Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp và chế xuất trên địa bàn Hà Nội

h«ng lín gi÷a hai khu vùc. Trong ®ã, sè ng­êi cã tr×nh ®é chuyªn m«n s¬ cÊp ë ®« thÞ chØ cã 183418 ng­êi, cßn ë n«ng th«n l¹i tíi 452831 ng­êi. Tæng sè lao ®éng gi¶n ®¬n ë n«ng th«n cã tíi 2677182 ng­êi,trong khi ®ã ë ®« thÞ chØ lµ 4680333 ng­êi ( n«ng th«n gÇn gÊp s¸u lÇn ®« thÞ ). Theo sè liÖu thèng kª cho thÊy : C¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, c¬ cÊu vÒ sè c«ng nh©n kü thuËt lµ 1-4-15, nh­ng ë n­íc ta hiÖn nay lµ 1-1,75 vµ 1,3. Riªng thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ 1-0,9 vµ 1,6. TÝnh trªn c¶ n­íc cã kho¶ng 66 khu c«ng nghiÖp víi gÇn 500 c«ng ty ®· ®i vµo ho¹t ®éng trong khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt. Trong ®ã: -Thµnh phè Hå ChÝ Minh cã trªn 30 khu c«ng nghiÖp. VÝ dô nh­:Khu c«ng nghiÖp Thñ §øc, T©n ThuËn, Nhµ BÌ,.. MÆc dï nhiÒu khu c«ng nghiÖp ®­îc ho¹t ®éng nh­ng sè lao ®éng trÎ ë ®Þa ph­¬ng míi chØ ®¸p øng ®­îc 2/3, sè cßn l¹i ph¶i tuyÓn ë n¬i kh¸c. -Thñ ®« Hµ Néi cã n¨m khu c«ng nghiÖp: Sµi §ång A, Sµi §ång B, Néi Bµi, B¾c Th¨ng Long, §µi T­. Trong ®ã cã hai khu ®· ®i vµo ho¹t ®éng, ®ã lµ: Khu c«ng nghiÖp Sµi §ång B vµ khu Néi Bµi. Gåm c¸c doanh nghiÖp sau: STT Tªn doanh nghiÖp §iÖn tho¹i 1 C«ng ty §iÖn tö Ashin 8771029 2 C«ng ty s¶n phÈm thÐp ViÖt Nam 8580586 3 C«ng ty Jaewon 8334399 4 C«ng ty c«ng nghiÖp T©n ¸ 8355181 5 C«ngty NIC 8850800 6 C«ng ty s¬n mµi míi 8772106 7 C«ng ty Orion Hanel 8273533 8 C«ng ty Orion Daewoo 8274588 9 C«ng ty nhµ thÐp tiÒn chÕ 8850800 10 C«ng ty Pentax 8570418 11 C«ng ty Sumi Hanel 8750511 * VÒ hÖ thèng ®µo t¹o d¹y nghÒ: Trªn c¶ n­íc hiÖn nay cã 174 tr­êng c«ng nh©n kÜ thuËtd¹y nghÒ chÝnh quy ( 96 tr­êng thuéc c¸c bé ngµnh, 78 tr­êng thuéc c¸c ®Þa ph­¬ng qu¶n lý) víi quy m« ®µo t¹o hiÖn t¹i - mçi n¨m chiªu sinh d­íi 45 ngh×n häc sinh ( chñ yÕu lµ ®µo t¹o vÒ giao th«ng vËn t¶i, in c¬ khÝ, x©y dùng, ho¸ chÊt..). Bªn c¹nh ®ã, cã 244 tr­êng Trung cÊp chuyªn nghiÖp, h¬n 500 trung t©m d¹y nghÒ ( may mÆc söa ch÷a xe m¸y ti vi v¨n phßng..), vµ gÇn 100 c¬ së d¹y nghÒ b¸n c«ng,d©n lËp t­ thôc.Sè nµy chñ yÕu d¹y nghÒ ng¾n h¹n ( tõ ba th¸ng ®Õn mét n¨m ), häc sinh m·n kho¸ ®­îc cÊp chøng chØ vµ dù tuyÓn vµo lµm viÖc t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt. Tõ ®ã ta thÊy r»ng, ®Ó hiÓu râ kh¶ n¨ng ®¸p øng cña lùc l­îng lao ®éng trÎ cho nhu cÇu cña c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung cßn rÊt h¹n chÕ. Do ®ã, chóng ta cÇn ph¶i nghiªn cøu cô thÓ h¬n ë phÇn sau. b-Nhu cÇu ®µo t¹o lao ®éng cho c¸c khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt trªn ®Þa bµn Hµ Néi: HiÖn nay, trªn ®Þa bµn Hµ Néi cã n¨m khu c«ng nghiÖp nh­ ®· nãi ë trªn. Nh­ng tÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999,cã hai khu c«ng nghiÖp ®· ®i vµo ho¹t ®éng. Hai khu c«ng nghiÖp nµy chøa kho¶ng 25 c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi víi tæng sè lao ®éng lµ 3500 ng­êi. Tõ ®Çu n¨m 2000, cã hai khu c«ng nghiÖp míi ®i vµo ho¹t ®éng. §ã lµ: Khu c«ng nghiÖp B¾c Th¨ng Long chøa kho¶ng 40 c«ng ty víi 5600 lao ®éng. Khu c«ng nghiÖp §µi T­ chøa kho¶ng 20 c«ng ty víi 2800 lao ®éng. Hai khu c«ng nghiÖp ®· ®­îc x©y dùng ®· ®­îc x©y dùng vµ hoµn thiÖn vÒ c¬ së h¹ tÇng b­íc ®Çu ®i vµo ho¹t ®éng. MÆt kh¸c, c¸c khu c«ng nghiÖp Sµi §ång B vµ khu c«ng nghiÖp Néi Bµi ®ang liªn tôc ph¸t triÓn ngµy cµng nhiÒu dù ¸n. V× vËy, viÖc ®µo t¹o lao ®éng mµ chñ yÕu lµ ®µo t¹o nghÒ ®Ó ng­êi lao ®éng lµm viÖc t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt. MÆc dï, trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o trung t©m ®· gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n, trë ng¹i do tr×nh ®é vµ t¸c phong chËm ch¹p cña ng­êi lao ®éng. Nh­ng trung t©m ®· kh«ng ngõng tæ chøc c¸c líp ®µo t¹o nghÒ , t¸c phong c«ng nghiÖp, luËt lao ®éng, an toµn vµ vÖ sinh lao ®éng,.. trong nhµ m¸y, c«ng ty. Cã thÓ nãi, nhu cÇu ®µo t¹o lao ®éng lµ mét nhiÖm vô cÊp b¸ch trong giai ®o¹n hiÖn nay. 2-X¸c ®Þnh môc tiªu ®µo t¹o: Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸,®« thÞ ho¸ trªn ®Þa bµn Hµ Néi ®ang diÔn ra nhanh chãng. C¸c nhµ m¸y, c«ng tr×nh, nhµ ë vµ c¸c khu c«ng nghiÖp ®­îc x©y dùng ®· ®i vµo ho¹t ®éng lµm cho thµnh phè ngµy mét ®æi thay. Mét bé phËn lao ®éng nhÊt lµ lao ®éng ngo¹i thµnh nh­: Gia L©m, Sãc S¬n, §«ng Anh,.. dÇn dÇn cã chç lµm míi. Tuy cã mét sè l­îng lín lao ®éng lµm n«ng nghiÖp, nh­ng do ®Êt ®ai chuyÓn ®æi nªn gÆp khã kh¨n trong viÖc lµm hµng ngµy. Lùc l­îng lao ®éng nµy gãp phÇn lµm t¨ng sè lao ®éng thÊt nghiÖp trªn ®Þa bµn Hµ Néi. MÆt kh¸c, tû lÖ lao ®éng trong c¸c huyÖn ngo¹i thµnh cã tr×nh ®é häc vÊn thÊp ( phÇn lín chØ tèt nghiÖp trung häc c¬ së, nªn kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c¸c nhµ ®Çu t­ trong khu c«ng nghiÖp ). Do vËy, viÖc ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt lµ gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh vµ t¹o sù v÷ng ch¾c cho tæng s¶n phÈm quèc néi, t¹o viÖc lµm, kiÓm so¸t m«i tr­êng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Nh»m t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, Trung t©m dÞch vô viÖc lµm tiÕn hµnh më c¸c líp ®µo t¹o cho nh÷ng ng­êi lao ®éng ­u tiªn dµnh ®Êt cho khu c«ng nghiÖp. Trªn c¬ së ®ã, Trung t©m ®Þnh h­íng cho ®éi ngò lao ®éng phæ th«ng ®­îc ®µo t¹o theo ngµnh nghÒ nhÊt ®Þnh, tr¸nh viÖc ®µo t¹o trµn lan kh«ng cã hiÖu qu¶.§ång thêi, viÖc ®µo t¹o cã quy m« sÏ ®ì tèn kÐm vÒ kinh phÝ cho lao ®éng vµ thêi gian ®µo t¹o. Ngoµi ra, ho¹t ®éng ®µo t¹o cßn dùa trªn nhu cÇu tuyÓn dông theo ngµnh nghÒ mµ c¸c c«ng ty trong khu chÕ xuÊt ®Æt ra. Thùc hiÖn ®iÒu ®ã nghÜa lµ Trung t©m gãp phÇn thi hµnh nghiªm chØnh NghÞ quyÕt §¹i Héi VIII cña §¶ng: “T¨ng quy m« häc nghÒ b»ng mäi h×nh thøc ®Ó ®¹t ®­îc 22-25% ®éi ngò lao ®éng qua ®µo t¹o vµo n¨m 2000”. 3-Lùa chän ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o: Ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o ®­îc lùa chän ®Ó thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt. ViÖc lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o thÝch hîp lµ rÊt cÇn thiÕt ®èi víi ®µo t¹o nghÒ cho ng­êi lao ®éng trong khu c«ng nghiÖp. §ång thêi, viÖc cung øng lao ®éng cã tay nghÒ cho c¸c doanh nghiÖp ®ang lµ vÊn ®Ò “nãng” ®èi víi thÞ tr­êng lao ®éng. Nh÷ng tr×nh ®é tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng còng rÊt quan träng. ChÝnh do nh÷ng yªu cÇu nµy, ®· cã kh«ng Ýt c¸c øng viªn mÆc dï cã chøng chØ ®µo t¹o ë c¸c tr­êng d¹y nghÒ nh­ng thi thö tay nghÒ kh«ng thÓ hiÖn ®­îc kh¶ n¨ng t­¬ng xøng cña m×nh. V× vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o phï hîp víi yªu cÇu c«ng viÖc cña nhµ tuyÓn dông. Dùa trªn yªu cÇu cña doanh nghiÖp, Trung t©m dÞch vô viÖc lµm phèi hîp víi c¸c trung t©m d¹y nghÒ kh¸c tæ chøc ®µo t¹o theo hai ph­¬ng ph¸p: ®µo t¹o ng¾n h¹n vµ ®µo t¹o ngµnh nghÒ. C¸ch thøc ®µo t¹o chñ yÕu lµ gi¶ng d¹y theo thø tù ch­¬ng