Khóa luận Việc vận dụng các quy định pháp lý của Liên minh Châu Âu EU về chất lượng và nhãn hiệu sản phẩm trong xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam vào thị trường này

ng ®èi ®Çy ®ñ, cßn tiªu chuÈn thø hai ta cßn c¸ch t­¬ng ®èi xa. Do ®ã biÖn ph¸p trong thêi gian tíi lµ ph¶i t¨ng c­êng kh¶ n¨ng cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh trong viÖc thùc thi ph¸p luËt vÒ b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp, së h÷u trÝ tuÖ. Thø hai lµ cßn thiÕu nh÷ng quy ®Þnh g× vÒ mÆt thùc thi ®Æc biÖt lµ c¸c tr×nh tù xö lý tr­íc toµ th× ph¶i bæ sung, n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c c¬ quan nµy lªn. *§èi víi viÖc g¾n m· sè, m· v¹ch, phÝa EU quy ®Þnh s¶n phÈm b¾t buéc ph¶i cã. §©y lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc hîp ®ång xuÊt khÈu sang EU. ViÖc sö dông m· sè nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng viÖc cña tÊt c¶ c¸c bªn tham gia vµo chu tr×nh th­¬ng m¹i tõ vËn chuyÓn ®Õn l­u kho hay mua b¸n... ng­êi ta cã thÓ dïng m¸y ®äc m· sè lµ truy xuÊt ®­îc nguån gèc hµng ho¸ ngay chø kh«ng cÇn chøng tõ, sæ s¸ch phøc t¹p. Trªn thÞ tr­êng hiÖn nay, m· v¹ch ë ViÖt Nam ph¸t triÓn tù ph¸t vµ kh«ng quy cñ. Tr­íc ®©y c¸c nhµ s¶n xuÊt ViÖt Nam hoµn toµn xa l¹ víi m· v¹ch. Khi s¶n xuÊt cã in m· v¹ch lªn hµng ho¸ ch¨ng n÷a còng chØ lµ lµm theo nh÷ng hîp ®ång gia c«ng n­íc ngoµi. GÇn ®©y nhiÒu nhµ s¶n xuÊt ®· b¾t ®Çu chó ý vµ vËn dông c¸c con sè vµ m· v¹ch nµy, nhÊt lµ nh÷ng n¬i ®ßi hái viÖc qu¶n lý chÆt chÏ nh­ c¸c cöa hµng, siªu thÞ. ThÕ nh­ng, c¸c m· nµy th­êng do hä tù s¸ng t¹o ra cho riªng m×nh. §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc phÝ ph¹m rÊt lín v× cã nh÷ng mÆt hµng khi mua vÒ tuy cã s½n m· sè nh­ng n¬i nµy vÉn ph¶i lµm thªm c«ng ®o¹n g¾n thªm mét m· kh¸c cho phï hîp víi cöa hµng cña m×nh. T×nh tr¹ng lµm m· tù ph¸t dÉn ®Õn mét thÞ tr­êng hµng ho¸ víi m· v¹ch lén xén, khã thèng nhÊt ph­¬ng thøc qu¶n lý, nhËn d¹ng vÒ sau nµy. Ch¾c ch¾n sÏ lµ mét c¶n trë cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng ho¸. NhiÒu doanh nghiÖp ViÖt nam ®· ®­îc cÊp m· sè råi còng ch­a biÕt khai th¸c hÕt ­u ®iÓm cña lo¹i m· nµy, hä chØ muèn g¾n m· v¹ch ®Ó s¶n phÈm cña m×nh gièng hµng ngo¹i. Râ rµng nh×n l¹i thùc tÕ, viÖc ¸p dông vµ thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p lý cßn nhiÒu trë ng¹i. Nh­ng gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò nµy, c¬ héi xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ nhiÒu tiÒm n¨ng. Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc vÉn cßn ®Ó ngá ë phÝa tr­íc. ChÊt l­îng lµ tiªu chÝ ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu ®èi víi hµng ho¸ trong n­íc xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng EU. C¬ héi trªn thùc tÕ lµ rÊt nhiÒu nh­ng ¸p lùc c¹nh tranh rÊt lín. §Ó n©ng cao c¹nh tranh trong ®iÒu kiÖn míi, yÕu tè quan träng sèng cßn lµ chÊt l­îng vµ an toµn vÖ sinh. Trong 6 th¸ng cuèi n¨m 2002, sè l« hµng thuû s¶n ViÖt Nam bÞ EU ph¸t hiÖn nhiÔm kh¸ng sinh ®· gi¶m ®¸ng kÓ (15 l« so víi 33 l« trong 6 th¸ng ®Çu n¨m, 23 l« trong 5 th¸ng cuèi n¨m 2001). Nhê ®ã EU ®· quyÕt ®Þnh b·i bá lÖnh kiÓm tra d­ l­îng kh¸ng sinh ®èi víi 100% sè l« hµng thuû s¶n cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn “LÖnh nµy vÉn ®­îc treo l¬ löng vµ cã thÓ ®­îc ¸p dông bÊt cø lóc nµo” (Thø tr­ëng Bé thuû s¶n NguyÔn Hång Minh). MÆc dï ®­îc ®Çu t­ kh¸ nhiÒu, n¨ng lùc kiÓm tra chÊt l­îng vµ an toµn thuû s¶n cña ViÖt Nam vÉn cßn bÞ h¹n chÕ. C¶ n­íc míi chØ cã 7 nhµ m¸y kiÓm nghiÖm lín, nhiÒu ®Þa ph­¬ng thiÕu c¸n bé vµ ph­¬ng tiÖn kiÓm tra. NhiÒu doanh nghiÖp thùc hiÖn kiÓm ®Þnh tiªu chuÈn xuÊt khÈu theo kiÓu ®èi phã. C«ng t¸c qu¶n lý vµ c¸c c¬ së chÕ biÕn thøc ¨n vµ kinh doanh thuèc thó y vÉn cßn láng lÎo. Thùc tÕ cho thÊy nÕu so s¸nh kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o gi÷a ViÖt Nam vµ Th¸i Lan th× tû träng khèi l­îng xuÊt khÈu cña ta cßn thÊp. Nguyªn nh©n s©u xa ë ®©y chÝnh lµ do chÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu. S¶n phÈm cña ta sè l­îng h¹t gÉy nhiÒu, tû lÖ vôn cao do ng­êi n«ng d©n ch­a chó träng s©u ®Õn kh©u chÕ biÕn. Mµ phÝa nhµ nhËp khÈu EU rÊt coi träng thÞ hiÕu h×nh thøc, chÊt l­îng s¶n phÈm. ChØ nh÷ng s¶n phÈm ®¶m b¶o tiªu chuÈn cña hä th× míi ®­îc x©m nhËp vµo thÞ tr­êng vµ mua víi møc gi¸ t­¬ng xøng. T¹i mét cuéc héi th¶o do ViÖn nghiªn cøu Qu¶n lý kinh tÕ Trung ­¬ng thuéc Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu T­ tæ chøc t¹i Hµ Néi míi ®©y, mét b¸o c¸o ®· cho r»ng, nÕu ph¶i so s¸nh víi doanh nghiÖp n­íc ngoµi, ViÖt Nam chØ cã thÓ duy nhÊt c¹nh tranh ®­îc trong c¸c l·nh vùc n«ng s¶n, may mÆc (quÇn ¸o vµ giµy dÐp) vµ xe m¸y. Nh­ng c¸c l·nh vùc nµy cã gi¸ trÞ thÊp khi so s¸nh víi c¸c l·nh vùc mang l¹i gi¸ trÞ cao nh­: ®iÖn tö vµ c¸c linh kiÖn ®iÖn tö. §©y lµ hai thµnh tè xuÊt khÈu sang EU mang l¹i gi¸ trÞ lín cho c¸c n­íc vµ vïng l·nh thæ nh­: §µi Loan, Singapore, Malaysia. N¨m 2003 ®­îc Nhµ n­íc coi lµ n¨m chÊt l­îng c¸c ngµnh xuÊt khÈu. §Ó thùc hiÖn thµnh c«ng tiªu chÝ nµy, Nhµ n­íc ®· tËp trung vµo viÖc ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh, cÊp chøng nhËn, g¾n nh·n m¸c xuÊt xø hµng hãa, nh»m g¾n lîi Ých kinh tÕ vµ qu¶n lý trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Víi sù gia t¨ng yÕu tè toµn cÇu ho¸ trong c¸c nÒn kinh tÕ khu vùc, ViÖt Nam víi t­ c¸ch lµ thµnh viªn cña c¸c tæ chøc ASEAN vµ APEC vµ ch¼ng bao l©u n÷a lµ WTO, sÏ ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu th¸ch thøc ®Õn tõ c¸c quèc gia cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong viÖc cung øng chÊt l­îng hµng ho¸ vµ dÞch vô. §Ó trô v÷ng trong m«i tr­êng ®ã th× “ChÊt l­îng lµ sèng cßn ”. §¶m b¶o ®­îc yÕu tè nµy th× c¬ héi më ra sÏ rÊt lín víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam. Hµng ho¸ cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang EU kh«ng ®¬n gi¶n v× ph¶i ®¸p øng nhu cÇu "NhËp gia tuú tôc" trong khi luËt ph¸p cña EU hÕt søc chÆt chÏ vµ nghiªm ngÆt, ®ßi hái ViÖt nam ph¶i thay ®æi hoµn toµn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cho phï hîp víi ph­¬ng thøc qu¶n lý chÊt l­îng cña EU. ViÖt Nam ®· ban hµnh Ph¸p lÖnh chÊt l­îng hµng ho¸ song ph¸p lÖnh nµy cßn hÕt søc chung chung, ch­a cô thÓ, rÊt khã hiÓu víi nhiÒu nhµ s¶n xuÊt. C¸c nhµ s¶n xuÊt nÕu ¸p dông tiªu chuÈn ViÖt Nam th× l¹i kh«ng ®¸p øng ®­îc tiªu chuÈn cña EU. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ sang EU. C¸c nhµ s¶n xuÊt cßn rÊt khã kh¨n trong viÖc x¸c ®Þnh chÊt l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu. EU còng kh«ng chÊp nhËn c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng cña ViÖt Nam. V× vËy viÖc ¸p dông ISO 9000 vµ ISO 14000 chÝnh lµ phï hîp víi tËp qu¸n vµ thÞ hiÕu tiªu dïng trong EU. Tãm l¹i, EU lµ thÞ tr­êng kh¾t khe nh­ng kh«ng ph¶i chóng ta kh«ng thÓ kh«ng v­ît qua c¸c rµo c¶n ®ã. ViÖc vËn hµnh tèt c¸c quy ®Þnh ph¸p lý, t¹o tiÒn ®Ò ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang Eu phô thuéc vµo sù nç lùc cña mçi doanh nghiÖp kÕt hîp víi sù phèi hîp ®ång bé, cã hiÖu qu¶ tõ phÝa Nhµ n­íc vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý. C¨n cø trªn c¬ së ®ã, mét sè gi¶i ph¸p ®­îc tr×nh bµy ë ch­¬ng kÕ tiÕp sÏ nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng EU. Ch­¬ng 3 Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc ¸p dông c¸c quy ®Þnh ph¸p lý cña EU vÒ chÊt l­îng vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy 3.1 §Þnh h­íng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng EU giai ®o¹n 2002-2010 Tr­íc yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, trong thêi gian tíi c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu ®ãng mét vai trß rÊt quan träng. ChÝnh v× vËy, ChÝnh Phñ ®· phª duyÖt “ChiÕn l­îc ph¸t triÓn xuÊt nhËp khÈu thêi k× 2002-2010”. §©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU. Môc tiªu cña chiÕn l­îc: nh»m nç lùc gia t¨ng tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu gãp phÇn ®Èy m¹nh c«ng nghÞªp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, thu ngo¹i tÖ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt khÈu t¨ng theo h­íng n©ng cao gi¸ trÞ gia t¨ng, gia t¨ng s¶n phÈm chÕ biÕn vµ chÕ t¹o, c¸c lo¹i s¶n phÈm cã hµm l­îng c«ng nghÖ vµ chÊt x¸m cao, thóc ®Èy xuÊt khÈu dÞch vô; vÒ nhËp khÈu chó träng thiÕt bÞ vµ nguyªn vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt, nhÊt lµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®¶m b¶o c¸n c©n th­¬ng m¹i ë møc hîp lý, tiÕn tíi c©n b»ng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu; më réng vµ ®a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng vµ ph­¬ng thøc kinh doanh; héi nhËp th¾ng lîi vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu b×nh qu©n trong thêi k× 2002-2010 lµ 15%/n¨m, trong ®ã thêi k× 2002-2005 t¨ng 16%/n¨m, thêi k× 2006-2010 t¨ng 14 %/n¨m. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu t¨ng tõ kho¶ng 13,5 tû USD n¨m 2000 lªn 28,4 tû USD vµo n¨m 2005 vµ 54,6 tû USD vµo n¨m 2010, gÊp h¬n 4 lÇn n¨m 2000. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu trong 10 n¨m tíi cÇn ®­îc dÞch chuyÓn theo h­íng chñ yÕu sau: (1) Tr­íc m¾t cÇn huy ®éng mäi nguån lùc hiÖn cã ®Ó cã thÓ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, thu ngo¹i tÖ;(2) §ång thêi cÇn chñ ®éng gia t¨ng xuÊt khÈu s¶n phÈm chÕ biÕn vµ chÕ t¹o víi gi¸ trÞ gia t¨ng cµng cao, chó träng c¸c s¶n phÈm cã hµm l­îng c«ng nghÖ vµ trÝ thøc cao, gi¶m dÇn tØ träng hµng th«; (3) MÆt hµng, chÊt l­îng vµ mÉu m· cÇn ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Hµng nguyªn nhiªn liÖu: gåm dÇu th«, than ®¸, apatit, alumim, quÆng s¾t… Tíi n¨m 2005, nhãm hµng nµy cã kh¶ n¨ng chØ cßn ®ãng gãp ®­îc kho¶ng 9% kim ng¹ch xuÊt khÈu (2,5tû USD) so víi trªn 20% hiÖn nay. §Õn n¨m 2010, tû träng cña nhãm nµy sÏ gi¶m xuèng cßn ch­a ®Çy 1% (d­íi 500 triÖu USD ) hoÆc 3,5% (kho¶ng 1,75 tû USD), tuú theo ph­¬ng ¸n khai th¸c dÇu th«. Hµng n«ng l©m thuû s¶n: HiÖn nay nhãm nµy ®ang chiÕm gÇn 25% kim ng¹ch xuÊt khÈu víi nh÷ng mÆt hµng chñ yÕu lµ g¹o, cµ phª, cao su, chÌ, rau qu¶, thuû s¶n, h¹t tiªu vµ nh©n ®iÒu (trõ mÆt hµng chÌ, tÊt c¶ c¸c mÆt hµng kh¸c ®Òu ®¹t kim ng¹ch trªn 100 triÖu USD/n¨m). Do s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¶i chÞu nh÷ng h¹n chÕ mang tÝnh c¬ cÊu (nh­ diÖn tÝch cã h¹n, kh¶ n¨ng khai th¸c hoÆc ®¸nh b¾t cã h¹n v.v…) vµ thêi tiÕt cho nªn cã thÓ tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nhãm nµy sÏ chØ ë møc 4%/n¨m trong thêi k× 2002-2010. Bªn c¹nh ®ã, nhu cÇu cña thÞ tr­êng thÕ giíi còng cã h¹n, gi¸ c¶ l¹i kh«ng æn ®Þnh. V× vËy, dï kim ng¹ch tuyÖt ®èi vÉn t¨ng nh­ng tû träng cña nhãm sÏ gi¶m dÇn xuèng cßn 22% (t­¬ng ®­¬ng 8-8,6 tû USD) vµo n¨m 2010. T¨ng tû träng s¶n phÈm xuÊt khÈu qua chÕ biÕn, gia t¨ng chÊt l­îng vµ gi¸ trÞ gia t¨ng. S¶n phÈm chÕ biÕn vµ chÕ t¹o: HiÖn nay kim ng¹ch cña nhãm nµy ®· ®¹t trªn 4 tû USD, tøc lµ trªn 30 % kim ng¹ch xuÊt khÈu. Môc tiªu phÊn ®Êu vµo n¨m 2010 lµ 20-21 tû USD, t¨ng h¬n 5 lÇn so víi hiÖn nay vµ chiÕm kho¶ng 40% kim ng¹ch xuÊt khÈu. H¹t nh©n cña nhãm, cho tíi n¨m 2010, vÉn sÏ lµ dÖt may vµ giµy dÐp. Bªn c¹nh hai mÆt hµng nµy, trong 10 n¨m tíi ®©y cÇn chó ý ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh kÕt hîp gi÷a lao ®éng gi¶n ®¬n víi c«ng nghÖ trung b×nh mµ cô thÓ lµ thñ c«ng mü nghÖ, thùc phÈm chÕ biÕn, s¶n phÈm gç, ho¸ phÈm tiªu dïng, s¶n phÈm nhùa vµ s¶n phÈm c¬ khÝ-®iÖn, phÊn ®Êu ®­a kim ng¹ch cña nhãm hµng míi nµy lªn 4,5-5 tû USD hoÆc h¬n vµo n¨m 2010. S¶n phÈm cã hµm l­îng c«ng nghÖ vµ chÊt x¸m cao: h¹t nh©n lµ hµng ®iÖn tö vµ tin häc. Víi xu thÕ ph©n c«ng lao ®éng theo chiÒu s©u trªn thÕ giíi hiÖn nay, ta hoµn toµn cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn h¬n n÷a nh÷ng mÆt hµng nµy, tr­íc m¾t lµ gia c«ng råi tiÕn ®Õn néi ho¸ dÇn. VÊn ®Ò cèt lâi lµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Môc tiªu kim ng¹ch xuÊt khÈu ®Æt ra cho ngµnh lµ 2,5 tû USD n¨m 2005 vµ 6-7 tû USD n¨m 2010. VÒ thÞ tr­êng th× nh»m vµo c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn (phÇn mÒm) vµ c¶ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. C¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu: tiÕp tôc cñng cè vµ t¨ng c­êng chç ®øng t¹i c¸c thÞ tr­êng ®· cã, tíi n¨m 2010 tû träng c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu ®­îc dù kiÕn nh­ sau: Ch©u ¸ ( 46-50%), trong ®ã NhËt B¶n (17-18%), ASEAN (15-16%)…; Ch©u ¢u (27-30%), trong ®ã EU (25-27%), SNG vµ §«ng ¢u (3-5%); B¾c Mü ( chñ yÕu lµ Mü) lµ 15-20%; óc vµ New Zealand lµ 5-7% vµ c¸c khu vùc kh¸c (2-3%). Lµ thÞ tr­êng réng lín, cã nhu cÇu rÊt phong phó vµ ®a d¹ng vÒ hµng ho¸, EU lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng xuÊt khÈu quan träng cña ViÖt Nam hiÖn nay. Trong khi thÞ tr­êng Ch©u ¸ t¹m thêi bÞ thu hÑp, thÞ tr­êng Mü míi b¾t ®Çu hÐ më, thÞ tr­êng SNG vµ §«ng ¢u vÉn ch­a kh«i phôc l¹i ®­îc th× râ rµng EU lµ sù lùa chän lý t­ëng ®Ó chóng ta thùc hiÖn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ “h­íng vÒ xuÊt khÈu” vµ thùc hiÖn “chiÕn l­îc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu”. 3.2 C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc ¸p dông c¸c quy ®Þnh ph¸p lý vÒ nh·n hiÖu vµ chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu sang EU 3.2.1 C¸c gi¶i ph¸p ë tÇm vi m« 3.2.1.1 T¨ng c­êng t×m hiÓu vµ nhËn thøc vÒ thÞ tr­êng EU EU lµ thÞ tr­êng tiªu dïng kh¾t khe trªn thÕ giíi vµ cã rµo c¶n kü thuËt mµ hµng xuÊt khÈu cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn rÊt khã v­ît qua. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn t×m hiÓu kü vÒ thÞ tr­êng EU v× tuy lµ mét thÞ tr­êng thèng nhÊt vÒ kü thuËt song thÞ tr­êng nµy thùc tÕ mét nhãm c¸c thÞ tr­êng quèc gia vµ khu vùc, mçi n­íc cã b¶n s¾c riªng, ®Æc ®iÓm riªng mµ c¸c nhµ xuÊt khÈu t¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn th­êng hay ®Ó ý ®Õn. Mçi n­íc trong EU l¹i cã c¸c yªu cÇu riªng vÒ bao b×, mÉu m· s¶n phÈm… Céng ®ång Ch©u ¢u kh«ng ph¶i lµ mét mÉu h×nh thèng nhÊt cho nªn quyÕt ®Þnh mua hµng chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c m« h×nh v¨n ho¸ cña tõng quèc gia riªng trong EU. C¸c doanh nghiÖp muèn thµnh c«ng trong x©m nhËp thÞ tr­êng EU cÇn ph¶i s½n sµng thÝch nghi. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i nghiªn cøu thÞ tr­êng, ®iÒu tra x· héi häc vÒ nhu cÇu thÞ hiÕu tiªu dïng, vÒ chÊt l­îng, gi¸ c¶ cña hµng ho¸ ViÖt Nam vµ c¸c n­íc kh¸c trªn thÞ tr­êng EU ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao trong viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ sang EU. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i nghiªn cøu, øng dông c¸c nghiÖp vô Marketing ®Ó ph¸t hiÖn c¸c mÆt hµng míi cã kh¶ n¨ng tiªu thô ë thÞ tr­êng EU. ThÞ tr­êng EU cã ®Æc tÝnh c¹nh tranh m¹nh mÏ, b¾t buéc c¸c c«ng ty ph¶i t¹o lîi thÕ c¹nh tranh h¬n c¸c ®èi thñ kh¸c. Cã nghÜa lµ chÊt l­îng s¶n phÈm ph¶i liªn tôc c¶i thiÖn, mÉu m· kiÓu d¸ng ph¶i ®­îc ®æi míi nhanh h¬n tr­íc. Chu tr×nh sèng cña mét s¶n phÈm sÏ ng¾n h¬n vµ ph­¬ng thøc dÞch vô tèt h¬n. Tuy nhiªn ph¶i tu©n thñ c¸c yªu cÇu vµ quy ®Þnh vÒ chÊt l­îng vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm cña EU. Tiªu chuÈn vÖ sinh vµ y tÕ còng nh­ m«i tr­êng ®· thóc ®Èy t¹o ra c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ, kü m· hiÖu, nh·n m¸c chøng chØ. C¸c nhµ xuÊt khÈu thuéc c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam chóng ta ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh vµ yªu cÇu cña thÞ tr­êng. Trong lÜnh vùc an toµn s¶n phÈm, ký m· hiÖu EU trë nªn quan träng sè 1 trong viÖc l­u th«ng hµng chÕ t¹o trªn thÞ tr­êng EU. VÝ dô kÝ m· hiÖu CE b¾t buéc ®èi víi ®å ch¬i, thiÕt bÞ ®iÖn ¸p thÊp, c¸c s¶n phÈm an toµn cho con ng­êi, thiÕt bÞ y tÕ vµ nguyªn vËt liÖu x©y dùng. Trong lÜnh vùc an toµn thùc phÈm, c¸c c«ng ty chÕ biÕn thùc phÈm ph¶i tu©n thñ c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh chÆt chÏ. VÒ ph­¬ng diÖn nµy, viÖc ¸p dông hÖ thèng HACCP trë nªn rÊt quan träng. Nh×n chung thÞ tr­êng nµy ®ßi hái c¸c tiªu chuÈn nh·n m¸c vµ chøng chØ ®­îc quèc tÕ c«ng nhËn. VÝ dô tiªu chuÈn GAP (Good Agriculture Practice) vµ c¸c nh·n hiÖu sinh th¸i (Ecolabels) ®ang ngµy cµng ®­îc phæ biÕn, chøng tá sù quan t©m kh¸c nhau vÒ m«i tr­êng. Ngoµi ra, c¸c c«ng ty ngµy cµng ®­îc yªu cÇu ph¶i tu©n thñ hÖ thèng qu¶n lý m«i tr­êng (c¸c tiªu chuÈn ISO 14000) vµ c¸c bé luËt mang tÝnh x· héi vÒ ®¹o ®øc tiªu chuÈn The Social Accountability 8000 sÏ ngµy cµng ®­îc trë nªn quan träng trong nh÷ng n¨m tíi. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i tù tin, vËn ®éng t×m hiÓu kü m«i tr­êng ph¸p lý vÒ xuÊt nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng EU. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã s¶n phÈm tèt, kh«ng cã phÕ phÈm, coi träng kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm. §ång thêi cÇn ®¶m b¶o thêi gian giao hµng, lùa chän h·ng vËn chuyÓn. 3.2.1.2 N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ChÊt l­îng hµng ho¸ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng EU. §Ó ®¶m b¶o hµng ho¸ cã chÊt l­îng cao ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p sau ®©y: §Çu t­ thiÕt bÞ m¸y mãc, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i ®ång bé, ¸p dông c«ng nghÖ míi ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng suÊt h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §µo t¹o mét ®éi ngò c«ng nh©n cã tay nghÒ kü thuËt cao, ®ñ tr×nh ®é tiÕp thu c«ng nghÖ míi ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao. §¶m b¶o nguån cung cÊp nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt æn ®Þnh, chÊt l­îng tèt nh»m ®¸p øng yªu cÇu vÒ s¶n phÈm vµ chñ ®éng s¶n xuÊt, ®¶m b¶o thêi gian giao hµng. §©y lµ mét trong nh÷ng nh©n tè n©ng cao søc c¹nh tranh cho s¶n phÈm. Chó ý chÆt chÏ kh©u kiÓm tra chÊt l­îng, kh«ng chØ ë kh©u cuèi mµ ngay tõ kh©u ®Çu tiªn. KiÓm tra nghiªm ngÆt thµnh phÈm tr­íc khi ®ãng gãi vµ xuÊt khÈu trªn c¬ së c¸c tµi liÖu kü thuËt vµ mÉu hµng. X©y dùng c¸c phßng thÝ nghiÖm, trung t©m kiÓm nghiÖm, phßng thanh tra chÊt l­îng víi trang thiÕt bÞ ph­¬ng tÞªn kiÓm tra chÊt l­îng ®ång bé vµ hoµn chØnh, cã kh¶ n¨ng kiÓm tra nhanh chãng, chÝnh x¸c vµ phï hîp víi tiªu chuÈn quèc tÕ. Liªn tôc ®æi míi mÉu m·, kiÓu d¸ng s¶n phÈm phï hîp víi thÞ hiÕu kh¸ch hµng . §èi víi mÆt hµng giµy dÐp vµ dÖt may, chóng ta chñ yÕu lµm gia c«ng xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn phÊn ®Êu s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu néi ®Þa ®¶m b¶o yªu cÇu chÊt l­îng. N©ng cao tû lÖ sö dông nguyªn phô liÖu trong n­íc, t¨ng tû lÖ néi ®Þa trong n­íc trong c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n phÈm ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi víi mÆt hµng thuû h¶i s¶n, cÇn t¨ng c­êng ®Çu t­ qu¶n lý tèt viÖc ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê vµ nu«i trång thuû s¶n ®Ó ®¶m b¶o nguån nguyªn liÖu cho chÕ biÕn xuÊt khÈu. Nhê ®ã doanh nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng EU míi cã thÓ chÕ biÕn ®­îc nh÷ng mÆt hµng thuû h¶i s¶n cã chÊt l­îng cao vµ ®¶m b¶o thêi gian giao hµng. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i t¨ng c­êng ®Çu t­ vµ hoµn thiÖn qu¶n lý v× ®©y lµ hai yÕu tè quan träng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc cho ra ®êi mét s¶n phÈm nh­ thÕ nµo. NÕu mét doanh nghiÖp ®· chó träng vµo viÖc ®Çu t­ vèn vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, l¹i ¸p dông mét chÕ ®é qu¶n lý thÝch hîp sÏ t¹o ra s¶n phÈm xuÊt khÈu cã chÊt l­îng cao ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng vµ v­ît ®­îc rµo c¶n kü thuËt cña bÊt k× thÞ tr­êng nµo dï lµ khã tÝnh nhÊt. T¹i thêi ®iÓm nµy, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam h­íng vµo thÞ tr­êng EU th× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i t¨ng c­êng ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý: ISO 9000, ISO 14000 vµ HACCP. §èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm vµ c¸c ngµnh cã liªn quan ®Õn thùc phÈm muèn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang EU th× biÖn ph¸p duy nhÊt lµ ¸p dông tiªu chuÈn HACCP v× nã lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn mµ s¶n phÈm xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng nµy. Víi viÖc ¸p dông HACCP, c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm (thuû s¶n, thÞt gia sóc, gia cÇm v.v…) cã thÓ cung cÊp s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao vµ ®¸p øng tèt nhÊt nh÷ng ®ßi hái kh¾t khe cña thÞ tr­êng nµy vÒ chÊt l­îng vµ vÖ sinh thùc phÈm. §èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mµ cã qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g©y « nhiÔm m«i tr­êng (ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn gç, ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t«…) muèn gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ phÇn th× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i ¸p dông bé tiªu chuÈn ISO 14000 v× ®©y lµ yªu cÇu gÇn nh­ b¾t buéc cña EU ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt mÆt hµng nµy. §èi víi c¸c doanh nghÞªp thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c (kh«ng thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nªu trªn) muèn ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng EU th× biÖn ph¸p duy nhÊt lµ ¸p dông bé tiªu chuÈn ISO 9000 v× chÊt l­îng cña s¶n phÈm kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ c¸c yªu cÇu vÒ mÆt tÝnh chÊt lý ho¸ mµ cßn ®¶m b¶o c¶ yªu cÇu thÈm mü, ®é tiÖn dông vµ an toµn. Víi kh¸ch hµng EU cã 4 nguyªn t¾c c¬ b¶n th©m nhËp thÞ tr­êng thµnh c«ng (n¾m b¾t ®­îc thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¶m b¶o thêi gian giao hµng vµ duy tr× chÊt l­îng s¶n phÈm) còng chÝnh lµ néi dung c¨n b¶n cã liªn quan ®Õn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ISO 9000. Do ®ã, viÖc ¸p dông bé tiªu chuÈn ISO 9000, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ n©ng cao ®­îc chÊt l­îng hµng ho¸, ®¸p øng tèt h¬n thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng trong Liªn minh vµ hµng ho¸ cã thÓ th©m nhËp thÞ tr­êng EU mét c¸ch dÔ dµng h¬n. Nh­ vËy cã thÓ nãi r»ng ISO 9000, ISO 14000 vµ HACCP chÝnh lµ ch×a kho¸ ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam më c¸nh cöa vµo thÞ tr­êng EU. Bé tiªu chuÈn ISO 9000, ISO 14000 vµ HACCP gióp c¸c nhµ s¶n xuÊt cña ViÖt Nam cho ra ®êi c¸c s¶n phÈm ®¸p øng yªu cÇu vÒ ®¶m b¶o chÊt l­îng, vÖ sinh an toµn thùc phÈm, an toµn cho ng­êi sö dông vµ b¶o vÖ m«i tr­êng. C¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, b¶o ®¶m vÖ sinh thùc phÈm vµ an toµn cho ng­êi sö dông nh­ng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng th× còng kh«ng ®­îc nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng EU theo quy ®Þnh cña Uû Ban Ch©u ¢u (EC) vµ ng­êi tiªu dïng EU còng tÈy chay nh÷ng mÆt hµng nµy. 3.2.1.3 Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc Con ng­êi lµ yÕu tè quan träng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao vµ ®¸p øng nhu cÇu thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng, ngoµi viÖc trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ph¶i cã nh÷ng c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n giái lµnh nghÒ. HiÖn nay n­íc ta cã rÊt thiÕu c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n kü thuËt cã tay nghÒ cao. Cho nªn dÉn tíi t×nh tr¹ng s¶n xuÊt hµng ho¸: chÊt l­îng kÐm, kh«ng ®ång ®Òu vµ kiÓu d¸ng cßn ®¬n ®iÖu, thiÕu tÝnh s¸ng t¹o. V× thÕ mµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ cña hµng ho¸ rÊt thÊp. Do vËy, ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy c¸c chóng ta cÇn ph¶i chó träng tæ chøc nhiÒu ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o chuyªn s©u cho c¸c c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n kü thuËt thuéc c¸c lÜnh vùc, c¸c ngµnh kinh tÕ ®Ó t¹o ra mét ®éi ngò c¸n bé kü thuËt giái vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ trong c¸c ngµnh chÕ t¹o, s¶n xuÊt, chÕ biÕn. §ång thêi, chóng ta nªn phèi hîp víi c¸c n­íc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ ®Ó göi c¸c c¸n bé kü thuËt vµ c¸c c«ng nh©n trÎ cã triÓn väng cña ta ra n­íc ngoµi ®µo t¹o. NÕu chØ chó träng ®µo t¹o c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n kü thuËt th× ch­a ®ñ mµ ph¶i cã c¶ mét ®éi ngò c¸n bé th­¬ng m¹i giái n÷a th× míi cã thÓ ®­a c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao tíi ng­êi tiªu dïng EU. Nh­ thÕ vÉn ch­a ®ñ mµ ph¶i cã c¶ mét ®éi ngò qu¶n lý giái th× míi ®­a doanh nghiÖp ph¸t triÓn lªn ®­îc. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i: - Chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt v× hä lµ nh©n tè quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng EU. C¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt cã tr×nh ®é nghiÖp vô, n¨m v÷ng ®­îc c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm, nh·n hiÖu, ký m· hiÖu… phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña EU ®Ó hµng ho¸ ®­îc xuÊt khÈu nhanh chãng hiÖu qu¶. - Tõng doanh nghiÖp ph¶i dµnh mét kho¶n kinh phÝ nhÊt ®Þnh cho ho¹t ®éng nµy vµ ph¶i biÕt tËn dông c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o c¸n bé, c«ng nh©n kü thuËt cña ChÝnh Phñ ®Ó cö c¸n bé cña m×nh tham gia. §èi víi c¸n bé th­¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ chó träng n©ng cao nghiÖp vô chuyªn m«n mµ ph¶i n©ng cao c¶ ngo¹i ng÷ v× ngo¹i ng÷ kÐm sÏ khã thµnh c«ng trong ®µm ph¸n vµ th­êng ë thÕ bÊt lîi trong giao dÞch kinh doanh. - Tæ chøc c¸c líp huÊn luyÖn, ®µo t¹o nh»m n©ng cao kiÕn thøc vµ tr×nh ®é cho ®éi ngò c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp chuyªn xuÊt khÈu hµng sang EU. Tham gia c¸c kho¸ thuyÕt tr×nh giíi thiÖu c¸c th«ng tin míi nhÊt vÒ chÕ ®é chÝnh s¸ch còng nh­ c¸c h­íng dÉn vÒ bao b× hµng ho¸, marketing… Tham gia c¸c héi nghÞ, héi th¶o tõ phÝa Liªn minh Ch©u ¢u ®Ó trao ®æi häc hái kinh nghiÖm víi giíi kinh doanh cña Ch©u ¢u. - Tæ chøc c¸c ®oµn ®¹i biÓu ®i nghiªn cøu, th¨m dß thÞ tr­êng EU, ®ång thêi mêi c¸c doanh nghiÖp EU vµo lµm viÖc t×m hiÓu c¸c c¬ héi kinh doanh vµ ®Çu t­ s¶n xuÊt ë ViÖt Nam. 3.2.1.4 §Èy m¹nh ¸p dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö: C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn ®Èy m¹nh viÖc ¸p dông th­¬ng m¹i ®iÖn tö v× th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®em l¹i cho c¸c doanh nghiÖp nh÷ng lîi Ých to l¬n. C¸c doanh nghiÖp EU còng nh­ Mü cã quan niÖm lµ: “NÕu c«ng ty b¹n kh«ng tån t¹i trªn Internet th× c«ng ty b¹n kh«ng tån t¹i” vµ hä lu«n quan t©m xem cã t×m thÊy ®èi t¸c cÇn t×m trªn Internet kh«ng. Nh­ vËy, th­¬ng m¹i ®iÖn tö còng lµ gi¶i ph¸p cã tÝnh th¸ch thøc lín ®èi víi doanh nghiÖp ViÖt Nam. C¸c Website cña doanh nghiÖp ®­îc vÝ nh­ lµ nh÷ng Trung t©m th«ng tin, v¨n phßng ®¹i diÖn vµ cöa hµng b¸n lÎ cña doanh nghiÖp ë mäi n¬i mäi lóc trªn mäi ph­¬ng diÖn do vËy nã cã tÇm quan träng trong viÖc xóc tiÕn giíi thiÖu s¶n phÈm doanh nghiÖp m×nh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. KÕt nèi Internet, nhê c¸c c«ng cô t×m kiÕm nh­ Yahoo, AOL, Alta Vista, doanh nghiÖp cã thÓ t×m thÊy hÕt c¸c th«ng tin cÇn thiÕt phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh còng nh­ t×m kiÕm ®èi t¸c rÊt nhanh vµ hiÖu qu¶. Bªn c¹nh ®ã c¸c doanh nghiÖp còng kh«ng thÓ bá qua viÖc ®¨ng ký tªn miÒn trªn Internet. Internet ®ang trë thµnh thÕ m¹nh trong giao th­¬ng quèc tÕ, trong ®ã cã viÖc tiÕp thÞ. Mét ®Þa chØ tªn miÒn ng¾n gän, th«ng dông dÔ truy cËp lµ ®iÓm thuËn lîi ®Ó doanh nghiÖp ®­a h×nh ¶nh, th«ng tin cña m×nh ®Õn víi ng­êi tiªu dïng, v× thÕ ®©y lµ viÖc cÇn lµm ngay tõ b©y giê. Mét h×nh thøc míi lµ thÞ tr­êng ®iÖn tö ( e- market). C¸c doanh nghiÖp nªn ®¨ng ký vµo e – market ®Ó tr×nh bµy vÒ m×nh, vÒ s¶n phÈm cña m×nh. Lîi thÕ cña nã lµ thu hót ®­îc sù quan t©m cña ng­êi truy cËp vµo ®óng trang web cÇn t×m thay v× ph¶i chän lùa gi÷a mu«n vµn website cïng ngµnh hµng khi hä t×m kiÕm. 3.2.1.5 T¨ng c­êng c«ng t¸c ®¨ng ký th­¬ng hiÖu ë thÞ tr­êng EU §Ó ®­îc ph¸p luËt b¶o hé tr¸nh nh÷ng rñi ro bÞ x©m ph¹m th­¬ng hiÖu nh­ trong thêi gian qua, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ®¨ng ký th­¬ng hiÖu ë trong n­íc vµ ®Æc biÖt ë n­íc ngoµi. §èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu, ®¨ng ký th­¬ng hiÖu t¹i thÞ tr­êng n­íc ngoµi mang ý nghÜa sèng cßn. ViÖc ®¨ng ký kh«ng v× lîi Ých tr­íc m¾t cho c¸c doanh nghiÖp: cã thÓ b¸n hµng trùc tiÕp cho doanh nghiÖp n­íc ngoµi kh«ng cÇn tèn kÐm chi phÝ trung gian, kh«ng bÞ c¸c c«ng ty n­íc ngoµi lÊy nh·n m¸c cña hä ®Æt tªn cho s¶n phÈm cña m×nh, kh«ng bÞ d×m gi¸ trªn thÞ tr­êng v× s¶n phÈm kh«ng cã nh·n m¸c,... mµ cßn lµ lîi Ých vÒ l©u dµi: t¹o nªn mét th­¬ng hiÖu uy tÝn, chÊt l­îng. Doanh nghiÖp còng ph¶i quan t©m ®Õn viÖc ®¨ng ký b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp ë ®©u cho hîp lý vµ cã lîi nhÊt, kh«ng ®¨ng ký bõa b·i ë c¸c thÞ tr­êng m×nh kh«ng thÓ v­¬n tíi, v× nh­ thÕ còng sÏ rÊt tèn kÐm, l·ng phÝ... Tr­íc khi ®¨ng ký th­¬ng hiÖu, doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh thÞ tr­êng cña m×nh ®Ó t×m hiÓu luËt së h÷u cña n­íc ®ã. Doanh nghiÖp cÇn t×m hiÓu quèc gia cÇn ®¨ng ký th­¬ng hiÖu n»m trong hÖ thèng së h÷u trÝ tuÖ nµo ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ tham gia ®¨ng ký theo hÖ thèng ®ã. 3.2.2 Gi¶i ph¸p ë tÇm vÜ m« 3.2.2.1 VÒ ®èi ngo¹i §Èy m¹nh x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn thÞ tr­êng EU th«ng qua viÖc ®µm ph¸n ký kÕt c¸c HiÖp §Þnh, tho¶ thuËn th­¬ng m¹i nh»m t¹o ra c¸c tiÒn ®Ò, hµnh lang ph¸p lý ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. T¨ng c­êng ®µm ph¸n th­¬ng m¹i cÊp chÝnh phñ gi÷a ViÖt Nam vµ Liªn minh Ch©u ¢u ®Ó t¹o khung ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th©m nhËp thÞ tr­êng EU. §Ó cã ®­îc kÕt qu¶ nµy, Nhµ n­íc ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p c¶i c¸ch m¹nh mÏ h¬n n÷a ®Ó x©y dùng kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam nh»m g©y Ên t­îng tèt cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cña EU. ViÖc tham kh¶o vµ giíi thiÖu chÝnh s¸ch lÉn nhau gi÷a hai chÝnh phñ còng cÇn ®­îc t¨ng c­êng. HiÖp ®Þnh hîp t¸c ViÖt Nam- EU ®· kÝ chØ quy ®Þnh chung chung vÒ th­¬ng m¹i hµng ho¸. Sau khi cã hiÖp ®Þnh khung ViÖt Nam- EU, c¶ hai bªn ®Òu cÇn thÊy ph¶i cã mét hiÖp ®Þnh chi tiÕt h¬n kh«ng nh÷ng vÒ lÜnh vùc th­¬ng m¹i hµng ho¸ mµ cßn vÒ së h÷u trÝ tuÖ, th­¬ng m¹i, dÞch vô vµ ®Çu t­. NghÜa lµ hai bªn cÇn ph¶i cã HiÖp §Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt Nam- EU, t­¬ng tù nh­ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú. ViÖc thay ®æi HiÖp ®Þnh lµ cÇn thiÕt v× trong giai ®o¹n nµy ch¾c ch¾n chóng ta ph¶i th­¬ng th¶o víi EU vÒ viÖc gia nhËp Tæ Chøc Th­¬ng M¹i ThÕ giíi (WTO), chÝnh v× thÕ ph¶i cã mét HiÖp ®Þnh míi ngang tÇm trong ®ã nh÷ng quy ®Þnh chi tiÕt ph¶i phï hîp víi tiÕn tr×nh gia nhËp WTO cña ViÖt Nam. Chóng ta cã thÓ ®ång thêi ®µm ph¸n hiÖp §Þnh Th­¬ng m¹i víi viÖc ®µm ph¸n gia nhËp WTO. Th¶o luËn ë cÊp chÝnh phñ vÒ më cöa thÞ tr­êng, tr­íc hÕt lµ ®èi víi nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam. Thµnh lËp tæ t­ vÊn cÊp cao cña Bé Th­¬ng M¹i hai ChÝnh phñ nh»m t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò ph¸p lý cßn thiÕu cho doanh nghiÖp hai bªn. Tæ nµy cã nhiÖm vô cËp nhËt th­êng xuyªn th«ng tin vÒ thÞ tr­êng ®Ó th«ng b¸o cho doanh nghiÖp; ®iÒu chØnh hoÆc kh¾c phôc nh÷ng v­íng m¾c cho c¸c doanh nghiÖp khi thùc hiÖn dÞch vô kinh doanh ®ång thêi gióp c¸c doanh nghiÖp t×m c¸c ®èi t¸c trùc tiÕp, tin cËy l©u dµi. 3.2.2.2 VÒ ®èi néi * Hoµn thiÖn hµnh lang ph¸p lý t¹o thuËn lîi tèi ®a cho xuÊt khÈu HiÖn nay ViÖt Nam vÉn ch­a cã ®¹o luËt riªng vÒ qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm, nh·n hiÖu s¶n phÈm vµ vÒ b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp nh­ phÇn lín c¸ quèc gia trªn thÕ giíi (vÝ dô nh­ Trung Quèc cã luËt nh·n hiÖu hµng ho¸, luËt b¶n quyÒn, luËt Patent…). Do ®ã muèn t×m hiÓu quy ®Þnh vÒ s¶n phÈm, nh·n hiÖu s¶n phÈm, b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam ph¶i ®äc rÊt nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c nhau vµ c¸c v¨n b¶n d­íi luËt kh¸c nh­ qu¶n lý hµnh chÝnh, qu¶n lý th­¬ng m¹i vµ thÞ tr­êng, ®o l­êng tiªu chuÈn chÊt l­îng. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho viÖc t×m hiÓu ph¸p luËt ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU khi mµ hä cßn ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh quy ®Þnh riªng cña thÞ tr­êng khã tÝnh nµy. §Ó kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm trªn ®©y ®ßi hái ph¶i tæng kÕt thùc tiÔn thi hµnh ph¸p luËt vÒ qu¶n lý cña ViÖt Nam; t×m hiÓu vµ tham kh¶o thùc tÕ x©y dùng c¸c bé luËt vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm, luËt b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam; t×m hiÓu vµ tham kh¶o thùc tÕ x©y dùng c¸c bé luËt vÒ s¶n phÈm vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi; x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh dµi h¹n vÒ khung ph¸p lý vÒ qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm; nh·n hiÖu s¶n phÈm vµ b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp; trong ®ã cã viÖc so¹n th¶o vµ ban hµnh ®¹o luËt riªng vÒ qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm, nh·n hiÖu s¶n phÈm, vµ b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp. NÕu chóng ta thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy th× sÏ t¹o nÒn t¶ng thuËn lîi hç trî c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu vµo EU. Tr­íc m¾t cã thÓ nhËn thÊy mét sè vÊn ®Ò cÇn sím gi¶i quyÕt: CÇn sím bæ sung mét sè ®èi t­îng b¶o hé nh­ nh·n hiÖu hµng ho¸ tËp thÓ, chèng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh… ®Ó viÖc b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ ë ViÖt Nam sím ®­îc hoµn thiÖn, ®¸p øng yªu cÇu giao l­u ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam còng nh­ th©m nhËp thÞ tr­êng EU vµ thÕ giíi. NghÞ ®Þnh 63/CP ngµy 24/10/1996 quy ®Þnh chi tiÕt vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp kh«ng cã c¸c quy ®Þnh râ rµng vÒ xÐt nghiÖm nh·n hiÖu hµng ho¸ mµ ¸p dông theo xÐt nghiÖm s¸ng chÕ, gi¶i ph¸p h÷u Ých, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp. KÕt qu¶ xÐt nghiÖm v× vËy, cã thÓ phô thuéc vµo ý kiÕn chñ quan cña xÐt nghiÖm viªn. T×nh tr¹ng trªn dÉn ®Õn khã x¸c lËp c¸c c¨n cø ®Ó khiÕu n¹i khi bÞ vi ph¹m. CÇn bæ sung c¸c quy ®Þnh cô thÓ vÒ chÕ ®é xÐt nghiÖm nh·n hiÖu hµng ho¸ nh»m tr¸nh ®­îc nh÷ng v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp, khiÕu n¹i khi mµ nh·n hiÖu cña ViÖt Nam bÞ x©m ph¹m b¶n quyÒn lµm mÊt uy tÝn cña doanh nghiÖp ViÖt Nam, mÊt c¬ héi x©m nhËp thÞ tr­êng EU. §Ó ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¸c bé m¸y qu¶n lý s¶n phÈm, nh·n hiÖu s¶n phÈm vµ b¶o hé së h÷u c«ng nghÖp, ViÖt Nam cÇn nghiªn cøu tham gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ ®Æc biÖt lµ c¸c tæ chøc cña EU ®Ó tham kh¶o kinh nghiÖm cña hä. Vai trß cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, c¸c tæ chøc ®¹i diÖn, ng­êi ®¹i diÖn ë c¸c n­íc cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp nh­ HiÖp héi nh·n hiÖu hµng ho¸ Céng §ång Ch©u ¢u (ECTA), Héi nh·n hiÖu hµng ho¸ quèc tÕ (INTA)… c¸c héi vµ hiÖp héi nµy ®Òu cã ®iÒu lÖ vµ c­¬ng lÜnh râ rµng vµ ho¹t ®éng rÊt m¹nh nh»m hç trî cho c¸c c¬ quan cña chÝnh phñ ®¶m b¶o thùc thi cã hiÖu qu¶ viÖc b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi nh·n hiÖu hµng ho¸. Thùc tÕ ë ViÖt Nam còng cã nh÷ng tæ chøc ®¹i diÖn së h÷u c«ng nghiÖp ®· ho¹t ®éng nh­: Trung t©m hç trî s¸ng t¹o vµ b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp (INVENCO) trùc thuéc liªn hiÖp c¸c Héi khoa häc vµ kü thuËt ViÖt Nam; Héi b¶o trî vÒ quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng ë ViÖt Nam; Trung t©m hç trî nghiªn cøu vµ t­ vÊn ph¸p lý (LERES) cña Tr­êng §¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n… Thùc tiÔn ®· chøng minh vai trß cña c¸c héi trong viÖc n©ng cao nhËn thøc cña cña céng ®ång vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp. Nhµ n­íc kh«ng