Luận án Phát triển công nghiệp hỗ trợ trong ngành điện tử gia dụng ở Việt Nam

chính… Ngoài ra, các mô hình phát triển CNHT mà tác giả đề xuất ở trên, đặc biệt là Cụm liên kết ngành, chỉ có thể hoạt động tốt khi thị trường dịch vụ phát triển kinh doanh ở Việt Nam được khởi động và phát triển. Kết luận chương 3 ● Xác định định hướng phát triển CNHT ngành ĐTGD với 3 điểm chính: (1) Tập trung thu hút doanh nghiệp có vốn FDI vào sản xuất CNHT ngành ĐTGD tại Việt Nam; (2) Doanh nghiệp Việt Nam nên hướng đến cung ứng cho các nhà sản xuất phụ trợ trong MLSX; (3) Phát triển CNHT ngành ĐTGD nên tập trung vào linh kiện nhựa và kim loại, và hướng đến cung ứng đa ngành. Khi hoạch định chính sách, nhóm sản phẩm CNHT ngành điện tử cần được phân chia theo các nhóm của quy trình sản xuất. ● Đề xuất về chương trình phát triển CNHT ngành ĐTGD, với xác định phần linh kiện điện tử chủ yếu sẽ được nhập khẩu, còn các linh kiện nhựa và kim loại được sản xuất trong nước. Chương trình có 3 giai đoạn: (1) Phát triển các doanh nghiệp sản xuất linh kiện kim loại và linh kiện nhựa cho ngành ĐTGD; (2) Đổi mới máy móc công nghệ, cung ứng sản phẩm cho các ngành khác và theo chiều sâu; (3) Phát triển các linh kiện nhựa và kim loại giá trị cao, phát triển linh kiện điện tử. 149 ● Đề xuất điều chỉnh quy hoạch phát triển CNHT: (1) Xác định lại các ngành cung ứng trong phát triển CNHT, bao gồm quy hoạch cung ứng các linh kiện kim loại, các linh kiện nhựa và cao su, các linh kiện điện và điện tử; (2) Điều chỉnh khái niệm CNHT với giới hạn trong 2 khâu sản xuất: linh phụ kiện và lắp ráp phụ; (3) Xác định lĩnh vực ưu tiên trong phát triển CNHT: cung ứng các linh kiện kim loại; (4) Chương trình hành động quốc gia về CNHT với 3 giai đoạn, 2010-2015: xây dựng thể chế và năng lực, 2015-2020: xây dựng năng lực cung ứng nội địa, 2020-2025: xây dựng năng lực cung ứng quốc tế. ● Chính sách khuyến khích phát triển CNHT: (1) Thành lập cơ quan đầu mối quản lý nhà nước về CNHT; (2) Xây dựng các chính sách khuyến khích phát triển CNHT: thể chế hoá các quy định về cơ chế hợp đồng, xây dựng các hệ thống chất lượng liên quan đến linh phụ kiện, chính sách ưu đãi doanh nghiệp sản xuất phụ trợ, ưu đãi phát triển hạ tầng cho CNHT, nâng cao nhận thức về sản xuất CNHT. ● Đề xuất hệ thống mô hình phát triển CNHT ở Việt Nam với 3 mô hình: các Khu công nghiệp hỗ trợ dành cho doanh nghiệp FDI, các Cụm liên kết ngành tập trung năng lực cung ứng của Việt Nam và các Vườn ươm doanh nghiệp ươm tạo doanh nghiệp cung ứng cho CNHT quốc gia. ● Giải pháp phát triển ngành CNĐT gồm: thành lập cơ quan quản lý ngành CNĐT, các chính sách phát triển ngành CNĐT như chính sách thuế, chính sách thu hút đầu tư vào ngành CNĐT, xây dựng các khu công nghiệp công nghệ cao chuyên ngành điện tử. ● Các giải pháp thúc đẩy phát triển CNHT ngành ĐTGD với việc thu hút các nguồn lực tài chính, xác định đúng loại hình sản xuất cho ngành ĐTGD, phát triển các ngành công nghiệp chế tạo cơ bản liên quan, đánh giá và phát huy tối đa lợi thế 150 so sánh quốc gia đối với ĐTGD, phát triển nguồn nhân lực đặc thù cho ĐTGD và phát triển nhanh các dịch vụ phát triển kinh doanh. 151 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Qua hai mươi năm đổi mới, công nghiệp Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ, góp phần quan trọng đưa nền kinh tế đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh. Tuy vậy, với các ngành công nghiệp hỗ trợ yếu kém, chậm phát triển, nền kinh tế đang gặp phải những vướng mắc không thể giải quyết trong ngắn hạn. Theo Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam, qua các chuyên gia Nhật Bản, CNHT đã đến với ngành điện tử đầu tiên, sớm nhất so với các ngành công nghiệp khác, từ những năm đầu đổi mới, khi Việt Nam chuẩn bị bắt tay vào phát triển CNĐT. Tuy nhiên, Việt Nam đã không nắm lấy cơ hội và thời khắc đó để hướng vào cung ứng linh kiện điện tử, mà đã thu hút vào sản xuất lắp ráp CNĐT như đã làm. Hai mươi năm đã trôi qua, quy hoạch phát triển CNHT Việt Nam, với sự giúp đỡ cao của các chuyên gia Nhật Bản, đã được Chính phủ phê duyệt năm 2007, nhưng các ngành CNHT, các doanh nghiệp cung ứng vẫn đang phát triển hết sức tự phát. Đã đến lúc cần có những bước đi mạnh dạn và thiết thực hơn nữa, để CNHT có thể phát triển, tạo dựng được nền móng bền vững cho các ngành công nghiệp của Việt Nam. Nghiên cứu này đã đánh giá các vấn đề liên quan đến CNHT, CNHT ngành ĐTGD và có một số kết luận như sau: 1. Khái niệm CNHT của Việt Nam quá rộng nhưng lại không đầy đủ. Thuật ngữ CNHT chỉ một số ngành cung ứng các nhóm linh kiện cho các ngành công nghiệp chế tạo tương đồng nhau, trong khi CNHT ở Việt Nam được xác định chỉ trong nội vi một ngành hạ nguồn, lại gồm toàn bộ chuỗi giá trị. Khái niệm này mở rộng phạm vi các ngành cung ứng, làm phân tán nguồn lực; đồng thời bỏ sót ngành cung ứng, như CNHT ngành điện tử gia dụng thiếu hẳn nhóm linh kiện nhựa. 2. Việt Nam xây dựng Quy hoạch CNHT mà không xác định rõ quan điểm phát triển. Tác giả khẳng định, quan điểm phát triển CNHT hợp lý nhất cho Việt 152 Nam là dựa trên mạng lưới của “lý thuyết trò chơi”, với vai trò tích cực của các tập đoàn đa quốc gia và các nhà cung ứng quốc tế. 3. Phân tích quy trình sản xuất các sản phẩm điện tử, tác giả đã tìm ra phạm vi CNHT của một ngành công nghiệp chế tạo, như ngành ĐTGD, bao gồm quá trình sản xuất 3 nhóm sản phẩm chính: linh kiện điện và điện tử, linh kiện kim loại, linh kiện nhựa và cao su. 4. Khảo sát của tác giả cho thấy lý do yếu kém và triển vọng phát triển của CNHT Việt Nam, các phát hiện mới: (1) Việt Nam hoàn toàn không thu hút đầu tư từ các nhà cung ứng nước ngoài - hầu hết là các doanh nghiệp quy mô nhỏ và vừa vào sản xuất CNHT, mà chỉ tập trung thu hút đầu tư từ tập đoàn lớn, vì thế không tạo ra các lớp cung ứng cho các TĐĐQG. (2) Doanh nghiệp nội địa hiện nay khó cung ứng trực tiếp cho TĐĐQG, nên chuyển sang cung ứng cho doanh nghiệp có vốn FDI ở các lớp cung ứng. (3) CNHT xe máy ở Việt Nam đã hình thành, cần hướng các doanh nghiệp này đến việc cung ứng tổng hợp cho nhiều ngành công nghiệp chế tạo khác nhau như xe máy, điện