Khóa luận Thực trạng về sử dụng vốn và những giải pháp sử dụng vốn có hiệu quả để phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở nước ta hiện nay

tÝn dông vµ c¸c kho¶n vay tõ thÞ tr­êng tµi chÝnh chÝnh thøc ®Ó t¹o vèn ban ®Çu vµ vèn cho qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh. C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã sù kh¸c biÖt râ rÖt. Mét sè doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµm ¨n cã hiÖu qu¶ cao ®· t¹o ra mét møc thu nhËp ®¸ng kÓ cho chñ doanh nghiÖp. Tuy nhiªn cã sù kh¸c nhau rÊt lín gi÷a doanh nghiÖp n«ng th«n vµ doanh nghiÖp thµnh thÞ, gi÷a doanh nghiÖp phÝa nam vµ doanh nghiÖp phÝa b¾c, gi÷a lo¹i h×nh së h÷u kh¸c nhau cã cïng qui m« vµ c¬ cÊu c¸c lo¹i doanh nghiÖp. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh ®Òu ë trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn ban ®Çu vµ thiÕu vèn cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn doanh nghiÖp nh­ng kh«ng cã nguån cung øng vèn. ViÖc thiÕu vèn vµ sù kh¸c nhau vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp lµ do nhiÒu nguyªn nh©n: Thø nhÊt: Ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®­îc r»ng: ViÖc thiÕu vèn ban ®Çu thµnh lËp vµ cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn doanh nghiÖp lµ trë ng¹i quan träng nhÊt trong viÖc viÖc sö dông vèn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong viÖc thµnh lËp vµ t¨ng tr­ëng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh. §iÒu ®ã kh«ng chØ lµ trë ng¹i tuyÖt ®èi ng¨n c¶n tiÒm n¨ng cña c¸c doanh nh©n cã tay nghÒ vµ ®Çu ãc kinh doanh mµ cßn dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu thèn kh«ng ®¸ng cã vÒ vèn á c¸c doanh nghiÖp ®· ®­îc thµnh lËp. §iÒu ®ã nã cßn ¶nh h­ëng ®Õn viÖc lµm, n¨ng suÊt lao ®éng vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng. ChÝnh v× vËy, viÖc t¨ng vèn cho doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh b»ng c¸ch tiÕp cËn víi c¸c nguån vèn ngo¹i lai theo mèi quan hÖ th­¬ng m¹i sÏ lµ con ®­êng hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, t¹o thªm ®­îc viÖc lµm vµ n©ng cao thu nhËp ë c¸c doanh nghiÖp nµy, gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ mµ nhµ n­íc ch¼ng tèn kÐm g×. Thø hai: ViÖc thiÕu kiÕn thøc vÒ qu¶n lý. C¸c gi¸m ®èc cña doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¶i kiªm nhiÖm nhiÒu chøc n¨ng qu¶n lý. C¸c gi¸m ®èc nµy cã thÓ thiÕu kinh nghiÖm hoÆc ®­îc ®µo t¹o chÝnh thøc vÒ mét hoÆc hai trong sè nh÷ng chøc n¨ng Êy. NÕu hä ®­îc kinh nghiÖm nµo ®ã, th× nãi chung chØ h¹n chÕ ®èi víi 1 hoÆc 2 khÝa c¹nh chuyªn m«n. Thø ba: Sù thÊp kÐm vÒ c¬ së h¹ tÇng, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng giao th«ng, cung cÊp n¨ng l­îng vµ th«ng tin. Thø t­: Sù h¹n hÑp vÒ nguån cung øng vËt t­ kü thuËt vµ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm còng nh­ vÒ mèi quan hÖ hîp t¸c víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc c¸ nh©n cã liªn quan trong vµ ngoµi vïng ngµy cµng h¹n chÕ kh¶ n¨ng thÝch øng cña c¸c doanh nghiÖp tr­íc yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Quan hÖ hîp t¸c s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm ch­a cã ®iÒu kiÖn më réng ®· ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò ®· tr×nh bµy ë trªn, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng: Kinh doanh víi qu¸ Ýt vèn lµ khã kh¨n quan träng bËc nhÊt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh ë ViÖt Nam mµ nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do thiÕu nguån vèn bæ sung tÝn dông vµ c¸c kho¶n vay kh¸c nªn buéc c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh ph¶i dùa vµo kh¶ n¨ng vèn cña m×nh ®Ó ph¸t triÓn. Do vËy, ®øng trªn quan ®iÓm hiÖu qu¶ kinh tÕ th× cÇn ph¶i cã c¬ chÕ chuyÓn vèn tíi ng­êi thùc sù cÇn vµ n¬i ®ång tiÒn mang l¹i lîi nhuËn nhiÒu nhÊt. Tõ ®ã, chóng ta cã thÓ nªu lªn mét vÊn ®Ò lµ kh«ng mét biÖn ph¸p nµo cã thÓ ®ãng gãp tèt h¬n ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh vµ t¨ng c­êng kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp nµy trong viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ thu nhËp, ®ã chÝnh lµ t¹o ra mét hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh. Ch­¬ng III Nh÷ng gi¶i ph¸p sö dông vèn cã hiÖu qu¶ ®Ó ph¸t triÓn Doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta hiÖn nay 3.1 Nh÷ng c¬ së cña c¸c gi¶i ph¸p sö dông vèn cã hiÖu qu¶ ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá. Chñ tr­¬ng, ®­êng lèi, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ta vÒ chiÕn l­îc ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá hiÖn t¹i còng nh­ trong t­¬ng lai: Cïng víi qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngµy cµng trë thµnh mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ. V× vËy trong thêi gian tíi vÒ phÝa Nhµ n­íc cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý vµ hç trî cho c¸c doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn th«ng qua c¸c gi¶i ph¸p sau ®©y: - Nghiªn cøu söa ®æi bæ sung c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh vÒ tµi chÝnh nh»m t¹o m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng c¶ vÒ nghÜa vô vµ c¸c ­u ®·i cña Nhµ n­íc ®èi víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. - T¨ng c­êng hç trî cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá th«ng qua viÖc h¹ bít thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®Ó doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn tù t¹o vèn, ®Èy m¹nh cho vay ­u ®·i qua quü hç trî xuÊt khÈu, quü hç trî ph¸t triÓn, hç trî xóc tiÕn th­¬ng m¹i. Th«ng qua quü hç trî xuÊt khÈu nh»m trî gióp mét phÇn chi phÝ cho doanh nghiÖp võa vµ nhá kh¶o s¸t, häc tËp, trao ®æi hîp t¸c vµ tham dù héi trî, triÓn l·m giíi thiÖu s¶n phÈm t×m hiÓu thÞ tr­êng n­íc n­íc ngoµi. §ång thêi thùc hiÖn chÝnh s¸ch b¶o hé hîp lý hµng s¶n xuÊt trong n­íc phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. - ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cÇn tËp trung hç trî ®Çu vµo cho ng­êi s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nh­ hç trî gi¸ b¸n gièng c©y trång, vËt nu«i, ph©n bãn, thuèc trõ s©u cho n«ng d©n, miÔn gi¶m thuû lîi phÝ cho nh÷ng vïng khã kh¨n. ¦u ®·i cho s¶n xuÊt hµng xuÊt hµng xuÊt khÈu nh­ cho vay ng¾n h¹n, trung vµ dµi h¹n víi l·i suÊt thÊp ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­, n©ng cÊp d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm t¹o søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ trªn thÞ trêng trong vµ ngoµi n­íc. - KhuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c tæ chøc dÞch vô tµi chÝnh hç trî c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn lµnh m¹nh ho¸ t×nh h×nh tµi chÝnh t¹o ®iÒu kiÖn cho hä ph¸t triÓn, cñng cè. §æi míi hÖ thèng tÝn dông, ph¸t triÓn c¸c dÞch vô hç trî th«ng tin t­ vÊn tµi chÝnh doanh nghiÖp, thµnh lËp c¸c c«ng ty mua b¸n nî vµ tµi s¶n thanh lý cña doanh nghiÖp, c«ng ty m«i giíi chøng kho¸n. - Nhµ n­íc t¨ng c­êng më c¸c líp ®µo t¹o n©ng cao kü n¨ng qu¶n lý cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c kho¸ tËp huÊn vÒ qu¶n trÞ kinh doanh cho gi¸m ®èc vµ c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp. - Trªn c¬ së quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt trªn ®Þa bµn tØnh, thµnh phè, Nhµ n­íc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi dµnh quü ®Êt cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã mÆt b»ng s¶n xuÊt phï hî, cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch x©y dùng c¸c khu, côm c«ng nghiÖp cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã mÆt b»ng x©y dùng tËp trung c¬ së s¶n xuÊt vµ ®­îc ­u ®·i trong viÖc thuª ®Êt, chuyÓn nh­îng, thÕ chÊp theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt. - Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá liªn kÕt, hîp t¸c víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong s¶n xuÊt kinh doanh nh»m thóc ®Èy chuyÓn giao c«ng nghÖ, më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. - TriÓn khai x©y dùng hÖ thèng khai th¸c d÷ liÖu th«ng tin vµ t­ vÊn tµi chÝnh gióp cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¸t triÓn m¹nh mÏ theo ®Þnh h­íng cña Nhµ n­íc. C¬ së thø nhÊt: Dùa vµo kh¶ n¨ng t¹o vèn ban ®Çu vµ cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. §Ó tiÕn hµnh bÊt kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nµo còng cÇn ph¶i cã vèn. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vèn lµ ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tíi c¸c b­íc tiÕp theo cña qu¸ tr×nh kinh doanh. Vèn lµ yÕu tè quan träng nhÊt trong c¸c yÕu tè vËt chÊt t¸c ®éng ®Õn t¨ng tr­ëng. §Ó ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng, víi sè vèn øng tr­íc tèi thiÓu cÇn thiÕt, c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh mua s¾m, h×nh thµnh nªn c¸c tµi s¶n cÇn thiÕt nh­ m¸y mãc, thiÕt bÞ x©y dùng nhµ x­ëng mua b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ b¶n quyÒn, ®µo t¹o c«ng nh©n, h×nh thµnh sè vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cÇn thiÕt... nh»m phôc vô cã tÝnh chÊt l©u dµi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong mäi tr­êng hîp cÇn më réng qui m« ®Çu t­ chiÒu s©u, c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã quyÒn bá thªm vèn së h÷u hoÆc sö dông lîi nhuËn ®­îc ®Ó l¹i d­íi h×nh thøc quü dù tr÷ tµi chÝnh ®Ó t¸i ®Çu t­... Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng doanh nghiÖp tiÕp tôc bæ sung tiÒn vèn ®Ó t¨ng thªm tµi s¶n kinh doanh, t­¬ng øng víi sù t¨ng tr­ëng quy m« s¶n xuÊt kinh doanh. Nh­ vËy, c¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng cÇn ph¶i cã mét sè vèn tiÒn tÖ ban ®Çu mµ cßn cã mét nhu cÇu liªn tôc vÒ tiÒn vèn. Doanh nghiÖp kh«ng thÓ mong ®îi nhËn ®­îc tÊt c¶ sè tiÒn mµ doanh nghiÖp cÇn trong mét lóc, mÆc dï cã mét sè Ýt doanh nghiÖp ph¸t triÓn hoµn toµn dùa vµo tiÒn vèn trong néi bé doanh nghiÖp. ChÝnh v× lÏ ®ã, mµ c¸c gi¶i ph¸p sö dông vèn ®­a ra ph¶i dùa vµo nhu cÇu vÒ vèn vµ sè vèn tù cã, sè vèn ®i vay ®Ó cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Do ®ã, c¸c gi¶i ph¸p sö dông vèn còng ph¶i bao gåm lo¹i gi¶i ph¸p sö dông vèn ban ®Çu vµ gi¶i ph¸p sö dông vèn cho sù t¨ng tr­ëng doanh nghiÖp. C¬ së thø hai: C¨n cø vµo ­u thÕ vµ bÊt lîi cña doanh nghiÖp võa vµ nhá. Doanh nghiÖp võa vµ nhá cã nh÷ng lîi thÕ râ rµng, gåm: Kh¶ n¨ng tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu cã h¹n trong nh÷ng thÞ tr­êng chuyªn m«n ho¸, mét khuynh h­íng vÒ søc m¹nh lao ®éng vµ tr×nh ®é khÐo lÐo trong c«ng viÖc tõ thÊp ®Õn võa vµ sù uyÓn chuyÓn thÝch nghi nhanh chãng ®èi víi sù thay ®æi nh÷ng yªu cÇu vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn cña thÞ tr­êng. Doanh nghiÖp võa vµ nhá cã thÓ thùc hiÖn ®­îc ë c¸c thÞ tr­êng mµ ®ã kh«ng thu hót sù chó ý “kh«ng mong muèn” cña c«ng ty hoÆc cña doanh nghiÖp lín, nªn chóng ®¶m b¶o c¸c c¬ héi c«ng ¨n viÖc lµm ë nhiÒu vïng kh¸c nhau. Nã cã thÓ phôc vô cho nh÷ng phÇn xa nhÊt cua thÞ tr­êng hoÆc lµ bªn ph¶i, hoÆc lµ bªn tr¸i cña ®­êng cong ph©n phèi trung b×nh, v× Marketting khèi l­îng lín th­êng lµ mèi quan t©m cña c¸c c«ng ty lín. T­¬ng tù doanh nghiÖp võa vµ nhá cã thÓ khai th¸c nhanh chãng h¬n viÖc thay ®æi mÉu m· ë thÞ tr­êng. Kh¶ n¨ng chuyÓn ho¸ dÔ dµng nhanh chãng c¸c c«ng nghÖ míi thµnh c¬ héi lµm ¨n, cã ®iÒu kiÖn ®i vµo c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng, cã kh¶ n¨ng ®¹t hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cao. Tõ quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ, ®· cã nhiÒu nhµ khoa häc kinh tÕ nªu lªn mét vÊn ®Ò lµ: “Kh«ng mét biÖn ph¸p nµo cã thÓ ®ãng gãp tèt h¬n ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh vµ t¨ng c­êng kh¶ n¨ng cña lo¹i h×nh nµy trong viÖc t¹o viÖc lµm vµ thu nhËp, ®ã chÝnh lµ viÖc t¹o ra mét hÖ thèng tµi chÝnh phôc vô cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh víi nguån vèn tÝn dông dùa trªn c¬ së th­¬ng m¹i chÆt chÏ vµ huy ®éng c¸c nguån vèn nhµn rçi” Bªn c¹nh nh÷ng ­u thÕ nãi trªn, doanh nghiÖp võa vµ nhá còng rÊt nhiÒu bÊt lîi so víi nh÷ng doanh nghiÖp lín. Trong nh÷ng khã kh¨n, h¹n chÕ cña doanh nghiÖp võa vµ nhá cã thÓ thÊy nh÷ng khã kh¨n, h¹n chÕ sau: - T×nh tr¹ng giËt gÊu v¸ vai vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng khuyÕn khÝch c¸c c¬ héi ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn, hËu qu¶ tÊt nhiªn lµ kh«ng sö dông ®­îc ®Çy ®ñ tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng con ng­êi trong doanh nghiÖp. V×, vèn tù cã trong doanh nghiÖp võa vµ nhá th­êng thÊp, kh¶ n¨ng tù tÝch luü rÊt h¹n hÑp, kh¶ n¨ng tham gia vµo thÞ tr­êng vèn còng rÊt Ýt, chØ cã doanh nghiÖp lo¹i võa cã uy tÝn lín míi cã hy väng huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng vèn. Vèn tù cã Ýt nªn kh¶ n¨ng vay vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá còng rÊt thÊp. - H¹n chÕ, khã kh¨n trong viÖc tiÕp cËn víi kiÕn thøc míi trong lÜnh vùc qu¶n lý. Ng­êi qu¶n lý trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá th­êng ®¶m nhiÖm nhiÒu c«ng viÖc Ýt cã thêi gian vµ ®iÒu kiÖn n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng kiÕn thøc míi vÒ qu¶n lý kinh doanh. - H¹n chÕ, khã kh¨n trong viÖc tiÕp cËn më réng thÞ tr­êng: PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá Ýt cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn víi nh÷ng th«ng tin míi nhÊt vÒ thÞ tr­êng, bao gåm thÞ tr­êng: nguyªn vËt liÖu, thÞ tr­êng c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. Víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh h¹n hÑp c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá gÆp trë ng¹i lín trong viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o vµ b¶o hµnh s¶n phÈm, v× thÕ kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm còng rÊt khã kh¨n. Nh÷ng h¹n chÕ, khã kh¨n nªu trªn ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá. Tõ nh÷ng ­u thÕ vµ bÊt lîi cña doanh nghiÖp võa vµ nhá cho thÊy sù ph¸t triÓn cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ®ßi hái ph¶i cã sù hç trî cña Nhµ n­íc. C¬ së thø ba: C¨n cø vµo thùc tr¹ng, t×nh h×nh sö dông vèn kinh doanh ë doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh: Qua ph©n tÝch thùc tr¹ng vÒ vèn vµ sö dông vèn kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh trong ch­¬ng II ta nhËn thÊy: HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh míi ®­îc thµnh lËp tõ khi cã chÝnh s¸ch ®æi míi, nªn lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ë ViÖt Nam cßn rÊt non trÎ. Nh­ng nh×n chung doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh ®· cã b­íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ vÒ sè l­îng doanh nghiÖp, nh­ng t×nh tr¹ng thiÕu vèn ban ®Çu h×nh thµnh doanh nghiÖp ®· buéc c¸c doanh nh©n ph¶i dùa vµo c¸c nguån tù cã vµ vèn ®Çu t­ chØ lµ kho¶n ng­êi së h÷u cã thÓ bá ra hoÆc vay tõ b¹n bÌ ng­êi th©n, do ®ã: - Qui m« vèn kinh doanh ë doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam lµ rÊt nhá bÐ. Nguån vèn h¹n hÑp, møc ®Çu t­ cho mét chç lµm viÖc qu¸ nhá, ®· ®­a c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh vµo t×nh tr¹ng kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i, n©ng cao tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ s¶n xuÊt... Do vËy trong nhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp võa vµ nhá h¹n chÕ. - HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Òu trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn. Nh­ng ®¸ng chó ý nhÊt lµ sù thiÕu vèn t­¬ng ®èi ®ang diÔn ra trªn b×nh diÖn réng vµ kh¸ gay g¾t, nh­ng kh«ng cã nguån cung øng vèn. Nguyªn nh©n thiÕu vèn lµ do thiÕu nguån bæ sung tÝn dông vµ c¸c kho¶n vay kh¸c còng nh­ c¬ chÕ tµi trî ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá. Do ®ã, vèn ban ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp cã kh¸c nhau chñ yÕu lµ do kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp. ViÖc thiÕu vèn kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá sÏ h¹n chÕ viÖc sö dông vèn nh­ sau: Thø nhÊt: ViÖc thiÕu vèn sÏ h¹n chÕ nghiªm träng tíi hiÖu qu¶ sö dông vèn, v× sù ®Çu t­ ®­îc chi phèi bëi sù s½n cã vÒ vèn chø kh«ng ph¶i do kh¶ n¨ng thÞ tr­êng vµ do cã lîi. NhiÒu doanh nghiÖp buéc ph¶i duy tr× qui m« nhá mÆc dï hä cã c¬ héi më réng nh­ng do thiÕu vèn. Thø hai: Sù thiÕu vèn h¹n chÕ sù ph¸t triÓn vÒ c«ng nghÖ, ®iÒu ®ã kh«ng chØ lµm ¶nh h­ëng xÊu tíi n¨ng suÊt lao ®éng vµ t¨ng thu nhËp mµ cßn c¶n trë sù c¹nh tranh vµ sù tån t¹i l©u dµi cña doanh nghiÖp. Thø ba: ViÖc sö dông vèn ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá trong ®iÒu kiÖn thiÕu thÞ tr­êng vèn cã thÓ lµm t¨ng sù kh¸c biÖt trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ gi÷a hai khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Tõ thùc tr¹ng t×nh h×nh sö dông vèn kinh doanh vµ nh÷ng t¸c h¹i cña sù thiÕu vèn kinh doanh nãi trªn, ®ßi hái chóng ta ph¶i cã gi¶i ph¸p sö dông hiÖu qu¶ nh÷ng ph­¬ng tÝn dông cho lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. Bëi vËy, thùc tr¹ng vÒ sö dông vèn kinh doanh ë doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ mét c¨n cø hÕt søc quan träng ®Ó ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p sö dông vèn kinh doanh cã hiÖu qu¶. Nh÷ng gi¶i ph¸p sö dông vèn cã hiÖu qu¶ ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá: Vèn lµ yÕu tè quan träng nhÊt trong c¸c yÕu tè vËt chÊt t¸c ®éng ®Õn t¨ng tr­ëng. ThËm chÝ cã nhiÒu nhµ nghiªn cøu cßn cho r»ng t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn thùc chÊt lµ vÊn ®Ò lµm thÕ nµo t¹o ®­îc c¸c nguån vèn ®Çu t­ ®ñ ®Ó ®¶m b¶o tû lÖ t¨ng tr­ëng dù tÝnh hay môc tiªu t¨ng tr­ëng sÏ chØ lµ nguyÖn väng, chØ lµ duy ý chÝ, nÕu kh«ng cã l­îng vèn t­¬ng øng huy ®éng cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. §Ó c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®ßi hái ph¶i huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ cao mäi nguån vèn trong vµ ngoµi n­íc. NghÞ quyÕt héi nghÞ ®¹i biÓu toµn quèc gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII cña §¶ng ®· chØ râ: " §Ó c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹I ho¸ cÇn huy ®éng nhiÒu nguån vèn, g¾n víi sö dông vèn cã hiÖu qu¶. Trong ®ã, ngußn vèn trong n­íc lµ quyÕt ®Þnh, nguån vèn tõ bªn ngoµi lµ quan träng". Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia kinh tÕ th× nguån vèn cã thÓ huy ®éng trong n­íc lµ kh¸ lín. Tuy nhiªn, trªn nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh, nhiÒu nhµ doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Òu thiÕu vèn ®Ó s¶n xuÊt vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn. Nh­ng vÊn ®Ò kh«ng h¼n chØ lµ thiÕu vèn, mµ quan träng lµ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ sö dông vèn cho cã hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp. Nh÷ng gi¶i ph¸p sö dông vèn cã hiÖu qu¶ chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta hiÖn nay cã thÓ ph©n lµm hai lo¹i: - Lo¹i thø nhÊt lµ nh÷ng gi¶i ph¸p cã tÝnh chÊt ®Þnh h­íng cho viÖc sö dông vèn cã hiÖu qu¶ ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá ë tÇm vÜ m«, bao gåm: 3.2.1. Gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t­ vèn vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh hµng xuÊt khÈu. ChiÕn l­îc nµy lµ sù vËn dông “Lý thuyÕt vÒ sù phô thuéc vµo hoµn c¶nh mçi n­íc nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu tranh thñ ë n­íc ngoµi nh÷ng c¸i m×nh cßn yÕu ®Ó kÞp víi mÆt m¹nh ë trong n­íc mét c¸ch hîp lý nhÊt nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh nhÊt”. §©y lµ mét gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta sö dông cã hiÖu qu¶ vèn, v×: ë n­íc ta m¹ng l­íi ph©n phèi vµ thÞ tr­êng kÐm ph¸t triÓn, c¸c biÖn ph¸p phæ biÕn th«ng tin thÞ tr­êng ch­a ®Çy ®ñ ®· lµm c¶n trë sù hoµ nhËp vÒ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n tèt, ®ång thêi c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n yÕu kÐm l¹i tho¸t khái sù c¹nh tranh. C¹nh tranh lµ m«i tr­êng cña kinh tÕ thÞ tr­êng. Do ®ã doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh hµng xuÊt khÈu chØ cã thÓ lùa chän c¹nh tranh theo ba c¸ch sau ®©y: Gi¸ c¶, chÊt l­îng vµ uy tÝn. Trªn thùc tÕ m« h×nh t¨ng tr­ëng kinh tÕ dùa vµo ®Þnh h­íng xuÊt khÈu ®­îc ®¸nh gi¸ lµ hiÖu qu¶ nhÊt. Chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ ®Æt nÒn kinh tÕ trong quan hÖ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ nh»m: + Ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh (c¶ tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi vµ nh©n c«ng). + Buéc s¶n xuÊt trong n­íc ph¶i lu«n ®æi míi c«ng nghÖ, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. + T¨ng kh¶ n¨ng tiÕp thÞ. + §Èy nhanh tiÕn ®é chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Nh­ vËy c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¶i lu«n tån t¹i trong m«i tr­êng c¹nh tranh cao. §iÒu nµy b¾t buéc hä ph¶i ®èi mÆt víi søc Ðp c¹nh tranh vµ ho¹t ®éng cã l·i. Do ®ã, hä lu«n ph¶i suy nghÜ t×m c¸ch t¨ng tèi ®a nh÷ng lîi thÕ cña m×nh. V× vËy c¸ch ®­îc chän lµ cÇn ph¶i sö dông tèt vèn kinh doanh. §Ó thùc hiÖn ®­îc gi¶i ph¸p nµy, ChÝnh phñ cÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: Thø nhÊt: Ph¶i tËp trung m¹nh vµo ®Çu t­ cho hä thÊy c¸c c«ng tr×nh thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh giao l­u cña thÞ tr­êng. Thø hai: KhuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh hµng xuÊt khÈu. Ph¶i m¹nh d¹n thùc hiÖn ph­¬ng ch©m ®Èy m¹nh s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng thuéc thÕ m¹nh cña ViÖt Nam ®Ó xuÊt khÈu. ChÝnh s¸ch nµy sÏ ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c c«ng cô thuÕ, ng©n s¸ch, tû gi¸ vµ c«ng cô kh¸c. N¬i nµo, lÜnh vùc nµo cÇn ­u tiªn vµ ph¸t triÓn, th× n¬i ®ã, lÜnh vùc ®ã ph¶i ®­îc h­ëng qui chÕ ­u ®·i vÒ thuÕ, tÝn dông, vµ c¸c chÝnh s¸ch kh¸c... Thø ba: Ph¶i cã chiÕn l­îc c¬ cÊu hîp lý, tøc lµ ph¶i ®Þnh h­íng c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ trong tõng giai ®o¹n, ®Ó c¨n cø vµo ®Þnh h­íng ®ã, mµ cã chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh phï hîp ®èi víi nh÷ng qu¸ tr×nh ph©n phèi, sö dông vèn. Thùc hiÖn tèt gi¶i ph¸p nµy cã nh÷ng t¸c dông quan träng sau: + T¨ng ®¸ng kÓ thu nhËp ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc. Nguån thu nhËp nµy v­ît rÊt xa c¸c nguån thu nhËp kh¸c, kÓ c¶ vèn vay vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. §èi víi nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn, xuÊt khÈu ®· trë thµnh nguån tÝch tô t­ b¶n chñ yÕu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. + Do cã ngo¹i tÖ nªn ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc nhËp khÈu c«ng nghÖ, m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ nguyªn liÖu cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá. + Sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá trong s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu kh«ng nh÷ng ®· t¹o ra mét tiÒm lùc c«ng nghÖ míi vÒ chÊt (s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cã chÊt l­îng cao, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi) mµ cßn t¹o ra viÖc lµm, ®Æc biÖt lµ t¹o ra mét ®éi ngò c¸n bé vµ ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt giái, lµnh nghÒ, ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cã kinh nghiÖm, tõ ®ã t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc chuyÓn nÒn c«ng nghiÖp sang mét b­íc ph¸t triÓn cao h¬n: tõ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cã hµm l­îng lao ®éng vµ tµi nguyªn cao sang lo¹i cã hµm l­îng c«ng nghÖ cao. + Nhê xuÊt khÈu ®­îc hµng c«ng nghÖ, ®· bít ®i ®­îc t×nh tr¹ng xuÊt khÈu kho¸ng s¶n tõ ®ã n©ng cao ®­îc gi¸ trÞ c¸c lo¹i hµng nµy. Nãi réng ra lµ ®· d­a ®­îc “gi¸ trÞ néi ®Þa” bao gåm nguyªn vËt liÖu, lao ®éng ®Þa ph­¬ng.. vµo hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu. Gi¶i ph¸p sö dông vèn kinh doanh ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá qua h×nh thøc tÝn dông. ThiÕu vèn lµ mét h¹n chÕ nghiªm träng vµ th­êng xuyªn ®èi víi sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ( nh­ ®· ph©n tÝch ë ch­¬ng II). MÆc dï mét ®iÒu nghe cã vÎ nh­ nghÞch lý th­êng x¶y ra ®ã lµ c¸c doanh nghiÖp lu«n mong muèn cã nhiÒu vèn ®Ó hä cã thÓ sö dông cã hiÖu qu¶ vµo kinh doanh, ®Çu t­ nh­ng thùc tÕ th× doanh nghiÖp lu«n trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn. NÒn tµi chÝnh ViÖt nam ®· ph©n phèi vµ sö dông vèn ng©n s¸ch theo khu«n khæ cña nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, nã ch­a ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu lµ trung gian cã hiÖu qu¶ vÒ vèn trong mét nÒn kinh tÕ cã nhiÒu thµnh phÇn, kÕt qu¶ trªn cho thÊy phÇn lín c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng cã nguån vèn bæ sung tõ quü tÝn dông vµ c¸c kho¶n vay chÝnh thèng nªn buéc ph¶i dùa vµo kh¶ n¨ng cña m×nh ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Tõ quan ®iÓm hiÖu qu¶ kinh tÕ th× thËt v« lý khi kh«ng cã c¬ chÕ ®Ó chuyÓn vèn tõ ng­êi thùc sù cÇn vµ n¬i ®ång vèn mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn nhÊt. Tõ ®ã cã thÓ nªu lªn mét vÊn ®Ò lµ kh«ng mét biÖn ph¸p nµo cã thÓ ®ãng gãp tèt h¬n ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng trong viÖc t¹o viÖc lµm vµ thu nhËp, ®ã chÝnh lµ viÖc t¹o ra mét hÖ thèng tµi chÝnh phôc vô cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá víi nguån tÝn dông trªn c¬ së th­¬ng m¹i chÆt chÏ vµ huy ®éng c¸c nguån vèn nhµn rçi. Gi¶i ph¸p sö dông vèn qua h×nh thøc tÝn dông ­u ®·i: §©y lµ mét h×nh thøc hç trî tµi chÝnh th«ng qua viÖc cho vay vèn víi l·i suÊt thÊp ®­îc chó ý vµ cÇn thiÕt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá míi ®­îc thµnh lËp ë ViÖt Nam. §©y còng lµ mét biÖn ph¸p hç trî cã hiÖu qu¶ vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng. §Æc biÖt trong giai ®o¹n tr­íc m¾t khi kinh tÕ thÞ tr­êng vèn ®ang h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Thùc tÕ cho thÊy, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chñ yÕu dùa vµo c¸c nguån vèn nhá bÐ cña m×nh, nguån vèn vay trung vµ dµi h¹n tõ hÖ thèng ng©n hµng rÊt h¹n chÕ, t×nh h×nh ®ã lµm cho viÖc huy ®éng vèn bæ sung ®Ó ®Çu t­ chiÒu s©u vµ më réng ë nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá lµm ¨n cã hiÖu qu¶ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Kh«ng cã vèn th× kh«ng thÓ nãi ®Õn kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng vÒ qui m« kinh doanh, ®æi míi kü thuËt, c«ng nghÖ, v× vËy khã cã thÓ c¹nh tranh víi thÞ tr­êng quèc tÕ. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, tÝn dông nhµ n­íc cã vai trß cùc kú quan träng. Nhµ n­íc cã thÓ t¹o vèn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá b»ng c¸ch cho vay tõ c¸c nguån: Sù hç trî cña ng©n s¸ch nhµ n­íc thu theo tû lÖ nhÊt ®Þnh so víi GDP. H×nh thµnh quü hç trî ®Çu t­ doanh nghiÖp võa vµ nhá. Nguån vèn ODA, c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ … Nguån vèn nµy cÇn ®­îc tËp trung sö dông ®Ó hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ho¹t ®éng trong lÜnh vùc sau: + Nh÷ng doanh nghiÖp thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ®­îc duyÖt, c¸c lÜnh vùc ®Çu t­ Nhµ n­íc cÇn ­u ®·i nh­ ®Çu t­ ë vïng cÇn khuyÕn khÝch ®Çu t­... + Nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng, s¶n phÈm thiÕt yÕu cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, hµng xuÊt khÈu, s¶n phÈm thay thÕ hµng nhËp khÈu. + Nh÷ng doanh nghiÖp khai th¸c, chÕ biÕn n«ng l©m, thuû, h¶i s¶n xuÊt khÈu. + Nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn n«ng s¶n. §Ó sö dông tèt nguån vèn nµy, Nhµ n­íc cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: Nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch qui ®Þnh cô thÓ ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Çu t­ kinh doanh ë nh÷ng lÜnh vùc, khu vùc nµy, ngµnh nµo sÏ ®­îc h­ëng tÝn dông ­u ®·i vµ ph¶i cã c¸c chÕ ®Þnh tµi chÝnh vÒ sö dông tÝn dông ­u ®·i. Sím x©y dùng, th«ng qua vµ ®iÒu phèi chÆt chÏ theo qui ho¹ch vµ sö dông vèn tÝn dông ­u ®·i g¾n víi qui ho¹ch ®Çu t­ nãi chung vµ qui ho¹ch ®Çu t­ ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá nãi riªng. Ph¶i h×nh thµnh tæ chøc tµi chÝnh trùc thuéc ChÝnh phñ, tæ chøc tµi chÝnh chuyªn lµm nhiÖm vô xem xÐt ®Ó cÊp tÝn dông ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ph©n t¸n nh­ hiÖn nay. Nhµ n­íc khÈn tr­¬ng ban hµnh chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc thµnh lËp quü hç trî doanh nghiÖp võa vµ nhá. b. Gi¶i ph¸p sö dông vèn th«ng qua c¸c h×nh thøc b¶o l·nh tÝn dông. Th«ng th­êng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá khã ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu vÒ c¸c ®iÒu kiÖn cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông. MÆt kh¸c, nh×n chung c¸c tæ chøc tÝn dông th­êng cã xu h­íng thùc thi mét th¸i ®é b¶o thñ trong viÖc ®¸nh gi¸ gÝa gi¸ trÞ - tÝn dông xøng ®¸ng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá mµ thiªn vÒ ¸p ®Æt nh÷ng ®iÒu kiÖn chÆt chÏ tr­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. H¬n n÷a chi phÝ cho viÖc thÈm ®Þnh cho