ph¶i chi ng©n s¸ch cho ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy mµ ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ cña ViÖt Nam cßn ®­îc thùc thi hiÖu qu¶ cao h¬n. Bëi vËy, nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Ó nh©n réng lo¹i h×nh ho¹t ®éng nµy. * Ph¸t triÓn c¸c ngµnh hµng chñ lùc sang thÞ tr­êng EU Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh hµng xuÊt khÈu chñ lùc. Th«ng qua sù hç trî vÒ vèn, ­u ®·i vÒ thuÕ vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong s¶n xuÊt kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp, ViÖt Nam cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc s¶n xuÊt néi ®Þa, ®ång thêi n©ng cao ®­îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng EU. §èi víi mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc lµ giµy dÐp vµ dÖt may, do cã ®Æc thï riªng trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu: ta chñ yÕu lµm gia c«ng cho n­íc ngoµi nªn hiÖu qu¶ thùc tÕ thu ®­îc tõ xuÊt khÈu rÊt thÊp (25-30% doanh thu). H¬n n÷a, do gia c«ng theo ®¬n ®Æt hµng vµ s¶n xuÊt theo kü thuËt n­íc ngoµi nªn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hoµn toµn bÞ ®éng vÒ mÉu m·, s¶n xuÊt còng nh­ tiªu thô s¶n phÈm. §©y lµ ®iÓm träng yÕu trong xuÊt khÈu hai mÆt hµng nµy cña ta. NÕu cø tiÕp tôc kÐo dµi t×nh tr¹ng nµy sÏ rÊt bÊt lîi cho ViÖt Nam. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt (chø kh«ng ph¶i c¸c doanh nghiÖp gia c«ng) lµm ¨n cã hiÖu qu¶ hoÆc c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· xuÊt khÈu trùc tiÕp s¶n phÈm sang EU thuéc hai ngµnh c«ng nghiÖp nµy tiÕp tôc ®Çu t­ vèn vµ ®æi míi c«ng nghÖ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó c¶i tiÕn s¶n phÈm phï hîp víi thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng EU, n©ng cao chÊt l­îng; t¨ng c­êng xuÊt khÈu theo ph­¬ng thøc mua ®øt b¸n ®o¹n, gi¶m dÇn ph­¬ng thøc gia c«ng xuÊt khÈu; ®ång thêi ®Èy m¹nh xuÊt khÈu trùc tiÕp s¶n phÈm cã tû lÖ néi ®Þa ho¸ cao vµ tiÕn tíi xuÊt khÈu s¶n phÈm 100% nguyªn liÖu trong n­íc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu hai mÆt hµng nµy. §èi víi nh÷ng mÆt hµng ®ang ®­îc ­a chuéng trªn thÞ tr­êng EU nh­ hµng thñ c«ng mü nghÖ, ®å gç gia dông, ®å dïng phôc vô du lÞch, ®å ch¬i trÎ em, hµng ®iÖn tö vµ hµng thuû h¶i s¶n lµ nh÷ng mÆt hµng ®­îc ng­êi tiªu dïng EU ­a chuéng, Nhµ N­íc cÇn cã chÝnh s¸ch cô thÓ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ vèn vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó më réng quy m« s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ vµ n©ng cao tr×nh ®é tiÕp thÞ s¶n phÈm nh»m môc ®Ých t¨ng khèi l­îng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng nµy sang EU. §èi t­îng ¸p dông cña chÝnh s¸ch lµ nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, nh÷ng doanh nghiÖp cã mÆt hµng xuÊt khÈu míi vµ cã triÓn väng ph¸t triÓn. §èi víi mét sè mÆt hµng n«ng s¶n cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU nh­ cµ phª, chÌ ®iÒu, h¹t tiªu, cao su, rau qu¶…, Nhµ n­íc cÇn x©y dung quy ho¹ch, chän lùa vµ cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cô thÓ ®Ó ®Èy m¹nh ®Çu t­ vèn t¹o ra c¸c vïng s¶n xuÊt chuyªn canh øng dông c¸c kü thuËt tiªn tiÕn, c«ng nghÖ sau thu ho¹ch ®Ó ®¶m b¶o s¶n phÈm lµm ra cã n¨ng suÊt cao, chÊt l­îng tèt, ®ång ®Òu gi¸ thµnh h¹ vµ khèi l­îng lín. ViÖc t¹o ra vïng s¶n xuÊt chuyªn canh cho xuÊt khÈu sÏ gióp cho c«ng t¸c qu¶n lý chÊt l­îng ®­îc thùc hiÖn tèt tõ kh©u chän gièng, kü thuËt th©m canh, ch¨m sãc ®Õn lùa chän ®¶m b¶o chÊt l­îng, kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng chÊt l­îng kÐm, kh«ng æn ®Þnh vµ nguån cung cÊp nhá. Víi chÝnh s¸ch nµy hµng n«ng s¶n cña ta cã thÓ x©m nhËp ®­îc thÞ tr­êng. Chóng ta ®ang thùc hiÖn tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ ph­¬ng h­íng ®Õn n¨m 2020 ViÖt Nam sÏ trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp. Nh­ vËy 10-20 n¨m tíi c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sÏ chuyÓn m¹nh theo h­íng: t¨ng nhanh tû träng hµng chÕ biÕn, chÕ t¹o vµ gi¶m m¹nh tû träng hµng nguyªn liÖu th«. §Ó cã c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu nh­ trªn trong t­¬ng lai, Nhµ n­íc cÇn cã mét chÝnh s¸ch cô thÓ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ chÕ t¹o (thùc phÈm chÕ biÕn, ®å ®iÖn, ®iÖn tö gia dông, ®iÖn tö-tin häc (phÇn mÒm), c«ng nghÖ viÔn th«ng…) ®Çu t­ theo chiÒu s©u ®Ó n©ng cao chÊt l­îng, gi¸ trÞ gia t¨ng vµ tÝnh ®éc ®¸o cña s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng nh»m t¨ng nhanh khèi l­îng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU. Riªng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lín cña Nhµ n­íc thuéc c¸c ngµnh ®iÖn tö-tin häc, c«ng nghÖ viÔn th«ng, c¸c ngµnh cã hµm l­îng chÊt x¸m cao, Nhµ n­íc cÇn cã sù hç trî vÒ vèn vµ khuyÕn khÝch hä tËp trung cho nghiªn cøu c¬ b¶n ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ cao. §èi t­îng ¸p dông cña chÝnh s¸ch lµ nh÷ng doanh nghiÖp chÕ biÕn vµ chÕ t¹o cã uy tÝn trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ. * G¾n nhËp khÈu c«ng nghÖ nguån víi xuÊt khÈu T©y B¾c ¢u, träng t©m sÏ lµ EU mµ chñ yÕu lµ c¸c thÞ tr­êng lín nh­ §øc, Anh, Ph¸p vµ Italia. NhiÒu mÆt hµng cã thÓ t¨ng xuÊt khÈu vµo EU nh­ng chñ yÕu vÉn lµ dÖt may, giµy dÐp, h¶i s¶n, rau qu¶ cao su s¶n phÈm nhùa, s¶n phÈm gç vµ c¬ khÝ. MÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu tõ thÞ tr­êng nµy sÏ lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao, m¸y chÕ biÕn thùc phÈm, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, m¸y bay ho¸ chÊt t©n d­îc, nguyªn phô liÖu dÖt- may-da. §Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu h¬n n÷a sang EU, do ®ã ®ßi hái cao vÒ chÊt l­îng hµng ho¸, nhÊt lµ h¶i s¶n vµ thùc phÈm chÕ biÕn. So víi c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu truyÒn thèng kh¸c cña ViÖt Nam th× EU l¹i lµ mét thÞ tr­êng khã th©m nhËp, kh«ng nh÷ng c¹nh tranh rÊt gay g¾t mµ thÞ hiÕu tiªu dïng còng rÊt kh¾t khe, kªnh ph©n phèi phøc t¹p vµ cã nhiÒu quy ®Þnh ngÆt nghÌo vÒ hµng nhËp khÈu. Song, ViÖt Nam vµ EU cã c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu hoµn toµn bæ sung cho nhau. BÊy l©u nay chóng ta nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ tõ Ch©u ¸ gi¸ rÎ nh­ng kh«ng bÒn. NÕu chóng ta t¨ng c­êng nhËp khÈu c«ng nghÖ nguån tõ Ch©u ¢u sÏ lµm c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n, phÝa EU kh«ng t×m c¸ch c¶n trë hµng xuÊt khÈu cña ta, ®ång thêi nhËp khÈu ®­îc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i phôc vô cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu gióp thay ®æi c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ xuÊt khÈu nãi chung, sang thÞ tr­êng EU nãi riªng. Do vËy, ViÖt Nam cã thÓ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng m×nh cã lîi thÕ, ®ång thêi t¨ng c­êng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ vµ d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña EU ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt t¹o ®éng lùc ®Èy m¹nh kinh tÕ ph¸t triÓn. Nh÷ng s¶n phÈm thu ®­îc tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hiÖn ®¹i l¹i xuÊt khÈu trë l¹i EU. NhËp khÈu c«ng nghÖ nguån tõ EU