tÝn dông trªn. Thªm vµo ®ã, ®iÒu kiÖn cho vay ®èi víi kh¸ch hµng sö dông thÎ nh­ vËy lµ kh¸ ngÆt nghÌo, c¸c c¸ nh©n muèn sö dông thÎ buéc ph¶i thÕ chÊp, ký quü víi tû lÖ kh¸ cao. §iÓm nµy lµm h¹n chÕ viÖc më réng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ ë Vietcombank nãi riªng còng nh­ ë c¸c NHTM ViÖt Nam nãi riªng. Ngoµi ra, trong t×nh h×nh chung lµ sè téi ph¹m cã liªn quan ®Õn thÎ (lµm, l­u hµnh thÎ gi¶ m¹o, ¨n c¾p thÎ…) ngµy cµng t¨ng th× ë Bé luËt h×nh sù l¹i ch­a cã mét quy ®Þnh nµo vÒ khung h×nh ph¹t cho nh÷ng vi ph¹m trong lÜnh vùc nµy. Cuèi cïng, ë ViÖt nam, hiÖn ch­a cã mét ho¹t ®éng ®µo t¹o chuyªn vÒ thÎ nµo dï lµ cña NHNN. Do ®ã, ®Ó ho¹t ®éng tèt trong lÜnh vùc nµy buéc Vietcombank ph¶i tù cho nh©n viªn tham gia c¸c kho¸ häc do c¸c Tæ chøc thÎ Quèc tÕ tæ chøc mµ chi phÝ cña mçi kho¸ häc nµy kh«ng ph¶i lµ nhá. Do vËy, viÖc cËp nhËt th«ng tin, kiÕn thøc th­êng xuyªn còng cã phÇn h¹n chÕ. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ t¹i ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam TriÓn väng thÞ tr­êng thÎ t¹i ViÖt Nam NÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay ®­îc ®¸nh gi¸ lµ kh¸ æn ®Þnh vµ ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn B¸o c¸o Ph¸t triÓn ViÖt nam – World Bank 2001 . HÖ thèng NHTM ViÖt Nam còng cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ ®Æc biÖt trong c«ng nghÖ thanh to¸n ng©n hµng, ®­a nh÷ng ph­¬ng thøc thanh to¸n hiÖn ®¹i cña thÕ giíi tiÕp cËn víi thÞ tr­êng ViÖt Nam, ®ång thêi ®­a c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng ViÖt Nam vµo th­¬ng tr­êng quèc tÕ. Bèi c¶nh kinh tÕ thuËn lîi nµy ch¾c ch¾n sÏ t¹o ra nhiÒu nh©n tè tÝch cùc, thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn dÞch vô thÎ tÝn dông - mét ph­¬ng tiÖn thanh to¸n thuËn lîi, ®­îc chÊp nhËn réng r·i - dÇn më réng ph¹m vi sö dông vµ thanh to¸n thÎ. Tr­íc hÕt, c«ng nghÖ tin häc ®ang cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vµ øng dông réng r·i ë ViÖt Nam. §©y lµ mét c¬ së tèt ®Ó t¹o ra sù ph¸t triÓn cña dÞch vô thÎ thanh to¸n. NhËn thøc còng nh­ kiÕn thøc cña x· héi vÒ c«ng nghÖ còng sÏ thay ®æi theo h­íng tÝch cùc h¬n. Theo c¸c chuyªn gia kinh tÕ, víi ®µ ph¸t triÓn nh­ hiÖn nay, trong vßng 05 n¨m tíi, thu nhËp cña d©n c­ sÏ t¨ng tõ 380USD/ng­êi/n¨m lªn 600USD/ng­êi/n¨m Nh­ trªn . §iÒu nµy còng phï hîp víi nghÞ quyÕt cña §¹i héi §¶ng IX lµ trong vßng 10 n¨m tíi thu nhËp b×nh ®Çu ng­êi sÏ ®¹t 700USD/ng­êi/n¨m. Tuy vÉn lµ n­íc cã møc thu nhËp b×nh qu©n thÊp, kho¶ng c¸ch vÒ thu nhËp gi÷a c¸c nhãm d©n c­ vÉn cßn lín nh­ng ch¾c ch¾n bé phËn d©n c­ cã møc thu nhËp cao sÏ ngµy cµng t¨ng lªn. Thªm vµo ®ã, ngoµi viÖc kiÕn thøc x· héi vÒ c«ng nghÖ ®­îc ph¸t triÓn mét c¸ch tù nhiªn cïng víi qu¸ tr×nh héi nhËp vµ b­íc tiÕn cña khoa häc còng cã nhiÒu thay ®æi tiÕn bé theo h­íng thuËn lîi cho øng dông s¶n phÈm mang tÝnh c«ng nghÖ nh­ dÞch vô thÎ thanh to¸n. HiÖn nay, d©n c­ c¸c ®« thÞ ViÖt Nam chiÕm kho¶ng 25 - 30% d©n sè trong c¶ n­íc, trong ®ã cã mét tû lÖ cao nh÷ng ng­êi ®ang häc tËp vµ c«ng t¸c ë ®é tuæi d­íi 45 cã nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ tin häc vµ kh¶ n¨ng tiÕp nhËn dÞch vô míi dùa trªn nÒn t¶ng c«ng nghÖ. Nh­ vËy, sau 5 - 7 n¨m n÷a, ®èi t­îng cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn s¶n phÈm míi sÏ ®­îc më réng ra løa tuæi d­íi 50 - 52 tuæi vµ chiÕm tû träng lín trong nh÷ng ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng ë thµnh thÞ. Cïng víi thu nhËp t¨ng, quü chi tiªu th­êng ngµy cña ng­êi d©n còng t¨ng t¹o ®iÒu kiÖn cho hä dÔ dµng chÊp nhËn sö dông nh÷ng dÞch vô ng©n hµng vµ ph­¬ng tiÖn thanh to¸n míi. M«i tr­êng th­¬ng m¹i còng sÏ thay ®æi tÝch cùc h¬n víi sù ra ®êi cña c¸c trung t©m th­¬ng m¹i, dÞch vô, siªu thÞ, c¸c cöa hµng tù chän sÏ lµm thay ®æi tËp qu¸n ng­êi tiªu dïng, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó øng dông c¸c céng cô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Mét nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu lµ m«i tr­êng ph¸p lý ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n t¹o nªn nÒn t¶ng cho viÖc øng dông c¸c dÞch vô ng©n hµng míi. Nhµ n­íc ta cã chñ tr­¬ng thùc hiÖn nhµ n­íc ph¸p quyÒn, x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt; ChÝnh phñ ch¾c ch¾n sÏ cã nh÷ng biÖn ph¸p nghiªm minh h¬n vÒ ph¸p luËt ®Ó x©y dùng hÖ thèng v¨n b¶n d­íi luËt; c«ng khai ho¸ thu nhËp cña mäi ng­êi d©n; cã gi¶i ph¸p huy ®éng, kh«ng l·ng phÝ tiÒn nhµn rçi trong d©n c­. Ng©n hµng Nhµ n­íc sÏ cã nh÷ng chñ tr­¬ng mang tÝnh nguyªn t¾c më ®­êng cho c¸c NHTM m¹nh d¹n ®Çu t­, ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm dÞch vô ng©n hµng míi nh»m t¨ng tÝnh c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ héi nhËp cña c¸c NHTM. Trong ®iÒu kiÖn Êy, c¸c quy chÕ liªn quan ®Õn tÝn dông, thanh to¸n, qu¶n lý ngo¹i hèi, kÕ to¸n cßn nhiÒu vÊn ®Ò trë ng¹i cho viÖc ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ ch¾c ch¾n sÏ ®­îc bæ sung, chØnh söa, hoµn thiÖn. Víi nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ mäi mÆt, trong nh÷ng n¨m tíi ®©y, dÞch vô thÎ thanh to¸n sÏ cã nh÷ng b­íc chuyÓn biÕn tÝch cùc. §ã lµ ch­a kÓ ®Õn tèc ®é t¨ng tr­ëng æn ®Þnh cña ho¹t ®éng kinh doanh thÎ nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cã thÓ dù b¸o mét thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng cho thÎ tÝn dông t¹i ViÖt nam cña Vietcombank nãi riªng vµ c¸c NHTM ViÖt Nam nãi chung. Thµnh c«ng b­íc ®Çu trong c«ng t¸c thanh to¸n thÎ lµ ®· v­ît qua ®­îc t×nh tr¹ng tr× trÖ lµm gi¶m lßng tin cña kh¸ch hµng, c¶i thiÖn chÊt l­îng dÞch vô thanh to¸n kÞp thêi, an toµn, chÝnh x¸c cã thÓ s¸nh víi nhiÒu n­íc trong khu vùc. Trong t­¬ng lai kh«ng xa, thÎ do c¸c NHTM ViÖt Nam ph¸t hµnh sÏ phï hîp h¬n víi nhu cÇu cña nhiÒu tÇng líp d©n c­. H¹n møc tÝn dông vµ thanh to¸n thÎ sÏ h¹ thÊp h¬n hiÖn nay ®Ó më réng cho chi tiªu néi ®Þa. ThÎ thanh to¸n sÏ kh«ng chØ ®­îc sö dông ®Ó rót tiÒn mÆt, thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô, tiÕp nhËn c¸c dÞch vô ng©n