Liên kết vùng trong phát triển du lịch ở khu vực Bắc Miền Trung: Ý tưởng tiếp cận và gợi ý chính sách

3Liªn kÕt vïng trong ph¸t triÓn du lÞch ë khu vùc B¾c miÒn Trung: ý t­ëng tiÕp cËn vµ gîi ý chÝnh s¸ch trÇn ngäc ngo¹n Hµ Huy Ngäc ¾c Trung Bé (BTB) gåm 6 tØnh (Thanh Ho¸, NghÖ An, Hµ TÜnh, Qu¶ng B×nh, Qu¶ng TrÞ vµ Thõa Thiªn HuÕ) víi diÖn tÝch kho¶ng 51.525,9 km2, d©n sè 10.090,4 ng­êi, víi bê biÓn kÐo dµi kho¶ng h¬n 700 km2, cã nhiÒu b·i t¾m ®Ñp. Vïng BTB cã nguån tµi nguyªn ®a d¹ng, phong phó, cã nhiÒu danh lam, th¾ng c¶nh vµ di s¶n v¨n ho¸, di s¶n thiªn nhiªn ®éc ®¸o. Víi vÞ trÝ ®Þa lÝ n»m kÒ bªn vïng KTT§ B¾c bé vµ vïng KTT§ miÒn Trung; cã vÞ trÝ “®Þa-chiÕn l­îc” n»m trªn trôc giao th«ng B¾c-Nam; Hµnh lang xuyªn vµ Hµnh lang kinh tÕ §«ng T©y. TÊt c¶ ®· t¹o nªn cho khu vùc B¾c Trung Bé nh÷ng tiÒm n¨ng lín vÒ ph¸t triÓn du lÞch. Ngµnh c«ng nghiÖp “kh«ng khãi” ®· ®ãng gãp lín cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ n©ng cao thu nhËp cho ng­êi d©n ë khu vùc. Tuy nhiªn, trong thêi gian qua sù ph¸t triÓn du lÞch ë BTB vÉn cßn manh món, nhá lÎ, thiÕu sù liªn kÕt gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng trong vïng. Trªn thùc tÕ, chÝnh quyÒn cÊp tØnh hÇu nh­ chØ chó träng ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng, Ýt chó träng vµ còng kh«ng biÕt b¾t ®Çu tõ ®©u ®Ó chó träng ph¸t triÓn kinh tÕ vïng. Còng v× thÕ, du lÞch vïng BTB vÉn ch­a thùc sù ph¸t huy hÕt ®­îc nh÷ng tiÒm n¨ng “trêi phó”, ch­a t¹o ®­îc søc c¹nh tranh m¹nh mÏ. Do ®ã, trong giai ®o¹n tíi, viÖc tæ chøc l¹i ngµnh du lÞch, n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶, ®Èy m¹nh liªn kÕt kinh tÕ vïng BTB, cÇn ph¶i coi lµ “®ét ph¸” ®Ó t¹o nÒn t¶ng míi cho sù ph¸t triÓn du lÞch cña Vïng nãi riªng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña Vïng nãi chung. 1. Nh÷ng ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho liªn kÕt vïng trong ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi vµ du lÞch ë vïng B¾c Trung Bé 1.1. N»m trªn vÞ trÝ “®Þa - chiÕn l­îc” trªn trôc giao th«ng B¾c - Nam; Hµnh lang xuyªn ¸ vµ Hµnh lang kinh tÕ §«ng T©y th× kh«ng gian ph¸t triÓn vµ vai trß míi cña BTB trong khu vùc sÏ cã nh÷ng thay ®æi Hµnh lang kinh tÕ §«ng T©y (EWEC) dµi kho¶ng 1.600 km, ch¹y trªn l·nh thæ bèn n­íc: Myanmar, Th¸i Lan, Lµo, ViÖt Nam, lµ th«ng lé kinh tÕ duy nhÊt nèi n §é D­¬ng víi Th¸i B×nh D­¬ng. §iÓm ®Çu cña EWEC lµ cöa khÈu Mawlamyine (bang Mon, Myanmar), qua biªn giíi Th¸i-Myanmar t¹i Myawaddy vµ Mae Sot. Trªn l·nh thæ Th¸i Lan, b¾t ®Çu tõ Mae Sot, ch¹y qua 7 tØnh: Tak, Sukhothai, Kalasin, Phitsanulok, Khon Kaen, Yasothon vµ Mukdahan (biªn giíi Th¸i-Lµo t¹i Mukdahan vµ Savanakhet). Trªn l·nh thæ Lµo EWEC b¾t ®Çu tõ Savanakhet ®Õn cöa khÈu Dansavanh, kho¶ng trªn 200 km. Qua biªn giíi Lµo - ViÖt, EWEC ch¹y tõ cöa khÈu Lao B¶o (Qu¶ng TrÞ), th¼ng tíi cè ®« HuÕ vµ tõ ®ã xuèng §µ N½ng. Tõ nh÷ng ph©n tÝch ë trªn, chóng ta thÊy vïng B¾c Trung Bé-ViÖt Nam cã vÞ trÝ ®Þa - chiÕn l­îc v« cïng quan träng trong Hµnh lang kinh tÕ §«ng T©y, lµ ®iÓm nót giao th«ng cuèi cïng cña Hµnh lang th«ng ra biÓn §«ng, ®iÒu ®ã sÏ t¹o cho vïng BTB nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn. Qua ph©n tÝch 10 n­íc (Singapore, Malaysia, Th¸i Lan, Myanmar, VN, Campuchia, Lµo, n §é, Trung Quèc vµ Bangladesh) chÞu t¸c ®éng cña c¸c Hµnh lang kinh tÕ §«ng - T©y (EWEC), B¾c - Nam (NSEC), phÝa Nam (SEC) vµ ®­êng cao tèc Ch©u sè 1. ViÖn Nghiªn cøu kinh tÕ ASEAN vµ §«ng (ERIA) cho r»ng, c¸c tØnh trong khu vùc BTB cã lîi thÕ ph¸t triÓn ®Õn 100% trªn EWEC (Hµnh lang kinh tÕ liªn kÕt ViÖt Nam - Campuachia, Lµo vµ §«ng B¾c Th¸i Lan trong TiÓu vïng Mª K«ng víi thÕ giíi qua cöa ngâ ra biÓn §«ng ë c¶ng Tiªn Sa - §µ N½ng). * TrÇn Ngäc Ngo¹n, TS., ViÖn §Þa lÝ nh©n v¨n; Hµ Huy Ngäc, Nghiªn cøu viªn, ViÖn §Þa lÝ nh©n v¨n. B Nghiªn cøu §Þa lý nh©n v¨n, sè 1(1) - Th¸ng 6/20134 Hép 1: Hµnh lang Kinh tÕ §«ng T©y (EWEC) 1. Tõ C¶ng §µ N½ng däc theo hµng lang kinh tÕ §«ng T©y ®i qua §­êng 9 ®Õn c¶ng biÓn thuéc bang Mon cña Myanmar, qua 