Kinh doanh đa cấp tại Việt Nam

MỤC LỤC Lêi nãi ®Çu Ngµnh kinh doanh theo m¹ng, b¸n hµng ®a cÊp ®· ph¸t triÓn trªn thÕ giíi h¬n nöa thÕ kØ qua. Qu¸ tr×nh ®ã ®· chøng minh mét c¸ch kh«ng thÓ chèi c·i r»ng ®©y lµ mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ cã nhiÒu ­u ®·i. Kinh doanh theo m¹ng – c¬ héi kiÕm tiÒn hîp ph¸p. Kinh doanh theo m¹ng lµ ph­¬ng ph¸p b¸n lÎ th«ng dông, trong ®ã hµng tiªu dïng ®­îc b¸n kh«ng ph¶i trong c¸c cöa hµng mµ bëi c¸c Ph©n phèi viªn. Lµ mét ph©n phèi viªn, b¹n cã thÓ kiÓm so¸t thêi gian cña m×nh vµ kiÕm tiÒn b»ng c¸ch b¸n c¸c s¶n phÈm ®­îc c«ng ty ®­a ra thÞ tr­êng. Trong tæ chøc kinh doanh theo m¹ng, b¹n cã thÓ x©y dùng vµ qu¶n lý c«ng viÖc cña m×nh th«ng qua viÖc tuyÓn dông, hç trî, vµ huÊn luyÖn nh÷ng ng­êi kh¸c còng b¸n ®­îc nh÷ng s¶n phÈm ®ã. Thµnh qu¶ cña b¹n nhËn ®­îc sÏ bao gåm mét tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh trªn doanh sè b¸n hµng cña m¹ng l­íi céng víi thu nhËp riªng cña b¹n tõ viÖc b¸n lÎ. C¬ héi nµy ®· khiÕn kinh doanh ®a cÊp trë thµnh ph­¬ng thøc khëi nghiÖp hÊp dÉn cho nh÷ng ai cã sè vèn ban ®Çu khiªn tèn. Ch­¬ng 1: Kh¸i niÖm chung vÒ vÊn ®Ò kinh doanh ®a cÊp. 1-Kinh doanh ®a cÊp lµ g×? Network Marketing, t¹i ViÖt Nam thuËt ng÷ nµy ®­îc dÞch ra tiÕng ViÖt víi nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau nh­ “Kinh doanh theo m¹ng”, “Kinh doanh ®a cÊp”, “B¸n hµng ®a cÊp”, “TiÕp thÞ ®a tÇng”… dïng ®Ó chØ mét ph­¬ng thøc b¸n hµng cã tªn gäi lµ b¸n hµng trùc tiÕp (Direct Selling Activity-DSA). Trong ®ã, viÖc l­u hµnh, b¸n vµ ph©n phèi s¶n phÈm (nãi c¸ch kh¸c lµ tiªu thô hµng ho¸) ®­îc thùc hiÖn qua mét c¬ cÊu nhiÒu tÇng bao gåm nh÷ng c¸ nh©n riªng biÖt ho¹t ®éng ®éc lËp. Nh÷ng c¸ nh©n nµy kh«ng ph¶i lµ nh©n viªn cña c«ng ty, mµ lµ ®èi t¸c ph©n phèi hµng ho¸ cho c«ng ty. Hä lµ c¸c doanh nh©n kinh doanh ®éc lËp, giíi thiÖu s¶n phÈm tíi nh÷ng kh¸ch hµng vµ nhê ®ã hä cã kho¶n thu nhËp nhÊt ®Þnh. Ngoµi ra hä cßn gióp ®ì nh÷ng ng­êi kh¸c cïng tham gia doanh nghiÖp Kinh doanh ®a cÊp, huÊn luyÖn ng­êi nµy c¸ch x©y dùng m¹ng l­íi ph©n phèi viªn cña riªng m×nh.M¹ng l­íi ®ã ®­îc gäi lµ Downline (tuyÕn d­íi). Trong “nghÞ ®Þnh vÒ gi¸m s¸t ho¹t ®éng b¸n h¹ng ®a cÊp” do chÝnh phñ ViÖt Nam ban hµnh, t¹i ®iÒu 2 ®· ®Þnh nghÜa: “B¸n hµng ®a cÊp lµ mét ph­¬ng thøc tæ chøc kinh doanh cña doanh nghiÖp th«ng qua nhiÒu cÊp kh¸c nhau, trong ®ã ng­êi tham gia sÏ ®­îc h­ëng tiÒn hoa hång, tiÒn th­ëng vµ lîi Ých kinh tÕ kh¸c tõ kÕt qu¶ b¸n hµng cña m×nh vµ cña ng­êi kh¸c trong m¹ng l­íi do ng­êi ®ã tæ chøc ra vµ ®­îc doanh nghiÖp b¸n hµng ®a cÊp chÊp thuËn.” 2-LÞch sö cña ngµnh Kinh doanh theo m¹ng. 2.1 LÞch sö cña ngµnh kinh doanh theo m¹ng trªn thÕ giíi. -Sù ra ®êi cña ngµnh Kinh doanh theo m¹ng (Network Marketing) g¾n liÒn víi nhµ ho¸ häc ng­êi Mü Karl Renborg (1889-1973). ¤ng lµ ng­êi ®Çu tiªn ®· øng dông ý t­ëng Kinh doanh theo m¹ng vµo trong cuéc sèng, t¹o ra mét hÖ thèng kinh tÕ, mét ngµnh kinh doanh ®­îc coi lµ cã triÓn väng nhÊt trong thÕ kØ 21. Karl Renborg cã thêi gian 20 n¨m sèng t¹i Trung Quèc vµ lµm viÖc t¹i nhiÒu c«ng ty kh¸c nhau. Gi÷a nh÷ng n¨m 1920-1930 «ng bÞ b¾t khi chÝnh quyÒn thuéc vÒ tay T­ëng Giíi Th¹ch. Trong ®iÒu kiÖn sèng rÊt thiÕu thèn, «ng ®· nhËn thÊy vai trß cña dinh d­ìng ®èi víi søc khoÎ cña con ng­êi. §Ó kh¾c phôc ®iÒu kiÖn sèng thiÕu thèn dinh d­ìng, «ng ®· t×m ra ph­¬ng ph¸p c¹o s¾t tõ nh÷ng chÕ ®inh gØ cho vµo khÈu phÇn ¨n dµnh cho ng­êi tï vµ tho¶ thuËn víi cai tï ®Ó xin c¸c lo¹i rau cá kh¸c nhau bæ xung vµo khÈu phÇn ¨n hµng ngµy. «ng vµ mét sè Ýt ng­êi b¹n tï lµm theo ph­¬ng ph¸p nµy nªn cã søc ®Ò kh¸ng tèt h¬n vµ sèng sãt ®­îc ®Õn ngµy trë vÒ quª h­¬ng. N¨m 1927, «ng Renborg vÒ Mü vµ b¾t ®Çu chÕ biÕn c¸c chÊt bæ xung dinh d­ìng kh¸c nhau dùa trªn cá ®inh l¨ng lµ mét lo¹i cá cã chøa rÊt nhiÒu vitamin, kho¸ng chÊt, ®¹m vµ nhiÒu thµnh phÇn cã Ých kh¸c.¤ng ®Ò nghÞ nh÷ng ng­êi quen cña «ng thö nghiªm miÔn phÝ s¶n phÈm nh­ng «ng ®· thÊt b¹i, kh«ng ai d¸m dïng thö v× hä kh«ng muèn m×nh lµm vËt thÝ nghiÖm. Sau nhiÒu cè g¾ng mµ kh«ng ®em l¹i ®­îc kÕt qu¶, «ng hiÓu ra r»ng ch¼ng ai chÞu ®¸nh gÝa tèt nh÷ng thø cho kh«ng, v× vËy «ng ®· ®­a ra mét ý t­ëng vµ ngµy nay ý t­ëng ®ã ®· ph¸t triÓn thµnh mét ngµnh kinh doanh víi doanh thu hµng tû ®« la. ¤ng Renborg ®Ò nghÞ c¸c b¹n cña m×nh giíi thiÖu chÊt bæ xung dinh d­ìng nµy cho ng­êi quen cña hä, cßn nÕu ng­êi quen cña hä mua s¶n phÈm th× «ng sÏ tr¶ hä hoa hång. ¤ng còng quyÕt ®Þnh tr¶ hoa hång cho c¸c ng­êi quen cña b¹n m×nh nÕu giíi thiÖu s¶n phÈm tiÕp theo quan hÖ cña hä. KÕt qu¶ thËt bÊt ngê: th«ng tin vÒ c¸c chÊt bæ xung dinh d­ìng cã lîi b¾t ®Çu ®­îc truyÒn b¸ réng r·i (v× mçi ng­êi b¹n cña «ng l¹i cã nhiÒu ng­êi b¹n kh¸c, vµ b¹n cña b¹n cña b¹n lµ v« h¹n). Doanh thu b¸n hµng cña c«ng ty t¨ng v­ît qu¸ søc t­ëng t­îng, mäi ng­êi ®Ò nghÞ gÆp «ng ®Ó tham kh¶o vÒ th«ng tin s¶n phÈm míi nµy. N¨m 1934 «ng Karl Renborg s¸ng lËp ra c«ng ty “Vitamins California” vµ nhê ph­¬ng ph¸p ph©n phèi hµng míi nµy, khi ng­êi tiªu dïng còng trë thµnh ng­êi truyÒn b¸ s¶n phÈm (Distributor-Nhµ ph©n phèi ®éc lËp), c«ng ty cña «ng ®· nhanh chãng ®¹t doanh sè 7 triÖu USD mµ kh«ng hÒ mÊt mét ®ång qu¶ng c¸o nµo. Sù ®éc ®¸o ë chç nhê tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ qu¶ng c¸o vµ c¸c kh©u trung gian (®¹i lý b¸n bu«n, b¸n lÎ, kho b·i…) nªn nh÷ng ng­êi tham gia vµo hÖ thèng cña «ng cã thÓ nhËn ®­îc thï lao cao h¬n. Cuèi n¨m 1939 ®Çu 1940, «ng Renborg ®æi tªn c«ng ty thµnh “Nutrilite Products” theo tªn s¶n phÈm vµ vÉn gi÷ nguyªn ph­¬ng ph¸p tiªu thô. Nh÷ng céng t¸c viªn cña «ng tù t×m ng­êi míi, chØ cho ng­êi míi ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ s¶n phÈm vµ d¹y cho ng­êi míi ph­¬ng ph¸p x©y dùng m¹ng l­íi b¾t ®Çu tõ nh÷ng ng­êi quen cña m×nh. C«ng ty ®¶m b¶o cho tÊt c¶ nhµ ph©n phèi ®éc lËp cã ®ñ s¶n phÈm vµ nhËn hoa hång kh«ng chØ l­îng s¶n phÈm hä b¸n ra mµ cßn tr¶ hoa hång cho l­îng s¶n phÈm ®­îc b¸n ra bëi nh÷ng ng­êi do hä trùc tiÕp t×m ra. Nh÷ng ng­êi tham gia m¹ng l­íi cña c«ng ty nhËn ®­îc sù gióp ®ì h­íng dÉn tËn t×nh cña ng­êi b¶o trî. Ph­¬ng ph¸p ph©n phèi hµng cña «ng chÝnh lµ khëi ®iÓm cña ngµnh kinh doanh theo m¹ng, ë ®©y «ng chØ míi ¸p dông mét tÇng, vµ trong nhiÒu tµi liÖu th× n¨m 1940 lµ n¨m khëi ®Çu cña m« hinh Kinh doanh theo m¹ng vµ Renborg ®­îc coi lµ «ng tæ cña ngµnh kinh doanh nµy. -LÞch sö tiÕp theo cña kinh doanh theo m¹ng (Network Marketing) g¾n liÒn víi tªn tuæi cña hai céng t¸c viªn cña “Nutrilite Products” lµ Rich De Vos vµ Jey Van Andel. Sau mét thêi gian lµm viÖc cã hiÖu qu¶ víi c«ng ty hai «ng ®· nhËn thÊy søc m¹nh to lín