Luận án Phát triển thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam trong giai đoạn hội nhập kinh tế Quốc tế

o hieåm nhaân thoï lieân keát ñeå kyù hôïp ñoàng phaân phoái saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï qua heä thoáng caùc ngaân haøng naøy thì löôïng khaùch haøng tieàm naêng seõ raát lôùn. Beân caïnh ñoù, vieäc lieân keát vôùi nhieàu ngaân haøng khaùc nhau seõ ñaùp öùng toát hôn nhu caàu mua baûo 175 hieåm cuûa khaùch haøng vì khaùch haøng coù theå thích giao dòch hay mua baûo hieåm chæ ôû moät coâng ty baûo hieåm naøo ñoù cuõng nhö ôû moät ngaân haøng naøo ñoù maø thoâi. - Nghieân cöùu thieát keá caùc saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï lieân keát ñeå cuøng vôùi ngaân haøng cung caáp saûn phaåm “baûo hieåm - ngaân haøng” troïn goùi cho khaùch haøng. Nhö ñaõ phaân tích, treân 90% doanh thu phí baûo hieåm nhaân thoï cuûa thò tröôøng Vieät Nam laø töø caùc saûn phaåm tieát kieäm neân taïo ra söï caïnh tranh tröïc tieáp ñoái vôùi tieát kieäm ngaân haøng vì vaäy caùc ngaân haøng chöa thaáy ñöôïc lôïi ích cuûa mình khi lieân keát vôùi caùc coâng ty baûo hieåm. Bôûi vì caùc saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï hieäân ñang baùn treân thò tröôøng hieän nay chöa ñöôïc thieát keá rieâng ñeå baùn qua heä thoáng ngaân haøng trong khi ñoù caùc khaùch haøng töø heä thoáng ngaân haøng coù nhu caàu khaùc vôùi caùc ñoái töôïng khaùch haøng khaùc. Neáu caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï keát hôïp vôùi ngaân haøng ñeå thieát keá ñöôïc caùc saûn phaåm troïn goùi thì seõ naâng möùc ñoä hôïp nhaát giöõa baûo hieåm vaø ngaân haøng leân taàm cao hôn laø lieân minh chieán löôïc chöù khoâng coøn ôû möùc ñoä sô khai vaø nhö vaäy lôïi ích cuõng seõ cao hôn cho caû hai beân - Keát hôïp vôùi ngaân haøng ñeå naâng cao chaát löôïng dòch vuï haäu maõi vaø môû roäng chöông trình haäu maõi cho khaùch haøng: Vay tieàn ôû ngaân haøng thoâng qua hôïp ñoàng baûo hieåm, öu ñaõi trong söû duïng theû ATM... - Trong tieán trình coå phaàn hoùa caùc ngaân haøng nhaø nöôùc, caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï neân maïnh daïn ñaàu tö naém giöõ coå phieáu cuûa caùc ngaân haøng naøy ñeå naâng möùc ñoä hôïp nhaát giöõa baûo hieåm vaø ngaân haøng leân taàm cao hôn nöõa trong töông lai. Thöïc ra vaán ñeà goùp voán cuûa caùc coâng ty baûo hieåm vaøo ngaân haøng thöông maïi cuõng nhö caùc ngaân haøng thöông maïi goùp voán vaøo caùc coâng ty coå phaàn baûo hieåm ñaõ dieãn ra töø nhieàu naêm tröôùc do trong Luaät Kinh doanh baûo hieåm cho pheùp caùc coâng ty baûo hieåm naém giöõ coå phieáu cuûa caùc coâng ty coå phaàn toái ña laø 50% voán nhaøn roãi töø döï phoøng nghieäp vuï ñoái vôùi baûo hieåm nhaân thoï, nhö Baûo Vieät goùp voán vaøo ACB, SACOMBANK goùp voán vaøo Vieãn Ñoâng, Phöông Nam 176 bank goùp voán vaøo AAA… Tuy nhieân vieäc goùp voán naøy ban ñaàu töï phaùt vôùi mong muoán tìm kieám lôïi nhuaän chöù caùc coâng ty baûo hieåm cuõng nhö ngaân haøng chöa coù chieán löôïc vôùi muïc ñích thaâm nhaäp saâu hôn vaøo caùc lónh vöïc taøi chính cuûa nhau ñeå hình thaønh caùc taäp ñoaøn taøi chính huøng maïnh. Vì vaäy, ngay töø baây giôø caùc coâng ty baûo hieåm neân chuù troïng ñeán chieán löôïc phaùt trieån hoaït ñoäng cuûa mình theo chieàu roäng vaø saâu hôn baèng caùch naém