tử, ô tô, chế tạo máy móc. 5. Với kết luận này, tác giả đã đề xuất định hướng phát triển CNHT ngành ĐTGD với 3 điểm chính: (1) Tập trung thu hút FDI vào sản xuất CNHT ngành ĐTGD tại Việt Nam; (2) Doanh nghiệp Việt Nam nên hướng đến cung ứng đa ngành cho các nhà sản xuất phụ trợ trong mạng lưới sản xuất, thay vì cung ứng cho TĐĐQG như hiện nay; (3) Phát triển CNHT ngành ĐTGD ở Viêt Nam nên tập trung vào linh kiện nhựa và kim loại. Trên cơ sở này, đề xuất chương trình phát triển CNHT ngành ĐTGD, với xác định phần linh kiện điện tử chủ yếu sẽ được nhập khẩu, còn các linh kiện nhựa và kim loại được sản xuất trong nước. 6. Luận án đề xuất điều chỉnh quy hoạch phát triển CNHT, với các nội dung chính: (1) Xác định lại các ngành cung ứng trong phát triển CNHT, bao gồm quy hoạch cung ứng các linh kiện kim loại, các linh kiện nhựa và cao su, các linh kiện điện và điện tử; (2) Giới hạn khái niệm CNHT trong 2 khâu sản xuất linh phụ kiện và lắp ráp phụ; (3) Xác định lĩnh vực ưu tiên trong phát triển CNHT; (4) Chương 153 trình hành động quốc gia về CNHT với 3 giai đoạn: xây dựng thể chế, xây dựng năng lực cung ứng nội địa, xây dựng năng lực cung ứng quốc tế. 7. Các chính sách khuyến khích phát triển CNHT cần khẩn trương hoạch định: (1) Thành lập cơ quan đầu mối quản lý nhà nước về CNHT; (2) Thể chế hoá các quy định về cơ chế hợp đồng, xây dựng các hệ thống chất lượng liên quan đến linh phụ kiện, chính sách ưu đãi doanh nghiệp sản xuất phụ trợ, ưu đãi phát triển hạ tầng cho CNHT, nâng cao nhận thức về sản xuất CNHT. Đặc biệt, (3) Phát triển hệ thống 3 mô hình: các Khu CNHT dành cho doanh nghiệp FDI, các Cụm liên kết ngành tập trung năng lực cung ứng của Việt Nam và các Vườn ươm doanh nghiệp ươm tạo doanh nghiệp cung ứng cho CNHT. Tên luận án là phát triển CNHT cho ngành ĐTGD, nhưng do đặc tính của CNHT vốn không chỉ nằm trong nội vi ngành hạ nguồn, kết quả nghiên cứu này có thể áp dụng cho hầu hết các ngành công nghiệp chế tạo liên quan, trong hoạch định chính sách phát triển CNHT, cho các tổ chức hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và cho chính doanh nghiệp sản xuất. 8. Vấn đề nghiên cứu đặt ra tiếp theo sau khi thực hiện luận án này: cần có nghiên cứu sâu về danh mục các sản phẩm CNHT thuộc 3 nhóm linh kiện, theo thứ tự các lớp cung ứng. Trên cơ sở lợi thế của Việt Nam, lên danh sách lĩnh vực và sản phẩm ưu tiên cụ thể ở từng nhóm. Việc công bố danh mục này sẽ quyết định doanh nghiệp sản xuất nào thuộc lĩnh vực CNHT, để được hưởng các ưu đãi từ các chính sách phát triển CNHT của Chính phủ. Dù đã có những đánh giá khá cẩn trọng, nhưng do hạn chế về năng lực cũng như việc tiếp cận các nguồn thông tin, các kết luận của luận án khó tránh khỏi các thiếu sót mang tính chủ quan hoặc chưa thật sự đại diện, tác giả rất mong nhận được các ý kiến góp ý để có thể hoàn thiện nghiên cứu một cách tốt nhất. 154 DANH MỤC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN CỦA TÁC GIẢ 1. “Một số kết quả từ cuộc khảo sát về chính sách công nghiệp Việt Nam”, Kỷ yếu Hội thảo chính sách công nghiệp Việt Nam trong bối cảnh hội nhập, Viện Nghiên cứu Chiến lược Chính sách Công nghiệp, 2007. 2. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp phát triển công nghiệp phụ trợ Việt Nam thông qua nâng cao hiệu quả của liên kết kinh doanh giữa doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chủ nhiệm đề tài, Đề tài nghiên cứu cấp Bộ. Bộ Công nghiệp, 2007. 3. “Kết nối công nghiệp thương mại trong bối cảnh toàn cầu hoá”, Tạp chí Công nghiệp, 9(1), 29-31, 2007. 4. Nghiên cứu đề xuất xây dựng mô hình Cụm liên kết công nghiệp (industrial cluster) để phát triển công nghiệp phụ trợ Việt Nam. Chủ nhiệm đề tài, Đề tài nghiên cứu cấp Bộ. Bộ Công Thương, 2008. 5. “Factors of Agglomeration in Vietnam and Recommendations”, in Analyses of Industrial Agglomeration, Production networks and FDI Promotion, ERIA Research Project Report 2007, Vol. 3, 155-190, 2008. 6. “Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, nên mở rộng hay thu hẹp?”, Tạp chí Công nghiệp, 9(2), 11-12, 2009. 155 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO (i) Tiếng Việt 1. ADB (2007), Triển vọng phát triển Châu Á: Việt Nam. Hà Nội. 2. Nguyễn Hoàng Ánh (2008), Nghiên cứu chuỗi giá trị toàn cầu và khả năng tham gia của các doanh nghiệp ngành điện tử Việt Nam (Đề tài nghiên cứu cấp Bộ). Bộ Giáo dục và Đào tạo, Đại học Ngoại thương. 3. Vũ Thành Tự Anh (2006), “Vai trò của doanh nghiệp dân doanh vừa và nhỏ”, Thời Báo kinh tế Sài Gòn, (10), 7-9. 4. Bộ Bưu Chính Viễn Thông (2007), Kế hoạch tổng thể phát triển Công nghiệp điện tử Việt Nam đến năm 2010, tầm nhìn 2020, Hà nội. 5. Bộ Công nghiệp (2007a), Báo cáo tình hình phát triển công nghiệp Việt nam 2006, Hà Nội. 6. Bộ Công nghiệp (2007b), Quy hoạch tổng thể phát triển các ngành CNHT Việt Nam đến 2010, tầm nhìn đến 2020, Hà nội. 7. Bộ Công Thương (2008a), Báo cáo tình hình công nghiệp thương mại 2007, Hà Nội. 8. Bộ Công Thương (2008b), Báo cáo tóm tắt chiến lược Công nghiệp Việt Nam đến 2020, Hà nội. 9. Brandenburger, Nalebuff (2007), Lý thuyết trò chơi trong kinh doanh (Co- Opetition, 2006). NXB Tri Thức, Hà Nội. 10. Trương Chí Bình (2006), Nghiên cứu đề xuất các giải pháp phát triển công nghiệp phụ trợ Việt Nam thông qua nâng cao hiệu quả của liên kết kinh doanh giữa doanh nghiệp vừa và nhỏ (Đề tài nghiên cứu cấp Bộ). Bộ Công nghiệp. 11. Trương Chí Bình (2007a), “Kết nối công nghiệp thương mại trong bối cảnh toàn cầu hoá”, Tạp chí Công nghiệp, 9(1), 29-31. 12. Trương Chí Bình (2007b), Nghiên cứu đề xuất xây dựng mô hình Cụm liên kết công nghiệp (industrial cluster) để phát triển công nghiệp phụ trợ Việt Nam. (Đề tài nghiên cứu cấp Bộ). Bộ Công Thương. 13. Carlier A., Trần Thanh Sơn (2005), Thúc đẩy quan hệ hợp đồng giữa các doanh nghiệp ở VN. Ngân hàng thế giới, Hà Nội. 14. ERIA (2008), Thiết kế lộ trình hướng tới Hội nhập kinh tế Đông Á, ERIA, Hà nội. 156 15. Ichikawa K. (2003), Báo cáo về tình hình điều tra xây dựng và phát triển ngành CNHT tại Việt Nam, JETRO. 