cña Kinh doanh theo m¹ng, vad ®· s¸ng lËp ra c«ng ty riªng cña m×nh mang tªn “American Way Corporation’, viÕt t¾t lµ Amway vµ hiÖn nay Amway ®· trë thµnh mét c«ng ty hµng ®Çu thÕ giíi trong ngµnh Kinh doanh theo m¹ng víi chi nh¸nh trªn 125 n­íc trªn toµn thÕ giíi. Vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp niªn 70, Kinh doanh theo m¹ng chÞu nhiÒu søc Ðp lín. N¨m 1975 trong héi ®ång liªn bang Hoa K× cã nh÷ng ng­êi ph¶n ®èi Kinh doanh theo m¹ng vµ quy kÕt Kinh doanh theo m¹ng víi h×nh th¸p ¶o lµ h×nh thøc bÊt hîp ph¸p bÞ cÊm t¹i Hoa K×, ®©y lµ ®ßn ®¸nh ®Çu tiªn cña chÝnh phñ. B¾t ®Çu cuéc chiÕn cña c¸c c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng ®Ó kh¼ng ®Þnh ch©n lý, tÝnh ®óng ®¾n cña m×nh. C«ng ty Amway ®øng mòi chÞu sµo, suèt 4 n¨m liÒn hÇu toµ tõ n¨m 1975-1979. Cuèi n¨m 1979 toµ ¸n th­¬ng m¹i liªn bang Hoa K× c«ng nhËn ph­¬ng ph¸p kinh doanh cña Amway kh«ng ph¶i lµ h×nh th¸p ¶o vµ ®­îc chÊp nhËn vÒ mÆt luËt ph¸p. Tõ ®ã bé luËt ®Çu tiªn vÒ Kinh doanh theo m¹ng ®· ra ®êi t¹i Mü. Trong cuèi: “Kû nguyªn cña Kinh doanh theo m¹ng” ®· chia Kinh doanh theo mang ra lµm c¸c thêi kú: +Lµn sãng thø nhÊt (thêi k× thø nhÊt): Tõ 1940-1979 lµ thêi k× b¾t ®Çu h×nh thµnh cña ngµnh Kinh doanh theo m¹ng, chØ cã kho¶ng 30 c«ng ty ra ®êi t¹i Mü. +Lµn sãng thø hai (thêi k× thø hai): tõ 1979-1990 lµ thêi k× bïng næ cña Kinh doanh theo m¹ng. Mçi ®ªm ngñ dËy cã hµng tr¨m c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng bè c¸o thµnh lËp víi ®ñ lo¹i s¶n phÈm vµ s¬ ®å kinh doanh. §©y lµ thêi k× ph¸t triÓn vµ chän läc tù nhiªn. +lµn sãng thø ba (thêi k× thø ba): tõ 1990 trë ®i, nhê tiÕn bé cña c«ng nghÖ th«ng tin, truyÒn th«ng,Kinh doanh theo m¹ng ®· mang mét mµu s¾c míi. C¸c nhµ ph©n phèi ®éc lËp cã thÓ ®¬n gi¶n ho¸ c«ng viÖc nhê vµo ®iÖn tho¹i, ®iÖn ®µm, héi th¶o, v« tuyÕn, internet vµ nhiÒu ph­¬ng tiÖn kh¸c. NÕu nh­ ë thêi k× thø 2, nh÷ng nhµ ph©n phèi ®éc lËp giái ph¶i lµ nhµ hïng biÖn vµ hä ph¶i ®i l¹i nh­ con thoi ®Õn c¸c m¹ng l­íi th× ë thêi k× thø 3, bÊt cø ai còng cã thÓ sö dông thêi gian nhµn rçi cña m×nh ®Ó tham gia Kinh doanh theo m¹ng. Hµng ngµn c«ng ty ®· ¸p dông m« h×nh Kinh doanh theo mang ®Ó truyÒn b¸ s¶n phÈm cña m×nh. C¸c c«ng ty ¸p dông ph­¬ng ph¸p b¸n hµng truyÒn thèng nh­ Ford, Colgate, Canon, Coca-cola vµ nhiÒu c«ng ty næi tiÕng kh¸c ®· b¾t ®Çu ¸p dông ph­¬ng ph¸p Kinh doanh theo m¹ng ®Ó ph©n phèi nh÷ng mÆt hµng ®éc ®¸o cña m×nh. 2.2 Nh÷ng con sè th«ng kª: +Trªn thÕ giíi cã h¬n 30000 c«ng ty ph©n phèi hµng theo m« h×nh Kinh doanh theo m¹ng. Doanh sè toµn ng¸nh ®¹t h¬n 400 tû USD. Tèc ®é t¨ng tr­ëng hµng n¨m tõ 20%-30% +Mü hiÖn cã 2000 c«ng ty ho¹t ®éng vµ cø 10 gia ®×nh th× cã mét ng­êi lµm trong ngµnh kinh doanh theo m¹ng chiÕm kho¶ng15% d©n sè, cã 500000 ng­êi trë thµnh triÖu phó nhê Kinh doanh theo m¹ng. +NhËt B¶n cã 90% hµng ho¸ vµ dÞch vô ®­îc ph©n phèi thong qua ngµnh Kinh doanh theo m¹ng, cã 2,5 triÖu nhµ ph©n phèi ®¹t doanh thu 30 tû USD. +§µi Loan cø 12 ng­êi th× cã 1 ng­êi lµm trong ngµnh kinh doanh theo m¹ng. +Malaysia cã h¬n 1 triÖu nhµ ph©n phèi ®¹t doanh thu 1 tû USD. +Australia doanh thu tõ Kinh doanh theo m¹ng®¹t 1,5 tû USD +§øc, Ph¸p, Italia mçi n­íc ®¹t trªn 2 tû USD +Anh doanh thu ®¹t trªn 1 tû USD +Nga cã trªn 100 c«ng ty ho¹t ®éng theo m« h×nh kinh doanh theo m¹ng, víi h¬n 2 triÖu nhµ ph©n phèi. +ViÖt Nam hiÖn nay cã trªn 30 c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng vµ trªn 100000 nhµ ph©n phèi. Con sè nµy ®ang t¨ng lªn tõng giê sau khi luËt c¹nh tranh chÝnh thøc cã hiÖu lùc tõ sau ngµy 1/7/2005. +Mçi ngµy trªn thÕ giíi cã 60000 ng­êi tham gia vµo ngµnh Kinh doanh theo m¹ng. +C­ 100 ng­êi lµ triÖu phó trªn thÕ giíi th× cã ®Õn 40 ng­êi xuÊt ph¸t tõ ngµnh kinh doanh theo m¹ng, vµ dù b¸o trong thÕ kØ 21 th× 70% hµng ho¸ vµ dÞch vô sÏ ®­îc ph©n phèi theo ph­¬ng thøc nµy. 3- §Æc ®iÓm cña ngµnh kinh doanh theo m¹ng. 3.1 §Æc ®iÓm chung: -ViÖc l­u hµnh b¸n vµ ph©n phèi s¶n phÈm ®­îc thùc hiÖn qua mét c¬ cÊu nhiÒu tÇng bao gåm nh÷ng c¸ nh©n riªng biÖt ho¹t ®éng ®éc lËp víi nhau. -Hµng ho¸ tõ nhµ s¶n xuÊt ®Õn trùc tiÕp ng­êi tiªu dïng th«ng qua lùc l­îng chÝnh ®ã l¸ c¸c nhµ ph©n phèi, c¸c nhµ ph©n phèi nµy l¹i th«ng qua c¸c mèi quan hÖ cña m×nh ®Ó tiªu thô s¶n phÈm. -Mçi mét nhµ ph©n phèi ®Òu hoat ®éng ®éc lËp, kh«ng chÞu sù chi phèi cña ng­êi trªn m×nh. -§Õn 90% nh÷ng nhµ Kinh doanh theo m¹ng ®Òu lµm viÖc nh­ 1 doanh nghiÖp b¸n thêi gian. Nh­ vËy viÖc ®iÒu hµnh nh÷ng c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng cã 1 v¹n thËm chÝ hµng tr¨m ngµn nhµ ph©n phèi lµm viÖc b¸n thêi gian trong nh÷ng tæ chøc b¸n hµng cña hä ngµy nay hoµn toµn kh«ng cßn lµ chuyÖn hiÕm hoi. Ng­êi ta ®Õn, tham gia vµ bá doanh nghiÖp khi hä muèn cã c«ng viÖc míi,kÕt h«n, chuyÓn chç ë hay thay ®æi t×nh trang sèng. -M« h×nh kinh doanh theo m¹ng chñ ®éng kh«ng hîp t¸c víi cÊc kh©u trung gian nh­ c¸c ®¹i lý b¸n bu«n, c¸c cöa hµng b¸n lÎ,c¾t gi¶n tèi ®a kh©u qu¶ng c¸o (chiÕm ®Õn 70% gia thµnh s¶n phÈm). 3.2 Lîi thÕ cña m« h×nh Kinh doanh theo m¹ng. Nghiªn cøu cho thÊy mét sè lÝ do phæ biÕn mµ mäi ng­êi chän Kinh doanh theo m¹ng lµ: Kinh doanh theo m¹ng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gÆp gì vµ giao tiÕp víi nhiÒu ng­êi. Kinh doanh theo m¹ng ®Ò suÊt nh÷ng ch­¬ng tr×nh lµm viÖc rÊt linh ho¹t. Lµ ph­¬ng c¸ch tèt nhÊt ®Ó kiÕm thªm thu nhËp. Víi kinh doanh theo m¹ng b¹n cã thÓ së h÷u mét doanh nghiÖp riªng. Thu nh©p t­¬ng xøng víi c«ng søc bá ra (lµm bao nhiªu h­ëng bÊy nhiªu). Ai còng cã thÓ lµm ®­îc Kh«ng ®ßi hái b»ng cÊp, kinh nghiÖm, kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ mÆt b»ng. Mäi ng­êi tõ mäi ®é tuæi, mäi tÇng líp ®Òu cã thÓ thµnh c«ng trong Kinh doanh theo m¹ng. Ph©n phèi viªn lµ nh÷ng nhµ kinh doanh ®éc lËp. B¹n lµ «ng chñ cña chÝnh m×nh . §iÒu ®ã cã nghÜa lµ b¹n cã thÓ: Lµm viÖc toµn/b¸n thêi gian theo c¸ch mµ b¹n muèn. Tù ®Æt môc tiªu riªng vµ tù quyÕt ®Þnh lµm thÕ nµo ®Ó ®¹t môc tiªu. Thu nhËp t­¬ng xøng víi sù nç lùc cña b¹n. Møc ®é thµnh c«ng phô thuéc vµo ý chÝ vµ c­êng ®é lµm viÖc cña b¹n Së h÷u doanh nghiÖp riªng víi vèn nhá hoÆc kh«ng cÇn vèn. NhËn ®­îc sù hç trî vµ ®µo t¹o cña c«ng ty mµ b¹n tham gia. Mäi ng­êi thÝch mua hµng th«ng qua hÖ thèng kinh doanh theo m¹ng. Theo kh¶o s¸t gÇn ®©y, 55% ng­êi Mü ®· mua hµng ho¸ vµ dÞch vô th«ng qua hÒ thèng b¸n hµng thùc tiÕp. Tû lÖ nµy lín h¬n c¶ sè ng­êi mua hµng th«ng qua truyÒn h×nh vµ mua hµng trùc tuyÕn céng l¹i. Ng­êi ta c«ng nhËn gi¸ trÞ cña c¸c s¶n phÈm ®­îc cung cÊp bëi hÖ thèng b¸n hµng trùc tiÕp vµ 45% ng­êi Mü muèn mua hµng qua hÖ thèng nµy. Kinh doanh theo m¹ng lµ ngµnh kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn. Doanh sè ngµnh kinh doanh nµy t¹i Mü ®· t¨ng gÊp ®«i trong thËp kû tr­íc víi møc 25 tû USD. Cßn hiÖn nay doanh sè toµn cÇu ®· lªn ®Õn møc 82 tû USD. NhiÒu ng­êi xuÊt th©n tõ mäi tÇng líp, ®é tuæi, ®· thµnh c«ng víi Kinh doanh theo m¹ng NhiÒu ng­êi lµm b¸n thêi gian vÒ sau th× bá c«ng viÖc chÝnh khi mµ thu nhËp trong Kinh doanh theo m¹ng cña hä nhiÒu h¬n. 3.3 Sù kh¸c nhau gi÷a Kinh doanh truyÒn thèng vµ Kinh doanh theo m¹ng -Kinh doanh theo m¹ng lµ mét kü thuËt cã søc t¸c ®éng lín nh»m giíi thiÖu s¶n phÈm nh·n hiÖu míi, §Æc biÖt lµ nh÷ng mÆt hµng yªu cÇu sù kÕt qu¶ cô thÓ hoÆc ®­îc chøng nhËn. Nã ph¸t triÓn m¹nh mÏ th«ng qua sù “truyÒn miÖng” cña c¸c ph©n phèi viªn, vµ chia sÎ sù ­a thÝch cña hä ®èi víi s¶n phÈm hay dÞch vô cña c«ng ty. -Kinh doanh truyÒn thèng th× kh«ng, chØ cã thÓ qu¶ng b¸ s¶n phÈm qua c¸c dÞch vô truyÒn th«ng nh­ tivi, ®µi, internet…,qu¶ng c¸o hay tiÕp thÞ. Ph¹m vi ho¹t ®éng hÑp h¬n. -Hoa hång ®­îc chi tr¶ trªn doanh sè b¸n thùc tÕ vµ v× thÕ khÈu ng÷ thay thÕ nh÷ng chiÕn dÞch qu¶ng c¸o tèn kÐm, ph©n phèi theo Kinh doanh theo m¹ng lµ mét ph­¬ng thøc hiÖu qu¶ vµ kinh tÕ ®Ó tiÕp thÞ mét s¶n phÈm ho¹c dÞch vô. -Kinh doanh truyÒn thèng th× kh«ng, th­êng th× l­¬ng chi tr¶ cho c«ng nh©n viªn kh«ng ®óng víi thùc tÕ vµ c«ng søc mµ hä bá ra. Ch­¬ng 2:Sù ph¸t triÓn Kinh doanh theo m¹ng t¹i ViÖt Nam. 1-Thùc tr¹ng cña m« h×nh Kinh doanh theo m¹ng t¹i ViÖt Nam. 1.1. MÆt tiªu cùc: M·i ®Õn cuèi thËp kû 90, ë n­íc ta míi b¾t ®Çu xuÊt hiÖn mét sè c«ng ty kinh doanh theo h×nh thøc nµy. §iÒu kh¸c th­êng ë ViÖt nam lµ c¸c c«ng ty nµy bÞ lªn ¸n nhiÒu h¬n lµ ®­îc ung hé. ViÖc ph­¬ng thøc nµy xuÊt hiÖn ë ViÖt Nam g©y ¶nh h­ëng tiªu cùc tíi x· héi vµ quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng thêi gian qua chØ lµ hiÖn t­îng nhá lÎ, bÞ biÕn t­íng vµ bãp mÐo bëi mét sè th­¬ng nh©n lµm ¨n kh«ng ch©n chÝnh nh»m phôc vô môc ®Ých t­ lîi c¸ nh©n. Cïng víi ph­¬ng thøc Kinh doanh theo m¹ng ch©n chÝnh, biÕn t­íng cña nã – m« h×nh “kim tù th¸p”, mét kiÓu kinh doanh lõa ®¶o ng­êi tham gia ®ang bÞ nhiÒu n­íc trªn ThÕ giíi ng¨n cÊm. M« h×nh kinh doanh “kim tù th¸p” cã bÒ ngoµi rÊt gièng ph­¬ng thøc kinh doanh theo m¹ng th«ng th­êng nªn rÊt dÔ g©y nhÇm lÉn cho kh¸ch hµng hoÆc ng­êi tham gia. Theo c¸c chuyªn gia, tiªu chÝ ®Ó nhËn d¹ng c¸c c«ng ty ap dông kiÓu “kim tù th¸p”, tøc lµ b¸n hµng ®a cÊp bÊt chÝnh th­êng lµ doanh nghiÖp b¸n hµng yªu cÇu ng­êi muèn tham gia phØa ®Æt cäc mét kho¶n tiÒn ®Ó ®­îc quyÒn tham gia vµo m¹ng l­íi b¸n hµng nh­ng kh«ng ®­îc n¾m gi÷ hµng ho¸. §©y chÝnh lµ ®iÓm mµ nhiÒu ng­êi dÔ bÞ lõa ®¶o v× c¸c c«ng ty bÊt chÝnh nµy th­êng ®­a ra måi nhö lµ mét kho¶n hoa hång rÊt cao (cã khi ®Õn 50 – 60%). Sau khi nhËn ®­îc tiÒn ®Æt cäc, c«ng ty kh«ng ho¹t ®éng n÷a, thËm chÝ bá trèn vµ ½m lu«n tiÒn cña nh÷ng ng­êi ®· ®Æt cäc. T¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam ®· tõng x¶y ra vô C«ng ty ThÕ giíi míi lõa ®¶o chiÕm ®o¹t h¬n 6 û ®ång cña gÇn 200 ng­êi tham gia m¹ng l­íi. B»ng thñ ®o¹n yªu cÇu ng­êi tham gia vao m¹ng l­íi ph¶i ®Æt cäc tõ 1,8 -3,6 triÖu ®ång hoÆc mua ®ñ 3 s¶n phÈm víi gi¸ 120 USD, ®· ®Ó c«ng ty «m trän 6 tû ®ång cña nh÷ng ng­êi nhÑ d¹ råi bá trèn. Mét c¸ch kh¸c c¸c doanh nghiÖp b¸n hµng ®a cÊp bÊt chÝnh th­êng yªu cÇu ng­êi tham gia ph¶i b¸n ®­îc mét l­îng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh trong mét th¸ng ®Ó duy tr× quyÒn tham gia cña ng­êi ®ã. ViÖc nµy t¹o søc Ðp khiÕn ng­êi tham gia phaØ b¸n ®­îc hµng cho doanh nghiÖp, nÕu kh«ng sÏ mÊt ngay lËp tøc c¸i quyÒn tham gia mµ hä ®· cã ®­îc b»ng c¸ch mua mét l­îng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh ban ®Çu. Trªn thùc tÕ cã nh÷ng th¸ng ng­êi tham gia kh«ng thÓ b¸n ®ñ sè hµng cÇn thiÕt, nh­ng lo sî mÊt quyÒn cña m×nh ®· phaØ vay m­în ®Ó tù mua ®ñ l­îng hµng cÇn b¸n. NÕu sau ®ã hä kh«ng b¸n ®­îc sè hµng ho¸ ®ã, kh«ng thu håi ®­îc tiÒn th× nh÷ng ng­êi nµy rÊt dÔ trë thµnh con nî…ë n­íc ta ®· cã tr­êng hîp mét c«ng ty yªu cÇu ng­êi tham gia ph¶i b¸n ®­îc mçi th¸ng 2 s¶n phÈm, t­¬ng ®­¬ng 6 triÖu ®ång ®Ó ®­îc duy tr× quyÒn tham gia, tõ ®ã míi ®­îc h­ëng hoa hång. Tr­íc ®©y hä ph¶i mÊt 6 triÖu ®ång ®Ó mua quyÒn tham gia. NÕu trong th¸ng hä chØ b¸n ®­îc 1 s¶n phÈm, do ®ã nÕu kh«ng muèn bÞ mÊt 6 triÖu ®ång kia, hä buéc ph¶i tù bá ra 3 triÖu ®Ó tù mua mét s¶n phÈm n÷a (mµ kh«ng cã nhu cÇu sö dông) cho ®ñ sè. Gi¶ sö th¸nh tiÕp theo, hä còng chØ b¸n ®­îc 1 s¶n phÈm vµ kh«ng thÓ cã thªm 3 triÖu ®ång ®Ó mua hµng, hä sÏ mÊt lu«n quyÒn tham gia. §­îc biÕt, ®Ó b¶o vÖ ng­êi tham gia, luËt cña tÊt c¶ c¸c n­íc ®Òu yªu cÇu c¸c Doanh ngiÖp b¸n hµng ®a cÊp ph¶i mua l¹i sè hµng ch­a b¸n ®­îc ®ã cña ng­êi tham gia Thñ ®o¹n tiÕp theo cña daonh ngiÖp b¸n hang ®a cÊp bÊt chÝnh lµ cho ng­êi tham gia ®­îc nhËn tiÒn hoa hång, tiÒn th­ëng, hay lîi Ých kinh tÕ kh¸c chØ tõ hoÆc chñ yÕu tõ viÖc giíi thiÖu ng­êi kh¸c tham gia vµo m¹ng l­íi b¸n hµng ®a cÊp. Môc ®Ých cña viÖc b¸n hµng nãi chung vµ b¸n hµng ®a cÊp nãi riªng lµ phaØ ®­a ®­îc hµng ho¸ ra thÞ tr­êng, ®Õn ng­êi tiªu dïng. Ng­êi m«i giíi b¸n hµng còng nh»m lµm cho hµng ho¸ ®­îc b¸n ra cho kh¸ch hµng. NÕu chØ giíi thiÖu ng­êi kh¸c tham gia sÏ dÉn ®Õn t×nh huèng nh÷ng ng­êi tham gia tr­íc kh«ng quan t©m ®Õn viÖc b¸n hµng mµ chØ t×m c¸ch dô dç cµnh nhiÒu ng­êi tham gia vµo m¹ng l­íi cµng tèt. Nh÷ng ng­êi bÞ dô dç ph¶i tr¶ tiÒn mua “quyÒn tham gia” nh­ ®· nãi ë trªn vµ ch­a ch¾c ®· nhËn ®­îc hoa hång v× ch­a biÐt cã b¸n ®­îc hµng hay kh«ng. Nh­ vËy, c«ng ty ®­îc lîi v× kh«ng cÇn b¸n hµng ®Õn ng­êi tiªu dïng mµ vÉn tiªu thô d­îc hµng víi gi¸ c¶ cao h¬n nhiÒu so víi chÊt l­¬ng s¶n phÈm (khi ng­êi tham gia buéc ph¶i mua hµng ®Ó cã quyÒn tham gia), ng­êi tham gia tr­íc ®­îc h­ëng hoa hång tõ viÖc giíi thiÖu trong khi ng­êi tham gia bÞ dô dç th× kh«ng thu ®­¬c lîi Ých g× v× kh«ng b¸n ®­îc hµng mµ cßn cã thÓ bÞ mÊt mét sè tiÌn lín Tõ n¨m 2000 ®Õn cuèi n¨m 2004, trong sè c¸c doanh nghiÖp kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp ®· c¸ biÖt cã mét vµi doanh nghiÖp lîi dông viÖc ch­a cã ph¸p luËt ®iÒu chØnh ph­¬ng thøc kinh doanh nµy vµ sù thiÕu hiÓu biÕt cña ng­êi tiªu dïng nªn ®· cã hµng vi kinh doanh trôc lîi vµ g©y ra nh÷ng vÊn ®Ò x· héi lín. Tuy nhiªn c¸c doanh nghiÖp kinh doanh trung thùc còng ®· giíi thiÖu nh÷ng s¶n phÈm tèt t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho nhiÒu lao ®éng. §©y lµ tÝnh h¹i mÆt cña ho¹t ®éng kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp. Do ho¹t ®éng kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp rÊt míi ®èi víi ViÖt Nam , nªn viÖc ph©n biÖt doanh nghiÖp kinh doanh ch©n chÝnh vµ doanh nghiÖp kinh doanh bÊt chÝnh lµ kh«ng dÔ dµng. §øng tõ gãc ®é ng­êi tiªu dïng vµ ®¹i ®a sè c«ng chóng, tiªu chÝ thiÕt thùc nhÊt lµ chÊt l­îng cña s¶n phÈm: S¶n phÈm cã ®­îc ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn kh«ng. NÕu s¶n phÈm kh«ng ®­îc ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn th× thùc tÕ giao dÞch b¸n hµng kh«ng ®­îc thùc hiÖn, mµ chØ tån t¹i mét hÖ thèng nh÷ng ng­êi tù «m hµng. §©y lµ hµng vi kinh doanh bÊt hîp ph¸p theo m« h×nh kim tù th¸p, ph¸t triÓn song song víi h×nh thøc kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp. §iÒu nµy g©y thiÖt h¹i cho ®a sè nh÷ng ng­êi tham gia hÖ thèng b¸n hµng vµ g©y thiÖt h¹i cho nÒn kinh tÕ nãi chung. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ c¸c lý do chñ yÕu: Ph¸p luËt ch­a ban hµnh kÞp thêi t¹o khu«n khæ ph¸p lý cho ho¹t ®éng hîp ph¸p vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng bÊt hîp ph¸p; NhËn thøc cña céng ®ång vÒ lo¹i h×nh kinh doanh nµy cßn ë møc s¬ khëi; ChÝnh c¸c doanh nghiÖp kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp muèn lµm ¨n l©u dµi t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam cã thÓ ch­a cã c¬ chÕ qu¶n lý h÷u hiÖu theo kÞp sù ph¸t triÓn thÞ tr­êng hoÆc ch­a ®Çu t­ tho¶ ®¸ng cho nh÷ng ng­êi tham gia hÖ thèng ®Ó t¹o ra nÒn t¶ng kinh doanh l©u dµi vµ ®¹o ®øc kinh doanh trung thùc; NhiÒu ph©n phèi viªn ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn tù ph¸t, ch­a ®­îc ®µo t¹o hoÆc ch¹y theo lîi Ých kinh tÕ ®¬n thuÇn, hoÆc h¹n chÕ vÒ hiÓu biÕt x· héi vµ kinh doanh….; C¸c mÆt hµng chñ yÕu liªn quan ®Õn søc khoÎ con ng­êi, nªn dÔ bÞ lîi dông trong viÖc th«ng tin khi b¸n hµng. 1.2 MÆt tÝch cùc: Víi sù nç lùc vµ sù tin t­ëng vµo thµnh c«ng cña m« h×nh kinh doanh míi mÎ nµy, c¸c c«ng ty kinh doanh theo m¹ng tiªn phong còng nh­ céng ®ång nhµ ph©n phèi ®· cè g¾ng hÕt søc m×nh. Vµ c«ng søc bá ra ®· ®Õn mïa thu ho¹ch. HiÖn nay nhµ n­íc ®· c«ng nhËn Kinh doanh theo m¹ng lµ mét ngµnh kinh doanh hîp ph¸p ®­îc ph¸p luËt b¶o hé. Theo Phã gi¸o s­ tiÕn sÜ §Æng V¨n Thanh- Phã chñ nhiÖm Uû ban kinh tÕ vµ Ng©n s¸ch quèc héi, nÕu chØ v× mét vµi hiÖn t­îng c¸ biÖt mµ kh«ng thõa nh©n sù tån t¹i cña ph­¬ng thøc kinh doanh ®a cÊp còng nh­ nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña nã trong viÖc kÝnh thÝch nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, t¨ng c­êng l­u th«ng hµng ho¸ ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn sÏ lµ mét quan ®iÓm sai lÇm vµ kh«ng phï hîp víi chñ tr­¬ng héi nhËp kinh tÕ. Còng theo «ng Thanh “VÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay lµ lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ qu¶n lý ®­îc ho¹t ®éng kinh doanh nµy mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ ®­a nã vµo quü ®¹o lµnh m¹nh, gãp phÇn cñng cè hÖ thèng ph©n phèi hµng ho¸ cña ViÖt nam hiÖn nay vµ thóc ®Èy nhu cÇu tiªu dïng cña ng­êi d©n”. Ph­¬ng thøc b¸n hµng ®a cÊp ®· cã trªn thÕ giíi vµ míi du nhËp vµo ViÖt Nam tõ n¨m 2000. Cho tíi nay theo sè liÖu thèng kª cña bé Th­¬ng m¹i cã kho¶ng 20 doanh nghiÖp kinh doanh b¸n h¹ng ®a cÊp. MÆt hµng ®­îc kinh doanh chñ yÕu lµ c¸c s¶n phÈm liªn quan ®Õn søc khoÎ con ng­êi nh­ thùc phÈm bæ d­ìng, m¸y m¸t xa, m¸y läc kh«ng khÝ, hoÆc mü phÈm. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµm ®¹i lý ®éc quyÒn cho c¸c c«ng ty hoÆc tËp ®oµn n­íc ngoµi kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp ®Òu ®¨ng ký kinh doanh theo LuËt doanh nghiÖp víi ngµnh hµng mua, b¸n vµ ph©n phèi mÆt hµng t­¬ng øng. Quan hÖ ph¸p lý gi÷a doanh nghiÖp kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp víi c¸c ph©n phèi viªn lµ quan hÖ hîp ®ång ®¹i lý vÒ tiªu thô s¶n phÈm, mµ kh«ng ph¶i lµ quan hÖ lao ®éng. Tõ khi luËt c¹nh tranh vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh liªn quan tíi qu¶n lý ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp cã hiÖu lùc thi hµnh, t¹o nªn khung ph¸p lý ®Ó c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp. §ång thêi, ®©y còng lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó c¸c c¬ quan chøc n¨ng tiÕn hµnh qu¶n lý, kiÓm tra, vµ xö lý c¸c ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp tr¸i ph¸p luËt, nh»m ®­a ho¹t ®äng b¸n hµng ®a cÊp ®i vµo nÒ nÕp, ph¸t triÓn ®óng ph¸p luËt. Tuy ®Õn nay ch­a cã kh¶o s¸t chÝnh thøc, nh­ng cã thÓ nhËn thÊy nh÷ng hiÖn t­îng lén xén trong b¸n hµng ®a cÊp võa qua gi¶m bít ®i rÊt nhiÒu. 2-C¬ së luËt ph¸p. Ho¹t ®éng kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp lÇn ®Çu tiªn chÝnh thøc ®­îc ph¸p luËt ViÖt nam ®iÒu chØnh theo quy ®Þnh cña LuËt C¹nh tranh, ®­îc Quèc Héi th«ng qua ngµy 3/12/2004 vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/7/2005. LuËt canh tranh, NghÞ ®Þnh 110/2005/N§-CP vµ th«ng t­ 19/2005/TT-BTM ®· quy ®Þnh rÊt nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau ®Ó c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc tiÕn hµnh gi¸m s¸t vµ qu¶n lý ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp. T¹i ®iÒu 3.11 cña LuËt C¹nh tranh, b¸n hµng ®a cÊp ®­îc x¸c ®Þnh lµ ph­¬ng thøc tiÕp thÞ ®Ó b¸n lÎ hµng ho¸ ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn sau: viÖc tiÕp thÞ ®Ó b¸n lÎ hµng ho¸ ®­îc thùc hiÖn th«ng qua m¹ng l­íi ng­êi tham gia b¸n hµng ®a cÊp gåm nhiÒu cÊp, nh¸nh kh¸c nhau; hµng ho¸ ®­îc ng­êi tham gia b¸n hµng ®a cÊp tiÖp thÞ trùc tiÕp cho ng­êi tiªu dïng t¹i n¬i ë, n¬i lµm viÖc, hoÆc ®Þa ®iÓm kh¸c….; ng­êi tham gia b¸n hµng ®a cÊp ®­îc h­ëng tiÒn hoa hång tiÒn th­ëng hoÆc lîi Ých kinh tÕ kh¸c tõ kÕt qu¶ tiÕp thÞ b¸n hµng cña m×nh vµ cña ng­êi tham gia b¸n hµng ®a cÊp d­íi trong m¹ng l­íi do m×nh tæ chøc vµ m¹ng l­íi ®ã ®­îc doanh nghÞªp b¸n hang ®a cÊp chÊp thuËn. LuËt c¹nh tranh còng quy ®Þnh b¸n hµng ®a cÊp bÊt chÝnh lµ mét hµnh vi c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh vµ bÞ ph¸p luËt cÊm (®iÒu 39.9) §iÒu 48 cña luËt C¹nh tranh quy ®Þnh ®ã lµ c¸c hµnh vi nh»m thu lîi bÊt chÝnh tõ viÖc tuyÓn dông ng­êi tham gia m¹ng l­íi b¸n hµng ®a cÊp gåm: yªu cÇu ng­êi muèn tham gia ph¶i ®Æt cäc, ph¶i mua mét l­îng hµng ho¸ ban ®Çu hoÆc ph¶i tr¶ mét kho¶n tiÒn ®Ó ®­îc quyÒn tham gia m¹ng l­íi b¸n hµng ®a cÊp; kh«ng cam kÕt mua l¹i víi møc gi¸ Ýt nhÊt lµ 90% gi¸ hµng ho¸ ®· b¸n cho ng­êi tham gia ®Ó b¸n l¹i; cho ng­êi tham gia nhËn tiÒn hoa hång tiÒn th­ëng, lîi Ých kinh tÕ kh¸c chñ yÕu tõ viÖc dô dç ng­êi kh¸c tham gia m¹ng l­íi b¸n hµng ®a cÊp; cung cÊp th«ng tin gian dèi vÒ lîi Ých cña ng­êi tham gia m¹ng l­íi b¸n hµng ®a cÊp, th«ng tin sai lÖch vÒ tÝnh chÊt, c«ng