hµng kh¸c mµ cßn cã thÓ sö dông ®Ó gäi ®iÖn tho¹i, sö dông nh­ chøng minh th­ nh©n d©n… vµ tiÕn tíi còng sÏ ph¸t hµnh lo¹i thÎ liªn kÕt gi÷a c¸c ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp nh­ b­u ®iÖn, x¨ng dÇu, hµng kh«ng. Víi nhu cÇu sö dông thÎ ph¸t triÓn, m¹ng l­íi c¬ së chÊp nhËn thÎ còng sÏ më réng ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng. ThÎ sÏ ®­îc chÊp nhËn ®Ó tr¶ tiÒn dÞch vô ®iÖn n­íc, x¨ng dÇu, thanh to¸n c­íc phÝ ®iÖn tho¹i, thanh to¸n häc phÝ,… DÞch vô th­¬ng m¹i ®iÖn tö còng sÏ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam vµ thÎ sÏ lµ ph­¬ng tiÖn thanh to¸n thuËn lîi nhÊt trong lo¹i h×nh giao dÞch nµy. Sè l­îng c¬ së chÊp nhËn thÎ sÏ kh«ng chØ dõng l¹i ë con sè hµng ngh×n mµ sÏ ®¹t tíi hµng tr¨m ngh×n. L­îng giao dÞch thanh to¸n thÎ ®­îc xö lý tù ®éng ®¶m b¶o an toµn vµ phßng ngõa rñi ro cho ho¹t ®éng thÎ dù b¸o sÏ ®¹t tíi kho¶ng 90% B¸o c¸o cña Phßng qu¶n lý thÎ, 12/2002 . ChiÕn l­îc kinh doanh thÎ cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam “Víi ph­¬ng ch©m lu«n mang ®Õn cho kh¸ch hµng sù thµnh ®¹t, môc tiªu cña ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam lµ duy tr× vai trß NHTM hµng ®Çu ë ViÖt Nam vµ trë thµnh mét ng©n hµng quèc tÕ ë khu vùc trong thËp kû tíi. Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam cam kÕt x©y dùng m« h×nh tæ chøc tiªn tiÕn theo c¸c chuÈn mùc quèc tÕ; ®a d¹ng hãa ho¹t ®éng; ®i ®Çu vÒ øng dông c«ng nghÖ ng©n hµng hiÖn ®¹i nh»m cung cÊp nh÷ng dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng chÊt l­îng cao cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ. Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam sÏ gi÷ v÷ng niÒm tin víi ®«ng ®¶o b¹n hµng trong vµ ngoµi n­íc B¸o c¸o Th­êng niªn NHNT 2001 .” §ã chÝnh lµ tÇm nh×n chiÕn l­îc mµ ban l·nh ®¹o ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam ®Ò ra cho cho giai ®o¹n 2000-2005. Trªn c¬ së ®­êng lèi chung nµy, mçi phßng nghiÖp vô sÏ cã h­íng ho¹t ®éng kinh doanh riªng cña m×nh. DÞch vô thÎ cña NHNT- mét trong nh÷ng dÞch vô ng©n hµng hiÖn ®¹i nhÊt - cßn g¾n víi hÖ thèng ch­¬ng tr×nh ng©n hµng b¸n lÎ Silverlake Vietcombank Vision 2010. V× vËy, thêi gian tíi chiÕn l­îc kinh doanh thÎ rÊt ®­îc chó träng. Theo ®ã, chiÕn l­îc ph¸t triÓn thÎ cña ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam nh­ sau: Thµnh lËp Trung t©m ThÎ ho¹t ®éng ®éc lËp. HiÖn nay, phßng Qu¶n lý thÎ trùc thuéc Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam, cã c¬ cÊu tæ chøc ho¹t ®éng gièng nh­ mäi phßng kinh doanh kh¸c. Tíi ®©y, ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam sÏ t¸ch phßng Qu¶n lý thÎ ra, thµnh lËp Trung t©m thÎ cã c¬ cÊu h¹ch to¸n thu nhËp, chi phÝ, lîi nhuËn kinh doanh ®éc lËp ®Ó nh»m t¨ng c­êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng qu¶n lý thÎ, më réng vµ chuyªn m«n ho¸ cho tõng bé phËn: ph¸t hµnh, thanh to¸n, cÊp phÐp, tra so¸t, qu¶n lý rñi ro. Cñng cè c¸c c¸c s¶n phÈm hiÖn cã, ®­a ra c¸c s¶n phÈm míi. HiÖn nay, ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam míi chØ ph¸t hµnh thÎ tÝn dông VCB –Visa, VCB-Mastercard vµ VCB Amex, cïng c¸c lo¹i thÎ thanh to¸n, thÎ rót tiÒn mÆt VCB Connect 24. Víi môc ®Ých ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh thÎ, ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hµng, trong giai ®o¹n tíi ®©y, ngoµi viÖc cñng cè c¸c lo¹i thÎ hiÖn cã, Vietcombank dù ®Þnh sÏ ®­a ra mét sè lo¹i thÎ míi: Cñng cè viÖc ph¸t hµnh thÎ ATM, ®Æc biÖt lµ triÓn khai hÖ thèng ATM quèc tÕ – cho phÐp rót tiÒn mÆt b»ng bÊt cø lo¹i thÎ nµo nh­ thÎ Quèc tÕ (thÎ tÝn dông quèc tÕ Visa, MasterCard, thÎ Maestro, Visa Plus…) hay thÎ néi ®Þa do c¸c ng©n hµng trong n­íc ph¸t hµnh. ViÖc nµy ®· ®­îc triÓn khai tèt trong n¨m 2002 vµ sÏ ®­îc n©ng cÊp chÊt l­îng dÞch vô trong hai n¨m 2003 vµ 2004. Ph¸t hµnh thÎ ghi nî, cho phÐp kh¸ch hµng chi tiªu trªn sè d­ tµi kho¶n cña m×nh mµ kh«ng ph¶i chÞu l·i suÊt tÝn dông nh­ng còng cã thÓ tiªu qu¸ sè d­ nÕu ®­îc sù cho phÐp cña ng©n hµng. Ph¸t hµnh thÎ liªn kÕt (Co- brand) víi c¸c tæ chøc, c«ng ty trong n­íc nh­ hµng kh«ng, b­u ®iÖn, du lÞch… víi môc ®Ých khai th¸c hiÖu qu¶ nhÊt ®èi t­îng kh¸ch hµng chung cña c¸c ®¬n vÞ cã mèi quan hÖ lµm ¨n th­êng xuyªn, l©u dµi… Ph¸t hµnh thÎ c«ng ty (Corporate/Business Card). ThÎ nµy ph¸t hµnh theo yªu cÇu cña c¸c c«ng ty, cho nh©n viªn cña c¸c c«ng ty. Chi tiªu cña thÎ sÏ do c«ng ty thanh to¸n. Më réng m¹ng l­íi CSCNT. §©y tiÕp tôc lµ mét chÝnh s¸ch träng t©m cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam: gi¶m phÝ ®èi víi c¸c CSCNT cã doanh sè thanh to¸n lín, æn ®Þnh, trang bÞ thªm mét sè m¸y EDC, CAT cho c¸c CSCNT cña NHNT. §ång thêi tiÕp tôc t¨ng thªm sè CSCNT míi. TriÓn khai chÊp nhËn thanh to¸n trªn Internet, E-commerce: dÇn ®­a thÎ do Vietcombank ph¸t hµnh vµo thanh to¸n trªn m¹ng Internet víi c¸c giao dÞch ®iÖn tö. §Çu t­ vµo c¸c chiÕn l­îc marketing ®Ó më réng thÞ tr­êng sö dông vµ thanh to¸n thÎ: t¨ng chi phÝ cho marketing ®Ó nghiªn cøu ph¸t triÓn c¸c lo¹i thÎ míi, qu¶ng c¸o, khuyÕn m¹i cho kh¸ch hµng sö dông vµ thanh to¸n thÎ B¸o c¸o cña Phßng qu¶n lý thÎ NHNT, 2001 . C¸c gi¶i ph¸p më réng kinh doanh thÎ t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam ThÎ lµ ph­¬ng tiÖn thanh to¸n, sö dông chñ yÕu cho chi tiªu vµ mua s¾m c¸ nh©n thay thÕ cho tiÒn mÆt. NÕu nh­ c¸c NHTM ViÖt Nam cã thÓ phæ biÕn viÖc sö dông thÎ cho kho¶ng 5-10% d©n sè c¶ n­íc nh»m vµo c¸c ®èi t­îng ®ang sinh sèng ë c¸c thµnh phè, thÞ x· vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc sö dông thÎ ë hÇu hÕt c¸c ®iÓm cung øng hµng ho¸, dÞch vô cho chi tiªu c¸ nh©n th× sè l­îng thÎ ë trong n­íc cã thÓ lªn tíi con sè hµng ngh×n thÎ mçi n¨m, lín gÊp hµng tr¨m lÇn so víi sè l­îng thÎ do c¸c ng©n hµng trong n­íc ph¸t hµnh hiÖn nay. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ c¸c ngµnh chøc n¨ng sÏ trî gióp nh­ thÕ nµo vµ Vietcombank nãi riªng còng nh­ c¸c NHTM nãi chung sÏ triÓn khai nh÷ng biÖn ph¸p g× ®Ó khai th¸c ®­îc tiÒm n¨ng ®ã trong nh÷ng n¨m tíi. HÖ thèng ng©n hµng t¹i mét sè n­íc ch©u ¸ nh­ Trung Quèc, Singapore, §µi Loan, Malayxia… ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng trong lÜnh vùc thÎ chØ trong mét thêi gian ng¾n nhê sù phèi hîp gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp cã liªn quan vµ sù hç trî ®Æc biÖt cña chÝnh phñ. Tõ viÖc nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn, ®Ò tµi nµy cè g¾ng ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p còng nh­ kiÕn nghÞ ®Ó thóc ®Èy më réng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ tÝn dông t¹i ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam. 1. Vietcombank – Ng©n hµng ph¸t hµnh 1.1 Hoµn thiÖn vµ ®¬n gi¶n ho¸ quy tr×nh ph¸t hµnh: HiÖn nay, Vietcombank ph¸t hµnh thÎ chñ yÕu dùa trªn thÕ chÊp vµ ký quü víi møc ký quü lµ 125% h¹n møc thÎ ®ång thêi quy tr×nh thÈm ®Þnh ph¸t hµnh thÎ cña Vietcombank còng rÊt chÆt chÏ. Víi c¸ch thøc ng©n hµng sÏ kh«ng lo rñi ro kh«ng thu ®­îc nî nh­ng l¹i g©y ra nhiÒu khã kh¨n cho kh¸ch hµng muèn sö dông thÎ dÉn ®Õn sè l­îng thÎ h¹n chÕ. ChÝnh v× vËy, ®Ó tiÕn tíi t¨ng sè l­îng thÎ ph¸t hµnh tr­íc hÕt Vietcombank cÇn hoµn thiÖn vµ ®¬n gi¶n h¬n n÷a quy tr×nh ph¸t hµnh thÎ. Kh¸ch hµng sö dông thÎ kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n mµ cßn nh­ mét ph­¬ng thøc t¨ng kh¶ n¨ng tµi chÝnh ng¾n h¹n. V× vËy, thÈm ®Þnh ®Ó ph¸t hµnh thÎ nªn xÐt ®Õn tÝnh æn ®Þnh cña thu nhËp, uy tÝn cña kh¸ch hµng vµ coi ®ã lµ h×nh thøc ®¶m b¶o (tÝn chÊp) mét c¸ch linh ho¹t h¬n lµ cø cøng nh¾c víi c¸c ®iÒu kiÖn vÒ thÕ chÊp, ký quü. §Ó lµm tèt ®iÒu nµy, Vietcombank cÇn ph¸t triÓn h¬n n÷a m¹ng l­íi tµi kho¶n c¸ nh©n vµ phèi hîp víi mét sè c«ng ty, doanh nghiÖp ®Ó khuyÕn khÝch hä tr¶ l­¬ng cho nh©n viªn vµo tµi kho¶n t¹i Vietcombank råi c¨n cø vµo ®ã cã thÓ x¸c ®Þnh t×nh h×nh ho¹t ®éng tµi chÝnh cña tõng c¸ nh©n ®Ó khuyÕn khÝch sö dông thÎ. Ngoµi ra, nh÷ng bÊt cËp trong ph¸t hµnh thÎ còng cÇn ®­îc nh×n nhËn vµ ph¶i kh¾c phôc nh÷ng thñ tôc phiÒn hµ trong ph¸t hµnh thÎ t¹i chi nh¸nh ph¸t hµnh nh­ thñ tôc tiÕp nhËn hå s¬, trong ®ã cã c¶ ®¬n xin ph¸t hµnh cã sù phª duyÖt cña gi¸m ®èc chi nh¸nh, thñ tôc l­u gi÷ hå s¬… Qu¸ tr×nh nµy cÇn söa ®æi, ®¬n gi¶n ho¸ ®Ó dÔ dµng thuËn lîi cho kh¸ch hµng nh­ng vÉn ®¶m b¶o tÝnh an toµn, hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh. Thùc hiÖn chiÕn l­îc Marketing réng r·i: HiÖn nay thÎ cßn lµ mét ph­¬ng tiÖn thanh to¸n t­¬ng ®èi míi ë ViÖt Nam. V× vËy, rÊt cÇn qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ cho s¶n phÈm thÎ ®Õn mäi ®èi t­îng kh¸ch hµng hµng kh¸c nhau. Trong khi ®ã, kh©u marketing thÎ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam vµ cña Vietcombank cßn ch­a hiÖu qu¶. §¹i ®a sè ng­êi tiªu dïng vµ phÇn lín ng­êi cung cÊp dÞch vô, tiÖn Ých trong n­íc ®Òu ch­a quen lo¹i h×nh thanh to¸n b»ng thÎ thay cho tiÒn mÆt. ThÎ míi chØ phæ biÕn trong mét sè Ýt d©n c­, chñ yÕu lµ c¸n bé ng©n hµng, quan chøc chÝnh phñ, nh÷ng ng­êi cã ng­êi th©n sinh sèng, häc tËp vµ lµm viÖcë n­íc ngoµi, vµ mét sè Ýt trÝ thøc. V× vËy, muèn cho thÎ ®­îc sö dông réng r·i th× rÊt cÇn cã mét chiÕn l­îc marketing thÎ víi c¸c chÝnh s¸ch tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, khuyÕn m¹i m¹nh mÏ… ®Õn mäi tÇng líp d©n c­. §Çu t­ cho qu¶ng c¸o trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng (b¸o chÝ, ®µi ph¸t thanh, truyÒn h×nh…) hay c¸c pan« qu¶ng c¸o trªn ®­êng phè. Lµm c¸c ch­¬ng tr×nh t×m hiÓu còng nh­ gi¶i ®¸p th¾c m¾c vÒ thÎ trªn truyÒn h×nh, phæ biÕn kiÕn thøc vÒ thÎ cho mäi ®èi t­îng d©n c­. §ång thêi, Vietcombank còng nªn thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng tµi trî cho c¸c cuéc thi kiÕn thøc, trß ch¬i kinh tÕ…®Ó nh©n ®ã truyÒn b¸ vÒ thÎ còng nh­ c¸c dÞch vô kh¸c cña ng©n hµng. Ngoµi ra, c«ng nghÖ th«ng tin ph¸t triÓn, Internet còng lµ mét ph­¬ng tiÖn h÷u hiÖu ®Ó qu¶ng c¸o cho s¶n phÈm thÎ còng nh­ cho Vietcombank-NHPH. Dùa vµo t©m lý kh¸ch hµng thÝch mua hµng ho¸ víi gi¸ rÎ, Vietcombank cã thÓ ký hîp ®ång ®¹i lý víi mét sè siªu thÞ, cöa hµng ®Ó hä chÊp nhËn gi¶m gi¸ khi kh¸ch hµng thanh to¸n b»ng thÎ cña Vietcombank ph¸t hµnh. §æi l¹i, Vietcombank sÏ cã chÕ ®é th­ëng cho CSCNT tÝnh trªn % sè tiÒn trªn ho¸ ®¬n thanh to¸n b»ng thÎ Vietcombank. C¸c CSCNT sÏ ®­îc Vietcombank giíi thiÖu víi kh¸ch hµng khi ph¸t hµnh thÎ cho hä. Thùc hiÖn theo c¸ch nµy, kh«ng nh÷ng t¹o ra ®ßn bÈy khuyÕn khÝch kh¸ch hµng sö dông thÎ mµ cßn gióp c¸c CSCNT t¨ng doanh sè b¸n hµng, chñ thÎ ®­îc gi¶m gi¸. TÊt nhiªn, gi¶i ph¸p nµy chØ thùc hiÖn trong mét giai ®o¹n ng¾n cho ®Õn khi thÎ do Vietcombank ph¸t hµnh trë nªn quen thuéc víi kh¸ch hµng. T¨ng c­êng viÖc tiÕp cËn, khuyÕn m¹i ®Ó qu¶ng c¸o vÒ sö dông thÎ cho nh÷ng ®èi t­îng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng nh­ c¸c c«ng ty lín, c«ng ty liªn doanh, c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn n­íc ngoµi ë ViÖt Nam…, phèi hîp víi hä ®Ó ph¸t hµnh mét sè l­îng thÎ lín cho nh©n viªn cña hä víi c¸c ®iÒu kiÖn ­u ®·i h¬n. §Çu t­ cho viÖc nghiªn cøu, ®­a ra nh÷ng s¶n phÈm thÎ míi: thÎ c«ng ty, thÎ liªn kÕt, thÎ ATM kiªm thanh to¸n, thÎ cã h¹n møc tÝn dông thÊp (h¹n møc nhá h¬n 10 triÖu) ®Ó chi tiªu trong n­íc… nh»m phôc vô nhu cÇu ®a d¹ng, phong phó cña kh¸ch hµng ®ång thêi tho¶ m·n c¶ ®èi víi nh÷ng ®èi t­îng kh¸ch hµng cã thu nhËp trung b×nh… Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, marketing thÎ nªn nh»m vµo ®èi t­îng kh¸ch hµng môc tiªu lµ d©n c­ ë thµnh thÞ gåm nh÷ng ng­êi lµm viÖc trong c¬ quan n­íc ngoµi, c¬ së liªn doanh, v¨n phßng ®¹i diÖn quèc tÕ ®Æt trô së t¹i ViÖt Nam hay nh÷ng ng­êi lµm viÖc trong nh÷ng ngµnh cã thu nhËp cao nh­ dÇu khÝ, b­u ®iÖn, hµng kh«ng, chñ doanh nghiÖp… §©y lµ nh÷ng ®èi t­îng cã thu nhËp cao, æn ®Þnh l¹i hay cã ®iÒu kiÖn ®i du lÞch n­íc ngoµi, c«ng t¸c trong vµ ngoµi n­íc, ¨n uèng ë nhµ hµng, nghØ ë kh¸ch s¹n… Ngoµi ra cßn cã mét bé phËn lín ng­êi n­íc ngoµi lµ c¸c nhµ ®Çu t­, chuyªn gia n­íc ngoµi… cã nhu cÇu chi tiªu th­êng ngµy lín. Mét bé phËn n÷a cã xu h­íng t¨ng lªn lµ häc sinh, sinh viªn ®i häc tËp ë n­íc ngoµi ®­îc gia ®×nh b¶o l·nh sö dông thÎ ë n­íc ngoµi. Trªn ®©y lµ nh÷ng ®èi t­îng kh¸ch hµng chÝnh mµ Vietcombank cÇn chó ý khi marketing, ph¸t triÓn viÖc ph¸t hµnh thÎ. Hîp lý ho¸ chi phÝ sö dông thÎ: HiÖn nay, chi phÝ sö dông thÎ cßn nhiÒu bÊt hîp lý. Ngoµi phÝ th­êng niªn, chñ thÎ cßn ph¶i tr¶ thªm l·i suÊt cho kho¶n tÝn dông chi tiªu, phÝ chËm tr¶, phÝ rót tiÒn mÆt, phÝ cÊp thÎ lÇn ®Çu tiªn… C¸c kho¶n phÝ nµy lµm cho viÖc sö dông thÎ trë nªn ®¾t h¬n nhiÒu so víi chi tiªu b»ng tiÒn mÆt. Thªm n÷a, l·i suÊt ®èi víi tÝn dông thÎ cao h¬n so víi l·i suÊt tÝn dông th«ng th­êng lµ mét ®iÒu bÊt hîp lý. V× vËy, hîp lý ho¸ c¸c lo¹i phÝ cho sö dông thÎ lµ mét ®iÒu cÇn chó ý ®iÒu chØnh ®Ó më réng h¬n n÷a viÖc ph¸t hµnh thÎ. T¨ng c­êng mèi quan hÖ víi c¸c tæ chøc thÎ quèc tÕ ®Ó më réng ph¹m vi sö dông thÎ: Trªn c¬ së mèi quan hÖ s½n cã, Vietcombank ph¶i th­êng xuyªn cñng cè h¬n n÷a vµ më réng mèi quan hÖ víi c¸c Tæ chøc thÎ quèc tÕ, träng tµi quèc tÕ, c¸c ng©n hµng trong vµ ngoµi n­íc. Mèi quan hÖ nµy sÏ gióp cho Vietcombank cã ®­îc uy tÝn trªn th­¬ng tr­êng, c¸c s¶n phÈm thÎ cña Vietcombank cã ®iÒu kiÖn thanh to¸n dÔ dµng, thuËn lîi cho ng­êi sö dông thÎ. §ång thêi, th«ng qua c¸c mèi quan hÖ chÆt chÏ nµy, Vietcombank cã thÓ cã ®­îc c¸c th«ng tin th­êng xuyªn, cËp nhËt liªn quan ®Õn ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ ®Ó ngµy cµng hoµn thiÖn ho¹t ®éng ph¸t hµnh cña m×nh, theo kÞp sù tiÕn bé cña thÕ giíi. 2. Vietcombank – Ng©n hµng thanh to¸n Thanh to¸n thÎ vèn lµ mét thÕ m¹nh cña Vietcombank trªn thÞ tr­êng ViÖt nam. Nh­ng tr­íc sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, Vietcombank còng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó ho¹t ®éng thanh to¸n ngµy cµng ®em l¹i lîi nhuËn lín h¬n. 2.1 Më réng m¹ng l­íi CSCNT: Thùc chÊt ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ lµ cÊp tÝn dông tiªu dïng c¸ nh©n v× thÕ ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn së thÝch, nhu cÇu cña chñ thÎ. Muèn t¨ng sè l­îng ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ, Vietcombank cÇn chó träng më réng c¸c ®iÓm cung øng hµng ho¸, dÞch vô chÊp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ, sao cho ng­êi d©n cã thÓ tho¶ m·n mäi nhu cÇu sinh ho¹t t¹i c¸c CSCNT cña Vietcombank. Thùc tÕ còng ph¶n ¸nh lµ, thÎ trong n­íc nh­ng doanh sè thanh to¸n chñ yÕu lµ ë ngoµi n­íc, nªn vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¸t triÓn CSCNT vµ tæ chøc thanh to¸n trong n­íc, ®¸p øng yªu cÇu cña c¸c tÇng líp d©n c­. HiÖn nay, m¹ng l­íi CSCNT cña Vietcombank chñ yÕu tËp trung ë c¸c thµnh phè lín nh­: Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh, §µ N½ng, Vòng Tµu… c¸c lÜnh vùc nhµ hµng, kh¸ch s¹n, quÇy b¸n vÐ m¸y bay, siªu thÞ vµ mét sè ng©n hµng lµm ®¹i lý thanh to¸n thÎ cho Vietcombank. Lo¹i h×nh nhµ hµng, kh¸ch s¹n chñ yÕu phôc vô cho ®èi t­îng kh¸ch n­íc ngoµi, doanh sè thanh to¸n thÎ ë ®©y chiÕm 60 – 70% doanh sè. Nh­ vËy, cßn mét lÜnh vùc rÊt réng lín mµ thÎ ch­a thùc sù ph¸t huy t¸c dông ®ã lµ c¸c ®iÓm b¸n hµng ho¸, quµ l­u niÖm, khu vui ch¬i gi¶i trÝ, nhµ trä… cã nhiÒu kh¸ch n­íc ngoµi lui tíi. Do vËy, chiÕn l­îc chung cña Vietcombank lµ ph¶i chØ ®¹o c¸c chi nh¸nh, ®¹i lý thanh to¸n thÎ trong n­íc ®Ó më réng m¹ng l­íi CSCNT. Cã nh­ vËy míi ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ cña viÖc më réng ph¸t hµnh thÎ. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, Vietcombank cÇn thùc hiÖn mét sè ®iÒu sau: T¨ng c­êng viÖc tiÕp thÞ, gi¶m chi phÝ vµ cung cÊp m¸y mãc thanh to¸n thÎ cho c¸c ®iÓm cung øng hµng ho¸, dÞch vô nh»m khuyÕn khÝch hä chÊp nhËn thanh to¸n thÎ. Cã chÝnh s¸ch ®·i ngé ®Æc biÖt ®Ó gi÷ nh÷ng kh¸ch hµng lµ CSCNT cã uy tÝn, doanh sè thanh to¸n thÎ cao, æn ®Þnh. Chó ý ph¸t triÓn m¹ng l­íi CSCNT t¹i c¸c nhµ hµng, kh¸ch s¹n, c¸c khu vui ch¬i, gi¶i trÝ mäc lªn ngµy cµng nhiÒu; c¸c cöa hµng thñ c«ng mü nghÖ, c¸c nhµ hµng ®Æc s¶n… vèn còng lµ n¬i th­êng xuyªn cã kh¸ch n­íc ngoµi lui tíi; ®ång thêi còng kh«ng quªn chó ý ph¸t triÓn h¬n n÷a viÖc thanh to¸n thÎ t¹i c¸c siªu thÞ, shop thêi trang… phôc vô cho ®èi t­îng kh¸ch hµng trong n­íc. TËp trung nguån vèn (vèn ph¸t triÓn c«ng nghÖ, lîi nhuËn, vèn vay…) ®Ó ®Çu t­ vµo c«ng nghÖ thanh to¸n thÎ: m¸y in thÎ, m¸y EDC, CAT… trang bÞ cho c¸c CSCNT ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh thanh to¸n t¹i c¸c CSCNT ®­îc nhanh chãng, an toµn, tiÖn lîi nhÊt. Nguån vèn nµy còng cã thÓ ®­îc dïng ®Ó ®Çu t­ trang bÞ thªm c¸c m¸y ATM ®Æt t¹i c¸c chi nh¸nh Vietcombank, c¸c trung t©m th­¬ng m¹i, trung t©m gi¶i trÝ lín, c¸c khu chî… s½n sµng phôc vô nhu cÇu chi tiªu b»ng tiÒn mÆt bÊt cø khi nµo kh¸ch hµng cÇn. Thùc hiÖn chiÕn l­îc Marketing Ho¹t ®éng ph¸t hµnh thÎ ph¶i g¾n liÒn víi viÖc më réng m¹ng l­íi chÊp nhËn thÎ, vËy nªn marketing trong thanh to¸n thÎ còng g¾n chÆt víi marketing trong ph¸t hµnh thÎ. TiÕn hµnh marketing thÎ lµ tiÕn hµnh qu¶ng c¸o, xóc tiÕn sö dông cho c¶ viÖc ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ. C¸c biÖn ph¸p cã thÓ ¸p dông lµ: qu¶ng c¸o c¸c lo¹i thÎ do Vietcombank thanh to¸n vµ c¸c CSCNT cña Vietcombank trªn b¸o chÝ, truyÒn h×nh; khuyÕn khÝch ng­êi d©n më tµi kho¶n thanh to¸n qua ng©n hµng…. ThiÕt lËp mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c ng©n hµng tham gia thanh to¸n thÎ Th­êng xuyªn gi÷ mèi quan hÖ víi c¸c ng©n hµng thanh to¸n thÎ ®Ó cïng nhau trao ®æi, häc hái kinh nghiÖm trong viÖc thanh to¸n thÎ. §Æc biÖt, khi ®· cã HiÖp héi c¸c ng©n hµng thanh to¸n thÎ ViÖt Nam th× viÖc gi÷ mèi quan hÖ nµy lµ rÊt thuËn lîi. Nhê cã hiÖp héi, c¸c ng©n hµng thanh to¸n thÎ trong n­íc cã thÓ liªn kÕt víi nhau, ®Ò ra ®­êng lèi, chÝnh s¸ch chung vÒ phÝ, quy tr×nh thanh to¸n… nh»m chèng l¹i sù c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh tõ c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi ®ång thêi t¹o ra sù thèng nhÊt trong ho¹t ®éng kinh doanh thÎ ë ViÖt Nam. Mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c ng©n hµng thanh to¸n thÎ ViÖt Nam ®· gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ cña