TÓM TẮT
Mục tiêu: Xây dựng quy trình chiết xuất cao khô từ Nghệ ở phòng thí nghiệm.
Đối tượng và phương pháp: Dược liệu thân rễ Nghệ thu mua tại thành phố Hồ Chí Minh. Phần mềm thông minh: FormRules v3.3 (Intelligensys, Ltd., 2007) được sử dụng để nghiên cứu liên hệ nhân quả và INForm v3.7 (Intelligensys, Ltd, 2008) được dùng để tối ưu hóa đa biến. Nhằm đảm bảo độ tin cậy của thực nghiệm, quy trình sắc ký lỏng hiệu năng cao định lượng curcumin I, đã thẩm định về tính tương thích hệ thống, tính tuyến tính, độ đúng và độ lặp lại, được sử dụng trong phân tích.
Kết quả: Dữ liệu phân tích cho thấy hàm lượng curcumin I chỉ liên quan trực tiếp với độ cồn trong khi hiệu suất chiết cao bị ảnh hưởng bởi cả 3 biến số khảo sát. Dựa trên các mô hình liên quan nhân quả, các thông số tối ưu của quy trình đã được xác định bao gồm độ cồn trung bình, tỷ lệ dược liệu/dung môi (1/4) và số lần chiết xuất (3).
Kết luận: Nhờ sự hỗ trợ của phần mềm thông minh, quy trình chiết xuất cao Nghệ, với hàm lượng curcumin I cao nhất và hiệu suất chiết tối đa, đã được tối
XÂY DỰNG QUY TRÌNH CHIẾT XUẤT CAO NGHỆ CURCUMA LONGA L.
18 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 2233 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem nội dung tài liệu Khóa luận Xây dựng quy trình chiết xuất cao nghệ Curcuma longa L, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
XÂY DỰNG QUY TRÌNH CHIẾT XUẤT CAO NGHỆ CURCUMA
LONGA L.
TÓM TẮT
Mục tiêu: Xây dựng quy trình chiết xuất cao khô từ Nghệ ở phòng thí nghiệm.
Đối tượng và phương pháp: Dược liệu thân rễ Nghệ thu mua tại thành phố
Hồ Chí Minh. Phần mềm thông minh: FormRules v3.3 (Intelligensys, Ltd.,
2007) được sử dụng để nghiên cứu liên hệ nhân quả và INForm v3.7
(Intelligensys, Ltd, 2008) được dùng để tối ưu hóa đa biến. Nhằm đảm bảo độ
tin cậy của thực nghiệm, quy trình sắc ký lỏng hiệu năng cao định lượng
curcumin I, đã thẩm định về tính tương thích hệ thống, tính tuyến tính, độ đúng
và độ lặp lại, được sử dụng trong phân tích.
Kết quả: Dữ liệu phân tích cho thấy hàm lượng curcumin I chỉ liên quan trực
tiếp với độ cồn trong khi hiệu suất chiết cao bị ảnh hưởng bởi cả 3 biến số khảo
sát. Dựa trên các mô hình liên quan nhân quả, các thông số tối ưu của quy trình
đã được xác định bao gồm độ cồn trung bình, tỷ lệ dược liệu/dung môi (1/4) và
số lần chiết xuất (3).
Kết luận: Nhờ sự hỗ trợ của phần mềm thông minh, quy trình chiết xuất cao
Nghệ, với hàm lượng curcumin I cao nhất và hiệu suất chiết tối đa, đã được tối
ưu hóa. Kết quả thực nghiệm kiểm chứng cho thấy các thông số tối ưu hòan
tòan phù hợp với thực nghiệm.
Từ khóa: Thân rễ Nghệ, thông số chiết xuất, phần mềm thông minh, liên hệ
nhân quả và tối ưu hóa đa biến
ABSTRACT
PROCEDURE DEVELOPMENT FOR THE EXTRACT FROM CURCUMA
LONGA L.
Nguyen Duc Hanh, Nguyen Minh Duc, Dang Van Giap
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 1 - 2010: 140-144
Objective: Development of the extraction procedure for the dried extract from
Curcuma longa L.
Materials and Methods: Rhizomes of Curcumae longae were purchased in
Ho Chi Minh City. Intelligent software: FormRules v3.3 (Intelligensys, Ltd.,
2007) was applied for cause-and-effect study and INForm v3.7 (Intelligensys,
Ltd, 2008) was used for multivariate optimization.To obtain good input data,
the HPLC method use in curcumin I quantitation was validated for its
analytical properties including suitability, linearity, precision and accuracy.