dông cña hµng ho¸ ®Ó dô dç ng­êi kh¸c tham gia. LuËt c¹nh tranh quy ®Þnh b¸n hµng ®a cÊp bÊt chÝnh nh»m phßng ngõa vµ loai bá c¸c hµnh vi trôc lîi hoÆc lõa ®¶o trong ho¹t ®éng b¸n hµng trùc tiÕp. Ngµy 6/5 Bé Th­¬ng m¹i ®· tæ chøc buæi to¹ ®µm lÊy ý kiÕn ®ãng gãp cho dù th¶o nghÞ ®Þnh vÒ xö lý vi ph¹m ph¸p luËt trong lÜnh vùc c¹nh tranh. Theo ®ã, c¸c hµnh vi tho¶ thuËn ®Ó h¹n chÕ c¹nh tranh nh­ sau cã thÓ bÞ ph¹t tèi ®a ®Õn 10% tæng doanh thu : Tho¶ thuËn Ên ®Þnh gi¸ hµng ho¸ dÞch vô trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp; Tho¶ thuËn ph©n chia thÞ tr­êng, nguån cung cÊp hµng ho¸, tho¶ thuËn ®Ó ng¨n c¶n, kiÒm h·m kh«ng cho doanh nghiÖp kh¸c tham gia thÞ tr­êng; Tho¶ thuËn ®Ó lo¹i bá nh÷ng doanh nghiÖp kh¸c ra khái thÞ tr­êng, th«ng ®ång ®Ó th¾ng thÇu… Bµ §inh ThÞ Mü Loan- Côc tr­ëng côc Qu¶n lý c¹nh tranh cho r»ng ®©y lµ h×nh thøc ph¹t nÆng nhÊt tõ tr­íc tíi nay ë n­íc ta. Riªng ®èi víi hµnh vi b¸n hµng ®a cÊp bÊt chÝnh (mang tÝnh lõa ®¶o) cã thÓ ph¹t ®Õn 100 triÖu ®ång. C¸c hµnh vi chØ dÉn g©y nhÇm lÉn, giÌm pha doanh nghiÖp kh¸c, qu¶ng c¸o khuyÕn m·i nh»m c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh… còng sÏ bÞ ph¹t tõ 5-50 triÖu ®ång. Mét doanh nghiÖp ph¶i cã giÊy ®¨ng ký tæ chøc b¸n hµng ®a cÊp míi ®­îc tiÕn hµnh ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp, yªu cÇu doanh nghiÖp ph¶i b¸o c¸o ®Þnh kú víi c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn vÒ ho¹t ®éng cña m×nh . C¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn còng sÏ th­êng xuyªn gi¸m s¸t th«ng qua nhiÒu kªnh kh¸c nhau vµ sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra, xö lý c¸c vi ph¹m cña doanh nghiÖp vµ ng­êi tham gia. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp b¸n hµng ®a cÊp ®ang tiÕn hµnh ®Ò nghÞ cÊp giÊy ®¨ng ký tæ chøc b¸n hµng ®a cÊp. Côc Qu¶n lý c¹nh tranh cïng c¸c së th­¬ng m¹i/ së th­¬ng m¹i du lÞch vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng kh¸c ®ang cè g¾ng thùc thi tèt nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt ®· ban hµnh ®Ó sím ®­a ho¹t ®éng nµy ®i vµo nÒ nÕp. 3- Sù ph¸t triÓn kinh doanh ®a cÊp t¹i ViÖt Nam. §· cã mét b­íc tiÕn lín trong t­ t­ëng x©y dùng ph¸p luËt, mét sù thay ®æi trong ph­¬ng thøc kinh doanh còng nh­ nhËn thøc cña ng­êi d©n vÒ kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp. QuyÒn vµ ph¹m vi kinh doanh cña doanh nghiÖp b¸n hµng ®a cÊp ®ang ®­îc Bé Th­¬ng m¹i dù kiÕn më réng th«ng qua sù “cëi bá” hoµn toµn t­ duy “cÊm ®o¸n” cña luËt ph¸p ®èi víi ph­¬ng thøc kinh doanh kh¸ ®Æc thï nµy §©y ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét “cuéc c¸ch m¹ng” trong t­ t­ëng x©y dùng ph¸p luËt nãi chung vµ trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i nãi riªng, kh¼ng ®Þnh chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi tèi ®a cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng kinh doanh, còng nh­ cñng cè vµ c¶i tæ hÖ thèng ph©n phèi hµng ho¸ cña Nhµ n­íc. Theo Dù th¶o NghÞ ®Þnh Gi¸m s¸t ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp míi nhÊt võa ®­îc Ban so¹n th¶o ®­a ra, c¸c doanh nghiÖp cã quyÒn kinh doanh theo ph­¬ng thøc b¸n hµng ®a cÊp ®èi víi mäi lo¹i hµng ho¸, trõ nh÷ng hµng ho¸ thuéc danh môc hµng ho¸ cÊm l­u th«ng,danh môc hµng ho¸ h¹n chÕ kinh doanh hµng gi¶,hµng nhËp lËu theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Bªn c¹nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp còng ®­îc phÐp thùc hiÖn mäi hµnh vi kinh doanh trõ nh÷ng hµnh vi mµ ph¸p luËt cÊm do cã kh¶ n¨ng g©y ¶nh h­ëng tiªu cùc tíi ho¹t ®éng kinh doanh vµ quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng. §¸nh gi¸ vÒ dù th¶o c¸c quy ®Þnh nµy, TiÕn sÜ NguyÔn Minh ChÝ, chñ tÞch Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt Nam, nguyªn lµ Vô tr­ëng Vô Ph¸p chÕ Bé Th­¬ng m¹i, Phã tr­ëng ban so¹n th¶o LuËt C¹nh tranh cho r»ng, ®©y lµ mét b­íc tiÕn lín trong t­ t­ëng x©y dùng ph¸p luËt, ®Æc biÖt lµ ®èi víi viÖc x©y dùng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh ph­¬ng thøc kinh doanh vèn ®­îc coi lµ kh¸ phøc t¹p vµ nh¹y c¶m nµy. Ph©n tÝch cô thÓ nhËn ®Þnh trªn, «ng ChÝ ®­a ra mét dÉn chøng ®iÓn h×nh vÒ sù thay ®æi c¬ b¶n trong tinh thÇn cña Dù th¶o NghÞ ®Þnh so víi c¸c v¨n b¶n tr­íc ®©y, ®ã lµ viÖc thÓ hiÖn quan ®iÓm doanh nghiÖp ®­îc quyÒn kinh doanh mäi lÜnh vùc mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm thay v× t­ duy truyÒn thèng lµ doanh nghiÖp chØ ®­îc phÐp kinh doanh nh÷ng g× mµ ph¸p luËt cho phÐp. Theo «ng ChÝ, víi sù thõa nhËn nµy, ph¸p luËt ViÖt Nam kh«ng chØ hoµn toµn c«ng nhËn tÝnh hîp ph¸p cña ph­¬ng thøc b¸n hµng ®a cÊp nh­ lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc ph©n phèi hµng ho¸, mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh ®a cÊp më réng quyÒn vµ ph¹m vi kinh doanh mét c¸ch lµnh m¹nh theo ®óng ph¸p luËt. Khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng kinh doanh nµy ®ang dÇn ®­îc cËp nhËt vµ hoµn thiÖn. Thêi c¬ ®· ®Õn, c¸c c«ng ty b¸n hµng ®a cÊp n­íc ngoµi å ¹t kÐo vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam, vµ nh÷ng c«ng ty ViÖt Nam ch©n ­ít ch©n r¸o còng ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn víi mét khÝ thÕ vò b·o. Th«ng tin tõ Côc Qu¶n lý C¹ch tranh (Bé Th­¬ng M¹i) cho biÕt, ®Õn nay cã 7 doanh nghiÖp trªn ph¹m vi toµn quèc ®­îc cÊp giÊy ®¨ng lý tæ chøc ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp. §ã lµ c¸c doanh nghiÖp : C«ng ty Cæ phÇn Sinh Lîi, C«ng ty TNHH T©n Hi Väng, C«ng ty TNHH Mü phÈm Th­êng Xu©n, C«ng ty TNHH ThÕ giíi Toµn Mü, C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i L« Héi, C«ng ty TNHH Th­¬ng m¹i vµ DÞch vô Du lÞch Ých Lîi, vµ C«ng ty TNHH Mü phÈm Avon. Trong ®ã C«ng ty Sinh Lîi cã ®Þa bµn ho¹t ®éng réng nhÊt víi gÇn 25 tØnh/ thµnh phè. Vµ h¬n 20 C«ng ty kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp ®ang chê ®­îc cÊp giÊy ®¨ng ký tæ chøc ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp. Nh­ vËy, sau hµng lo¹t nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc ®Æt ra kÓ tõ khi ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp xuÊt hiÖn ®Çu nh÷ng n¨m 2000, khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng kinh doanh nµy ®ang dÇn ®­îc cËp nhËt vµ hoµn thiÖn. Kinh doanh theo m¹ng – c¬ héi kiÕm tiÒn hîp ph¸p. Kinh doanh theo m¹ng lµ ph­¬ng ph¸p b¸n lÎ th«ng dông, trong ®ã hµng tiªu dông ®­îc b¸n kh«ng ph¶i trong c¸c cöa hµng mµ bëi c¸c ph©n phèi viªn. Lµ mét ph©n phèi viªn, b¹n cã thÓ kiÓm so¸t thêi gian cu¶ m×nh vµ kiÕm tiÒn b»ng c¸ch b¸n c¸c s¶n phÈm tiªu dïng ®­îc c«ng ty ®­a ra thÞ tr­êng. Trong tæ chøc kinh doanh theo m¹ng, b¹n cã thÓ x©y dùng vµ qu¶n lý c«ng viÖc kinh doanh cña m×nh t«ng qua viÖc tuyÓn dông, thóc ®Èy, hç trî, vµ huÊn luyÖn nh÷ng ng­êi kh¸c còng b¸n ®­îc nh÷ng s¶n phÈm ®ã. Thµnh qu¶ b¹n nhËn ®­îc khi ®ã sÏ bao gåm mét tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh trªn doanh sè b¸n hµng cña m¹ng l­íi céng víi thu nhËp riªng cña b¹n tõ viÖc b¸n lÎ hµng ho¸. C¬ héi nµy khiÕn kinh doanh ®a cÊp trë thµnh ph­¬ng thøc khëi nghiÖp hÊp dÉn cho nh÷ng ai cã sè vèn ban ®Çu khiªm tèn. T¹i viÖt Nam víi c¬ héi kiÕm tiÒn hîp ph¸p nµy ®· khiÕn cho hµng ngh×n ng­êi cã c«ng ¨n viÖc lµm, ®ñ mäi løa tuæi thµnh phÇn x· héi, cã ng­êi coi ®©y lµ c«ng viÖc chÝnh thøc, cã ng­êi coi ®©y lµ c«ng viÖc lµm b¸n thêi gian. Kihn doanh theo mang ®ang ngµy mét ph¸t triÓn m¹nh t¹i ViÖt Nam . Nh÷ng c©u chuyÖn tÝch cùc trong kinh doanh theo m¹ng ®· xuÊt hiÖn trªn c¸c t¹p chÝ vÒ kinh doanh.Nh÷ng bµi b¸o nãi vÒ kinh doanh theo m¹ng còng cã chiÒu h­íng tÝch cùc h¬n,cã nh÷ng ng­êi ®· t×m thÊy c¬ héi ch­a tõng m¬ thÊy ®­îc. Kinh doanh theo m¹ng lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng thøc b¸n hµng nªn còng cã nh÷ng mÆt m¹nh vµ mÆt yÕu cña nã. ThÕ nh­ng kh«ng thÓ phñ nhËn kÕt qu¶ mµ kinh doanh theo m¹ng, b¸n hµng ®a cÊp mang l¹i, vµ sè nhµ ph©n phèi viªn ®ang kh«ng ngõng t¨ng lªn mét c¸ch chãng mÆt. 4- Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh doanh theo m¹ng t¹i ViÖt Nam. Kinh doanh theo m¹ng thùc sù lµ m« h×nh kinh doanh ®ang rÊt ph¸t triÓn trªn ThÕ giíi, vµ tuy míi cã mÆt t¹i ViÖt Nam ch­a l©u, song m« h×nh nµy ®· cã mét chç ®øng. Nh­ng v× lµ mét ngµnh kinh doanh míi, nªn xung quanh nã cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò th¾c m¾c ch­a ®­îc gi¶i ®¸p. Tr­íc tiªn lµ vÒ NghÞ ®Þnh Gi¸m s¸t ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c chÕ tµi ®ñ m¹nh ®Ó x©y dùng ý thøc cña c¸c doanh nghiÖp trong viÖc tu©n thñ ph¸p luËt còng nh­ r¨n ®e vµ trõng ph¹t tho¶ ®¸ng ®èi víi nh÷ng hµnh vi vi ph¹m. H¬n n÷a, b¶n chÊt r¨n ®e vµ kªu gäi chÊp hµnh ph¸p luËt cña c¸c chÕ tµi kh«ng chØ xuÊt hiÖn t¹i c¸c ®iÒu kho¶n vÒ xö lý hµnh vi vi ph¹m, mµ nªn ®­îc cô thÓ ho¸ ngay c¶ trong c¸c ®iÒu kho¶n quy ®Þnh vÒ thñ tôc ®¨ng ký kinh doanh , ho¹t ®éng ®Ó h­íng c¸c doanh nghiÖp cã ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt ngay tõ ®Çu h¬n lµ ®Ó vi ph¹m råi míi bÞ ph¹t. Sù gia t¨ng vµ bïng næ cña ngµnh kinh doanh theo m¹ng t¹i ViÖt Nam nãi riªng vµ t¹i Ch©u ¸ nãi chung ®ang ®­îc quy kÕt do thµnh c«ng næi bËt cu¶ nhiÒu c«ng ty b¸n hµng ®a cÊp. ViÖt Nam ®ang lµ sù lùa chän cho nh÷ng c«ng ty b¸n hµng trùc tiÕp nµo muèn më réng nh÷ng c¬ héi kinh doanh cña hä vµo khu vùc §«ng Nam ¸. V× ®©y lµ mét m« h×nh kinh doanh míi nªn ta cÇn ph¶i t×m hiÓu vµ häc hái kinh nghÖm cña c¸c n­íc mµ kinh doanh theo m¹ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ nh­ Mü lµ c¸i n«i cña Kinh doanh theo m¹ng,nh­ Singapore, NhËt… Cã nh÷ng sù thËt kh¾c nghiÖt vµ l¹nh lïng trong thÊt b¹i cña c¸c c«ng ty b¸n hµng trùc tiÕp hay kinh doanh theo m¹ng. NÕu mét c«ng ty kinh doanh theo m¹ng míi ph¸ s¶n, sÏ lµ nh÷ng lý do sau ®©y: ThiÕu kinh nghiÖm qu¶n lý. ThiÕu vèn. §éi ngò ph©n phèi viªn thiÕu hiÖu qu¶. Kh«ng cã n¨ng lùc tuyÓn mé ph©n phèi viªn. KÕ ho¹ch tr¶ th­ëng kh«ng hiÖu qu¶. C¸c s¶n phÈm kh«ng t¹o ®­îc Ên t­îng. ThiÕu tÝnh ®éc ®¸o. HiÖn nay, râ rµng lµ chØ cÇn bÊt kú mét trong nh÷ng lý do võa nªu còng cã thÓ khiÕn mét c«ng ty bÞ tr× trÖ. Vµ thùc tÕ khi mét c«ng ty thÊt b¹i, th× th­êng còng lµ do hËu qu¶ cña mét hay nhiÒu nh©n tè nµy. Nh­ng cã thÓ nãi, hoµn c¶nh ®¸ng buån nhÊt chÝnh lµ v× hoµn toµn cã thÓ ng¨n chÆn ®­îc sù thÊt b¹i khi c«ng ty nä cã ®éi ngò thñ lÜnh tuyÖt vêi, tµi chÝnh råi rµo, kÕ ho¹ch tr¶ th­ëng hÊp dÉn, hÖ thèng tiÕp thÞ m¹nh mÏ vµ nh÷ng nhµ ph©n phèi cã n¨ng lùc thÕ mµ ph¶i cuèn gãi ra ®i chØ v× hä bÞ v­íng ph¶i mét s¶n phÈm lçi thêi gièng hÖt nh÷ng s¶n phÈm kh¸c nhan nh¶n trªn thÞ tr­êng. Vµ ®iÒu nµy x¶y ra qu¸ th­êng xuyªn. Nh÷ng c«ng ty nµy hiÓu ra qu¸ trÔ r»ng, ®èi víi thÞ tr­êng tiÒm n¨ng hä lµ nh÷ng c«ng ty kinh doanh theo m¹ng t­¬ng ®­¬ng víi mét c«ng ty nhá bÐ nhÊt xuÊt hiÖn hµng lo¹t trªn thÞ tr­êng. Thua cuéc trong cuéc c¹ch tranh cña qu¸ nhiÒu nh÷ng s¶n phÈm tõa tùa nhau, hä kh«ng thÓ thiÕt lËp ®­îc ®Þnh vÞ vÒ tÝnh ®éc ®¸o vµ riªng biÖt ®èi víi kh¸ch hµng còng nh­ b¶o toµn ®­îc sù ®Þnh vÞ th­¬ng hiÖu thÝch hîp. Nãi c¸ch kh¸c, nh÷ng tæ chøc kinh doanh theo m¹ng vµ b¸n hµng trù tiÕp cã thÓ bÞ suy yÕu vµ sôp ®æ chØ v× thiÕu ý t­ëng næi bËt. MÆt kh¸c, cã nhiÒu vÝ dô cña nh÷ng c«ng ty víi gi¸m ®èc tÇm tÇm, nguån tµi chÝnh nghÌo nµn, c¸c nhµ ph©n phèi thiÕu kinh nghiÖm vµ mét kÕ ho¹ch tr¶ th­ëng tÇm tÇm bËc trung còng nh­ mét hÖ thèng kinh doanh l¹i næi lªn nh­ nh÷ng kÎ Kinh doanh theo m¹ng khæng lå v× chän ®­îc ®óng s¶n phÈm vµo ®óng thêi ®iÓm. Nh÷ng s¶n phÈm hoµn h¶o cã thÓ bï trõ cho mét c«ng ty ch­a hoµn h¶o. ChÊt l­îng s¶n phÈm, gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng, vµ giao hµng ®óng hÑn cã thÓ che lÊp ®­îc nh÷ng ®iÒu ch­a hoµn chØnh trong tæ chøc. Kh¸ch hµng cã thÓ bá qua cho sù qu¶n lý thiÕu kinh nghiÖm, nhµ ph©n phèi ®¬n ®iÖu vµ bao b× kh«ng ®­îc b¾t m¾t nÕu nh­ hä thùc sù yªu thÝch nh÷ng s¶n phÈm bªn trong. Nh÷ng c«ng ty tèt sÏ lu«n cã c¸c kh©u thùc hiÖn tiÕn tr×nh nghiªn cøu s¶n phÈm vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm. B¾t buéc ®ã ph¶i lµ lÜnh vùc cÇn chó träng vµ cÇn thiÕt nhÊt cho doanh nghiÖp. H·y nhí r»ng, kh«ng cã c«ng ty nµo hoµn h¶o c¶, nh­ng nÕu nh­ b¹n tin t­ëng s¶n phÈm cña hä thËt sù hÊp dÉn vµ ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng tiÒn n¨ng cña b¹n, b¹n sÏ cã ®­îc nh÷ng khëi ®Çu tèt ®Ñp ban ®Çu víi kh¸ch hµng. Nh­ng b¹n còng ®õng e ng¹i hái vÒ mäi khÝa c¹ch trong doanh nghiÖp cña hä tr­íc khi quyÕt ®Þnh. Hä sÏ kh«ng hoµn h¶o vÒ tÊt c¶ nh÷ng mÆt b¹n mong muèn, nh÷ng c«ng ty nµo tèt th× lu«n t×m mäi c¸ch ®Ó c¶i tiÕn m« h×nh doanh nghiÖp cña m×nh. RÊt cã thÓ nh÷ng ®Ò nghÞ riªng cña b¹n sÏ gióp hä cñng cè m« h×nh doanh nghiÖp, t¹o nªn mét c¬ héi kinh doanh l©u dµi vµ v÷ng m¹nh cho b¹n. Trong vµi n¨m gÇn ®©y, Kinh doanh theo m¹ng ®· h­íng tíi nh÷ng s¶n phÈm vµ nh÷ng dÞch vô c«ng nghÖ cao. Tõ b¶o hiÓm nh©n thä ®Õn dÞch vô nha sÜ vµ dÞch vô ph¸p lý, mäi s¶n phÈm tiªu dïng hoÆc dÞch vu ®¸p øng nhu cÇu con ng­êi ®Òu cã thÓ lµ s©n ch¬i b×nh ®¼ng cho kªnh ph©n phèi nµy hiÖn nay. QuyÕt ®Þnh viÖc lµm thÕ nµo tung ra mét s¶n phÈm ra thÞ tr­êng ngµy nay phøc t¹p vµ khã kh¨n h¬n nhiÒu trong qu¸ khø. Sù c¹ch tranh ®ang nãng dÇn lªn. Trong khi chi phÝ duy tr× mét thÞ phÇn cã thÓ t¨ng lªn ®Õn hµng