giöõ coå phieáu cuûa caùc ngaân haøng ñaëc bieät laø caùc ngaân haøng lôùn cuûa nhaø nöôùc khi caùc ngaân haøng naøy tieán haønh coå phaàn hoùa. 3.3.2.3. Naâng cao hieäu quaû ñaàu tö nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc töø hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm nhaân thoï Khi ñònh phí saûn phaåm BHNT, coâng ty baûo hieåm ñaõ cho khaùch haøng höôûng tröôùc moät möùc laõi suaát nhaát ñònh, chính laø laõi suaát kyõ thuaät. Vì vaäy, sau khi thu phí, coâng ty baûo hieåm phaûi ñöa soá phí thu ñöôïc vaøo ñaàu tö ngay vôùi laõi suaát ñaàu tö thöïc teá toái thieåu phaûi baèng vôùi laõi suaát kyõ thuaät thì caùc coâng ty BHNT môùi ñuû khaû naêng chi traû cho khaùch haøng trong töông lai. Cho neân, hoaït ñoäng ñaàu tö laø hoaït ñoäng soáng coøn cuûa caùc coâng ty BHNT vaø hôn nöõa hoaït ñoäng naøy phaûi mang laïi hieäu quaû cao vaø an toaøn ñeå trang traõi cho caùc chi phí khaù lôùn cuûa caùc coâng ty BHNT, chia laïi moät phaàn laõi taøi chính cho khaùch haøng vaø laø cô sôû ñeå giaûm phí. Ñaây laø phöông thöùc caïnh tranh maø haàu nhö caùc coâng ty BHNT ñeà phaûi aùp duïng trong thöïc tieãn. Thöïc teá trong thôøi gian qua, hieäu quaû ñaàu tö cuûa caùc coâng ty BHNT coøn thaáp. Ñeå naâng cao hieäu quaû ñaàu tö trong giai ñoaïn tôùi, luaän aùn ñöa ra caùc giaûi phaùp sau: ™ Chuyeân moân hoùa hoaït ñoäng ñaàu tö baèng caùch thaønh laäp coâng ty ñaàu tö chöùng khoaùn hoaëc coâng ty quaûn lyù quyõ ñaàu tö. Baûo hieåm coù vai troø laø moät ñònh cheá taøi chính trung gian, tham gia vaøo thò tröôøng taøi chính vôùi tö caùch laø moät nhaø ñaàu tö lôùn vaø coù toå chöùc. Tuy nhieân, thöïc 177 teá ôû Vieät Nam trong thôøi gian qua vai troø naøy cuûa baûo hieåm laïi khaù môø nhaït bôûi vì vieäc ñaàu tö nguoàn voán nhaøn roãi töø ngaønh baûo hieåm trôû laïi neàn kinh teá qua caùc hình thöùc coå phieáu, traùi phieáu coâng ty chieám tyû troïng raát thaáp trong cô caáu ñaàu tö cuûa caùc coâng ty baûo hieåm trong khi ñoù tyû troïng ñaàu tö döôùi hình thöùc gôûi tieàn taïi caùc ngaân haøng chieám tyû troïng laø chuû yeáu. Nhö vaäy, voâ hình chung, vai troø trung gian taøi chính cuûa ngaønh baûo hieåm ñöôïc chuyeån giao cho ngaân haøng. Moät trong nhöõng nguyeân nhaân cuûa vaán ñeà naøy laø trong thôøi gian qua caùc coâng ty baûo hieåm chöa thöïc söï chuù troïng ñeán coâng taùc ñaàu tö vaø chöa chuyeân moân hoùa hoaït ñoäng ñaàu tö. Chæ rieâng Baûo Vieät ñaõ ñi tieân phong trong lónh vöïc naøy qua vieäc thaønh laäp coâng ty ñaàu tö chöùng khoaùn Baûo Vieät vaøo naêm 1999 thöïc hieän chöùc naêng ñaàu tö voán cho chính mình vaø caùc khaùch haøng. Keå töø ñoù hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa Baûo Vieät ñaït ñöôïc nhöõng thaønh coâng nhaát ñònh, trong naêm 2004 doanh thu töø hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính taêng 49% so vôùi naêm 2003. Trong naêm 2003, Chính phuû ban haønh Nghò ñònh 144 vaø trong naêm 2004 söï ra ñôøi cuûa Quyeát ñònh 73 veà vieäc ban haønh Quy cheá toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Quyõ ñaàu tö chöùng khoaùn vaø Coâng ty quaûn lyù quyõ, ñaây laø cô sôû phaùp lyù cho pheùp caùc coâng ty baûo hieåm coù theå chuyeân moân hoùa hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa mình baèng caùch thaønh laäp quyõ ñaàu tö vaø coâng ty quaûn lyù