Results: It’s proven that curcumin I content was related to ethanol
concentration only whereas the extraction yield was influenced by all
investigated factors. Based on these cause-effect models, the extraction
parameters - including ethanol concentration, material-solvent ratio and
extraction times - were successfully optimized.
Conclusion: With the intelligent software assistance as a framework, the
extraction process for Curcuma longa rhizome was optimized to obtain the
maximum content of curcumin I and the highest extraction yield. The
optimized extraction parameters were successfully verified by experiments.
Key words: Curcuma longa rhizome, intelligent software, extraction
parameters, extract properties, cause-effect study and multivariate
optimization.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Hiện nay, nhu cầu trong nước và trên thế giới về cao Nghệ (Curcuma longa
L.) là rất lớn. Nghệ không chỉ có công dụng giúp liền sẹo, mau lên da non
các vết thương mà còn được sử dụng để điều trị bệnh đau dạ dày, kích thích
bài tiết mật…Ngày nay, việc xây dựng một quy trình chiết xuất dược liệu có
thể được trợ giúp bởi sự áp dụng các phần mềm thông minh (Error!
Reference source not found.) như FormRules (Error! Reference source
not found.) (áp dụng lôgic mờ-thần kinh để khảo sát xu hướng, mức độ và
quy luật nào của mối liên quan giữa các yếu tố ảnh hưởng trên kết quả chiết
xuất) và INForm (Error! Reference source not found.) (sử dụng mạng
thần kinh để thiết lập mô hình liên quan nhân quả và và thuật toán di truyền
để tối ưu hóa các thông số). Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là xây dựng quy
trình chiết xuất Nghệ với sự hỗ trợ của các phần mềm thông minh sao cho
hiệu suất chiết tối đa với hàm lượng hoạt chất curcumin I cao nhất.
NGUYÊN LIỆU & PHƯƠNG PHÁP
Nguyên liệu & Phần mềm
Dược liệu
Thân rễ Nghệ vàng (Rhizoma Curcumae longae) mua tại Công ty TNHH
SX-TM Hồng Đài Việt, 188/117/13, Tôn Thất Thuyết, Quận 4(do Trung
Tâm Nghiên Cứu và Sản Xuất Dược Liệu Miền Trung, Tỉnh Phú Yên sản
xuất).
(a) (b)
Hình 1. Nghệ: a. Dược liệu tươi b. Dược liệu khô
Các phần mềm chuyên dụng và thông minh
Design Expert v6.06 (2002) - Stat-Ease, Inc.: Thiết kế mô hình thực nghiệm.
FormRules v3.3 (2007) - Intelligensys, Ltd.: Nghiên cứu nhân quả.
INForm v3.6 (2007) - Intelligensys, Ltd.: Tối ưu hóa công thức
Chiết xuất
Dược liệu được chiết bằng phương pháp hồi lưu. Dịch chiết được cô để thu
được cao có thể chất mềm, dạng bánh. Từ cắn được chiết bởi ethyl acetat và
loại bớt tạp tan trong nước, hàm lượng curcumin I được xác định bởi máy
HPLC hiệu Waters 2695.
Sơ đồ 1. Quy trình chiết cao Nghệ và định lượng curcumin I
Hình 2. Sắc ký đồ HPLC định lượng curcumin I trong cao
Nghệ
Định lượng curcumin I
Curcumin I chuẩn (độ tinh khiết 98,75%) do ban Nghiên cứu Khoa học-Thư
viện, khoa Dược, Đại học Y Dược TP.HCM cung cấp.
Quy trình chế mẫu định lượng: Cân chính xác khoảng 1g cao Nghệ cho vào
bình nón, siêu âm với 20 ml ethyl acetat trong 5 phút. Tiếp tục thêm 2 lần nữa.
Gộp tất cả dịch chiết thu được và lắc với 30 ml nước cất. Cô dịch ethyl acetat
đến cắn. Cân chính xác khoảng 1,50mg cắn ethyl acetat. Hòa tan cắn trong
dung môi pha động, siêu âm và điền dung môi pha động vừa đủ 10 ml, lắc
đều, lọc qua màng lọc 0,45 µm.