16. Kenichi K. (2005), Mô hình hỗ trợ liên kết cho DN của Nhật Bản. Bộ KHĐT. 17. Mitarai H. (2005), “Các vấn đề trong ngành công nghiệp điện điện tử của các nước Asean và bài học rút ra cho Việt Nam”, trong Hoàn thiện chiến lược phát triển công nghiệp Việt nam, Ohno K. và Nguyễn Văn Thường (chủ biên), NXB Lý luận chính trị, Hà Nội. 18. Mori J. (2005a), “Chiến lược mua sắm tối ưu: Các yếu tố quyết định tỷ lệ nội địa hoá trong bối cảnh cạnh tranh và liên kết khu vực”, trong Hoàn thiện chiến lược phát triển công nghiệp Việt nam, Ohno K. và Nguyễn Văn Thường (chủ biên), NXB Lý luận chính trị, Hà Nội. 19. Mori J. (2007), “Thiết kế cơ sở dữ liệu cho CNHT”, trong Xây dựng Công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam, Ohno K. (Chủ biên), VDF-GRIPS. 20. Mori J. và Nguyễn Thị Xuân Thuý (2008), “Phát triển nguồn nhân lực công nghiệp phục vụ công nghiệp hoá định hướng FDI ở Việt Nam”, trong Vietnam as an Emerging Industrial Country: Policy Scope toward 2020, Ohno K. (Chủ biên), VDF. 21. OECD (2008), Tăng cường vai trò của các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong chuỗi giá trị toàn cầu, Hội thảo toàn cầu của OECD về chuỗi giá trị. 22. Ohkawa K. và Kohama H. (2004), Kinh nghiệm công nghiệp hoá của Nhật bản và sự thích dụng của nó đối với các nền kinh tế đang phát triển. NXB khoa học- xã hội, Hà nội. 23. Ohno K. (2004), Các ngành công nghiệp hỗ trợ, một vài điểm phân tích và cân nhắc, VDF & GRIPS. 24. Ohno K. (2006), Hoạch định chính sách công nghiệp ở Thailand, Malaysia và Nhật bản. NXB Lao động Xã hội. Hà Nội. 25. Ohno K. và Nguyễn Văn Thường chủ biên (2005), Hoàn thiện chiến lược phát triển công nghiệp Việt nam, NXB Lý luận chính trị, Hà Nội. 26. Schelling T. (2007), Chiến lược xung đột, NXB Trẻ, TP Hồ Chí Minh. 27. Sở Công Thương Đồng Nai (2007), Báo cáo tình hình sản xuất công nghiệp năm 2007, phương hướng, mục tiêu và nhiệm vụ năm 2008. Biên Hoà. 28. Stiglitz J. E. (2002), Suy ngẫm lại sự thần kỳ Đông Á, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội. 29. Stiglitz J. E. (2008), Toàn cầu hoá và những mặt trái, NXB Trẻ, TP Hồ Chí Minh. 157 30. Trương Bá Thanh (2005), Ứng dụng phương pháp cân bằng tổng thể trong phân tích mối quan hệ tương hỗ giữa ngành công nghiệp chính yếu và các ngành công nghiệp phụ trợ, Bài trình bày tại Hội thảo phát triển công nghiệp phụ trợ tại Đại học Đà nẵng. 31. Nguyễn Kế Tuấn (2004), “Phát triển công nghiệp phụ trợ trong chiến lược phát triển công nghiệp Việt Nam”, Tạp chí Kinh tế và phát triển, (85), 33-37. 32. Nguyễn Kế Tuấn (chủ biên) (2008), Kinh tế Việt nam năm 2008-Một số vấn đề về điều hành kinh tế vĩ mô. NXB Đại học Kinh tế quốc dân. Hà Nội. Tr.14-24 và tr.123-135. 33. Nguyễn Thị Xuân Thuý (2007), “Công nghiệp hỗ trợ, tổng quan về các khái niệm”, trong Xây dựng Công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam, Ohno K. (Chủ biên), VDF- GRIPS. 34. Nguyễn Văn Thường và Nguyễn Kế Tuấn (chủ biên) (2007), Kinh tế Việt nam năm 2007-Năm đầu tiên trở thành thành viên tổ chức Thương mại Thế giới. NXB Đại học Kinh tế quốc dân, Hà nội. 35. Tổng Công ty Điện tử tin học Việt Nam (2006), Báo cáo tổng kết năm 2005. Hà Nội. 36. Tổng cục thống kê (2006), Công nghiệp Việt Nam 20 năm đổi mới và phát triển, Hà Nội. 37. Tổng cục thống kê (2006), Xuất nhập khẩu hàng hoá Việt Nam 20 năm đổi mới (1986-2005), Hà Nội. 38. Tổng cục Thống kê (2007), Niên giám Thống kê 2006, Hà Nội. 39. Tổng cục Thống kê (2008), Niên giám Thống kê 2007, Hà Nội. 40. Tổng cục Thống kê (2009), Niên giám Thống kê 2008, Hà Nội. 41. Phan Đăng Tuất (2005), Trở thành nhà cung cấp cho các doanh nghiệp Nhật Bản – Con đường nào cho các DN Việt Nam. Bài trình bày tại Hội thảo về CNHT do JETRO tổ chức 25/11/2005. 42. Phan Đăng Tuất (2008), Kế hoạch hành động về phát triển CNHT. Bài trình bày tại diễn đàn Liên kết Hội nhập cùng phát triển, VCCI, 18/11/2008. 43. Phan Đăng Tuất (2009a), “CNHT-Vấn đề trọng đại”, Báo Công Thương, (6-9), 5-6. 44. Phan Đăng Tuất, (2009b), Phát triển Vườn ươm doanh nghiệp công nghệ trên địa bàn thành phố Hà Nội, UBNDTP Hà Nội (Đề tài cấp thành phố). Hà Nội. 45. Trần Văn Thọ (2005), Biến động kinh tế Đông Á và con đường Công nghiệp hoá ở Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội. 158 46. Trần Văn Thọ (2006), “Công nghiệp hoá Việt Nam trong trào lưu khu vực ở Đông Á”, Thời báo kinh tế Sài gòn, (34), 35-37. 47. VDF (2007), “Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam dưới góc nhìn của các nhà sản xuất Nhật Bản”, trong Xây dựng Công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam, Ohno K. (Chủ biên), VDF-GRIPS. 48. Viện Nghiên cứu Chiến lược Chính sách Công nghiệp (2007), Tài liệu hội thảo Chính sách Công nghiệp Việt Nam trong bối cảnh hội nhập, Hà Nội. 49. WB (2005), Thực thi Hợp đồng: những phát hiện qua Báo cáo về hoạt động kinh doanh 2005 ở một số quốc gia châu Á, Hà Nội. 50. Winter A. L. và Yusuf S. chủ biên (2008), Vũ điệu với người khổng lồ - Trung Quốc, Ấn Độ và Nền kinh tế toàn cầu, WB. (ii) Tiếng Anh 51. Abonyi G. (2007), Linking greater Mekong subregion Enterprises to international Market. The role of global value chains, International production networks, New York. 52. Acemoglu, D., Antras, P., and Helpman, E. (2007), “Contracts and Technology Adoption”, American Economic Review, 97(3), 916-943. 53. Aghion, P., Burgess, R., Redding, S. J., and Zilibotti, F. (2008), “The Unequal Effects of Liberalization: Evidence from Dismantling the License Raj in India”, American Economic Review, 98(4), 1397–1412. 54. Alfaro L. and Rodriguez-Clare A. (2003), Multinationals and Linkages: an empirical investigation. 55. APO (2002), Strengthening of Supporting Industries: Asian Experiences. Tokyo. 56. Baldwin H. (2006), “How Foxconn surpassed Flextronics”, Reed Business Information New York, 7(3), 15-24. 57. Bloom N. and J. van Reenen (2007), “Measuring and explaining management practices across firms and countries”, Quarterly Journal of Economics, 122(4), 1351-1408. 58. Breslin S. (2005), “Power and Production: Rethinking China’s Global Economic Role”, Review of International Studies, 8(2), 34-46. 