quyõ. Do ñoù caùc coâng ty BHNT khi coù ñuû ñieàu kieän veà voán, quy moâ döï phoøng lôùn thì neân thaønh laäp caùc Quyõ ñaàu tö vaø Coâng ty quaûn lyù quyõ ñeå chuyeân moân hoùa hôn nöõa hoaït ñoäng ñaàu tö vaø tham gia vaøo thò tröôøng chöùng khoaùn moät caùch tích cöïc hôn. Söï hình thaønh caùc quyõ ñaàu tö ñoäc laäp cuûa caùc doanh nghieäp baûo hieåm moät maët seõ goùp phaàn taïo neân caùc trung taâm thu huùt voán ñaàu tö cuûa caùc nhaø ñaàu tö nhoû thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá cuûa caùc taàng lôùp daân cö thaønh nguoàn voán lôùn, oån ñònh ñeå tham gia caùc hoaït ñoäng ñaàu tö trong neàn kinh teá. Hôn nöõa, coâng cuï ñaàu tö chuû yeáu cuûa quyõ ñaàu tö laø chöùng khoaùn, vì vaäy caùc quyõ ñaàu tö cuûa doanh nghieäp baûo hieåm coøn coù vai troø thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn. Ñeán 178 cuoái naêm 2005, ñaõ coù ba Quyõ ñaàu tö cuûa baûo hieåm ñi vaøo hoaït ñoäng ñoù laø Quyõ ñaàu tö cuûa coâng ty baûo hieåm nhaân thoï Prudential, Quyõ ñaàu tö Manulife vaø Quyõ ñaàu tö Baûo Vieät. Hieän nay, ba Quyõ ñaàu tö naøy ñaõ tieán haønh nhaän quaûn lyù quyõ laø soá dö töø nguoàn voán nhaøn roãi cuûa chính caùc coâng ty BHNT ñoù, hieäu quaû ñaàu tö ñaõ ñöôïc naâng leân roõ reät. Trong tröôøng hôïp caùc coâng ty baûo hieåm thaønh laäp coâng ty chöùng khoaùn, caàn chuù troïng ñeán hoaït ñoäng baûo laõnh phaùt haønh vì ñaây laø theá maïnh cuûa caùc coâng ty BHNT. Vôùi tieàm löïc voán vaø uy tín coù ñöôïc qua hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm, caùc coâng ty chöùng khoaùn cuûa caùc Taäp ñoaøn baûo hieåm laø moät trong nhöõng toå chöùc ñöôïc nhieàu khaùch haøng löïa choïn ñeå baûo laõnh, phaùt haønh coå phieáu vaø traùi phieáu ra coâng chuùng, ñaëc bieät trong giai ñoaïn saép tôùi haøng loaït caùc coâng ty coå phaàn seõ thaønh laäp vaø ñi vaøo hoaït ñoäng cuøng vôùi quaù trình coå phaàn hoùa caùc DNNN thì ñaây laø cô hoäi ñeå caùc coâng ty ñaàu tö chöùng khoaùn cuûa caùc coâng ty BHNT naâng cao hieäu quaû ñaàu tö cuûa mình. ™ Xaây döïng danh muïc ñaàu tö toái öu cho caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï Muïc tieâu cuûa ñaàu tö laø sinh lôïi nhöng cuõng tieàm aån hoaëc ñi lieàn vôùi ruûi ro trong ñaàu tö. Treân thò tröôøng moãi khi ngöôøi ñaàu tö muoán taêng theâm lôïi suaát kyø voïng phaûi traû giaù baèng möùc ñoä ruûi ro coù theå taêng theo. Caùc taøi saûn taøi chính nhaát laø caùc coå phieáu thöôøng haøm chöùa nhieàu loaïi ruûi ro, ngöôøi ñaàu tö khoâng theå xeùt ñoaùn moät caùch ñôn giaûn ñeå löïa choïn chuùng. Ñoái vôùi coâng ty baûo hieåm nhaân thoï, vieäc söû duïng caùc quyõ döï phoøng nhaøn roãi ñeå tieán haønh ñaàu tö tröôùc heát phaûi tuaân theo nguyeân taéc an toaøn voán laø quan troïng haøng ñaàu, tieáp ñeán vieäc ñaàu tö naøy phaûi sinh lôøi ôû möùc toái thieåu (baèng hoaëc lôùn hôn laõi suaát kyõ thuaät khi ñònh phí saûn phaåm BHNT). Trong quy ñònh phaùp lyù cuûa caùc nöôùc vaø ôû Vieät Nam veà ñaàu tö töø nguoàn voán nhaøn roãi cuûa döï phoøng nghieäp vuï BHNT, khoâng ñöa ra giôùi haïn voán ñaàu tö vaøo traùi phieáu chính phuû vì xem ñaây laø loaïi ñaàu tö khoâng coù ruûi ro. Nhöng khi ñaàu 179 tö vaøo coå phieáu thì Chính phuû caùc nöôùc ñeàu ñöa ra nhöõng möùc khoáng cheá veà tyû troïng voán ñaàu tö ñeå traùnh tröôøng hôïp caùc coâng ty BHNT chaïy