cã thÓ thùc hiÖn b»ng 2 biÖn ph¸p sau ®©y: (1) §Çu t­ cña chÝnh phñ; (2) Thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ EU tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. §Ó thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p nµy, Nhµ n­íc ViÖt Nam cÇn ph¶i cã nh÷ng ­u ®·i dµnh riªng cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi EU bªn c¹nh nh÷ng ­u ®·i vµ quyÒn lîi mµ hä ®­îc h­ëng theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Nh÷ng ­u ®·i nµy cã thÓ lµ vÒ thuÕ nhËp khÈu c«ng nghÖ nguån tõ EU, thuÕ suÊt lîi tøc, thuÕ chuyÓn lîi nhuËn. C¸c ®èi t¸c EU chØ ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i nµy nÕu gãp vèn b»ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®­îc chÕ t¹o t¹i Liªn minh vµ ®Çu t­ vµo nh÷ng lÜnh vùc sau: ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm, ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt c¸c thiÕt bÞ ®iÖn, ngµnh ®iÖn tö, viÔn th«ng… Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nµy, ViÖt Nam võa thu hót ®­îc c«ng nghÖ tõ EU l¹i võa n©ng cao vµ tiªu chuÈn ho¸ chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu nãi chung vµ chÊt l­îng hµng sang thÞ tr­êng EU nãi riªng. Víi sù gãp mÆt cña c¸c c¸c nhµ ®Çu t­ EU trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, ch¾c ch¾n hµng thuû s¶n ViÖt Nam sÏ ®¹t tiªu chuÈn HACCP vµ c¸c mÆt hµng kh¸c ®¹t tiªu chuÈn ISO 9000 vµ ISO 14000. Hµng ViÖt Nam cã thÓ ®¸p øng tèt nhÊt c¸c yªu cÇu kh¾t khe cña thÞ tr­êng EU vÒ chÊt l­îng, vÖ sinh, b¶o vÖ m«i tr­êng, mÉu m· ®Ñp vµ chñng lo¹i phong phó. §ång thêi ®em l¹i thµnh c«ng lín cho xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­îc thùc hiÖn d­íi sù gi¸m s¸t ®iÒu hµnh cña c¸c doanh nghiÖp EU nªn hµng ViÖt Nam sÏ ®­îc trang bÞ tÝnh c¹nh tranh quèc tÕ cao. *Hç trî tÝn dông cho c¸c doanh nghÞªp xuÊt khÈu §¹i bé phËn c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ kinh doanh hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU ®Òu cã quy m« võa vµ nhá, nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ kh«ng cao. V× thÕ ®Ó ®Èy m¹nh, më réng quy m« vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy, Nhµ n­íc cÇn cã sù hç trî c¸c doanh nghiÖp vÒ vèn th«ng qua hÖ thèng ng©n hµng. §Ó triÓn khai ho¹t ®éng hç trî nµy, Nhµ n­íc ViÖt Nam cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau: Sö dông cã hiÖu qu¶ quü hç trî xuÊt khÈu ®Ó c¸c doanh nghiÖp ®­îc vay vèn víi l·i suÊt thÊp, gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n vÒ vèn l­u ®éng vµ vèn ®Çu t­, ®æi míi trang thiÕt bÞ. B¶o l·nh tÝn dông xuÊt khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp th©m nhËp ®­îc thÞ tr­êng. Xóc tiÕn thµnh lËp ng©n hµng chuyªn doanh cña khu vùc doanh nghiÖp võa vµ nhá, thu hót sù tham gia cña c¸c doanh nghiÖp kÓ c¶ doanh nghiÖp lín víi sù hç trî cña Nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ. §¶m b¶o sù b×nh ®¼ng thùc sù trong quan hÖ tÝn dông ng©n hµng trªn c¬ së ph¸p luËt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ (hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc khu vùc t­ nh©n kh«ng ®­îc lÊy gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®ai ®Ó thÕ chÊp khi vay vèn). Më réng kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån tÝn dông tõ c¸c ng©n hµng còng nh­ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh. §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc vay vèn vµ yªu cÇu thÕ chÊp tµi s¶n cña ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông. Më réng kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c nguån vèn cho doanh nghiÖp võa vµ nhá, Nhµ n­íc cÇn thµnh lËp Quü B¶o l·nh tÝn dông. Quü nµy thùc hiÖn b¶o l·nh cho doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nh­ng kh«ng ®ñ tµi s¶n ®Ó thÕ chÊp vay vèn. Quü ®­îc thµnh lËp d­íi h×nh thøc lµ mét tæ chøc tµi chÝnh nhµ n­íc, ho¹t ®éng kh«ng v× môc tiªu lîi nhuËn, cho phÐp c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá s¶n xuÊt, kinh doanh xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶ ®­îc vay vèn theo ph­¬ng thøc tù vay tù tr¶. Bªn c¹nh c¸c chÝnh s¸ch hç trî vÒ vèn, Nhµ n­íc còng cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî vÒ c«ng t¸c xóc tiÕn, hç trî xuÊt khÈu sang EU. Nhµ n­íc cÇn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp tham gia héi chî, triÓn l·m hoÆc héi th¶o chuyªn ®Ò thÞ tr­êng, gióp c¸c doanh nghiÖp trùc tiÕp tiÕp cËn thÞ tr­êng, trùc tiÕp t×m hiÓu nhu cÇu, thÞ hiÕu cña thÞ tr­êng vµ trùc tiÕp giao dÞch víi c¸c nhµ nhËp khÈu chÝnh cña thÞ tr­êng EU, ®ång thêi khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Æt c¬ së ë c¸c n­íc EU d­íi h×nh thøc thÝch hîp nh­ c¬ quan ®¹i diÖn th­êng tró, v¨n phong liªn l¹c, ®¹i diÖn uû th¸c, c«ng ty liªn doanh ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Ngoµi ra, Nhµ n­íc cã thÓ hç trî cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc xóc tiÕn vµ tiÕp cËn thÞ tr­êng do c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay ®ang rÊt khã kh¨n trong viÖc t×m kiÕm ®èi t¸c EU nhÊt lµ nh÷ng ®èi t¸c tin cËy. Do vËy cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao vai trß cña c¸c th­¬ng vô trong viÖc xóc tiÕn th­¬ng m¹i, t×m c¸c ®èi t¸c, ng©n hµng tin cËy cho doanh nghiÖp trong n­íc. Bªn c¹nh ®ã, nhµ n­íc còng cÇn ph¶i: - Cho phÐp thµnh lËp mét Trung T©m xóc tiÕn th­¬ng m¹i ViÖt Nam t¹i EU ®Ó phôc vô nh­ n¬i tr­ng bµy giíi thiÖu s¶n phÈm ViÖt Nam, khuyÕch tr­¬ng h×nh ¶nh vÒ ®Êt n­íc vµ con ng­êi ViÖt Nam. ViÖc nµy cã thÓ thu hót ®­îc c¸c doanh nghiÖp vµ céng ®ång ng­êi ViÖt thuª diÖn tÝch t¹i trung t©m ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm, b¸n hµng giao dÞch mua hµng cña EU, t¹o ®Çu mèi, xóc tiÕn cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc triÓn khai bu«n b¸n víi c¸c b¹n hµng EU. - Më réng h×nh thøc chî xóc tiÕn xuÊt khÈu ®èi víi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc. HiÖn nay ë ViÖt Nam míi cã chî xóc tiÕn n«ng s¶n xuÊt khÈu. Chî ®· chÝnh thøc ®­îc më cöa, lµ n¬i trao ®æi mua b¸n c¸c lo¹i n«ng s¶n xuÊt khÈu; cã sù tham gia cña c¸c nhµ kinh doanh, c¸c nhµ s¶n xuÊt, c¸c c«ng ty giao nhËn, c¸c h·ng b¶o hiÓm, c¸c c¬ quan gi¸m ®Þnh. Hµng ngµy chî cung cÊp th«ng tin miÔn phÝ vÒ gi¸ c¶, s¶n l­îng n«ng s¶n thÕ giíi. T¹i ®©y cßn ®­îc xem truyÒn h×nh trùc tiÕp thÞ tr­êng mua b¸n n«ng s¶n h¹n ng¹ch ë London vµ New York. Chî cßn cung cÊp c¸c th«ng tin b»ng Fax vµ email theo yªu cÇu. NÕu c¸c mÆt hµng kh¸c nh­ ®å gç gia dông, hµng thñ c«ng mü nghÖ, thuû h¶i s¶n…còng cã chî xóc tiÕn xuÊt khÈu nh­ mÆt hµng n«ng s¶n th× triÓn väng xuÊt khÈu nh÷ng n¨m tíi sÏ rÊt kh¶ quan. - §Èy m¹nh c«ng t¸c trî cÊp xuÊt khÈu d­íi h×nh thøc th­ëng xuÊt khÈu, tû gi¸ khuyÕn khÝch ®èi víi ngo¹i tÖ thu ®­îc nhê xuÊt khÈu, hoÆc gi¸n tiÕp dïng ng©n s¸ch nhµ n­íc tuyªn truyÒn xóc tiÕn th­¬ng m¹i. Më réng trî cÊp ®èi víi nhiÒu mÆt hµng ViÖt Nam cã lîi thÕ, kh«ng nªn chØ bã gän dµnh cho c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu liªn quan ®Õn chÊt l­îng vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng EU. Víi nç lùc cña hai bªn cïng víi nh÷ng biÖn ph¸p thóc ®Èy trong ng¾n h¹n vµ dµi h¹n th× cã thÓ rÊt tin t­ëng quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam-EU