59. Truong Chi Binh (2008), “Factors of Agglomeration in Vietnam and Recommendations”, in Analyses of Industrial Agglomeration, Production 159 networks and FDI Promotion, edited by Ariff M., ERIA Research project report 2007, Vol. 3, 155-190. 60. Cegile, G and Marco, D. (2002), Cluster and network development in developing country, London. 61. Costinot, A. (2009), “On the Origin of Comparative Advantage”, Journal of International Economics, Vol. 77, 255-264. 62. Dapice D. (2004), “Celebration and Reflection: Vietnam’s economy enters a new era”, Fullbright Economics Teaching Programm (FETP) research paper, Hochiminh city. 63. Doeringer and Terkla (1995), “Business Stratery and Cross-Industry Clusters”, Economic Development Quarterly, 9(3), 225-237. 64. Eaton, J., Kortum, S., and Kramarz, F. (2004), “Dissecting Trade: Firms, Industries, and Export Destinations”, American Economic Review, Papers and Proceedings, Vol. 94, 150-154. 65. Ernst D. (2004), “Global production netwok in East Asia’s Electronics Industry and Upgrading prospects in Malaysia”, in Yusuf, Shasid, Altaf, Anjum M and Nabesgima (Eds) Global Production Networking and Technological Change in East Asia, WB, Washington DC. 66. Fujita M. (2007), Regional Intergration in East Asia from the viewpoint of spatial economics. 67. Fujita, M., Krugman, P., and Venables, A. (1999), The Spatial Economy, MIT Press. 68. Gulati M. and Sarkar T. (2004), Guide Book on development of Industrial Cluster, Newstech Publishing Inc. 69. Gill, I. and Kharas, H. (2007), An East Asian Renaissance: Ideas for Economic Growth, World Bank, Washington D.C. 70. JBIC (2004), Survey report on overseas business operations by Japanese manufacturing companies, Tokyo. 71. JETRO (2003), Japanese-Affiliated Manufactures in Asia, Bangkok. 72. JETRO (2008), The best Vietnamese companies in Southern Vietnam, Hochiminh city. 73. Jones, R. W., and Kierzkowski, H. (2005) “International Fragmentation and the New Economic Geography,” The North American Journal of Economics and Finance, 16(1), 1-10. 160 74. Kenedy, Scholtes R. M., Casper (2000), Business development services, a review of international experience, London. 75. Kimura F. (2006), “International Production and Distribution Networks in East Asia: Eighteen Facts, Mechanics, and Policy Implications”, Asian Economic Policy Review, Vol. 1, 326-344. 76. Kimura F. (2009), “The Spatial Structure of Production/Distribution Networks and Its Implication for Technology Transfers and Spillovers,” ERIA Discussion Paper, No. 2009-02. 77. Kimura F. (2008), “The Mechanics of Production Networks in Southeast Asia: The Fragmentations Theory Approach,” in Ikuo Kuroiwa and Toh Mun Heng (eds.) Production Networks and Industrial Clusters: Integrating Economies in Southeast Asia, IDE-JETRO and ISEAS, 33-53. 78. Krugman P. (1991), Geography and Trades, Cambridge, MA: MIT Press. 79. Kunichi A. (2007), “Agglomeration of exporting firms in industrial zones in Northern Vietnam: Players and Institutions” in Industrial Agglomeration and New Techonologies: a global perspectives, edited by Tsuji, Giovannnetti and Kagami. 80. Kunichi A. and Tsuji M. (2008), The Flowchart Approach to Industrial Cluster Policy, IDE-JETRO, Tokyo. 81. Laurids (2006), Policies and institutions of industrial deepening and upgrading in Thailand II – The supporting industry with particular amphasis on the downstream plastic parts and mould industries, Working paper No 9, Roskilde University. 82. Lee G. B. (1998), Linkage between the Multinational Corporations and Local Supporting Industries, Penang. 83. Lin P. and Saggi K (2005), “Multinational firms, exclusivity and the degree of backward linkage”, Deutsche Bundesbank Discussion Paper Series, (10), Frankfurt. 84. Marshall (1890), Principles of Economics: an introductory volume. 85. Meyer J. S. (2003), Participatory Appraisal of Competitive Advandtage. New york. 86. MITI (1985), White paper on Industry and Trade. 87. Monhanty S. K. (2006), Fundementals of Enterpreneuship, New Dehli. 88. Mori J. (2005b), Development of Supporting Industries for Vietnam’s Industrialization: Increasing positive vertical externalities though collaboration training, Master thesis, Fletcher School, Tufts University. 161 89. Nieman G, Hough J and Niewenhuizen C (2003), Enterpreneurship, a South African Perspective, Van Schaik publisher. 90. Noor, Halim, Clarke, Roger, Driffield and Nigel (2002), “MNCs and technological effort by local firm: a case study of the Malaysian Electronics and Electrical Industry”, The Journal of Development Studies, 38(6), 22-58. 91. Ohno K. and Fujimoto T. (2006), Industrialization of Developing countries: Analyses by Japanese Economies, GRIPS, Tokyo. 92. Pin and Saggi K (2005), “Multinational Firms and Backward Linkage: a critical survey anf a simple model”, in Moran T. H., Graham E. M. and Blomstrom M. (Eds) Does Foreign Direct Investment Promote development?, WB, Washington DC. 93. Porter M. (1990), The competitive advantage of nations, New York: free press. 94. Porter M. (2002), Competitiveness and the role of regions, Texas. 95. Porter M. E. (2000), “Location, competition and economic development: local cluster in a global economy”, Economic development quarterly, 14(1), 15-34. 96. Rosenfeld, Stuart A. (1997), “Bringing Business Clusters into the Mainstream of Economic Development”, European Planning Studies, 5(1), 3-23. 97. Saxton J. (2005), Overview of the Chinese Economy, US Congress. 98. Schumpeter J. A. (1934), The Theory of Economics Develoment, London, Oxford University. 99. Small and Medium Enterprise Agency (2009), Japan’s Policy for Small and Medium Enterprises, Tokyo. 100. Tomecko, J (2000), “Using market-led tool in design of BDS interventions in Nepal”, Small Enterprises Develoment, 11(3), 47-57. 101. Tsuji M. (2007), Industrial Agglomeration and new Technologies, A Global Perspective. Tokyo. 102. Tybout J. R., “Manufacturing Firms in Developing Countries: How well do they do and why?”, Journal of Economics Literature, Pittsburg, 38(1), 23-54. 103. Tran Van Tho (2004), Research on strategy on promote supporting industries in ASEAN countries and the role of Japan – from experiences of Thailand to practice of Vietnam, Foreign Direct Investment and development of supporting industries in Vietnam, Proccedings International Symposium, Danang, Vietnam. 162 104. UNIDO (2000), Development of clusters and networks of SMEs, the UNIDO program. 105. United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD) (2000), “Enhancing the competitiveness of SMEs through linkage”, UNCTAD backround paper, Geneva. 106. US Department of Energy (2004), Supporting industries - Industry for future, Fiscal year annual report. Washington DC. 107. WB in Vietnam (2006), Infrastructure Strategy. Cross-sectoral Issues. Hanoi. 108. www.vcci.com.vn
