Khóa luận Thực trạng và những đề xuất về hoạt động hướng dẫn du lịch tại các điểm tham quan trên Vịnh Hạ Long

ë phÝa T©y Nam VÞnh H¹ Long c¸ch c¶nh tµu du lÞch 4km, trªn ®¶o §Çu Gç ë ®é cao 25m so víi mùc n­íc biÓn. §­êng lªn ®éng Thiªn Cung v¸ch ®¸ cheo leo, hai bªn c©y che phñ um tïm. Qua mét khe cöa hÑp, lßng ®éng ®ét ngét më ra kho¶ng kh«ng bªn trªn mét mÆt b»ng h×nh tø gi¸c víi chiÒu dµi h¬n 130m. Cµng vµo trong ta cµng ngì ngµng tr­íc vÎ ®Ñp hÕt søc sinh ®éng vµ léng lÉy do th¹ch nhò t¹o nªn. Trªn v¸ch ®éng phÝa ®«ng lµ mét bøc tranh hoµnh tr¸ng ®å sé, trong ®ã næi bËt lªn nh÷ng nh©n vËt trong chuyÖn cæ tÝch x­a, ®­êng nÐt mÒm m¹i uyÓn chuyÓn vµ v« cïng tinh tÕ s¾c s¶o tíi tõng chi tiÕt nhá, nh÷ng khèi ®iªu kh¾c dï lµ ®å sé hay nhá bÐ ®Òu ®­îc bµn tay t¹o ho¸ trau chuèt tØ mØ. §i gi÷a lßng ®éng ta sÏ cã c¶m gi¸c nh­ ®ang ®i trong “ b¶o tµng mÜ thuËt” v« cïng ®éc ®¸o, c«ng phu, k× thó v­ît khái tµi trÝ vµ søc t­ëng t­îng cña con ng­êi §éng g¾n liÒn víi truyÒn thuyÕt vÒ vua Rång x­a. ChuyÖn kÓ r»ng: “ sau khi vua Rång gióp d©n ta ®¸nh tan giÆc gi· vua Rång trë vÒ ®éng. N¨m ®ã trêi h¹n h¸n d©n t×nh mÊt mïa nªn hä ph¶i cÇu cøu vua Rång ra tay lµm m­a. Bao nhiªu ng­êi ra ®i mµ kh«ng cã ngµy trë vÒ. Kh«ng sî nguy hiÓm gian nan, cã mét ®«i vë chång trÎ quyÕt t©m cïng nhau ®i t×m gÆp vua Rång. Ng­êi con g¸i cña hä ra ®êi ®Æt tªn lµ nµng M©y. nµng M©y lín lªn ®· lµm xao xuyÕn tr¸i tim hoµng tö Rång vµ t×nh yªu ®· gióp hä t×m ®Õn víi nhau, ®¸m c­íi ®­îc tæ chøc 7 ngµy 7 ®ªm t¹i khu vùc trung t©m ®éng. §Ó chóc mõng ®¸m c­íi nh÷ng chó rång bay l­în lóc Èn lóc hiÖn trong rõng m©y nhò ®¸, nh÷ng chó voi c«ng kªnh nhau lªn nh¶y móa, nh÷ng con m·ng xµ lín tr­ên m×nh quÊn quanh c©y ®a cæ thô, hai chó s­ tö ®¸ nh¶y móa bêm tãc tung bay, trªn cao nh­ng chó ®¹i bµng rang réng ®«i c¸ch khæng lå. Mét chó voi lín ®­îc trang trÝ diªm dóa c«ng phó ®ang n»m phñ phôc chê c« d©u chó rÓ b­íc xuèng. C¶nh t­îng v« cïng t­ng bõng n¸o nhiÖt.” Trung t©m ®éng lµ bèn cét trô to lín lùc l­ìng chèng ®ì thiªn ®×nh. Tõ ch©n cét tíi ®Ønh ®Òu ®­îc “ch¹m næi” nhiÒu h×nh thï k× l¹ nh­ chim c¸, c¶nh sinh ho¹t cña con ng­êi, hoa l¸ cµnh…trªn v¸ch ®éng phÝa b¾c lµ c¶nh mét bÇy tiªn n÷ ®ang móa h¸t chóc mõng ®¸m c­íi. D­íi vßm ®éng cao vót, tõng chïm nhò ®¸ rñ xuèng mu«n mµu t¹o thµnh bøc rÌm ®¸ tù nhiªn léng lÉy. §©u ®ã cã tiÕng trèng bËp bïng nh­ trong ®ªm héi lµng x­a. §ã chÝnh lµ tiÕng giã thæi qua kÏ ®¸. Nh×n lªn vßm ®éng mµu th¹ch nhò xanh nh­ d¸t ngäc ta ngì nh­ ®ang ®øng trong c¶nh bång lai vËy. Tíi ng¨n ®éng cuèi cïng nh÷ng luång ¸nh s¸ng tr¾ng xanh ®á, xen lÉn phèi mµu t¹o nªn khung c¶nh hoa lÖ. Mét khe n­íc tù nhiªn bèn mïa tu«n ch¶y rãc r¸ch, n¬i ®©y cã ba chiÕc ao n­íc trong v¾t. Theo truyÒn thuyÕt ®©y lµ n¬i nµng M©y th­êng t¾m cho 100 ng­êi con cña m×nh vµ nu«i hä tr­ëng thµnh. Mét con ®­êng dÉn ra phÝa ngoµi quanh co uèn khóc, ®ã chÝnh lµ con ®­êng mµ nµng M©y cïng 50 ng­êi con c¶u m×nh ra ®i ®Ó khai ph¸ vïng ®Êt míi, 50 ng­êi con ë l¹i cïng víi ng­êi cha x©y dùng quª h­¬ng, di vËt mµ ng­êi mÑ ®Ó l¹i lµ bÇu vó tiªn trµn trÒ søc sèng. Hang §Çu Gç Gi÷a non n­íc m©y trêi H¹ Long tuyÖt mÜ, mét c¸i hang mang tªn rÊt méc m¹c d©n d·: hang §Çu Gç. Hang n»m trªn ®¶o §Çu Gç. Tõ phÝa xa nh×n l¹i cöa hang cã mµu xanh lam h×nh mét con søa biÓn, qua 90 bËc ®¸ x©y ta tíi cöa hang. Vßm hang cao kho¶ng 25 m, tõ trªn cao Êy hµng tr¨m nhò ®¸ rñ xuèng nh­ mét dßng th¸c kú l¹. Hang ®­îc chia lµm 3 ng¨n chÝnh. Ng¨n phÝa ngoµi cã h×nh vßm cuèn trµn trÒ ¸nh s¸ng tù nhiªn, trÇn hang lµ mét bøc “tranh s¬n dÇu” khæng lå, m« t¶ phong c¶nh thiªn nhiªn hoang s¬ víi nh÷ng rõng m¨ng ®¸, nhò ®¸ mu«n mµu t¹o nªn nhiÒu h×nh thï kú l¹ tuú theo trÝ t­ëng t­îng phong phó cña mçi ng­êi: nh÷ng ®µn voi ®ang ®i kiÕm ¨n, nh÷ng chó h­¬u sao ng¬ ng¸c, chó s­ tö lim dim ngñ…phÝa d­íi lµ mét chó rïa ®ang b¬i gi÷a bÓ n­íc mªnh m«ng. §øng d­íi vßm hang ta cã c¶m gi¸c nh­ ®ang ®øng gi÷a mét toµ l©u ®µi cæ kÝnh, cã lèi kiÕn tróc ®å sé vµ hïng vÜ. V­ît qua ng¨n thø nhÊt, qua mét khe cöa hÑp, ta sÏ b­íc vµo ng¨n thø hai cña hang, ¸nh s¸ng chiÕu vµo ®©y mê ¶o, nh÷ng bøc tranh míi l¹ hiÖn lªn long lanh huyÒn bÝ. Nh÷ng chïm hoa ®¸ lóc Èn lóc hiÖn, nh÷ng h×nh ¶nh võa quen thuéc võa xa l¹ t¹o cho con ng­êi võa sî sÖt võa tß mß. Tíi ng¨n thø ba cña hang, lßng hang ®ét ngét réng më. TËn cïng hang lµ giÕng tiªn bèn mïa n­íc ngät trong v¾t. BÊt gi¸c ta cã nh×n lªn phÝa trªn trong ¸nh s¸ng mê ¶o, ta nhËn ra bèn xung quanh lµ h×nh ¶nh toµ thµnh cæ, trªn ®ã ®ang diÔn ra mét trËn hçn chiÕn cña nh÷ng chó voi, ngùa ®ang xung trËn, ng­êi vµ ngùa chen chóc, g­¬m gi¸o tua tña, tÊt c¶ nh­ ®ang x«ng lªn vµ bçng d­ng bÞ ho¸ ®¸. Theo truyÒn thuyÕt x­a kÓ r»ng: trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Nguyªn M«ng, TrÇn H­ng §¹o ®· cho chuÈn bÞ nhiÒu cäc gç lim ë ®©y ®Ó c½m xuèng lßng s«ng B¹ch §»ng, t¹o nªn mét trËn thuû chiÕn vang déi trong lÞch sö. Sau ®ã cßn rÊt nhiÒu mÈu gç sãt l¹i, v× vËy hang mang tªn §Çu Gç, hay hang GiÊu Gç. NÕu ®éng Thiªn Cung hoµnh tr¸ng tinh tÕ, hiÖn ®¹i th× hang §Çu Gç trÇm mÆc, uy nghi, ®å sé. Cuèn “Kú quan thÕ giíi” cña Ph¸p xuÊt b¶n n¨m 1938 ®· gäi hang §Çu Gç lµ ®éng cña c¸c k× quan. N¨m 1917, vua Kh¶i §Þnh lªn th¨m hang §Çu Gç, ngì ngµng tr­íc vÎ ®Ñp thÇn tiªn cña t¹o ho¸, «ng ®· cho kh¾c mét tÊm v¨n bia víi néi dung ca ngîi c¶nh ®Ñp cña non n­íc H¹ Long vµ hang §Çu Gç. HiÖn nay tÊm bia ®¸ vÉn cßn ë phÝa bªn ph¶i cöa hang. §¶o Ti Tèp §¶o Ti Tèp c¸ch c¶ng tµu du lÞch B·i Ch¸y kho¶ng 7-8km vÒ phÝa ®«ng nam. Trªn ®¶o cã b·i t¾m h×nh vÇng tr¨ng l­ìi liÒm «m trän lÊy ®¶o. B·i c¸t tuy nhá, nh­ng rÊt tho¸ng ®·ng vµ yªn tÜnh, bèn mïa n­íc s¹ch vµ trong xanh, ®Æc biÖt phong c¶nh trêi m©y, non n­íc ë ®©y tuyÖt ®Ñp. Ngµy 22/11/1962 hßn ®¶o nhá nµy ®­îc ®ãn Hå chñ tÞch vµ nhµ du hµnh vò trô Giec Man Ti Tèp. §Ó ghi dÊu kû niÖm chuyÕn ®i ®ã, Hå chñ tÞch ®· ®Æt tªn cho ®¶o lµ Ti Tèp. N¬i ®©y ®· trë thµnh ®iÓm du lÞch t¾m biÓn hÊp dÉn. C¸c dÞch vô thuª ¸o t¾m, phao b¬i, n­íc ngät lu«n s½n sµng phôc vô kh¸ch. Hang Söng Sèt N»m ë khu vùc trung t©m cña Di s¶n thÕ giíi VÞnh H¹ Long, hang Söng Sèt thuéc ®¶o Bå Hßn. §©y lµ mét hang réng vµ ®Ñp vµo bËc nhÊt cña VÞnh H¹ Long vµ ®©y còng lµ n¬i tËp trung nhiÒu ®¶o ®¸ cã h×nh d¹ng ®Æc s¾c kh«ng n¬i nµo cã ®­îc. §­êng lªn hang Söng Sèt luån d­íi nh÷ng t¸n l¸ rõng, nh÷ng bËc ®¸ ghÐp cheo leo, du kh¸ch võa cã ®­îc c¸i thó cña ng­êi leo nói, võa cã c¸i h¸o høc nh­ ®ang ®i lªn trêi. Hang ®­îc chia lµm hai ng¨n chÝnh, toµn bé ng¨n ®Çu nh­ mét nhµ h¸t lín réng thªnh thang. TrÇn hang ®­îc