tõng ng©n hµng thµnh viªn vµ cña ViÖt Nam nãi chung. §iÒu nµy lµm cho uy tÝn cña c¸c NHTM ViÖt Nam t¨ng lªn trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ, t¨ng sù tin t­ëng cña c¸c Tæ chøc thÎ quèc tÕ còng nh­ cña kh¸ch hµng. HiÖp héi c¸c ng©n hµng thanh to¸n thÎ b»ng mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c thµnh viªn ®· ®Ò ra ®­îc nhiÒu quyÕt s¸ch chung cho ho¹t ®éng cña m×nh vµ tr×nh lªn ng©n hµng Nhµ N­íc vµ chÝnh phñ, gãp phÇn lµm cho ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ ë ViÖt Nam ngµy cµng hiÖu qu¶ h¬n. T¨ng c­êng ®Çu t­ cho hÖ thèng trang bÞ kü thuËt phôc vô thanh to¸n thÎ Trang bÞ kü thuËt phôc vô thanh to¸n ®ãng vai trß v« cïng quan träng. Tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh chÊt l­îng dÞch vô thanh to¸n thÎ vµ thµnh b¹i trong c¹nh tranh. Do vËy, mét trong nh÷ng ®Þnh h­íng lín trong ho¹t ®éng cña Vietcombank nãi chung vµ phßng qu¶n lý thÎ Vietcombank nãi riªng lµ t¨ng c­êng ®Çu t­ vµo c«ng nghÖ cho nghiÖp vô thanh to¸n thÎ vÒ phÇn cøng, phÇn mÒm còng nh­ nguån nh©n lùc. Trong ®Çu t­ c«ng nghÖ, ®Çu t­ trang thiÕt bÞ thanh to¸n cho hÖ thèng CSCNT lµ kh«ng thÓ thiÕu. Nh­ng víi mét m¹ng l­íi CSCNT ngµy cµng réng th× ®iÒu quan träng lµ ph¶i ®¶m b¶o mét hÖ thèng qu¶n lý vµ xö lý th«ng tin cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o cho luång th«ng tin vµ luång chu chuyÓn tiÒn liªn quan ®Õn viÖc sö dông tiÒn cña chñ thÎ ®­îc th«ng suèt. HÖ thèng qu¶n lý vµ xö lý th«ng tin bao gåm c¶ phÇn cøng vµ phÇn mÒm. PhÇn cøng lµ hÖ thèng m¸y mãc, trang thiÕt bÞ, c«ng cô ®Ó thùc hiÖn. Nh­ng phÇn mÒm lµ c¸c ch­¬ng tr×nh qu¶n lý vµ bé m¸y nh©n sù còng v« cïng quan träng. ViÖc ®Çu t­ cho c«ng nghÖ kh«ng ®¬n gi¶n. Nã ®ßi hái mét l­îng vèn lín, thu håi vèn l©u dµi. Do vËy, ng©n hµng cÇn cã kÕ ho¹ch trÝch tõ quü ®Çu t­ ph¸t triÓn hoÆc huy ®éng tõ mét sè nguån dµi h¹n kh¸c ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c nµy. Cã nh­ vËy, hÖ thèng qu¶n lý míi ph¸t huy ®­îc vai trß ®¶m b¶o cung cÊp dÞch vô ®¹t chÊt l­îng cao cho kh¸ch hµng - chñ thÎ, CSCNT vµ phßng ngõa h÷u hiÖu c¸c rñi ro, thiÖt h¹i do n¹n lõa ®¶o, gi¶ m¹o g©y ra. N©ng cao h¬n n÷a c¸c tiÖn Ých cña thÎ ThÎ thanh to¸n lµ mét s¶n phÈm ®a tiÖn Ých, nh­ng ë ViÖt nam, c¸c tiÖn Ých cña thÎ míi ®­îc sö dông rÊt h¹n chÕ. §a sè sö dông thÎ ®Ó thanh to¸n ë c¸c nhµ hµng, kh¸ch s¹n, siªu thÞ.., Do vËy, n©ng cao h¬n n÷a c¸c tiÖn Ých cña thÎ ®ång nghÜa víi viÖc më réng lo¹i h×nh CSCNT: c¸c tiÖm ¨n, nhµ nghØ, cöa hµng s¸ch, tr¹m x¨ng… ®Ó chñ thÎ cã thÓ sö dông thÎ ë mäi n¬i. Ngoµi ra, Vietcombank còng cÇn triÓn khai m¹nh dÞch vô rót tiÒn tù ®éng b»ng thÎ, phôc vô 24/24 giê vµ triÓn khai viÖc thanh to¸n thÎ ®èi víi c¸c giao dÞch ®iÖn tö (E-commerce). HiÖn toµn quèc chØ cã h¬n 100 m¸y ATM cña Vietcombank phôc vô 24/24 Nguån: Phßng qu¶n lý NHNT, 12/2002 . Con sè nµy cÇn ®­îc nh©n réng ®Ó ng­êi dïng thÎ cã thÓ dÔ dµng sö dông ®­îc thÎ thanh to¸n vµ thÎ ATM cña m×nh. §èi víi chñ thÎ, Vietcombank còng cã thÓ ¸p dông chÕ ®é gi¶m l·i suÊt ®èi nh÷ng kh¸ch hµng cã doanh sè sö dông thÎ cao, th­ëng ®iÓm cho mçi lÇn cã sè tiÒn chi tiªu ®¹t mét møc nhÊt ®Þnh vµ dùa vµo sè ®iÓm ®ã ®Ó cã chÕ ®é ®·i ngé ®Æc biÖt… Ph¸t huy vai trß ng©n hµng thanh to¸n: Vietcombank thu ®­îc lîi nhuËn kh«ng nhá tõ viÖc thanh to¸n thÎ Visa, Mastercard, JCB, AMEX do vËy, trong lÜnh vùc nµy Vietcombank cÇn ph¸t huy ®Ó lµm tèt h¬n n÷a. Cô thÓ lµ: ChÊp hµnh tèt c¸c quy ®Þnh nghiªm ngÆt trong quy tr×nh thanh to¸n thÎ ®èi víi mçi lo¹i thÎ theo ®óng quy ®Þnh quèc tÕ ®Ó kh«ng xÈy ra tranh chÊp lµm mÊt thêi gian, c«ng søc, tiÒn b¹c vµ gi¶m uy tÝn cña Vietcombank. KhuyÕn khÝch c¸c CSCNT cña Vietcombank lµm tèt viÖc cung øng hµng ho¸, dÞch vô cho kh¸ch hµng vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kh¸ch hµng thanh to¸n b»ng thÎ b»ng th¸i ®é ©n cÇn, niÒm në. TiÕp tôc phèi hîp víi c¸c CSCNT, c¬ quan c«ng an… kÞp thêi ph¸t hiÖn c¸c tr­êng hîp gi¶ m¹o vÒ thÎ hay c¸c thÎ cã vÊn ®Ò mµ kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn kh¸ch hµng, lµm cho nh÷ng kh¸ch hµng trung thùc thÊy bÞ xóc ph¹m. Vai trß thanh to¸n thÎ cña ng©n hµng t¨ng lªn còng ®ång nghÜa víi viÖc uy tÝn cña Vietcombank t¨ng lªn vµ cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó t¨ng lîi nhuËn b»ng c¸ch t¨ng sè lo¹i thÎ thanh to¸n vµ ph¹m vi thanh to¸n. C¸c gi¶i ph¸p kh¸c Thùc chÊt, më réng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ tuy lµ hai qu¸ tr×nh kh¸c nhau nh­ng l¹i cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt. Mèi qu¸ tr×nh ®Òu cã sù g¾n bã chÆt chÏ víi nhau, Do vËy, ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh ph¸t hµnh thÎ t¹i Vietcombank còng ®ång nghÜa víi viÖc thóc ®Èy thanh to¸n t¹i Vietcombank. V× vËy, cÇn cã mét sè gi¶i ph¸p chung, t¹o ra m«i tr­êng cho ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ cña Vietcombank. Thµnh lËp trung t©m thanh to¸n thÎ ho¹t ®éng ®éc lËp: VÊn ®Ò t¸ch phßng qu¶n lý thÎ cña Vietcombank hiÖn nay ra, lËp thµnh mét trung t©m thÎ ho¹t ®éng ®éc lËp ®· ®­îc ®­a ra tõ l©u vµ ®Õn nay ®· thµnh mét kÕ ho¹ch cô thÓ vµ sÏ ®­îc triÓn khai trong giai ®o¹n 2001-2005. C¸c c¸n bé phßng thÎ ®ang xóc tiÕn viÖc nghiªn cøu ®Ó x©y dùng mét m« h×nh ho¹t ®éng cho trung t©m thÎ cña Vietcombank. Khi ra ®êi, trung t©m nµy sÏ ho¹t ®éng ®éc lËp: doanh thu, chi phÝ ®­îc h¹ch to¸n ®éc lËp kÓ c¶ nh÷ng chi phi vÒ nh©n sù, chi phÝ qu¶n lý, khÊu hao… Mäi ho¹t ®éng cña trung t©m sÏ dùa trªn c¬ së lîi nhuËn tõ kinh doanh thÎ, hoµn toµn kh«ng phô thuéc vµo ng©n s¸ch do Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam trung ­¬ng cÊp. ViÖc ra ®êi trung t©m thÎ ho¹t ®éng ®éc lËp nh­ vËy ch¾c ch¾n sÏ lµm cho ho¹t ®éng kinh doanh thÎ cña Vietcombank ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. T¨ng c­êng ®Çu t­ cho chiÕn l­îc nguån nh©n lùc Con ng­êi lu«n lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, ®ãng vai trß kh«ng thÓ thay thÕ ®­îc vµ quyÕt ®Þnh thµnh b¹i cña ho¹t ®éng kinh doanh. Víi kinh doanh thÎ, mét lÜnh vùc kinh doanh t­¬ng ®èi míi th× nh©n