tr×nh vÒ nghÒ ngµnh cÇn ®µo t¹o mµ sè tiÕt gi¶ng d¹y cã thÓ t¨ng hay gi¶m. Tõ ®ã ta thÊy c¸c ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o rÊt ®a d¹ng vµ phï hîp víi tõng ®èi t­îng tõ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®Õn lao ®éng phæ th«ng cho tíi c¸n bé qu¶n lý v¨n phßng. H¬n n÷a, ®Ó ®¸p øng c«ng t¸c thi tuyÓn vµo c¸c c«ng ty trong khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt, Trung t©m ®· x©y dùng ch­¬ng tr×nh phï hîp víi viÖc gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn. 4-Lùa chän ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o: Tr­íc hÕt, ®µo t¹o víi môc tiªu chñ yÕu lµ n©ng cao tr×nh ®é cho ng­êi lao ®éng, ®Æc biÖt lµ lao ®éng trong khu c«ng nghiÖp.Sau khi häc viªn kÕt thóc kho¸ ®µo t¹o nghÒ, hä sÏ cã ®ñ kiÕn thøc vÒ tr×nh ®é tay nghÒ, tr×nh ®é ngo¹i ng÷, luËt lao ®éng, t¸c phong c«ng nghiÖp ®Ó hä dÔ dµng thÝch øng vµ lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp. Trªn thùc tÕ, chØ h¬n 10 ngµy ®· cã 200 chØ tiªu tuyÓn dông c«ng nh©n cã tay nghÒ. Nh­ng viÖc cung øng lao ®éng vÉn ch­a ®¸p øng ®ñ vµ tho¶ m·n yªu cÇu cña nhµ tuyÓn dông vÒ c¶ sè l­îng lÉn tr×nh ®é cña c«ng nh©n. Do ®ã, viÖc lùa chän ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o thÝch hîp víi yªu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp sÏ cã t¸c dông n©ng cao sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng. 5-§¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: C«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt ®· t¸c ®éng tíi nhiÒu mÆt:nhËn thøc, t­ t­ëng, tr×nh ®é tay nghÒ vµ t¸c phong c«ng nghiÖp. Nhê ®ã, ng­êi lao ®éng ®­îc ®¸nh gi¸ cao sau khi kÕt thóc kho¸ häc. Víi sù gióp ®ì cña c¸c Trung t©m kh¸c vµ cña Ban chñ qu¶n, Trung t©m tiÕp tôc phèi hîp víi c¸c huyÖn dµnh ®Êt cho khu c«ng nghiÖp, ®ång thêi sö dông c¬ së vËt chÊt s½n cã cña huyÖn ®Ó tæ chøc nhiÒu líp häc cã th­êi gian tõ ba ®Õn bèn th¸ng cho lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é v¨n ho¸ hÕt líp 12 lµ 687 ng­êi chiÕm 87%. Trung t©m ®· phèi hîp ®µo t¹o ®­îc 326 häc sinh, sè häc sinh tróng tuyÓn vµo khu c«ng nghiÖp lµ 104 ng­êi. TÝnh ®Õn hÕt th¸ng s¸u n¨m 1999, tæng sè häc sinh ®· qua ®µo t¹o ®­îc n©ng lªn lµ 902 em, b­íc ®Çu ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp. Trong sè lao ®éng ®ç tuyÓn chiÕm tû lÖ 50% ®· qua ®µo t¹o. Sè cßn l¹i chiÕm 20% tróng tuyÓn kh«ng qua ®µo t¹o. (VÝ dô:do c¬ quan hay tæ chøc c«ng ®oµn giíi thiÖu, con em c¸n bé x·, con em c¸n bé huyÖn ). Nh­ng sè lao ®éng tuyÓn tõ bªn ngoµi hÇu nh­ kh«ng ®¸p øng ®­îc mäi yªu cÇu c«ng viÖc do c«ng ty ®­a ra. Qua sè liÖu thèng kª, ta thÊy chÊt l­îng lao ®éng sau khi ®µo t¹o ®­îc t¨ng lªn ®¸ng kÓ. §Ó thóc ®Èy h¬n n÷a c«ng t¸c ®µo t¹o, tæng côc d¹y nghÒ ®ang tõng b­íc quy ho¹ch, tuyªn truyÒn x©y dùng kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ cho viÖc gi¸o dôc tõ häc sinh ®Õn c¸c tr­êng d¹y nghÒ, cao ®¼ng vµ ®¹i häc. Tõ ®ã nh»m thu hót vµ ®µo t¹o nhiÒu nghÒ cho lùc l­îng lao ®éng trÎ, t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc dù tuyÓn vµo lµm viÖc trong c¸c khu c«ng nghiÖp nãi riªng vµ c¸ doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn Hµ Néi nãi chung. 6-Chi phÝ ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: §Ó cã nguån nh©n lùc cho tuyÓn dông vµ n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng giíi thiÖu cho c¸c khu c«ng nghiÖp. Bªn c¹nh viÖc phèi hîp víi c¸c tr­êng d¹y nghÒ, c¸c ®¬n vÞ ®µo t¹o hîp ph¸p kh¸c, Trung t©m thuª ®Þa ®iÓm tæ chøc më c¸c líp häc d¹y c¸c m«n häc, nh­: *TiÕng Anh c¬ së. *TiÕng Trung c¬ së. *Líp n©ng cao gåm c¸c m«n häc: To¸n c¬ së , TiÕng Anh trong nhµ m¸y,luËt lao ®éng,an toµn vÖ sinh lao ®éng. Tr­íc vÊn ®Ò thÊt nghiÖp, Trung t©m dù kiÕn tù ®µo t¹o 200 häc sinh vµ ®· ®µo t¹o ®­îc 150-160 häc sinh, trong ®ã liªn kÕt ®µo t¹ nghÒ lµ 70-80 häc sinh. Dùa trªn sù chØ ®¹o cña Ban Qu¶n lý c¸c khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt kÕt hîp víi thùc tr¹ng cña c¸c huyÖn, Trung t©m ®­a ra møc ®ãng gãp phï hîp víi môc tiªu lµ ®¶m b¶o mäi chi phÝ võa ®ñ cho kho¸ häc. MÆt kh¸c, ®a phÇn häc viªn ®Òu lµ con em lµm n«ng nghiÖp nªn hä còng chØ ®¸p øng ®­îc mét lo¹i häc phÝ nhÊt ®Þnh. Do ®ã,møc phÝ mµ mçi häc viªn ph¶i ®ãng cho mét kho¸ häc tõ ba ®Õn bèn th¸ng lµ 200000 ®ång. Mçi líp th­êng tõ 30 ®Õn 40 häc sinh trong tæng sè häc viªn mét kho¸ häc lµ 160 em. Trong ®ã, Trung t©m ph¶i thuª ®Þa ®iÓm líp häc, liªn kÕt víi Trung t©m d¹y nghÒ vµ tr¶ tiÒn cho gi¸o viªn,.. Cô thÓ ®­îc minh ho¹ nh­ sau: a-Thu tõ ®µo t¹o: Thùc hiÖn 70% Qu¶n lý 30% b-Liªn kÕt víi Trung t©m d¹y nghÒ: Thùc hiÖn 10% Qu¶n lý 90% c-Thu b¸n hå s¬: Thùc hiÖn : 60% Qu¶n lý : 40% d-TiÒn thanh to¸n cho gi¸o viªn: Gi¸o viªn : 45% Bé phËn : 35% Trung t©m : 20% Thùc tÕ ë Hµ Néi- n¬i tËp trung nhiÒu tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng vµ c«ng nh©n kü thuËt. Hµng n¨m, cã tíi hµng chôc ngh×n sinh viªn tèt nghiÖp ë l¹i t×m viÖc. Nh»m t¹o ra kh¶ n¨ng ®¸p øng cña lùc l­îng lao ®éng trÎ cho nhu cÇu cña c¸c khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt, nªn ngay sau khi thµnh lËp Trung t©m ®· phèi hîp víi c¸c Trung t©m d¹y nghÒ ®Ó tæ chøc ®µo t¹o cho ng­êi lao ®éng. Thùc tÕ, tõ th¸ng 5 n¨m 1997 ®Õn th¸ng 12 n¨m 1997, Trung t©m ®· ®µo t¹o ®­îc hai kho¸ häc víi sè l­îng nh­ sau: Kho¸ I : Tõ th¸ng 5/1997 ®Õn 8/1997. Kho¸ II: Tõ th¸ng 9/1997 ®Õn 12/1997. B¶ng thèng kª vÒ sè l­îng vµ chi phÝ ®µo t¹o n¨m 1997: Kho¸ STT Thêi gian Häc phÝ/em (®ång) Tæng sè häc sinh/líp Tæng sè häc phÝ (®ång) I 1 2 3 3 3 3 160.000 160.000 160.000 25 30 35 4.000.000 4.800.000 5.600.000 Tæng 3 3 90 14.400.000 II 1 2 3 3 3 3 160.000 160.000 160.000 30 35 35 4.800.000 5.600.000 5.600.000 Tæng 3 3 100 16.000.000 Toµn bé 6 6 190 30.400.000 Qua b¶ng trªn ta thÊy: Sè tiÒn mµ mçi häc sinh ®ãng gãp rÊt hîp lý víi ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng cña ng­êi lao ®éng. Bëi v× hä ®a phÇn lµ con em trùc tiÕp lµm n«ng nghiÖp, nªn hä chØ cã kh¶ n¨ng b¶o ®¶m ®­îc møc phÝ vµ thêi gian ng¾n ®Ó theo häc nghÒ. Trong hai ®ît ®µo t¹o, sè l­îng häc sinh ®¨ng ký häc tËp t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Sè häc sinh ®ît hai t¨ng lªn so víi ®ît mét lµ 10 em. Nhê ®ã, sè phÝ thu tõ ho¹t ®éng ®µo t¹o lµ 1.600.000 ®ång. Nh­ vËy, nhu cÇu häc tËp ®Ó trang bÞ cho m×nh mét nghÒ nhÊt ®Þnh cña ng­êi lao ®éng ngµy mét t¨ng lªn. Theo sè liÖu trªn ta cã tæng sè tiÒn thu ®­îc tõ ®µo t¹o trong n¨m 1997 lµ 14.400.000+16.000.000= 30.400.000 ®ång Trong ®ã: Sè tiÒn thùc hiÖn lµ 70%*30.400.000= 21.280.000 ®ång Vµ sè tiÒn q¶n lý lµ 30%*30.400.000= 9.120.000 ®ång Víi tæng sè tiÒn thùc hiÖn lµ 21.280.000 ®ång cã 25% liªn kÕt víi Trung t©m d¹y nghÒ: 21.280.000*0,25= 5.320.000 ®ång VËy sè tiÒn Trung t©m cã lµ: 15.960.000 ®ång. Trong ®ã cã: TiÒn thanh to¸n cho gi¸o viªn: 1.560.000*45% =7.182.000 ®ång TiÒn thanh to¸n cho bé phËn : 15.960.000*35%=5.586.000 ®ång TiÒn nép cho Trung t©m :15.960.000*20%=3.192.000 ®ång Cã thÓ minh ho¹ nh­ sau: §å thÞ minh ho¹ mèi quan hÖ giòa qu¶n lý vµ thùc hiÖn n¨m 1997 *Tõ n¨m 1998 ®Õn 1999: Trung t©m ®· cã mét b­íc tiÕn trong c«ng t¸c ®µo t¹o. Trong mét n¨m, Trung t©m tæ chøc ®­îc ba kho¸ häc vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng víi sè l­îng gÊp 1,5 lÇn so víi n¨m 1997. Môc ®Ých cña ®µo t¹o nghÒ ®­îc dùa trªn nhu cÇu tuyÓn dông cña c¸c doanh nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt. Thêi gian ®µo t¹o c¸c kho¸ häc nh­ sau: Kho¸ I : Tõ Th¸ng 2/1998 ®Õn Th¸ng 5/1998 Kho¸ II : Tõ Th¸ng 6/1998 ®Õn Th¸ng 9/1998 Kho¸ III: Tõ Th¸ng 10/1998 ®Õn Th¸ng 12/1998 Ta cã b¶ng sau: Kho¸ STT Líp Häc phÝ/hs (®ång) Tæng sè hs/líp Häc phÝ/líp (®ång) I 1 2 3 180.000 180.000 180.000 22 30 27 3.960.000 5.400.000 4.860.000 Tæng 3 79 14.220.000 II 1 2 3 180.000 180.000 180.000 32 40 45 5.760.000 7.200.000 8.100.000 Tæng 3 117 21.060.000 III 1 2 3 180.000 180.000 180.000 30 35 31 5.400.000 6.300.000 5.580.000 Tæng 3 96 17.280.000 Toµn bé 9 292 52.560.000 B¶ng thèng kª vÒ sè l­îng vµ chi phÝ ®µo t¹o n¨m 1998 Tõ b¶ng trªn ta thÊy, nhu cÇu vÒ ®µo t¹o cña lao ®éng trong c¸c huyÖn t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt t¨ng nhiÒu nhÊt lµ th¸ng 6 n¨m 1998 ®Õn th¸ng 9 n¨m 1998 víi sè häc sinh lµ 117 em vµ sè tiÒn thu ®­îc tõ ®µo t¹o lµ 21.060.000 ®ång. §å thÞ minh ho¹ sù t¨ng gi¶m gi÷a sè häc sinh vµ häc phÝ n¨m 1998 MÆt kh¸c, ®©y lµ thêi gian c¸c em häc sinh tèt nghiÖp PTTH vµ PTCS nªn mét yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi c¸c Ban, ngµnh lµ ph¶i h­íng c¸c em thi tr­ît vµo nh÷ng ngµnh nghÒ nhÊt ®Þnh. §©y còng lµ mét viÖc lµm cã tÝnh x· héi ®Ó tr¸nh n¹n thÊt nghiÖp ë c¸c ®Þa ph­¬ng. Tõ ®ã ta cã ®­îc: Sè tiÒn thu tõ ®µo t¹o lµ 52.560.000 * 70%= 36.792.000 ®ång Sè tiÒn thu tõ qu¶n lý lµ 52.560.000 * 30%= 15.768.000 ®ång Víi sè tiÒn thùc hiÖn lµ 36.792.000 ®ång bao gåm: 25% tiÒn liªn kÕt víi trung t©m d¹y nghÒ(thuª ®Þa diÓm) lµ: 36.792.000*0,25= 9.198.000 ®ång VËy sè tiÒn Trung t©m thu vÒ 27.594.000 ®ång bao gåm: TiÒn thanh to¸n cho gi¸o viªn 27.594.000*45% =12.417.300 ®ång TiÒn thanh to¸n cho bé phËn 25.794.000*35% = 9.657.900 ®ång TiÒn thanh to¸n cho Trung t©m 27.594.000*20%= 5.518.800 ®ång Cã thÓ minh ho¹ nh­ sau: §å thÞ minh ho¹ mèi quan hÖ gi÷a qu¶n lý vµ thùc hiÖn n¨m 1998 *Tõ n¨m 1999 ®Õn n¨m 2000: Trung t©m ®· tæ chøc bèn kho¸ häc ng¾n h¹n. Mçi kho¸ häc kÐo dµi trong ba th¸ng víi sè l­îng häc sinh ®¨ng ký ngµy cµng nhiÒu do nhu cÇu tuyÓn dông lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt vÒ c¸c ngµnh nghÒ cô thÓ: ®iÖn d©n dông, hµn, s¬n, may c«ng nghiÖp,.. HÇu hÕt, sè häc sinh tèt nghiÖp kho¸ häc ®Òu ®­îc cÊp chøng chØ vµ giíi thiÖu dù tuyÓn vµo lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Trong sè lao ®éng dù tuyÓn cã tíi 50% sè ®ç tuyÓn lµ lao ®éng ®· qua ®µo t¹o. Ta cã: B¶ng thèng kª vÒ sè l­îng vµ chi phÝ ®µo t¹o n¨m 1999: Kho¸ STT Häc phÝ/häc sinh (®ång) Tæng sè hs Häc phÝ/líp (®ång) I 1 2 3 200.000 200.000 200.000 25 30 28 5.000.000 6.000.000 5.600.000 Tæng 3 83 16.600.000 II 1 2 3 200.000 200.000 200.000 40 42 45 8.000.000 8.400.000 9.000.000 Tæng 3 127 25.400.000 III 1 2 3 200.000 200.000 200.000 41 43 45 8.200.000 8.600.000 9.000.000 Tæng 3 129 25.800.000 IV 1 2 3 200.000 200.000 200.000 30 24 27 6.000.000 4.800.000 5.400.000 Tæng 3 81 16.200.000 Toµn bé 12 420 84.000.000 Ta cã thÓ minh ho¹ nh­ sau: §å thÞ m« t¶ sù t¨ng gi¶m cña sè häc sinh vµ sè häc phÝ n¨m 1999 Th«ng qua ®ã ta cã ®­îc: Sè tiÒn thùc hiÖn :84.000.000 * 70%= 58.800.000 ®ång Sè tiÒn qu¶n lý :84.000.000 * 30%= 25.200.000 ®ång Víi sè tiÒn thùc hiÖn 58.800.000 ta cã: 25% liªn kÕt víi Trung t©m d¹y nghÒ vµ thuª ®Þa ®iÓm: 58.800.000 * 25%= 14.700.000 ®ång VËy sè tiÒn Trung t©m thu vÒ : 58.800.000 – 14.700.000= 44.100.000 ®ång Bao gåm: +TiÒn thanh to¸n cho gi¸o viªn: 44.100.000*45%=19.845.000 ®ång +TiÒn thanh to¸n cho bé phËn : 44.100.000*35%=15.435.000 ®ång +TiÒn thanh to¸n cho Trung t©m: 44.100.000*20%=8.820.000 ®ång MÆt kh¸c ta cã thÓ minh ho¹ nh­ sau: §å thÞ biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a qu¶n lý vµ thùc hiÖn n¨m 1999 **Nh­ vËy, nh×n chung qua ba n¨m 1997, 1998, 1999 ta thÊy: +Sè l­îng ®µo t¹o ngµy cµng t¨ng lªn. +ChÊt l­îng lao ®éng sau khi ®µo t¹o nghÒ ®­îc n©ng cao +N¹n thÊt nghiÖp ®ang gi¶m dÇn trong c¸c huyÖn dµnh ®Êt cho khu c«ng nghiÖp +Sè phÝ ®em l¹i cho Trung t©m ngµy cµng cao. *§Ó ph©n tÝch râ h¬n, cã thÓ minh ho¹ b»ng ®å thÞ sau: VÒ qu¶n lý: VÒ thùc hiÖn: Trong thêi gian ba n¨m, tæng sè häc sinh ®· qua líp ®µo t¹o lµ 902 em. Toµn bé sè häc sinh sau khi qua líp ®µo t¹o vµ cã tay nghÒ ®Òu ®­îc giíi thiÖu dù tuyÓn vµ ®ç tuyÓn víi tû lÖ lµ 50%. Ngoµi ra, sè ®ç tuyÓn kh«ng qua ®µo t¹o lµ 20%. Nh­ vËy, sè l­îng vµ chÊt l­îng sau khi ®­îc ®µo t¹o ®· n©ng lªn mét c¸ch ®¸ng kÓ. Tãm l¹i, ta thÊy c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ngµy cµng cã hiÖu qu¶ h¬n. Bªn c¹nh viÖc ®µo t¹o nghÒ cho lao ®éng phæ th«ng, Trung t©m ®· giíi thiÖu cho häc sinh sau khi kÕt thóc kho¸ häcvµo dù tuyÓn t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt. C«ng t¸c ®µo t¹o gãp phÇn lµm gi¶m n¹n thÊt nghiÖp trong c¶ n­íc nãi chung vµ trong khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt nãi riªng. Thªm vµo ®ã, tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé gi¶ng d¹y cã chuyªn m«n cao, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu Trung t©m ®Æt ra. Cô thÓ: STT Hä tªn Tr×nh ®é Chuyªn m«n Sè tiÕt gi¶ng/ngµy Tæng sè tiÕt /kho¸ 1 Nghiªm Hoµng TuÊn §H Ngo¹i ng÷ 4 180 2 Ph¹m Hoµng Lan §H Kinh TÕ 4 160 3 Ng« V¨n Ho¸ §H Kinh TÕ 4 144 V-NhËn xÐt: Tr­íc thùc tr¹ng phÇn lín m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c d¹y nghÒ ®­îc trang bÞ tõ thêi bao cÊp ®· bÞ l¹c hËu, thiÕu thèn. §éi ngò gi¸o viªn d¹y nghÒ võa ®ang bÞ suy gi¶m vÒ sè l­îng, võa tôt hËu vÒ tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ, qu¶n lý vµ kh¶ n¨ng s­ ph¹m do qu¸ Ýt ®­îc chó ý bæ sung, ®µo t¹o l¹i. Trong c¶ n­íc, n¨m 1991, sè gi¸o viªn d¹y nghÒ cã 6300 ng­êi, tíi n¨m 1995 chØ cßn 4600 ng­êi ( trong ®ã 40% kh«ng ®ñ tiªu chuÈn quy ®Þnh ). §Æc biÖt vÒ néi dung ch­¬ng tr×nh,gi¸o ¸n ,tr­íc ®©y ®· cã thêi ®­îc x©y dùng t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ. Nh­ng do chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý, do sù tiÕn bé nhanh cña khoa häc c«ng nghÖ, nhiÒu nghÒ míi xuÊt hiÖn, c«ng t¸c d¹y nghÒ kh«ng theo kÞp, dÉn tíi bÞ ®éng, ®èi phã, bu«ng láng. Trong hÖ thèng d¹y nghÒ chÝnh quyvÉn ch­a cã quy m«, bµi b¶n ®­îc x©y dùng kü l­ìng. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ã, Trung t©m ®· phèi hîp víi c¸c Trung t©m d¹y nghÒ, tr­êng t­ thôc, më líp ®µo t¹o ng¾n h¹n cho lao ®éng ­u tiªn dµnh ®Êt cho khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt. So víi nh÷ng n¨m tr­íc ®©y, sè l­îng lao ®éng kü thuËt cã tay nghÒ, cã chuyªn m«n cao tr«ng ph¹m vi khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt ®· t¨ng lªn nhiÒu vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng, ®Æc biÖt lµ sè c«ng nh©n kü thuËt trong nhãm tuæi tõ 20 ®Õn 34 tuæi. Trong qu¸ tr×nh ®µo t¹o, Trung t©m ®· gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n do sù ph©n bæ kh«ng ®ång ®Òu vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng ë c¸c ®Þa ph­¬ng trong thµnh khu c«ng nghiÖp. HÇu hÕt, sè lao ®éng trong khu c«ng nghiÖp míi chØ tèt nghiÖp PTTH vµ Trung cÊp. MÆc dï lao ®éng cã t×nh ®é cao ®¼ng, ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc tuy ®· t¨ng lªn nhiÒu nh­ng vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thùc tÕ còng nh­ ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cho c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Riªng sè c«ng nh©n kü thuËt hoÆc sè c¸n bé kü thuËt trung cÊp ®· t¨ng lªn vÒ sè l­îng, nh­ng vÉn cßn qu¸ Ýt so víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®Æc biÖt cã sù mÊt c©n ®èi gi÷a c¸n bé ®¹i häc, c¸n bé trung häc vµ c«ng nh©n kü thuËt. Theo sè liÖu thèng kª ta cã: C«ng nh©n Trung häc chuyªn nghiÖp §¹i häc-Cao ®¼ng 0,6 0,83 1 Tû lÖ nµy mÊt c©n ®èi so víi ®éi ngò nh©n lùc trong x· héi, nhÊt lµ khi ®¹i bé phËn lao ®éng ®ang lµm viÖc víi quy tr×nh c«ng nghÖ nöa c¬ giíi vµ c¬ giíi. Víi tr×nh ®é s¶n xuÊt hiÖn nay, cÇn cã ®éi ngò nh©n lùc theo tû lÖ tr×nh ®é hîp lý nh­ sau: 1 kü s­, 5 ®Õn 10 kü thuËt viªn, 40 ®Õn 60 c«ng nh©n. Do ®ã, Trung t©m ®· kh¾c phôc mét phÇn ®¸ng kÓ trong ®iÒu chØnh tû lÖ tuyÓn sinh vµo c¸c hÖ ®µo t¹o vµ ®Æc biÖt lµ ®µo t¹o nghÒ cho lao ®éng trong khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt trªn ®Þa bµn Hµ Néi. PhÇn III Hoµn thiÖn c«ng t¸c ®µo t¹o & ph¸t triÓn nguån nh©n lùc I-Quan ®iÓm ®Þnh h­íng chiÕn l­îc vÒ ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: 1-Quan ®iÓm ®Þnh h­íng: Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ quèc s¸ch hµng ®Çu. §ã lµ quan ®iÓm nhÊt qu¸n ®­îc mäi ngµnh, mäi cÊp nhËn thøc ®óng ®¾n vµ vËn dông mét c¸ch s¸ng t¹o.Tr­íc hÕt, gi¸o dôc ph¶i mang tÝnh x· héi ho¸, lµ sù nghÖp cña toµn d©n. NhiÒu n¨m qua trong nh÷ng hoµn c¶nh khã kh¨n nh©n d©n ta ®· cã ®ãng gãp to lín ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Trong x· héi, quyÒn ®­îc h­ëng c¸c c¬ héi gi¸o dôc lµ mét quyÒn c¬ b¶n cña con ng­êi. Trong c¬ chÕ bao cÊp tr­íc kia, chi phÝ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®­îc c©n ®èi trong kÕ ho¹ch thèng nhÊt cña Nhµ n­íc. Trong c¬ chÕ míi, nhµ n­íc coi gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ mét phÇn quan träng trong hÖ thèng h¹ tÇng c¬ sá cña x· héi; nã ®­îc thiÕt lËp ®Ó kÕ thõa, tiÕp thu vµ më réng nh÷nggi¸ trÞ vÒ ®¹o ®øc, v¨n ho¸, khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ; n©ng cao d©n trÝ, ®µo t¹o nh©n tµi ®Ó ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña quèc gia. Nhµ n­íc tµi trî mét phÇn rÊt quan träng vÒ ng©n s¸ch cho gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Ngoµi c¸c bËc häc phæ cËp, mäi ng­êi ®i häc ph¶i ®ãng häc phÝ, ng­êi sö dông lao ®éng qua ®µo t¹o ph¶i chi phÝ cho ®µo t¹o; c¸c c¬ së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®­îc thu häc phÝ, chi phÝ chØ nghiªn cøu triÓn khai, t­ vÊn trong khu«n khæ quy ®Þnh cña nhµ n­íc; ng­êi nghÌo ë c¸c vïng khã kh¨n chËm ph¸t triÓn kh«ng cã ®iÒu kiÖn häc tËp. Nhµ n­íc vµ c¸c tæ chøc x· héi, c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch:miÔn phÝ, cÊp häc bæng, cho vay vèn, ®ång thêi ngµnh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tæ chøc c¸c lo¹i tr­êng, h×nh thøc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o phï hîp víi ®èi t­îng nµy. §Ó thùc hiÖn nghÞ quyÕt Trung ­¬ng II (kho¸ 8) vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc-®µo t¹o vµ nghÞ quyÕt Trung ­¬ng III (kho¸ 8) vÒ chiÕn l­îc c«ng t¸c c¸n bé trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cã hiÖu qu¶. Theo chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®Èy m¹nh c«ng t¸c gi¸o dôc vµ ®µo t¹o gãp phÇn tÝch cùc hoµn thµnh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸, Trung t©m dÞch vô viÖc lµm ®· phèi hîp víi c¸c Trung t©m kh¸c ë huyÖn Gia L©m, Sãc S¬n, §«ng Anh,.. ®Ó tæ chøc ®µo t¹o cho ng­êi lao ®éng ­u tiªn dµnh ®Êt cho c¸c khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt. 2-ChiÕn l­îc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: Trung t©m thèng nhÊt qu¶n lý c«ng t¸c x©y dùng ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ ®µo t¹o nghÒ nh»m chèng mäi biÓu hiÖn th­¬ng m¹i ho¸ gi¸o dôc, kh¾c phôc nh÷ng tiªu cùc, yÕu kÐm trong gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. Trung t©m cÊp b»ng, chøng chØ cho häc sinh sau khi kÕt thóc kho¸ häc. Trung t©m x©y dùng ch­¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch ®µo t¹o, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt. §ång thêi, qua viÖc ®µo t¹o, Trung t©m trang bÞ cho ng­êi lao ®éng cã tay nghÒ kü thuËt vµ chuyªn m«n nghiÖp vô cao ®Ó hä tham gia trùc tiÕp vµo d©y truyÒn s¶n xuÊt cña tõng c«ng ty trong khu c«ng nghiÖp. Nhê ®ã, Trung t©m ®· gãp phÇn lµm gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp trong khu c«ng nghiÖp tõ 72,5 xuèng cßn 55%. Thùc hiÖn nghiªm chØnh QuyÕt ®Þnh 874/TTg ngµy 20 th¸ng 11 n¨m 1996 vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é ®Ó trang bÞ kiÕn thøc cho ng­êi lao ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. §èi víi c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o nghÒ, Trung t©m t¨ng c­êng kiÓm tra, thanh tra chuyªn m«n cña gi¸o viªn gi¶ng d¹y. Trªn c¬ së ®ã, Trung t©m tæ chøc båi d­ìng vµ ®µo t¹o l¹i cho ®éi ngò c¸n bé gi¶ng d¹y. Trung t©m x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt ®Õn n¨m 2020, trong ®ã cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ huÊn luyÖn. Tuy vËy, do nguån nh©n lùc cßn h¹n chÕ, kinh nghiÖm cßn Ýt nªn kh«ng thÓ x©y dùng ngay mét hÖ thèng gi¸o dôc ®µo t¹o võa cã quy m« l¹i võa cã chÊt l­îng cao. §Ó ®¸p øng yªu cÇu vÒ sè l­îng, chÊt l­îng trong ®ã chó ý h¬n®Õn ph¸t triÓn vÒ sè l­îng th× ph¶i chÊp nhËn sù kh«ng ®ång ®Òu vÒ chÊt l­îng gi÷a c¸c bé phËn kh¸c nhau trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n. Song song víi viÖc më réng quy m« toµn bé hÖ thèng gi¸o dôc, cÇn tËp trung nguån lùc trong hÖ thèng tr­êng chuyªn, tr­êng träng ®iÓm, trung t©m chÊt l­îng cao ë c¸c bËc häc. Tr­íc m¾t hÖ thèng nµy cã quy m« nhá, trong ®ã thùc hiÖn chÆt chÏ, nghiªm tóc viÖc tuyÓn chän häc sinh, ®éi ngò gi¸o viªn vµ nh÷ng ng­êi qu¶n lý. HÖ thèng nµy cã quy m« nhá, trong ®ã thùc hiÖn chÆt chÏ, nghiªm tóc viÖc tuyÓn chän häc sinh, ®éi ngò gi¸o viªn vµ nh÷ng ng­êi qu¶n lý. HÖ thèng nµy ph¶i ®­îc quan t©m chØ ®¹o th­êng xuyªn, ®­îc ­u tiªn vÒ c¬ së vËt chÊt, kü thuËt, kinh phÝ cho ng­êi lao ®éng ®Ó båi d­ìng nh©n tµi, t¹o nªn nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ cao vµ hiÖn ®¹i - lùc l­îng ®éng lùc ph¸t triÓn khoa häc - kü thuËt, kinh tÕ x· héi, gãp phÇn chèng nguy c¬ tôt hËu. Cã thÓ nãi, hÖ thèng nµy lµ c¸c h¹t nh©n gióp viÖc n©ng cao chÊt l­îng cña c¶ hÖ thèng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. II-Hoµn thiÖn c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: 1-Môc tiªu ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: HiÖn nay, ë c¸c n­íc Ch©u ¸ ®ang vang lªn tiÕng chu«ng b¸o ®éng vÒ sù thiÕu hôt nghiªm träng lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é tay nghÒ vµ chuyªn m«n cao. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c quèc gia Ch©u ¸,nguyªn nh©n chÝnh cña t×nh h×nh nªu trªn kh«ng ph¶i do n¹n ch¶y m¸u chÊt x¸m mµ do c«ng t¸c ®µo t¹o kh«ng theo kÞp tr×nh ®é c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hiÖn nay. Do ®ã, ph­¬ng ¸n chÝnh lµ ph¶i ®Çu t­ m¹nh ®Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc c¶ vÒ quy m«, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶. Gi¸o dôc ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc lín,quy m« gi¸o dôc nhá bÐ, chÊt l­îng gi¸o dôc yÕu kÐm ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. §Ó ®¶m b¶o trong vßng 20 n¨m tíi, ViÖt Nam cã thÓ hoµn thµnh giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ph¶i thùc hiÖn c¸c môc tiªu c¬ b¶n ®Ó n©ng cao d©n trÝ, ®µo t¹o nh©n lùc vµ båi d­ìng nh©n tµi. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ®ã, môc tiªu chung cña gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tõ nay ®Õn hÕt n¨m 2020 nh­ sau: +Thø nhÊt, ë réng quy m« vµ hÖ thèng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®¹t tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. +Thø hai, n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o toµn diÖn. +Thø ba, båi d­ìng con ng­êi ViÖt Nam cã ®ñ phÈm chÊt, n¨ng lùc thùc hiÖn sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, cã vai trß xøng ®¸ng trong ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ. *Môc tiªu chung thÓ hiÖn th«ng qua hÖ thèng chØ tiªu ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o thêi kú 1995-2020 nh­ sau: STT CÊp häc 1995 2000 2010 2020 1 Häc sinh tiÓu häc (triÖu ng­êi) -Tû lÖ häc sinh ®i häc (%) 10,5 106 11,72 103 12,3 100 14,25 100 2 Häc sinh trung häc c¬ së (triÖu ng­êi) -Tû lÖ häc sinh ®i häc (%) 3,68 50 4,91 60 7,44 78 10,94 95 3 Häc sinh trung häc chuyªn ban vµ sau trung häc c¬ së (triÖu ng­êi) -Tû lÖ häc sinh ®i häc (%) 0,9 19 1,59 30 2,76 45 4,26 60 4 Sinh viªn ®¹i häc sau trung häc chuyªn ban (triÖu ng­êi) -Tû lÖ häc sinh ®¹i häc (%) 0,368 5,3 0,54 7 1,335 15 2,575 25 D©n trÝ lµ nÒn t¶ng ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn nh©n lùc. Môc tiªu chung cña d©n trÝ lµ: Thø nhÊt: Xo¸ n¹n mï ch÷, n©ng tû lÖ ng­êi tõ 15 tuæi trë lªn biÕt ch÷ tõ møc 89% hiÖn nay lªn møc 94% vµo n¨m 2000 vµ 97% vµo n¨m 2020; t¨ng tû lÖ thanh thiÕu niªn d­íi 23 tuæi ®i häc tõ 47% hiÖn nay lªn 60% vµo n¨m 2010 vµ 80% vµo n¨m 2020. Tõ ®ã n©ng sè n¨m ®i häc cña ng­êi lín tõ 25 tuæi trë lªn tõ 5,0 hiÖn nay lªn 9,0 n¨m vµo n¨m 2020 ( t­¬ng ®­¬ng møc cña Hµn Quèc hiÖn nay ). Thø hai: T¨ng tû lÖ häc sinh ®Õn c¸c tr­êng liªn tôc tõ n¨m 1995 ®Õn n¨m 2020. Thø ba: N©ng cao tû lÖ häc sinh ®¹i häc ë tuæi 17-23 tõ 2,2% ë møc hiÖn nay lªn 20% vµo n¨m 2010 vµ 25% vµo n¨m 2020, t¨ng vÒ sè l­îng nh÷ng ng­êi cã häc vÞ cö nh©n, cao häc, tiÕn sÜ, n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò nh÷ng nhµ khoa häc ë c¸c tr­êng trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §Ó chuÈn bÞ lùc l­îng lao ®éng cho x· héi, môc tiªu ®µo t¹o nguån nh©n lùc tËp trung vµo ®µo t¹o h­íng nghiÖp cho häc sinh mét c¸ch thiÕt thùc ®Ó cã kü n¨ng lao ®éng kü thuËt. Tû lÖ häc sinh ®­îc h­íng nghiÖp cÇn ph¶i t¨ng lªn liªn tôc tõ 10% hiÖn naylªn 20% vµ 30% vµo n¨m 2020. Lao ®éng cã tay nghÒ ®­îc ®µo t¹o theo nhiÒu h×nh thøc ngµnh nghÒ kh¸c nhau: hµn, s¬n, tiÖn, ®iÖn d©n dông,..; phÊn ®Êu ®Ó chøng chØ nghÒ cña ViÖt Nam ®­îc c«ng nhËn trong hiÖp héi c¸c n­íc Asean. N©ng tû lÖ lao ®éng ®­îc d¹y nghÒ tõ 12% hiÖn nay lªn 25% vµo n¨m 2000vµ 60% vµo n¨m 2020. Nh©n tµi lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn vµ cã t¸c ®éng thóc ®Èy tiÕn bé trong c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý, lµ ®éng lùc t¹o nªn nh÷ng thÕ m¹nh trong hîp t¸c vµ c¹nh tranh quèc tÕ. §Ó båi d­ìng nh©n tµi, cÇn x©y dùng hÖ thèng tr­êng chuyªn, tr­êng träng ®iÓm, trung t©m chÊt l­îng cao ë c¸c bËc häc, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2000 ë bËc phæ th«ng thuéc hÖ thèng nµy ph¶i ®¹t chÊt l­îng cao theo tiªu chuÈn quèc tÕ vµ ®Õn n¨m 2020 tû lÖ häc sinh ®ç vµo c¸c tr­êng ®¹i häc thuéc hÖ thèng nµy lªn tíi 20%. Bªn c¹nh ®ã, viÖc ®µo t¹o båi d­ìng nh©n tµi ë n­íc ngoµi còng rÊt quan träng cïng víi ®µo t¹o nh©n tµi trong n­íc. §Õn nay, sè l­îng sinh viªn, nghiªn cøu sinh ®i häc ë n­íc ngoµi ®­îc n©ng lªn ngang víi møc tr­íc n¨m 1990, cã kho¶ng 10% c¸n bé khoa häc kü thuËt, qu¶n lý chñ chèt trong c¸c ngµnh ®­îc ®µo t¹o ng¾n h¹n, n©ng lªn møc 20% vµo n¨m 2010 vµ 30% vµo n¨m 2020. C¸c môc tiªu gi¸o dôc vµ ®µo t¹o sÏ kh«ng thùc hiÖn ®­îc nÕu kh«ng cã ®éi ngò gi¸o viªn vµ c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc ®ñ m¹nh. Tr­íc hÕt ph¶i kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu gi¸o viªn mÇm non, mÉu gi¸o vµ tiÓu häc. Thø hai, kh¾c phôc t×nh tr¹ng hÉng hôt ®éi ngò gi¸o viªn cã tr×nh ®é cao, chuyªn m«n giái vµ dµy d¹n kinh nghiÖm; tÝch cùc ®µo t¹o ®éi ngò gi¸o viªn míi thay thÕ, th­êng xuyªn ®µo t¹o l¹i gi¸o viªn. Hµng n¨m, ph¶i tuyÓn 3500-4000 ng­êi vµo hÖ cao häc 1000-1500 nghiªn cøu sinh ®Ó ®Õn n¨m 2000 n­íc ta cã 10-11 ngh×n ng­êi cã häc vÞ th¹c sÜ, 4500-5000 ng­êi cã häc vÞ tiÕn sÜ. Ngoµi ra, Trung t©m dÞch vô viÖc lµm phèi hîp víi Trung t©m d¹y nghÒ ®Ó ®µo t¹o vµ cÊp chøng chØ cho tõ 2000-2500 lao ®éng phæ th«ng cã tr×nh ®é v¨n ho¸, nghÒ nghiÖp, ngo¹i ng÷ nhÊt ®Þnh phôc vô yªu cÇu cña nhµ ®Çu t­ trong c¸c khu c«ng nghiÖp vµo n¨m 2000. §ång thêi, Trung t©m còng tiÕn hµnh ®µo t¹o l¹i cho c¸c häc viªn ®· qua líp ®µo t¹o nh­ng kh«ng theo kÞp víi d©y chuyÒn s¶n xuÊt cña c«ng ty yªu cÇu. ViÖc ®µo t¹o nµy nh»m n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ, chuyªn m«n cho ng­êi lao ®éng. H¬n n÷a, ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc lµ ph¶i kÕt hîp gi¸o dôc víi nghiªn cøu khoa häc, xo¸ bá m« h×nh gi¸o dôc theo kiÓu hµn l©m. C¸c tr­êng ®¹i häc ph¶i trë thµnh c¸c trung t©m nghiªn cøu ®Çu ngµnh cña hÖ thèng c¸c c¬ quan nghiªn cøu khoa häc ®Õn c¸c nghiªn cøu øng dông triÓn khai ®Ó phôc vô c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. 