theo lôïi nhuaän vì cam keát chia laõi cao cho khaùch haøng maø taäp trung ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn cuûa soá ít cuûa caùc coâng ty coå phaàn coù möùc sinh lôïi cao, ruûi ro trong tröôøng hôïp naøy seõ raát lôùn. Nhöng neáu quaù chuù troïng ñeán nguyeân taéc an toaøn baèng caùch ñaàu tö toaøn boä nguoàn voán vaøo traùi phieáu chính phuû hoaëc gôûi ngaân haøng thì hieäu quaû ñaàu tö thaáp, khoù caïnh tranh vôùi caùc coâng ty BHNT khaùc. Neân trong thöïc teá, caùc coâng ty BHNT vaãn ñaàu tö vaøo coå phieáu nhöng caàn phaûi xaùc ñònh laø ñaàu tö vaøo coå phieáu cuûa coâng ty naøo vaø tyû troïng voán ñaàu tö vaøo coå phieáu ñoù laø bao nhieâu ñeå ñaûm baûo ruûi ro thaáp nhaát nhöng vaãn ñaït ñöôïc möùc sinh lôïi nhö mong ñôïi. Trong thôøi gian qua, caùc coâng ty BHNT coù ñaàu tö vaøo coå phieáu nhöng chæ ñaàu tö moät caùch caûm tính nghóa laø coå phieáu ñoù coù khaû naêng sinh lôïi trong töông lai thì seõ mua vaø naém giöõ maø chöa tính ñeán neáu naém giöõ nhöõng coå phieáu ñoù thì ruûi ro cuûa caû danh muïc vaø möùc sinh lôïi coù theå cuûa danh muïc laø bao nhieâu. Vì vaäy, luaän aùn nghieân cöùu vaø ñöa ra chöông trình veà quaûn lyù danh muïc ñaàu tö vaøo coå phieáu laø caùc chöùng khoaùn thöïc teá ñöôïc nieâm yeát vaø giao dòch treân thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam thôøi gian qua. Chöông trình naøy tröôùc khi ñöa vaøo luaän aùn, taùc giaû ñaõ giôùi thieäu cho Phoøng ñaàu tö voán cuûa Toång Coâng ty coå phaàn Baûo Minh chaïy thöû nghieäm vaø Phoøng ñaàu tö voán cuûa Baûo Minh cho raèng chöông trình coù theå giuùp coâng ty xaùc ñònh ñöôïc ruûi ro vaø möùc sinh lôïi cuûa danh muïc ñaàu tö coå phieáu maø coâng ty ñang naém giöõ. Ñieàu naøy, cho thaáy raèng chöông trình mang tính öùng duïng cao. Baûng nhaän xeùt cuûa Phoøng ñaàu tö voán Baûo Minh ñöôïc trình baøy trong phuï luïc 7. Caùch söû duïng chöông trình quaûn lyù danh muïc ñaàu tö ñöôïc trình baøy trong phuï luïc 8. 180 ™ Ñaøo taïo ñoäi nguõ nhaân vieân coù trình ñoä chuyeân moân cao trong lónh vöïc ñaàu tö Ñeå coù theå thöïc hieän toát caùc chieán löôïc vaø giaûi phaùp ñaàu tö, caùc coâng ty baûo hieåm caàn coù söï ñaàu tö nhaát ñònh vaøo vieäc ñaøo taïo ñoäi nguõ nhaân vieân ñaàu tö. Ñaàu tö chæ coù theå coù hieäu quaû khi coù nhöõng ngöôøi ñaàu tö saùng taïo, kinh nghieäm vaø baûn lónh. Muoán vaäy, caùc coâng ty baûo hieåm chuù troïng tuyeån duïng caùc sinh vieân gioûi chuyeân ngaønh taøi chính ôû caùc tröôøng ñaïi hoïc baèng caùch caáp hoïc boång, tieáp tuïc ñöa ñi ñaøo taïo ôû caáp chuyeân saâu. Thieát nghó ñaây laø höôùng laâu daøi hôn laø tröôùc maét tuyeån duïng caùc chuyeân gia, chi phí cao laïi khoâng coù ñieàu kieän raøng buoäc. ™ Caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï caàn nghieân cöùu aùp duïng phöông phaùp quaûn lyù tieàn maët toái öu Nhu caàu tieàn maët cuûa caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï laø coù thöïc, ñeå ñaûm baûo chi traû cho caùc khieáu naïi phaùt sinh töø nhöõng hôïp ñoàng ñaõ kyù keát, vì theá caùc cô quan quaûn lyù ñaõ yeâu caàu caùc coâng ty baûo hieåm phaûi döï tröõ tieàn maët ôû traïng thaùi tónh vôùi tyû leä khaù cao (khoâng thaáp hôn 5% toång döï phoøng nghieäp vuï ñoái vôùi doanh nghieäp baûo hieåm nhaân thoïï). Ñieàu naøy ñaõ laøm giaûm hieäu quaû ñaàu tö cuûa