Điều kiện HPLC định lượng curcumin I: cột sắc ký: Sulfire RP-C18, 250 x 4
mm, 5 µm; bước sóng phát hiện: 428 nm; tốc độ dòng: 0,95 ml/phút; thể tích
bơm: 20 µl; nhiệt độ cột: nhiệt độ phòng; pha động: acetonitril: dung dịch
acid acetic 0,05%. Chương trình gradient dung môi sắc ký như sau:
Thời gian
(phút) Acetonitril
Dung dịch acid
acetic 0,05%
0
8
10
15
24
50
60
70
60
50
50
40
30
40
50
Thẩm định phương pháp HPLC: tính tương thích hệ thống, tính tuyến tính,
độ đúng, độ lặp lại để thẩm định phương pháp định lượng curcumin I trong
cao Nghệ.
KẾT QUẢ & BÀN LUẬN
Thẩm định quy trình định lượng
Tính tương thích: Kết quả đánh giá tính tương thích của hệ thống được trình
bày trong Bảng 1. CV của thời gian lưu là 0,28% (< 2%) và của diện tích peak
là 0,58% (< 2%) nên hệ thống đạt tính tương thích.
Bảng 1. Tính tương thích hệ thống của phương pháp định lượng
Lần
bơm
RT
(phút)
Hệ
số
bất
đối
xứng
Độ
phân
giải
Số đĩa
lý
thuyết
Diện
tích
đỉnh
1 16,193 1,05 2,11 2330 4373722
2 16,208 1,06 2,05 2338 4319640
3 16,198 1,06 2,06 2325 4334875
4 16,137 1,06 2,10 2335 4346960
5 16,099 1,08 2,08 2319 4385594
6 16,210 1,06 2,06 2340 4335441
TB 16,174 1,06 2,08 2331 4349372
CV% 0,28 0,93 1,07 0,35 0,58
Độ tuyến tính: phương trình hồi quy tuyến tính giữa diện tích peak và nồng độ
curcumin I có dạng ŷ = 101098x – 451071 (α = 0,05).
Độ chính xác : Kết quả đánh giá độ chính xác được trình bày trong Bảng 2.
Độ chính xác (độ lặp lại 2,29%) đạt yêu cầu.
Bảng 2. Kết quả đánh giá độ chính xác của phương pháp định lượng
curcumin I
STT 1 2 3 4 5 6
Hàm
lượng
curcumin
I trong
cao (%)
16,04 15,95 15,89 16,55 16,66 15,77
Bảng 3. Kết quả đánh giá độ đúng của phương pháp định lượng curcumin I
Curcumin I
Mẫu
Mức
hàm
lượng
Thêm
vào
(mg)
Tìm
thấy
(mg)
Tỉ lệ
phục hồi
(%)
1 0,39 0,389 99,69
2 0,39 0,390 99,95
3
80%
0,38 0,376 98,84
4 100% 0,45 0,451 100,31
5 0,49 0,482 98,27
6 0,48 0,461 96,08
7 0,55 0,558 101,51
8 0,58 0,584 101,28
9
120%
0,57 0,562 98,51
Độ đúng: Kết quả đánh giá độ đúng được trình bày trong Bảng 3. Độ đúng (tỷ
lệ phục hồi: 99,38%) đạt yêu cầu.
Thiết kế mô hình chiết xuất
Quy trình chiết xuất cao từ thân rễ Nghệ được thiết kế bởi phần mềm
Design-Expert gồm 14 thí nghiệm ; cao tương ứng các thí nghiệm theo thiết
kế được kiểm nghiệm và kết quả được tóm tắt trong Bảng 4.
Bảng 4. Dữ liệu thực nghiệm theo mô hình D-Optimal
x1 x2 x3 y1 y2
1 trung bình 1:8 3 0,204 0,094
2 trung bình 1:4 2 0,151 0,067
3 trung bình 1:8 2 0,184 0,077
4 thấp 1:4 2 0,127 0,013
5 thấp 1:6 3 0,177 0,025
6 thấp 1:4 3 0,146 0,028
7 trung bình 1:4 3 0,184 0,073
8 cao 1:8 2 0,154 0,088
9 cao 1:4 3 0,146 0,087
10 thấp 1:8 2 0,161 0,025
11 trung bình 1:6 2 0,162 0,069
12 cao 1:6 3 0,16 0,108
13 thấp 1:6 2 0,127 0,033
14 cao 1:8 3 0,175 0,114
Ghi chú:
x1 = độ cồn
x2 = tỷ lệ dược liệu : dung môi
x3 = số lần chiết
y1 = hiệu suất chiết cao Nghệ
y2 = hàm lượng curcumin I
Phân tích liên quan nhân quả
Dữ liệu trong Bảng 4 được dùng làm đầu vào cho phần mềm thông minh
FormRules.