tè nµy ®ãng vai trß cµng quan träng h¬n. HiÖn nay, sau 12 n¨m ho¹t ®«ng trªn lÜnh vùc thÎ, Vietcombank ®· cã mét ®éi ngò c¸n bé thÎ n¨ng ®éng, v÷ng chuyªn m«n, ®¶m tr¸ch tèt c«ng viÖc cña m×nh. Tuy vËy, nÕu xÐt vÒ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng kinh doanh thÎ th× nh­ vËy lµ ch­a ®ñ. Chóng ta ch­a cã c¸c chuyªn gia hµng ®Çu trong ho¹t ®éng thÎ, c¸c c¸n bé qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ c¸n bé nghiÖp vô ngoµi tr×nh ®é ngo¹i ng÷ t­¬ng ®èi ph¶i cã mét tr×nh ®é tæng hîp kiÕn thøc nhÊt ®Þnh. Do vËy, ®Ó cã mét chuyÓn biÕn m¹nh mÏ trong lÜnh vùc thÎ, Vietcombank cÇn m¹nh d¹n ®Çu t­ cho nguån nh©n lùc c¶ vÒ l­îng lÉn vÒ chÊt. C¸c c¸n bé qu¶n lý ®iÒu hµnh ngoµi nh÷ng nç lùc cña b¶n th©n ph¶i ®­îc tham gia c¸c kho¸ häc dµi h¹n, bµi b¶n, cã thêi gian thùc tËp ®Ó co kiÕn thøc chuyªn s©u vµ tr×nh ®é nghiÖp vô v÷ng vµng trong kinh doanh thÎ. Còng cÇn th­¬ng xuyªn tæ chøc chøc c¸c líp ®µo t¹o, tËp huÊn nghiÖp vô hoÆc cö ®i häc t¹i c¸c tæ chøc thÎ quèc tÕ ®Ó th­êng xuyªn bæ xung, n©ng cao tr×nh ®é. Ngoµi ra, kh«ng thÓ thiÕu c¸c kÕ ho¹ch tuyÓn chän, båi d­ìng mét ®éi ngò c¸n bé míi ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc vµ vËn hµnh tèt nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ ngµy cµng hiÖn ®¹i. Phßng chèng rñi ro: Rñi ro lµ vÊn ®Ò kh«ng thÓ tr¸nh khái trong kinh doanh. Do vËy, phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro lu«n lµ mét vÊn ®Ò mµ bÊt cø ng©n hµng nµo còng cÇn ph¶i quan t©m ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ trong kinh doanh. Vietcombank cÇn th­êng xuyªn gi÷ mèi liªn hÖ víi kh¸ch hµng ®Ó tr¸nh tr­êng hîp ng©n hµng nhËn ®­îc nh÷ng th«ng b¸o kh«ng thËt vÒ chñ thÎ, dÉn ®Õn tµi kho¶n cña chñ thÎ bÞ lîi dông, sè thÎ bÞ lé. §Æc biÖt trong tr­êng hîp giao thÎ cho kh¸ch hµng qua ®­êng b­u ®iÖn cÇn cã sù x¸c nhËn chÝnh x¸c cña chÝnh chñ thÎ vµ chØ th«ng b¸o sè PIN trùc tiÕp cho kh¸ch hµng khi ng©n hµng vµ kh¸ch hµng gÆp nhau. Còng cÇn th­êng xuyªn cËp nhËt c¸c th«ng tin vÒ thÎ gi¶, thÎ cÊm l­u hµnh, thÎ bÞ mÊt c¾p, thÊt l¹c… ®Ó ®­a lªn danh s¸ch Bulletin. §ång thêi, kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng hµnh vi lîi dông nhiÒu th­¬ng vô cã gi¸ trÞ thanh to¸n nhá h¬n h¹n møc thanh to¸n ®Ó ®¹t tæng trÞ gi¸ thanh to¸n lín h¬n h¹n møc thÎ cña chñ thÎ. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m më réng ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ C¸c gi¶i ph¸p ®Ò ra cã thµnh hiÖn thùc hay kh«ng cßn tuú thuéc vµo nhiÒu yÕu tè. Tr­íc hÕt lµ sù nç lùc vµ kh¶ n¨ng cña Vietcombank, vµ tiÕp ®ã lµ phô thuéc vµo sù quan t©m gióp ®ì tõ phÝa Ng©n hµng Nhµ n­íc. Do vËy rÊt cÇn cã mét sè kiÕn nghÞ víi Ng©n hµng nhµ n­íc vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®Ó t¹o ra m«i tr­êng thuËn lîi cho ho¹t ®éng thÎ. 1. KiÕn nghÞ víi Ng©n hµng Nhµ n­íc 1.1 Hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p quy vÒ thÎ Hoµn chØnh m«i tr­êng ph¸p lý lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó thÎ trë thµnh ph­¬ng tiÖn thanh to¸n phæ biÕn trong x· héi. ThÎ do Vietcombank ph¸t hµnh hiÖn nay chÞu sù quy ®Þnh chÆt chÏ cña HiÖp héi thÎ quèc tÕ. Nh­ng chØ nh­ vËy lµ ch­a ®ñ. CÇn cã mét hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy hoµn thiÖn, ®Çy ®ñ cho viÖc ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ. ë ViÖt Nam hiÖn nay míi chØ cã duy nhÊt mét Quy chÕ cña Ng©n hµng nhµ n­íc vÒ ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ (ban hµnh ngµy 19/10/1999). §ã chØ lµ mét v¨n b¶n cã tÝnh h­íng dÉn chung cßn vÒ quy tr×nh cô thÓ th× l¹i do tõng ng©n hµng tù ®Ò ra, chø kh«ng cã sù thèng nhÊt chung. Mét khi thÎ ®· ®­îc sö dông phæ biÕn vµ trë thµnh ph­¬ng tiÖn thanh to¸n h÷u hiÖu th× rÊt cÇn cã mét ph¸p lÖnh vÒ thÎ thanh to¸n víi nh÷ng ®iÒu kho¶n chÆt chÏ, thèng nhÊt víi c¸c v¨n b¶n cã liªn quan ®Õn qu¶n lý ngo¹i hèi, tÝn dông chung. ChÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi hiÖn nay cã quy ®Þnh vÒ ®ång tiÒn thanh to¸n thÎ t¹i c¸c CSCNT nh­ng ch­a cã phÇn ®Ò cËp ®Õn h¹n møc thanh to¸n vµ tÝn dông cña thÎ do c¸c ng©n hµng trong n­íc ph¸t hµnh. ChÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi cÇn ph¶i cã quy ®Þnh riªng cho thÎ thanh to¸n, nhÊt lµ thÎ tÝn dông quèc tÕ nh»m môc ®Ých võa qu¶n lý tèt viÖc sö dông thÎ cña kh¸ch hµng, tr¸nh viÖc lîi dông thÎ ®Ó chuyÓn ngo¹i tÖ nh­ng võa ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t hµnh thÎ cña ng©n hµng vµ sö dông thÎ cña kh¸ch hµng kh«ng bÞ h¹n chÕ ë møc ®é nµo ®ã. ChÝnh s¸ch tÝn dông ph¶i cã quy ®Þnh riªng cho tÝn dông thÎ – mét lo¹i h×nh tÝn dông míi nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho ng©n hµng tù chÞu tr¸ch nhiÖm thÈm ®Þnh, ®¶m b¶o tÝn dông cho kh¸ch hµng cña m×nh, gi¶m khã kh¨n phiÒn hµ cho kh¸ch hµng ®Ó t¨ng l­îng kh¸ch hµng sö dông thÎ. Kh«ng thÓ quy ®Þnh ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o tÝn dông cho kh¸ch hµng chñ thÎ nh­ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o tÝn dông ®èi víi c¸c kho¶n vay th«ng th­êng mµ cã thÓ níi réng h¬n vµ l­u t©m h¬n ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hµng c¨n cø vµo tÝnh æn ®Þnh th­êng xuyªn cña thu nhËp. Ngoµi ra, còng cÇn quy ®Þnh râ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn dù phßng rñi ro, qu¶n lý rñi ro cho chñ thÎ vµ ng©n hµng. Ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn l­îc chung vÒ thÎ cho toµn hÖ thèng NHTM tr¸nh sù c¹nh tranh v« Ých. Ng©n hµng nhµ n­íc ®ãng vai trß to lín trong viÖc ®Þnh h­íng chiÕn l­îc chung cho c¸c NHTM thùc hiÖn dÞch vô thÎ ®Ó t¹o ra sù thèng nhÊt vÒ qu¶n lý vµ b×nh ®¼ng trong c¹nh tranh gi÷a c¸c ng©n hµng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ trong c¶ n­íc. Cïng víi Ng©n hµng nhµ n­íc, HiÖp héi c¸c ng©n hµng thanh to¸n thÎ ViÖt nam ra ®êi ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ cho sù ph¸t triÓn dÞch vô thÎ t¹i ViÖt nam. HiÖp héi c¸c Ng©n hµng thanh to¸n thÎ th­êng xuyªn lµm viÖc víi Ng©n hµng nhµ n­íc vµ duy tr× mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c Tæ chøc thÎ quèc tÕ nh»m ®Èy m¹nh h¬n n÷a viÖc ph¸t triÓn nghiÖp vô thÎ ë ViÖt Nam. Héi còng ®· thu hót hÇu hÕt c¸c ng©n hµng thùc hiÖn dÞch vô thÎ t¹i ViÖt Nam tham gia, thèng nhÊt møc phÝ, ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch chung nh»m môc ®Ých ®¶m b¶o lîi nhuËn cho tÊt c¶ c¸c ng©n hµng vµ thÞ tr­êng thÎ c¹nh tranh lµnh m¹nh. Héi còng n¾m b¾t nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi cña c¸c ng©n hµng trong hiÖp héi vÒ ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ ®Ó cïng nhau ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc, b­íc ®Çu thùc hiÖn tiªu chÝ “diÔn ®µn hîp t¸c, trao ®æi kinh nghiÖm cña c¸c ng©n hµng thanh to¸n thÎ t¹i ViÖt Nam”. Tuy vËy, ho¹t ®éng cña héi còng cÇn m¹nh mÏ, cã hiÖu qu¶ h¬n, cã nh÷ng quy ®Þnh nghiªm kh¾c vÒ chÕ tµi, ®ãng gãp tÝch cùc h¬n cho sù ph¸t triÓn dÞch vô thÎ t¹i ViÖt Nam. Héi cÇn tiÕp tôc lµ nßng cèt, ®i ®Çu trong viÖc c¶i tiÕn h×nh thøc, ph­¬ng thøc ho¹t ®éng kinh doanh thÎ. Th«ng qua HiÖp héi thÎ, Ng©n hµng nhµ n­íc cã thÓ ¸p dông nh÷ng chÝnh s¸ch chung cña m×nh cho ho¹t ®éng thÎ nh­ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc khai th¸c thÞ tr­êng, thóc ®Èy viÖc ph¸t hµnh, thanh to¸n thÎ, øng dông c«ng nghÖ thÎ ®·, ®ang vµ sÏ ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ khu vùc. Thµnh lËp trung t©m thanh to¸n liªn hµng vÒ thÎ: Thùc tÕ hiÖn nay, c¸c ng©n hµng qu¶n lý viÖc ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ theo m¹ng riªng cña m×nh, ®iÒu nµy cã lîi lµ phï hîp víi chøc n¨ng ho¹t ®éng kinh doanh, kinh phÝ ®Çu t­ thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña tõng ng©n hµng. Nh­ng qua kinh nghiÖm cña n­íc ngoµi, chóng ta còng nªn thµnh lËp mét trung t©m chuyÓn m¹ch, thanh to¸n liªn hµng vÒ thÎ. Trung t©m sÏ xö lý c¸c giao dÞch thanh to¸n thÎ do c¸c ng©n hµng trong n­íc ph¸t hµnh nh»m khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ néi ®Þa trªn c¬ së ®Çu t­ m¹ng thanh to¸n trùc tuyÕn trong néi bé tõng ng©n hµng vµ t¹o ®iÒu kiÖn gi¶m chi phÝ thanh to¸n thÎ do c¸c ng©n hµng trong n­íc ph¸t hµnh. Trung t©m nµy lµ ®Çu mèi xö lý c¸c giao dÞch cÊp phÐp, thanh to¸n, tra so¸t giao dÞch thÎ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam, ®¶m b¶o c¸c lo¹i thÎ do c¸c NHTM kh¸c nhau ph¸t hµnh cã thÓ thanh to¸n t¹i bÊt cø CSCNT nµo trong toµn hÖ thèng. C¸c giao dÞch thÎ do c¸c ng©n hµng trong n­íc ph¸t hµnh thùc hiÖn t¹i c¸c CSCNT trong n­íc sÏ ®­îc trung t©m nµy xö lý, kh«ng cÇn th«ng qua trung t©m xö lý cÊp phÐp vµ trao ®æi cña c¸c Tæ chøc thÎ quèc tÕ. §iÒu nµy sÏ lµm gi¶m tÝnh phøc t¹p vÒ h×nh thøc thanh to¸n c¸c giao dÞch néi bé trong n­íc, t¨ng tèc ®é thanh to¸n, gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò chªnh lÖch vÒ tû gi¸, tiÕt kiÖm kho¶n chi phÝ ph¶i thanh to¸n cho c¸c tæ chøc thÎ Quèc tÕ vµ thèng nhÊt chñ tr­¬ng giao dÞch thÎ ë ViÖt Nam chØ dïng VND… ®«ng thêi qua trung t©m ®ã, c¸c thµnh viªn sÏ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ h¬n trong mäi lÜnh vùc: CËp nhËt nhanh nhÊt c¸c th«ng tin vÒ thÎ gi¶ m¹o, tr¸nh thÊt tho¸t cho c¸c thµnh viªn; kÕt hîp in Ên danh s¸ch thÎ cÊm l­u hµnh; thèng nhÊt vÒ ®ång tiÒn thanh to¸n, phÝ, tû gi¸… Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch më réng kinh doanh thÎ Ng©n hµng nhµ n­íc cÇn khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng kh«ng ng¹i ®Çu t­ më réng dÞch vô thÎ b»ng viÖc trî gióp c¸c ng©n hµng trong n­íc trong viÖc ph¸t triÓn nghiÖp vô thÎ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi ®ång thêi cã biÖn ph¸p xö ph¹t nghiªm kh¾c ®èi víi nh÷ng vi ph¹m quy chÕ ho¹t ®éng thÎ. Ng©n hµng nhµ n­íc cÇn cho phÐp c¸c c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i thµnh lËp quü phßng ngõa rñi ro cho nghiÖp vô thÎ, thµnh lËp bé phËn qu¶n lý phßng ngõa rñi ro chung cho c¸c NHPH, NHTT thÎ n»m trong trung t©m phßng ngõa rñi ro cña Ng©n hµng nhµ n­íc. Ng©n hµng nhµ n­íc nªn th­êng xuyªn phèi hîp víi c¸c NHTM tæ chøc nh÷ng kho¸ häc, héi th¶o, trao ®æi kinh nghiÖm vÒ thÎ cho c¸c NHTM cïng tham gia; giíi thiÖu ®Ó c¸c NHTM thu thËp th«ng tin, tµi liÖu chuyªn ®Ò vÒ thÎ; cïng c¸c NHTM trao ®æi kinh nghiÖm, gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Cho phÐp c¸c NHTM ViÖt Nam ®­îc ¸p dông linh ho¹t mét sè ­u ®·i nhÊt ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh cña c¸c lo¹i thÎ do ng©n hµng ViÖt Nam ph¸t hµnh so víi c¸c lo¹i thÎ cña c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi hay chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi ph¸t hµnh. Ng©n hµng nhµ n­íc cÇn gi÷ vai trß chñ ®¹o trong viÖc x©y dùng c¸c ®Ò ¸n, tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ vèn ®Çu t­ ®Ó trªn c¬ së ®ã huy ®éng c¸c nguån vèn trong vµ ngoµi n­íc ®Çu t­ cho lÜnh vùc thÎ. 2. KiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ §Èy m¹nh c«ng t¸c ®Êu tranh chèng téi ph¹m vÒ thÎ HiÖn nay, sè téi ph¹m cã liªn quan ®Õn thÎ ngµy cµng gia t¨ng. ë ViÖt Nam, ph¸p luËt thiÕu vµ cßn nhiÒu s¬ hë, trang bÞ kü thuËt cßn thiÕu sÏ lµ m¶nh ®Êt lý t­ëng cho bän téi ph¹m ho¹t ®éng. V× vËy, cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh x©y dùng ph¸p luËt, c¸c v¨n b¶n d­íi luËt vÒ kinh tÕ, bæ sung c¸c luËt hiÖn hµnh; bé luËt h×nh sù n­íc ta cÇn sím ®­a ra khung h×nh ph¹t cho c¸c téi ph¹m liªn quan ®Õn thÎ nh­: s¶n xuÊt, tiªu thô thÎ gi¶, ¨n c¾p m· sè… nãi chung vµ ho¹t ®éng ng©n hµng nãi riªng. Ngoµi ra, c¸c c¬ quan chøc n¨ng cã liªn quan nh­ Bé c«ng an, c¶nh s¸t kinh tÕ, c¶nh s¸t quèc tÕ… còng cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p phèi hîp víi ng©n hµng trong viÖc ph¸t hiÖn vµ xö lý téi ph¹m trong lÜnh vùc nµy. §Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ViÖc ®Çu t­, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, trang bÞ kü thuËt ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng kh«ng lµ vÊn ®Ò cña riªng ngµnh ng©n hµng mµ cña c¶ n­íc ta, n»m trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ n­íc. Do vËy, nhµ n­íc cÇn chó ý ®Çu t­ cho lÜnh vùc nµy, nhanh chãng ®­a