caùc coâng ty, cho neân caùc coâng ty BHNT caàn naâng cao hieäu quaû ñaàu tö quyõ nhaøn roãi cuûa mình baèng caùch trieät ñeå ñöa nhöõng nguoàn taøi chính hieän coù vaøo ñaàu tö nhöng vaãn ñaûm baûo nhu caàu chi tieâu thöôøng xuyeân cuûa mình. Caùc coâng ty baûo hieåm caàn caên cöù vaøo ñaëc thuø cuûa coâng ty mình ñeå choïn ra phöông phaùp döï tröõ tieàn maët toái öu vaø ñaêng kyù vôùi Boä Taøi chính phöông phaùp naøy. Moät phöông phaùp döï tröõ tieàn maët laø toái öu khi vôùi löôïng tieàn maët naøy ñaûm baûo ñöôïc nhu caàu chi tieâu cuûa coâng ty nhöng ñoàng thôøi laøm toái thieåu hoùa caùc chi phí phaùt sinh do naém giöõ tieàn maët. Chi phí phaùt sinh do naém giöõ tieàn maët chuû yeáu laø chi phí cô hoäi cuûa löôïng tieàn maët naém giöõ. Theo caùc lyù thuyeát veà quaûn lyù tieàn maët hieän ñaïi vaø theo ñaùnh giaù cuûa baûn thaân taùc giaû thì phöông phaùp quaûn lyù tieàn maët theo moâ hình Miller-Orr laø phuø 181 hôïp vôùi caùc coâng ty BHNT, vôùi ñieàu kieän laø thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån oån ñònh. ™ Môû roäng hình thöùc cho vay ñoái vôùi chuû hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân thoï Trong kyõ thuaät baûo hieåm nhaân thoï, hôïp ñoàng baûo hieåm sau moät thôøi gian noäp phí seõ coù döï phoøng toaùn hoïc, töùc laø caùc khoaûn tieát kieäm ñöôïc tích luõy. Veà baûn chaát, khoaûn tieàn naøy laø thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa chuû hôïp ñoàng. Neáu doanh nghieäp baûo hieåm cho chuû hôïp ñoàng vay thì khoaûn tieàn döï phoøng naøy laø taøi saûn theá chaáp. Nhö vaäy ñaây seõ laø khoaûn cho vay ít ruûi ro nhaát cuûa coâng ty BHNT. Hình thöùc cho vay naøy seõ raát hieäu quaû, vöøa ñaûm baûo cho coâng ty baûo hieåm thu ñöôïc laõi suaát cao hôn laõi suaát kyõ thuaät, vöøa giuùp ñöôïc caùc chuû hôïp ñoàng vay voán trong thôøi ñieåm khoù khaên, ñieàu naøy seõ taêng khaû naêng duy trì hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân thoï. 3.3.2.4. Ñaåy maïnh coâng taùc tuyeân truyeàn quaûng caùo cho loaïi hình baûo hieåm nhaân thoï Quaûng caùo laø nhaèm ñöa hình aûnh, teân, loaïi hình kinh doanh, saûn phaåm hay dòch vuï cuûa moät doanh nghieäp ñeán ngöôøi tieâu duøng ñeå töø ñoù taùc ñoäng, daãn ñeán haønh vi tieâu duøng saûn phaåm, dòch vuï cuûa doanh nghieäp ñoù. Coù moät thöïc teá laø so vôùi caùc loaïi hình kinh doanh khaùc, vieäc tuyeân truyeàn quaûng caùo baèng phöông phaùp tröïc quan cuûa ngaønh baûo hieåm, ñaëc bieät laø BHNT tieán haønh thaät khoù khaên, ít gaây ñöôïc aán töôïng cho khaùch haøng. Khoù khaên ñaëc thuø naøy cuûa ngaønh baûo hieåm baét ñaàu töø tính chaát ñaëc thuø cuûa saûn phaåm baûo hieåm. Bôûi vì saûn phaåm baûo hieåm khoâng phaûi laø moät loaïi haøng hoùa hieän vaät maø laø moät loaïi dòch vuï. Baûo hieåm naèm trong nhoùm nhu caàu an toaøn laø nhu caàu baäc hai cuûa con ngöôøi, neân vieäc tieâu thuï saûn phaåm baûo hieåm khoâng ñöôïc deã daøng nhö vieäc tieâu thuï caùc saûn phaåm ñaùp öùng nhu caàu baäc moät veà vaät chaát. Ngoaøi ra, duø bieát raèng “Hoïa voâ ñôn chí, phöôùc baát truøng lai” nhöng ngöôøi ta vaãn thích mua moät taám veù soá hôn laø mua moät giaáy chöùng nhaän baûo hieåm, muoán ñöôïc soá may, khoâng ai öa soá ruûi tuy 182 raèng caû soá ruûi vaø soá may ñeàu xaûy ra ngoaøi yù muoán cuûa hoï. Saûn phaåm baûo hieåm khoù