phñ b»ng mét líp “th¶m nhung” ãng m­ît, v« sè nh÷ng “chïm ®Ìn” treo b»ng nhò ®¸ rùc s¸ng long lanh, nh÷ng t­îng ®¸, voi ®¸, h¶i cÈu, m©m x«i, hoa l¸…tÊt c¶ d­êng nh­ ®ang rung rinh xao ®éng gi÷a câi thùc vµ m¬. Ch­a hÕt ngì ngµng tr­íc vÎ ®Ñp thÇn k× ë ng¨n ®Çu, ta b­íc vµo ng¨n thø hai b»ng mét con ®­êng nhá. Mét luång ¸nh s¸ng ïa vµo rùc rì, hang më ra mét khung c¶nh hoµn toµn kh¸c l¹, ng¨n hang réng mªnh m«ng cã thÓ chøa ®­îc hµng ngµn ng­êi. §i vµo trong c¶nh trÝ cßn l¾m ®iÒu k× l¹, nh­ c©y ®a cæ thô t¸n l¸ sum suª, chó gÊu biÓn, khñng long…Tíi ®Ønh cao nhÊt cña hang, bÊt ngê mét khu v­ên th­îng uyÓn më ra tr­íc m¾t ta, cã hå n­íc trong v¾t, phong c¶nh s¬n thuû h÷u t×nh, mu«n loµi c©y cá cïng nhiÒu loµi chim mu«ng sinh sèng. Tõng ®µn khØ vÉn th­êng kÐo nhau xuèng ®©y t×m hoa qu¶ lµm n¸o ®éng c¶ vïng. Hang réng kho¶ng 10 000m2 ®©y lµ mét trong nh÷ng hang ®éng karst ®iÓn h×nh, cã gi¸ trÞ khoa häc cao. Ngay c¹nh lèi ra vµo lµ nhò ®¸ cã h×nh con ngùa vµ mét thanh g­¬m dµi. TruyÒn thuyÕt x­a kÓ r»ng: sau khi ®¸nh tan giÆc ¢n, Th¸nh Giãng ®· gióp d©n chóng ë ®©y ®¸nh ®uæi yªu ma, khi dÑp xong lo¹n, Th¸nh Giãng bay vÒ trêi, ®Ó l¹i thanh g­¬m vµ con ngùa quý ®Ó trÊn an d©n chóng, xua ®uæi yªu qu¸i. HiÖn nay trong lßng hang cßn nhiÒu h×nh ¶nh tù nhiªn d­êng nh­ lµ nh÷ng dÊu tÝch cña trËn chiÕn ¸c liÖt ®ã, vÕt ch©n ngùa Giãng trë thµnh nh÷ng ao hå nhá xinh xinh cïng nhiÒu t¶ng ®¸ to lín vì vôn… Lµng chµi Cöa V¹n Lµng chµi Cöa V¹n (th«n Cöa V¹n) lµ lµng chµi lín nhÊt trong céng ®ång d©n chµi ë trªn VÞnh H¹ Long. HiÖn nay ®· x©y dùng Trung t©m v¨n ho¸ næi Cöa V¹n – lµ mét dù ¸n nhá trong khu«n khæ dù ¸n B¶o tµng sinh th¸i H¹ Long. §©y lµ n¬i tr­ng bµy, giíi thiÖu vµ thuyÕt minh c¸c di s¶n v¨n ho¸ vËt thÓ vµ phi vËt thÓ ®éc ®¸o cña céng ®ång d©n chµi sèng trªn vÞnh. T¹i ®©y du kh¸ch còng sÏ cã nh÷ng tr¶i ngiÖm ®Ých thùc vÒ cuéc sèng cña ng­êi d©n chµi b»ng c¸ch tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng ®¸nh b¾t h¶i s¶n theo ph­¬ng thøc truyÒn thèng, ®an l­íi, chÕ biÕn c¸c mãn ¨n tõ ®Æc s¶n biÓn, th­ëng thøc v¨n nghÖ cïng víi ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng. MÆt kh¸c, trung t©m v¨n ho¸ næi Cöa V¹n còng gãp phÇn c¶i thiÖn tÝch cùc ®êi sèng kinh tÕ cña céng ®ång d©n chµi, gióp hä nhËn thøc ®­îc tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc gi÷ g×n m«i tr­êng VÞnh H¹ Long còng chÝnh lµ b¶o vÖ lîi Ých cña m×nh. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ho¹t ®éng h­íng dÉn du lÞch t¹i c¸c ®iÓm th¨m quan trªn VÞnh H¹ Long Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Æc biÖt sau N¨m du lÞch H¹ Long 2003, l­îng kh¸ch du lÞch c¶ trong vµ ngoµi n­íc tõ kh¾p n¬i å ¹t ®æ vÒ H¹ Long. Sù t¨ng nhanh vÒ sè l­îng kh¸ch lµ kÕt qu¶ cña c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ du lÞch mµ gãp phÇn kh«ng nhá vµo ®ã lµ nhê nh÷ng nç lùc, cè g¾ng cña ho¹t déng h­íng dÉn du lÞch do ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long trùc tiÕp chØ ®¹o vµ qu¶n lý. §©y lµ mét c¬ quan chuyªn m«n cã tr¸ch nhiÖm gióp UBND tØnh Qu¶ng Ninh b¶o tån vµ ph¸t huy gi¸ trÞ cña VÞnh H¹ Long, mµ träng t©m lµ khu vùc Di S¶n. Kh¸ch du lÞch khi ®Õn th¨m quan VÞnh H¹ Long ngoµi mong muèn chiªm ng­ìng k× quan v« gi¸, hä cßn hy väng sÏ nhËn ®­îc th«ng tin hÊp dÉn vÒ ®Þa ®iÓm n¬i hä ®Õn vµ sù phôc vô nhiÖt t×nh chu ®¸o tõ c¸c dÞch vô du lÞch. ChÝnh v× vËy, viÖc xem xÐt thùc tr¹ng ho¹t ®éng h­íng dÉn du lÞch ph¶i trªn c¶ hai khÝa c¹nh: con ng­êi vµ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt phôc vô cho ho¹t ®éng h­íng dÉn. 2.1 §éi ngò h­ìng dÉn viªn Trong ph¹m vi ®Ò tµi nhá hÑp chØ xÐt ®Õn h­íng dÉn viªn c«ng t¸c t¹i Trung t©m tuyªn truyÒn h­íng dÉn cña Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long. 2.1.1 Sè l­îng h­íng dÉn viªn HiÖn t¹i, Trung t©m tuyªn truyÒn h­íng dÉn gåm cã tÊt c¶ 50 h­íng dÉn viªn c«ng t¸c ë 5 ®Þa ®iÓm chÝnh lµ: C¶ng tµu du lÞch B·i Ch¸y, §éng Thiªn Cung, hang §Çu Gç, hang Söng Sèt vµ lµng chµi Cöa V¹n. C¬ cÊu ®é tuæi Thêi ®iÓm:th¸ng 4/2007 §é tuæi Sè l­îng (ng­êi) Tû lÖ (%) 20 – 25 21 42 26 - 30 20 40 31 - 35 8 16 36 - 40 0 0 Trªn 40 1 2 Tæng céng 50 100 B¶ng 1 : C¬ cÊu ®é tuæi h­íng dÉn viªn (Nguån: Trung t©m tuyªn truyÒn h­íng dÉn) Nh×n vµo b¶ng sè liÖu trªn, ta nhËn thÊy sè l­îng h­íng dÉn viªn phÇn lín ë ®é tuæi cßn trÎ, trong ®é tuæi 20 - 30, chiÕm tíi 82% tæng sè l­îng h­íng dÉn viªn. §iÒu nµy ph¶n ¸nh sù phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña ngµnh du lÞch - mét ngµnh kinh tÕ n¨ng ®éng, ®ßi hái mét ®éi ngò lao ®éng trÎ, cã søc khoÎ.Do tÝnh chÊt c«ng viÖc cña ho¹t ®éng h­íng dÉn ph¶i lu©n phiªn gi÷a c¸c ®Þa ®iÓm kh¸c nhau, kho¶ng mét th¸ng c¬ quan s¾p xÕp l¹i n¬i c«ng t¸c cho h­íng dÉn viªn, v× thÕ ®éi h×nh trÎ sÏ dÔ dµng thÝch nghi h¬n víi ®iÒu kiÖn n¬i lµm viÖc liªn tôc thay ®æi. Sè l­îng h­íng dÉn viªn ë ®é tuæi trung b×nh chiÕm 18% tû lÖ nµy lµ kh¸ cao. §©y còng lµ mét yÕu tè thuËn lîi t¹o ra m«i tr­êng lµm viÖc cã sù c¹nh tranh vµ sù tiÕp thu häc hái gi÷a ®éi ngò h­íng dÉn viªn trÎ vµ ®éi ngò h­íng dÉn viªn cã kinh nghiÖm h¬n. Tuy nhiªn ®éi ngò nµy ®­îc träng dông vµ ®¶m nhiÖm nhiÒu c«ng viÖc quan träng. V× thÕ c¬ héi ph¸t triÓn cña ®éi ngò h­íng dÉn viªn trÎ bÞ h¹n chÕ. C¬ cÊu giíi tÝnh: Giíi tÝnh Sè l­îng (ng­êi) Tû lÖ (%) N÷ 43 86 Nam 7 14 Tæng céng 50 100 B¶ng 2: C¬ cÊu tû lÖ giíi tÝnh h­íng dÉn viªn (Nguån: Trung t©m tuyªn truyÒn h­íng dÉn) Do chÝnh s¸ch ­u tiªn ®èi t­îng lµ n÷ cña Ban qu¶n lý Vịnh Hạ Long, nªn ta thÊy tû lÖ n÷ giíi v­ît tréi h¬n so víi nam giíi (86% vµ 14%). HÇu hÕt h­íng dÉn viªn t¹i ®iÓm chiÕm ®a sè nªn h­íng dÉn viªn n÷ sÏ chiÕm ­u thÕ h¬n h­íng dÉn viªn nam, do kh«ng cã nh÷ng ®ßi hái vÒ sù dÎo dai, søc chÞu ®ùng h­íng dÉn viªn chuyªn tuyÕn. MÆc dï vËy, víi tû lÖ n÷ giíi chiÕm phÇn lín, cã nh÷ng h¹n chÕ ph¶i ®¶m ®­¬ng c«ng viÖc gia ®×nh vµ giai ®o¹n nghØ trong thêi kú sinh në dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi vµ ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ c«ng viÖc. 2.1.2 ChÊt l­îng h­íng dÉn viªn: Tr×nh ®é ®µo t¹o: CÊp bËc: Tr×nh ®é Sè l­îng (ng­êi) Tû lÖ (%) §¹i häc 28 56 Cao ®¼ng 3 6 Trung cÊp 15 30 B¶ng 3: Tr×nh ®é h­íng dÉn viªn (Nguån sè liÖu thu thËp tõ Trung t©m tuyªn truyÒn h­íng dÉn) Dùa vµo b¶ng sè liÖu trªn ta nhËn thÊy tr×nh ®é ®µo t¹o cña h­íng dÉn viªn ë møc kh¸ cao, tû lÖ ®¹i häc chiÕm tíi 56%, trong ®ã phÇn lín lµ cö nh©n vµ cã duy nhÊt mét th¹c sÜ v¨n ho¸. XÐt mèi t­¬ng quan vÒ tr×nh ®é cña h­íng dÉn viªn tõ cao xuèng thÊp, ta cã: §¹i häc (56%), Trung cÊp (30%), T¹i chøc (8%), Cao ®¼ng (6%). C¸c tû lÖ kh¸ chªnh lÖch, ®iÒu nµy ph¶n ¸nh tr×nh ®é kh«ng ®ång ®Òu trong ®éi ngò h­íng dÉn viªn. Tuy nhiªn, Trung t©m tuyªn truyÒn h­íng dÉn cña Ban qu¶n lý Vịnh Hạ Long vÉn th­êng xuyªn tæ chøc ®ît kiÓm tra ®Þnh kú ®èi víi h­íng dÉn viªn, trong ®ã chñ yÕu lµ kiÓm tra vÒ mÆt kiÕn thøc. Ho¹t ®éng nµy gióp cho h­íng dÉn viªn hÖ thèng ho¸ tri thøc, bªn c¹nh viÖc duy tr× vèn tri thøc s½n cã cßn bæ sung thªm tri thøc míi. Ngoµi ra nã gióp c©n ®èi vÒ mÆt b»ng kiÕn thøc chung cña h­íng dÉn viªn, nh÷ng h­íng dÉn viªn ®ñ n¨ng lùc tr×nh ®é sÏ tiÕp tôc ph¸t huy, nh÷ng h­íng dÉn viªn yÕu kÐm h¬n sÏ ph¶i trau dåi l¹i kiÕn thøc, hoÆc cã thÓ bÞ lo¹i bá. Cuéc thi “ H­íng dÉn viªn giái tØnh 2007” do UBND tØnh Qu¶ng Ninh ph¸t ®éng ®· thu hót ®­îc ®«ng ®¶o sù tham gia cña c¸c h­íng dÉn viªn c«ng t¸c t¹i c¸c c¬ quan, c«ng ty du lÞch trªn ®Þa bµn tØnh. Vµ hoµ cïng kh«ng khÝ ®ã, c¸c h­íng dÉn viªn cña Ban qu¶n lý Vịnh Hạ Long còng ®ang chuÈn bÞ chu ®¸o ®Ó dù thi. §ã còng lµ c¬ héi tèt ®Ó h­íng dÉn viªn cã dÞp ®¸nh gi¸ l¹i n¨ng lùc cña b¶n th©n m×nh, tõ ®ã cã kÕ ho¹ch rÌn luyÖn ®Ó n©ng cao vÒ kiÕn thøc chuyªn m«n. Chuyªn ngµnh: Sè l­îng h­íng dÉn viªn cã chuyªn ngµnh du lÞch chiÕm tû lÖ cao (gÇn 70%), ®ã lµ mét lîi thÕ v× ®éi ngò nµy sÏ cã ®­îc phong c¸ch chuyªn nghiÖp cña ng­êi lµm du lÞch, hiÓu nghÒ h¬n vµ lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n. Bé phËn cßn l¹i, hä l¹i cã ­u thÕ kh¸c vÒ ngo¹i ng÷, vÒ n¨ng lùc thuyÕt tr×nh... ChÝnh v× vËy, c¬ quan vÉn tæ chøc líp ®µo t¹o nghiÖp vô cho c¸c h­íng dÉn viªn, c¸c h­íng dÉn viªn kh«ng cã chuyªn ngµnh du lÞch sÏ cã c¬ héi ®Ó häc hái thªm vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô, c¸c h­íng dÉn viªn cã chuyªn ngµnh du lÞch ®­îc bæ sung thªm nghiÖp vô h­íng dÉn. Tr×nh ®é ngo¹i ng÷: TiÕng Anh TiÕng ph¸p TiÕngTrung TiÕng NhËt Tæng céng A B C S è l­îng (ng­ êi) 3 15 19 3 9 1 50 Tû lÖ (%) 6 30 38 6 18 2 100 B¶ng 4: Tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cña h­íng dÉn viªn (Nguån sè liÖu thu thËp tõ trung t©m tuyªn truyÒn h­íng dÉn) Sè l­îng h­íng dÉn viªn cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ lµ tiÕng Anh chiÕm ®a sè (74%) vµ ë møc ®é kh¸ chiÕm tíi 38%. TiÕp theo lµ ®Õn sè l­îng h­íng dÉn viªn biÕt ngo¹i ng÷ lµ tiÕng Trung (18%), mét tû lÖ nhá thuéc vÒ h­íng dÉn viªn biÕt tiÕng Ph¸p vµ tiÕng NhËt chØ cã mét ng­êi ë møc tr×nh ®é trung b×nh. Tû lÖ nµy còng ph¶n ¸nh xu h­íng chung cña ngµnh du lÞch, sö dông tiÕng Anh lµ phæ biÕn v× nã ®­îc coi lµ ng«n ng÷ giao tiÕp quèc tÕ. Tuy nhiªn, ®èi víi l­îng kh¸ch du lÞch lµ ng­êi Trung Quèc chiÕm tû lÖ cao trong danh s¸ch kh¸ch du lÞch còng g©y ra nh÷ng h¹n chÕ do thiÕu h­íng dÉn viªn phôc vô kh¸ch. Tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cña h­íng dÉn viªn biÕt hai ngo¹i ng÷ trë lªn chiÕm tû lÖ rÊt nhá (6%), chñ yÕu tËp trung ë tiÕng Anh, thiÕu v¾ng h¼n mét sè ngo¹i ng÷ rÊt cÇn thiÕt kh¸c nh­: tiÕng NhËt, tiÕng Hµn Quèc, tiÕng Th¸i Lan. Nh­ng ph¶i nh×n nhËn mét thùc tÕ lµ kh¸ch n­íc ngoµi khi ®Õn tham quan vÞnh H¹ Long, hä th­êng ®i theo lé tr×nh cña c«ng ty du lÞch do viÖc ®Æt Tour tr­íc. V× vËy ch¾c ch¾n ®· cã h­íng dÉn viªn cña c«ng ty du lÞch ®i kÌm vµ ®¶m ®­¬ng lu«n nhiÖm vô cung cÊp th«ng tin vÒ ®Þa ®iÓm tham quan trong suèt cuéc hµnh tr×nh. §èi víi ®oµn kh¸ch n­íc ngoµi kh«ng cã h­íng dÉn viªn suèt tuyÕn ®i kÌm hoÆc kh¸ch n­íc ngoµi ®i du lÞch lÎ, h­íng dÉn viªn cña Ban qu¶n lý Vịnh Hạ Long sÏ ®ãn tiÕp vµ phôc hä tõ C¶ng tµu du lÞch B·i Ch¸y ®i theo tuyÕn tham quan mµ du kh¸ch ®· lùa chän. §éi ngò h­íng dÉn viªn cã ngo¹i ng÷ kh¸ sÏ ®­îc cö ®i dÉn kh¸ch ®¹i biÓu cña TØnh, gãp phÇn phôc vô c«ng t¸c ngo¹i giao cña TØnh nhµ. Cßn t¹i c¸c ®iÓm tham quan cè ®Þnh, hÇu hÕt h­íng dÉn viªn chØ phôc vô cho ®oµn kh¸ch tham quan lµ ng­êi ViÖt, ngo¹i ng÷ ®­îc sö dông khi giíi thiÖu c¸c Ên phÈm, s¸ch b¸o, b¨ng ®Üa, h×nh ¶nh vÒ du lÞch H¹ Long cho kh¸ch du lÞch lµ ng­êi n­íc ngoµi. HiÖn nay, c¬ quan vÉn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c h­íng dÉn viªn tham gia líp §¹i häc t¹i chøc ngo¹i ng÷ nh»m n©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cho h­íng dÉn viªn. VÒ th©m niªn c«ng t¸c Thêi gian c«ng t¸c Sè l­îng (ng­êi) Tû lÖ (%) D­íi 5 n¨m 31 62 Tõ 5 - 9 n¨m 12 24 Trªn 10 n¨m 7 14 Tæng céng 50 100 B¶ng 6: Thêi gian c«ng t¸c cña h­íng dÉn viªn (Nguån sè liÖu thu thËp tõ trung t©m tuyªn truyÒn h­íng dÉn) Sè l­îng h­íng dÉn viªn dµy d¹n kinh nghiÖm chiÕm tû lÖ nhá (14%), mét bé phËn lµm c«ng t¸c qu¶n lý ë v¨n phßng, mét bé phËn ®¶m tr¸ch nhiÖm vô h­íng dÉn ®oµn kh¸ch quan träng. Theo b¶ng sè liÖu 1: C¬ cÊu ®é tuæi cña h­íng dÉn viªn, sè l­îng h­íng dÉn viªn d­íi 30 tuæi chiÕm tíi 82%, phï hîp tû lÖ h­íng dÉn viªn cã thêi gian c«ng t¸c d­íi 10 n¨m chiÕm tíi 86%. Sè l­îng nµy Ýt c¶ vÒ tuæi ®êi vµ tuæi nghÒ nh­ng l¹i kh¸ ®«ng ®¶o. Tuy nhiªn ®iÒu nµy phï hîp víi xu thÕ chung cña ngµnh du lÞch, ®Æc biÖt ®èi víi nghÒ h­íng dÉn, nh÷ng ng­êi trÎ tuæi sÏ cã ­u thÕ h¬n mÆc dï kinh nghiÖm cña hä kh«ng b»ng thÕ hÖ tr­íc. Sù chªnh lÖch vÒ tr¶i nghiÖm nghÒ nghiÖp còng t¹o ra m«i tr­êng häc tËp, trao ®æi, gióp ®ì lÉn nhau trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c. C¬ quan vÉn tæ chøc nh÷ng ®ît tËp huÊn cho h­íng dÉn viªn, ®i kh¶o s¸t thùc tÕ vµ häc hái kinh nghiÖm t¹i c¸c ®iÓm tham quan næi tiÕng ë ®Þa ph­¬ng kh¸c nh­ NghÖ An, HuÕ, Phong Nha - KÎ B¶ng... §ã lµ c¬ héi ®Ó h­íng dÉn viªn cä s¸t vµ tÝch luü kinh nghiÖm cho b¶n th©n m×nh trªn c¬ së söa ch÷a nh÷ng h¹n chÕ vµ tiÕp thu nh÷ng ­u ®iÓm cña h­íng dÉn viªn ë ®Þa ph­¬ng ban. PhÈm chÊt nghÒ nghiÖp: Còng gièng nh­ ngµnh nghÒ kh¸c, h­íng dÉn viªn còng cã nh÷ng yªu cÇu c«ng viÖc riªng biÖt. Ngoµi yªu cÇu vÒ mÆt kiÕn thøc, h­íng dÉn viªn ph¶i cã nghiÖp vô h­íng dÉn, ®iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: VÒ mÆt t­ thÕ, t¸c phong: HÇu hÕt h­íng dÉn viªn ®Òu ë ®é tuæi cßn trÎ vµ ®­îc tuyÓn chän nªn cã ­u thÕ ngo¹i h×nh ­a nh×n, c©n ®èi, søc khoÎ æn ®Þnh, n¨ng ®éng. L­îng kh¸ch du lÞch ®Õn th¨m quan vÞnh H¹ Long th­êng lµ kh¸ ®«ng. Sù tËp trung l­îng kh¸ch lín trong mét kh«ng gian nhá hÑp t¹i c¸c ®iÓm du lÞch nh­ : §éng Thiªn Cung, hang §Çu Gç th­êng xuyªn diÔn ra, ®Æc biÖt trong th¸ng cao ®iÓm (th¸ng 6,7). Tuy nhiªn c¸c h­íng dÉn viªn vÉn ®¶m tr¸ch c«ng viÖc h­íng dÉn kh¸ch mét c¸ch nhanh nhÑn, linh ho¹t, h¹n chÕ tèt nhÊt sù chång chÐo nhau do kh¸ch du lÞch tËp trung å ¹t. Trong qu¸ tr×nh dÉn kh¸ch, h­íng dÉn viªn dõng l¹i ë nh÷ng n¬i cã phong c¶nh ®Ñp, truyÒn ®¹t th«ng tin cÇn thiÕt cho kh¸ch, vµ dµnh thêi gian cho kh¸ch tù do