7 tØnh cña Th¸i Lan: Sukhothai, Tak, Phitsanulok, Petchabun, Kaen, Kalasin, Mukdahan, 2 tØnh cña Lµo: Khammouane, Savannakhet, 3 tØnh cña ViÖt Nam: Qu¶ng Thõa Thiªn-HuÕ, §µ N½ng; 2. Dµi 1.450 km: ë ViÖt Nam 240 km, Lµo 330 km, Th¸i Lan 720 km, 160 3. Tõ c¶ng §µ N½ng qua cöa khÈu Nam Giang ®Õn Sek«ng, Paksª vµ Bangkok; dµi 1.100 km, ë ViÖt 40 km, Lµo 395 km, Th¸i Lan 665 ; Tõ c¶ng Vòng ng (Hµ TÜnh), Cöa Lß (Vinh) ®Õn Sanvannakhet, Paksane, Vientiane qua §­êng 8 khÈu CÇu Treo) cã lîi thÕ vÒ cù ly so víi c¶ng Klong Teui vµ Laem Cha Bang (Bangkok) cña Th¸i Nguån: Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u , n¨m 2003. C¸c kÞch b¶n l­îng hãa t¸c ®éng cña EWEC ®Õn GDP vµo n¨m 2025 so víi kÞch b¶n gèc n¨m 2005 (nÕu c¶i thiÖn ®­îc thñ tôc th«ng quan) Vïng Quèc gia GDP (triÖu. USD) Gi¸ trÞ t¨ng thªm(%)KÞch b¶n gèc EWEC §µ N½ng ViÖt Nam 1416 1573 37,3 TT HuÕ ViÖt Nam 773 1054 36,3 Kalasin Th¸i Lan 1311 1751 33,5 Kh¸nh Hoµ ViÖt Nam 1492 1978 32,6 Qu¶ng Ninh ViÖt Nam 1998 2588 29,5 Bµ RÞa-VT ViÖt Nam 39759 50778 27,7 Mukdahan Th¸i Lan 524 669 27,7 TP Hå ChÝ Minh ViÖt Nam 36697 46542 26,8 Nguån: Kumagai et al, 2008 Hµnh lang kinh tÕ §«ng T©y Nghiªn cøu §Þa lý nh©n v¨n, sè 1(1) - Th¸ng 6/2013 5 C¸c kÞch b¶n l­îng hãa t¸c ®éng cña EWEC ®Õn GDP vµo n¨m 2025 so víi kÞch b¶n gèc n¨m 2005 (NÕu c¶i thiÖn ®­îc c¬ së h¹ tÇng) Vïng Quèc gia GDP (triÖu. USD) Gi¸ trÞ t¨ng thªm (%)KÞch b¶ngèc EWEC §µ N½ng ViÖt Nam 1313 4057 208,9 TT HuÕ ViÖt Nam 854 2471 190,6 H¶i Phßng ViÖt Nam 3856 10636 175,9 Qu¶ng Ninh ViÖt Nam 2670 7602 184,7 Nguån: Kumagai et al, 2008. Vïng BTB n»m trªn Hµnh lang ph¸t triÓn kinh tÕ §«ng - T©y cña Asian vµ nèi liÒn rÊt thuËn lîi b»ng ®­êng hµng kh«ng vµ ®­êng biÓn víi ch©u vµ thÕ giíi, do ®ã cã thÕ m¹nh rÊt to lín ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, t­¬ng lai ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phè lµ h­íng ra biÓn §«ng vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh dÞch vô, ®Æc biÖt lµ dÞch vô du lÞch biÓn, du lÞch nghØ d­ìng. 1.2. Thµnh lËp c¸c khu chÕ xuÊt, khu kinh tÕ ven biÓn miÒn Trung lµ thêi c¬ thuËn lîi ®Ó c¸c tØnh trong vïng BTB bøt ph¸ ph¸t triÓn c¸c ngµnh dÞch vô th­¬ng m¹i, dÞch vô logictic Trong tæng sè 14 Khu kinh tÕ cña c¶ n­íc ®· ®­îc thµnh lËp, vïng BTB cã tíi 5 Khu kinh tÕ (b¶ng 3). Víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c khu kinh tÕ, khu chÕ xuÊt ven biÓn ®· t¹o lîi thÕ cho c¸c ®Þa ph­¬ng trong vïng BTB ph¸t triÓn. Víi vÞ trÝ thuËn lîi lµ trung ®iÓm cña trôc giao th«ng B¾c-Nam, nót cuèi cña trôc giao th«ng EWEC, cïng víi h¹ tÇng t­¬ng ®èi ®ång bé sÏ lµ thêi c¬ ®Ó §µ N½ng ph¸t triÓn c¸c ngµnh dÞch vô th­¬ng m¹i vµ dÞch vô hËu cÇn nÕu liªn kÕt tèt víi c¸c khu kinh tÕ miÒn Trung vµ c¸c trung t©m kinh tÕ trªn trôc giao th«ng Hµnh lang §«ng T©y. C¸c Khu kinh tÕ miÒn Trung TT Khu Kinh tÕ §Þa ®iÓm Thêi ®iÓm thµnh lËp Quy m« (ha) 1 Nghi S¬n Thanh Hãa 15/5/2006 18.612 2 §«ng Nam NghÖ An 11/6/2007 18.826 3 Vòng ¸ng Hµ TÜnh 3/4/2006 22.781 3 Hßn La Qu¶ng B×nh 10/6/2008 10.000 5 Ch©n M©y-L¨ng C« Thõa Thiªn-HuÕ 5/1/2006 27.108 6 Chu Lai Qu¶ng Nam 5/6/2003 27.040 7 Dung QuÊt Qu¶ng Ng·i 21/3/2005 10.300 8 Nh¬n Héi B×nh §Þnh 14/6/2005 12.000 9 Nam Phó Yªn Phó Yªn 29/4/2006 20.730 10 V©n Phong Kh¸nh Hßa 25/4/2006 150.000 Nguån: Vô Qu¶n lý c¸c KKT, Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu t­, 2008. 1.3. B¾c Trung Bé víi vÞ trÝ thuËn lîi lµ n»m trong “chuçi ngäc” miÒn Trung víi nhiÒu di s¶n du lÞch hÊp dÉn vµ ®éc ®¸o Chuçi ngäc miÒn Trung lµ chuçi c¸c khu du lÞch lÞch sö, v¨n hãa vµ sinh th¸i tuyÖt vêi bªn c¹nh c¸c ®« thÞ ë khu vùc chÝnh gi÷a n­íc ta. Ch÷ “miÒn Trung” cã thÓ hiÓu lµ miÒn Trung ViÖt Nam (tõ Thanh Hãa ®Õn B×nh ThuËn), nh­ng do vÞ trÝ ®Þa lý cña chuçi ngäc nµy, còng cã thÓ hiÓu lµ miÒn Trung cña §«ng D­¬ng hay §«ng Nam . Nghiªn cøu §Þa lý nh©n v¨n, sè 1(1) - Th¸ng 6/20136 Chuçi ngäc miÒn Trung N»m chÝnh gi÷a chuçi ngäc nµy B¾c Trung Bé gåm 6 tØnh tr¶i dµi tõ Thanh Ho¸ vµo ®Õn Thõa Thiªn HuÕ, lµ n¬i cã tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng. ThÕ m¹nh cña Vïng lµ tiÒm n¨ng du lÞch di s¶n, v¨n ho¸, lÞch sö vµ du lÞch biÓn. T¹i ®©y tËp trung 4 di s¶n v¨n hãa thÕ giíi cña ViÖt Nam ®· ®­îc UNESCO c«ng nhËn, bao gåm Nh· nh¹c cung ®×nh vµ QuÇn thÓ di tÝch triÒu NguyÔn (Thõa Thiªn HuÕ); Phong Nha - KÎ Bµng (Qu¶ng B×nh) vµ thµnh Nhµ Hå (Thanh Hãa). §©y còng lµ khu vùc cã nhiÒu di s¶n v¨n hãa, lÞch sö næi tiÕng ®an xen nh­ khu di tÝch lµng Sen quª B¸c (NghÖ An), Ng· ba §ång Léc (Hµ TÜnh) cïng nhiÒu lÔ héi truyÒn thèng ®ang ®­îc b¶o l­u. MÆt kh¸c, vïng BTB còng n»m trong “Con ®­êng di s¶n miÒn Trung” con ®­êng di s¶n nµy cã môc tiªu kÕt nèi c¸c di s¶n thÕ giíi t¹i Trung Bé, bao gåm: V­ên quèc gia Phong Nha-KÎ Bµng (Qu¶ng B×nh); cè ®« HuÕ víi hai di s¶n lµ QuÇn thÓ di tÝch Cè ®« HuÕ vµ Nh· nh¹c cung ®×nh HuÕ; tØnh Qu¶ng Nam víi hai di s¶n lµ: Th¸nh ®Þa Mü S¬n vµ ®« thÞ cæ Héi An. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c ®Þa ph­¬ng trong vïng B¾c Trung Bé x©y dùng nh÷ng ch­¬ng tr×nh liªn kÕt vïng ®Ó ph¸t triÓn du lÞch. 2. Thùc tr¹ng liªn kÕt vïng trong ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi ë B¾c Trung Bé Dï cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ ®Þa lý, nhiÒu ®iÓm t­¬ng ®ång vÒ v¨n ho¸ vµ tµi nguyªn du lÞch, nh­ng viÖc x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh liªn kÕt trong ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi nãi chung vµ du lÞch nãi riªng cßn rÊt mê nh¹t, ch­a ®­îc chó träng. - Ho¹t ®éng du lÞch ë vïng BTB ch­a thu l¹i ®­îc hiÖu qu¶ tèt nhÊt, nguyªn nh©n lµ do c¸c tØnh khai th¸c du lÞch cßn mang tÝnh chÊt tù ph¸t, manh món. ThiÕu sù liªn kÕt gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c trung t©m du lÞch, l÷ hµnh vµ ban qu¶n lý c¸c ®iÓm du lÞch. C¸c ®iÓm du lÞch thiÕu sù ®ång bé, chuyªn nghiÖp trong viÖc t×m kiÕm kh¸ch du lÞch. Theo kÕt qu¶ thèng kª Vô L÷ hµnh - Tæng côc Du lÞch ViÖt Nam (2011) cho thÊy, dï l­îng kh¸ch du lÞch ®Õn víi khu vùc c¸c tØnh miÒn Trung trong thêi gian qua chiÕm kho¶ng 25-30% so víi c¶ n­íc, nh­ng doanh thu tõ du lÞch chØ chiÕm kho¶ng 5%. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng nhµ qu¶n lý vµ doanh nghiÖp cã chuyªn m«n cao ë khu vùc l¹i cßn thiÕu vµ yÕu. Nh÷ng con sè nµy ®· ph¶n ¸nh thùc tr¹ng ho¹t ®éng du lÞch trong Vïng vÉn ch­a ph¸t triÓn t­¬ng xøng tiÒm n¨ng. - Trong x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch c¸c ®Þa ph­¬ng thiÕu sù liªn kÕt vµ phèi hîp dÉn ®Õn sù trïng lÆp vÒ s¶n phÈm du lÞch trong Vïng, ch­a t¹o ®­îc nÐt ®éc ®¸o riªng ®Ó thu hót kh¸ch du lÞch. §Æc biÖt, lµ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô vui ch¬i gi¶i trÝ cßn yÕu vµ thiÕu. - ViÖc ph¸t triÓn th­¬ng hiÖu du lÞch gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng trong Vïng cßn yÕu kÐm, ch­a ®Èy m¹nh c«ng t¸c qu¶ng b¸ h×nh ¶nh, x©y dùng th­¬ng hiÖu dùa trªn thÕ m¹nh riªng cña tõng tØnh. Qu¶ng b¸, xóc tiÕn lµ mét trong nh÷ng kh©u yÕu nhÊt cña c¸c tØnh B¾c Trung Bé. Do toµn Vïng kh«ng cã mét chñ ®Ò - chñ ®iÓm - h×nh ¶nh thèng nhÊt, kh«ng ®­îc ph©n c«ng, tæ chøc mét c¸ch chÆt chÏ nªn th­¬ng hiÖu cña c¸c ®Þa ph­¬ng kh«ng t¹o ®­îc Ên t­îng m¹nh mÏ. §iÒu nµy kh«ng chØ lµm cho du kh¸ch bèi rèi mµ ngay c¶ c¸c c«ng ty du lÞch l÷ hµnh còng kh«ng biÕt ph¶i b¾t ®Çu tõ ®©u vµ tËp trung vµo ®©u. - Liªn kÕt ph¸t triÓn du lÞch ë khu vùc B¾c Trung Bé, cßn ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng “®iÓm nghÏn”, th¸ch thøc trong ph¸t triÓn: nh­ h¹ tÇng, dÞch vô du lÞch yÕu kÐm, thiÕu hôt nguån nh©n lùc du lÞch, nguån lùc ®Çu t­ cho ph¸t triÓn du lÞch cßn h¹n chÕ, thiªn tai vµ khÝ hËu kh¾c nghiÖt ®ang lµ mèi hiÓm ho¹ ®èi víi c¸c di tÝch, danh lam th¾ng c¶nh. Nghiªn cøu §Þa lý nh©n v¨n, sè 1(1) - Th¸ng 6/2013 7 MÆc dï, Tæng côc du lÞch ViÖt Nam ®· x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn, liªn kÕt hîp t¸c gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng trong x©y dùng s¶n phÈm liªn vïng vµ xóc tiÕn qu¶ng b ¸s¶n phÈm du lÞch, nh­ng hiÖn nay ë khu vùc B¾c Trung Bé míi chØ cã tØnh