phaân phoái hôn raát nhieàu so vôùi saûn phaåm xoå soá, bôûi vì ai cuõng coù theå baùn ñöôïc, mua ñöôïc veù soá, nhöng khoâng phaûi ai cuõng baùn ñöôïc, mua ñöôïc giaáy chöùng nhaän baûo hieåm. Hôn nöõa, dòch vuï baûo hieåm coøn laø moät loaïi dòch vuï ñaëc bieät, khaùc haún vôùi caùc dòch vuï khaùc laø sau khi traû tieàn, ngöôøi mua nhaän ñöôïc ngay söï phuïc vuï. Coøn dòch vuï baûo hieåm, sau khi traû tieàn, ngöôøi mua môùi chæ nhaän ñöôïc taám giaáy chöùng nhaän baûo hieåm coù taùc duïng nhö moät baûn hôïp ñoàng, moät lôøi höùa cuûa coâng ty baûo hieåm raèng: ngöôøi mua seõ ñöôïc boài thöôøng hoaëc traû tieàn baûo hieåm theo Quy taéc baûo hieåm vaø theo nhöõng ñieàu kieän cuï theå coù ghi treân giaáy chöùng nhaän khi khoâng may gaëp phaûi ruûi ro ñöôïc baûo hieåm. Vaø taát nhieân do giaù caû cuûa dòch vuï baûo hieåm (möùc phí) ñöôïc tính toaùn vaø baùn ra treân cô sôû xaùc suaát ruûi ro cuûa loaïi hình baûo hieåm ñoù, neân treân thöïc teá, ngöôøi mua cuõng chæ ñöôïc phuïc vuï theo xaùc suaát ñoù maø thoâi, khoâng phaûi cöù mua dòch vuï baûo hieåm laø chaéc chaén ñöôïc phuïc vuï nhö caùc dòch vuï khaùc. Vì nhöõng vaán ñeà treân neân coâng taùc tuyeân truyeàn quaûng caùo trong baûo hieåm thöïc söï khoù khaên, ñoøi hoûi nhieàu coâng phu. Ñeå laøm toát khaâu tuyeân truyeàn quaûng caùo, kieán nghò caùc coâng ty baûo hieåm quan taâm hôn nöõa vaøo caùc vaán ñeà sau: - Phuïc vuï khaùch haøng kòp thôøi vaø chu ñaùo khi khoâng may hoï gaëp phaûi ruûi ro baûo hieåm. Chæ khi ñoù saûn phaåm baûo hieåm môùi thöïc söï ñeán tay khaùch haøng. Chaát löôïng cuûa saûn phaåm baûo hieåm seõ theå hieän ra chính luùc naøy. Dòch vuï baûo hieåm thöïc chaát laø moät dòch vuï taøi chính, coâng ty baûo hieåm phaûi laøm sao soá tieàn chi traû sôùm ñeán tay ngöôøi ñang gaëp naïn thì seõ giuùp hoï coù ñöôïc nguoàn taøi chính ñeå khaéc phuïc haäu quaû toån thaát nhanh choùng, taïo nieàm tin ñoái vôùi khaùch haøng. Khi khaùch haøng ñaõ haøi loøng ñoái vôùi coâng ty baûo hieåm cuûa mình thì hoï seõ saún saøng giôùi thieäu theâm nhieàu khaùch haøng tieàm naêng khaùc cho coâng ty. 183 - Quan taâm ñeán khaùch haøng trong suoát thôøi haïn cuûa hôïp ñoàng. Trong BHNT, thôøi haïn cuûa caùc hôïp ñoàng thöôøng raát daøi, phí thöôøng ñöôïc thu san baèng trong suoát thôøi haïn cuûa hôïp ñoàng. Vì vaäy, caùc coâng ty BHNT khoâng chæ quan taâm ñeán khaùch haøng khi coù söï coá xaûy ra maø caàn phaûi quan taâm ñeán khaùch haøng trong suoát thôøi haïn cuûa hôïp ñoàng ñoù baèng caùc hình thöùc chuùc möøng sinh nhaät qua heä thoáng ñieän thoaïi, gôûi hoa, taëng quaø, phieáu giaûm giaù…. Trong thôøi gian qua, hình thöùc naøy ñaõ ñöôïc caùc coâng ty BHNT aùp duïng khaù thaønh coâng, tuy nhieân coøn moät soá sai soùt nhö chuùc sinh nhaät treã ngaøy, phieáu giaûm giaù coù thôøi haïn söû duïng quaù ngaén… neáu khaéc phuïc ñöôïc nhöõng söï coá naøy thì caùc hoaït ñoäng chaêm soùc khaùch haøng cuûa coâng ty BHNT seõ coù yù nghóa hôn. - Chuaån hoùa ñoäi nguõ ñaïi lyù baûo hieåm nhaân thoï. Ñaïi lyù BHNT ngoaøi vieäc am hieåu töôøng taän veà ñaëc tính saûn phaåm, coù söùc thuyeát phuïc khaùch haøng caàn phaûi coù taùc phong vaø tö caùch ñaïo ñöùc toát. Bôûi vì, ñaïi lyù baûo hieåm ñöôïc xem laø boä maët cuûa coâng ty, neáu ñaïo ñöùc cuûa ñaïi lyù baûo hieåm khoâng toát, tö vaán sai coá yù hoaëc