www.vcci.com.ViệtNam/vcci/nhandinh_binhluan/thitruong_ quocte 109. www.vnexpress.net
BA09C61/ 163 PHẦN PHỤ LỤC Phụ lục 1: Phiếu hỏi 1: Dành cho doanh nghiệp sản xuất thành phẩm Tên doanh nghiệp Tên người trả lời Chức vụ: Địa chỉ Số điện thoại Số Fax: Email: Số lượng lao động Gián tiếp: Trực tiếp: Năm bắt đầu kinh doanh (ở Việt Nam): 1. Xin cho biết tên các sản phẩm chủ yếu của doanh nghiệp (năm 2007 hoặc 2008): Tên sản phẩm chiếm % trên doanh thu 1. 2. 3. 4. 5. 2. Xin cho biết số lượng hoặc tỷ lệ % các nhà cung cấp phụ trợ (nguyên vật liệu, linh kiện…) của doanh nghiệp năm 2007 hoặc 2008: Loại doanh nghiệp cung cấp phụ trợ Nguyên vật liệu đầu vào Linh kiện kim loại Linh kiện điện, điện tử Linh kiện nhựa Bao bì, xốp, thùng carton… Phụ trợ khác: DN có vốn đầu tư nước ngoài DN Việt Nam 3.Thời gian các nhà cung cấp phụ trợ đã làm việc với quý vị: DN phụ trợ lâu nhất: …………… năm DN phụ trợ mới nhất: …………… năm Thời gian trung bình: …………… năm 4.Quý doanh nghiệp gặp các khó khăn gì khi tìm kiếm phụ trợ nội địa ở Việt Nam ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… 5. Khi tìm kiếm lựa chọn các nhà cung cấp phụ trợ Việt Nam, hình thức nào mà quý DN thấy hiệu quả (hãy chọn theo mức độ): 164 Hình thức Hiệu quả tốt nhất Đôi khi tìm được Hầu như không Tự đi tìm, tìm qua internet, danh bạ điện thoại… Qua hiệp hội doanh nghiệp ngành hàng, địa phương Hội chợ, triển lãm, xúc tiến thương mại… Qua các công ty khác giới thiệu Các quan hệ có sẵn từ lâu Các doanh nghiệp phụ trợ tự đến giới thiệu về họ Hình thức khác: 6. Khi lựa chọn các nhà cung cấp phụ trợ Việt Nam, các yếu tố sau có tầm quan trọng như thế nào (hãy chọn theo mức độ): Các yếu tố Rất quan trọng Quan trọng Không cần thiết lắm Chất lượng sản phẩm Chất lượng SP đồng nhất ở các lô hàng Năng lực (quy mô) sản xuất Năng lực tự thiết kế, đổi mới Giao hàng đúng hẹn Giá cả hợp lý Các tiêu chuẩn quản lý SX, môi trường… Trình độ của người điều hành Quan hệ hợp tác lâu dài Yếu tố khác 7.Quý doanh nghiệp trợ giúp các nhà cung ứng phụ trợ như thế nào? Trợ giúp Thường xuyên Đôi khi Hầu như không Cử cán bộ kỹ thuật hướng dẫn, giám sát Đào tạo công nhân cho DN phụ trợ Cung cấp/cho mượn máy móc, thiết bị Hỗ trợ vốn đầu tư Hỗ trợ thiết kế, mẫu mã, khuôn… Hỗ trợ thông tin Giới thiệu bạn hàng, nhà cung cấp nguyên liệu thô Yếu tố khác 8.Quý Doanh nghiệp dự định mở rộng phần cung ứng nội địa như thế nào? Số lượng/tỷ lệ % doanh nghiệp Nguyên vật liệu đầu vào Linh kiện kim loại Linh kiện điện, điện tử Linh kiện nhựa Bao bì, xốp, thùng Phụ trợ khác: 165 carton… Dự kiến đến 2010 % % % % % % 9.Theo ý kiến của quý vị, để năng lực của các DN phụ trợ Việt Nam được gia tăng nhanh chóng, nên làm gì? Hãy khoanh tròn 1 ô ở mỗi dòng, (điểm 5: quan trọng nhất, giảm dần đến điểm 1: không quan trọng chút nào) Tăng cường thu hút FDI trong lĩnh vực phụ trợ 5 4 3 2 1 Cần có tổ chức trung gian chuyên kết nối các doanh nghiệp phụ trợ và DN lắp ráp 5 4 3 2 1 Xây dựng cơ sở dữ liệu hiệu quả về mỗi ngành 5 4 3 2 1 Tăng cường số lượng, chủng loại DN sản xuất phụ trợ 5 4 3 2 1 Hỗ trợ vốn cho doanh nghiệp để đầu tư và mở rộng sản xuất 5 4 3 2 1 Trợ giúp thông tin cho doanh nghiệp 5 4 3 2 1 Nâng cao trình độ người quản lý doanh nghiệp 5 4 3 2 1 Nâng cao trình độ của công nhân sản xuất 5 4 3 2 1 Nâng cao năng lực thiết kế, đổi mới của doanh nghiệp 5 4 3 2 1 10.Để có được một cơ sở dữ liệu về sản xuất phụ trợ, quý vị có sẵn sàng thường xuyên (1 hoặc 2 lần/năm) cập nhật thông tin về nhu cầu của mình cho đơn vị quản lý cơ sở dữ liệu? Loại thông tin Sẵn sàng Có thể Không thể Thông tin chung về doanh nghiệp của quý vị Thông tin về các loại linh kiện có nhu cầu phụ trợ Cho tiết yêu cầu kỹ thuật, chất lượng, số lượng, thời hạn giao hàng… về các loại linh kiện này Về năng lực công nghệ và quy mô sản xuất yêu cầu cho việc sản xuất linh kiện này Các tiêu chuẩn và hướng dẫn liên quan đến việc sản xuất/cung ứng các loại linh kiện đó Các thông tin khác liên quan đến yêu cầu sản xuất cung ứng Xin cảm ơn Quý doanh nghiệp. Hà Nội, ngày…. Tháng…. Năm 2008 Xác nhận của doanh nghiệp 166 Phụ lục 2: Phiếu hỏi 2: Dành cho doanh nghiệp sản xuất cung ứng phụ trợ Tên doanh nghiệp Tên người trả lời Chức vụ: Địa chỉ Số điện thoại Số Fax: Email: Số lượng lao động Gián tiếp: Trực tiếp: Năm bắt đầu kinh doanh (ở Việt Nam): 1. Xin cho biết tên các sản phẩm chủ yếu của doanh nghiệp (năm 2007 hoặc 2008): Tên sản phẩm chiếm % trên doanh thu 1. 2. 3. 4. 5. 2. Quý Doanh nghiệp bắt đầu sản xuất cung ứng phụ trợ cho Doanh nghiệp khác (dưới đây tạm gọi là “nhà thầu chính”) từ năm nào? Từ năm ........................ DN thầu chính có quan hệ hợp tác lâu nhất: ………. năm DN thầu chính có quan hệ hợp tác mới nhất:………. năm Thời gian trung bình:………………….... năm 3. Quý doanh nghiệp gặp các khó khăn gì về năng lực công nghệ, kỹ thuật khi sản xuất cung ứng phụ trợ cho các nhà thầu chính: ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… 4. Khi tìm kiếm các nhà thầu chính, hình thức nào mà quý DN thấy hiệu quả (hãy chọn theo mức độ): Hình thức Hiệu quả tốt nhất Đôi khi tìm được Hầu như không Tự đi tìm, tìm qua internet, danh bạ điện thoại… Qua hiệp hội doanh nghiệp ngành hàng, địa phương 167 Hội chợ, triển lãm, xúc tiến thương mại… Qua các công ty khác giới thiệu Các quan hệ có sẵn từ lâu Các nhà thầu chính tự tìm đến giới thiệu về họ Hình thức khác: 5. Khi nhà thầu chính lựa chọn nhà cung cấp phụ trợ, các yếu tố sau có tầm quan trọng như thế nào (hãy chọn theo mức độ): Các yếu tố Rất quan trọng Quan trọng Không cần thiết lắm Thông tin về DN của quý vị đầy đủ, rõ ràng Chất lượng sản phẩm Chất lượng SP đồng nhất ở các lô hàng Năng lực (quy mô) sản xuất Năng lực tự thiết kế, đổi mới Giao hàng đúng hẹn Giá cả hợp lý Các tiêu chuẩn quản lý SX, môi trường… Trình độ của người điều hành Quan hệ hợp tác lâu dài Yếu tố khác 6. Khi sản xuất cung ứng phụ trợ, quý doanh nghiệp được các nhà thầu chính hỗ trợ gì? Trợ giúp Thường xuyên Đôi khi Hầu như không Cử cán bộ kỹ thuật hướng dẫn, giám sát Đào tạo công nhân cho DN phụ trợ Cung cấp/cho mượn máy móc, thiết bị Hỗ trợ vốn đầu tư Hỗ trợ thiết kế, mẫu mã, khuôn… Hỗ trợ thông tin Giới thiệu bạn hàng, nhà cung cấp nguyên liệu thô Yếu tố khác 7. Quý Doanh nghiệp dự định mở rộng phần sản xuất phụ trợ như thế nào? Dự kiến đổi mới đến năm 2010 Theo yêu cầu của khách hàng/thị trường Có sự hỗ trợ từ phía nhà thầu chính Hoàn toàn do bản thân doanh nghiệp Đầu tư dây chuyền, công nghệ mới Mở rộng nhà xưởng, công ty SX nhiều loại linh kiện, sản phẩm mới 168 Chỉ tập trung SX các linh kiện có yêu cầu chất lượng và tính chính xác cao Liên kết với các DN phụ trợ khác Nâng cao năng lực thiết kế, chế tạo Nâng cao năng lực quản lý điều hành Nâng cao năng lực công nhân sản xuất Thay đổi nguồn cung cấp nguyên vật liệu Tìm khách hàng-các nhà thầu chính mới 8. Để có được một cơ sở dữ liệu về các DN phụ trợ Việt Nam, quý vị có sẵn sàng thường xuyên (1 hoặc 2 lần/năm) cập nhật thông tin về năng lực SX của mình cho đơn vị quản lý cơ sở dữ liệu? Thông tin được bảo mật và chỉ để cung cấp cho khách hàng, bạn hàng. Loại thông tin Sẵn sàng Có thể Không thể Thông tin chung về doanh nghiệp Thông tin về các loại linh kiện có thể sản xuất Về năng lực công nghệ và quy mô sản xuất Về trang bị thiết bị, máy móc Trình độ thiết kế, chế tạo, nghiên cứu… của DN Năng lực tổ chức, quản lý sản xuất Năng lực và mong muốn hợp tác với các DN phụ trợ khác Ý kiến thêm của Quý doanh nghiệp về vấn đề này:…………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Xin cảm ơn Quý doanh nghiệp. Hà Nội, ngày…. Tháng…. Năm 2008 Xác nhận của doanh nghiệp 169 Phụ lục 3: Sản xuất Module và Tích hợp GS. Takahiro Fujimoto, đại học Tokyo đưa ra lý thuyết cấu trúc kinh doanh nhằm giải thích sự khác biệt giữa các ngành sản xuất ở Nhật Bản, Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Đài Loan và các nước ASEAN. Trong cấu trúc module, cách thức liên kết giữa các bộ phận được tiêu chuẩn hoá để tạo ra sự liên kết dễ dàng. Ví dụ, máy tính cá nhân để bàn là một loại sản phẩm đặc trưng của sản xuất theo cấu trúc modul, trong đó các bộ phận của nó có thể dễ dàng mua khắp thế giới để lắp ráp lại với nhau. Ngược lại, trong cấu trúc tích hợp, sự liên kết hết sức phức tạp, và việc cải tiến sản xuất phải trải qua nhiều thử nghiệm cũng như thất bại. Ví dụ ô tô phải được sản xuất theo cấu trúc tích hợp nếu muốn đạt được đa mục tiêu như hoạt động tốt, tiện lợi, tiết kiệm nhiên liệu , an toàn… Nói chung, cấu trúc modul phù hợp với việc sản xuất nhanh với chi phí thấp, trong khi cấu trúc tích hợp lại theo đuổi chất lượng ngày cao hơn nữa trong một thời gian dài. Sản xuất module Sản xuất tích hợp Đặc điểm chung của linh kiện Linh kiện phổ biến và có thể dùng cho mọi mẫu sản phẩm Mỗi sản phẩm có linh kiện riêng, được thiết kế riêng biệt Thuận lợi Kết quả nhanh và linh hoạt Không ngừng theo đuổi mục tiêu chất lượng Bất lợi Không có dị biệt hoá, quá nhiều DN tham gia, lợi nhuận thấp, thiếu nghiên cứu phát triển Tốn nhiều thời gian, công sức để đạt được kết quả Yêu cầu về tổ chức Cởi mở, ra quyết định nhanh, linh hoạt trong lựa chọn nguồn cung cấp linh kiện Có các mối quan hệ lâu dài, tích luỹ được kỹ năng và kiến thức riêng Sự tương thích giữa sản phẩm và cấu trúc kinh doanh có tính động; sự tiến hoá của nó phụ thuộc vào chiến lược kinh doanh của mỗi doanh nghiệp hoặc mỗi nước, tiến bộ công nghệ, và sở thích người tiêu dùng. Bên cạnh đó, cấu trúc kinh doanh thường có nhiều tầng, ví dụ modul hoá có thể thực hiện ở giai đoạn lắp ráp cuối cùng, trong khi tích hợp lại có thể chuyên về hợp phần. 170 Nhật Bản là nước có nền sản xuất theo cấu trúc tích hợp nên rất coi trọng việc vận hành nhà máy và liên kết sản phẩm có hiệu quả. Ngược lại Hoa Kỳ lại nổi bật với nền sản xuất theo module và thực hiện tốt việc phân đoạn chuỗi cung cấp của một sản phẩm thành các phần phù hợp, chuẩn hoá chúng và tạo lợi nhuận nhờ những cải tiến trong việc kết hợp các thành phần này. Trung Quốc là nước có nền sản xuất theo modul, dựa vào các sản phẩm modul sử dụng nhiều lao động, chứ không phải các sản phẩm module sử dụng nhiều tri thức như của Hoa Kỳ. Cũng có thể coi đây nền sản xuất bán module vì nổi bật với việc bắt chước mẫu mã và công nghệ, chứ không phải bằng việc tự cải tiến. Do Hoa Kỳ và Trung Quốc là hai nước có nền sản xuất theo module với trình độ phát triển khác nhau nên các nước này có thể trở thành đối tác sản xuất mang tính hỗ trợ. Hoa Kỳ có thể cung cấp công nghệ và vốn, trong khi Trung Quốc có thể cung cấp lao động rẻ để sản xuất các sản phẩm modul. Trong khi đó, Nhật Bản là nước có nền sản xuất tích hợp với công nghệ cao, lương cao và dân số già hoá, đang đi tìm đối tác là nước đang phát triển. Sử dụng lao động rẻ không có kỹ năng ở Trung Quốc và ASEAN sẽ không cho phép tận dụng hết tiềm năng của nền sản xuất tích hợp. Nếu ASEAN, điểm đến truyền thống của FDI Nhật Bản, học cách trở thành một đối tác sản xuất với tầm nhìn dài hạn và khát vọng mạnh mẽ theo đuổi chất lượng cao thì Nhật Bản và ASEAN có thể trở thành một liên minh chiến lược trong sản xuất các sản phẩm tích hợp và những sản phẩm này sẽ khác biệt sản phẩm của Trung Quốc. Tuy nhiên, liên minh này mới chỉ là tiềm năng vì chưa một nước ASEAN nào đạt được kỹ năng cần thiết và có tinh thần làm việc kiểu Nhật Bản trong sản xuất. Như đã nêu trên, Thailand và Malaysia vẫn đang phải nỗ lực nhiều để trở thành các nền sản xuất độc lập. Các nước này vẫn cần quản lý và kỹ sư người Nhật Bản làm với họ, và phụ thuộc nhiều vào các đối tác FDI sản xuất linh kiện. 171 Phụ lục 4: Dự thảo Nghị định khuyến