Thõa Thiªn HuÕ x©y dùng ch­¬ng tr×nh liªn kÕt víi §µ N½ng vµ Qu¶ng Nam. - Ph¸t triÓn du lÞch biÓn ®¶o hiÖn ®ang ®øng tr­íc nguy c¬ suy gi¶m tµi nguyªn vµ sù xuèng cÊp cña m«i tr­êng. C¸c tØnh tËp trung ®Çu t­ qu¸ nhiÒu cho hÖ thèng dÞch vô l­u tró nh­ kh¸ch s¹n, resort - s©n golf (nh­ng l¹i thiÕu quy ho¹ch chung) nªn rÊt manh món, l·ng phÝ tµi nguyªn ®Êt t¹i nh÷ng khu vùc b·i biÓn ®Ñp nhÊt miÒn Trung. T¹i nhiÒu n¬i, hÖ thèng giao th«ng vµ cÊp tho¸t n­íc, vÖ sinh ch­a theo kÞp nªn ®· g©y khã kh¨n cho viÖc thu hót kh¸ch còng nh­ g©y « nhiÔm m«i tr­êng nÆng nÒ. Tõ thùc tÕ, liªn kÕt vïng trong thêi gian qua chóng ta cã thÓ rót ra mét sè nhËn xÐt b­íc ®Çu nh­ sau: Mét lµ: do thiÕu “nh¹c tr­ëng” trong ho¹t ®éng ®iÒu phèi liªn kÕt Vïng lµ h¹n chÕ lín nhÊt hiÖn nay. C¸c néi dung liªn kÕt lµ do tù tháa thuËn, ch­a cã sù chØ ®¹o cña ChÝnh phñ, kh«ng ®­îc ®iÒu phèi vµ triÓn khai nh­ mong muèn; mÆt kh¸c kh«ng t¹o ra ®­îc c¬ chÕ ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn vÒ lîi Ých gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng tham gia liªn kÕt. ViÖc thiÕu mét c¬ quan ®Çu mèi vµ mét c¬ chÕ ®iÒu phèi cã hiÖu qu¶, hiÖu lùc ®Ó phèi hîp hµnh ®éng, ®iÒu hßa lîi Ých, gi¶i quyÕt bÊt cËp vµ lµm cÇu nèi víi ChÝnh phñ khiÕn cho liªn kÕt vïng ë ViÖt Nam khã rµng buéc, Ýt c¬ héi thµnh c«ng. Hai lµ, thiÕu c¬ chÕ tµi chÝnh cho ho¹t ®éng liªn kÕt vïng: ho¹t ®éng liªn kÕt vïng vÒ b¶n chÊt v­ît qu¸ khu«n khæ riªng cña tõng ®Þa ph­¬ng. Trong bèi c¶nh c¸c tØnh hiÖn nay ph¶i nhËn trî cÊp tõ Trung ­¬ng (mét sè tØnh thËm chÝ cßn ch­a tù chñ ®­îc c¸c kho¶n chi th­êng xuyªn) khi nguån lùc cho ph¸t triÓn t¹i ®Þa ph­¬ng cßn ch­a lo xong th× rÊt khã nãi ®Õn viÖc cïng nhau ®ãng gãp tµi chÝnh ®Ó lo cho sù nghiÖp ph¸t triÓn cña toµn Vïng. V× vËy, c¸c cam kÕt hîp t¸c vµ liªn kÕt hiÖn nay chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ ý chÝ chÝnh trÞ chø ch­a cã c¸c biÖn ph¸p cô thÓ vµ b»ng nh÷ng lùc l­îng vËt chÊt cô thÓ. Ba lµ, theo LuËt Ng©n s¸ch hiÖn nay, cã bèn cÊp ng©n s¸ch lµ ng©n s¸ch Trung ­¬ng, ng©n s¸ch cÊp tØnh, ng©n s¸ch cÊp huyÖn vµ ng©n s¸ch cÊp x·. V× vËy, nguån tµi chÝnh hiÖn nay dµnh cho ho¹t ®éng liªn kÕt vïng chñ yÕu ®Õn tõ c¸c ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ ph¸t triÓn cña Trung ­¬ng. Bèn lµ, thiÕu mét c¬ chÕ chia sÎ th«ng tin gi÷a chÝnh quyÒn c¸c ®Þa ph­¬ng trong Vïng. MÆc dï mçi tØnh, thµnh trong Vïng ®Òu x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, ®Òu cã c¸c ch­¬ng tr×nh ®Çu t­, xóc tiÕn th­¬ng m¹i vµ du lÞch ... Song, v× nhiÒu lý do kh¸c nhau, nh÷ng th«ng tin chÝnh s¸ch quan träng nµy l¹i ch­a ®­îc chia sÎ gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng mét c¸ch hiÖu qu¶. Khi kh«ng cã th«ng tin vÒ chÝnh s¸ch cña c¸c tØnh b¹n th× rÊt khã ®Ó c¸c tØnh cã thÓ cïng nhau th¶o luËn c¸c ch­¬ng tr×nh hîp t¸c vµ liªn kÕt. N¨m lµ, ch­a ®Þnh h×nh mét c¸ch cã hÖ thèng, cã ­u tiªn, vµ cã c¬ së khoa häc cho c¸c néi dung liªn kÕt vïng. HiÖn nay, c¸c néi dung liªn kÕt th­êng mang tÝnh chung chung, vµ trong mét sè tr­êng hîp cã tÝnh duy ý chÝ chø Ýt dùa trªn nh÷ng luËn chøng khoa häc vµ thùc tiÔn thuyÕt phôc. Bªn c¹nh ®ã, trong khi nguån lùc th× h÷u h¹n mµ néi dung liªn kÕt l¹i kh¸ «m ®åm (víi khÈu hiÖu “Liªn kÕt toµn diÖn”), nh­ng kh«ng cã ­u tiªn cô thÓ trong tõng giai ®o¹n, cho tõng mèi quan hÖ (vïng, tiÓu vïng, song ph­¬ng) nªn tÝnh kh¶ thi cña c¸c ho¹t ®éng liªn kÕt rÊt thÊp. Bªn c¹nh ®ã, néi dung vµ ph­¬ng thøc liªn kÕt chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ ý chÝ cña chÝnh quyÒn c¸c ®Þa ph­¬ng mµ Ýt tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c ®èi t­îng cã liªn quan. Trong ®ã, ®Æc biÖt quan träng lµ céng ®ång doanh nghiÖp - vèn lµ “lùc l­îng vËt chÊt” ®Ó thùc hiÖn c¸c néi dung liªn kÕt ®­îc ®Ò ra. S¸u lµ, tån t¹i nhiÒu xung lùc ph¸ vì liªn kÕt vïng nh­: - Lîi thÕ c¹nh tranh cña c¸c tØnh, thµnh trong Vïng t­¬ng tù nhau, do vËy dÔ g©y ra t×nh tr¹ng c¹nh tranh (nh­ trong lÜnh vùc du lÞch vµ nu«i trång thñy s¶n), thËm chÝ “c¹nh tranh xuèng ®¸y”, vÝ dô ®iÓn h×nh lµ ph¸ rµo trong ­u ®·i ®Çu t­ ®Ó c¹nh tranh trong thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi (FDI). Nghiªn cøu §Þa lý nh©n v¨n, sè 1(1) - Th¸ng 6/20138 - ChÝnh s¸ch cña c¸c ®Þa ph­¬ng cßn nÆng tÝnh phong trµo chø ch­a thùc sù h÷u hiÖu trong viÖc khai th¸c c¸c thÕ m¹nh ®Æc thï hay lîi thÕ c¹nh tranh cña ®Þa ph­¬ng m×nh. Trªn thùc tÕ, mçi ®Þa ph­¬ng ®Òu hiÓu r»ng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng th× ph¶i dùa vµo lîi thÕ næi tréi cña m×nh. - NhiÒu tØnh vÉn muèn duy tr× c¬ cÊu s¶n xuÊt toµn diÖn vµ khÐp kÝn. Do vËy, dån nguån lùc cho lÜnh vùc m×nh kh«ng cã lîi thÕ c¹nh tranh, ®ång thêi tõ chèi khai th¸c thÕ m¹nh cña c¸c tØnh cã lîi thÕ c¹nh tranh. C«ng thøc “lý t­ëng” vÒ c¬ cÊu kinh tÕ c«ng nghiÖp - dÞch vô - n«ng nghiÖp cã thÓ thÝch hîp cho c¶ n­íc nh­ng ch­a ch¾c ®· phï hîp cho toµn vïng víi nh÷ng thÕ m¹nh s½n cã. NhiÒu tØnh muèn khÐp kÝn quy tr×nh s¶n xuÊt, v× vËy mÆc dï kh«ng cã lîi thÕ vÒ nu«i trång con gièng song khi thÊy tØnh b¹n tù c©n ®èi ®­îc con gièng th× m×nh còng muèn cã. B¶y lµ, c¸c h¹n chÕ xuÊt ph¸t tõ Trung ­¬ng cÊp ®é Vïng vµ ®Þa ph­¬ng cßn tån t¹i phæ biÕn t×nh tr¹ng chia c¾t vÒ kh«ng gian kinh tÕ. Khi tèc ®é (chø kh«ng ph¶i chÊt l­îng) t¨ng tr­ëng GDP ®­îc sö dông lµm th­íc ®o gÇn nh­ duy nhÊt cho thµnh tÝch ph¸t triÓn kinh tÕ th× mét c¸ch tù nhiªn, mçi ®Þa ph­¬ng sÏ ch¹y theo c¸c lîi Ých côc bé ®Þa ph­¬ng, t×m mäi c¸ch ®Ó cã tèc ®é t¨ng GDP cao h¬n, trong ®ã c¸ch ®¬n gi¶n nhÊt cã lÏ lµ t¨ng ®Çu t­ tõ nguån xin ®­îc cña Trung ­¬ng. H¬n n÷a, do kh«ng cã c¬ chÕ ®iÒu phèi h÷u hiÖu gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng trong cïng mét vïng nªn c¸c tØnh ®Òu "m¹nh ai nÊy xin Trung ­¬ng", "m¹nh ai nÊy ®Çu t­", cho dï cã thÓ biÕt r»ng lµm nh­ vËy sÏ khiÕn hiÖu qu¶ ®Çu t­ chung cña c¶ vïng gi¶m sót. KÕt qu¶ lµ v« h×nh chung ®Þa giíi hµnh chÝnh ®· trë thµnh biªn giíi kinh tÕ gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng. Bªn c¹nh ®ã, t­ duy “nhiÖm kú” khiÕn viÖc ch¹y ®ua GDP cµng trë nªn gÊp g¸p, vµ th­êng th× quyÕt ®Þnh cµng véi v·, x¸c xuÊt ph¹m sai lÇm cµng lín, nhÊt lµ khi ng­êi ra quyÕt ®Þnh nhiÖm kú sau kh«ng cßn ë ®ã ®Ó nhËn l·nh tr¸ch nhiÖm cho quyÕt ®Þnh cña m×nh. Nh­ vËy, trong bèi c¶nh thÓ chÕ hiÖn nay, tÇm nh×n cña l·nh ®¹o ®Þa ph­¬ng bÞ giíi h¹n vÒ c¶ kh«ng gian (®Þa giíi hµnh chÝnh) vµ thêi gian (nhiÖm kú 5 n¨m). Sù ph©n m¶nh vÒ thÓ chÕ kh«ng chØ n»m ë ph¹m vi cña c¸c tØnh, thµnh gi÷a chÝnh quyÒn Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng, mµ cßn gi÷a nh÷ng Bé, ngµnh kh¸c nhau cña Trung ­¬ng. M©u thuÉn, chång chÐo, thËm chÝ xung ®ét gi÷a c¸c chÝnh s¸ch vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c nhau, thiÕu sù g¾n kÕt gi÷a kÕ ho¹ch ng¾n h¹n vµ chiÕn l­îc dµi h¹n; sù phèi hîp liªn ngµnh trong x©y dùng néi dung còng nh­ thùc hiÖn chÝnh s¸ch vµ thiÕu c¬ chÕ ®Ó buéc c¸c Bé lµm viÖc cïng nhau. 3. Mét sè gîi ý chÝnh s¸ch t¨ng c­êng liªn kÕt vïng ë B¾c Trung Bé 3.1. CÇn ®Èy m¹nh t¨ng c­êng nhËn thøc vÒ liªn kÕt vïng cho c¸c cÊp l·nh ®¹o ë c¸c tØnh vïng B¾c Trung Bé. §iÒu cÇn quan t©m chÝnh lµ ®Ó l·nh ®¹o c¸c ®Þa ph­¬ng cÇn cã sù ph©n biÖt mét c¸ch râ rµng r»ng liªn kÕt vïng hoÆc héi nhËp vïng kh«ng thÓ chØ lµ kÕt qu¶ cña mét quyÕt ®Þnh ph¸p lý, cho dï ®iÒu ®ã lµ hÕt søc quan träng. TÝnh quyÕt ®Þnh cña sù liªn kÕt nµy n»m ë sù liªn kÕt thùc tÕ (integration de facto) dùa trªn 3 sù kÕt nèi chñ yÕu: a) KÕt nèi vÒ h¹ tÇng (c¶ h¹ tÇng cøng vµ h¹ tÇng mÒm); b) KÕt nèi doanh nghiÖp dùa trªn m¹ng s¶n xuÊt vµ chuçi gi¸ trÞ; vµ c) KÕt nèi vÒ thÓ chÕ vµ chÝnh s¸ch mµ quan träng nhÊt chÝnh lµ c¬ chÕ phèi hîp chÝnh s¸ch. Nãi c¸ch kh¸c, liªn kÕt vïng chØ cã thÓ cã hiÖu qu¶, nÕu b¶n th©n qu¸ tr×nh nµy ®¹t ®­îc sù t­¬ng t¸c hµi hoµ gi÷a liªn kÕt danh nghÜa, ph¸p lý (intgration de jude) víi liªn kÕt thùc tÕ (integration de facto).1 3.2. CÇn xóc tiÕn x©y dùng ch­¬ng tr×nh vµ chiÕn l­îc liªn kÕt ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi Tõ thùc tÕ, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cho thÊy, nÕu chØ dùa vµo "lîi thÕ tÜnh" vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn mçi ®Þa ph­¬ng cã ®­îc ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch ­u ®·i kªu gäi ®Çu t­, mµ thiÕu sù liªn kÕt ®Ó t¹o ra "lîi thÕ ®éng" nh»m tèi ­u ho¸ nguån lùc h÷u h¹n, th× khã cã thÓ ®Èy m¹nh ph¸t triÓn vµ n©ng cao søc c¹nh tranh cña toµn vïng BTB. V× vËy, l·nh ®¹o 06 tØnh, BTB cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng vµ thùc thi c¸c 1. Liªn kÕt ph¸t triÓn vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long - Nh©n tè quan träng nhÊt ®Ó bøt ph¸ vÒ thu hót ®Çu t­ (2011), NguyÔn Xu©n Th¾ng, ViÖn Khoa häc X· héi ViÖt Nam. Nghiªn cøu §Þa lý nh©n v¨n, sè 1(1) - Th¸ng 6/2013 9 c¬ chÕ, chÝnh s¸ch liªn kÕt ph¸t triÓn chung cña toµn vïng. Trong chiÕn l­îc liªn kÕt cÇn lµm râ c¸c vÊn ®Ò sau ®©y: Thø nhÊt, x¸c ®Þnh quan ®iÓm vµ môc tiªu liªn kÕt - Liªn kÕt b×nh ®¼ng, c¸c bªn cïng cã lîi trªn c¬ së khai th¸c vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh, ®Æc thï cña tõng ®Þa ph­¬ng vµ toµn Vïng ®Ó cïng ph¸t triÓn; - Liªn kÕt trªn tinh thÇn tù nguyÖn cña c¸c ®Þa ph­¬ng, tæ chøc, doanh nghiÖp; cã b­íc ®i thÝch hîp, theo tõng giai ®o¹n, môc tiªu cô thÓ trªn c¬ së ­u tiªn lùa chän nh÷ng néi dung, lÜnh vùc thiÕt thùc, träng ®iÓm cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¸c ®Þa ph­¬ng vµ toµn Vïng; - Néi dung liªn kÕt ®­îc x©y dùng thµnh c¸c dù ¸n, ch­¬ng tr×nh cô thÓ vµ cã môc tiªu râ rµng, thêi gian triÓn khai, kinh phÝ, ®¬n vÞ vµ ®èi t¸c thùc hiÖn; - Khai th¸c vµ ph¸t huy c¸c tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh cña tõng ®Þa ph­¬ng vµ toµn Vïng. Thø hai, x©y dùng c¸c néi dung liªn kÕt Trªn c¬ së ®Æc thï cña Vïng, thùc tiÔn ph¸t triÓn vµ yªu cÇu cÊp thiÕt liªn kÕt, lùa chän mét hoÆc mét sè néi dung d­íi ®©y ®Ó thùc hiÖn liªn kÕt: - Cïng nghiªn cøu ®Ó ph©n bè l¹i lùc l­îng s¶n xuÊt, ®iÒu chØnh quy ho¹ch ph¸t triÓn phï hîp víi thÕ m¹nh cña tõng ®Þa ph­¬ng; x©y dùng ®­îc chuçi gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña Vïng; - X©y dùng ®ång bé h¹ tÇng giao th«ng liªn tØnh vµ quèc tÕ, nhÊt lµ h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé; - ThiÕt lËp kh«ng gian kinh tÕ du lÞch Vïng thèng nhÊt; - Më réng quy m« vµ n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o nguån nh©n lùc; - Hîp t¸c trong viÖc huy ®éng vèn ®Çu t­ vµ x©y dùng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn chung cña Vïng; - Phèi hîp xóc tiÕn ®Çu t­, th­¬ng m¹i, du lÞch vµ trong ph¸t triÓn, qu¶ng b¸ v¨n ho¸ toµn Vïng; - C¶i thiÖn m«i tr­êng kinh doanh vµ ®Çu t­, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña Vïng; - Hîp t¸c b¶o vÖ m«i tr­êng, øng phã víi thiªn tai vµ biÕn ®æi khÝ hËu, trong b¶o vÖ chñ quyÒn biÓn ®¶o. Thø ba, c¸ch thøc tæ chøc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh liªn kÕt - Mçi ®Þa ph­¬ng cö mét ®ång chÝ trong Th­êng trùc tØnh uû vµ l·nh ®¹o Uû ban nh©n d©n tØnh trùc tiÕp chØ ®¹o phèi hîp x©y dùng ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng cô thÓ ®Ó triÓn khai thùc hiÖn; - Thµnh lËp Tæ §iÒu phèi Vïng vµ Nhãm T­ vÊn liªn kÕt ph¸t triÓn Vïng ®Ó chuÈn bÞ néi dung cho c¸c kú häp vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c; - Thµnh lËp “Quü Nghiªn cøu ph¸t triÓn Vïng” ®Ó phôc vô kinh phÝ ho¹t ®éng cña Tæ §iÒu phèi Vïng, c«ng t¸c nghiªn cøu vµ triÓn khai cña Nhãm T­ vÊn vµ ho¹t ®éng chung cña Vïng. Thø t­, x©y dùng c¬ chÕ ®iÒu phèi liªn kÕt - §Þnh kú häp giao ban t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c néi dung cam kÕt liªn kÕt trªn c¸c lÜnh vùc, thèng nhÊt kÕ ho¹ch cô thÓ cho thêi gian tiÕp theo, th«ng qua c¸c kiÕn nghÞ chung ®èi víi Trung ­¬ng vµ c¸c Bé, ban, ngµnh; - §Þnh kú mçi n¨m tõ mét ®Õn hai lÇn, l·nh ®¹o cÊp cao 06 tØnh BTB lu©n phiªn tæ chøc c¸c cuéc häp, hoÆc Héi th¶o ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ triÓn khai thùc hiÖn; ®ång thêi tæng hîp c¸c ý kiÕn ®a d¹ng, nhiÒu chiÒu tõ c¸c nhµ qu¶n lý, chuyªn gia, nhµ nghiªn cøu vµ c¸c doanh nghiÖp, lµ c¬ së tham kh¶o quan träng ®Ó