eùp khaùch haøng tham gia vôùi soá tieàn baûo hieåm quaù cao ñeå nhaän hoa hoàng cao ôû naêm ñaàu, roài sau ñoù khaùch haøng seõ bò thieät haïi vì khoâng khaû naêng ñoùng phí neân phaûi huûy hôïp ñoàng giöõa chöøng… taát caû nhöõng ñieàu naøy laøm aûnh höôûng xaáu ñeán uy tín cuûa coâng ty, neáu moät thoâng tin baát lôïi cuûa coâng ty do tö caùch cuûa ñaïi lyù gaây ra ñöôïc ñeà caäp treân baùo chí hay phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng thì roõ raøng, hình aûnh toát ñeïp vaø uy tín maø coâng ty xaây döïng baáy laâu nay seõ nhanh choùng bay ñi. Trong thôøi gian qua, coù khoâng ít khaùch haøng phaøn naøn veà tö caùch ñaïo ñöùc cuûa ñaïi lyù. Ñaây laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân khieán loøng tin cuûa khaùch haøng giaûm suùt raát nhieàu. Caùc coâng ty BHNT caàn ñöa ra phieáu thaêm doø yù kieán khaùch haøng veà ñaïi lyù cuûa mình vaø coù möùc thöôûng, phaït nhaèm haïn cheá nhöõng haønh vi thieáu ñaïo ñöùc cuûa ñaïi lyù. Trong tröôøng hôïp, nhöõng haønh vi thieáu ñaïo ñöùc cuûa ñaïi lyù daãn ñeán thieät haïi nghieâm troïng quyeàn lôïi cuûa khaùch haøng thì coâng ty BHNT phaûi thay maët 184 ñaïi lyù ñoù thu xeáp giaûi quyeát quyeàn lôïi hôïp lyù cho khaùch haøng vaø coâng ty BHNT coù quyeàn yeâu caàu ñaïi lyù chi traû laïi hay khôûi kieän, vôùi ñieàu kieän vaán ñeà naøy coù qui ñònh roû raøng treân hôïp ñoàng ñaïi lyù ñöôïc kyù keát giöõa coâng ty vaø ñaïi lyù ñoù. - Phaûi thöïc söï quan taâm ñeán coâng taùc ñeà phoøng haïn cheá caùc ruûi ro baûo hieåm vaø coâng taùc xaõ hoäi. Roõ raøng laø caùc coâng trình ñöôøng laùnh naïn cho xe oâtoâ ôû caùc ñeøo ñaõ coù tieáng vang, ñöôïc dö luaän hoan ngheânh vaø uûng hoä, coù taùc duïng tuyeân truyeàn quaûng caùo moät caùch “tröïc quan” maïnh meõ cho coâng ty baûo hieåm naøo ñaõ boû tieàn trong vieäc xaây döïng caùc coâng trình naøy. Ngoaøi ra coâng taùc xaõ hoäi nhö xaây döïng nhaø tình thöông, nhaø tình nghóa, caáp hoïc boång cho treû em ngheøo hieáu hoïc…seõ goùp phaàn laøm saùng roõ theâm leõ soáng cuûa moät coâng ty baûo hieåm, cuõng coù taùc duïng tuyeân truyeàn quaûng caùo cho doanh nghieäp baûo hieåm ñoù. - Taøi trôï cho caùc hoaït ñoäng theå thao, vaên ngheä, caùc cuoäc thi ñeå kích thích tinh thaàn hoïc taäp baèng caùc pano, appich, tôø böôùm… coù ñaêng bieåu töôïng vaø teân, khaåu hieäu cuûa coâng ty baûo hieåm ñoù ñeå traùnh quaûng caùo khoâng coâng cho caùc coâng ty baûo hieåm khaùc. 3.3.2.5. Chuù troïng ñuùng möùc ñeán chieán löôïc xaây döïng vaø phaùt trieån thöông hieäu trong quaù trình hoäi nhaäp Thöông hieäu cuûa coâng ty baûo hieåm theå hieän ôû teân coâng ty, bieåu töôïng, khaåu hieäu, saûn phaåm, keânh phaân phoái, naêng löïc taøi chính… Caùc coâng ty BHNT trong thôøi gian qua baèng nhieàu caùch khaùc nhau, coá gaéng taïo döïng thöông hieäu baûo hieåm cuûa mình vaø böôùc ñaàu ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû nhaát ñònh. Trong naêm 2005, lónh vöïc kinh doanh baûo hieåm coù ba thöông hieäu maïnh ñöôïc bình choïn laø Baûo Vieät, PJICO vaø Prudential, trong ñoù coù hai thöông hieäu thuoäc loaïi hình kinh doanh BHNT. Tuy nhieân, hieän nay nhieàu coâng ty baûo hieåm ñaëc bieät laø nhöõng coâng ty baûo hieåm trong nöôùc chöa ñaàu tö ñuùng möùc cho vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån thöông hieäu, möùc