n­íc ta theo kÞp c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi vÒ c«ng nghÖ ng©n hµng. Riªng ®èi víi lÜnh vùc thÎ, nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ trang bÞ c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô thanh to¸n, ph¸t hµnh thÎ mµ nÕu chØ cã ngµnh ng©n hµng th× kh«ng thÓ ®¸p øng næi. T¹o m«i tr­êng kinh tÕ x· héi æn ®Þnh Mét m«i tr­êng kinh tÕ x· héi æn ®Þnh lu«n lµ nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho mäi sù ph¸t triÓn. Ph¸t triÓn thÎ còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt ®ã. Kinh tÕ x· héi cã æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× ®êi sèng cña ng­êi d©n míi ®­îc c¶i thiÖn, quan hÖ quèc tÕ míi ®­îc më réng, míi cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi c¸c c«ng nghÖ thanh to¸n hiÖn ®¹i cña ng©n hµng. Kinh tÕ x· héi cã ph¸t triÓn th× ng©n hµng míi cã thÓ më réng ®­îc ®èi t­îng phôc vô cña m×nh. §Çu t­ cho hÖ thèng gi¸o dôc §Çu t­ cho hÖ thèng gi¸o dôc lµ ®Çu t­ ph¸t triÓn nh©n tè con ng­êi. VÊn ®Ò nµy ph¶i n»m trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn chung cña mét quèc gia. Do vËy, muèn cã mét ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, ®Æc biÖt trong mét ngµnh ¸p dông nhiÒu c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo bËc nhÊt trªn thÕ giíi nh­ ng©n hµng th× cÇn cã mét ®­êng lèi chiÕn l­îc chØ ®¹o cña nhµ n­íc. Nhµ n­íc cÇn khuyÕn khÝch c¸c tr­êng ®¹i häc më ra nh÷ng ngµnh häc chuyªn m«n vÒ thÎ ng©n hµng, c«ng nghÖ thÎ n»m trong khèi ngµnh kinh tÕ chung. Tãm l¹i, sù trî gióp cña nhµ n­íc lµ mét vÊn ®Ò v« cïng quan träng ®èi víi mäi ngµnh, mäi cÊp. NÕu cã nh÷ng biÖn ph¸p hç trî m¹nh mÏ cña chÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch thuÕ, quy ®Þnh vÒ luËt ph¸p… ®Ó c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã ®Þnh h­íng triÓn khai dÞch vô thÎ thanh to¸n gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi l©u dµi th× nhÊt ®Þnh dÞch vô nµy sÏ thu ®­îc kÕt qu¶ kh¶ quan. kÕt luËn Theo nghÜa réng, thÎ thanh to¸n nãi chung bao gåm tÊt c¶ c¸c lo¹i: thÎ sÐc, thÎ rót tiÒn mÆt, thÎ ghi nî, thÎ tÝn dông… ThÎ thanh to¸n lµ mét trong nh÷ng thµnh tùu cña ngµnh c«ng nghiÖp ng©n hµng. §ã lµ cuéc c¸ch m¹ng trong lÜnh vùc tµi chÝnh c¸ nh©n vµ sÏ kh«ng cã sù bïng næ trong ngµnh c«ng nghiÖp b¸n lÎ vµo nh÷ng n¨m 1970 vµ 1980 nÕu kh«ng cã sù ra ®êi cña thÎ. Sù ph¸t triÓn cña thÎ lµ thµnh qu¶ cña sù ®æi míi vµ kh¶ n¨ng marketing cña c¸c chuyªn gia ng©n hµng thÕ giíi. Trong hÖ thèng ng©n hµng, h×nh thøc s¬ khai cña thÎ lµ charge-it, mét hÖ thèng mua b¸n chÞu trong ngµnh ng©n hµng. HÖ thèng nµy më ®­êng cho sù ra ®êi cña thÎ vµo n¨m 1951. Víi nh÷ng lîi Ých cña hÖ thèng thanh to¸n nµy, cµng ngµy cµng cã nhiÒu tæ chøc tÝn dông tham gia thanh to¸n. Tuy nhiªn, ®Ó h×nh thøc thanh to¸n thÎ cã thÓ thu hót ®­îc kh¸ch hµng cÇn ph¶i cã mét m¹ng l­íi thanh to¸n lín, kh«ng chØ trong ph¹m vi mét ®Þa ph­¬ng, mét quèc gia mµ trªn ph¹m vi toµn cÇu. Ngµy nay, cã 4 tæ chøc thÎ quèc tÕ lín nhÊt lµ VISA, MASTERCARD, AMEX, JCB. C¸c thÎ chñ yÕu ®Òu do 4 tæ chøc thÎ nãi trªn ph¸t hµnh. Do thÎ ngµy cµng ®­îc sö dông réng r·i, c¸c c«ng ty vµ c¸c ng©n hµng liªn kÕt víi nhau ®Ó khai th¸c lÜnh vùc thu hót nhiÒu lîi nhuËn nµy. ThÎ dÇn dÇn ®­îc xem nh­ mét c«ng cô v¨n minh, thuËn lîi trong c¸c cuéc giao dÞch mua b¸n. C¸c lo¹i thÎ MasterCard, Visa, Amex, JCB ®­îc sö dông réng r·i trªn toµn cÇu vµ cïng ph©n chia nh÷ng thÞ tr­êng réng lín. T¹i ViÖt nam, Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng lµ ng©n hµng ®Çu tiªn tiÕn hµnh nghiÖp vô thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ - ®­a h×nh thøc thanh to¸n thÎ vµo thÞ tr­êng n­íc ta. N¨m 1990, lÇn ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam, NHNT ViÖt Nam ®· tham gia lµm ®¹i lý thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ vµ thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ to lín. N¨m 1993, NHNT ViÖt Nam ph¸t hµnh thÎ ng©n hµng ®Çu tiªn (chip card) vµ ®Õn n¨m 1995 ph¸t hµnh thÎ ATM - thÎ ghi nî. Víi nh÷ng thµnh qu¶ ®¹t ®­îc vµ uy tÝn ngµy cµng t¨ng, tõ n¨m 1996, NHNT ViÖt Nam ®· ®­îc c¸c tæ chøc thÎ quèc tÕ lµ VISA vµ MASTER CARD kÕt n¹p lµ thµnh viªn chÝnh thøc, trùc tiÕp tham gia ph¸t hµnh thÎ tÝn dông quèc tÕ. NHNT ViÖt Nam còng ®­îc tæ chøc thÎ AMEX vµ JCB cho phÐp ®éc quyÒn thanh to¸n c¸c lo¹i thÎ cho 2 tæ chøc nµy ë ViÖt Nam. §Õn nay, NHNT ViÖt Nam võa lµ ng©n hµng ph¸t hµnh, võa lµ ng©n hµng thanh to¸n. C¸c lo¹i thÎ do NHNT ph¸t hµnh lµ MasterCard vµ Visa, c¸c lo¹i thÎ NHNT trùc tiÕp thanh to¸n lµ MasterCard, Visa, JCB, AMEX. Th¸ng 3/2003, NHNT võa chÝnh thøc khai tr­¬ng thªm dÞch vô míi cña m×nh – ph¸t hµnh thÎ AMERICAN EXPRESS VCB vµ trë thµnh nhµ ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ chÝnh thøc cña American Express t¹i ViÖt nam. DÞch vô ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ kh«ng ph¶i lµ dÞch vô míi ®èi víi ngµnh ng©n hµng thÕ giíi. Nh­ng ®èi víi qui m« vµ møc ®é ph¸t triÓn cña ngµnh ng©n hµng ViÖt nam, dÞch vô nµy vÉn cßn ch­a thùc sù ®­îc triÖt ®Ó khai th¸c. NHNT ViÖt nam lµ mét ng©n hµng lín víi kh¸ nhiÒu dÞch vô tiªn tiÕn nh­ng dÞch vô thÎ vÉn ch­a chiÕm tû träng ®¸ng kÓ trong nguån thu cña ng©n hµng. V­íng m¾c nµy cã dÊu Ên cña c¶ b¶n th©n ng©n hµng lÉn c¬ chÕ vµ m«i tr­êng kinh tÕ x· héi n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. §Ó cã thÓ thóc ®Èy vµ khuyÕn khÝch ng­êi d©n dïng thÎ thanh to¸n thay cho tiÒn mÆt, NHNT ViÖt nam cßn rÊt nhiÒu viÖc ph¶i lµm. §ång thêi, Nhµ n­íc còng cÇn cã nhiÒu biÖn ph¸p hç trî ®Ó c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cã c¬ së ph¸p lý æn ®Þnh vµ nÒn t¶ng kinh tÕ x· héi v÷ng ch¾c cho viÖc më réng vµ n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô thÎ tÝn dông, thÎ thanh to¸n trong vµ ngoµi n­íc, gãp phÇn vµo môc tiªu xãa bá dÇn thãi quen dïng tiÒn mÆt trong chi tiªu cña ng­êi d©n, t¹o nÕp sèng vµ t­ duy chi tiªu, thanh to¸n tiªn tiÕn nh­ nh÷ng quèc gia v¨n minh, ph¸t triÓn trªn toµn cÇu ./. Hµ néi, th¸ng 5 n¨m 2003 NguyÔn thÞ Thu Ph­¬ng