Bảng 5. Xu hướng và mức độ liên quan nhân quả
x1 x2 x3 R2 luyện
y1 + + + 93,5345
y2 + - - 91,2756
Hàm lượng curcumin I bị ảnh hưởng đáng kể bởi độ cồn. Hiệu suất chiết bị ảnh
hưởng bởi 3 yếu tố khảo sát: độ cồn, tỷ lệ dược liệu : dung môi và số lần chiết.
Một số quy luật được rút ra như sau:
Đối với hàm lượng curcumin I:
Nếu x1 thấp thì y2 sẽ thấp (0,88).
Nếu x1 cao thì y2 sẽ cao (0,85).
Đối với hiệu suất chiết: các quy luật phức tạp hơn. Thí dụ: nếu x1 thấp thì y1 sẽ
thấp (0,88); nếu x1 trung bình thì y1 sẽ cao (1,00). Nếu x2 là 1 phần 8 thì y1 sẽ
cao (1,00); nếu x2 là 1 phần 4 hay 1 phần 6 thì y1 sẽ thấp (1,00). Nếu x3 thấp thì
y1 sẽ thấp (0,98); nếu x3 cao thì y1 sẽ cao (1,00).
Hình 3. Minh họa ảnh hưởng của số lần chiết và tỷ lệ dược liệu: dung môi trên
hiệu suất
Tối ưu hóa thông số quy trình
Dữ liệu trong Bảng 4 cũng được dùng làm đầu vào cho phần mềm thông
minh INForm. Với nhóm thử gồm 2 mẫu 7 & 13 và thuật toán RPROP, các
mô hình liên quan nhân quả được thiết lập và đánh giá về mặt thống kê theo
Bảng 6.
Bảng 6. Kết quả đánh giá chéo các mô hình nhân quả
Giá trị R2 y1 y2
Nhóm luyện 89,7702 % 94,2255 %
Nhóm thử 95,2381 % 70,1928 %
Mô hình y1 có tính tương thích khá và khả năng dự đoán chính xác. Mô hình y2
có tính tương thích tốt và khả năng dự đoán khá chính xác. Cả hai mô hình đều
có thể được áp dụng trong giai đoạn tối ưu hóa thông số.
Với điều kiện tối ưu hóa: ràng buộc: không có; trọng số: mặc nhiên (1); số
nguyên dương: x2 và x3; hàm mục tiêu: hàm lượng curcumin I = max y2 =
Up, hiệu suất chiết cao từ dược liệu (%) = max y1 = Up… kết quả tối ưu
hóa được tóm tắt như sau:
Thông số tối ưu:
x1 = độ cồn = trung bình
x2 = tỷ lệ: dược liệu: dung môi = 1:4
x3 = số lần chiết 3
Tính chất dự đoán:
y1: hiệu suất chiết cao từ dược liệu = 0,1797
y2: hàm lượng curcumin I = 0,0875
Thực nghiệm kiểm chứng
Bảng 7. Bảng so sánh kết quả thực nghiệm kiểm chứng và kết quả dự đoán
bởi phần mềm INForm của cao Nghệ
Kết quả thực nghiệm Biến số
(yi)
INForm
TB 1 2 3
Hàm
lượng
curcumin
I
0,0875 0,0882 0,0861 0,0905 0,0878
Hiệu
suất chiết
0,1797 0,1800 0,1812 0,179 0,1798
Tính lặp lại của quy trình
Quy trình chiết xuất cao Nghệ đạt yêu cầu về tính lặp lại (p > 0,05).
Sự phù hợp giữa lý thuyết và thực tế
Tính chất cao Nghệ được dự đoán bởi INForm phù hợp với thực tế (p >
0,05).
KẾT LUẬN
Quy trình chiết xuất cao Nghệ, dự kiến có hiệu suất chiết tối đa với hàm
lượng hoạt chất curcumin I cao nhất đã được xây dựng thành công với sự hỗ
trợ của các phần mềm thông minh FormRules (khảo sát xu hướng, mức độ
và quy luật liên quan nhân quả) và INForm (tối ưu hóa thông số của quy
trình chiết xuất).
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 188_384.pdf