tham quan, ng¾m c¶nh, chôp h×nh l­u niÖm. H­íng dÉn viªn ph¶i mÆc ®ång phôc theo quy ®Þnh cña c¬ quan, ®eo thÎ h­íng dÉn do Ban qu¶n lý vÞnh H¹ Long cÊp, v× thÕ ®· t¹o nªn mét ®éi ngò ®ång ®Òu, phong c¸ch tho¶i m¸i, tù tin khi ®øng tr­íc kh¸ch du lÞch. VÒ phong c¸ch giao tiÕp: c¸c h­íng dÉn viªn ®Òu ®­îc ®µo t¹o bµi b¶n vµ hÇu hÕt ®Òu cã ý thøc cao ®· t¹o nªn phong c¸ch giao tiÕp v¨n minh, lÞch sù. Sè l­îng h­íng dÉn viªn n÷ nhiÒu cã ­u thÕ t¹o ra sù tinh tÕ, mÒm m¹i vµ uyÓn chuyÓn h¬n trong giao tiÕp víi kh¸ch du lÞch. Tuy nhiªn khi tiÕp xóc víi kh¸ch, c¸c h­íng dÉn viªn cßn thiÕu nh÷ng nô c­êi nªn ®«i khi kh«ng t¹o nªn sù th©n thiÖn vµ hiÕu kh¸ch, ®Æc biÖt ®èi víi kh¸ch du lÞch n­íc ngoµi mµ sù bÊt ®ång ng«n ng÷ ®· lµ mét h¹n chÕ. VÒ th¸i ®é phôc vô kh¸ch: §èi víi ®oµn kh¸ch cã h­íng dÉn viªn ®i cïng theo lé tr×nh tham quan, thêi gian tiÕp xóc cña h­íng dÉn viªn víi kh¸ch dµi h¬n, ®èi víi ®oµn kh¸ch yªu cÇu h­íng dÉn t¹i ®iÓm, thêi gian tiÕp xóc ng¾n h¬n, do ®ã tÝnh chÊt phôc vô còng kh¸c nhau. §èi víi ®oµn kh¸ch ®i theo tuyÕn, h­íng dÉn viªn cã ®iÒu kiÖn hái han, quan t©m tíi kh¸ch, tõ ®ã n¾m b¾t ®­îc t©m lý, mong muèn cña kh¸ch vµ phôc vô ®Çy ®ñ, cÈn thËn, tØ mØ h¬n. §èi víi ®oµn kh¸ch tham quan t¹i ®iÓm, h­íng dÉn viªn chñ yÕu lµm nhiÖm vô giíi thiÖu, cung cÊp th«ng tin vÒ ®iÓm tham quan cho kh¸ch. Nh­ng nh×n chung, ®èi víi ®oµn kh¸ch tuyÕn hay t¹i ®iÓm, h­íng dÉn viªn ®Òu gi÷ th¸i ®é nghiªm tóc, niÒm në vµ ©n cÇn. Tuy nhiªn, h­íng dÉn viªn cña Ban qu¶n lý vÞnh H¹ Long cßn thiÕu chñ ®éng trong viÖc ®ãn tiÕp, chµo ®ãn kh¸ch. §èi víi nh÷ng ®oµn kh¸ch ®· cã h­íng dÉn viªn cña c«ng ty du lÞch ®i kÌm, th­êng c«ng viÖc h­íng dÉn ®­îc giao cho hä kÓ c¶ ë nh÷ng ®iÓm tham quan trªn tuyÕn, h­íng dÉn viªn cña Ban qu¶n lý chØ phôc vô khi ®oµn kh¸ch cã nhu cÇu vµ do h­íng dÉn viªn cña c«ng ty du lÞch yªu cÇu. MÆt kh¸c, khi Vịnh Hạ Long vao mïa du lÞch (mïa hÌ) x¶y ra t×nh tr¹ng thiÕu h­íng dÉn viªn, cã khi ph¶i ghÐp c¸c ®oµn kh¸ch kh¸c nhau v× nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch lín, mµ sè l­îng h­íng dÉn viªn kh«ng ®ñ ®Ó ®¸p øng, ®iÒu nµy còng ¶nh h­ëng ®Õn tÝnh chÊt phôc vô cña h­íng dÉn viªn ®èi víi du kh¸ch v× h­íng dÉn viªn kh«ng thÓ lµm hµi lßng ®­îc c¸c ®èi t­îng kh¸ch du lÞch ®a d¹ng nµy. VÒ lßng yªu nghÒ: Mçi mét nghÒ nghiÖp, muèn g¾n bã l©u dµi ®ßi hái ph¶i cã niÒm say mª ham thÝch, nãi kh¸c ®i ®ã lµ lßng yªu nghÒ. Nã ®­îc thÓ hiÖn ë mçi c¸ nh©n lµ kh¸c nhau. Cã nh÷ng h­íng dÉn viªn theo nghiÖp h­íng dÉn ®Ó phï hîp víi chuyªn ngµnh mµ m×nh ®· theo häc. Cã nh÷ng h­íng dÉn viªn do cã n¨ng lùc h­íng dÉn mµ ®· chän nghÒ nµy ®Ó ph¸t huy b¶n th©n m×nh. L¹i cã mét bé phËn kh¸c, dï kh«ng theo häc chuyªn ngµnh du lÞch, nh­ng do yªu thÝch c«ng viÖc ®· chuyÓn sang lµm nghÒ h­íng dÉn viªn. Môc ®Ých vµ hoµn c¶nh lùa chän c«ng viÖc h­íng dÉn ®Òu rÊt ®a d¹ng, chÝnh ®iÒu nµy ®· t¸c ®éng ®Õn møc ®é nhiÖt t×nh, t©m huyÕt cña mçi ng­êi trong c«ng viÖc. NÕu kh«ng yªu nghÒ, h­íng dÉn viªn kh«ng thÓ cuèn hót ng­êi nghe. Còng gièng nh­ nÕu kh«ng yªu mÕn vµ tr©n träng vÎ ®Ñp thÈm mü cña vÞnh H¹ Long, h­íng dÉn viªn kh«ng thÓ thæi hån vµo lêi thuyÕt minh cña m×nh lµm nã trë nªn sèng ®éng vµ lµm say ®¾m lßng du kh¸ch khi ng¾m nh×n kú quan v« gi¸ do t¹o ho¸ ban tÆng. H­íng dÉn viªn nÕu sèng víi nghÒ vµ yªu nghÒ sÏ truyÒn t¶i ®­îc sù nång nhiÖt cña m×nh tíi du kh¸ch, ®Ó l¹i Ên t­îng tèt ®Ñp vµ thu hót du kh¸ch lÇn sau quay trë l¹i. H¬n n÷a, sù thay ®æi ®Þa ®iÓm c«ng t¸c còng gióp h­íng dÉn viªn tÝch luü kinh nghiÖm kh¸c nhau ®èi víi nghÒ nghiÖp cña m×nh. B¶n chÊt cña c«ng viÖc h­íng dÉn còng ph¶i th­êng xuyªn thay ®æi, ®iÒu nµy gióp h­íng dÉn viªn t¨ng c­êng kh¶ n¨ng thÝch nghi, øng biÕn trong nh÷ng tr­êng hîp , hoµn c¶nh kh¸c nhau vµ kiÕn thøc còng nh­ nghiÖp vô kh«ng bÞ mai mét. VÒ sù nhiÖt t×nh, t©m huyÕt: c«ng viÖc h­íng dÉn ®ßi hái h­íng dÉn viªn ph¶i th­êng xuyªn trau dåi c¶ vÒ ngo¹i ng÷ vµ nghiÖp vô. Nh÷ng h­íng dÉn viªn trÎ rÊt chó träng tíi viÖc n©ng cao tr×nh ®é b¶n th©n m×nh ®Ó cã thÓ theo ®uæi nghÒ h­íng dÉn l©u dµi. Thêi gian r¶nh rçi hä häc tËp vµ trao ®æi kinh nghiÖm víi nhau. Trong ®iÒu kiÖn lµm viÖc vÊt v¶ ë trªn biÓn, cã nh÷ng ®iÓm liªn hÖ h­íng dÉn kh«ng ®Çy ®ñ tÞªn nghi nh­ng cã nhiÒu h­íng dÉn viªn vÉn g¾n bã víi nghÒ. Cã h­íng dÉn viªn mÆc dï sinh ra ë ®Þa ph­¬ng kh¸c nh­ng ®· chän Qu¶ng Ninh lµm quª h­¬ng thø hai cña m×nh vµ “sèng víi nghÒ” t¹i n¬i nµy. Tuy nhiªn, c«ng viÖc cña h­íng dÉn viªn t¹i ®iÓm mang tÝnh chÊt lÆp l¹i, dÔ g©y nhµm ch¸n nªn h­íng dÉn viªn cungc bÞ h¹n chÕ trong viÖc ph¸t huy n¨ng lùc s¸ng t¹o, tÝnh n¨ng ®éng, còng gi¶m dÇn møc ®é t©m huyÕt víi nghÒ nghiÖp. Thu nhËp,phóc lîi cña h­íng dÉn viªn: Møc thu nhËp trung b×nh cña h­íng dÉn viªn lµ tõ 1,5 - 2 triÖu/th¸ng. §èi víi h­íng dÉn viªn cã tr×nh ®é §¹i häc ®­îc h­ëng bËc l­¬ng cao h¬n so víi h­íng dÉn viªn cã tr×nh ®é Cao ®¼ng vµ Trung cÊp. Víi møc l­¬ng b×nh qu©n nh­ vËy còng ¶nh h­ëng ®Õn c«ng viÖc h­íng dÉn cña h­íng dÉn viªn. Mét sè ng­êi ®· chuyÓn qua c«ng viÖc kh¸c do kh«ng thÝch nghi ®­îc hoÆc t×m ®­îc c«ng viÖc cã thu nhËp cao h¬n. Mét bé phËn h­íng dÉn viªn ph¶i dùa vµo sù gióp ®ì tõ phÝa gia ®×nh, cïng lµm kinh tÕ víi gia ®×nh ®Ó cã t¨ng thªm nguån thu nhËp. Mét bé phËn kh¸c lµm céng t¸c viªn h­íng dÉn cho c«ng ty du lÞch, th­êng tËp trung ë h­íng dÉn viªn cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cao, chiÕm tû lÖ rÊt nhá (kho¶ng 12%). Nh­ vËy, ngoµi c«ng viÖc chÝnh thøc lµ h­íng dÉn viªn cña Ban qu¶n lý, mçi ng­êi cã nh÷ng c¸ch kh¸c nhau ®Ó t×m kiÕm thªm thu nhËp cho m×nh. C¬ quan còng t¹o ®iÒu kiÖn cho h­íng dÉn viªn lµm thªm c«ng viÖc phô vµo nh÷ng ngµy nghØ bï vµ cã nh÷ng ­u tiªn trong tr­êng hîp nhÊt ®Þnh. Ngoµi tiÒn th­ëng cña c¬ quan, h­íng dÉn viªn cßn ®­îc nhËn tiÒn båi d­ìng tõ kh¸ch du lÞch. §©y lµ kho¶n tiÒn ph¸t sinh tuú thuéc vµo tõng ®oµn kh¸ch. Kho¶n tiÒn nµy tuy nhá nh­ng l¹i lµ nguån ®éng viªn, khuyÕn khÝch, gióp h­íng dÉn viªn cã thªm nhiÖt t×nh tiÕp tôc theo ®uæi c«ng viÖc m×nh lùa chän. MÆc dï vËy, hÇu hÕt h­íng dÉn viªn cña Ban qu¶n lý ®Òu tróng tuyÓn viªn chøc nhµ n­íc vµ ®­îc h­ëng møc l­¬ng theo quy ®Þnh, ®iÒu nµy kh«ng t¹o ra ®éng lùc ®Ó h­íng dÉn viªn cè g¾ng. Nh÷ng h­íng dÉn viªn lµm viÖc hiÖu qu¶ sÏ kh«ng nhËn ®­îc sù khen th­ëng xøng ®¸ng vµ kh«ng t¹o ra m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh trong néi bé c¬ quan. H­íng dÉn viªn ®­îc h­ëng nh÷ng chÕ ®é ­u ®·i nhÊt ®Þnh: ®­îc nghØ 8 ngµy/1 th¸ng, ®­îc h­ëng nguyªn l­¬ng, nh­ng ngµy nghØ nµy cã thÓ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ ngµy thø 7, chñ nhËt nh­ chÕ ®é cña c«ng nh©n viªn chøc vµ c¸c ngµnh kh¸c. §èi víi h­íng dÉn viªn n÷ trong thêi k× sinh në ®­îc nghØ 4 th¸ng vµ h­ëng tiÒn l­¬ng theo møc qui ®Þnh. 2.2 ChÊt l­îng ho¹t ®éng h­íng dÉn YÕu tè con ng­êi mµ cô thÓ lµ ®éi ngò h­íng dÉn viªn ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh, do tÝnh chÊt trùc tiÕp h­íng dÉn kh¸ch du lÞch. Tuy nhiªn ®Ó lµm nªn thµnh c«ng trän vÑn cho ho¹t ®éng h­íng dÉn cÇn cã sù ®ãng gãp cña c¬ së vËt chÊt phôc vô cho ho¹t ®éng h­íng dÉn, bao gåm : chÊt l­îng bµi thuyÕt minh, lé tr×nh tham quan vµ mét phÇn nhá ë c¶ ph­¬ng tiÖn tham quan. 2.2.1 ChÊt l­îng bµi thuyÕt minh: TÊt c¶ c¸c bµi thuyÕt minh trªn tuyÕn vµ t¹i c¸c ®iÓm tham quan trªn VÞnh H¹ Long ®Òu do h­íng dÉn viªn chñ ®éng biªn so¹n, dùa trªn nguån th«ng tin tõ c¸c tµi liÖu, s¸ch b¸o, Ên phÈm cña Trung t©m tuyªn truyÒn h­íng dÉn. Mçi ng­êi cã nh÷ng c¸ch thøc cña riªng m×nh ®Ó dÉn d¾t, thuyÕt tr×nh sao cho truyÒn t¶i ®­îc th«ng tin cã gi¸ trÞ ®Õn víi du kh¸ch. §¸nh gi¸ chÊt l­îng bµi thuyÕt minh c¨n cø vµo mét sè tiªu chÝ nh­ sau: L­îng th«ng tin truyÒn ®¹t VÞnh H¹ Long lµ mét ®iÓm tham quan cã diÖn tÝch réng vµ cã rÊt nhiÒu th«ng tin cã thÓ giíi thiÖu cho du kh¸ch nh­ : gi¸ trÞ thÈm mÜ, gi¸ trÞ ®Þa chÊt ®Þa m¹o, gi¸ trÞ sinh häc vµ gi¸ trÞ v¨n ho¸. Nh­ng trong kho¶ng thêi gian tham quan cã h¹n, h­íng dÉn viªn kh«ng thÓ cung cÊp hÕt tÊt c¶ th«ng tin cã liªn quan ®Õn VÞnh H¹ Long mµ chØ tËp trung vµo th«ng tin chÝnh cÇn thiÕt vµ phï hîp víi nhiÒu ®èi t­îng tham quan. Nh÷ng th«ng tin ®ã bao gåm giíi thiÖu tæng quan vÒ VÞnh H¹ Long vµ vÎ ®Ñp hÊp dÉn t¹i c¸c ®iÓm tham quan hang ®éng. Xem xÐt néi dung bµi thuyÕt minh, ta thÊy l­îng th«ng tin mang tÝnh chÊt giíi thiÖu c¶nh ®Ñp nhiªu h¬n l­îng th«ng tin mang tÝnh chÊt khoa häc, tØ lÖ chªnh lÖch lµ 70% vµ 30%. §iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch do sè l­îng kh¸ch du lÞch cã môc ®Ých tham quan ng¾m c¶nh chiÕm ®a sè nªn th«ng tin cã tÝnh chÊt giíi thiÖu phï hîp víi phÇn ®«ng du kh¸ch. Bªn c¹nh ®ã, ®èi víi kh¸ch muèn nghiªn cøu, t×m hiÓu th× cÇn nhiÒu ®Õn th«ng tin khoa häc. MÆt kh¸c cßn tuú thuéc vµo thêi gian cña kh¸ch mµ h­íng dÉn viªn sÏ lùa chän nh÷ng th«ng tin ®Ó giíi thiÖu. NÕu thêi gian tham quan dµi, l­îng th«ng tin sÏ ®Çy ®ñ vµ chi tiÕt, vµ ng­îc l¹i thêi gian tham quan ng¾n sÏ tËp trung vµo th«ng tin quan träng. Th«ng tin ®­a ra ®Òu nh»m môc ®Ých gióp du kh¸ch dÔ nhí ®Ó l¹i Ên t­îng vµ ph¸t huy trÝ t­ëng t­îng phong phó. §é chÝnh x¸c Nh÷ng th«ng tin h­íng dÉn viªn ®­a ra ®Òu dùa trªn c¬ së c¸c tµi liÖu c¬ quan cung cÊp, ®· ®­îc ph¸t hµnh réng r·i thµnh c¸c Ên phÈm phæ biÕn. ChÝnh v× vËy c¸c bµi thuyÕt minh tuy kh¸c nhau vÒ h×nh thøc thÓ hiÓn nh­ng ®Òu thèng nhÊt nhau vÒ th«ng tin c¬ b¶n, kh«ng x¶y ra t×nh tr¹ng tr­íc mét ®èi t­îng th¨m quan l¹i cã nh÷ng lêi giíi thiÖu kh¸c nhau. §é chÝnh x¸c tuy kh«ng ph¶i lµ tuyÖt ®èi ®­îc thÓ hiÖn ë viÖc ®­a ra c¸c con sè nguån gèc cña c¸c sù kiÖn lÞch sö… ®èi víi c¸c th«ng tin ch­a ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng, h­íng dÉn viªn lùa chän c¸ch cung cÊp th«ng tin vµ kh«ng ®i s©u vµo vÊn ®Ò. Nh÷ng k× kiÓm tra ®Þnh kú cña c¬ quan gióp h­íng dÉn viªn kiÓm tra l¹i néi dung bµi thuyÕt minh, cã söa ch÷a vµ bæ sung ®Ó tr¸nh viÖc chØ truyÒn ®¹t nh÷ng th«ng tin ®· cò mµ thiÕu v¾ng nh÷ng th«ng tin hÊp dÉn míi cËp nhËp. §èi víi nh÷ng th«ng tin mang tÝnh chÊt khoa häc ®ßi hái ®é chÝnh x¸c vµ sù tin cËy cao h¬n, vÝ dô nh­ khi giíi thiÖu vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh hang ®éng, m¨ng ®¸, nhò ®¸, cét ®¸… cßn khi giíi thiÖu vÒ c¸c c©u chuyÖn huyÒn tho¹i l­u truyÒn vÒ VÞnh H¹ Long tõ xa x­a, mçi h­íng dÉn viªn cã c¸ch lùa chän vµ lÝ gi¶i cña riªng m×nh ®Ó t¨ng thªm sù sinh ®éng cho lêi thuyÕt minh. Møc ®é thuyÕt phôc Mét bµi thuyÕt minh t¹i ®iÓm tham quan hang ®éng mÊt 40-45 phót. VËy trong kho¶ng thêi gian ®ã h­íng dÉn viªn ph¶i lµm g× ®Ó thu hót sù chó ý cña kh¸ch? §iÒu nµy tuú thuéc vµo sù khÐo lÐo cña tõng h­íng dÉn viªn. Cã rÊt nhiÒu lêi ngîi ca, c©u th¬ ®Ñp, bµi h¸t hay vµ nhiÒu h­íng dÉn viªn ®· sö dông chóng ®Ó dÉn d¾t, giíi thiÖu vµ t¹o sù truyÒn c¶m ®Õn du kh¸ch. Khi thuyÕt minh hÇu hÕt c¸c h­íng dÉn viªn ®Òu sö dông loa ®Ó t¹o hiÖu qu¶ ©m thanh. §Æc biÖt trong hang ®éng cã diÖn tÝch qu¸ lín lêi thuyÕt minh qu¸ nhá sÏ kh«ng chó ý ®­îc du kh¸ch. Nh­ng trong thêi ®iÓm kh¸ch du lÞch ®«ng, viÖc sö dông loa víi ©m l­îng to l¹i g©y ph¶n øng ng­îc l¹i, dÔ dÉn ®Õn sô ph©n t¸n cña kh¸ch sang ®oµn kh¸c. C¸c ®iÓm tham quan hang ®éng th­êng ®­îc chia ra thµnh c¸c ®iÓm tham quan nhá h¬n, do sù chia t¸ch thµnh c¸c ng¨n nhá, ®Ó t¹o sù liªn tôc cho lêi thuyÕt minh khái bÞ ng¾t qu·ng vµ kÝch thÝch tß mß cña du kh¸ch h­íng dÉn viªn th­êng ®­a ra lêi trµo mêi vµ chi tiÕt thó vÞ ®Ó thu hót du kh¸ch. VÞnh H¹ Long lµ ®èi t­îng tham quan tù nhiªn nªn khi thuyÕt minh h­íng dÉn viªn ph¶i lùa chän vÞ trÝ thÝch hîp ®Ó du kh¸ch võa cã thÓ nh×n bao qu¸t vµ quan s¸t ®­îc kü cµng, dïng kÕt hîp c¶ ph­¬ng tiÖn kÜ thuËt kh¸c nh­ tia laze gióp du kh¸ch cã thÓ h×nh dung tèt h¬n sù k× l¹ cña m¨ng ®¸, nhò ®¸ trong hang ®éng. Møc ®é hÊp dÉn Mçi ®iÓm tham quan ®Òu cã ®iÓm hÊp dÉn riªng, v× vËy nã còng cã quy ®Þnh søc hÊp dÉn cña tõng bµi thuyÕt minh. VÞnh H¹ Long gåm nhiÒu hang ®éng ®Ñp næi tiÕng cïng víi hÖ th«ng m¨ng ®¸, nhò ®¸ mu«n vµn h×nh thï k× ¶o ®· lµm ngì ngµng biÕt bao du kh¸ch khi lÇn ®Çu tiªn ®Æt ch©n ®Õn n¬i ®©y. HiÓu ®­îc vÎ ®Ñp tù nhiªn kú thó, h­íng dÉn viªn ®· vËn dông trÝ t­ëng t­îng lµm sèng dËy nh÷ng h×nh ¶nh v« tri ®· bÞ ho¸ ®¸ trë nªn hÕt søc sinh ®éng vµ rung ®éng lßng du kh¸ch. Nh­ng ë mçi ®iÓm tham quan l¹i cã nh÷ng “®iÓm nhÊn” kh¸c nhau. NÕu du kh¸ch ®ang ®¾m ch×m trong c©u chuyÖn huyÒn tho¹i vÒ cung ®iÖn cña vua Rång ë ®éng Thiªn Cung th× ®Õn víi hang §Çu Gç l¹i cµng ng¹c nhiªn bëi yÕu tè lÞch sö vÒ cuéc ®Êu tranh chèng giÆc ngo¹i x©m ®ang t¸i diÔn t¹i ®©y, sang ®Õn hang Söng Sèt lµ khung c¶nh k× l¹ cña mét nhµ h¸t Opera víi c¶ mét c©u chuyÖn dµi vÒ truyÒn thuyÕt Vua thñy tÒ. 2.2.2 Lé tr×nh tham quan Lé tr×nh tham quan (hay tuyÕn tham quan) còng lµ mét yÕu tè tham gia vµo ho¹t ®éng h­íng dÉn,nã t¸c ®éng ®Õn du kh¸ch còng nh­ ho¹t ®éng cña h­íng dÉn viªn. TuyÕn tham quan quyÕt ®Þnh thêi gian tham quan, ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ, t©m lÝ cña du kh¸ch, tõ ®ã h­íng dÉn viªn còng cÇn cã nh÷ng ®iÒu chØnh ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng h­íng dÉn cho phï hîp. Trong ph¹m vi cña kho¸ luËn chØ xÐt ®Õn c¸c tuyÕn tham quan chÝnh trªn VÞnh H¹ Long : TuyÕn