vay vèn ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá th­êng lµ khã kh¨n vµ mÊt thêi gian ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông, v× vËy, c¸c tæ chøc tÝn dông th­êng lµm theo c¸ch dÔ h¬n vµ an toµn h¬n lµ lo¹i bá nh÷ng ®¬n xin vay cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn, ®Ó gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá sö dông vèn tÝn dông trong kinh doanh cÇn thiÕt ph¶i cã gi¶i ph¸p b¶o l·nh tÝn dông. §Ó thùc hiÖn ®­îc b¶o l·nh tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, cÇn ph¶i cã liªn hiÖp b¶o l·nh tÝn dông. Liªn hiÖp nµy ®­îc thµnh lËp nh­ lµ mét hÖ thèng mµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã thÓ cÇn ®Õn khi hä gÆp khã kh¨n trong vay vèn tõ c¸c tæ chøc tµi chÝnh t­ nh©n. HÖ thèng nµy hç trî bæ sung c¸c kho¶n vay trùc tiÕp tõ c¸c tæ chøc tµi chÝnh cña ChÝnh phñ vµ lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó t¨ng thªm c¸c kho¶n cho vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá b»ng c¸ch sö dông vèn cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh t­ nh©n. Liªn hiÖp b¶o l·nh tÝn dông lµ mét tæ chøc b¶o l·nh nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá dÔ dµng ®­îc sö dông nh÷ng kho¶n vay. V× ho¹t ®éng cña liªn hiÖp b¶o l·nh tÝn dông lµ khi mét doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng cã b¶o l·nh vay vèn kinh doanh tõ mét tæ chøc tÝn dông th× héi liªn hiÖp b¶o l·nh tÝn dông sÏ b¶o l·nh kho¶n vay ®ã. NÕu ng­êi vay trong tr­êng hîp nµy lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá, kh«ng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî, th× liªn hiÖp b¶o l·nh tÝn dông sÏ hoµn tr¶ kho¶n vay ®ã thay mÆt cho doanh nghiÖp. Sau nµy, doanh nghiÖp sÏ hoµn tr¶ l¹i kho¶n nî ®ã cho liªn hiÖp b¶o l·nh tÝn dông. Thñ tôc qu¸ tr×nh xin b¶o l·nh vµ quyÕt ®Þnh b¶o l·nh nh­ sau: Doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Ö ®¬n xin b¶o l·nh tÝn dông Tæ chøc hîp t¸c b¶o l·nh tÝn dông lµ bªn nhËn ®¬n, sÏ nghiªn cøu vµ xem xÐt néi dung cña ®¬n vµ khi thÊy néi dung hîp lý sÏ chuyÕn viÖc chÊp nhËn b¶o l·nh tíi tæ chøc tµi chÝnh. Tæ chøc tµi chÝnh ®· nhËn, tuyªn bè “®ång ý b¶o l·nh” c¶u tæ chøc hîp t¸c b¶o l·nh tÝn dông sÏ cho doanh nghiÖp vay. Vµo thêi ®iÓm nµy, sÏ tr¶ mét kho¶n phÝ b¶o l·nh tÝn dông (phÝ gèc lµ 1% sè vèn vay, céng thªm mét kho¶n nµo ®ã) cho tæ chøc b¶o l·nh tÝn dông. Sau ®ã, doanh nghiÖp ph¶i hoµn tr¶ l¹i vèn vay theo c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n. Tuy nhiªn, trong tr­êng hîp doanh nghiÖp kh«ng thÓ tr¶ næi kho¶n tiÒn vay ®ã th× v× c¸c lý do cô thÓ nµo ®ã th× tæ ch­cs hîp t¸c b¶o l·nh tÝn dông sÏ tr¶ cho tæ chøc tµi chÝnh thay cho doanh nghiÖp (®©y lµ qu¸ tr×nh thanh to¸n qua bªn thø ba). VÒ l©u dµi, tæ chøc b¶o l·nh tÝn dông sÏ thu kho¶n thanh to¸n qua bªn thø ba tõ doanh nghiÖp ®ã, khi hç trî cho c¸c cè g¾ng phôc håi cña doanh nghiÖp nµy. H¬n n÷a, mäi kho¶n vèn vay do tæ chøc b¶o l·nh tÝn dông sÏ ®­îc b¶o hiÓm víi héi ®ång b¶o hiÓm tÝn dông c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Trong tr­êng hîp nµy tæ chøc b¶o l·nh tÝn sÏ tr¶ cho héi ®ång b¶o hiÓm tÝn dông c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kho¶n phÝ b¶o hiÓm tÝn dông. NÕu tæ chøc hîp t¸c b¶o l·nh tÝn dông ®· thùc hiÖn thanh to¸n hé cho doanh nghiÖp th× héi ®ång b¶o hiÓm sÏ tr¶ cho tæ chøc b¶o l·nh 70% kho¶n thanh to¸n hé nµy nh­ lµ sè tiÒn b¶o hiÓm khi tæ chøc b¶o l·nh l·nh th«ng b¸o sù viÖc cho héi ®ång b¶o hiÓm. §Ó thùc hiÖn ®­îc gi¶i ph¸p sö vèn kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã hiÖu qu¶ th«ng qua h×nh thøc b¶o l·nh tÝn dông ë ViÖt Nam, cÇn ph¶i gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò sau ®©y: Mét lµ: Ph¶i t¹o c¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng b¶o l·nh tÝn dông bao gåm: §iÒu lÖ b¶o l·nh tÝn dông vµ b¶o hiÓm tÝn dông, tiªu chuÈn, ®iÒu kiÖn b¶o l·nh tÝn dông, phÝ b¶o l·nh tÝn dông, qui chÕ ho¹t ®éng cña liªn hiÖp b¶o l·nh tÝn dông vµ b¶o hiÓm tÝn dông…viÖc t¹o c¬ së ph¸p lý nµy ph¶i dùa trªn c¬ së häc hái kinh nghiÖm c¸c n­íc cã lo¹i h×nh b¶o l·nh tÝn dông ph¸t triÓn vµ vËn dông ph¸t triÓn vµ vËn dông vµo ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh thùc tÕ ë ViÖt Nam cho phï hîp. Hai lµ: ThiÕt lËp hÖ thèng b¶o l·nh tÝn dôngvµ hÖ thèng b¶o hiÓm tÝn dông ë c¸c tØnh thµnh phè trong c¶ n­íc. Thùc hiÖn tèt gi¶i ph¸p nµy kh«ng nh÷ng t¹o ®­îc c¬ së ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã ®ñ t­ c¸ch ®Ó ®­îc sñ dông vèn tõ c¸c ng©n hµng, mµ cßn t¹o ra c¬ së b¶o ®¶m ®Ó c¸c ng©n hµng thu håi ®­îc vèn, yªn t©m cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vay vèn, gióp cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nhËn ®­îc nh÷ng thuËn lîi tèi ®a cña sè vèn doanh nghiÖp ®­îc vay vµ chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh. c. Gi¶i ph¸p sö dông vèn qua h×nh thøc tÝn dông thuª mua. Lo¹i h×nh tÝn dông thuª - mua lµ lo¹i h×nh tÝn dông rÊt phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. H×nh thøc tÝn dông thuª - mua bao gåm: Thuª tµi chÝnh, thuª vËn hµnh. §èi víi ng­êi ®i thuª (c¸c doanh nghiÖp), tÝn dông thuª mua cã nh÷ng ­u ®iÓm sau: Thuª tµi chÝnh lµ mét c«ng cô tµi chÝnh gióp cho doanh nghiÖp cã thªm vèn trung vµ dµi h¹n ®Ó më réng ho¹t ®éng kinh doanh. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng khÝa c¹nh sau: + Sö dông thuª tµi chÝnh gióp cho doanh nghiÖp kh«ng ph¶i huy ®éng tËp trung tøc thêi mét l­îng vèn lín ®Ó mua s¾m tµi s¶n vµ nh­ vËy, víi sè vèn h¹n chÕ doanh nghiÖp vÉn cã kh¶ n¨ng më réng kinh doanh. + Sö dông h×nh thøc b¸n vµ t¸i thuª b¸n vµ cã thÓ gióp cho doanh nghiÖp cã thªm vèn kinh doanh nhÊt lµ t¨ng thªm vèn l­u ®éng. Sö dông ph­¬ng thøc thuª tµi chÝnh gióp cho doanh nghiÖp dÔ dµng h¬n trong viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn vay. Bëi lÏ, mét trong nh÷ng khã kh¨n lín nhÊt mµ c¸c doanh nghiÖp th­êng gÆp ph¶i khi vay vèn tõ c¸c tæ chøc tµi chÝnh lµ kh«ng ®ñ tµi s¶n thÕ chÊp. Trong khi ®ã, do ®Æc thï cña thuª tµi chÝnh lµ ng­êi cho thuª n¾m quyÒn së h÷u ph¸p lý ®èi víi tµi s¶n cho thuª. V× vËy, ®¹i bé phËn c¸c hîp ®ång thuª tµi chÝnh ®­îc ký kÕt, ng­êi cho thuª kh«ng ®ßi hái doanh nghiÖp lµ ng­êi thuª ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp (cã thÓ ng­êi thuª ph¶i tr¶ tr­íc mét kho¶n tiÒn thuª ban ®Çu víi mét tû lÖ nhÊt ®Þnh tuú theo tho¶ thuËn gi÷a ng­êi cho thuª vµ ng­êi thuª). §©y lµ mét ­u thÕ rÊt lín cña thuª tµi chÝnh so víi tÝn dông th«ng th­êng. Sö dông thuª tµi chÝnh gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn nhanh chãng dù ¸n ®Çu t­, chíp ®­îc kÞp thêi c¬ héi kinh doanh. Bëi lÏ, ng­êi thuª cã quyÒn lùa chän tµi s¶n thiÕt bÞ vµ tho¶ thuËn tr­íc vÒ hîp ®ång thiÕt bÞ víi ng­êi s¶n xuÊt hay ng­êi cung øng, sau ®ã míi yªu cÇu c«ng ty cho thuª tµi chÝnh tµi trî, do vËy cã thÓ ng¾n ®­îc thêi gian tiÕn hµnh ®Çu t­ vµo tµi s¶n thiÕt bÞ. MÆt kh¸c, c«ng ty cho thuª tµi chÝnh th­êng cã m¹ng l­íi tiÕp thÞ, ®¹i lý réng r·i vµ cã ®éi ngò chuyªn gia cã tr×nh ®é s©u vÒ thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ nªn cã thÓ t­ vÊn h÷u Ých cho ng­êi thuª vÒ kü thuËt, c«ng nghÖ cña thiÕt bÞ mµ ng­êi thuª cÇn sö dông. §èi víi tr­êng hîp thuª vËn hµnh cã thÓ gióp doanh nghiÖp h¹n chÕ viÖc sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu. Bëi