2-C¸c gi¶i ph¸p chÝnh thùc hiÖn: Môc tiªu c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cã trë thµnh thùc hiÖn ®­îc hay kh«ng phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh­ nhËn thøc, c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn, kh¶ n¨ng néi sinh vµ ngo¹i sinh, trong ®ã c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn cã vÞ trÝ rÊt quan träng. Do vËy, §¹i héi VIII cña §¶ng ®· chØ râ môc tiªu vÒ c«ng t¸c d¹y nghÒ thêi kú 1998-2000. §ã còng lµ xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ®­îc häc nghÒ cña nh©n d©n-tr­íc hÕt lµ líp trÎ, b­íc vµo tuæi lao ®éng. §ång thêi, tõ yªu cÇu n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc võa ®­îc t¸i lËp trùc thuéc Bé Lao ®éng-Th­¬ng Binh vµ X· héi ph¶i lµm g× vµ lµm thÕ nµo ®Ó cïng c¸c cÊp c¸c ngµnh nhanh chãng kh¾c phôc ®­îc sù yÕu kÐm, bÊt cËp trong c«ng t¸c nµy hiÖn nay hoµn thµnh tèt nhiÖm vô ®­îc giao? §Ó tr¶ lêi ®Çy ®ñ ph¶i ®Ò ra mét ph­¬ng ¸n kkh¶ thi, tr×nh chÝnh phñ phª duyÖt vµ thùc hiÖn. Trong khu«n khæ bµi viÕt nµy, em chØ cã thÓ nªu mét sè ®Þnh h­íng kh¸i qu¸t nhÊt. a-VÒ quan ®iÓm: *C«ng t¸c d¹y nghÒ nh»m n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc, lµ yÕu tè gãp phÇn quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §©y lµ vÊn ®Ò x©y dùng c¬ së h¹ tÇng x· héi - thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh. Bëi vËy, chuyÓn sang c¬ chÕ míi, Nhµ n­íc kh«ng thÓ coi nhÑ mµ tr¸i l¹i cÇn quan t©m h¬n tíi viÖc ®Þnh h­íng, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, ®Çu t­ nguån nh©n lùc vµ qu¶n lý tè h¬n c«ng t¸c nµy. *Sù ®æi míi trong c¬ chÕ thÞ tr­êng cÇn x· héi ho¸ c«ng t¸c d¹y nghÒ. C¸c cÊp c¸c ngµnh, c¸c ®oµn thÓ, quÇn chóng, tr­êng c«ng, tr­êng t­, c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¶ quèc tÕ cÇn vµ cã ®iÒu kiÖn ®Òu tham gia vµo sù nghiÖp nµy. TÊt nhiªn vÉn cã sù ph©n giao ph¹m vi, tr¸ch nhiÖm râ rµng. C¸c tr­êng d¹y nghÒ chÝnh quy do nhµ n­íc ®Çu t­, qu¶n lý vµ gi÷ vai trß chñ ®¹o. Nhµ n­íc còng cÇn thèng nhÊt qu¶n lý vÒ quy ho¹ch, c¬ cÊu vµ chÊt l­îng ®µo t¹o th«ng qua hÖ thèng tiªu chuÈn nghÒ, gi¸o tr×nh, gi¸o ¸n mÉu, víi tõng cÊp häc, g¾n víi c¸c lo¹i b»ng cÊp chøng chØ. *C«ng t¸c d¹y nghÒ ph¶i lÊy chÊt l­îng lµm träng, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng thùc hµnh. ChÊt l­îng ®µo t¹o ph¶i do ng­êi sö dông ®¸nh gi¸, th«ng qua tû lÖ sè häc sinh ra tr­êng cã viÖc lµm ®óng nghÒ. Bëi vËy, tr­íc m¾t, mÆc dï søc Ðp vÒ sè l­îng ,quy m« ®µo t¹o rÊt lín, nh­ng vÉn ph¶i tËp trung chñ yÕu nguån lùc vµo kiÖn toµn cñng cè c¸c c¬ së d¹y nghÒ hiÖn cã, viÖc më thªm c¸c c¬ së míi ph¶i lµm tõng b­íc, trªn c¬ së x©y dùng tæng thÓ. b-C¸c gi¶i ph¸p chÝnh: *Tæng côc d¹y nghÒ ®i vµo ho¹t ®éng tõ ngµy 1 th¸ng 7 n¨m 1998, cÇn b¾t tay ngay vµo cïng c¸c cÊp c¸c ngµnh nghiªn cøu x©y dùng tr×nh ChÝnh phñ, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch vÒ c«ng t¸c d¹y nghÒ cho giai ®o¹n 1998-2000 vµ nh÷ng b­íc tiÕp theo. Trªn c¬ së b¸m s¸t vµ phôc vô cho chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¶ n­íc, cña tõng ngµnh, tõng ®Þa ph­¬ng. Néi dung quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, kh«ng chØ ho¹ch ®Þnh vÒ quy m« chÊt l­îng ®µo t¹o, mµ cÇn chØ râ ph­¬ng ¸n bè trÝ hÖ thèng c¸c tr­êng d¹y nghÒ: Trung ­¬ng ( trùc tiÕp lµ Tæng côc d¹y nghÒ), n¾m c¸c tr­êng nµo cÊp nµo ? Ch¼ng h¹n, Trung ­¬ng cÇn qu¶n lý mét sè c¬ së d¹y nghÒ kü thuËt cao, trùc tiÕp cung øng lao ®éng cho c¸c thµnh phè trùc thuécTrung ­¬ng, c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung, c¸c khu chÕ xuÊt.. Trung ­¬ng còng cÇn trùc tiÕp qu¶n lý c¸c tr­êng s­ ph¹m nghÒ ®Ó n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò gi¸o viªn. Cßn c¸c ng¸nh s¶n xuÊt, c¸c ®Þa ph­¬ng cÇn n¾m nh÷ng tr­êng cô thÓ. Mçi tØnh, vïng nªn bè trÝ tæ chøc c¸c tr­êng d¹y nghÒ riªng ®Ó ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc cña c¸c doanh nghiÖp trong khu vùc ®ã cÇn. Tuy nhiªn, c¸c tr­êng d¹y nghÒ ph¶i ®­îc quy ho¹ch vµ cã kÕ ho¹ch d¹y nghÒ ®óng ®¾n,phï hîp th× khi ®ã c¸c biÖn ph¸p ®Çu t­ nguån lùc, t¨ng c­êng qu¶n lý míi cã kh¶ thi vµ cã hiÖu qu¶. *C«ng t¸c d¹y nghÒ cÇn sím ®­îc æn ®Þnh vµ t¨ng c­êng vÒ tæ chøc c¸n bé. Thñ t­íng ChÝnh phñ giao chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ d¹y nghÒ, vµ thµnh lËp l¹i Tæng côc d¹y nghÒ trùc thuéc Bé lao ®éng-Th­¬ng Binh vµ x· héi, lµ b­íc khëi ®Çu quyÕt ®Þnh,t¹o thuÖn lîi thùc thi tèt c«ng t¸c nµy. Do sù nghiÖp d¹y nghÒ lµ cña toµn d©n,c¸c cÊp,c¸c ngµnh theo sù h­íng dÉn cña ChÝnh phñ, cÇn quan t©m, h×nh thµnh sím vÒ tæ chøc ®iÒu ®éng bè trÝ nh÷ng c¸n bé cã tµi, cã ®øc vµ t©m huyÕt ®¶m nhiÖm c«ng viÖc. *§i ®«i víi nh÷ng biÖn ph¸p x©y dùng quy ho¹ch, kÕ ho¹ch lµ biÖn ph¸p x©y dùng tiªu chuÈn ®Ó h­íng dÉn vµ qu¶n lý thèng nhÊt c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ nh­: hÖ thèng danh môc nghÒ, c«ng nghÖ d¹y nghÒ cho tõng lo¹i b»ng cÊp chøng chØ, gi¸o tr×nh gi¸o ¸n mÉu; hÖ thèng kiÓm ®Þnh chÊt l­îng.. ChØ sím cã c¸c v¨n b¶n ph¸p quy trªn th× c«ng t¸c d¹y nghÒ míi ®i vµo nÒ nÕp, ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ tr¸nh ®­îc tiªu cùc. *Nhµ n­íc cÇn t¨ng c­êng vµ ­u tiªn ®Çu t­ cho c«ng t¸c d¹y nghÒ. Ngoµi ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p huy ®éng vèn tõ c¸c nguån kh¸c nh­: giao cho c¸c ®Þa ph­¬ng dµnh quü ®Êt cho viÖc x©y dùng c¬ së d¹y nghÒ, huy ®éng ®ãng gãp cña ng­êi häc, cña ng­êi sö dông lao ®éng; lång ghÐp c«ng t¸c d¹y nghÒ víi c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ x· héi kh¸c ( ch­¬ng tr×nh quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ); cho phÐp sö dông nguån vèn vay hoÆc tµi trî cña c¸c tæ chøc quèc tÕ cho c«ng t¸c d¹y nghÒ. *Gi¶i ph¸p cã ý nghÜa quan träng: Gi¶i ph¸p c¬ b¶n l©u dµi lµ cÇn sím thiÕt lËp ®­îc mét hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®ång bé khuyÕn khÝch c«ng t¸c häc nghÒ vµ d¹y nghÒ nh­: c¸c chÝnh s¸ch g¾n d¹y nghÒ víi sö dông, víi viÖc, lµm, theo c¸c quy ®Þnh trong Bé luËt lao ®éng; c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch gi¸o viªn d¹y nghÒ; chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch më c¸c c¬ së d¹y nghÒ ë n«ng th«n, miÒn nói;ph©n cÊp tr¸ch nhiÖm quyÒn h¹n gi÷a Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng trong c«ng t¸c d¹y nghÒ. Ngoµi ra, Nhµ n­íc cÇn ph¶i ch¨m lo tíi ®êi sèng cña ®éi ngò gi¸o viªn; c¶i c¸ch chÕ ®é tiÒn l­¬ng,phô cÊp vµ n©ng cao vÞ trÝ x· héi cho ng­êi d¹y häc. III-Mét sè kiÕn nghÞ vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: Tr­íc khi ®­a ra kiÕn nghÞ vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong c¶ n­íc nãi chung vµ trong khu c«ng nghiÖp nãi riªng, chóng ta cÇn hiÓu râ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: 1-Nh÷ng tån t¹i vµ th¸ch thøc cña c«ng t¸c d¹y nghÒ: a-Nh÷ng tån t¹i: ViÖc ®µo t¹o nghÒ ë n­íc ta hiÖn nay cßn manh món, t¶n m¹n, ch­a theo mét quy tr×nh mang tÝnh chiÕn l­îc l©u dµi trong viÖc t¹o lËp mét ®éi ngò lao ®éng ký thuËt vµ c«ng nghÖ trÎ ®¸p øng ®ßi hái ngµy cµng cao cña nÒn kinh tÕ. MÆc dï viÖc d¹y nghÒ ë c¸c Bé, ngµnh vÉn ®ang tiÕn hµnh nh­ng do nhu cÇu vµ viÖc lµm. VÒ khÝa c¹nh tù t¹o viÖc lµm, mét sè c¬ së d¹y nghÒ cßn ®¸p øng ®­îc, nh­ng khi nhu cÇu ®ßi hái cã kü thuËt cao h¬n phï hîp víi d©y truyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i th× l¹i hoµn toµn kh«ng tho¶ m·n hoÆc ph¶i ®µo t¹o l¹i. ChÝnh viÖc ®µo t¹o nh­ vËy võa g©y tèn kho¶ng thêi gian cña viÖc d¹y nghÒ mµ hiÖu qu¶ ch­a cao vµ kh«ng thiÕt thùc. T¹i khu vùc n«ng th«n còng ®ang ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu ngµy cµng cao cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ®èi víi ®µo t¹o lùc l­îng c«ng nh©n kü thuËt vµ c«ng nghÖ. HiÖn nay, c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp n«ng th«n ®ang cã xu h­íng ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, quy m« vµ thiÕt bÞ s¶n xuÊt còng nh­ chÊt l­îng s¶n phÈm cßn nhiÒu mÆt h¹n chÕ. Lùc l­îng lao ®éng kü thuËt vµ c«ng nghÖ n«ng th«n cßn nhiÒu mÆt h¹n chÕ. Lùc l­îng lao ®éng kü thuËt vµ n«ng th«n cÇn ®­îc ®µo t¹o l¹i v× trong tæng sè 31,8 triÖu lao ®éng ë khu vùc nµy hiÖn cã tíi 29,4 triÖu ch­a qua ®µo t¹o. §a sè thî trong c¸c c¬ së s¶n xuÊt lµ do kÌm cÆp, tù häc vµ tÝch luü kinh nghiÖm. NÕu ®Æt vÊn ®Ò lµ n¬i ®©y ph¶i ®æi míi c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ, c¶i tiÕn quy m« s¶n xuÊt vµ kü thuËt hiÖn ®¹i h¬n th× sè lao ®éng cò vµ míi sÏ ®­îc ®µo t¹o ë ®©u, häc nghÒ nh­ thÕ nµo vµ ch­¬ng tr×nh d¹y nghÒ cho lao ®éng trÎ n«ng th«n ra sao? §©y còng lµ cã thÓ xem nh­ mét vÊn ®Ò bøc xóc trong ch­¬ng tr×nh d¹y nghÒ cho thanh niªn n«ng th«n trong thêi gian tíi mµ kh«ng thÓ ®Ò cËp. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, viÖc ®µo t¹o lùc l­îng c«ng nh©n kü thuËt nÕu chØ tËp trung vµo khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc nh­ tr­íc ®©y th× sÏ kh«ng thÓ b¶o ®¶m ®­îc do h¹n chÕ kinh phÝ. Bµi häc cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­: Singapore, Th¸i Lan, In®onesia, Hµn Quèc, §µi Loan,..cho thÊy: thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh gi÷ vai trß hÕt søc quan träng trong ®µo t¹o còng nh­ ®µo t¹o l¹i vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. b-Nh÷ng th¸ch thøc cña c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: Quy m« n¨ng lùc ®µo t¹o tÝnh ®Õn n¨m 2000 kh«ng t¨ng kÞp theo môc tiªu do §¹i héi VIII cña §¶ng ®Ò ra. §ång thêi, còng kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu häc nghÒ ngµy cµng lín cña toµn x· héi ( hµng n¨m c¶ n­íc cã 90 v¹n häc sinh tèt nghiÖp PTTH vµ THCS, kh«ng vµo ®­îc c¸c tr­êng ®¹i häc, trung häc chuyªn nghiÖp.. cÇn ®­îc d¹y nghÒ tr­íc khi b­íc vµo cuéc ®êi lao ®éng, ch­a kÓ nhu cÇu båi d­ìng ®µo t¹o l¹ilùc l­îng lao ®éng hiÖn cã ). Thªm vµo ®ã, c¸c c¬ së d¹y nghÒ khã ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vÒ c«ng nh©n, kü thuËt cho c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, c¸c c«ng ty xuÊt khÈu lao ®éng vµ c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ ë mét sè ngµnh nghÒ míi, kü thuËt cao. Víi quy m« n¨ng lùc d¹y nghÒ hiÖn nay, nÕu kh«ng kÞp thêi n©ng cao vÒ chÊt l­îng, ®æi míi vÒ c¬ cÊu nghÒ, ®µo t¹o g¾n víi thÞ tr­êng lao ®éng - th× vÉn kh«ng cã ng­êi häc, hoÆc cã nh­ng chÊt l­îng thÝ sinh kh«ng ®¶m b¶o. V× thÕ, vÉn tiÕp tôc t×nh tr¹ng võa thõa, võa thiÕu lao ®éng. Häc sinh sau khi tèt nghiÖp ra tr­êng khã t×m ®­îc viÖc lµm. Tõ thùc tÕ ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé,c«ng nh©n kü thuËt trÎ hiÖn nay, ta thÊy næi bËt lªn mét sè t×nh tr¹ng sau ®©y: Mét lµ, hÇu hÕt sè thanh niªncã kh¶ n¨ng ( c¶ vÒ tinh thÇn lÉn häc lùc ) ®Òu muèn vµo ®¹i häc vµ muèn häc cao h¬n. T©m lý chung lµ kh«ng muèn häc trung häc kü thuËt hoÆc c«ng nh©n kü thuËt. HËu qu¶ nh­ ®· nãi lµ ë nhiÒu n¬i, nhiÒu lóc c¸n bé cã tr×nh ®é ®¹i häc l¹i nhiÒu h¬n sè c¸n bé trung cÊp vµ c«ng nh©n kü thuËt bËc cao. Hai lµ, sù ph©n biÖt gi÷a hÖ thèng ®µo t¹o l¹i trung cÊp vµ c«ng nh©n kü thuËt cßn ch­a râ rµng. Sù kh«ng ph©n biÖt ®ã, thÓ hiÖn ë møc l­¬ng gÇn nh­ t­¬ng ®ång ( thËm chÝ c¸n bé kü thuËt trung cÊp thÊp h¬n c«ng nh©n ). Ngoµi ra, c«ng viÖc ®«i khi l¹i rÊt gièng nhau ( trõ mét sè ngµnh nh­ y d­îc..). Tõ ®ã dÉn ®Õn t©m lý ®èi víi häc sinh trÎ lµ häc c«ng nh©n kü thuËt bËc cao h¬n lµ ®i trung cÊp, v× thêi gian ®µo t¹o gÇn nh­ nhau, c«ng viÖc ®«i khi l¹i tèt h¬n cho b¶n th©n sau khi ra tr­êng vµ hµnh nghÒ. Ba lµ, hÖ thèng qu¶n lý ®µo t¹o l¹i c«ng nh©n cßn chËm ®æi míi vµ kh«ng linh ho¹t trong bèi c¶nh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. V× sù ®ßi hái ë ng­êi c«ng nh©n hiÖn ®¹i kh«ng chØ ë tay nghÒ mµ cßn c¶ ë thÓ lùc vµ trÝ lùc, v× ®iÒu ®ã cã liªn quan ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm vµ n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bèn lµ, trong ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt vµ c«ng nghÖ cña ta hiÖn nay cßn cã nhiÒu ng­êi mï ch÷ vµ ch­a cã b»ng cÊp. Thùc tÕ, ë tÊt c¶ c¸c n­íc tiªn tiÕn, mäi c«ng viÖc dï ®¬n gi¶n nhÊt vÉn cÇn qua ®µo t¹o, chØ nh­ vËy míi n©ng cao ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm. §ång thêi lµm t¨ng tÝnh n¨ng ®éng cña ®éi ngò lao ®éng ®Ó hä cã c¬ héi th¨ng tiÕn trong nghÒ nghiÖp. N¨m lµ, ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt vµ c«ng nghÖ cña ta, tÝnh ®¬n nghÒ cßn phæ biÕn trong khi thùc tÕ muèn cã viÖc lµm th­êng xuyªn cÇn ph¶i giái mét nghÒ vµ biÕt nhiÒu nghÒ. §iÒu nµy cã ®­îc kh¾c phôc hay kh«ng hoµn toµn phô thuéc vµo tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ kü n¨ng ®µo t¹o ®éi ngò lao ®éng nµy nh­ thÕ nµo trong thêi gian tíi. 2-Mét sè kiÕn nghÞ: *TiÕp tôc t¨ng c­êng ®µo t¹o c¸n bé cã tr×nh ®é kü thuËt cao ®¸p øng cho c¸c ngµnh kinh tÕ x· héi theo h­íng chuyªn s©u vµ giái trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, c«ng nghÖ, n©ng dÇn tæng sè c¸n bé ®¹i häc tÝnh trªn mét v¹n d©n ®ang cßn thÊp nh­ hiÖn nay. *Ph¸t huy vµ tËn dông c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o do n­íc ngoµi tµi trî, gåm ®µo t¹o trong n­íc vµ ®µo t¹o ngoµi n­íc, kinh phÝ do phÝa n­íc ngoµi chÞu, gióp ta võa n¨m b¾t ®­îc kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi nhÊt võa cã thÓ b¾t tay ngay vµo s¶n xuÊt vµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt khi ra tr­êng. *CÇn cã sù ®µo t¹o c©n ®èi vÒ tû lÖ gi÷a c¸n bé cã tr×nh ®é ®¹i häc, trung häc kü thuËt vµ c«ng nh©n cã tay nghÒ cao, gi¶m m¹nh sù mÊt c©n ®èi hiÖn thêi. MÆt kh¸c, cÇn ph¶i cã h­íng ®iÒu chØnh sím th× míi ph¸t huy ®­îc tiÒm n¨ng thùc sù cña nguån nh©n lùc. *Xem xÐt vµ ®iÒu chØnh l¹i hÖ thèng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nh»m cã ®­îc sè l­îng vµ chÊt l­îng phï hîp víi nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña ®Êt n­íc. HiÖn t¹i, hÖ thèng ®µo t¹o ë n­íc ta nh×n chung do Bé chñ qu¶n qu¶n lý, ngoµi ra cßn cã c¸c ®Þa ph­¬ng. GÇn ®©y, khu vùc t­ nh©n còng më c¸c tr­êng d¹y nghÒ, ®µo t¹o nghÒ (®Æc biÖt lµ ë c¸c ®« thÞ lín nh­ Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh,..). Nhµ n­íc kh«ng kiÓm so¸t ®­îc qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y vµ chÊt l­îng, dÉn ®Õn viÖc ®µo t¹o t¶n m¹n, chÊt l­îng kh«ng cao, ng­êi lao ®éng mÊt nhiÒu thêi gian häc nghÒ nh­ng vÉn ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc. §©y