tham quan: ®éng Thiªn Cung – hang §Çu Gç – hßn Gµ Chäi : 4 giê. §©y lµ tuyÕn tham quan phæ biÕn nhÊt vµ ®­îc nhiÒu du kh¸ch lùa chän. Trong hµnh tr×nh tham quan 4 giê, du kh¸ch mÊt 1 giê ®i trªn tµu, thêi gian ®Õn tham quan lµ 3 tiÕng, rÊt tho¶i m¸i khi tham quan hai hang ®éng rÊt ®Ñp vµ næi tiÕng bËc nhÊt cña VÞnh H¹ Long. Víi møc thêi gian võa ph¶i du kh¸ch sÏ kh«ng c¶m thÊy mÖt mái, t©m tr¹ng høng thó khi nghe bµi thuyÕt minh cña h­íng dÉn viªn. Thêi gian ®i trªn ph­¬ng tiÖn ng¾n gióp cho du kh¸ch cã søc khoÎ khi tham quan hang ®éng, do ®Þa h×nh ph¶i leo nói nhiÒu.Vµ nÕu may m¾n, du kh¸ch cã thÓ ®Æt tr­íc b÷a ¨n tr­a trªn tµu, trªn ®­êng quay trë vÒ ®iÓm xuÊt ph¸t, võa ngo¹n c¶nh võa th­ëng thøc nh÷ng mãn ¨n biÓn t­¬i ngon. TuyÕn tham quan: Mª Cung – Söng Sèt – Ti Tèp: 6 giê. §©y lµ hµnh tr×nh th¨m quan hang ®éng vµ t¾m biÓn, ®­îc nhiÒu ng­êi yªu thÝch v× kho¶ng thêi gian 6 tiÕng kh«ng qu¸ l©u, cã thÓ ®i qua nhiÒu c¶nh ®Ñp. Du kh¸ch mÊt kho¶ng 3 giê ®ång hå trªn ph­¬ng tiÖn c¶ ®i lÉn vÒ. §iÓm dõng ch©n l©u nhÊt lµ ®¶o Ti Tèp, kho¶ng 1 giê 30 phót, du kh¸ch sÏ ®­îc ®¾m m×nh trong lµn n­íc trong xanh cña VÞnh H¹ Long. Bªn c¹nh viÖc giíi thiÖu c¶nh ®Ñp trªn VÞnh H¹ Long ®Ó hÊp dÉn kh¸ch du lÞch, ngoµi hang ®éng ®Ñp cßn cã v« vµn ®¶o ®¸ h×nh d¸nh ®Æc s¾c: hßn §Çu Ng­êi, hßn Con Rïa…víi nh÷ng lêi giíi thiÖu ng¾n gän ®Ó kh¸ch cã thÓ th­ gi·n. H­íng dÉn viªn còng ph¶i dµnh nhiÒu thêi gian ®Ó du kh¸ch tù suy nghÜ vµ c¶m nhËn. §iÒu ®Ý gióp hä c¶m thÊy tho¶i m¸i, ®­îc nghØ tr­íc khi ®Õn mçi ®iÓm tham quan còng nh­ t¹i c¸c ®iÓm tham quan. TuyÕn tham quan: Mª Cung - lang chµi Cöa V¹n – Hå Ba HÇm: 8 giê Hµnh tr×nh nµy kh¸ dµi vµ ph¶i di chuyÓn ®Õn c¸c ®iÓm tham quan ë xa nhau nªn cã thÓ lµm du kh¸ch c¶m thÊy mÖt. Tuy nhiªn viÖc kh¸m ph¸ lµng chµi Cöa V¹n còng ®em l¹i cho du kh¸ch rÊt nhiÒu ®iÒu hÊp dÉn: bé s­u tÇm biÓn, giíi thiÖu vÒ cuéc sèng trªn s«ng n­íc. Du kh¸ch sÏ ë trªn ph­¬ng tiÖn kho¶ng 4 giê, nh­ng bï l¹i ®­îc ng¾m nh×n rÊt nhiÒu d·y ®¶o ®Ñp trªn mÆt VÞnh H¹ Long. Thêi gian tham quan ë mçi ®iÓm lµ kh«ng nhiÒu, v× thÕ h­íng dÉn viªn chó ý cung cÊp nh÷ng th«ng tin chÝnh vµ thó vÞ ®Ó du kh¸ch kh«ng c¶m thÊy qu¸ c¨ng th¼ng trong suèt tuyÕn tham quan trªn biÓn. TuyÕn: B¸i Tö Long – Ngäc Võng – Quan L¹n: 2 ngµy 1 ®ªm. Hµnh tr×nh nµy mÊt nhiÒu thêi gian vµ dµnh cho du kh¸ch ­a thÝch kh¸m ph¸, m¹o hiÓm. Du kh¸ch sÏ ®Õn tham quan nh÷ng ®Þa ®iÓm thó vÞ kh¸c n»m ngoµi xa VÞnh H¹ Long, n¬i høa hÑn mang ®Õn nhiÒu ®iÒu míi mÎ hÊp dÉn kh«ng kÐm g× khu vùc di s¶n. Lé tr×nh tham quan nµy cã thÓ lµm du kh¸ch rÊt mÖt mái, tèn nhiÒu søc do hµnh tr×nh trªn tµu kÐo dµi, ra ngoµi kh¬i sãng lín do sù tËp trung hÖ thèng ®¶o ®¸ ë ®©y ®· th­a dÇn. Nh­ng bï l¹i kh¸ch du lÞch sÏ c¶m thÊy s¶ng kho¸i tr­íc khung c¶nh trêi biÓn bao la víi nh÷ng lµn giã thiªn nhiªn cña vÞnh B¸i Tö Long – mét vÎ ®Ñp tuyÖt mÜ s¸nh ngang víi nµng tiªn kiÒu diÔm VÞnh H¹ Long. NghØ ®ªm trªn ®¶o Quan L¹n vµ ®ãn b×nh minh trªn b·i t¾m Ngäc Võng sÏ ®Ó l¹i nh÷ng Ên t­îng khã phai trong lßng du kh¸ch. H­íng dÉn viªn kh«ng tham gia hµnh tr×nh cïng du kh¸ch. Nªn lùa chän tuyÕn tham quan nµy, kh¸ch du lÞch ph¶i cã sù tho¶ thuËn tr­íc víi h­íng dÉn viªn hoÆc nhê ®Õn sù h­íng dÉn cña h­íng dÉn viªn kh¸c t¹i c¸c ®iÓm tham quan trªn. 2.2.3 Ph­¬ng tiÖn tham quan: Sè l­îng Tµu du lÞch trªn vÞnh ngµy c¨ng t¨ng, tÝnh ®Õn 7/2006 cã sè tµu lµ 449, trong ®ã cã h¬n 80 tµu ®­îc cÊp giÊy phÐp l­u tró qua ®ªm. VÒ kÝch th­íc c¸c tµu chia thµnh c¸c lo¹i nh­ sau: - Tµu gç 10 – 15 chç: tµu nhá, 1 tÇng, ch¹y chËm kho¶ng 8 ®Õn 13km/h. §i tµu nµy vµo c¸c ngµy sãng to cã thÓ bÞ l¾c m¹nh. Tuy nhiªn nhãm Ýt ng­êi thÝch thuª tµi nµy v× kh«ng ph¶i ®i chung víi ng­êi kh¸c. NhiÒu nhãm 3,4 ng­êi còng thuª c¶ tµu. - Tµu gç 10 -15 chç: tµu nhá, 1 t©ng, ch¹y chËm kho¶ng 8 ®Õn 13 km/h. §i tµu nµy vµo c¸c ngµy sãng to cã thÓ bÞ l¾c m¹nh. Tuy nhiªn nhãm Ýt ng­êi thÝch thuª tµu nµy v× kh«ng ph¶i ®i chung víi ng­êi kh¸c. NhiÒu nhãm 3,4 ng­êi còng thuª c¶ tµu. - Tµu gç 15- 25 chç: tµu cã réng h¬n vµ cã thÓ leo lªn mui tµu ngåi ng¾m c¶nh. - Tµu gç 25 - 35 chç: tµu trung b×nh, cã chç ngåi bªn trªn mui vµ cã mét sè gi­êng nhá bªn d­íi hÇm tµu. - Tµu gç 35 - 60 chç: ngay bªn trong tµu cã buång cã cöa kÝnh cho kh¸ch tr¸nh khái giã m­a. D­íi hÇm tµu cã gi­êng cã nh©n. Tèc ®é trung b×nh 12 ®Õn 15 km/h. Trªn mui tµu cã m¸i che, ghÕ ngåi. - Tµu cã thÐp 60 - 70 chç: ®©y lµ lo¹ rµu chuyªn dông ®­îc söa lai lµm tµu du lÞch, phôc vô chë nh©n viªn cña c¬ quan, vµ mét sè Ýt ®Ó chë kh¸ch du lÞch. - Ca n« cao tèc: lo¹i tµu nhá cã 10 – 15 chç, ch¹y tèc ®é cao kho¶ng 40km/h cã thÓ thuª tµu nµy t¹i BÕn §oan, Hoµn Gai hoÆc khu du lÞch Hoµng Gia víi gi¸ tõ 300.000 ® ®Õn 500.000 ® cho mét giê tµu ch¹y, kh«ng tÝnh thêi gian tµu ®ç t¹i c¸c ®¶o. Víi sè l­îng tµu kÓ trªn cã c«ng suÊt phôc vô kho¶ng 6000 ng­êi. Gi¸ thuª tµu ®­îc tÝnh theo giê hoÆc tÝnh theo qui m« chÊt l­îng cña tõng h¹ng tµu. Lo¹i tµu Hµnh tr×nh 4 giê Hµnh tr×nh 6 giê Hµnh tr×nh 8 giê C¶ tµu 1 ng­êi C¶ tµu 1 ng­êi C¶ tµu 1 ng­êi 10–15 ng­êi 15-25 ng­êi 25-35 ng­êi 35-60 ng­êi 60-70 ng­êi 280 000 360 000 400 000 450 000 800 000 30 000 20 000 16 000 15 000 15 000 380 000 500 000 550 000 600 000 1.100.000 42 000 28 000 22 000 19 000 19 000 490 000 630 000 700 000 750 000 1.400 000 54 000 35 000 28 000 24 000 24 000 B¶ng 6: B¶ng c­íc gi¸ vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch (Nguån tõ C¶ng tµu du lÞch B·i Ch¸y) Kh¸ch du lÞch cã thÓ tham kh¶o b¶ng gi¸ trªn ®Ó lùa chän ph­¬ng tiÖn tham quan phï hîp víi nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh. Tuy nhiªn gÝ thuª tµu mïa hÌ cao h¬n mïa ®«ng, vµo nhõng ngµy nghØ, gi¸ cã thÓ cao h¬n nh÷ng ngµy b×nh th­êng. ChÊt l­îng §¸nh gi¸ chung vÒ tµu tham quan trªn VÞnh H¹ Long t¹m chia ra lµm hai lo¹i: tµu lo¹i 1 (chuyªn chë kh¸ch du lÞch tham quan hang ®éng) vµ tµu lo¹i 2 (tµu nghØ ®ªm, cã xÕp sao, cao nhÊt lµ 3 sao).Nh×n chung ®éi tµu du lÞch kh¸ hiÖn ®¹i, chÊt l­îng cao víi nh÷ng nh©n viªn ®­îc ®µo t¹o tèt, cã kinh nghiÖm vµ kû luËt. Du kh¸ch sÏ ®­îc phôc vô mét c¸ch tËn t×nh, chu ®¸o vµ t¹o c¶m gi¸c tho¶i m¸i khi di chuyÓn trªn ph­¬ng tiÖn. Nh×n l¹i kÕt qu¶ qu¶n lý ®ãn tiÕp kh¸ch tham quan VÞnh H¹ Long n¨m 2006, ta cã b¶ng sè liÖu d­íi ®©y: Néi dung KÕt qu¶ thùc hiÖn n¨m 2005 KÕt qu¶ thùc hiÖn n¨m 2006 So cïng kú 2005 Tæng l­ît kh¸ch tham quan VÞnh H¹ Long +kh¸ch ViÖt Nam +kh¸ch n­íc ngoµi Trong ®ã: Sè kh¸ch l­u tró trªn vÞnh Sè tµu l­u tró trªn vÞnh Sè l­ît tµu cËp c¶ng Sè l­ît tµu biÓn du lÞch th¨m vÞnh 1 418 136 608 775 809 361 / / 128 552 15 1 462 100 734 084 728 016 96 673 8 175 125 487 67 103% 120,5% 89,9% Tõ 7-2006 97,61% 446% Nguån: Th«ng tin di s¶n VÞnh H¹ Long [3,20] Ho¹t ®éng cña c¸c ph­¬ng tiÖn tham quan trªn VÞnh H¹ Long cßn cã sù tham gia cña bé phËn tµu biÓn tõ n­íc ngoµi hoÆc tõ c¸c vïng biÓn xa vµo. Sù gia t¨ng m¹nh cña sè l­ît tµu biÓn ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng vËn t¶i cña tµu du lÞch trªn vÞnh. Tuy nhiªn vµo mïa du lÞch (tõ th¸ng 5 trë ®i), Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long cÊm tµu biÓn cËp hang ®éng ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng qu¸ t¶i vµ g©y nguy hiÓm cho c¸c ph­¬ng tiÖn di chuyÓn trªn vÞnh. §iÒu ®ã gióp t¨ng c­êng sù æn ®Þnh vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña hÖ thèng tµu tham quan VÞnh H¹ Long. Ngoµi ra, ®èi víi sù tham gi ho¹t ®éng du lÞch cña tµu tham quan cßn tån t¹i nh­îc ®iÓm. V× lîi Ých kinh tÕ, chñ tµu ®· gi¶m thêi gian tham quan cña du kh¸ch, cã thÓ b»ng c¸ch ®i nhanh h¬n ®Ó tiÕt kiÖm thêi gian vµ t¨ng sè l­ît ®ãn kh¸ch. §iÒu nµy sÏ ¶nh h­ëng ®Õn hµnh tr×nh tham quan cña du kh¸ch còng nh­ bµi thuyÕt minh cña h­íng dÉn viªn trë nªn s¬ sµi, kÐm hÊp dÉn. 2.2.4 C¸c c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt kh¸c: Ngoµi nh÷ng nh©n tè quan träng tham gia vµo ho¹t ®éng h­íng dÉn du lÞch nh­ ë trªn ®· tr×nh bµy, cßn cã sù tham gia cña nhiÒu bé phËn kh¸c, kh«ng gi÷ vai trß chñ ®¹o nh­ng gãp phÇn vµp viÖc hoµn chØnh ho¹t ®éng nµy. Ngoµi tham quan lµ môc ®Ých chÝnh cña kh¸ch du lÞch, hä cßn tiªu dïng c¸c dÞch vô du lÞch kh¸c nh­: quµ l­u niÖm, dÞch vô ®æi tiÒn, ®Æt v¸ m¸y bay, dÞch vô l­u tró…T¹i c¶ng tµu du lÞch B·i Ch¸y, du kh¸ch sÏ ®­îc ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu nµy. Cßn t¹i c¸c ®iÓm tham quan chØ cã dÞch vô b¸n hµng l­u niÖm, kh¸ch du lÞch n­íc ngoµi cã thÓ tr¶ b»ng tiÒn cña n­íc hä. Phßng b¸n vÐ tham quan cïng víi nh©n viªn kiÓm so¸t vÐ. Kh¸ch du lÞch cã thÓ mua vÐ t¹i ®iÓm xuÊt ph¸t hoÆc ngay t¹i c¸c ®iÓm tham quan. Nh©n viªn b¶o vÖ, thî chôp ¶nh cïng ®ãng gãp c«ng søc nhá bÐ cña m×nh ®Ó phôc vô kh¸ch du lÞch. Tæ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr­êng vÉn h»ng ngµy gi÷ g×n vÎ ®Ñp xanh t­¬i trªn mÆt biÓn H¹ Long. Ch­¬ng III nh÷ng ®Ò xuÊt nh»m n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng h­íng dÉn du lÞch t¹i c¸c ®iÓm tham quan trªn VÞnh H¹ Long 3.1 Nh÷ng thµnh c«ng c¬ b¶n: Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long ®· cã nh÷ng cè g¾ng tÝch cùc chñ ®éng phèi hîp víi c¸c ngµnh liªn quan vµ céng ®ång ®Þa ph­¬ng tham gia vµo c«ng t¸c qu¶n lý vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng h­íng dÉn du lÞch t¹i c¸c ®iÓm tham quan trªn VÞnh H¹ Long. Trªn c¬ së nh÷ng cè g¾ng nµy ®· ®¹t nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ. 3.1.1 C¸ch thøc tæ chøc ®éi ngò lao ®éng: - C«ng t¸c tuyÓn dông ®èi víi h­íng dÉn viªn - ®éi ngò ®ãng vai trß quan träng nhÊt trong ho¹t ®éng h­íng dÉn du lÞch. Kh«ng chØ lùa chän vÒ tr×nh ®é mµ cßn lùa chän c¶ vÒ mÆt h×nh thøc, t¸c phong. Nhê vËy, Ban qu¶n lý ®· cã mét ®éi h×nh h­íng dÉn viªn cã tr×nh ®é, h×nh thøc kh¸ vµ t­¬ng ®èi ®ång ®Òu nhau. - Bè trÝ c«ng viÖc: sù s¾p xÕp c«ng viÖc gi÷a c¸c tæ c«ng t¸c hîp lý nh»m mang l¹i hiÖu qu¶ cao. §èi víi ®iÓm tham quan tËp trung nhiÒu kh¸ch du lÞch, ­u tiªn h­íng dÉn viªn trÎ, cã n¨ng lùc (tæ c«ng t¸c C¶ng tµu, Thiªn Cung, §Çu Gç). Tuy nhiªn, c«ng viÖc h­íng dÉn ®ßi hái sù ®æi míi vµ n¨ng ®éng nªn cø kho¶ng hai th¸ng c¬ quan l¹i cã sù ph©n chia l¹i nh©n lùc gi÷a c¸c tæ c«ng t¸c, còng lµ ®Ó h­íng dÉn viªn trau dåi l¹i kiÕn thøc vµ nghiÖp vô b¶n th©n m×nh. - C«ng t¸c ®µo t¹o: c¬ quan rÊt chó träng viÖc ®µo t¹o ®Ó nh»m n©ng cao chÊt l­îng cña h­íng dÉn viªn. §µo t¹o vÒ kiÕn thøc: c¬ quan th­êng xuyªn tæ chøc ®ît kiÓm tra ®Þnh kú ®èi víi h­íng dÉn viªn, víi c¸c chñ ®Ò kh¸c nhau. Ngoµi nh÷ng kiÕn thøc vÒ H¹ Long lµ quan träng vµ chñ yÕu, h­íng dÉn viªn cßn ph¶i tù bæ sung c¸c kiÕn thøc v¨n ho¸ - lÞch sö - x· héi kh¸c. §iÒu nµy gióp cho h­íng dÉn viªn cã ®­îc kiÕn thøc toµn diÖn, cung cÊp th«ng tin vµ gi¶i ®¸p th¾c m¾c cho kh¸ch du lÞch tèt h¬n. §µo t¹o vÒ tr×nh ®é: ®èi víi nh÷ng h­íng dÉn viªn cã nhu cÇu n©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷, tr×nh ®é ®µo t¹o, c¬ quan ®Òu t¹o ®iÒu kiÖn cho hä tham gia c¸c líp ®¹i häc t¹i chøc. §µo t¹o vÒ nghiÖp vô: h»ng n¨m Ban qu¶n lý vÉn tæ chøc nh÷ng chuyÕn c«ng t¸c tíi c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c trong c¶ n­íc nh»m häc hái tiÕp thu kinh nghiÖm. - §éng viªn vÒ mÆt vËt chÊt, tinh thÇn: C¬ quan cã nh÷ng h×nh thøc kû luËt, khen th­ëng rÊt kh¾t khe. Ngoµi tiÒn l­¬ng cøng, nh©n viªn sÏ ®­îc h­ëng tiÒn th­ëng. Sè tiÒn th­ëng cña mçi ng­êi kh¸c nhau c¨n cø vµo ý thøc, tinh thÇn, tr¸ch nhiÖm vµ hiÖu qu¶ lao ®éng cña tõng ng­êi. C¬ quan qu¶n lý c«ng viÖc cña nh©n viªn theo tõng ngµy, tæng kÕt l¹i sau mét th¸ng vµ cuèi cïng lµ mét n¨m. Trong c¬ quan ®Ó ®¸nh gi¸ sù cè g¾ng cña tõng nh©n viªn theo xÕp h¹ng A,B,C tõ cao xuèng thÊp. NÕu c¶ 12 th¸ng A, cuèi n¨m sÏ ®­îc lo¹i A vµ cã khen th­ëng xøng ®¸ng. NÕu vi ph¹m qui chÕ tèi thiÓu chØ cÇn mét th¸ng th× cuèi n¨m sÏ bÞ c¾t th­ëng. Qui ®Þnh lµm viÖc chÆt chÏ nªn ®· t¹o ra sù æn ®Þnh vµ m«i tr­êng lµm viÖc nghiªm tóc trong c¬ quan. 3.1.2 C«ng t¸c kiÓm tra, ®¸nh gi¸: Ngoµi c¸c c«ng t¸c tæ chøc vÒ ®éi ngò h­íng dÉn viªn, c¬ quan còng chó träng c«ng t¸c kiÓm tra c¸c bµi thuyÕt minh cña h­íng dÉn viªn d­íi c¶ hai h×nh thøc: trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. §éi kiÓm tra vÉn th­êng xuyªn cã nh÷ng ®ît gi¸m s¸t ®ét xuÊt t¹i c¸c ®iÓm tham quan vµ cã nh¾c nhë, phª b×nh còng nh­ ®éng viªn kÞp thêi. T¹i c¬ quan, h­íng dÉn viªn vÉn ph¶i tham gia c¸c kú kiÓm tra thuyÕt tr×nh b»ng viÖc bèc th¨m c©u hái vµ tr¶ lêi miÖng. C«ng t¸c kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®· ph¸t huy ®­îc n¨ng lùc thuyÕt minh cña h­íng dÉn viªn, yªu cÇu hä ph¶i cã sù chuÈn bÞ kÜ cµng vÒ bµi h­íng dÉn khi dÉn kh¸ch tham quan trªn VÞnh H¹ Long. 3.2 Mét sè vÊn ®Ò cßn tån t¹i: - Tr×nh ®é h­íng dÉn viªn kh«ng ®ång ®Òu nhau, thÓ hiÖn ë c¶ tr×nh ®é ®µo t¹o, chuyªn ngµnh vµ ngo¹i ng÷. §Æc biÖt nhiÒu h­íng dÉn viªn cã ngo¹i ng÷ kh¸ nh­ng kh«ng cã nhiÒu c¬ héi ®­îc sö dông.Sè l­îng h­íng dÉn viªn ®«ng nh­ng viÖc dÉn c¸c ®oµn kh¸ch n­íc ngoµi chØ ®­îc giao cho mét sè h­íng dÉn viªn dµy dÆn kinh nghiÖm. V× thÕ ®éi ngò trÎ Ýt cã c¬ héi ®Ó cä s¸t thùc tÕ chñ yÕu ®ãng vai trß h­íng dÉn viªn ®i kÌm. - §iÒu kiÖn lµm viÖc ë xa bê khã kh¨n cho viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t nªn c«ng t¸c qu¶n lý cßn h¹n chÕ. NhiÒu khi ®éi ngò h­íng dÉn viªn cßn tá ra thiÕu nhiÖt t×nh trong c«ng viÖc, ®«i khi cßn tá th¸i ®é thê ¬, tõ chèi yªu cÇu cña kh¸ch. - H­íng dÉn viªn cßn ch­a chÊp hµnh nghiªm tóc viÖc mÆc ®ång phôc, t¸c phong cßn thiÕu nhanh nhÑn. Cã mét sè h­íng dÉn viªn cßn nãi ngäng, kh¶ n¨ng thuyÕt tr×nh cßn thiÕu truyÒn c¶m. - Thu nhËp thÊp, chÕ ®é khen th­ëng Ýt kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc nh©n viªn nç lùc cè g¾ng, ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng h­íng dÉn. NhiÒu h­íng dÉn viªn ®· chuyÓn qua c«ng viÖc kh¸c. - ChÊt l­îng bµi thuyÕt minh phÇn lín thiÕu s¸ng t¹o, cßn s¬ sµi vµ mang tÝnh dËp khu«n. V× thÕ kh«ng hÊp dÉn ®­îc kh¸ch du lÞch. Sù lÆp l¹i th«ng tin dÔ dÉn ®Õn sù nhµm ch¸n vµ kh«ng t¹o ®­îc Ên t­îng trong lßng du kh¸ch. V× vËy tuy sè l­îng kh¸ch du lÞch ®Õn víi VÞnh H¹ Long rÊt lín nh­ng tû lÖ kh¸ch quay trë l¹i lÇn hai l¹i v« cïng nhá bÐ so víi con sè nµy. 3.3 Mét sè ®Ò xuÊt: - T¨ng c­êng h¬n n÷a c«ng t¸c tuyÓn dông vµ ®µo t¹o ®Ó x©y dùng mét ®éi ngò h­íng dÉn viªn ®ång ®Òu nhau vÒ mäi mÆt. - Chó träng c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t ®Ó ®éi ngò nh©n viªn cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao trong c«ng viÖc. - N©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cho h­íng dÉn viªn b»ng c¸ch tæ chøc cuéc thi thuyÕt tr×nh b»ng tiÕng n­íc ngoµi, rÌn luyÖn ngo¹i ng÷ trong giíi thiÖu vµ h­íng dÉn kh¸ch du lÞch. - T¹o ®iÒu kiÖn cho h­íng dÉn viªn t¨ng thªm thu nhËp vµ tiÕp tôc theo ®uæi c«ng viÖc h­íng dÉn, vÝ dô: cã kho¶n båi d­ìng nÕu ph¶i lµm thªm giê hay vµo mïa du lÞch. Lóc ®ã c­êng ®é lao ®éng lín nªn cã h×nh thøc ®éng viªn kÞp thêi ®Ó kh«ng lµm mÊt ®i nhiÖt huyÕt ®èi víi c«ng viÖc cña h­íng dÉn viªn. - Tæ chøc cuéc häp trong néi bé Trung t©m ®Ó ®­a ra gi¶i ph¸p nh»m c¶i thiÖn chÊt l­îng bµi thuyÕt minh, tæng hîp nh÷ng ®iÒu bæ Ých, thó vÞ cña mçi h­íng dÉn viªn lµm cho bµi nãi hÊp dÉn, cuèn hót h¬n. - §Èy m¹nh h¬n n÷a phong trµo thi ®ua trong ®éi ngò nh©n viªn ®Ó khuyÕn khÝch tinh thÇn lµm viÖc h¨ng say vµ cã hiÖu qu¶, t¹o ra m«i tr­êng lµm viÖc n¨ng ®éng vµ chuyªn nghiÖp h¬n. KÕt luËn VÞnh H¹ Long vèn ®· ®Ñp nh­ng ®Ó nã ®Ñp h¬n n÷a trong m¾t b¹n bÌ quèc tÕ, ®iÒu ®ã mét phÇn phô thuéc vµo chÊt l­îng cña ho¹t ®éng h­íng dÉn du lÞch. §Ó kh¸ch du lÞch ®Õn víi H¹ Long ngµy cµng nhiÒu vµ nÝu ch©n hä lÇn sau quay trë l¹i cÇn ph¶i c¶i thiÖn ho¹t ®éng h­íng dÉn du lÞch toµn diÖn h¬n. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh c«ng v­ît tréi ®¸ng khÝch lÖ so víi c¸c ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc, lµ nguån lùc ®Ó tiÕp tôc phÊn ®Êu th× ho¹t ®éng h­íng dÉn t¹i c¸c ®iÓm tham quan trªn VÞnh H¹ Long vÉn cßn tån t¹i nh÷ng nh­îc ®iÓm khã tr¸nh khái. Yªu cÇu ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch kÕt hîp ho¹t ®éng h­íng dÉn du lÞch víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c ®Ó t¹o Ên t­îng vµ hiÖu qu¶ cho du lÞch Qu¶ng Ninh nãi chung vµ du lÞch VÞnh H¹ Long nãi riªng. ë ViÖt Nam hiÖn nay cã 7 di s¶n ®­îc thÕ giíi c«ng nhËn, bao gåm c¶ di s¶n vËt thÓ vµ phi vËt thÓ, trong ®ã chØ cã VÞnh H¹ Long hai lÇn ®­îc c«ng nhËn. Trong t­¬ng lai, cÇn ph¶i ®Èy m¹nh ho¹t ®éng du lÞch ®Ó t«n vinh h¬n n÷a vÎ ®Ñp VÞnh H¹ Long – b¸u vËt v« gi¸ kh«ng chØ cña riªng ViÖt Nam mµ cßn cña toµn nh©n lo¹i. “Nãi g× ®Õn nh÷ng con trai con ®iÖp §¸y biÓn ®ªm thao thøc nh¶ ngäc lµnh Quµ trang søc biÓn dµnh cho Tæ quèc SÏ tha hå kh¶m ®Êt n­íc long lanh.” ( “Quµ biÓn H¹ Long” – Hoµng Minh Ch©u,1964) Tµi liÖu tham kh¶o [1] H¹ Long – nh÷ng lêi ®¸nh gi¸ vµ ngîi ca, Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long, th¸ng 1 – 2003. [2] Non n­íc H¹ Long, Héi Khoa häc lÞch sö Qu¶ng Ninh 2003. [3] Th«ng tin di s¶n VÞnh H¹ Long, Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long, sè 18 – 01/20007. [4] VÞnh H¹ Long – Di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi, Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long, Th¸ng 1 – 2003. [5] Hµ H÷u Nga, H¹ Long lÞch sö, Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long. [6] Hµ H÷u Nga vµ NguyÔn V¨n H¶o, H¹ Long thêi tiÒn sö, Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long 2002. [7] TS NguyÔn Kh¾c H­êng, §a d¹ng sinh häc H¹ Long vµ vïng phô cËn, Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long. [8] NguyÔn TiÕn HiÖp vµ Ruth Kiew, Thùc vËt tù nhiªn ë VÞnh H¹ Long, NXB Thanh Niªn. [9] Ph¹m Hoµng H¶i, CÈm nang du lÞch VÞnh H¹ Long, NXB ThÕ giíi – Ban qu¶n lý VÞnh H¹ Long 2000. www.halong-quangninh.com www.halong.org.vn www.halongbay.net.vnn.vn Môc lôc Trang Më ®Çu 1 Ch­¬ng 1: VÞnh H¹ Long vµ c¸c ®iÓm th¨m quan trªn vÞnh 4 1.1 Giíi thiÖu chung vÒ VÞnh H¹ Long 4 1.1.1 §iÒu kiÖn tù nhiªn 4 VÞ trÝ ®Þa lý 4 §Þa h×nh, ®Þa chÊt 5 KhÝ hËu 6 §a d¹ng sinh häc 7 Nguån gèc tªn gäi VÞnh H¹ Long 8 1.1.2 §iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi cña ®Þa ph­¬ng 8 LÞch sö – v¨n ho¸ 8 §Æc ®iÓm d©n c­ vµ møc sèng cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng 10 §iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ 11 1.2 Tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn ®­îc khai th¸c phôc vô c¸c tuyÕn th¨m quan trªn vÞnh 12 1.2.1 §éng Thiªn Cung 13 1.2.2 Hang §Çu Gç 14 1.2.3 Hang Söng Sèt 15 1.2.4 §¶o Ti Tèp 15 1.2.5 Lµng chµi Cöa V¹n 16 Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng h­íng dÉn du lÞch t¹i c¸c ®iÓm th¨m quan trªn VÞnh H¹ Long 18 2.1 §éi ngò h­íng dÉn viªn 18 2.1.1 Sè l­îng h­íng dÉn viªn C¬ cÊu ®é tuæi 19 C¬ cÊu giíi tÝnh 20 2.1.2 ChÊt l­îng h­íng dÉn viªn 20 Tr×nh ®é ®µo t¹o 20 PhÈm chÊt nghÒ nghiÖp 24 Thu nhËp, phóc lîi cña h­íng dÉn viªn 26 2.2 ChÊt l­îng ho¹t ®éng h­íng dÉn 27 2.2.1 ChÊt l­îng bµi thuyÕt minh 28 L­îng th«ng tin truyÒn ®¹t 28 §é chÝnh x¸c 29 Møc ®é thuyÕt phôc 29 Møc ®é hÊp dÉn 30 2.2.2 TuyÕn tham quan 30 §éng Thiªn Cung – hang §Çu Gç – hßn Gµ Chäi: 4 giê 31 Mª Cung – Söng Sèt – Ti Tèp: 6 giê 31 Mª Cung – lµng chµi Cöa V¹n – Hå Ba HÇm: 8 giê 31 B¸i Tö Long – Ngäc Võng – Quan L¹n: 2 ngµy 1 ®ªm 32 2.2.3 Ph­¬ng tiÖn tham quan 32 Sè l­îng 32 ChÊt l­îng 33 2.2.4 C¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt kh¸c 35 Ch­¬ng 3: Nh÷ng ®Ò xuÊt nh»m n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng h­íng dÉn du lÞch t¹i c¸c ®iÓm tham quan trªn VÞnh H¹ Long 36 3.1 Nh÷ng thµnh c«ng c¬ b¶n 36 3.1.1 C¸ch thøc tæ chøc ®éi ngò lao ®éng 36 3.1.2 C«ng t¸c kiÓm tra, ®¸nh gi¸ 38 3.2 Mét sè vÊn ®Ò cßn tån t¹i 38 3.3 Mét sè ®Ò xuÊt 39 KÕt luËn 40 Tµi liÖu tham kh¶o 41 Phô lôc