khích phát triển công nghiệp hỗ trợ Chương 1. NHỮNG QUY ĐỊNH CHUNG Điều 1. Phạm vi điều chỉnh 1. Nghị định này quy định về các ưu đãi phát triển công nghiệp hỗ trợ, phát triển sản xuất kinh doanh sản phẩm công nghiệp hỗ trợ thuộc các ngành: dệt – may, da - giầy, điện tử - tin học, sản xuất lắp ráp ô tô, cơ khí chế tạo; 2. Các ưu đãi không quy định trong Nghị định này thực hiện theo các quy định của pháp luật khác liên quan. Điều 2. Đối tượng áp dụng 1. Các cơ quan quản lý nhà nước về công nghiệp, các tổ chức, cá nhân có liên quan; 2. Các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế (kể cả doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài) đang hoạt động tại Việt Nam có dự án đầu tư sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ; 3. Các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ thuộc các ngành: dệt - may; da - giầy; điện tử - tin học, sản xuất lắp ráp ô tô, cơ khí chế tạo; 4. Chủ đầu tư các dự án xây dựng khu, cụm công nghiệp hỗ trợ. Điều 3. Giải thích từ ngữ Trong Nghị định này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau: 1. Công nghiệp hỗ trợ: là các ngành công nghiệp sản xuất từ nguyên vật liệu đến gia công chế tạo các sản phẩm, phụ tùng, linh kiện, phụ kiện, bán thành phẩm ...để cung cấp cho ngành công nghiệp lắp ráp các sản phẩm cuối cùng là tư liệu, công cụ sản xuất hoặc sản phẩm tiêu dùng; 2. Dự án đầu tư công nghiệp hỗ trợ là các dự án đầu tư để sản xuất ra các loại sản phẩm quy định tại Phụ lục kèm theo Nghị định này; 3. Sản phẩm công nghiệp hỗ trợ là các loại sản phẩm quy định tại Phụ lục kèm theo Nghị định này; 172 4. Khu, cụm công nghiệp hỗ trợ là khu, cụm công nghiệp tập trung các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ; 5. Vốn ODA (Official Development Assistance) là vốn hỗ trợ phát triển chính thức của nước ngoài cho Chính phủ Việt Nam. Chương 2. ƯU ĐÃI PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ Điều 4. Ưu đãi đầu tư, phát triển thị trường - Các dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, dự án đầu tư khu, cụm công nghiệp hỗ trợ được cho vay tối đa đến 85% tổng vốn cố định từ nguồn vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước, cơ chế và lãi suất vay theo quy định hiện hành; - Nhà nước hỗ trợ một phần vốn ngân sách cho các hoạt động tìm kiếm thị trường, tìm kiếm cơ hội sản xuất, kinh doanh sản phẩm công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam theo quy định; - Các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ sản xuất tại Việt Nam được quảng cáo, giới thiệu miễn phí trên WEBSITE của Bộ Công Thương và các Sở Công Thương; - Sản phẩm công nghiệp hỗ trợ sản xuất tại Việt Nam được xem xét cho phép áp dụng cơ chế chỉ định thầu hoặc giao thầu nếu đảm bảo chất lượng và giá cả hợp lý; - Các tổ chức, cá nhân thuộc mọi thành phần kinh tế mua sản phẩm công nghiệp hỗ trợ sản xuất tại Việt Nam được ưu tiên xem xét cho vay vốn từ nguồn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước, cơ chế, lãi suất vay vốn theo quy định hiện hành. Điều 5. Ưu đãi về khoa học - công nghệ - Nhà nước xem xét, hỗ trợ kinh phí từ nguồn vốn của Quỹ hỗ trợ phát triển khoa học- công nghệ quốc gia để xây dựng hệ thống tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế và điều kiện Việt Nam; - Kinh phí cho các hoạt động: chuyển giao công nghệ sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ công nghệ cao, sản xuất thử nghiệm sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, đầu tư các phòng thí nghiệm sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến của thế giới để sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam được hỗ trợ từ nguồn ngân sách nhà nước theo quy định. Điều 6. Ưu đãi về hạ tầng cơ sở 173 - Nhà nước ưu tiên xem xét, dành đủ quĩ đất để phát triển các khu, cụm công nghiệp hỗ trợ, xây dựng các trung tâm nguyên phụ liệu, hỗ trợ đầu tư xây dựng các công trình, hạng mục công trình hạ tầng kỹ thuật: đường giao thông, cấp điện, cấp thoát nước, xử lý nước thải phục vụ cho các dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ nằm ngoài các khu, cụm công nghiệp hỗ trợ; - Các dự án đầu tư sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, dự án đầu tư khu, cụm công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam được hưởng các ưu đãi ở mức cao nhất về tiền thuê mặt đất, mặt nước theo quy định tại Nghị định số 142/2005/NĐ-CP ngày 14 tháng 11 năm 2005 của Chính phủ về tiền thuê mặt đất, mặt nước. Điều 7. Ưu đãi về đào tạo nguồn nhân lực - Nhà nước hỗ trợ kinh phí từ nguồn vốn ngân sách hoặc vốn ODA cho các khoa chuyên ngành của trường đại học và cao đẳng để đào tạo nguồn lực cho ngành công nghiệp hỗ trợ công nghệ cao tại Việt Nam. Ưu đãi và tạo điều kiện gắn kết các cơ sở đào tạo với các hoạt động của doanh nghiệp, đổi mới trang thiết bị, chương trình đào tạo; - Dành nguồn vốn ODA để hỗ trợ đào tạo lao động, xây dựng thể chế pháp lý và các chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam. Điều 8. Ưu đãi về thuế - Các dự án đầu tư sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam được xem xét, áp dụng mức thuế thu nhập doanh nghiệp là 10% trong thời hạn 15 năm, được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 04 năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50% thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp trong 9 năm tiếp theo. Được hưởng các ưu đãi cao nhất về thuế xuất nhập khẩu theo quy định của Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và các cơ chế ưu đãi có liên quan khác theo quy định của pháp luật; - Người lao động nước ngoài làm việc hợp pháp trong các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam được hưởng các ưu đãi cao nhất về thuế thu nhập cá nhân theo Luật thuế thu nhập cá nhân hiện hành; - Thuế suất thuế nhập khẩu các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ mà trong nước đã sản xuất được được áp dụng mức thuế suất trần với thời hạn cho đến khi kết thúc lộ trình miễn, giảm thuế mà Việt Nam đã cam kết trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Chương 3 THỦ TỤC THỰC HIỆN Điều 9. Thủ tục thực hiện ưu đãi phát triển