v×, doanh nghiÖp cã thÓ thuª theo c¸c h×nh thøc ng¾n h¹n, do vËy cã ®iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông c«ng nghÖ kü thuËt hiÖn ®¹i. Thùc hiÖn tèt gi¶i ph¸p nµy, sÏ kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng thiÕu vèn kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, nhÊt lµ vèn trung vµ dµi h¹n, ®Èy nhanh ®­îc qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ, thay thÕ ®­îc m¸y mãc thiÕt bÞ cò, l¹c hËu tõ ®ã míi n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ sö dông vèn, t¨ng ®­îc chÊt l­îng hµng ho¸, t¨ng ®­îc s¶n l­îng s¶n phÈm, t¹o ra lîi thÕ c¹nh tranh cho doanh nghiÖp võa vµ nhá. Gi¶i ph¸p n©ng cao sö dông vèn kinh doanh qua h×nh thøc liªn doanh liªn kÕt ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá: Qua xem xÐt ë ch­¬ng II vÒ mèi quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh. Chóng t«i thÊy: RÊt nhiÒu doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh sö dông c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ s¶n phÈm ®Çu ra tõ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. §iÒu ®ã nãi lªn r»ng sù tån t¹i cña nhiÒu doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. Víi c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, trong t­¬ng lai l©u dµi, sù h×nh thµnh mèi quan hÖ gi÷a khu vùc quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh sÏ ®­îc ñng hé vµ ph¸t triÓn. C¸c doanh nghiÖp quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh cã thÓ gióp ®ì lÉn nhau b»ng nhiÒu c¸ch vµ b»ng nhiÒu mèi liªn hÖ mµ cã thÓ c¶ hai bªn ®Òu cã lîi. Doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh cã thÓ hç trî doanh nghiÖp quèc doanh thÝch nghi víi m«i tr­êng vµ lµm t¨ng tÝnh linh ho¹t trong ho¹t ®éng cña m×nh. §èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh, th«ng qua mèi quan hÖ víi doanh nghiÖp quèc doanh, hä sÏ ®­îc hç trî vÒ tiÕp cËn c«ng nghÖ, vèn vµ thÞ tr­êng ®¶m b¶o gi¶m bít rñi ro, æn ®Þnh, yªn t©m ®Çu t­ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh cßn cã thÓ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh trªn c¬ së cña mèi quan hÖ b×nh ®¼ng. §Ó thùc hiÖn tèt mèi liªn kÕt ®ã, tr­íc hÕt cÇn qu¸n triÖt nguyªn t¾c hiÖu qu¶ kinh tÕ. HiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi lµ tiªu chuÈn cao nhÊt cña sù ph¸t triÓn; lµ nguyªn c¬ b¶n cña ho¹t ®éng kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô g× cã lîi h¬n th× ph¸t huy tèi ®a lîi thÕ cña doanh nghiÖp ®ã. Nguyªn t¾c nµy còng yªu cÇu c¸c ®¬n vÞ thùc hiÖn liªn doanh liªn kÕt víi nhau b»ng nhiÒu h×nh thøc thÝch hîp trªn c¬ së tù nguyÖn, nh»m ph¸t huy ­u ®iÓm, kh¾c phôc nh­îc ®iÓm cña tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp. §©y lµ mét gi¶i ph¸p tèt nhÊt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta hiÖn nay. §Ó thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy, nhµ n­íc cÇn ph¶i gi¶i quyÕt tèt nh÷ng vÊn ®Ò sau: Mét lµ: Nhµ n­íc sím ban hµnh ®ång bé c¸c luËt kinh tÕ vµ ®æi míi qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ nh»m t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá võa hîp t¸c vµ c¹nh tranh víi nhau thùc sù b×nh ®¼ng trªn thÞ tr­êng. Hai lµ: Ban hµnh chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ ­u ®·i ®èi víi c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc bá vèn ®Çu t­ liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. Thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nµy, kh«ng nh÷ng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµm ¨n cã hiÖu qu¶ mµ cßn lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng nç lùc chung, kh«ng ngõng cña c¶ doanh nghiÖp nhµ n­íc lÉn t­ nh©n vµ cña c¸c doanh nghiÖp lín lÉn doanh nghiÖp võa vµ nhá. §ã lµ sù nç lùc liªn tôc vµ n¨ng ®éng trong viÖc t×m kiÕm sù c©n b»ng tèt gi÷a khu vùc quèc doanh vµ khu vùc t­ nh©n, gi÷a doanh nghiÖp lín, doanh nghiÖp võa vµ nhá trong viÖc t×m kiÕm gi¶i ph¸p c©n b»ng hîp lý trong viÖc sö dông hiÖu qu¶ vèn kinh doanh cña m×nh. - Lo¹i thø hai: C¸c gi¶i ph¸p sö dông vèn kinh doanh cã hiÖu qu¶ do kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh ®óng ®¾n c¸c chiÕn l­îc kinh doanh, còng nh­ kÕt qu¶ tæng hîp nghÖ thuËt ®iÒu hµnh tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña qu¸ tr×nh kinh doanh ë tÇm vÜ m« (c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá): Gi¶i ph¸p khai th¸c sö dông vèn kinh doanh tõ nguån bªn trong doanh nghiÖp. Nguån vèn tõ bªn trong doanh nghiÖp bao gåm phÇn lîi nhuËn ®Ó l¹i hµng n¨m nh»m t¨ng thªm vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiÒn khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng chñ doanh nghiÖp cã quyÒn ®­îc gi÷ l¹i lîi nhuËn kinh doanh hµng n¨m (lîi nhuËn sau thuÕ). C¬ së kinh tÕ ph¸p lý quyÕt ®Þnh néi dung ph©n phèi lîi nhuËn cßn l¹i cña doanh nghiÖp lµ quan hÖ vÒ së h÷u vèn ë doanh nghiÖp. Ng­êi bá vèn vµo kinh doanh, sau khi thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ bï ®¾p c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh tõ doanh thu sÏ ®­îc h­ëng toµn bé phÇn lîi nhuËn cßn l¹i cña doanh nghiÖp. §iÒu nµy hoµn toµn phï hîp víi lý luËn vÒ quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ së h÷u quyÕt ®Þnh quan hÖ qu¶n lý vµ ph©n phèi vµ môc ®Ých kh¸ch quan cña viÖc bá vèn vµo kinh doanh sinh lêi. Sè tiÒn khÊu tµi s¶n cè ®Þnh, mÆc dï chñ yÕu dïng ®Ó t¸i ®Çu t­ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n tµi s¶n cè ®Þnh. Nh­ng còng cÇn thÊy r»ng, tµi s¶n cè ®Þnh sau mét thêi gian dµi míi cÇn ®æi míi, trong khi ®ã tiÒn khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc tÝnh ra hµng n¨m vµ ®­îc tÝch luü l¹i. Do vËy trong khi ch­a cã nhu cÇu thay thÕ tµi s¶n cè ®Þnh cò cã thÓ sö dông sè tiÒn khÊu hao ®ã ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®Çu t­ t¨ng tr­ëng cña doanh nghiÖp. §Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh tù t¹o nguån tõ bªn trong doanh nghiÖp, b»ng c¸ch tiÕt kiÖm trong chi dïng ®Ó t¨ng tû lÖ tiÕt kiÖm, tËn dông vèn nhµ rçi trong doanh nghiÖp vµo ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ kü thuËt, t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng th× nhµ n­íc cÇn ph¶i: Hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp. Trong ®ã cã viÖc nghiªn cøu ®Ó ban hµnh chÝnh s¸ch doanh nghiÖp chñ ®éng vµ tÝch tô vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh lµm ¨n cã hiÖu qu¶, Nhµ n­íc nªn khuyÕn khÝch ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao nhanh nh»m cã ®iÒu kiÖn t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh theo h­íng tiÕn bé h¬n. Sè tiÒn khÊu hao trªn møc hao mßn thùc tÕ ®­îc phÐp tÝnh vµo chi phÝ ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ. Cã lµm nh­ vËy, lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy míi cã ®iÒu kiÖn thu håi vèn nhanh ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ m¸y mãc thiÕt bÞ, ®æi míi c«ng nghÖ. §©y lµ gi¶i ph¸p cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh. Nã kh«ng nh÷ng gióp cho doanh nghiÖp võa vµ nhá t¨ng tr­ëng b»ng néi lùc mét c¸ch nhanh chãng vµ v÷ng ch¾c mµ cßn gióp cho lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy t¨ng søc c¹nh tranh trªn th­¬ng tr­êng. Gi¶i ph¸p sö dông cã hiÖu qu¶ vèn cè ®Þnh trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp võa vµ nhá: Vèn cè ®Þnh lµ lo¹i vèn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nã bao gåm m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhµ x­ëng, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i... tuú theo quy ho¹ch, thiÕt kÕ cña tõng doanh nghiÖp mµ vèn cè ®Þnh cã tû lÖ kh¸c nhau trong tæng vèn cña doanh nghiÖp.Ngoµi søc lao ®éng, vèn cè ®Þnh cã vai trß rÊt lín trong viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. Tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt cho mçi ng­êi lao ®éng ë mçi doanh nghiÖp TPHCM (2.196 USD/ng­êi) cao h¬n hai lÇn so víi ë Hµ Néi (1.022 USD/ng­êi), n¨ng suÊt lao ®éng cña doanh nghiÖp võa vµ nhá TPHCM gÇn 1.000 USD/1 lao ®éng cao h¬n nhiÒu lÇn so víi c¸c doanh nghiÖp thµnh thÞ phÝa B¾c (397 USD/1 lao ®éng ë Hµ Néi vµ 412 USD/1 lao ®éng ë H¶i Phßng) ®iÒu ®ã còng ®­îc ph¶n ¸nh trong tiÒn c«ng ë TPHCM (441 USD/ng­êi cao gÊp hai lÇn ë Hµ Néi (212 USD/ng­êi) vµ H¶i Phßng (217 USD/ng­êi) ®· t¹o ra gi¸ trÞ t¨ng thªm cho x· héi cña mçi doanh nghiÖp TPHCM lµ 14.238 USD còng cao gÊp ba lÇn cña c¸c doanh nghiÖp ë Hµ Néi 4.989 USD. Nh­ vËy hiÖu qu¶ kinh tÕ chung cña c¸c doanh nghiÖp phô thuéc rÊt lín vµo hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh. V× vËy, theo chóng t«i muèn n©ng cao hiÖu n¨ng kinh tÕ nãi chung cÇn ph¶i t×m biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh. §Ó sö dông cã hiÖu qu¶ vèn cè ®Þnh trong c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ dµi h¹n, doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c qui chÕ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng tõ kh©u chuÈn bÞ ®Çu t­, lËp dù ¸n ®Çu t­, thÈm ®Þnh dù ¸n vµ qu¶n lý thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­. §iÒu nµy sÏ gióp cho doanh nghiÖp tr¸nh ®­îc c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ kÐm hiÖu qu¶.§Ó sö dông cã hiÖu qu¶ vèn cè ®Þnh trong ho¹t ®éng kinh doanh th­êng xuyªn, doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®Ó kh«ng chØ b¶o toµn mµ cßn ph¸t triÓn ®­îc vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp sau mçi chu kú kinh doanh. Thùc chÊt lµ ph¶i lu«n ®¶m b¶o duy tr× ®­îc gi¸ trÞ thùc cña vèn cè ®Þnh ®Ó khi kÕt thóc mét vßng tuÇn hoµn b»ng sè vèn nµy doanh nghiÖp cã thÓ bï ®¾p hoÆc më réng ®­îc sè vèn cè ®Þnh mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ban ®Çu ®Ó ®Çu t­, mua s¾m c¸c TSC§ tÝnh theo thêi gi¸ hiÖn t¹i.Do ®Æc ®iÓm TSC§ vµ vèn cè ®Þnh lµ tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh song vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt vµ ®Æc tÝnh sö dông ban ®Çu (®èi víi TSC§ h÷u h×nh) cßn gi¸ trÞ l¹i chuyÓn dÞch dÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm. V× thÕ néi dung b¶o toµn vèn cè ®Þnh lu«n bao gåm hai mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. Trong ®ã b¶o toµn vÒ mÆt hiÖn vËt lµ c¬ së, tiÒn ®Ò ®Ó b¶o toµn vèn cè ®Þnh vÒ mÆt gi¸ trÞ. B¶o toµn vèn cè ®Þnh vÒ mÆt hiÖn vËt kh«ng ph¶i chØ lµ gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt vµ ®Æc tÝnh sö dông ban ®Çu cña TSC§ mµ quan träng h¬n lµ duy tr× th­êng xuyªn n¨ng lùc s¶n xuÊt ban ®Çu cña nã. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ trong qu¸ tr×nh sö dông doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ kh«ng lµm mÊt m¸t TSC§, thùc hiÖn ®óng qui chÕ sö dông, b¶o d­ìng söa ch÷a TSC§ nh»m duy tr× vµ n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng cña TSC§, kh«ng ®Ó TSC§ bÞ h­ háng tr­íc thêi h¹n qui ®Þnh. Mäi TSC§ cña doanh nghiÖp ph¶i cã hå s¬ theo dâi qu¶n lý riªng. Cuèi mçi n¨m tµi chÝnh doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª TSC§. §Ó b¶o toµn ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh, doanh nghiÖp cÇn ®¸nh gi¸ ®óng c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng b¶o toµn ®­îc vèn ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp. Gi¶i ph¸p sö dông cã hiÖu qu¶ vèn l­u ®éng trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp võa vµ nhá: Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ - tiÒn tÖ, ®Ó h×nh thµnh c¸c tµi s¶n l­u ®éng s¶n xuÊt vµ tµi s¶n l­u ®éng l­u th«ng c¸c doanh nghiÖp ph¶i bá ra mét l­îng vèn ®Çu t­ ban ®Çu nhÊt ®Þnh. §èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá th× vèn l­u ®éng chiÕm mét tû träng kh¸ lín trong vèn ®Çu t­. §Ó c¸c gi¶i ph¸p sö dông vèn cã hiÖu, chóng ta ph¶i nghiªn cøu hoµn thiÖn c¸c nhãm biÖn ph¸p nh»m tiÕt kiÖm vµ t¨ng nhanh vßng quay cña vèn l­u ®éng. C¸c nhãm biÖn ph¸p chñ yÕu bao gåm: Nhãm biÖn ph¸p vÒ kü thuËt nh­: Lùa chän kÕt cÊu cña s¶n phÈm hîp lý, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu... mµ l¹i cã kh¶ n¨ng tho¶ m·n ®­îc nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. Nhãm biÖn ph¸p vª tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc lao ®éng, tæ chøc tiªu thô nh»m tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. nhãm biÖn ph¸p vÒ kinh tÕ nh­ sö dông c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó kÝch thÝch mçi ng­êi, mçi bé phËn kh«ng ngõng n©ng cao tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cao trong kinh doanh. Nhê vµo viÖc hoµn thiÖn c¸c néi dung cña c¸c nhãm biÖn ph¸p nªu trªn, ®Ó gióp doanh nghiÖp cã nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ vÒ sö dông vèn l­u ®éng nh­: Gi¶m chi phÝ mua nguyªn vËt liÖu, h¹n chÕ d­îc s¶n phÈm dë dang, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm... Toµn bé nh÷ng gi¶i ph¸p sö dông vèn kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá tr×nh bµy trªn lµ nh÷ng gi¶i ph¸p võa mang tÝnh cÊp thiÕt võa mang tÝnh l©u dµi trong giai ®o¹n míi cña qu¸ tr×nh x©y dùng ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta. Mét sè chØ tiªu chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é sö dông vèn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá : §Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é sö dông vèn cã hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, cã thÓ sö dông c¸c chØ tiªu chñ yÕu sau ®©y: Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng: Tæng møc lu©n chuyÓn vèn trong n¨m Sè lÇn lu©n chuyÓn (sè vßng quay = Vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong n¨m HiÖu suÊt sö dông vèn l­u ®éng: Doanh thu HiÖu suÊt sö dông vèn l­u ®éng = Sè vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong kú Tû lÖ tµi s¶n l­u ®éng trªn nî ng¾n h¹n: Tµi s¶n l­u ®éng T1 = ––––––––––––––– Nî ng¾n h¹n HiÖu suÊt sö dông TSC§: Doanh thu trong kú HiÖu suÊt sö dông TSC§ = –––––––––––––––– Nguyªn gi¸ TSC§ b×nh qu©n trong kú ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn vèn cè ®Þnh: Lîi nhuËn tr­íc thuÕ thu nhËp Tû suÊt lîi nhuËn VC§ = x 100% Sè vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú Møc doanh lîi vèn l­u ®éng Lîi nhuËn tr­íc thuÕ thu nhËp Tû suÊt lîi nhuËn VL§ = x 100% Sè vèn l­u ®éng b×nh qu©n trong kú Tû lÖ doanh sè b¸n hµng rßng trªn gi¸ trÞ hµng tån kho: Doanh thu b¸n hµng rßng trong kú = Gi¸ trÞ hµng tån kho b×nh qu©n trong kú KÕt luËn Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· ®¹t ®­îc trong kho¸ luËn tèt nghiÖp cho phÐp rót ra nh÷ng kÕt luËn chñ yÕu sau: Kho¸ luËn ®· ®­a ra nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ ph¹m trï doanh nghiÖp võa vµ nhá, vèn kinh doanh, ®Æc tr­ng cña vèn kinh doanh, nguån vèn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. §· hÖ thèng ho¸ ®­îc t×nh h×nh ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá vµ vai trß cña chóng trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi ë n­íc ta trong thêi gian qua. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng sö dông vèn ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh vµ rót ra nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn tíi t×nh tr¹ng chËm ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta trong thêi gian qua. Kho¸ luËn ®· ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu cho viÖc sö dông vèn cã hiÖu qu¶: ë tÇm vÜ m« vµ vi m«, ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. V× néi dung nghiªn cøu cña ®Ò tµi kh¸ lµ phong phó vµ toµn diÖn. Do ®ã, kho¸ luËn cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, t«i rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c ThÇy, c¸c C« ®Ó kho¸ luËn ®­îc hoµn thiÖn h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n c¸c ThÇy , c¸c C« vµ ®Æc biÖt lµ thÇy gi¸o Phan Anh TuÊn ®· nhiÖt t×nh gióp t«i hoµn thiÖn kho¸ luËn nµy. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1 Doanh nghiÖp nhá ë ViÖt Nam - Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc kü thuËt Hµ Néi 1993 2 ChÝnh s¸ch vµ c¸c biÖn ph¸p huy ®éng c¸c nguån vèn - Th«ng tin chuyªn ®Ò - Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ - Trung t©m th«ng tin Hµ Néi 3 Qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp võa vµ nhá - Nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng 1994 4 §æi míi chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ b¶o ®¶m sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ bÒn v÷ng - Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia 1996 5 ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n - Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi 6 Kinh tÕ ngoµi quèc doanh trong tiÕn tr×nh ®æi míi - T¹p chÝ Céng s¶n th¸ng 5 - 1993 7 Lùa chän gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ huy ®éng vèn - T¹p chÝ Tµi chÝnh th¸ng 10 - 2000 8 Mét sè vÊn ®Ò khã kh¨n vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá – Néi san nghiªn cøu tµi chÝnh – kÕ to¸n, sè th¸ng 2 n¨m 2001 9 Nh÷ng ®Þnh h­íng cña chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia 1996 - 2000, TrÇn V¨n T¸ - T¹p chÝ Tµi chÝnh th¸ng 9-1995 10 Tæng ®iÒu tra c¬ së kinh tÕ - T¹p chÝ kinh tÕ ViÖt Nam vµ thÕ giíi, sè th¸ng 4 n¨m 2003 11 Th¸o gì nh÷ng ¸ch t¾c trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá - Chu TiÕn Quang, Lª Xu©n §×nh - T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ, sè 297 th¸ng 2 n¨m 2003 12 Doanh nghiÖp võa vµ nhá - hiÖn tr¹ng vµ nh÷ng kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p , B¸o c¸o nghiªn cøu, Hµ Néi, th¸ng 5 n¨m 2000 13 §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam - Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 1995 14 NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø n¨m Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng kho¸ IX 15 ChÝnh s¸ch tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá - TS B¹ch Minh HuyÒn, T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ, sè th¸ng 11 n¨m 2002 16 Thùc hiÖn LuËt doanh nghiÖp: KÕt qu¶, vÊn ®Ò vµ kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p - Tæ c«ng t¸c thi hµnh LuËt Doanh nghiÖp. Môc lôc Trang PhÇn më ®Çu 1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi 2 2 Môc tiªu nghiªn cøu 2 3 §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 3 4 Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 3 5 Nh÷ng ®ãng gãp cña kho¸ luËn 3 6 KÕt luËn cña kho¸ luËn 4 Néi dung Ch­¬ng I Sö dông cã hiÖu qu¶ vèn víi sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá 5 1.1 Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ viÖt nam. 5 1.1.1 Sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn DN võa & nhá trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 5 1.1.2 Tiªu chuÈn x¸c ®Þnh doanh nghiÖp võa vµ nhá 7 1.1.3 §Æc ®iÓm doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam 9 1.1.4 Vai trß cña doanh nghiÖp võa vµ nhá trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña kinh tÕ ë ViÖt Nam. 13 1.2 Sö dông vèn cã hiÖu qu¶ víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá. 18 1.2.1 Vèn kinh doanh vµ vai trß cña vèn kinh doanh 19 1.2.2 §Çu t­ vèn kinh doanh 21 1.2.3 Nguån vèn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá 23 1.2.4 Sö dông cã hiÖu qu¶ vèn víi sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta 26 Ch­¬ng II Thùc tr¹ng vÒ sö dông vèn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam 29 2.1 Thùc tr¹ng vÒ sö dông vèn ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë VN 29 2.1.1 Bøc tranh tæng qu¸t nguån gèc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. 29 2.1.2 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh ë n­íc ta 36 2.2 §¸nh gi¸ c¸c chÝnh s¸ch sö dông vèn ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta 45 2.2.1 ChÝnh s¸ch qu¶n lý vµ sö dông vèn ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta trong thêi gian qua 45 2.2.2 KÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµ nh÷ng khã kh¨n cña doanh nghiÖp võa vµ nhá 52 2.2.3 Nguyªn nh©n cña viÖc kÐm hiÖu qu¶ trong viÖc sö dông vèn kinh doanh ë doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh 53 Ch­¬ng III Nh÷ng gi¶i ph¸p sö dông vèn cã hiÖu qu¶ ®Ó ph¸t triÓn Doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta hiÖn nay 56 3.1 Nh÷ng c¬ së cña c¸c gi¶i ph¸p sö dông vèn cã hiÖu qu¶ ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá 56 3.1.1 Chñ tr­¬ng, ®­êng lèi, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ta vÒ chiÕn l­îc ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá hiÖn t¹i còng nh­ trong t­¬ng lai 56 3.1.2 C¬ së thø nhÊt: Dùa vµo kh¶ n¨ng t¹o vèn ban ®Çu vµ cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá 57 3.1.3 C¬ së thø hai: C¨n cø vµo ­u thÕ vµ bÊt lîi cña doanh nghiÖp võa vµ nhá 58 3.1.4 C¬ së thø ba: C¨n cø vµo thùc tr¹ng, t×nh h×nh sö dông vèn kinh doanh ë doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh 60 3.2 Nh÷ng gi¶i ph¸p sö dông vèn cã hiÖu qu¶ ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá 62 3.2.1 Gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t­ vèn vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh hµng xuÊt khÈu 62 3.2.2 Gi¶i ph¸p sö dông vèn kinh doanh ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá qua h×nh thøc tÝn dông 65 3.2.3 Gi¶i ph¸p n©ng cao sö dông vèn kinh doanh qua h×nh thøc liªn doanh liªn kÕt ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá 71 3.2.4 Gi¶i ph¸p khai th¸c sö dông vèn kinh doanh tõ nguån bªn trong doanh nghiÖp 73 3.2.5 Gi¶i ph¸p sö dông cã hiÖu qu¶ vèn cè ®Þnh trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp võa vµ nhá 74 3.2.6 Gi¶i ph¸p sö dông cã hiÖu qu¶ vèn l­u ®éng trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp võa vµ nhá 76 3.2.7 Mét sè chØ tiªu chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é sö dông vèn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá 77 KÕt luËn 79 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 80