sÏ ph¸t triÓn rÊt tèt ®Ñp. Hµng ho¸ cña ViÖt Nam cã søc c¹nh tranh cao trªn thÞ tr­êng EU vµ t¹o tiÒn ®Ò th©m nhËp c¸c thÞ tr­êng kh¸c trªn thÕ giíi. KÕt luËn Liªn minh ch©u ©u (EU) ®­îc xem nh­ lµ mét mÉu mùc cña xu thÕ hîp t¸c quèc tÕ, ®­îc xem nh­ mét ®¹i quèc gia ë Ch©u ¢u. Víi thÞ tr­êng chung thèng nhÊt, hµng ho¸ ®­îc s¶n xuÊt hay nhËp khÈu vµo mét quèc gia thµnh viªn th× còng cã thÓ ®­îc chuyÓn sang mét quèc gia thµnh viªn kh¸c mµ kh«ng ph¶i chÞu mét h¹n chÕ nµo. C¸c quèc gia thµnh viªn chia sÎ chÝnh s¸ch chung vÒ n«ng nghiÖp, chÝnh s¸ch an ninh vµ ®èi ngo¹i, hîp t¸c t­ ph¸p vµ néi vô ®ång thêi ¸p dông mét chÕ ®é th­¬ng m¹i chung. Trong xu thÕ vËn ®éng cña thÕ giíi, Liªn minh Ch©u ¢u ®­îc h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ ch¾c ch¾n sÏ cßn ph¸t triÓn rÊt m¹nh trong thÕ kû tíi. Quan hÖ quèc tÕ ®Æc biÖt vµ lÜnh vùc th­¬ng m¹i víi Liªn minh Ch©u ¢u sÏ mang ý nghÜa chiÕn l­îc cho mäi quèc gia, mäi tæ chøc. Bªn c¹nh ®ã, EU lµ thuéc nhãm nÒn c¸c kinh tÕ lín nhÊt thÕ giíi vµ lµ mét thÞ tr­êng réng lín ®Çy hÊp dÉn, cã søc tiªu thô æn ®Þnh, l¹i høa hÑn cã nh÷ng khëi s¾c trong thêi k× 2001-2010 nªn viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµo EU lµ mét trong nh÷ng träng ®iÓm cña chÝnh s¸ch thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. H¬n n÷a víi viÖc më réng sang phÝa §«ng víi sù tham gia cña 10 n­íc §«ng ¢u tõ th¸ng 5 n¨m 2004 sÏ lµ c¬ héi thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta. Tuy vËy, viÖc th©m nhËp vµo khu vùc kinh tÕ lín nhÊt thÕ giíi nµy ®ang lµ mét vÊn ®Ò lín ®Æt ra ®ang lµ mét vÊn ®Ò lín ®Æt ra ®èi víi c¸c n­íc ®ang vµ kÐm ph¸t triÓn trong ®ã cã ViÖt Nam. Víi nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý vµ yªu cÇu hÕt søc ngÆt nghÌo vÒ ®èi víi hµng nhËp khÈu ®· trë thµnh nh÷ng rµo c¶n cña xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. ThÞ tr­êng EU ®ßi hái chÊt l­îng s¶n phÈm ph¶i lu«n ®­îc c¶i tiÕn vµ ®æi míi víi dÞch vô ngµy cµng tèt vµ gi¸ c¶ hîp lý bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng yªu cÇu vÒ søc khoÎ vµ an toµn cho ng­êi tiªu dïng còng nh­ vÒ m«i tr­êng vµ tr¸ch nhiÖm x· héi. §iÒu nµy ®­îc ®Æt ra bëi luËt ph¸p hoÆc bÞ ®ßi hái bëi chÝnh b¶n th©n thÞ tr­êng th«ng qua nh÷ng chøng nhËn, nh·n hiÖu vµ tiªu chuÈn quèc tÕ. C¸c nhµ xuÊt khÈu ë c¸c n­íc ®ang vµ kÐm ph¸t triÓn ph¶i tu©n theo nh÷ng luËt lÖ nµy vµ nh÷ng ®ßi hái cña thÞ tr­êng. Thùc tÕ qu¸ tr×nh vËn dông nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý vÒ chÊt l­îng vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm ë ViÖt Nam cho thÊy dï cã mét sè nh÷ng thµnh tùu ®¸ng ghi nhËn tõ nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ “Made in Vietnam” trªn thÞ tr­êng quèc tÕ th× c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta vÉn cßn hiÓu biÕt rÊt Ýt vÒ ph¸p luËt cô thÓ nh­ nh÷ng quy ®Þnh vÒ chÊt l­îng vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm cña EU, ch­a t×m hiÓu kü vÒ th«ng tin thÞ tr­êng, kh©u tiÕp thÞ xóc tiÕn th­¬ng m¹i cßn yÕu, hµng ho¸ kh«ng ®¹t yªu cÇu vÒ chÊt l­îng, thiÕu nguån nh©n lùc…Do vËy gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng nµy chiÕm tû träng nhá chiÕm 0,4% trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña EU. ViÖc ph©n tÝch “ ViÖc vËn dông nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý cña Liªn minh Ch©u ¢u EU vÒ chÊt l­îng vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm trong xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng nµy ” kh¼ng ®Þnh EU lµ thÞ tr­êng tiÒm n¨ng lín. Th«ng qua viÖc bu«n b¸n víi EU, ®­îc EU dµnh cho nhiÒu ­u ®·i trong th­¬ng m¹i, ®Çu t­, ViÖt Nam sÏ gÆt h¸i ®­îc nhiÒu thµnh c«ng phï hîp víi ®­êng lèi më cöa mµ ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ®Ò ra. TriÓn väng cña ho¹t ®éng nµy phô thuéc vµo chÝnh s¸ch hîp t¸c kinh tÕ - th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam víi EU. PhÝa EU ®· ®ang vµ sÏ ®Èy m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng hîp t¸c th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam, më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho hµng ho¸ cña ViÖt Nam. Nh÷ng thµnh qu¶ b­íc ®Çu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ sÏ cho phÐp ViÖt Nam ph¸t triÓn nhanh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng EU. MÆc dï vÉn cßn nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i trong bøc tranh th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam- EU nh­ng víi nh÷ng nç lùc cña hai chÝnh phñ trªn c¬ së quan hÖ hîp t¸c gióp ®ì lÉn nhau t¹o ®µ ph¸t triÓn cho ho¹t ®éng th­¬ng m¹i còng nh­ c¸c ngµnh chñ ®¹o nh­ dÖt may, da giµy vµ thuû s¶n ®ang cã nh÷ng ch­¬ng tr×nh cô thÓ ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ t¨ng c­êng xuÊt khÈu sang EU. Hi väng víi nh÷ng cè g¾ng ®ã, trong t­¬ng lai kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai bªn sÏ kh«ng ngõng ®­îc më réng, ®em l¹i lîi Ých cho ViÖt Nam vµ cho c¸c n­íc thµnh viªn EU. Tµi liÖu tham kh¶o Ph¸p lÖnh chÊt l­îng hµng ho¸ sè 18/1999/PL - UBTVQH10. NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ sè 54/2000/N§ - CP ngµy 03/10/2000 vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi bÝ mËt kinh doanh, chØ dÉn ®Þa lý, tªn th­¬ng m¹i vµ b¶o hé quyÒn chèng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh liªn quan tíi së h÷u c«ng nghiÖp. Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh ngµy 6/7/95. NghÞ ®Þnh 57/CP ngµy 31/5/1997 quy ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc ®o l­êng vµ chÊt l­îng hµng ho¸. LuËt d©n sù n­íc CHXHCN ViÖt Nam - PhÇn 6 - Ch­¬ng 2 : QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp. NghÞ ®Þnh 63/CP ngµy 24/10/1996 quy ®Þnh chi tiÕt vÒ së h÷u c«ng nghiÖp. Qu¶n lý chÊt l­îng thuû s¶n do Trung t©m kiÓm tra chÊt l­îng vµ vÖ sinh an toµn thuû s¶n (Bé Thuû s¶n) xuÊt b¶n n¨m 1999. C«ng ­íc Pari vÒ b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp. HiÖp ­íc hîp t¸c Patent ký t¹i Washington ngµy 19/6/1970, söa ®æi ngµy 2/10/1979 vµ ngµy 03/02/1984. HiÖp ®Þnh Madrid liªn quan ®Õn ®¨ng ký nh·n m¸c ngµy 14/04/1891. S¬ l­îc vÒ ISO 9000 - T¸c gi¶ : KhiÕu ThiÖn ThuËt 195 quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi - NXB ThÕ giíi 2001 - Chñ biªn: Mai Lý Qu¶ng. T¹p chÝ nghiªn cøu Ch©u ¢u sè 4/2000, sè 5/2000, sè 2/2001, sè 4/2001 sè 5/2002. T¹p chÝ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi sè 1/2000, sè1/2001. T¹p chÝ th­¬ng m¹i sè 10/2001 sè 18/ 2003, sè 26/2003 sè 31/2003. T¹p chÝ th­¬ng nghiÖp vµ thÞ tr­êng sè 2/2001, sè 8/2001. T¹p chÝ ngo¹i th­¬ng sè 84 ra ngµy 20/5/2000. T¹p chÝ tuÇn b¸o kinh tÕ sè 61/2000, sè 91/2000. Niªn gi¸m thèng kª 96, 97, 98, 99, 2000,2001- NXB Thèng kª, Hµ néi. Thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn sè 40 ngµy 3/10/1996 sè 261 ngµy 10/5/1996, sè 45 ngµy 6/11/1997, sè 31 ngµy 30/7/1998, sè 32 ngµy 6/8 /1998, Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt nam sè 50 ngµy 25/4/2001, sè 56 ngµy 9/5/2001. T¹p chÝ tiªu chuÈn- §o l­êng- ChÊt l­îng sè 8/2003. B¸o DiÔn ®µn doanh nghiÖp, c¸c sè: 57, 59, 61, 63, 67, 69, 70, 77, 79, 83, 85 (n¨m 2002), sè 97 n¨m 2003. B¸o Doanh nghiÖp, c¸c sè: 18, 21, 32, 34, 37 (n¨m 2002). C¸c trang Web: