Luận án Nhận thức người tiêu dùng và một số yếu tố tác động đến hành vi tiêu dùng thảo dược thành phố Hồ Chí Minh
MỤC LỤC Trang Chương 1: GIỚI THIỆU . 1 1.1. CƠ SỞ HÌNH THÀNH ĐỀ TÀI 1 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU . 2 1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2 1.5. NỘI DUNG CỦA LUẬN VĂN .3 Chương 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT 4 HÀNH VI NGƯỜI TIÊU DÙNG . 4 2.1. QUÁ TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH MUA CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG: . 5 2.1.1. Nhận thức vấn đề. 6 2.1.2. Tìm kiếm thông tin 6 2.1.3. Đánh giá các chọn lựa . 7 2.1.4. Quyết định mua 7 2.1.5. Mua và hành vi sau mua . 8 2.2. NHỮNG ẢNH HƯỞNG TÂM LÝ LÊN HÀNH VI NGƯỜI TIÊU DÙNG 9 2.2.1. Động cơ 9 2.2.2. Cá tính . 9 2.2.3. Nhận thức 9 2.3. ẢNH HƯỞNG VĂN HÓA XÃ HỘI LÊN HÀNH VI NGƯỜI TIÊU DÙNG 12 2.3.1. Tâm lý xã hội 12 2.3.2. Sự hình thành thái độ 14 2.4. TỔNG QUAN VỀ QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC 16 Chương 3: THỰC TRẠNG NGÀNH DƯỢC VIỆT NAM 18 3.1. THỰC TRẠNG . 18 3.2. GIỚI THIỆU VỀ MỘT SỐ SẢN PHẨM THẢO DƯỢC 21 Chương 4: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU 23 4.1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 23 4.2. NHU CẦU THÔNG TIN VÀ NGUỒN THÔNG TIN . 24 4.2.1. Các thông tin cần thiết 24 4.2.2. Nguồn thông tin .26 4.3. MÔ TẢ CÁC NGHIÊN CỨU SƠ BỘ TRONG THIẾT KẾ BẢNG CÂU HỎI 26 4.3.1. Nghiên cứu sơ bộ 1 26 4.3.2. Nghiên cứu sơ bộ 2 28 4.4. THIẾT KẾ MẪU 28 4.5. MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU 31 4.6. KẾ HOẠCH PHÂN TÍCH DỮ LIỆU 32 Chương 5: PHÂN TÍCH VÀ KẾT QUẢ 34 5.1. ĐẶC ĐIỂM NGƯỜI TIÊU DÙNG 34 5.2. NHẬN THỨC NGƯỜI TIÊU DÙNG . 40 5.2.1. Lợi ích khi dùng các sản phẩm thảo dược 40 5.2.2. Những nguyên nhân ảnh hưởng đến việc mua và dùng thảo dược . 40 5.2.3. Sản phẩm thảo dược . 41 5.2.4. Đặc tính của sản phẩm thảo dược so với thuốc tây 42 5.3. CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG . 44 5.3.1. Chất lượng sản phẩm thuốc . 44 5.3.2. Mối quan tâm của người tiêu dùng đối với sức khỏe . 45 5.3.3. Nguồn thông tin sản phẩm 46 5.3.4. Yêu cầu về thông tin quảng cáo 48 5.3.5. Các yếu tố tác động 50 5.3.6. Tiêu chí chọn nơi mua 51 5.4. XU HƯỚNG NGƯỜI TIÊU DÙNG . 52 5.5. ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC ĐẶC ĐIỂM NHÂN KHẨU LÊN NHẬN THỨC NGƯỜI TIÊU DÙNG . 52 5.5.1. Tác động lên nhận thức về lợi ích của thảo dược 52 5.5.1.1. Tuổi tác động lên nhận thức về lợi ích 52 5.5.1.2. Giới tính tác động lên nhận thức về lợi ích . 53 5.5.1.3. Trình độ học vấn & nghề nghiệp tác động lên nhận thức về lợi ích . 53 5.5.1.4. Thu nhập tác động lên nhận thức về lợi ích 54 5.5.2. Tác động lên nhận thức về bất lợi của thảo dược . 54 5.5.2.1. Độ tuổi tác động lên nhận thức về những bất lợi 54 5.5.2.2. Giới tính tác động lên nhận thức về bất lợi . 54 5.5.2.3. Trình độ học vấn tác động lên nhận thức về bất lợi . 54 5.5.2.4. Nghề nghiệp tác động lên nhận thức về bất lợi 55 5.5.3. Tác động lên nhận thức về đặc tính sản phẩm của thảo dược 55 5.5.3.1. Độ tuổi tác động lên nhận thức về đặc tính sản phẩm 55 5.5.3.2. Giới tính tác động lên nhận thức đặc tính sản phẩm 56 5.5.3.3. Trình độ học vấn tác động lên nhận thức về đặc tính thảo dược 56 5.5.3.4. Nghề nghiệp tác động lên đặc tính sản phẩm 56 5.5.4. Tác động lên niềm tin . 57 5.5.4.1. Độ tuổi tác động lên niềm tin 57 5.5.4.2. Giới tính tác động lên niềm tin 58 5.5.5. Tác động lên hành vi sử dụng thảo dược . 58 5.5.5.1. Độ tuổi tác động lên hành vi . 58 5.5.5.2. Giới tính tác động lên hành vi 58 5.5.5.3. Trình độ tác động lên hành vi 59 5.5.5.4. Nghề nghiệp tác động lên hành vi . 59 5.5.6. Tác động sự quan tâm đến sức khỏe . 59 5.5.6.1. Tác động của độ tuổi 59 5.5.6.2. Tác động của giới tính 59 Chương 6: KẾT LUẬN & KIẾN NGHỊ . 60 6.1. KẾT LUẬN . 60 6.2. KIẾN NGHỊ 63 6.3. NHỮNG HẠN CHẾ & HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP . 64 PHẦN PHỤ LỤC 65 PHỤ LỤC A: BẢNG NGHIÊN CỨU SƠ BỘ 1 . 65 PHỤ LỤC B: BẢNG QUESTIONAIRE . 66 PHỤ LỤC C: . 74 C.1. Nhận thức về lợi ích khi dùng thảo dược 74 C.2.1. Nhận thức về những bất lợi khi dùng thảo dược (câu 3) 75 C.2.2. Sự khác biệt nhận thức giữa người đã dùng & chưa dùng thảo dược đối với những bất lợi của thảo dược 77 C.3. Sự khác biệt giữa người đã sử dụng & chưa sử dụng thảo dược về nhận thức công dụng của thuốc tây & thảo dược 80 C.4. Chất lượng sản phẩm thuốc 81 C.5. Các yếu tố tác động 82 C.6. Sự khác biệt giữa người đã dùïng & chưa dùng thảo dược đối với sự quan tâm về sức khỏe . 83 PHỤ LỤC D 84 D.1. Aûnh hưởng của độ tuổi lên nhận thức về lợi ích . 84 Tác động lên nhận thức về lợi ích của thảo dược Bảng mã các lợi ích của thảo dược . 84 D.2. Aûnh hưởng của giới tính lên nhận thức về lợi ích 86 Bảng trị trung bình của nhận thức về lợi ích thảo dược theo giới tính & ANOVA Giới tính – Lợi ích D.3. Aûnh hưởng của trình độ học vấn & nghề nghiệp lên nhận thức về lợi ích 87 Bảng trị trung bình của nhận thức về lợi ích thảo dược theo trình độ & ANOVA Trình độ học vấn – Lợi ích. Bảng trị trung bình của nhận thức về lợi ích thảo dược theo nghề nghiệp & ANOVA Nghề nghiệp – Lợi ích D.4. Aûnh hưởng của thu nhập lên nhận thức về lợi ích 90 Bảng trị trung bình của nhận thức về lợi ích thảo dược theo thu nhập & ANOVA Thu nhập – Lợi ích . 90 D.5. Aûnh hưởng của độ tuổi lên nhận thức về bất lợi Bảng mã các yếu tố bất lợi của thảo dược . 92 D.6. Aûnh hưởng của giới tính lên nhận thức về bất lợi: Bảng tóm tắt ảnh hưởng của giới tính lên nhận thức về những bất lợi của thảo dược theo giới tính . 95 D.7. Aûnh hưởng của trình độ lên nhận thức về bất lợi Bảng tóm tắt ảnh hưởng của trình độ lên nhận thức về bất lợi của thảo dược 98 D.8. Aûnh hưởng của nghề nghiệp lên nhận thức về bất lợi Bảng tóm tắt ảnh hưởng của nghề nghiệp lên các yếu tố bất lợi của thảo dược . 102 D.10. Tuổi tác động lên nhận thức về đặc tính thảo dược Bảng mã các đặc tính của thảo dược . 105 D.11. Giới tính tác động lên nhận thức về đặc tính thảo dược Bảng trị trung bình của nhận thức về đặc tính thảo dược theo giới tính & ANOVA Giới tính – Đặc tính SP . 106 D.12. Trình độ tác động lên nhận thức về đặc tính thảo dược Bảng trị trung bình của nhận thức về đặc tính thảo dược theo trình độ học vấn & ANOVA Trình độ học vấn – Đặc tính SP 107 D.13. Nghề nghiệp tác động lên nhận thức về đặc tính thảo dược Bảng trị trung bình của nhận thức về đặc tính thảo dược theo nghề nghiệp & ANOVA Nghề nghiệp – Đặc tính SP 109 D.14. Độ tuổi tác động lên niềm tin Bảng mãcác phát biểu về niềm tin đối với các sản phẩm thảo dược . 111 Bảng trị trung bình của nhận thức về niềm tin theo độ tuổi & ANOVA Độ tuổi – Niềm tin . 111 D.15. Giới tính tác động lên niềm tin Bảng trị trung bình của nhận thức về niềm tin theo giới tính & ANOVA Giới tính – Niềm tin 114 D.16. Độ tuổi tác động lên hành vi Bảng tóm tắt hành vi sử dụng thảo dược theo độ tuổi . 116 D.17. Giới tính tác động lên hành vi Bảng tóm tắt hành vi sử dụng thảo dược theo giới tính . 117 D.18. Trình độ tác động lên hành vi Bảng tóm tắt hành vi sử dụng thảo dược theo trình độ học vấn . 117 D.19. Nghề nghiệp tác động lên hành vi Bảng tóm tắt hành vi sử dụng thảo dược theo nghề nghiệp 118 D.20. Độ tuổi tác động đến sự quan tâm sức khỏe Bảng tóm tắt sự quan tâm về sức khỏe theo độ tuổi 118 TÀI LIỆU THAM KHẢO . 120 LÝ LỊCH TRÍCH NGANG 121 DANH SÁCH CÁC BẢNG Trang Bảng 3.1: Tổng giá trị thuốc sản xuất trong nước năm 1994 đến năm 2000 . 19 Bảng 3.2: Tổng về chi phí y tế ở Việt Nam 20 Bảng 4.1: Phân phối mẫu theo vùng . 30 Bảng 4.2: Phân tích biến đơn 32 Bảng 4.3: Phân tích các mối quan hệ 32 Bảng 5.1: Bảng thống kê đặc điểm nhân khẩu 36 Bảng 5.2: Lợi ích của thảo dược . 40 Bảng 5.3: Nguyên nhân ảnh hưởng đến việc mua và dùng thảo dược 41 Bảng 5.4: Đặc tính của thảo dược . 42 Bảng 5.5: So sánh đặc tính thảo dược và thuốc tây . 43 Bảng 5.6: Tiêu chí chất lượng 45 Bảng 5.7: Mức độ quan tâm đến an toàn sức khỏe 45 Bảng 5.8: Hành vi người tiêu dùng đối với sức khỏe 46 Bảng 5.9: Các hình thức thông tin . 47 Bảng 5.10: Các loại báo thường đọc . 48 Bảng 5.11: Các loại tạp chí thường đọc 48 Bảng 5.12: Yêu cầu về thông tin quảng cáo 49 Bảng 5.13: Thông tin về sàn phẩm thuốc . 50 Bảng 5.14: Các yếu tố tác động . 51 Bảng 5.15: Tiêu chí chọn nơi mua 52 : GIỚI THIỆU 1.5. CƠ SỞ HÌNH THÀNH ĐỀ TÀI Các loại dược phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên của Bullivant lần đầu tiên xuất hiện tại cửa hiệu thức ăn ở vùng Brisbane năm 1971, sau đó tăng trưởng mạnh vào những thập niên 80s và 90s, và hiện nay là công ty sản xuất các loại thảo dược chất lượng cao được phân phối tới hầu khắp các hiệu thuốc của nước Úc, Newzealand, một số nước Đông Nam Á, Trung Đông & vùng Nam Thái Bình Dương. Sự cam kết về chất lượng đã đưa Bullivant trở thành công ty hàng đầu của Úc về các dược phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên, hiện nay công ty đã có trên 500 loại dược phẩm được bào chế từ thảo dược. Xu hướng người tiêu dùng ngày nay là sử dụng các loại thuốc chữa bệnh an toàn (không gây tác dụng phụ) đã thúc đẩy công ty tiến đến việc mở rộng thị trường qua sự thành công của các thị trường từ những thập niên trước. Tuy vậy thị trường người tiêu dùng ở mỗi nơi có những đặc thù riêng. Nhằm đạt được thành công trong việc xâm nhập và đưa sản phẩm thảo dược của Công ty vào thị trường Việt Nam, Công ty muốn hiểu rõ các thông tin về thị trường tiêu dùng thuốc thảo dược tại Việt Nam, nhận thức hiện tại về sản phẩm thuốc, quá trình chọn lựa, sử dụng và khuynh hướng sử dụng sản phẩm thảo dược, từ đó Công ty có thể đề ra những chiến lược tiếp thị phù hợp để thâm nhập vào thị trường Việt Nam. Do yêu cầu thực tế của Công ty, tôi quyết định chọn đề tài: “Nhận thức người tiêu dùng và một số yếu tố tác động đến hành vi tiêu dùng thảo dược – tp. Hồ Chí Minh”. 1.6. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU - Nhận thức của người tiêu dùng về các sản phẩm thảo dược. - Khuynh hướng sử dụng sản phẩm thuốc có nguồn gốc từ thiên nhiên thay cho sản phẩm thuốc tây hiện nay. - Các yếu tố tác động đến việc sử dụng thảo dược: + Thói quen + Bác sĩ + Giá cả + Chữa bệnh nhanh chóng + Tâm lý + Địa điểm nơi bán + Niềm tin vào khả năng điều trị bệnh + Dựa trên kết quả nghiên cứu, thực trạng của thị trường các sản phẩm thảo dược của Việt Nam, đưa ra một số kiến nghị trong việc hình thành chiến lược tiếp thị của Công ty. 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Phạm vi khảo sát: địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. - Đối tượng khảo sát: các hộ gia đình. - Sản phẩm nghiên cứu: sản phẩm thuốc có nguồn gốc từ thiên nhiên. 1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Phương pháp nghiên cứu dựa trên nghiên cứu định tính và định lượng: - Nghiên cứu định tính: thực hiện những cuộc phỏng vấn trực tiếp với người tiêu dùng ở thành phố Hồ Chí Minh để tìm ra những khía cạnh và ý tưởng có liên quan đến đề tài đang thực hiện. - Nghiên cứu định lượng: dựa vào những ý tưởng đã khảo sát được trong quá trình thực hiện phỏng vấn sơ bộ, xây dựng bảng questionaire, thu thập và xử lý số liệu. Sau đó đưa ra kết luận, và những kiến nghị để xây dựng chiến lược tiếp thị thích hợp. 1.5. NỘI DUNG CỦA LUẬN VĂN Chương 1: Giới thiệu Giới thiệu vấn đề cần nghiên cứu và nêu ra mục tiêu, phạm vi, các phương pháp nghiên cứu. Chương 2: Cơ sở lý thuyết Trình bày các cơ sở lý thuyết liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Các lý thuyết này sẽ là nền tảng phân tích và xây dựng mô hình Chương 3: Thực trạng ngành dược Việt Nam Thực trạng chung của ngành dược Việt Nam hiện nay, và giới thiệu về một số sản phẩm thảo dược của công ty Bullivants & công ty trong nước. Chương 4: Thiết kế nghiên cứu Chương này thực hiện xây dựng các thông tin cần thiết về người tiêu dùng; các yếu tố tác động & xu hướng tiêu dùng Chương 5: Phân tích kết quả Trình bày các kết quả phân tích về đặc điểm người tiêu dùng; Các yếu tố tác động và xu hướng tiêu dùng Chương 6: Kết luận và kiến nghị Chương này trình bày các kết luận rút ra từ quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài, các vấn đề còn hạn chế cần nghiên cứu thêm và các kiến nghị đối với công ty.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận án Nhận thức người tiêu dùng và một số yếu tố tác động đến hành vi tiêu dùng thảo dược thành phố Hồ Chí Minh, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
trieäu ñ 77 31 %
Treân 2 tr ñeán 3 trieäu ñ 44 18 %
Treân 3tr ñeán 5 trieäu ñ 10 4 %
Treân 5 trieäu ñ 6 2 %
Toång coäng 248 100 %
NHAÄN THÖÙC NGÖÔØI TIEÂU DUØNG:
Lôïi ích khi duøng caùc saûn phaåm thaûo döôïc:
Trong phaàn nhaän thöùc veà lôïi ích cuûa saûn phaåm thaûo döôïc, toaøn boä ngöôøi ñöôïc hoûi ñeàu ñaõ töøng söû duïng caùc saûn phaåm thaûo döôïc, soá ngöôøi naøy chieám khoaûng 2 phaàn 3 (65%) cuûa toång soá maãu. Khuynh höôùng chung ñeàu cho raèng söû duïng thaûo döôïc coù nhöõng lôïi ích rieâng cuûa noù nhö thaûo döôïc toát cho söùc khoûe & an toaøn khoâng gaây taùc duïng phuï (mean = 1.93). Ñoái vôùi yù kieán “Hieäu quaû cao sau khi duøng thaûo döôïc – coù taùc duïng laâu daøi”, ngöôøi traû lôøi coù thaùi ñoä ñoàng yù cao hôn (mean = 1.99) so vôùi yù kieán “Chi phí ñieàu trò thaáp” (mean = 2.17) (xem Phuï luïc C.1).
Baûng 5.2: Lợi ích của thảo dược
N
Mean
Stand. Deviation
Thaûo döôïc toát cho söùc khoûe trong ñieàu trò beänh vaø taêng cöôøng söùc khoûe
163
1.93
0.92
Saûn phaåm an toaøn – khoâng gaây taùc duïng phuï
167
1.94
1.11
Hieäu quaû cao sau khi duøng thuoác – coù taùc duïng laâu daøi
163
1.99
0.84
Chi phí ñieàu trò thaáp
161
2.17
1.12
Nhöõng nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán vieäc mua vaø duøng thaûo döôïc:
Nhö ta ñaõ bieát, trong ñôøi soáng haøng ngaøy, khoâng phaûi nhöõng ai bieát ñöôïc lôïi ích cuûa thaûo döôïc thì seõ khoâng duøng thuoác taây nöõa, do ñoù phaàn nghieân cöùu naøy ñöôïc ñaët ra cho caû 2 ñoái töôïng – ngöôøi ñaõ söû duïng vaø chöa söû duïng thaûo döôïc.
Coù 8 nguyeân nhaân ñöôïc neâu ra trong nghieân cöùu naøy. Nhöõng nguyeân nhaân coù aûnh höôûng lôùn nhaát ñeán vieäc mua & söû duïng thaûo döôïc cuûa ngöôøi tieâu duøng laø do thôøi gian ñieàu trò beänh seõ laâu neáu duøng thaûo döôïc (71%) vaø löôïng thuoác phaûi duøng nhieàu cho moät lieàu uoáng (43%). Hieäu quaû duøng thaûo döôïc khoâng cao cuõng aûnh höôûng khoâng nhoû, khoaûng 1 phaàn 3 (36%) soá ngöôøi traû lôøi ñoàng yù vôùi yù kieán naøy. Nhöõng nguyeân nhaân khaùc veà nieàm tin nhö: do coâng ngheä saûn xuaát thaûo döôïc, vaán ñeà thöû nghieäm, hoaëc taùc duïng phuï chöa xaùc ñònh ñöôïc cuûa thaûo döôïc cuõng aûnh höôûng moät phaàn (khoaûng 25%) (xem Phuï luïc C.2.1)
Baûng 5.3: Nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán vieäc mua & söû duïng thaûo döôïc
Taàn soá
Phaàn traêm %
Thôøi gian ñieàu trò laâu
169
71
Soá löôïng thuoác söû duïng nhieàu cho moät lieàu duøng
103
43
Ñaõ quen söû duïng thuoác taây töø tröôùc
85
36
Hieäu quaû söû duïng khoâng cao
75
32
Khoâng tin töôûng veà coâng ngheä saûn xuaát thuoác
67
28
Hình thöùc kieåu daùng bao bì khoâng laøm ngöôøi tieâu duøng tin töôûng veà chaát löôïng & khaû naêng ñieàu trò
67
28
Khoâng tin töôûng saûn phaåm ñaõ ñöôïc thöû nghieäm toát
65
27
Saûn phaåm khoâng an toaøn – coù taùc duïng phuï chöa xaùc ñònh ñöôïc
53
22
Khoâng coù söï khaùc bieät veà nhaän thöùc cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ söû duïng vaø chöa söû duïng thaûo döôïc ñoái vôùi caùc nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán vieäc mua & söû duïng thaûo döôïc nhö do khoâng tin töôûng veà coâng ngheä saûn xuaát thaûo döôïc; khoâng tin töôûng saûn phaåm ñaõ ñöôïc thöû nghieäm toát; saûn phaåm khoâng an toaøn, coù taùc duïng phuï chöa xaùc ñònh ñöôïc” (xem Phuï luïc C.2.2)
Saûn phaåm thaûo döôïc:
Qua nghieân cöùu cho thaáy, haàu nhö moïi ngöôøi ñeàu bieát raèng thaûo döôïc ñöôïc baøo cheá töø caùc loaïi caây coû trong thieân nhieân (mean = 1.49), ñieàu naøy cuõng deã hieåu vì ñaây laø ñieåm ñaëc thuø cuûa loaïi saûn phaåm naøy. Tuy nhieân, nhaän bieát veà caùc daïng saûn phaåm thaûo döôïc, caùc loaïi saûn phaåm ñieàu trò, cuõng nhö thaûo döôïc laø moät loaïi saûn phaåm coù saün ñeå duøng gioáng nhö thuoác taây thì ngöôøi tieâu duøng coøn khaù mô hoà, theå hieän trò soá mean nhö trong baûng 3, möùc naøy dao ñoäng raát gaàn vôùi ñieåm trung bình cuûa thang ño 5 ñieåm – khoâng yù kieán.
Baûng 5.4: Ñaëc tính cuûa thaûo döôïc
N
Mean
Stand. Deviation
Thaûo döôïc ñöôïc baøo cheá töø caùc loaïi caây coû trong thieân nhieân
255
1.49
.87
Thaûo döôïc coù haàu heát caùc saûn phaåm ñeå ñieàu trò beänh nhö: caûm, cuùm, vitamins, thuoác choáng oùi, trò ñau bao töû, trò suyeãn,…
253
2.29
1.17
Saûn phaåm thaûo döôïc coù taát caû caùc daïng cuûa thuoác taây nhö: vieân neùn, vieân suûi, daïng nöôùc,…
249
2.80
1.39
Saûn phaåm thaûo döôïc coù saün ñeå söû duïng, khoâng phaûi naáu hoaëc saéc.
252
2.88
1.42
Ñaëc tính cuûa saûn phaåm thaûo döôïc so vôùi thuoác taây:
Khi treân thò tröôøng coù 2 loaïi saûn phaåm coù chöùc naêng töông ñöông nhau, ñeå quyeát ñònh mua hoaëc söû duïng loaïi saûn phaåm naøo tröôùc tieân ngöôøi tieâu duøng phaûi döïa vaøo nhöõng hieåu bieát nhaát ñònh cuûa mình ñeå ra quyeát ñònh, nhaát laø vaán ñeà lieân quan ñeán söùc khoûe con ngöôøi.
Ñaëc ñieåm ñaàu tieân ngöôøi tieâu duøng nhaän thaáy (qua khaûo saùt naøy) laø thaûo döôïc coù theå ñieàu trò moät soá beänh maø thuoác taây khoâng laøm ñöôïc (mean = 2.13). Möùc ñoä nhaän thöùc cuõng töông töï nhö vaäy vôùi ñaëc tính söû duïng thaûo döôïc an toaøn hôn nhieàu so vôùi thuoác taây do ít gaây taùc duïng phuï (mean = 2.14) – ñieàu naøy khaúng ñònh laïi vaán ñeà gioáng nhö vaäy ôû muïc 1.2.1, vaø ngöôøi tieâu duøng cuõng cho raèng thuoác taây laø moät loaïi saûn phaåm ñöôïc baøo cheá töø hoùa chaát neân thöôøng gaây taùc duïng phuï (mean = 2.15). Ba ñaëc tính naøy ngöôøi tieâu duøng coù möùc thaùi ñoä töông ñöông nhau, ñaëc bieät 2 ñaëc tính sau cho thaáy coù söï nhaát quaùn trong nhaän thöùc ngöôøi tieâu duøng.
Ngöôøi tieâu duøng khoâng theå hieän roõ möùc ñoä öa thích muøi vò thaûo döôïc hôn thuoác taây chæ ôû möùc ñoä treân trung bình (mean = 2.68). Töông töï nhö söï öa thích duøng thaûo döôïc hôn thuoác taây (mean = 2.84).
Keát quaû nghieân cöùu cho thaáy, ngöôøi tieâu duøng coù theå khoâng quan taâm laém ñeán yù kieán cho raèng moät trong nhöõng caùch phuïc hoài söùc khoûe toát nhaát laø duøng thaûo döôïc chöù khoâng phaûi thuoác taây, vì möùc ñoä theå hieän naøy chæ dao ñoäng raát gaàn vôùi möùc trung bình (mean = 2.87) – khoâng yù kieán, vaø cuõng coù thaùi ñoä trung dung veà vieäc söû duïng thaûo döôïc hay söû duïng thuoác taây trong ñieàu trò beänh. Nguyeân nhaân cuûa thaùi ñoä naøy cuõng chính laø nguyeân nhaân töø nhöõng ñaëc ñieåm cuûa thaûo döôïc do thôøi gian ñieàu trò laâu hoaëc nhöõng yeáu toá khaùc. Vaø keát quaû laø ngöôøi tieâu duøng cho raèng thaûo döôïc khoâng theå thay theá hoaøn toaøn thuoác taây maëc duø hoï bieát raèng thuoác taây thöôøng gaây ra taùc duïng phuï. Nhö keát quaû ñieàu tra sau:
Baûng 5.5.: So saùnh ñaëc tính thaûo döôïc & thuoác taây
N
Mean
Stand. Deviation
Thaûo döôïc coù theå ñieàu trò moät soá beänh maø thuoác taây khoâng laøm ñöôïc.
254
2.13
1.24
Söû duïng thaûo döôïc an toaøn hôn nhieàu so vôùi thuoác taây (an toaøn: giaûm ruûi ro bieán chöùng do taùc duïng phuï)
254
2.14
1.20
Thuoác taây ñöôïc baøo cheá töø hoùa chaát toång hôïp neân thöôøng gaây ra taùc duïng phuï sau khi söû duïng
256
2.15
1.19
Thích muøi vò thaûo döôïc hôn thuoác taây
249
2.68
1.21
Thích duøng thaûo döôïc hôn thuoác taây
251
2.84
1.19
Moät trong nhöõng caùch phuïc hoài söùc khoûe toát nhaát laø duøng thaûo döôïc chöù khoâng phaûi thuoác taây
252
2.87
1.25
Söû duïng thaûo döôïc toát hôn thuoác taây trong ñieàu trò beänh
248
2.87
1.15
Thaûo döôïc coù theå thay theá hoaøn toaøn thuoác taây
246
3.57
1.13
Phaàn lôùn coù söï khaùc bieät veà nhaän thöùc cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ söû duïng vaø chöa söû duïng thaûo döôïc trong khi so saùnh ñaëc tính cuûa thaûo döôïc & thuoác taây. Tuy nhieân khoâng coù söï khaùc bieät naøo veà nhaän thöùc cuûa ngöôøi tieâu duøng trong 3 ñaëc tính sau cuûa saûn phaåm:
Thuoác taây ñöôïc baøo cheá töø hoùa chaát toång hôïp neân deã gaây taùc duïng phuï.
Thaûo döôïc coù theå thay theá hoaøn toaøn thuoác taây.
Thaûo döôïc coù theå ñieàu trò moät soá beänh maø thuoác taây khoâng laøm ñöôïc
Nghóa laø, nhöõng ngöôøi ñaõ duøng & chöa duøng thaûo döôïc ñeàu coù nhaän thöùc nhö nhau ñoái vôùi 3 ñaëc tính naøy. (xem Phuï luïc C.3)
CAÙC YEÁU TOÁ TAÙC ÑOÄNG:
Chaát löôïng saûn phaåm thuoác:
Ba tieâu chí quan troïng haøng ñaàu cuûa moät saûn phaåm thuoác coù chaát löôïng cao laø: saûn phaåm an toaøn khoâng gaây taùc duïng phuï; hieäu quaû söû duïng cao coù taùc duïng laâu daøi; & coù khaû naêng ñieàu trò beänh nhanh choùng. Saûn phaåm an toaøn khoâng gaây taùc duïng phuï ñöôïc ngöôøi tieâu duøng cho laø quan troïng nhaát (mean = 1.68). Chöùng toû ngaøy nay ngöôøi tieâu duøng ñaõ quan taâm nhieàu hôn ñeán söï an toaøn trong vieäc duøng thuoác cuõng nhö nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán söùc khoûe, ñaëc bieät nhöõng ngöôøi ñaõ söû duïng thaûo döôïc coù aûnh höôûng nhieàu hôn trong vieäc löïa choïn tieâu chí naøy. Ñieåm qua söï ñaùnh giaù trong muïc 1.2.1. vaø 1.2.4. ta thaáy coù söï nhaát quaùn trong ñaùnh giaù cuûa ngöôøi tieâu duøng trong vieäc löïa choïn chaát löôïng an toaøn laø quan troïng nhaát cho saûn phaåm, tuy nhieân 2 tieâu chí sau laïi ñöôïc ngöôøi tieâu duøng choïn khoâng phaân bieät laø ñaõ duøng hoaëc chöa söû duïng thaûo döôïc (xem Phuï luïc C.4).
Saûn phaåm ñöôïc nhieàu ngöôøi bieát ñeán ñöôïc ñaùnh giaù laø tieâu chí thöù 4 trong khi tieâu chí saûn phaåm ñöôïc quaûng caùo nhieàu laïi ñöôïc xeáp thöù 7. Nhö vaäy, ngöôøi tieâu duøng cho raèng moät saûn phaåm ñöôïc nhieàu ngöôøi bieát ñeán thì ñaùng tin caäy hôn moät saûn phaåm ñöôïc quaûng caùo nhieàu, nghóa laø moät saûn phaåm ngoaøi nhöõng chieán dòch quaûng caùo coøn phaûi coù nhöõng noã löïc thöïc teá hôn ñeå ngöôøi tieâu duøng coù theå bieát ñeán saûn phaåm ñoù & tieâu duøng noù, nhaát laø nhöõng saûn phaåm môùi.
Saûn phaåm do coâng ty trong nöôùc saûn xuaát ñöôïc ngöôøi tieâu duøng ñaùnh giaù cao hôn saûn phaåm do coâng ty nöôùc ngoaøi saûn xuaát. Töø ñoù cho thaáy, ngöôøi tieâu duøng coù söï thay ñoåi veà quan ñieåm trong vieäc nhaän thöùc moät saûn phaåm coù chaát löôïng cao, tuy vaäy coâng ty trong nöôùc ñoù phaûi laø coâng ty coù uy tín.
Giaù caû ñöôïc ngöôøi tieâu duøng ñaùnh giaù ôû thöù haïng cuoái cuøng (mean = 3.35) trong 9 tieâu chí cuûa moät saûn phaåm coù chaát löôïng cao. Thöïc teá cho thaáy, moät saûn phaåm coù giaù cao chöa chaéc laø moät saûn phaåm coù chaát löôïng cao. Ngoaøi ra tieâu chí veà bao bì & thôøi haïn söû duïng cuõng ñöôïc ngöôøi tieâu duøng quan taâm ñaùnh giaù ôû möùc treân trung bình (mean = 2.55). Moät saûn phaåm coù bao bì ñeïp & chaéc chaén cuõng laøm ngöôøi tieâu duøng an taâm hôn khi mua hoaëc söû duïng saûn phaåm ñoù. Khoâng phaûi hình daùng beân ngoaøi coù theå ñaûm baûo chaát löôïng beân trong nhöng ñoù laø moät phaàn cuûa chaát löôïng.
Baûng 5.6: Tieâu chí chaát löôïng
N
Mean
Stand.Deviation
Saûn phaåm an toaøn – khoâng gaây taùc duïng phuï
252
1.68
1.08
Hieäu quaû söû thuoác cao – coù taùc duïng laâu daøi
250
1.70
1.01
Saûn phaåm coù khaû naêng ñieàu trò nhanh choùng
240
1.81
1.11
Saûn phaåm ñöôïc nhieàu ngöôøi bieát ñeán
246
2.15
1.09
Bao bì ñeïp & chaéc chaén
233
2.55
1.19
Thôøi haïn söû duïng daøi
239
2.57
1.12
Do coâng ty trong nöôùc saûn xuaát
242
2.57
1.08
Saûn phaåm ñöôïc quaûng caùo nhieàu
237
2.98
1.15
Do coâng ty nöôùc ngoaøi saûn xuaát
241
3.05
1.12
Giaù cao
240
3.35
1.18
Moái quan taâm cuûa ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi söùc khoûe:
Ngöôøi tieâu duøng toû ra khaù quan taâm ñeán vaán ñeà an toaøn trong vieäc söû duïng thuoác ñieàu trò (mean = 1.9), tuy vaäy laïi khoâng quan taâm laém ñeán vieäc ñi khaùm baùc só khi coù coù daáu hieäu caûm, cuùm, ñau beänh. Ñieàu naøy cuõng deã hieåu, ñoái vôùi caùc beänh thoâng thöôøng ñi khaùm baùc só laø toán keùm & maát thôøi gian. Ña soá ngöôøi tieâu duøng ra hieäu thuoác töï mua (42%). Soá ngöôøi quan taâm hôn thì ñi khaùm baùc só vôùi chi phí khaùm & thuoác ñieàu trò töï traû (36%). Ñaëc bieät soá ngöôøi ñi khaùm baùc só duøng theû baûo hieåm y teá laø khaù thaáp (22%).
Baûng 5.7: Möùc ñoä quan taâm ñeán an toaøn söùc khoûe
N
Mean
Stand.Deviation
Möùc ñoä quan taâm ñeán vaán ñeà an toaøn söùc khoûe trong vieäc tieâu duøng caùc saûn phaåm thuoác ñieàu trò
260
1.90
0.99
Baûng 5.8: Haønh vi ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi söùc khoûe
Taàn soá
Phaàn traêm %
Khoâng ñi khaùm baùc só chæ ra hieäu thuoác mua thuoác
107
42
Ñi khaùm baùc só vôùi chi phí khaùm & thuoác ñieàu trò töï traû
92
36
Ñi khaùm baùc só duøng theû baûo hieåm y teá
58
22
Soá ngöôøi ñaõ töøng söû duïng thaûo döôïc coù söï quan taâm hôn trong vieäc an toaøn söùc khoûe ñöôïc theå hieän baèng tyû leä ñi khaùm baùc só nhieàu hôn gaáp 2 laàn so vôùi nhöõng ngöôøi chöa söû duïng thaûo döôïc. Tuy nhieân soá ngöôøi khoâng ñi khaùm baùc só chæ ra hieäu thuoác mua thuoác thì 2 loaïi ñoái töôïng naøy coù tyû leä töông ñöông. (xem Phuï luïc C.4)
Nguoàn thoâng tin saûn phaåm:
Qua khaûo saùt, yeáu toá coù aûnh höôûng lôùn nhaát ñeán nhaän thöùc ngöôøi tieâu duøng trong vieäc ra quyeát ñònh mua caùc saûn phaåm thuoác laø thaày thuoác/ baùc só (mean = 1.57). Thaày thuoác & baùc só coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán vieäc tieâu duøng caùc saûn phaåm thuoác. Neáu taùc ñoäng leân ñöôïc ñoái töôïng naøy hoaëc ñoái töôïng naøy uûng hoä moät saûn phaåm thuoác naøo ñoù thì seõ coù aûnh höôûng daây chuyeàn raát lôùn leân ngöôøi tieâu duøng bôûi vì ngöôøi tieâu duøng coù söû duïng saûn phaåm naøo thì thoâng thöôøng hoï cuõng nghe theo lôøi khuyeân cuûa baùc só maø thoâi. Tuy nhieân nhö phaân tích trong muïc 1.2.6, khi ñau beänh ngöôøi tieâu duøng ña soá töï ñi mua thuoác ôû caùc hieäu thuoác, nhöng keânh thoâng tin töø ngöôøi baùn laïi ñöôïc ngöôøi tieâu duøng xeáp haïng thöù 6 trong 11 loaïi hình thoâng tin coù aûnh höôûng ñeán ngöôøi tieâu duøng (mean = 2.9). Vaäy hoï phaûi söû duïng nhöõng loaïi hình thoâng tin khaùc khi caàn thieát nhö: thoâng tin töø gia ñình/ ngöôøi thaân/ baïn beø coù aûnh höôûng lôùn thöù 2 (mean = 2.47) sau thaày thuoác/ baùc só . 2 aûnh höôûng naøy coù theå boå sung cho nhau.
Aûnh höôûng cuûa thoâng tin töø baøi vieát treân baùo hoaëc taïp chí coù aûnh höôûng khaù lôùn ñöôïc xeáp thöù 3 (mean = 2.79), ñaëc bieät ñoái vôùi caùc baùo/ taïp chí ñöôïc ngöôøi tieâu duøng ñaùnh giaù laø ñaùng tin caäy. Hình thöùc thoâng tin trong caùc chöông trình hoäi thaûo, höôùng daãn söû duïng cuõng coù möùc ñoä aûnh höôûng khoâng keùm (mean = 2.79).
Thoâng tin quaûng caùo treân tivi, ñaøi phaùt thanh, baùo chí coù möùc aûnh höôûng döôùi trung bình (mean = 3.15), trong khi thoâng tin quaûng caùo treân Internet ñöôïc xem laø ít coù aûnh höôûng nhaát (mean = 3.61) ñöôïc xeáp cuoái cuøng, ta cuõng coù theå hieåu ñöôïc tình traïng naøy vì thoâng tin qua Internet hieän nay coøn haïn cheá do chi phí cao & vieäc tieáp caän vôùi Internet cuûa ngöôøi daân coøn ôû tyû leä thaáp, ñoàng thôøi caùc trang web giôùi thieäu saûn phaåm hieän nay chöa thöïc söï mang nhieàu thoâng tin cho ngöôøi tieâu duøng.
Thoâng tin töø caùc ñöôøng daây noùng chaêm soùc söùc khoûe coù möùc aûnh höôûng (mean = 3.0) cao hôn so vôùi quaûng caùo treân tivi (mean = 3.15). Tuy nhieân, soá löôïng ngöôøi nhaän ñöôïc thoâng tin cuõng ít hôn.
Baûng 5.9: Caùc hình thöùc thoâng tin
N
Mean
Stand. Deviation
Thaày thuoác/ Baùc só
254
1.57
0.89
Gia ñình/ ngöôøi thaân/ baïn beø
245
2.47
1.08
Baøi vieát treân caùc baùo/ taïp chí chuyeân ngaønh
235
2.79
1.15
Caùc chöông trình hoäi thaûo, höôùng daãn söû duïng
237
2.79
0.97
Thoâng tin taïi caùc trung taâm söùc khoûe
236
2.82
1.10
Söï höôùng daãn cuûa ngöôøi baùn
244
2.90
1.08
Caùc ñöôøng daây noùng chaêm soùc söùc khoûe
239
3.00
1.29
Caùc khoùa hoïc trao ñoåi kinh nghieäm
231
3.02
1.12
Quaûng caùo treân tivi, ñaøi phaùt thanh, baùo chí
241
3.15
1.12
Hoäi chôï, trieãn laõm
228
3.55
0.95
Caùc quaûng caùo, thoâng tin treân Internet
231
3.61
0.96
Nhö vöøa phaân tích treân, caùc baøi vieát treân baùo & taïp chí coù möùc ñoä aûnh höôûng thöù 3 leân nhaän thöùc & thaùi ñoä ngöôøi tieâu duøng trong quaù trình ra quyeát ñònh mua caùc saûn phaåm thuoác. Vì theá ta thöû tìm hieåu xem ngöôøi tieâu duøng quan taâm ñeán caùc loaïi baùo naøy nhö theá naøo.
Baùo tuoåi treû laø loaïi baùo ñöôïc ngöôøi tieâu duøng choïn thöôøng ñoïc nhaát trong soá caùc loaïi baùo, cho thaáy thoâng tin ñaêng treân baùo naøy ñöôïc cho laø ñaùng tin caäy nhaát, chieám gaàn 1 phaàn 2 soá ngöôøi ñöôïc hoûi (40%), soá choïn thöôøng ñoïc nhì chieám tyû leä 1 phaàn 8 (12.5%).
Keá ñeán laø baùo phuï nöõ & baùo khoa hoïc phoå thoâng. Nhö vaäy caùc baøi vieát veà caùc saûn phaåm thuoác ñöôïc ñaêng treân baùo hoaëc taïp chí naøy seõ coù moät möùc ñoä aûnh höôûng nhaát ñònh lôùn hôn caùc loaïi baùo/ taïp chí khaùc.
Baûng 5.10: Caùc loaïi baùo thöôøng ñoïc
Thöôøng ñoïc I
Thöôøng ñoïc II
Thöôøng ñoïc III
Mean
Baùo Tuoåi treû
40%
12.5%
7%
2.47
Baùo phuï nöõ
27%
25%
14%
2.56
Baùo khoa hoïc phoå thoâng
13%
9%
9%
3.33
Baùo ngöôøi lao ñoäng
5%
12.5%
14%
3.47
Baùo Thanh nieân
4%
14%
8%
3.54
Baùo Saøi goøn giaûi phoùng
6%
3%
5%
3.70
Baùo Saøi goøn tieáp thò
2%
3%
5%
3.70
Caùc taïp chí ngöôøi tieâu duøng thöôøng ñoïc nhaát ñeå tìm hieåu thoâng tin veà caùc saûn phaåm thuoác trong ñoù coù: Kieán thöùc ngaøy nay, Thuoác & söùc khoûe, & Söùc khoûe & ñôøi soáng nhö ñöôïc trình baøy trong baûng 9 sau:
Baûng 5.11: Caùc loaïi taïp chí thöôøng ñoïc
Thöôøng ñoïc I
Thöôøng ñoïc II
Thöôøng ñoïc III
Mean
Thuoác & söùc khoûe
32%
24%
11%
2.47
Kieán thöùc ngaøy nay
39%
9%
16%
2.51
Söùc khoûe & ñôøi soáng
18%
31%
16%
2.69
Moâi tröôøng & söùc khoûe
2%
5%
10%
3.74
Baûn tin söùc khoûe
2%
5%
9%
3.77
Yeâu caàu veà thoâng tin quaûng caùo:
Trung thöïc & deã hieåu laø 2 yeáu toá quan troïng haøng ñaàu trong löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng veà yeâu caàu thoâng tin. Trung thöïc ñöôïc xem laø yeáu toá quan troïng haøng ñaàu (mean = 1.36). Thöïc vaäy, trong baát kyø tình huoáng naøo, trung thöïc cuõng laø yeáu toá quan troïng nhaát ñeå con ngöôøi coù theå ñaët nieàm tin vaøo moät ngöôøi hoaëc moät saûn phaåm naøo ñoù. Thoâng tin roõ raøng deã hieåu laø yeáu toá coù möùc quan troïng khoâng keùm (mean = 1.71), söï roõ raøng deã hieåu laøm ngöôøi tieâu duøng caûm thaáy tin töôûng hôn & saün saøng söû duïng saûn phaåm hôn.
Thoâng tin veà coâng ngheä saûn xuaát & coâng ty laø 2 yeáu toá quan troïng keá tieáp, ñaëc bieät thoâng tin veà coâng ngheä saûn xuaát (mean = 2.58) ñöôïc xeáp ôû möùc cao hôn thoâng tin veà coâng ty (mean = 2.65). Nhö ñaõ ñeà caäp trong muïc 1.2.2, yeáu toá veà coâng ngheä saûn xuaát khoâng bò aûnh höôûng nhieàu laém (25%) ñeán ngöôøi tieâu duøng trong vieäc choïn mua saûn phaåm thaûo döôïc, tuy vaäy vaãn ñöôïc ngöôøi tieâu duøng xeáp vaøo 3 yeáu toá quan troïng haøng ñaàu veà yeâu caàu thoâng tin ñoái vôùi moät saûn phaåm ñöôïc quaûng caùo. Khaåu hieäu deã nhôù cuõng laø yeáu toá quan troïng, caùc yeáu toá khaùc thì ít quan troïng hôn.
Baûng 5.12: Yeâu caàu veà thoâng tin quaûng caùo
N
Mean
Stand. Deviation
Trung thöïc
254
1.36
0.76
Thoâng tin veà saûn phaåm roõ raøng, deã hieåu
245
1.71
0.94
Thoâng tin veà coâng ngheä saûn xuaát
239
2.58
1.10
Thoâng tin veà coâng ty
239
2.65
1.09
Khaåu hieäu deã nhôù
232
2.76
1.24
Mang tính vaên hoùa daân toäc
238
3.23
1.20
Quaûng caùo thöôøng xuyeân
232
3.26
1.14
Maøu saéc hình aûnh haáp daãn
229
3.50
1.08
Gaây aán töôïng
228
3.40
1.01
3 thoâng tin quan troïng cuûa moät saûn phaåm thuoác bao goàm: lôïi ích & coâng duïng cuûa saûn phaåm; haïn söû duïng; & nhaõn hieäu saûn phaåm theo thöù töï quan troïng giaûm daàn. Ñoái vôùi moät thoâng tin quaûng caùo saûn phaåm nhöõng thoâng tin naøy laø quan troïng ñoái vôùi ngöôøi tieâu duøng, vì theá caàn phaûi ñöôïc neâu roõ. Lôïi ích & coâng duïng saûn phaåm ñöôïc ngöôøi tieâu duøng cho laø quan troïng nhaát (88%) trong moät thoâng tin veà saûn phaåm thuoác, khoâng bieát coâng duïng cuûa noù ngöôøi tieâu duøng khoâng theå mua cuõng nhö khoâng theå söû duïng saûn phaåm ñöôïc. Haïn söû duïng ñöôïc ngöôøi tieâu duøng choïn laø quan troïng thöù 2 (57%), moät saûn phaåm ñaõ quaù haïn neáu söû duïng coù theå gaây ra aûnh höôûng xaáu ñeán ngöôøi tieâu duøng, & nhaõn hieäu saûn phaåm ñöôïc ngöôøi tieâu duøng choïn laø quan troïng thöù 3
Baûng 5.13: Thoâng tin veà saûn phaåm thuoác
Quan troïng I
Quan troïng II
Quan troïng III
Mean
Neâu roõ lôïi ích & coâng duïng saûn phaåm
88%
5%
2%
1.25
Haïn söû duïng
6%
57%
22%
2.47
Neâu roõ nhaõn hieäu saûn phaåm
1%
16%
22%
3.43
Neâu roõ nôi saûn xuaát
2%
9%
24%
3.54
Cho bieát vaøi neùt veà coâng ngheä saûn xuaát
1%
9%
12%
3.67
Neâu roõ nôi baùn saûn phaåm
0.4%
4%
10%
3.82
Caùc yeáu toá taùc ñoäng:
Yeáu toá ngöôøi tieâu duøng quan taâm haøng ñaàu khi mua moät saûn phaåm thuoác laø chaát löôïng (mean = 1.39). Bao giôø cuõng vaäy, chaát löôïng laø yeáu toá coù aûnh höôûng lôùn nhaát ñeán nieàm tin & thaùi ñoä cuûa ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi moät saûn phaåm, cuõng nhö söï thaønh coâng cuûa saûn phaåm ñoù. Chaát löôïng bao goàm nhieàu yeáu toá, moät soá ñaëc ñieåm ñaõ ñöôïc phaân tích trong muïc 1.3.1, trong ñoù 3 yeáu toá quan troïng haøng ñaàu cuûa moät saûn phaåm thuoác coù chaát löôïng laø: khoâng gaây taùc duïng phuï, coù taùc duïng laâu daøi, & coù khaû naêng ñieàu trò beänh nhanh choùng.
Saûn phaåm ñöôïc chöùng nhaän cuûa moät cô quan kieåm ñònh coù uy tín laø yeáu toá quan troïng thöù 2 (mean = 1.84) & cuõng laø yeáu toá khaù quan troïng. Ngaøy nay, ngöôøi tieâu duøng ñaõ ñaëc bieät quan taâm hôn ñeán vieäc saûn phaåm coù ñöôïc kieåm ñònh hay khoâng & ñöôïc kieåm ñònh bôûi ai, do töø nhöõng aûnh höôûng traøn lan cuûa caùc loaïi saûn phaåm laøm giaû khoâng ñuû chaát löôïng ñöôïc ñaêng treân caùc phöông tieän thoâng tin.
Yeáu toá quan troïng thöù 3 coù aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh mua cuûa ngöôøi tieâu duøng laø giaù caû. Nhö ñaõ phaân tích trong muïc 1.3.1, moät saûn phaåm giaù cao khoâng ñöôïc ngöôøi tieâu duøng cho laø saûn phaåm ñoù coù chaát löôïng cao. Nhö vaäy trong vieäc ra quyeát ñònh mua, ngöôøi tieâu duøng phaûi döïa vaøo nhöõng yeáu toá khaùc, nhöng duø sao chi phí cuõng laø moät yeáu toá quan troïng. Giaù cuûa moät saûn phaåm laø bao nhieâu ñeå ngöôøi tieâu duøng chaáp nhaän thì khoâng thuoäc phaïm vi nghieân cöùu naøy.
Nhaõn hieäu noåi tieáng cuõng laø yeáu toá khoâng keùm phaàn quan troïng (mean = 2.45). Xuaát xöù coâng ngheä saûn xuaát cuõng nhö yeáu toá saûn phaåm luoân ñöôïc caûi tieán môùi cuõng coù möùc aûnh höôûng nhaát ñònh ñoái vôùi vieäc tieâu duøng saûn phaåm.
Trong quaù trình ra quyeát ñònh mua saûn phaåm, yeáu toá bao bì ñeïp & chaéc chaén ñöôïc ngöôøi tieâu duøng ñaùnh giaù laø coù möùc quan troïng trung bình vaø xeáp haøng thöù 8 (mean = 3.06) trong 9 yeáu toá taùc ñoäng khi mua. Tuy trong phaàn chaát löôïng saûn phaåm (muïc 1.3.1), yeáu toá naøy ñöôïc ngöôøi tieâu duøng xeáp thöù 5 (mean = 2.55) trong 10 yeáu toá cuûa moät saûn phaåm coù chaát löôïng cao, nhöng khi quyeát ñònh mua ngöôøi tieâu duøng coù nhöõng yeáu toá khaùc ñaùng quan taâm hôn vaø duø sao chaát löôïng cuõng laø moät phaïm truø rieâng trong caùc yeáu toá aûnh höôûng yù ñònh mua.
Yeáu toá saûn phaåm coù nhieàu chöông trình khuyeán maõi & dòch vuï hoã trôï höôùng daãn söû duïng khoâng ñöôïc ngöôøi tieâu duøng quan taâm. Töø ñoù cho thaáy, khuyeán maõi chæ laø moät phaàn trong chieán dòch giôùi thieäu saûn phaåm – môû roäng thò tröôøng. Coøn nhöõng yeáu toá quan troïng haøng ñaàu coù aûnh höôûng ñeán quyeát ñònh mua thöïc söï laø: Chaát löôïng; Saûn phaåm ñöôïc chöùng nhaän cuûa moät cô quan kieåm ñònh coù uy tín; & Giaù caû (xem Phuï luïc C.5).
Baûng 5.14: Caùc yeáu toá taùc ñoäng
N
Mean
Stand. Deviation
Chaát löôïng saûn phaåm
248
1.39
0.83
Saûn phaåm ñöôïc chöùng nhaän cuûa moät cô quan kieåm ñònh coù uy tín
243
1.84
0.97
Giaù caû
241
2.38
1.12
Nhaõn hieäu saûn phaåm noåi tieáng
236
2.45
1.12
Xuaát xöù coâng ngheä saûn xuaát
238
2.59
1.10
Saûn phaåm luoân ñöôïc caûi tieán môùi
230
2.63
1.09
Teân coâng ty phaân phoái
233
2.85
1.07
Hình thöùc kieåu daùng bao bì ñeïp, chaéc chaén
231
3.06
1.11
SP coù nhieàu chöông trình khuyeán maõi & dòch vuï hoã trôï höôùng daãn söû duïng
224
3.33
1.09
Tieâu chí choïn nôi mua:
Ña soá ngöôøi tieâu duøng thöôøng choïn nôi mua nhaát laø taïi nhöõng hieäu thuoác ñöôïc tín nhieäm (45%), thöôøng choïn mua nhì ôû tyû leä thaáp hôn (20%). Coù khoaûng hôn 1 phaàn 3 (40%) soá ngöôøi ñöôïc hoûi choïn nôi thöôøng mua nhaát laø hieäu thuoác ôû gaàn nhaø. Ñaëc bieät soá ngöôøi choïn mua ôû beänh vieän coù tyû leä thaáp nhaát. Ñieàu naøy coù theå laø do caùc hieäu thuoác ôû beänh vieän coù giaù thuoác baùn cao hôn so vôùi nhöõng hieäu thuoác khaùc, hoaëc khoâng tieän ñöôøng ñi, hoaëc khoâng tín nhieäm,… maëc duø ta vaãn thaáy caùc hieäu thuoác ôû beänh vieän coù soá löôïng ngöôøi mua khaù ñoâng.
Baûng 5.15: Tieâu chí choïn nôi mua
Thöôøng mua I
Thöôøng mua II
Hieäu thuoác ñöôïc tín nhieäm
46%
20%
Hieäu thuoác gaàn nhaø
40%
34%
Hieäu thuoác ôû beänh vieän
15%
17%
XU HÖÔÙNG NGÖÔØI TIEÂU DUØNG:
Ña soá ngöôøi tieâu duøng (85%) cho raèng thaûo döôïc seõ ñöôïc phaùt trieån & söû duïng nhieàu trong töông lai cho thaáy thò tröôøng tieàm naêng cuûa loaïi saûn phaåm thaûo döôïc laø raát lôùn, tröôùc ñaây noù ñaõ töøng laø loaïi saûn phaåm duy nhaát ñöôïc duøng trong ngaønh y. Do thôøi ñoù coâng ngheä saûn xuaát caùc saûn phaåm thaûo döôïc chöa phaùt trieån neân vieäc söû duïng coù khoù khaên & thuoác taây do yeáu toá tieän lôïi & reû tieàn cuûa noù, daàn daàn ñaõ thay theá hoaøn toaøn caùc saûn phaåm thaûo döôïc naøy. Coù theå moät töông lai khoâng xa, saûn phaåm thaûo döôïc seõ laáy laïi ñöôïc vò theá cuûa mình.
AÛNH HÖÔÛNG CUÛA CAÙC ÑAËC ÑIEÅM NHAÂN KHAÅU LEÂN NHAÄN THÖÙC NGÖÔØI TIEÂU DUØNG
Taùc ñoäng leân nhaän thöùc veà lôïi ích cuûa thaûo döôïc:
Tuoåi taùc ñoäng leân nhaän thöùc veà lôïi ích:
Caùc thoâng tin thu thaäp ñöôïc töø ñoä tuoåi trong caâu 21 & caùc lôïi ích cuûa thaûo döôïc trong caâu 2 ñöôïc duøng ñeå phaân tích xem ôû nhöõng ñoä tuoåi khaùc nhau thì nhaän thöùc veà lôïi ích thaûo döôïc coù khaùc nhau hay khoâng.
Coù söï taùc ñoäng cuûa tuoåi taùc leân nhaän thöùc veà lôïi ích cuûa thaûo döôïc. Cuï theå coù söï aûnh höôûng (Sig = .018) cuûa ñoä tuoåi ñoái vôùi nhaän thöùc lôïi ích veà hieäu quaû cao coù taùc duïng laâu daøi sau khi duøng thaûo döôïc (21-2a). Töø 35 ñeán 44 tuoåi coù möùc ñoä ñoàng yù cho raèng thaûo döôïc coù lôïi ích naøy cao nhaát (mean = 1.59), ñoä tuoåi coù möùc ñoä ñoàng yù cao keá tieáp laø töø 25 ñeán 34 (mean = 1.97). Ñoä tuoåi treân 45 coù möùc ñoä ñoàng yù vôùi lôïi ích naøy thaáp nhaát (mean = 2.30) (xem Phuï luïc D1)
Veà lôïi ích khoâng gaây taùc duïng phuï cuûa thaûo döôïc (21-2b), tình traïng nhaän thöùc cuõng töông töï nhö phaàn treân (Sig = .005), nghóa laø tuoåi töø 35 ñeán 44 coù tyû leä nhaän bieát veà lôïi ích naøy cao nhaát (mean = 1.44), vaø ñoä tuoåi keá tieáp coù tyû leä nhaän bieát veà lôïi ích naøy cuûa thaûo döôïc laø töø 25 ñeán 34 (mean = 1.90).
Töø 2 phaân tích treân ta thaáy caùch ñaùnh giaù cuûa caùc ñoä tuoåi khaùc nhau khoâng coù söï khaùc bieät giöõa lôïi ích 2a & 2b, nghóa laø caùch ñaùnh giaù lôïi ích 2a cuõng töông ñoái gioáng caùch ñaùnh giaù cho lôïi ích 2b. Tuy nhieân giöõa ñoä tuoåi naøy & ñoä tuoåi kia thì coù söï khaùc bieät nhau veà caùch ñaùnh giaù 2 lôïi ích neâu treân.
Ñoái vôùi 2 lôïi ích coøn laïi laø chi phí ñieàu trò duøng thaûo döôïc thaáp & thaûo döôïc toát cho söùc khoûe trong ñieàu trò vaø taêng cöôøng söùc khoûe (2c & 2d) thì khoâng coù söï aûnh höôûng cuûa ñoä tuoåi leân nhaän thöùc ngöôøi tieâu duøng.
Giôùi tính taùc ñoäng leân nhaän thöùc veà lôïi ích:
Döõ lieäu cho thaáy nam vaø nöõ coù nhaän thöùc khaùc nhau (Sig = .004) veà lôïi ích hieäu quaû söû duïng cao coù taùc duïng laâu daøi cuûa thaûo döôïc. Nöõ giôùi cho raèng thaûo döôïc coù lôïi ích naøy cao hôn (mean = 1.87) nam giôùi (mean = 2.30) (xem Phuï luïc D.2).
Cuõng coù söï aûnh höôûng cuûa giôùi tính leân nhaän thöùc veà lôïi ích khoâng gaây taùc duïng phuï cuûa thaûo döôïc (Sig = .004), phaùi nöõ cuõng coù thaùi ñoä ñoàng yù cao hôn (mean = 1.80) so vôùi nam (mean = 2.37).
Tuy nhieân, khoâng coù moái lieân heä cuûa giôùi tính vôùi lôïi ích cho raèng chi phí ñieàu trò thaáp & thaûo döôïc toát cho söùc khoûe trong ñieàu trò cuõng nhö taêng cöôøng söùc khoûe. Ngöôøi tieâu duøng coù caûm nhaän nhö nhau ñoái vôùi 2 lôïi ích naøy, khoâng phaân bieät nam hay nöõ.
Trình ñoä hoïc vaán & ngheà nghieäp taùc ñoäng leân nhaän thöùc veà lôïi ích:
Töø döõ lieäu ôû baûng treân ta thaáy khoâng coù taùc ñoäng cuûa trình ñoä hoïc vaán cuõng nhö ngheà nghieäp ñoái vôùi caùc lôïi ích khaùc nhau cuûa thaûo döôïc. Ngöôøi tieâu duøng khoâng phaân bieät trình ñoä hoaëc ngheà nghieäp, hoï ñeàu coù caûm nhaän nhö nhau veà nhöõng lôïi ích naøy (xem Phuï luïc D.3).
Thu nhaäp taùc ñoäng leân nhaän thöùc veà lôïi ích:
Töø döõ lieäu nghieân cöùu cho bieát thu nhaäp khoâng coù aûnh höôûng ñeán nhaän thöùc veà lôïi ích thaûo döôïc toát cho söùc khoûe trong ñieàu trò, boài boå & taêng cöôøng söùc khoûe (2d) (xem Phuï luïc D.4)
Taùc ñoäng leân nhaän thöùc veà baát lôïi cuûa thaûo döôïc:
Ñoä tuoåi taùc ñoäng leân nhaän thöùc veà nhöõng baát lôïi:
Thôøi gian ñieàu trò laâu; Löôïng thuoác phaûi söû duïng nhieàu; Hieäu quaû duøng thaûo döôïc khoâng cao; & Kieåu daùng bao bì laø nhöõng nguyeân nhaân coù aûnh höôûng cuûa ñoä tuoåi ñeán vieäc söû duïng thaûo döôïc, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi treû tuoåi thuoäc nhoùm töø 15 ñeán 24. Vì theá, soá ngöôøi treû tuoåi söû duïng thaûo döôïc, trong nghieân cöùu naøy cuõng coù tyû leä thaáp nhaát. (xem Phuï luïc D.5)
Giôùi tính taùc ñoäng leân nhaän thöùc veà baát lôïi (22-3):
Nam giôùi coù tyû leä nhaän thöùc veà nhöõng baát lôïi cuûa thaûo döôïc cao hôn nöõ giôùi, ngoaïi tröø 2 yeáu toá: do kieåu daùng bao bì & soá löôïng thuoác söû duïng nhieàu thì nam & nöõ ñeàu coù cuøng tyû leä nhaän thöùc veà baát lôïi naøy. Ñieàu naøy coù theå do baûn chaát cuûa giôùi tính maø hoï coù nhaän thöùc khaùc nhau veà moät söï vieäc naøo ñoù, ñoàng thôøi cuõng töø ñoù giaûi thích ñöôïc nguyeân nhaân taïi sao tyû leä nam giôùi duøng thaûo döôïc ít hôn nöõ giôùi. (xem Phuï luïc D.6).
Trình ñoä hoïc vaán taùc ñoäng leân nhaän thöùc veà baát lôïi:
Trình ñoä hoïc vaán coù taùc ñoäng khaùc nhau leân nhaän thöùc ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi moät soá yeáu toá baát lôïi cuûa thaûo döôïc (xem Phuï luïc D.7), nhö baát lôïi do thôøi gian ñieàu trò laâu (yeáu toá 3b); khoâng tin töôûng saûn phaåm ñaõ ñöôïc thöû nghieäm toát (yeáu toá 3d); soá löôïng thuoác söû duïng nhieàu cho moät lieàu duøng (yeáu toá 3f); & Ñaõ quen duøng thuoác taây töø tröôùc (yeáu toá 3h).
Yeáu toá 3b: Nhoùm coù trình ñoä döôùi cao ñaúng cho raèng thôøi gian ñieàu trò laâu coù aûnh höôûng ñeán vieäc tieâu duøng thaûo döôïc cuûa hoï cao nhaát (81%) so vôùi caùc nhoùm thuoäc trình ñoä khaùc. Nhoùm coù trình ñoä ñaïi hoïc cuõng coù tyû leä ñoàng yù vôùi yù kieán naøy töông ñoái cao (72%).
Yeáu toá 3d: Yeáu toá khoâng tin töôûng saûn phaåm ñöôïc thöû nghieäm toát coù 2 nhoùm ñoái töôïng: nhoùm coù trình ñoä döôùi cao ñaúng & treân ñaïi hoïc coù tyû leä aûnh höôûng töông ñoái gioáng nhau (44% & 42%).
Yeáu toá 3f & 3h: Nhoùm coù trình ñoä ñaïi hoïc bò aûnh höôûng bôûi yeáu toá löôïng thuoác phaûi duøng nhieàu cho moät lieàu duøng & ñaõ quen duøng thuoác taây cao hôn (52% & 41%) so vôùi caùc nhoùm khaùc trong vieäc tieâu duøng thaûo döôïc.
Ngheà nghieäp taùc ñoäng leân nhaän thöùc veà baát lôïi:
Ngheà nghieäp cuõng coù aûnh höôûng ñeán nhaän thöùc veà nhöõng baát lôïi cuûa thaûo döôïc, phaàn phaân tích naøy khaúng ñònh laïi nhöõng yeáu toá ñaõ phaân tích trong muïc 1.5.1.2. (theo ñoä tuoåi). Thôøi gian ñieàu trò laâu & löôïng thuoác phaûi duøng nhieàu laø nguyeân nhaân lôùn nhaát aûnh höôûng ñeán vieäc duøng thaûo döôïc cuûa löùa tuoái hoïc sinh, sinh vieân (15 ñeán 24 tuoåi). Hoï caûm thaáy khoâng tieän duïng vì baát lôïi naøy. Trong ñoù ngöôøi lao ñoäng laïi bò aûnh höôûng nhieàu bôûi yeáu toá thôøi gian ñieàu trò laâu cuûa thaûo döôïc. Nhìn chung yeáu toá naøy coù aûnh höôûng nhieàu nhaát nhöng vôùi moãi ñoái töôïng coù möùc ñoä khaùc nhau. Hieäu quaû duøng thaûo döôïc khoâng cao cuõng laø yeáu toá aûnh höôûng nhieàu nhaát ñoái vôùi hoï so vôùi nhöõng ngöôøi coù ngheà nghieäp khaùc (xem Phuï luïc D.8)
Taùc ñoäng leân nhaän thöùc veà ñaëc tính saûn phaåm cuûa thaûo döôïc:
Ñoä tuoåi taùc ñoäng leân nhaän thöùc veà ñaëc tính saûn phaåm:
Ñoä tuoåi coù aûnh höôûng ñeán nhaän thöùc ngöôøi tieâu duøng qua yeáu toá 4a & 4d (xem Phuï luïc D.10)
Ñaëc tính 4a: Ñaëc tính thaûo döôïc coù taát caû caùc daïng cuûa thuoác taây ñöôïc nhoùm coù ñoä tuoåi töø 25 ñeán 34 & 35 ñeán 44 bieát ñeán nhieàu nhaát (mean = 1.43 & mean = 1.44) so vôùi caùc nhoùm khaùc. Coù theå lyù giaûi ñieàu naøy laø do 2 nhoùm naøy ôû moät möùc ñoä naøo ñoù ôû vò trí cuûa mình, hoï quan taâm nhieàu hôn & coù ñieàu kieän theo doõi thoâng tin nhieàu hôn ñeán caùc saûn phaåm lieân quan ñeán söùc khoûe ñeå coù theå chaêm soùc gia ñình toát hôn, trong khi ngöôøi treû tuoåi – chöa coù nhu caàu, hoaëc nhöõng ngöôøi giaø hôn – ít coù ñieàu kieän tieáp xuùc hôn thì hoaøn toaøn phaûn ñoái thaûo döôïc coù ñaëc tính naøy. (xem Phuï luïc D2.1.2.3.1).
Ñaëc tính 4d: Coù söï taùc ñoäng cuûa ñoä tuoåi leân nhaän thöùc cuûa ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi ñaëc tính coù saün ñeå duøng cuûa thaûo döôïc, nhöng keát quaû töø baûng giaù trò trung bình cho thaáy, nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi thuoäc nhoùm treân 45 gaàn nhö laø phaûn ñoái (mean = 3.75) ñaëc tính naøy cuûa thaûo döôïc.
Giôùi tính taùc ñoäng leân nhaän thöùc ñaëc tính saûn phaåm:
Giôùi tính coù söï aûnh höôûng ñeán nhaän bieát veà ñaëc tính veà caùc loaïi saûn phaåm cuûa thaûo döôïc vaø tính chaát coù saün ñeå duøng (ñaëc tính 4b & 4d) (xem Phuï luïc D.11).
Tuy nhieân caû nam & nöõ ñeàu khoâng theå hieän söï nhaän bieát cuûa mình roõ raøng ñoái vôùi ñaëc tính naøy thoâng qua trò soá trung bình mean = 2.77 & mean = 3.33 (ñoái vôùi Sig = .002: theå hieän coù söï taùc ñoäng maïnh)
Trình ñoä hoïc vaán taùc ñoäng leân nhaän thöùc veà ñaëc tính thaûo döôïc:
Theo keát quaû baûng phaân tích ANOVA thì trình ñoä coù taùc ñoäng ñeán nhaän thöùc ñaëc tính thaûo döôïc coù caùc daïng saûn phaåm gioáng nhö thuoác taây (xem Phuï luïc D.12).
Tuy nhieân taùc ñoäng naøy laïi cho thaáy nhoùm coù trình ñoä döôùi cao ñaúng theå hieän xu höôùng phaûn ñoái/ khoâng ñoàng yù & cho raèng saûn phaåm thaûo döôïc khoâng coù caùc daïng saûn phaåm gioáng thuoác taây nhö: vieân neùn, vieân suûi, hoaëc daïng nöôùc,… . Trong khi ñoù ta laïi khoâng thaáy coù söï taùc ñoäng cuûa tuoåi leân ñaëc tính saûn phaåm thaûo döôïc coù saün ñeå duøng (4d) bôûi vì ngöôøi tieâu duøng coøn chöa bieát roõ laø thaûo döôïc coù ñaëc tính naøy hay khoâng – mean chæ dao ñoäng töø 2.63 ñeán 3.0.
Ngheà nghieäp taùc ñoäng leân ñaëc tính saûn phaåm:
Ñaëc tính 4a:Nhoùm nhaân vieân vaên phoøng & hoïc sinh, sinh vieân coù möùc ñoä nhaän bieát veà caùc daïng cuûa saûn phaåm thaûo döôïc cao hôn nhoùm ngheà töï do & ngöôøi lao ñoäng, tuy nhieân baûng giaù trò trung bình cho thaáy möùc ñoä nhaän bieát naøy chæ ôû khoaûng trung bình, mean = 2.64 vaø 2.71 – khoâng yù kieán. Ñaëc bieät nhoùm laøm ngheà töï do laïi theå hieän khuynh höôùng hoaøn toaøn phaûn ñoái khi cho raèng thaûo döôïc coù ñaëc tính naøy (xem Phuï luïc D.13).
Ñaëc tính 4b: Tuy vaäy nhoùm ngöôøi lao ñoäng laïi ñoàng yù ôû möùc ñoä cao hôn heát khi cho raêng thaûo döôïc coù haàu heát caùc saûn phaåm ñeå ñieàu trò beänh & thaûo döôïc coù saün ñeå duøng, vôùi mean = 1.81.
Ñaëc tính 4c: Coù söï taùc ñoäng cuûa ngheà nghieäp leân nhaän thöùc caùc ñaëc tính thaûo döôïc. Nhöõng ngöôøi thuoäc nhoùm nhaân vieân vaên phoøng & nhoùm ngöôøi lao ñoäng coù möùc ñoä nhaän bieát veà ñaëc tính naøy cao (mean = 1.35 & 1.50). Nhìn chung söï nhaän bieát cuûa caùc nhoùm ngheà nghieäp khaùc nhau theå hieän ôû möùc cao tuy coù söï khaùc bieät.
Ñaëc tính 4d: Nhöõng ngheà nghieäp khaùc nhau ñeàu coù thaùi ñoä trung dung ñoái vôùi ñaëc tính coù saün cuûa thaûo döôïc, ngoaïi tröø nhöõng ngöôøi thuoäc nhoùm ngheà töï do theå hieän roõ söï phaûn ñoái (mean = 4.17) cho raèng saûn phaåm thaûo döôïc khoâng coù saün ñeå duøng.
Thu nhaäp khoâng coù taùc ñoäng leân nhaän thöùc ñaëc tính saûn phaåm thaûo döôïc neân khoâng phaân tích.
Taùc ñoäng leân nieàm tin:
Ñoä tuoåi taùc ñoäng leân nieàm tin:
Ñoä tuoåi coù taùc ñoäng ñeán nieàm tin lieân quan ñeán 3 phaùt bieåu: 6f, 6d, & 6g (xem Phuï luïc D.14):
Phaùt bieåu 6f: (thaûo döôïc coù theå ñieàu trò moät soá beänh maø thuoác taây khoâng laøm ñöôïc). Nhoùm tuoåi theå hieän söï ñoàng yù (mean = 1.69) vôùi phaùt bieåu naøy cao nhaát laø nhoùm tuoåi töø 35 ñeán 44. Trong khi ñoù nhoùm tuoåi treân 45 laïi nghieâng veà khuynh höôùng phaûn ñoái (mean = 3.65) khi cho cho raèng thaûo döôïc coù theå ñieàu trò moät soá beänh maø thuoác taây khoâng laøm ñöôïc.
Phaùt bieåu 6d: (thích duøng thaûo döôïc hôn thuoác taây) Ñoä tuoåi coù aûnh höôûng khaùc nhau leân söï theå hieän yù kieán cuûa ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi phaùt bieåu 6d (thích duøng thaûo döôïc hôn thuoác taây). Tuy nhieân, caùc trò soá mean cho thaáy noù chæ dao ñoäng trong khoaûng töø 2.40 ñeán 3.12. Söï sai bieät giaù trò trung bình cuûa 2 cöïc mean naøy coù lôùn nhöng laïi khoâng theå hieän roõ thaùi ñoä ñoàng tình hay phaûn ñoái ñoái vôùi phaùt bieåu naøy.
Phaùt bieåu 6g: (thích muøi vò thaûo döôïc hôn thuoác taây) Keát quaû töông töï nhö keát quaû theå hieän thaùi ñoä trong phaùt bieåu 6d (thích muøi vò thaûo döôïc hôn thuoác taây). Noùi chung söï theå hieän thaùi ñoä cuûa ngöôøi tieâu duøng trong 2 phaùt bieåu naøy laø ôû möùc trung dung – khoâng yù kieán. Hôn nöõa möùc yù nghóa Sig = .037 & .048 & heä soá F cuõng khoâng lôùn ñaõ theå hieän khoâng coù nhieàu khaùc bieät veà nhaän thöùc giöõa caùc ñoä tuoåi ñoái vôùi 2 phaùt bieåu naøy.
Giôùi tính taùc ñoäng leân nieàm tin:
Coù söï taùc ñoäng cuûa giôùi tính leân nieàm tin veà caùc saûn phaåm thaûo döôïc, gioáng nhö ñaõ phaân tích trong phaàn nhaän thöùc – nöõ giôùi theå hieän söï ñoàng yù ôû möùc cao hôn so vôùi nam giôùi, tuy nhieân thaùi ñoä ñoàng tình naøy chæ ôû möùc trung bình, do vaäy söï taùc ñoäng cuûa giôùi tính trong phaàn naøy cuõng khoâng noùi leân ñöôïc söï khaùc bieät naøo ñaùng keå (xem Phuï luïc D.15)
Taùc ñoäng leân haønh vi söû duïng thaûo döôïc:
Ñoä tuoåi taùc ñoäng leân haønh vi:
Ñoä tuoåi töø 35 ñeán 44 & töø 25 ñeán 34 coù tyû leä söû duïng thaûo döôïc nhieàu nhaát (75% & 73%) so vôùi caùc nhoùm tuoåi khaùc: treû hôn & giaø hôn. Chöùng toû giôùi thanh nieân & trung nieân ngaøy ñaõ baét ñaàu coù xu höôùng tieâu duøng thaûo döôïc cao hôn so vôùi lôùp tuoåi ñi tröôùc, lôùp tuoåi treû hôn töø 15 ñeán 24 cuõng coù khoaûng treân moät nöûa ñaõ söû duïng thaûo döôïc (xem Phuï luïc D.16).
Giôùi tính taùc ñoäng leân haønh vi:
Giôùi tính coù taùc ñoäng leân haønh vi söû duïng thaûo döôïc: Tyû leä nöõ giôùi söû duïng thaûo döôïc cao hôn nam giôùi. Coù treân 2 phaàn 3 soá ngöôøi ñöôïc hoûi laø phaùi nöõ traû lôøi ñaõ coù söû duïng thaûo döôïc, trong khi tyû leä söû duïng thaûo döôïc cuûa nam chæ treân moät nöûa (xem Phuï luïc D.17).
Nhö ñaõ thaáy trong phaàn phaân tích treân, do coù söï khaùc bieät veà nhaän thöùc cuûa giôùi tính ñoái vôùi caùc yeáu toá lôïi ích & baát lôïi cuûa thaûo döôïc khaùc nhau: nam giôùi coù möùc ñoä nhaän thöùc veà lôïi ích cuûa thaûo döôïc thaáp hôn nöõ giôùi; ñoàng thôøi coù tyû leä nhaän thöùc veà nhöõng baát lôïi cuûa thaûo döôïc cao hôn – ño ñoù, daãn ñeán tyû leä haønh vi tieâu duøng thaûo döôïc cuõng thaáp hôn.
Trình ñoä taùc ñoäng leân haønh vi:
Baûng thoáng keâ döôùi ñaây cho thaáy khoâng coù moái lieân heä giöõa trình ñoä hoïc vaán vaø haønh vi tieâu duøng thaûo döôïc cuûa ngöôøi tieâu duøng (theo soá lieäu thu thaäp ñöôïc) (Phuï luïc D.18).
Ngheà nghieäp taùc ñoäng leân haønh vi:
Keát quaû thoáng keâ cho thaáy ngheà nghieäp coù taùc ñoäng ñeán haønh vi tieâu duøng thaûo döôïc. Trong ñoù ngöôøi lao ñoäng coù tyû leä söû duïng thaûo döôïc cao nhaát (84%) (xem phuï luïc D.19).
Taùc ñoäng söï quan taâm ñeán söùc khoûe:
Taùc ñoäng cuûa ñoä tuoåi:
Keát quaû thoáng keâ cho thaáy ñoä tuoåi coù taùc ñoäng ñeán söï quan taâm veà söùc khoûe cuûa ngöôøi tieâu duøng. Khi coù daáu hieäu ñau beänh, nhoùm tuoåi töø 15-24 coù tyû leä khoâng ñi khaùm BS cao nhaát: treân moät nöûa (59%) vaø chæ ra hieäu thuoác töï mua. Trong khi nhoùm ngöôøi treân 45 tuoåi laïi coù tyû leä ñi khaùm Baùc só nhieàu nhaát (55%) vôùi chi phí khaùm vaø thuoác ñieàu trò töï traû. Trong tröôøng hôïp ñi khaùm Baùc só duøng theû baûo hieåm y teá thì caùc ñoä tuoåi töø 25-34, 35-44, & treân 45 coù tyû leä gaàn töông ñöông nhau (xem phuï luïc D.20).
Keát quaû naøy laø ñeå kieåm nghieäm laïi töø thöïc teá veà söï quan taâm khaùc nhau ñoái vôùi söùc khoûe cuûa nhöõng giai ñoaïn phaùt trieån khaùc nhau cuûa con ngöôøi : nhöõng ngöôøi treû tuoåi (15-24) thöôøng ít quan taâm ñeán söùc khoûe hôn nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi hôn (treân 45),
Taùc ñoäng cuûa giôùi tính:
Khoâng coù söï khaùc bieät veà moái quan taâm veà söùc khoûe giöõa nam & nöõ.
Chöông 6: KEÁT LUAÄN & KIEÁN NGHÒ
KEÁT LUAÄN:
Töø keát quaû phaân tích ôû chöông 5, ta ruùt ra moät soá keát luaän sau:
Nhaän thöùc:
a/ Ta nhaän thaáy ngöôøi tieâu duøng coù nhaän bieát veà lôïi ích cuûa thaûo döôïc cao, söï nhaän thöùc naøy töông ñoái ñoàng nhaát, vaø coù aûnh höôûng nhieàu ñeán giai ñoaïn ñaùnh giaù caùc phöông aùn löïa choïn cuûa ngöôøi tieâu duøng.
Nhöõng ngöôøi coù ñoä tuoåi khaùc nhau coù aûnh höôûng khaùc nhau veà nhaän thöùc vaø moãi ñoä tuoåi laïi coù caùch ñaùnh giaù khaùc nhau ñoái vôùi nhöõng lôïi ích khaùc nhau. Theå hieän roõ nhaát laø nhoùm tuoåi töø 35 ñeán 44 coù möùc ñoä nhaän bieát veà caùc lôïi ích naøy cao nhaát.
Nöõ giôùi nhaän bieát veà caùc lôïi ích cuûa thaûo döôïc cao hôn nam giôùi .
Trình ñoä hoïc vaán & ngheà nghieäp khoâng coù taùc ñoäng leân nhaän thöùc.
Thu nhaäp ñaëc bieät coù aûnh höôûng ñeán nhaän thöùc veà lôïi ích thaûo döôïc toát cho söùc khoûe trong ñieàu trò, boài boå & taêng cöôøng söùc khoûe ñoái vôùi nhöõng ngöôøi coù thu nhaäp cao > 5 trieäu ñoàng.
b/ 3 nguyeân nhaân coù aûnh höôûng lôùn nhaát vieäc tieâu duøng thaûo döôïc laø:
Thôøi gian ñieàu trò laâu laø nguyeân nhaân lôùn nhaát
Löôïng thuoác söû duïng nhieàu cho moät lieàu duøng
Ñaõ quen söû duïng thuoác taây töø tröôùc
Nam giôùi coù tyû leä nhaän thöùc veà nhöõng baát lôïi cuûa thaûo döôïc cao hôn nöõ giôùi.
c/ Ngöôøi tieâu duøng ña soá ñeàu bieát thaûo döôïc ñöôïc baøo cheá töø caùc loaïi caây coû trong thieân nhieân. Tuy nhieân, nhaän bieát veà caùc daïng saûn phaåm, caùc loaïi saûn phaåm, cuõng nhö saûn phaåm thaûo döôïc coù saün ñeå duøng khoâng phaûi naáu hoaëc saéc thì coøn khaù mô hoà, khoâng bieát nhieàu laém.
Nhöõng ngöôøi chöa söû duïng thaûo döôïc thöôøng khoâng bieát nhieàu laém veà caùc loaïi saûn phaåm.
Ngöôøi lao ñoäng bieát nhieàu veà caùc loaïi saûn phaåm thaûo döôïc hôn caùc nhoùm khaùc.
Thu nhaäp khoâng coù aûnh höôûng leân nhaän thöùc veà ñaëc tính saûn phaåm.
d/ Ngöôøi tieâu duøng coù thaùi ñoä trung dung khi so saùnh giöõa saûn phaåm thuoác taây & thaûo döôïc. Hoï khoâng bieát roõ laém veà nhöõng khaùc bieät giöõa 2 loaïi saûn phaåm naøy, ñaëc bieät nhöõng ngöôøi chöa söû duïng saûn phaåm thaûo döôïc. Tuy nhieân, ngöôøi tieâu duøng thieân veà khuynh höôùng cho raèng thaûo döôïc khoâng theå thay theá hoaøn toaøn thuoác taây.
Thaûo döôïc coù theå ñieàu trò moät soá beänh maø thuoác taây khoâng laøm ñöôïc, ñöôïc nhöõng ngöôøi thuoäc nhoùm tuoåi töø 35 ñeán 44 taùn thaønh nhieàu nhaát.
Caùc yeáu toá taùc ñoäng:
a/ Thaày thuoác/ Baùc só laø nguoàn thoâng tin coù aûnh höôûng lôùn nhaát ñeán vieäc tieâu duøng caùc saûn phaåm thuoác.
Caùc nguoàn thoâng tin: Gia ñình baïn beø; caùc baøi vieát treân baùo/ taïp chí chuyeân ngaønh; caùc chöông trình hoäi thaûo höôùng daãn söû duïng; Thoâng tin taïi caùc trung taâm söùc khoûe; Söï höôùng daãn cuûa ngöôøi baùn – coù möùc aûnh höôûng khaù.
Caùc hình thöùc thoâng tin khaùc coù möùc ñoä aûnh höôûng thaáp: Quaûng caùo treân tivi, ñaøi phaùt thanh, baùo chí, internet ít coù aûnh höôûng ñeán ngöôøi tieâu duøng trong vieäc tieâu duøng thaûo döôïc.
3 loaïi baùo döôïc ngöôøi tieâu duøng thöôøng ñoïc nhaát theo thöù töï 1, 2, 3 laø:
Baùo tuoåi treû;
Baùo phuï nöõ;
Baùo khoa hoïc phoå thoâng.
3 loaïi taïp chí ñöôïc ngöôøi tieâu duøng thöôøng ñoïc nhaát theo thöù töï 1, 2, 3 laø:
Thuoác & söùc khoûe;
Kieán thöùc ngaøy nay;
Söùc khoûe & ñôøi soáng.
3 yeâu caàu quan troïng nhaát ñoái vôùi moät thoâng tin quaûng caùo laø:
Trung thöïc;
Thoâng tin veà saûn phaåm roõ raøng deã hieåu;
Thoâng tin veà coâng ngheä saûn xuaát.
3 thoâng tin quan troïng ñoái vôùi moät saûn phaåm thuoác laø:
Lôïi ích & coâng duïng saûn phaåm;
Haïn söû duïng;
Nhaõn hieäu saûn phaåm.
b/ 3 yeáu toá quan troïng haøng ñaàu ñoái vôùi ngöôøi tieâu duøng khi mua moät saûn phaåm thuoác laø:
Chaát löôïng saûn phaåm;
Saûn phaåm ñöôïc chöùng nhaän cuûa moät cô quan kieåm ñònh coù uy tín;
Giaù caû.
3 yeáu toá quan troïng haøng ñaàu cuûa ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi moät saûn phaåm thuoác coù chaát löôïng cao laø:
Saûn phaåm an toaøn – khoâng gaây taùc duïng phuï;
Hieäu quaû söû duïng cao – coù taùc duïng laâu daøi;
Coù khaû naêng ñieàu trò beänh nhanh choùng.
c/ Hieäu thuoác ñöôïc tín nhieäm & hieäu thuoác gaàn nhaø ñöôïc ngöôøi tieâu duøng choïn mua thöôøng nhaát.
d/ Nöõ giôùi coù tyû leä söû thaûo döôïc cao hôn nam giôùi.
Nöõ giôùi coù tyû leä nhaän thöùc veà caùc lôïi ích cuûa thaûo döôïc cao hôn nam giôùi.
Nöõ giôùi coù tyû leä nhaän thöùc veå nhöõng baát lôïi cuûa thaûo döôïc thaáp hôn nam giôùi.
e/ Ngöôøi lao ñoäng coù tyû leä söû duïng thaûo döôïc cao nhaát.
f/ Khi ñau beänh ngöôøi tieâu duøng:
Thöôøng khoâng ñi khaùm Baùc só chæ ra hieäu thuoác mua thuoác coù tyû leä cao nhaát, trong ñoù ñoä tuoåi töø 15 – 24 chieám tyû leä cao nhaát.
Ñoä tuoåi treân 45 coù tyû leä ñi khaùm Baùc só nhieàu nhaát vôùi chi phí töï traû.
Xu höôùng tieâu duøng:
Ña soá ngöôøi tieâu duøng (85%) ñeàu cho raèng thaûo döôïc seõ ñöôïc phaùt trieån nhieàu trong töông lai.
KIEÁN NGHÒ:
Töø nhöõng keát quaû thu thaäp ñöôïc, coù theå keát hôïp vôùi caùc thoâng tin khaùc veà moâi tröôøng, phaân tích ñoái thuû caïnh tranh, … coù theå xaây döïng chieán löôïc tieáp thò saûn phaåm cuûa coâng ty xaâm nhaäp thò tröôøng môùi. Phaàn kieán nghò naøy chæ taäp trung vaøo nhöõng thoâng tin ñaõ thu thaäp ñöôïc qua quaù trình thöïc hieän ñeà taøi:
Keát hôïp nhöõng thoâng tin coù ñöôïc trong phaàn ñieàu tra sô boä thöïc traïng thò tröôøng ngaønh döôïc veà toác ñoä taêng tröôûng cuûa ngaønh naøy, tyû leä soá ngöôøi ñaõ söû duïng thaûo döôïc vaø khuynh höôùng tieâu duøng ñaõ theå hieän moät thò tröôøng tieàm naêng to lôùn cho caùc saûn phaåm cuûa coâng ty. Tuy nhieân ñeå chieán löôïc thaâm nhaäp thò tröôøng môùi thaønh coâng, ngöôøi thöïc hieän ñeà taøi coù moät soá kieán nghò quan troïng döïa treân keát quaû nghieân cöùu:
Vaán ñeà hieän nay laø ña soá ngöôøi tieâu duøng coøn thieáu thoâng tin veà loaïi saûn phaåm naøy vì haàu heát ñeàu chöa nhaän bieát heát caùc ñaëc tính, caùc loaïi, caùc daïng saûn phaåm thaûo döôïc hieän coù, cuõng nhö nhaän thöùc veà nhöõng baát lôïi cuûa thaûo döôïc, thoâng tin ñeán vôùi hoï coøn quaù ít, ngay nhö caùc saûn phaåm thaûo döôïc cuûa caùc coâng ty trong nöôùc ñaõ ñöôïc saûn xuaát khaù nhieàu nhöng haàu nhö ngöôøi tieâu duøng vaãn coøn xa laï vôùi loaïi saûn phaåm naøy.
Coâng ty neân coù moät chieán dòch thoâng tin cuï theå vaø tröïc tieáp ñeán ngöôøi tieâu duøng tröôùc heát thoâng qua caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng nhö: saùch, baùo, tivi; ñaëc bieät thoâng tin qua thaày thuoác/ Baùc só thì seõ coù hieäu quaû cao nhaát, tuy nhieân tyû leä soá ngöôøi ñi khaùm Baùc só thaáp, do ñoù hieäu quaû thoâng tin cao nhöng khoâng ñeán ñöôïc vôùi nhieàu ngöôøi. Vaán ñeà quan troïng laø thoâng tin taïi caùc ñieåm baùn chöa laøm ngöôøi tieâu duøng tin töôûng, vaäy coâng ty phaûi coù nhöõng chính saùch thích hôïp ñeå taïo cho nhöõng nôi naøy coù theå vöøa laø nôi baùn thuoác, vöøa laø ñòa ñieåm ñeå ngöôøi tieâu duøng coù theå tin caäy khi caàn tö vaán trong vaán ñeà söùc khoûe. Coù theå goïi nhöõng ñòa ñieåm nhö vaäy laø nhöõng “Nhaø thuoác phuïc vuï baùn leû & chaêm soùc khaùch haøng” Ñeå thöïc hieän ñieàu naøy, nhöõng ngöôøi baùn leû phaûi ñöôïc huaán luyeän caån thaän, nhaø thuoác hoaøn toaøn chæ baùn nhöõng loaïi saûn phaåm chaát löôïng cao, baûo ñaûm an toaøn cho ngöôøi söû duïng. Qua ñoù, giaùo duïc ngöôøi tieâu duøng bieát nhieàu hôn veà caùc loaïi, caùc daïng saûn phaåm, cuõng nhö nhöõng lôïi ích cuûa noù khi khaùch haøng tieâu duøng saûn phaåm coù nguoàn goác töø thieân nhieân naøy.
Ngoaøi ra, cuõng neân môû caùc buoåi hoäi thaûo, giôùi thieäu & höôùng daãn söû duïng cuõng coù keát quaû khaû quan. Thaønh laäp caùc ñöôøng daây noùng, …
Ñoái vôùi moät thoâng tin quaûng caùo, coâng ty neân giôùi thieäu saûn phaåm moät caùch trung thöïc, roõ raøng & moät soá thoâng tin veà coâng ngheä saûn xuaát saûn phaåm. Ñaây laø moät yeáu toá aûnh höôûng khaù quan troïng trong nieàm tin ngöôøi tieâu duøng.
NHÖÕNG HAÏN CHEÁ & HÖÔÙNG NGHIEÂN CÖÙU TIEÁP:
Do haïn cheá veà thôøi gian & kinh nghieäm, ñeà taøi chæ thöïc hieän taäp trung phaân phoái maãu theo vuøng, chöa chuù troïng ñeán vieäc phaân phoái maãu theo nhöõng yeáu toá khaùc nhö: ñoä tuoåi, giôùi tính, …. Hôn nöõa lónh vöïc nghieân cöùu tieáp thò ôû Vieät Nam chæ môùi phaùt trieån vaøo nhöõng naêm gaàn ñaây, caùc tieàn ñeà ban ñaàu chöa coù, do vaäy cô sôû ñeå thöïc hieän ñeà taøi chæ döïa theo nhöõng kieán thöùc thu thaäp ñöôïc qua hoïc taäp vaø kinh nghieäm baûn thaân, chaéc chaén coøn nhieàu vaán ñeà maø ñeà taøi chöa ñöôïc ñeà caäp & phaân tích ñaày ñuû.
Vieäc khaûo saùt caùc moâi tröôøng hoaït ñoäng kinh doanh taïi Vieät Nam nhö: luaät phaùp, coâng ngheä, nhaân khaåu, kinh teá, xaõ hoäi, moâi tröôøng caïnh tranh, & nhieàu yeáu toá khaùc maø ñeà taøi chöa thöïc hieän ñöôïc, neân coâng taùc thöïc hieän chieán löôïc tieáp thò cho coâng ty chæ môùi döøng ôû phaàn khaûo saùt veà thoâng tin tieáp thò maø thoâi. Nhöõng phaàn khaùc seõ ñöôïc tieáp tuïc thöïc hieän sau.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Luan van(PTKDung).doc