c¸c tØnh, thµnh phè trong Vïng ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¸t triÓn; - Trªn c¬ së kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ sù ®ång thuËn cña l·nh ®¹o 6 tØnh, thµnh phè trong Vïng, sÏ kiÕn nghÞ víi §¶ng, Nhµ n­íc vÒ mét sè c¬ chÕ tæ chøc, chÝnh s¸ch, ph©n bæ nguån lùc cho sù ph¸t triÓn chung cña Vïng. 3.3. X©y dùng chiÕn l­îc liªn kÕt riªng cho ngµnh du lÞch cña vïng BTB. - Liªn kÕt trong x©y dùng vµ thùc thi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn du lÞch: C¸c tØnh trong vïng cÇn cã nh÷ng chiÕn l­îc vµ quy ho¹ch cô thÓ; cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ ­u ®·i ph¸t triÓn du lÞch, tham kh¶o vµ lång ghÐp víi c¸c tØnh kh¸c trong Vïng. C¸c tØnh Nghiªn cøu §Þa lý nh©n v¨n, sè 1(1) - Th¸ng 6/201310 cÇn ph¸t huy kinh nghiÖm cña nhau nh­ng ®ång thêi còng h¹n chÕ sù ganh ®ua, trïng l¾p vµ k×m h·m sù ph¸t triÓn du lÞch cña mçi tØnh. Trong vïng, mçi tØnh cÇn t¹o ®iÓm nhÊn vÒ quy m« vµ tÝnh chÊt cña c¸c ho¹t ®éng du lÞch. Vïng B¾c Trung Bé cÇn lµm næi bËt: mét lµ, trung t©m du lÞch di s¶n vÒ v¨n hãa vµ sinh th¸i, lÞch sö víi cè ®« HuÕ, Nh· nh¹c cung ®×nh HuÕ, thµnh Nhµ Hå, khu di tÝch Kim Liªn; hai lµ, nh÷ng ®iÓm nhÊn vÒ du lÞch sinh th¸i, du lÞch biÓn ®¶o; v­ên quèc gia Phong Nha-KÎ bµng, B¹ch M·, biÓn Cöa Tïng-Cöa ViÖt, ®¶o Cån Cá, SÇm S¬n, Cöa Lß, Thiªn CÇm hay nh­ lµ c¸c ®« thÞ du lÞch HuÕ, Thµnh cæ Qu¶ng TrÞ. - Liªn kÕt x©y dùng s¶n phÈm ®Æc tr­ng, mang phong c¸ch riªng, ph¸t triÓn th­¬ng hiÖu du lÞch Vïng: liªn kÕt trong huy ®éng nguån lùc, t¹o ra ®Þa bµn du lÞch träng ®iÓm, th­¬ng hiÖu du lÞch c¹nh tranh m¹nh trªn thÞ tr­êng du lÞch quèc tÕ. S¶n phÈm du lÞch ®­îc h×nh thµnh vµ thiÕt kÕt theo ý t­ëng riªng ®èi víi tõng ph©n khóc thÞ tr­êng. Gi÷a c¸c tØnh trong vïng cÇn cã sù xem xÐt thèng nhÊt vµ ph©n c«ng khi x¸c ®Þnh s¶n phÈm ®Æc tr­ng cña tØnh m×nh vµ cña c¸c khu du lÞch cô thÓ. CÇn cã sù xem xÐt ®¸nh gi¸ vÒ sù t­¬ng thÝch gi÷a s¶n phÈm du lÞch víi yÕu tè b¶n ®Þa vµ víi thÞ tr­êng môc tiªu. Trªn c¬ së ®ã mçi tØnh x©y dùng chuçi c¸c s¶n phÈm ®Æc tr­ng vµ bæ trî cho c¸c tØnh b¹n h×nh thµnh nh÷ng s¶n phÈm ®Æc tr­ng cña vïng. - Liªn kÕt trong triÓn khai c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n chung cña Vïng: nghiªn cøu thÞ tr­êng, xóc tiÕn qu¶ng b¸, th«ng tin du lÞch (vËn hµnh website chung); ph¸t triÓn nguån nh©n lùc du lÞch; hç trî c¸c ho¹t ®éng liªn tØnh vµ c¸c sù kiÖn lín cña Vïng. - Liªn kÕt trong triÓn khai c¸c ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng cña mçi tØnh g¾n kÕt víi c¸c tØnh kh¸c trong Vïng vÒ ph¸t triÓn h¹ tÇng du lÞch, c¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch; b¶o tån, ph¸t huy gi¸ trÞ tµi nguyªn du lÞch, b¶o vÖ m«i tr­êng, n©ng cao nhËn thøc, ý thøc th©n thiÖn du lÞch. 3.4. X©y dùng kh«ng gian du lÞch chung cho khu vùc B¾c Trung Bé. Trong kh«ng gian du lÞch chung cÇn l­u ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò sau ®©y: - CÇn x©y dùng cho du lÞch B¾c Trung Bé mét th­¬ng hiÖu vÒ tÝnh ®éc ®¸o vµ tÝnh kh¸c biÖt cho s¶n phÈm du lÞch. Trong ®ã, cÇn cã s¶n phÈm chñ ®iÓm kÕt nèi gi÷a c¸c ®iÓm ®Õn trong toµn vïng, tõ ®ã míi t¹o ®­îc th­¬ng hiÖu dµi h¹n vµ ®¼ng cÊp quèc tÕ, trë thµnh mét ®iÓm ®Õn ­a thÝch cña du kh¸ch trong vµ ngoµi n­íc. - C¸c tØnh BTB cÇn tËp trung ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm du lÞch ®Æc tr­ng, ®­îc xem lµ thÕ m¹nh cña vïng nh­ du lÞch nghØ d­ìng biÓn, du lÞch v¨n hãa g¾n víi di s¶n, du lÞch v¨n hãa t©m linh. - Bªn c¹nh ®ã, di s¶n v¨n hãa phi vËt thÓ còng lµ mét nguån tµi nguyªn quan träng ®Ó ph¸t triÓn du lÞch ë BTB, trong ®ã cÇn chó träng 4 lo¹i h×nh lµ lÔ héi (diÔn x­íng d©n gian) nghÒ thñ c«ng, lµng nghÒ truyÒn thèng vµ Èm thùc. - §èi víi vÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho ngµnh du lÞch, x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, c¬ chÕ chÝnh s¸ch, sù liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp du lÞch, ®¹i diÖn c¸c c«ng ty l÷ hµnh cho r»ng cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng vµ thùc thi c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ liªn kÕt ph¸t triÓn du lÞch chung cña c¶ vïng BTB; cÇn h­íng tíi x©y dùng mét kh«ng gian du lÞch thèng nhÊt; hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng giao th«ng víi trôc ®­êng ven biÓn phôc vô du lÞch, khuyÕn khÝch hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp l÷ hµnh - §ång thêi, t¹o sù thèng nhÊt gi÷a hai mÆt b¶o tån vµ ph¸t triÓn, theo ®ã mçi tØnh, thµnh phè cÇn ý thøc ®­îc r»ng ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng ph¶i g¾n víi b¶o tån di s¶n v¨n hãa, b¶o tån m«i tr­êng sinh th¸i, nh©n v¨n, x· héi, gi÷ g×n c¸c gi¸ trÞ v¨n hãa truyÒn thèng. 3.5. Víi thÕ m¹nh cã ®­êng bê biÓn dµi h¬n 700 km, cÇn x©y dùng BTB trë thµnh ®iÓm ®Õn du lÞch biÓn xanh, hiÖn ®¹i, hÊp dÉn hµng ®Çu kh«ng chØ cña ViÖt Nam mµ cßn cña khu vùc vµ quèc tÕ. - Ph¸t triÓn s¶n phÈm du lÞch chñ lùc lµ du b»ng viÖc h×nh thµnh mét quÇn thÓ du lÞch d­ìng cã biÓn, cã rõng nh»m t¹o n¬i ®ñ søc gi÷ du kh¸ch víi c¸c Nghiªn cøu §Þa lý nh©n v¨n, sè 1(1) - Th¸ng 6/2013 11 dÞch vô cèt lâi lµ: ng¾m biÓn víi phong c¶nh thiªn nhiªn h÷u t×nh, b¬i thuyÒn, c©u thÓ thao trªn biÓn, dÞch vô c¶m gi¸c m¹nh trªn nh­ l­ít lÆn biÓn, du thuyÒn ban ®ªm, du lÞch sinh th¸i kh¸m ph¸ rõng - x©y dùng ®­îc mét sè ®iÓm vui ch¬i gi¶i trÝ tÇm cì khu vùc vµ quèc tÕ phï hîp víi tÝnh chÊt cña mét thµnh phè biÓn hiÖn ®¹i vÒ c«ng nghiÖp - dÞch vô. §øng tõ gãc ®é nµy th× viÖc ph¸t triÓn mét tæ hîp kh¸ch s¹n - dÞch vô - casino cao cÊp vµ mét c«ng viªn ®¹i d­¬ng víi viÖc øng dông c¸c c«ng nghÖ xanh, hiÖn ®¹i vµ cã søc chøa hµng ngµn du kh¸ch sÏ lµ ­u tiªn nh»m cã ®­îc nh÷ng “®iÓm nhÊn” quan träng gãp phÇn t¹o nªn søc hÊp dÉn ®Æc biÖt cña ®iÓm ®Õn du lÞch BTB. - §Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n phÈm du lÞch ®ét ph¸ lµ du c«ng vô b»ng viÖc hoµn thiÖn x©y ch­¬ng tr×nh du lÞch trän gãi vµ chu ®¸o víi nh÷ng vô cao cÊp (l­u ¨n vËn chuyÓn, h­íng viªn) nh»m ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c nhu cÇu cña du trung triÓn khai nhanh c¸c dù ¸n du lÞch t¹i c¸c tØnh nh»m h×nh thµnh ®ång bé mét thèng c¸c khu du lÞch, c¬ së l­u tró chÊt l­îng cung cÊp nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô du lÞch ®a tiªu chuÈn quèc tÕ. - §Èy m¹nh x©y dùng mét kh«ng gian liªn du lÞch thèng nhÊt trong khu vùc miÒn - Nguyªn; c¸c ®iÓm du lÞch trªn tuyÕn Hµnh lang kinh tÕ §«ng T©y; TiÓu vïng Mª K«ng më réng BTB ®ãng vai trß lµ ®iÓm chuyÓn trung t©m ®iÒu phèi nh»m hç trî cho sù ph¸t triÓn lÞch cña c¶ khu c¹nh ® ã cÇn t¨ng c­êng hîp víi c¸c tØnh Qu¶ng Nam, - HuÕ thµnh mét m¹ng du lÞch c¸c tuyÕn, ®iÓm, du lÞch phong phó, ®a d¹ng g¾n kÕt víi con di s¶n v¨n hãa thÕ giíi (HuÕ - Héi An - Mü S¬n); du lÞch sinh th¸i - kh¸m ph¸ hang ®éng cña Qu¶ng B×nh; du lÞch vÒ nguån ë Qu¶ng TrÞ 1. “ ChiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020, tÇm nh×n ®Õn 2030”, QuyÕt ®Þnh sè 2473/Q§-TTg phª duyÖt ngµy 30/12/2011. 2. Kû yÕu héi th¶o khoa häc, “Liªn kÕt ph¸t triÓn 7 tØnh duyªn h¶i miÒn Trung”, §µ N½ng th¸ng 7/2011. 3. Ths. NguyÔn Quèc Nghi, Huúnh ThÞ Thuý Loan, “Ph¸t triÓn du lÞch biÓn ®¶o duyªn h¶i Nam Trung Bé”, Tr­êng §¹i häc CÇn Th¬. 4. Lª ThÕ Giíi, “X©y dùng m« h×nh hîp t¸c vµ liªn kÕt vïng trong ph¸t triÓn vïng kinh tÕ träng ®iÓm MiÒn Trung”, §¹i häc §µ N½ng; T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ, §¹i häc §µ N½ng - Sè 2(25), 2008. 5. NguyÔn Xu©n Th¾ng (2010), Liªn kÕt vïng ®ång b»ng SCL-Nh©n tè quan träng nhÊt ®Ó thu hót ®Çu t­. 6. NguyÔn Xu©n Th¾ng (2006), Economic corridor And East-West Economic corridore. 7. NguyÔn Xu©n Th¾ng (2010), LuËn cø vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng tæng thÓ tØnh Thõa Thiªn HuÕ giai ®o¹n 2011-2020 trong bèi c¶nh míi quèc tÕ, khu vùc vµ ViÖt Nam, §Ò tµi khoa häc ®éc lËp cÊp Nhµ n­íc. 8. NguyÔn Hång S¬n, NguyÔn M¹nh Hïng (2009), ChiÕn l­îc tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh dÞch vô tíi n¨m 2020 vµ tÇm nh×n tíi n¨m 2025, Dù ¸n hç trî th­¬ng m¹i ®a biªn - Bé C«ng th­¬ng.