chÝnh lµ chç yÕu nhÊt trong kh©u ®µo t¹o nghÒ hiÖn nay, cÇn kÞp thêi chÊn chØnh. PhÇn kÕt luËn Trung t©m dÞch vô viÖc lµm gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt trªn ®Þa bµn Hµ Néi. §Ó cã ®éi ngò lao ®éng giái ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Cïng víi c¸c biÖn ph¸p cñng cè t¨ng c­êng c«ng t¸c d¹y nghÒ, khuyÕn khÝch vÒ vËt chÊt víi ng­êi häc, ng­êi d¹y, chóng ta còng cÇn quan t©m kh¬i dËy c¸c h×nh thøc khuyÕn khÝch ®éng viªn vÒ tinh thÇn - h­íng d­ luËn x· héi vµo t«n vinh cña nh÷ng ng­êi thî giái, cã t©m víi nghÒ. Dùa trªn thùc tÕ ViÖt Nam lµ n­íc cã thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi thÊp, ®«ng d©n víi tû lÖ t¨ng tr­ëng d©n sè hµng n¨m cao, ë møc 2%. ¸p lùc vÒ häc sinh trong ®é tuæi ®i häc ®ang t¨ng lªn nhanh chãng lµm cho ng©n s¸ch gi¸o dôc trë thµnh mét g¸nh nÆng cña x· héi. §ång thêi, chi phÝ cho gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lµ g¸nh nÆng ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn. Bµi to¸n ®Æt ra lµ ph¶i lùa chän môc tiªu vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thÝch hîp. Tr­íc nh÷ng th¸ch thøc cña thêi ®¹i, chóng ta ph¶i lùa chän ­u tiªn ph¸t triÓn gi¸o dôc. Bªn c¹nh c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý vµ sö dông nguån nh©n lùc ®­îc lång ghÐp vµo c¸c chÝnh s¸ch x· héi nh­: ChÝnh s¸ch viÖc lµm, chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng, c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn phóc lîi x· héi. ë n­íc ta, hÖ thèng ®µo t¹o ngµnh nghÒ rÊt ®a d¹ng. Bëi v× tuú theo c«ng viÖc cña tõng n¬i, ch¼ng h¹n nh­: Cã vïng th× ®µo t¹o nghÒ n»m trong hÖ thèng gi¸o dôc, nh­ng ë mét sè n­íc kh¸c, gi¸o dôc ngµnh nghÒ l¹i n»m trong c¸c c«ng ty, c¸c xÝ nghiÖp. Cã sù ph©n ®Þnh râ rÖt vÒ tr¸ch nhiÖm cña hai bé phËn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®­îc nhËn thøc nh­ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó kh¶ n¨ng thÝch øng cña l­îng lao ®éng ®èi víi viÖc qu¶n lý ®µo t¹o nghÒ. Do ®ã, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®­îc nhËn thøc nh­ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng thÝch øng cña l­îng lao ®éng víi c¸c kü thuËt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt lu«n thay ®æi t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng lo¹t c¸c s¶n phÈm chÊt l­îng cao vµ ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i. Tuy nhiªn, ngoµi viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc tuyÓn dông lao ®éng cho khu c«ng nghiÖp vµ chÕ xuÊt, Trung t©m dÞch vô viÖc lµm kh«ng thÓ kh«ng chó träng tíi c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc v× ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng yÕu tè hÕt søc quan träng; nã cã t¸c dông võa hç trî, võa thóc ®Èy, võa ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn c©n ®èi ®ång bé vµ v÷ng ch¾c cña khu c«ng nghiÖp nãi riªng vµ cña c¶ n­íc nãi chung. H¬n n÷a, s¶n phÈm cña ®µo t¹o lµ tÝnh hiÖu qu¶ cña nã cã t¸c dông l©u dµi. Do vËy, ®Ó n©ng cao c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, gi¸o dôc cÇn ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸ t­ t­ëng. Cã thÓ thÊy r»ng Trung t©m dÞch vô viÖc lµm tr­íc hÕt ph¶i x©y dùng ®­îc chiÕn l­îc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, nhanh chãng triÓn khai thùc hiÖn ®ång bé nh÷ng gi¶i ph¸p ®­a ra. Ch¾c ch¾n trong mét t­¬ng lai kh«ng xa, Trung t©m dÞch vô viÖc lµm sÏ cã mét vÞ trÝ xøng ®¸ng trªn ®Þa bµn Hµ Néi nãi riªng vµ c¶ n­íc nãi chung. NÕu chóng ta coi khoa häc c«ng nghÖ lµ ®éng lùc vµ lµ nÒn t¶ng th× viÖc coi träng c«ng t¸c ®µo t¹o, huÊn luyÖn nh­ yÕu tè quyÕt ®Þnh t¹o ra nguån ®éng lùc ®ã.VÊn ®Ò nµy cßn lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi Trung t©m dÞch vô viÖc lµm, ®Ó thùc hiÖn ®­îc tèt cßn n¶y sinh liªn quan ®Õn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò. Song, vÊn ®Ò c¬ b¶n, thiÕt yÕu ®ßi hái Trung t©m dÞch vô viÖc lµm ph¶i cã quyÕt t©m cao, ®Æt môc tiªu lîi nhuËn lªn hµng ®Çu kÕt hîp víi c¸c chÝnh s¸ch t¹o c¬ héi cña Ch×nh phñ. Nh­ vËy, Trung t©m dÞch vô viÖc lµm gãp phÇn vµo xu thÕ ph¸t triÓn chung cña thêi ®¹i vµ sù ph¸t triÓn ®ã sÏ lu«n g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn chung cña c¶ n­íc. Chuyªn ®Ò thùc tËp cña em ®· hoµn thµnh nhê sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña gi¸o viªn h­íng dÉn vµ Ban gi¸m ®èc cïng víi phßng ®µo t¹o cña Trung t©m dÞch vô viÖc lµm ®· cung cÊp tµi liÖu. MÆc dï em ®· rÊt cè g¾ng nh­ng vÉn cã nh÷ng h¹n chÕ ch­a thÓ kh¾c phôc ®­îc nh­: cßn nhiÒu ý kiÕn chñ quan c¸ nh©n trong khi ®ã thêi gian nghiªn cøu l¹i h¹n hÑp khiÕn cho bµi lµm cã thÓ thiÕu tÝnh logic vµ h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng ¸p dông vµo thùc tÕ. Ngoµi ra, chuyªn ®Ò cßn nhiÒu thiÕu sãt mµ sinh viªn ch­a tù thÊy ®­îc. Do vËy, em rÊt mong sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ b¹n ®äc. Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n thÇy c« gi¸o vµ c¸c anh trong Ban gi¸m ®èc Trung t©m ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ nh©n lùc - Tr­êng ®¹i häc Kinh TÕ Quèc D©n, PGS.PTS Ph¹m §øc Thµnh - Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc - 1995. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ lao ®éng - Tr­êng §¹i häc kinh tÕ Thµnh phè Hå ChÝ Minh,TrÇn Kim Dung. Qu¶n trÞ nh©n sù, NguyÔn H÷u Th©n, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª - 1996. Qu¶n trÞ nguån nh©n lùc, Paul Hersey - Kenbianchard, Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 1995 ( s¸ch dÞch ). Ph¸t huy nguån nh©n lùc - yÕu tè con ng­êi trong s¶n xuÊt kinh doanh, §Æng Vò Ch­ - Ng« V¨n QuÕ, Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. Contem porary, labor Economic, fourth edition, compell. The Management of Human resources, David cherrington, prentice hall International, Ine - 1995. Personel - Human Resources Management, maxixell Mac Mi Uan, Inc -1990. Nh÷ng chÆng ®­êng lÞch sö cña Trung t©m dÞch vô viÖc lµm. B¸o c¸o ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng tõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 1999. NghÞ quyÕt trung ­¬ng II - Kho¸ VIII. NghÞ quyÕt trung ­¬ng III- Kho¸ VIII. NghÞ ®Þnh sè 90/CP Ngµy 15.12.1995 NghÞ ®Þnh sè 72/CP Ngµy 31.10.1997 NghÞ ®Þnh sè 36/CP ngµy 24.4.1997 QuyÕt ®Þnh uû quyÒn 1414/L§TB -XH. Sè liÖu d©n sè cña Tæng côc thèng kª. KÕ ho¹ch ®µo t¹o lao ®éng cña Ban Qu¶n lý c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt Hµ Néi. KÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cña Trung t©m dÞch vô viÖc lµm. KÕ ho¹ch ®µo t¹o lao ®éng cña Trung t©m d¹y nghÒ huyÖn §«ng Anh. KÕ ho¹ch ®µo t¹o lao ®éng cña Trung t©m d¹y nghÒ huyÖn Sãc S¬n. Cïng c¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan ®Õn chuyªn ®Ò thùc tËp. Ngoµi ra cßn tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c anh trong Ban gi¸m ®èc vµ phßng ®µo t¹o Trung t©m dÞch vô viÖc lµm.