tr¨m triÖu th× nhiÒu c«ng ty ®ang tÝch cùc t×m kiÕm nh÷ng gi¶i ph¸p thay thÕ ®ì tèn chi phÝ h¬n ®Ó tung ra nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô cña hä. Kinh doanh theo m¹ng mang ®Õn nhiÒu lîi thÕ trong t×nh trang th­ thÕ. Kinh doanh theo m¹ng thùc chÊt vèn chØ lµ mét hÖ thèng kinh doanh tiÕp thÞ trùc tiÕp tõ ng­êi ®Õn ng­êi. Mµ sù thËt lµ: ng­êi ta thÝch mua s¾m trªn c¬ së tin t­ëng vµo nguån th«ng tin cã ®­îc tõ mét ng­êi b¹n, mét ng­êi bµ con, mét ng­êi hµng xãm hoÆc mét ®ång nghiÖp giíi thiÖu vµ kh¼ng ®Þnh. TruyÒn khÈu vèn lµ ®éng c¬ thóc ®Èy doanh sè quyÒn n¨ng nhÊt. Kinh nghiÖm trong Kinh doanh theo m¹ng cho thÊy kÕt qu¶ râ rµng lµ chi phÝ cña viÖc mang mét s¶n phÈm ra thÞ tr­êng th«ng qua Kinh doanh theo m¹ng th«ng th­êng lµ mét phÇn rÊt nhá so víi tiÕp thÞ vµ ph©n phèi theo c¸ch truyÒn thèng. Thªm vµo ®ã, v× Kinh doanh theo m¹ng dùa vµo nguyªn lý cña cÊp sè nh©n khi mét ng­êi “kÓ chuyÖn vµ b¸n mét Ýt s¶n phÈm” råi sau ®ã mçi ng­êi tiÕp theo l¹i “kÓ vµ b¸n nhiÒu h¬n mét chót” cø thÕ tiÕp tôc qu¸ tr×nh nµy dÉn ®Õn sù t¨ng tr­ëng theo luü thõa, ®· rót ng¾n thêi gian vµ chi phÝ truyÒn thèng ®Ó x©y dùng mét s¶n phÈm cã th­¬ng hiÖu. Mét s¶n phÈm ®· ®¹t ®­îc sù phæ biÕn ®aÞ trµ, th× sù t¨ng tr­ëng vÈn rÊt Ýt hoÆc kh«ng cÇn bæ xung kho¶n ®Çu t­ nµo Mét nh©n tè kh¸c n÷a gãp phÇn ¶nh h­ëng vµo hiÖn t­îng nµy: ®Æc biÖt trong Kinh doanh theo m¹ng cã mét tØ lÖ kh¸ cao nh÷ng nhµ ph©n phèi viªn còng chÝnh lµ kh¸ch hµng th­êng xuyªn. Nh÷ng ng­êi nµy ®· g¾n bã víi nh·n hiÖu h¬n h¼n nh÷ng kh¸ch hµng mua lÎ th«ng th­êng, v× dßng thu nhËp cña hä tõ doanh nghiÖp phô thuéc vµo lßng trung thµnh ®èi víi nh·n hiÖu cña m×nh. Trong sè c¸c c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng, viÖc mua s¾m cho nhu cÇu c¸ nh©n cña nh÷ng nhµ ph©n phèi chiÕm ®Õn hoÆc h¬n 50% tæng doanh sè b¸n. Vµ hÇu hÕt nh÷ng kh¸ch hµng kh¸c th× cã mèi quan hÖ nµo ®ã víi nhµ ph©n phèi cña hä, v× sù tÝn nhiÖm cña hä ®èi víi b¹n bÌ hoÆc thµnh viªn trong gia ®×nh cã thÓ t¸c ®éng ®Õn viÖc mua nh÷ng s¶n phÈm. TÊt nhiªn, lu«n cã sù b·o hoµ, nh­ víi vÊn ®Ò cña bÊt kú s¶n phÈm tiªu dïng c¸ nh©n nµo. Nh­ng mét c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng ®­îc qu¶n lý ®óng møc sÏ ®ñ v÷ng vµng ®Ó cã thÓ tin ch¾c r»ng mau chãng v­ît qua sù khñng ho¶ng cña giai ®o¹n b·o hoµ trong c¶ qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng tù nhiªn. §Ó ®¹t ®Õn mét vÞ trÝ v÷ng ch¾c nµo ®ã trong s¬ ®å t¨ng tr­ëng h×nh häc cña chÝnh cña chÝnh b¶n thªn hÖ thèng Kinh doanh theo m¹ng. Vµ khi c«ng ty ®ã giíi thiÖu nh÷ng s¶n phÈm míi, hä sÏ cã s½n mét c¬ së kh¸ch hµng dùa trªn sè l­îng nhµ ph©n phèi vµ nh÷ng kh¸ch hµng trung thµnh ®ang ngµy mét gia t¨ng. 4.1-Nh÷ng g× cÇn lµm ®Ó ph¸t triÓn KDTM. NÒn t¶ng cña bÊt k× c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng nµo còng lµ ba yÕu tè c¬ b¶n cÇn thiÕt ®Ó ®iÒu hµnh mét doanh nghiÖp kinh doanh theo m¹ng thµnh c«ng: Mét s¶n phÈm cã nhu cÇu thiÕt thùc- S¶n phÈm Kinh doanh theo m¹ng lý t­ëng ph¶i ®¸p øng réng r·i nhu cÇu thùc tÕ víi møc chi phÝ tèi ­u. Nã cÇn ph¶i ®­îc ®Þnh gi¸ phï hîp víi møc chi phÝ tèi ­u. Nã cÇn ph¶i ®­îc ®Þnh gi¸ phï hîp víi gi¸ trÞ thùc ®Ó cho viÖc mua s¾m nã lµ mét quyÕt ®Þnh dÔ dµng cho ng­êi mua. Nh÷ng lîi Ých cña s¶n phÈm cÇn ph¶i ®­îc nhËn thÊy râ rµng ngay sau khi mua vµ g©y dùng ®­îc mét møc ®é tin cËy vµ sù tho¶ m·n nhÊt ®Þnh ®èi víi ng­êi mua ®Ó hä muèn kÓ cho nh÷ng ng­êi kh¸c vÒ dÞch vô hoÆc s¶n phÈm ®ã. Quan träng nhÊt lµ doanh sè b¸n s¶n phÈm hoÆc dÞch vô ph¶i mang l¹i mét thu nhËp ng¾n h¹n cho nhµ ph©n phèi còng nh­ cã tiÒm n¨ng cña viÖc kiÕm thu nhËp thÆng d­ dµi h¹n Mét kÕ ho¹ch tr¶ th­ëng hÊp dÉn. NÕu nh­ s¶n phÈm hoÆc dÞch vô ®· tho¶ m·n tiªu chuÈn trªn th× yÕu tè quan träng tiÕp theo lµ kÕ ho¹ch tr¶ th­ëng. Th­êng nhiÒu ng­êi t­ëng r»ng lý do duy nhÊt ®Ó thiÕt kÕ s¬ ®å tr¶ th­ëng cña mét c«ng ty lµ x¸c ®Þnh møc hoa hång vµ nh÷ng kho¶n tiÒn th­ëng kiÕm ®­îc, thËt ra kÕ ho¹ch tr¶ th­ëng Kinh doanh theo m¹ng cã nhiÒu ý nghÜa h¬n. Mét kÕ ho¹ch tr¶ th­ëng phï hîp ®­îc thiÕt kÕ nh»m phôc vô nh­ mét b¶n ®å dÉn ®­êng, nh»m ®Þnh h­íng cho nh÷ng nhµ ph©n phèi míi vÒ nh÷ng môc ®Ých tµi chÝnh cÇn ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng, tõ ho¹t ®éng b¸n hµng cña c¸ nh©n, trong qu¸ tr×nh x©y dùng tæ chøc kinh doanh riªng. Nã kh«ng bao giê tr¶ th­ëng ®¬n thuÇn cho viÖc tuyÓn mé vèn ch¼ng kh¸c nµo viÖc “treo gi¶i s¨n ng­êi” c«ng ty cÇn ph¶i ®­a ra nh÷ng ch­¬ng tr×nh huÊn luyÖn ®­îc thiÕt kÕ nh»m cung cÊp kiÕn thøc cÇn thiÕt vµ nh÷ng c«ng cô hç thî ®Ó gióp ®ì nhµ ph©n phèi ®¹t ®Õn môc tiªu doanh sè cu¶ anh ta. M« h×nh Kinh doanh theo m¹ng lµ ®éc nhÊt v« nhÞ trong viÖc kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a kh¸i niÖm cña b¸n hµng trùc tiÕp, víi c¸ch tiÕp cËn mÒm máng h¬n cña viÖc “tiÕp thÞ mèi quan hÖ”. Trong khi còng cã nhiÒu nhµ ph©n phèi c¸ch lµm thÕ nµo ®Ó t¹o søc bËt trong thêi gian cña anh hoÆc c« ta th«ng qua viÖc ®ì ®Çu nh÷ng nhµ ph©n phèi ®éc lËp kh¸c mua vµ b¸n c¸c s¶n phÈm. LÇn l­ît nhµ ph©n phèi míi nµy l¹i tiÕp tôc qu¸ tr×nh ®ì ®Çu nh÷ng ng­êi kh¸c v…v… ®ång thêi còng lµm gia t¨ng dßng thu nhËp cña nhµ ph©n phèi ban ®Çu th«ng qua mét sè cÊp ®­îc ®Þnh tr­íc. ThËt ra, chØ víi c«ng viÖc b¸n thêi gian, mét nhµ ph©n phèi cã thÓ t¹o ra l­îng tiªu thô s¶n phÈm ®ñ lµm lu mê mét ng­êi b¸n hµng trùc tiÕp toµn thêi gian, hoÆc thËm chÝ vuît tréi h¬n tæng doanh sè hµng th¸ng cña mét cöa hµng b¸n lÎ. ViÖc nµy cã thÓ hoµn toµn ®­îc lµm tõ nhµ ph©n phèi viªn v× s¶n phÈm d­îc b¸n sÏ do c«ng ty giao trùc tiÕp tõ kho hµng trung t©m cña m×nh tíi kh¸ch hµng. Trong khi hÖ thèng hç trî thÝch hîp cÇn cho viÖc thiÕt lËp mét c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng cã thÓ ®¾t lóc ban ®Çu, nh­ng th­êng Ýt h¬n nhiÒu so víi chi phÝ cña viÖc giíi thiÖu nh÷ng s¶n phÈm th«ng qua nh÷ng kªnh ph©n phèi kh¸c, vµ chi phÝ ph©n phèi trung b×nh sÏ gi¶m xuèng khi doanh sè t¨ng lªn. Nh÷ng hiÖu qu¶ cña c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cã thÓ gi¶m bít ®¸nh kÓ nh÷ng chi phÝ qu¶n trÞ vµ ph©n phèi theo ph­¬ng thøc truyÒn thèng. HÖ thèng mang ®Õn sù t¨ng tr­ëng doanh sè nhanh chãng cã tiÒm n¨ng sÏ thóc ®Èy c«ng ty míi cã ®­îc l­u l­îng tiÒn mÆt trong thêi gian kØ lôc. Kh«ng ph¶i lµ kh¸c th­êng, thËm chÝ víi sù b·o hoµ ®­îc dù ®o¸n, mét tæ chøc kinh doanh theo m¹ng vÉn tiÕp tôc lín m¹nh dÇn vµ ph¸t ®¹t miÔn lµ chÊt l­îng s¶n phÈm cña c«ng ty lu«n ®­îc b¶o ®¶m . Trong khi vÉn cã nhiÒu nh©n tè cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn sù t¨ng tr­ëng cña mét tæ chøc kinh doanh theo m¹ng, th× trong giai ®o¹n ®Çu, møc ®é t¨ng tr­ëng mçi th¸ng tõ 20 ®Õn 30% lµ binh th­êng. Víi mét doanh nghiÖp v÷ng vµng, ®a sè æn ®Þnh víi møc t¨ng tr­ëng tõ 10 ®Õn 15%, sau khi ®· tÝnh to¸n cho c¸c kho¶n hao phÝ, mµ ch­a kÓ ®Õn c¸c yªu cÇu t¨ng tæng chi phÝ ph¸t sinh. §éi ngò l·nh ®¹o cã n¨ng lùc. Khi bé m¸y l·nh ®¹o vËn hµnh, th× c«ng ty còng chuyÓn ®éng. L·nh ®¹o tËp ®oµn x¸c lËp ®Æc tr­ng vµ phong c¸ch riªng cña c«ng ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm ®Ó duy tr× ®Æc tr­ng vµ phong c¸ch nµy trong toµn bé tæ chøc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. L·nh ®¹o còng cÇn ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó kiÓm so¸t vµ ®èi ®Çu giai ®o¹n bïng næ t¨ng tr­ëng, vèn lµ kinh nghiÖm mµ bÊt kú mét c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng nµo thµnh c«ng còng tõng tr¶i qua. §éi ngò l·nh ®¹o kinh doanh th× ®Æc biÖt quan träng ®èi víi sù thµnh c«ng cña mét doanh nghiÖp kinh doanh theo m¹ng. Kinh doanh theo m¹ng qu¸ kh¸c víi kinh doanh vµ tiÕp thÞ truyÒn thèng nªn nhµ l·nh ®¹o kinh doanh nµo cã kinh nghiÖm dÇy d¹n vÒ Kinh doanh theo m¹ng sÏ ®­îc ®¸nh gi¸ rÊt cao. Toµn bé doanh sè vµ søc bËt kinh doanh sÏ ®­îc quyÕt ®Þnh l­îng, chÊt vµ nh÷ng gi¸ trÞ cña chóng tõ nh÷ng ng­êi l·nh ®¹o c«ng ty. ThÕ nµo lµ måt s¶n phÈm tèt C¸c ph©n phèi viªn ®éc lËp thµnh c«ng nhÊt lµ nh÷ng ng­êi ®· cã kÜ n¨ng chän ®óng c«ng ti víi ®óng s¶n phÈm ®óng thêi ®iÓm . H¼n b¹n tõng nghe ai ®ã nãi r»ng:”thêi gian sÏ quyÕt ®Þnh tÊt c¶” C©u nãi nay ®Æc biÖt x¸c thùc trong thÕ giíi kinh doanh. Kh¶ n¨ng nhËn ®Þnh ®­îc s¶n phÈm hoÆc khuynh h­íng míi cã thÓ gióp b¹n t¨ng tèc ®é thµnh c«ng víi tiÒm n¨ng tµi chÝnh §iÒu nµy cùc k× quan träng nÕu b¹n muèn khëi t¹o ®iÓm b¾t ®Çu cho vßng ®êi cña nh÷ng s¶n phÈm hÊp dÉn, míi mÎ vµ dÔ b¸n TÊt nhiªn, mäi c«ng ty sÏ chµo hµng víi b¹n c¸c s¶n phÈm cña hä r»ng :”®ã lµ nh÷ng s¶n phÈm míi vµ tuþªt h¶o nhÊt”. Nh­ng chóng ta hoµn toµn hiÓu ®­îc r»ng viÖc x¸c ®Þnh thêi ®iÓm lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu ®Ó b¹n cã thÓ nhanh chãng rót ng¾n lé tr×nh t×m kiÕm sù ®éc lËp tµi chÝnh. Nh÷ng mÆt hµng xèt dÎo cña n¨m tr­íc th× cã thÓ sang n¨m nay ®· bÞ nh¸i trµn ngËp trong mét thÕ giíi c¹ch tranh khèc liÖt cña nh÷ng ng­êi Kinh doanh theo m¹ng chuyªn b¾t ch­íc. Tr­íc khi ®Çu t­ thêi gian vµ tiÒn b¹c cña m×nh vµo mét c«ng ty míi chØ bëi vÞ mét s¶n phÈm míi, b¹n h·y ch¾c ch¾n r»ng s¶n phÈm ®ã thùc sù lµ duy nhÊt. NÕu ph¸t hiÖn ra qu¸ muén th× b¹n ®· cã v« vµn ®èi thñ c¹nh tranh cã thÓ t¹o nªn kÕt qu¶ kh¸c biÖt tèt h¬n so víi b¹n v× hä cã ®Çy kinh nghiÖm vµ lµm viÖc qu¸ l©u trong ngµnh. Nh÷ng ý t­ëng vµ c«ng dông cña s¶n phÈm míi phaØ dùa trªn sù nhËn ®Þnh chÝnh x¸c vÒ nhu cÇu kh¸ch hµng cÇn, muèn vµ mong ®îi nh÷ng g×. Mét c«ng ty ph¸t minh mét s¶n phÈm míi vµ hÖ thèng kinh doanh ph¶i ®Þnh vÞ ®óng møc vÒ s¶n phÈm ®Ó tt¹o ra lßng h¨ng h¸i cho nh÷ng nhµ ph©n phèi viªn cña nã. T×m thÊy niÒm høng thó ®èi víi s¶n phÈm míi cÇn ph¶i lµ mét quyÒn ­u tiªn ®Æc biÖt cho mçi nhµ ph©n phèi nghiªm tóc t×m b¾t ®­îc sãng cña mét kkhuynh h­íng s¶n phÈm míi. D­íi ®©y lµ 9 c©u hái quan trong khi ®¸nh gi¸ mét s¶n phÈm: -C«ng dông, ®­îc dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm nµy, cã ®¸p øng mét nhu cÇu hoÆc tho¶ m·n mét mong muèn nµo cña kh¸ch hang? -Kh¸ch hµng cã nhËn ®­îc mét gi¸ trÞ hîp ph¸p khi mua? -LiÖu kh¸ch hµng cã nhËn thÊy chÊt l­îng t­¬ng tù nh­ hä nhËn thÊy ®­îc ë nh÷ng nh·n hiÖu kh¸c cña nhµ n­íc? -S¶n phÈm cã mang l¹i ®­îc cho kh¸ch hµng nh÷ng lîi Ých cao cÊp h¬n so víi nh÷ng s¶n phÈm t­¬ng tù cã s·n trªn thÞ tr­êng hay kh«ng? -S¶n phÈm míi cã gi¶i quyÕt ®­îc cho kh¸ch hµng nh÷ng vÊn ®Ò mµ nh÷ng s¶n phÈm t­¬ng tù ch­a lµm ®­îc? -Cã yÕu tè tiÖn Ých nµo cña s¶n phÈm khiÕn cho nã v­ît lªn hµng ®Çu so víi nh÷ng s¶n phÈm t­¬ng tù kh«ng? -S¶n phÈm cã thÓ tiªu thô ®­îc hay kh«ng? -Nh÷ng møc lîi nhuËn cã thÝch ®¸ng víi c«ng søc b¹n bá ra hay kh«ng? -C«ng ty cã cung cÊp cho b¹n nh÷ng ph­¬ng tiÖn hç trî vµ trî gióp b¸n hµng gióp cho c«ng viÖc cña b¹n dÔ dµng h¬n? B­íc tiÕp theo lµ h·y xem xÐt m« h×nh vµ hÖ thèng hç trî kinh doanh cña c«ng ty, biÕt c¸ch lµm thÕ naof ®Ó ®Æt nh÷ng c©u hái x¸c thùc chÝnh lµ b­íc quan träng nhÊt trong qu¸ tr×nh t×m thÊy c©u tr¶ lêi gióp b¹n quyÕt ®Þnh cã thµnh lËp mét c«ng ty ho¹t ®éng theo m« h×nh Kinh doanh theo m¹ng hay kh«ng. 5-®¸nh gi¸ chung. Tr­íc hÕt chóng ta ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng b¸n hµng ®a cÊp chØ lµ mét ph­¬ng thøc b¸n hang trong rÊt nhiÒu ph­¬ng thøc ®Ó doanh nghiÖp lùa chän ®­a hµng ho¸ ®Õn tay ng­êi tiªu dïng, B¸n hµng nãi chung vµ b¸n hµng ®a cÊp nãi riªng ®Òu cã mÆt m¹nh vµ mÆt yÕu cña nã. Do vËy tuú vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh doanh nghiÖp cã thÓ lùa chänph­¬ng thø kinh doanh nµy nÕu thÊy phï hîp. ChÝnh v× ®©y lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng thøc b¸n hµng nªn kh«ng thÓ kh¼ng ®Þnh b¸n hµng ®a cÊp lµ ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, ®Ó d¶m b¶o quyÒn tù do kinh doanh cña doanh nghiÖp, Nhµ n­íc ®· ban hµnh khung ph¸p lý thõa nhËn tÝnh hîp ph¸p cña ph­¬ng thøc nµy, b¶o ®¶m cho doanh nghiÖp cã nhiÒu sù lùa chän. Ph­¬ng thøc b¸n hµng ®a cÊp ®óng nghÜa ®óng ph¸p luËt sÏ cã nh÷ng ®ãng gãp nhÊt ®Þnh cho viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸.XÐt trªn diÖn réng h¬n, b¸n hµng ®a cÊp sÏt¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, thu nhËp cho nhiÒu ng­êi lao ®éng . Nh­ng cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh thªm r»ng, nÕu b¸n hµng ®a cÊp tr¸i ph¸p luËt bÊt chÝnh th× còng sÏ g©y ra nhiÒu t¸c h¹i cho nÒn kinh tÕ còng nh­ cã ¶nh h­ëng x©ýa vÒ mÆt x· héi Vµ ta kh«ng thÓ phñ nhËn r¨ng dï míi chØ xuÊt hiÖn t¹i ViÖt Nam tõ ®Çu n¨m 2000 vµ ®Õn 1/7/2005 th× cã luËt c¹ch tranh m« h×nh Kinh doanh theo m¹ng ®ang dÇn cã mét vÞ thÕ kh«ng nhá. H·y nh×n vµo kÕt qu¶ mµ nã mang l¹i hµng tr¨m ng­êi ®· cã c«ng ¨n viÖc lµm,c¸c c«ng ty ®ang cè g¾ng ph¸t huy hÕt thÕ m¹nh cña m« h×nh kinh doanh nµy. KÕt luËn. Víi nguyªn t¾c tù do kinh doanh, chóng ta kh«ng nªn cÊm mét h×nh thøc kinh doanh ®· tån t¹i trong thùc tiÔn th­¬ng m¹i. Ph¸p luËt còng ®· c«ng nhËn vµ ®iÒu chØnh ho¹t ®éng Kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp, kinh doanh theo m¹ng. VÊn ®Ò hiÖn nay lµ ph¶i cã mét c¬ chÕ qu¶n lý h÷u hiÖu vµ phï hîp víi thùc tiÔn t¹i ViÖt Nam. NghÞ ®Þnh vµ c¸c v¨n b¨n h­íng dÉn ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp ®· ®­îc ban hµnh sÏ ®­a ho¹t ®éng kinh doanh nµy vµo ®êi sèng th­¬ng nhËt vµ cã thÓ kiÓm so¸t. Nguån www.mof.gov.vn www.dsa.com.vn www.mlm.com.vn www.Netmlmarticles.com