công nghiệp hỗ trợ 1. Đối với dự án đầu tư sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, dự án đầu tư khu, cụm công nghiệp hỗ trợ quy định tại Điều 2, chủ đầu tư căn cứ vào các ưu đãi được hưởng theo 174 quy định tại Nghị định này để làm thủ tục hưởng ưu đãi đầu tư tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền; 2. Đối với dự án đầu tư thuộc diện thẩm tra đầu tư quy định tại Điều 47 của Luật Đầu tư đáp ứng điều kiện được hưởng ưu đãi quy định tại Nghị định này, cơ quan nhà nước quản lý đầu tư ghi cụ thể các ưu đãi vào Giấy chứng nhận đầu tư; 3. Các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ quy định tại Điều 2 (kể cả các sản phẩm được sản xuất trước khi Nghị định này ban hành) được hưởng các ưu đãi theo quy định tại Nghị định. Điều 10. Thu hồi ưu đãi, hỗ trợ 1. Các ưu đãi phát triển công nghiệp hỗ trợ bị thu hồi trong các trường hợp sau: - Doanh nghiệp khai báo không trung thực để được hưởng ưu đãi nào thì bị thu hồi ưu đãi đó, nếu khai báo không trung thực để được hưởng toàn bộ các ưu đãi thì bị thu hồi toàn bộ các ưu đãi; - Doanh nghiệp sử dụng các ưu đãi không đúng mục đích đối với hình thức ưu đãi nào thị bị thu hồi ưu đãi đối với hình thức đó; nếu sử dụng toàn bộ các ưu đãi sai mục đích thì bị thu hồi toàn bộ các ưu đãi. 2. Ngoài việc bị thu hồi các ưu đãi quy định tại Nghị định này, doanh nghiệp phải nộp ngân sách nhà nước: khoản lãi đối với số vốn đã được hưởng theo ưu đãi bị thu hồi tính theo lãi suất cho vay của Ngân hàng nhà nước Việt Nam tại thời điểm bị thu hồi. Trường hợp nghiêm trọng có thể bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định; 3. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi có doanh nghiệp được hưởng các ưu đãi theo Nghị định này có trách nhiệm chỉ đạo việc kiểm tra, thanh tra và quyết định thu hồi các ưu đãi của doanh nghiệp. Chương 4. ĐIỀU KHOẢN THI HÀNH Điều 11. Trách nhiệm của các Bộ, ngành 1. Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương có trách nhiệm: - Xây dựng phương án thành lập Cơ quan đầu mối quản lý nhà nước về phát triển công nghiệp hỗ trợ trực thuộc Bộ Công Thương, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định; - Cập nhật, đề xuất việc sửa đổi, bổ sung Phụ lục Danh mục sản phẩm công nghiệp hỗ trợ của Nghị định cho phù hợp với tình hình thực tế, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt. 175 2. Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ngân hàng Phát triển Việt Nam và các Bộ, ngành liên quan trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình có trách nhiệm hướng dẫn cụ thể việc thực hiện các ưu đãi quy định tại Nghị định này. Điều 12. Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương 1. Chỉ đạo các cơ quan chức năng trực thuộc và Ủy ban nhân dân các cấp trong việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, kế hoạch bố trí vốn đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật để phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ tại địa phương. Chỉ đạo việc xây dựng và ban hành văn bản hướng dẫn sử dụng vốn ngân sách địa phương phục vụ việc phát triển công nghiệp hỗ trợ tại địa phương; 2. Tổ chức thực hiện theo thẩm quyền các ưu đãi phát triển công nghiệp hỗ trợ theo Nghị định này; 3. Thanh tra, kiểm tra việc thực hiện dự án đầu tư của ngành công nghiệp hỗ trợ được hưởng các ưu đãi theo quy định tại Nghị định này, bảo đảm việc thực hiện ưu đãi đúng mục đích, đúng đối tượng. Điều 13. Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân được hưởng cơ chế, ưu đãi của Nghị định 1. Thực hiện đúng mục đích dự án đầu tư sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, dự án đầu tư khu cụm công nghiệp hỗ trợ được hưởng ưu đãi theo quy định của Nghị định này; 2. Trước ngày 31 tháng 12 hàng năm, báo cáo kết quả thực hiện dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi thực hiện dự án đầu tư, Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam để phối hợp quản lý, thanh tra và kiểm tra theo quy định, chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực của số liệu, thông tin báo cáo; 3. Ngoài việc thực hiện chế độ báo cáo quy định tại khoản 2 Điều này, phải thực hiện báo cáo đột xuất về tình hình thực hiện dự án đầu tư sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ khi có yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền. Điều 14. Hiệu lực thi hành 1. Nghị định này có hiệu lực sau 45 ngày, kể từ ngày ký ban hành; 2. Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm thi hành Nghị định này. 176 PHỤ LỤC CỦA DỰ THẢO NGHỊ ĐỊNH DANH MỤC CÁC SẢN PHẨM CÔNG NGHIỆP HỖ TRỢ (Ban hành kèm theo Nghị định số: /2009/NĐ-CP, ngày tháng năm 2009 của Chính phủ) I. Ngành dệt-may: - Chỉ may - Sản phẩm thêu ren - Bông tấm - Mex dệt; Mex không dệt - Vải phản quang, chống cháy - Vải dệt thoi - Khoá kéo, móc gài, kim - Nhãn dệt, nhãn mác - Thuốc nhuộm, chất trợ nhuộm - Phụ tùng máy dệt, máy may - Phụ kiện đóng gói - Cúc nhựa, cúc dập - Băng các loại - Phụ tùng máy sợi II. Ngành da-giầy: - Da thuộc - Vải giả da - Đế giầy - Keo dán tồng hợp - Hoá chất thuộc da - Da muối - Dây giầy - Nhãn mác - Chỉ may giầy - Phụ tùng máy móc thiết bị sản xuất da, giầy III. Ngành điện tử-tin học: - Vật liệu sản xuất linh kiện điện tử - Tụ điện chíp, điện trở chíp, cuộn dây biến thế - Mạch tích hợp - Loa điện động - Bột từ, lõi từ cho cuộn lái tia, biến thế nguồn - Bộ dao động thạch anh, bộ lọc - Ăng ten - Đĩa CD, CD-ROM, DVD trắng - Màn hình vi tính - Modem, Tổng đài 177 IV. Ngành sản xuất lắp ráp ô tô: - Động cơ ô tô - Khung, gầm - Bộ truyền động - Vỏ - Nhíp, giảm chấn - Chi tiết nhựa - Thiết bị nội thất ô tô - Kính ô tô - Thiết bị điện - Phanh - Thiết bị làm mát - Hệ thống phanh - Hệ thống cung cấp nhiên liệu - Hệ thống lái - Thiết bị đánh lửa (bugi) V. Ngành cơ khí chế tạo: - Phụ tùng ngành nước: tê, van cút… - Ổ bi - Bánh răng - Hộp giảm tốc - Bu lông, đai ốc, vít các loại - Xi lanh thuỷ lực - Dụng cụ đo lường cơ khí, dụng cụ cắt gọt kim loại; - Phụ tùng máy công cụ - Phụ tùng máy động lực và máy nông nghiệp; - Hệ thống điều khiển kỹ thuật số cho máy CNC - Khuôn mẫu - Phôi đúc hợp kim - Thép chế tạo