chi 185 coøn thaáp so vôùi yeâu caàu. Kinh nghieäm cho thaáy raèng, moät thöông hieäu maïnh seõ duy trì loøng trung thaønh cuûa khaùch haøng cuõ vaø chieám ñoaït ñöôïc nhieàu khaùch haøng môùi töø ñoù giuùp coâng ty ñöùng vöõng trong caïnh tranh vaø taêng tröôûng. Vì vaäy, trong giai ñoaïn saép tôùi, ñeå xaây döïng vaø phaùt trieån thöông hieäu cuûa mình thoâng qua caùc giaûi phaùp nhö naâng cao naêng löïc taøi chính, ña daïng hoùa saûn phaåm cung caáp, ñaåy maïnh coâng taùc tuyeân truyeàn quaûng caùo, phaùt trieån caùc keânh phaân phoái… nhö ñaõ phaân tích treân ñaây, beân caïnh ñoù caùc coâng ty baûo hieåm caàn chuù troïng vaø quan taâm toái ña cho chieán löôïc phaùt trieån thöông hieäu theo höôùng sau ñaây: - Thaønh laäp moät phoøng chuyeân traùch veà phaùt trieån thöông hieäu - Coù moät chieán löôïc quaûng baù saâu roäng hôn nöõa veà teân, hình aûnh, caùc saûn phaåm vöôït troäi, keânh phaân phoái vaø naêng löïc taøi chính … treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng nhö baùo chí, truyeàn thanh, truyeàn hình. - Chuù troïng hôn nöõa trong khaâu giaûi quyeát nhöõng khieáu naïi töø phía khaùch haøng. Caùch thöùc duy nhaát maø khaùch haøng bieát ñöôïc “chaát löôïng” thöông hieäu cuûa coâng ty baûo hieåm laø söû duïng saûn phaåm vaø kieåm nghieäm chaát löôïng cuûa saûn phaåm naøy. Chaát löôïng saûn phaåm baûo hieåm theå hieän ôû khaâu chi traû hay boài thöôøng coù nhanh choùng, kòp thôøi vaø thoaû ñaùng cho khaùch haøng hay khoâng. Thöïc teá, caùc thuû tuïc chi traû baûo hieåm khi coù toån thaát xaûy ra coøn nhieàu phöùc taïp, chöa taïo söï haøi loøng cho khaùch haøng. Vì vaäy, ñeå xaây döïng vaø phaùt trieån thöông hieäu baûo hieåm trong giai ñoaïn saép tôùi, caáp thieát phaûi ñôn giaûn hôn nöõa khaâu giaûi quyeát quyeàn lôïi cho khaùch haøng, traùnh ñeán möùc toái ña vieäc ñi laïi nhieàu laàn cuûa khaùch haøng. 3.3.3.Nhoùm giaûi phaùp hoå trôï: bao goàm baûy giaûi phaùp 3.3.3.1. Xaây döïng neàn taûng vöõng chaéc cho vieäc phaùt trieån thò tröôøng baûo hieåm noùi chung vaø thò tröôøng baûo hieåm nhaân thoï noùi rieâng. 186 Thöïc teá ñaõ cho thaáy raèng quy moâ vaø toác ñoä phaùt trieån cuûa thò tröôøng baûo hieåm phuï thuoäc raát lôùn vaøo quy moâ vaø toác ñoä phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. Vaán ñeà naøy ñaõ ñöôïc phaân tích ngay töø phaàn ñaàu cuûa chöông 2, ñaùnh giaù veà toác ñoä taêng tröôûng doanh thu phí baûo hieåm laø khi GDP taêng tröôûng 1% seõ keùo theo 4% taêng tröôûng trong doanh thu phí baûo hieåm. Bôûi vì, khi kinh teá phaùt trieån, thu nhaäp ngöôøi daân ñöôïc naâng leân, coù tích luõy, hoï seõ tieán haønh ñaàu tö sinh lôïi, nhu caàu ñaûm baûo an toaøn veà ñôøi soáng vaø taøi chính gia taêng, thuùc ñaåy phaùt trieån thò tröôøng baûo hieåm. Vaø khi thò tröôøng baûo hieåm phaùt trieån thì seõ baûo veä laïi neàn kinh teá tröôùc nhöõng ruûi ro vaø thuùc ñaåy laøm cho neàn kinh teá phaùt trieån ôû giai ñoaïn cao hôn. Vì vaäy, Chính phuû söû duïng caùc coâng cuï taøi chính cuûa mình nhö: thueá, ngaân saùch..., goùp phaàn thay ñoåi cô caáu tieâu duøng. Cô caáu tieâu duøng – tieát kieäm cuûa ngöôøi daân coù yù nghóa heát söùc quan troïng trong vieäc khuyeán khích ngöôøi daân tham gia baûo hieåm, ñaëc bieät laø baûo hieåm nhaân thoï, veà lónh vöïc naøy taùc giaû ñaõ kieán nghò Chính phuû neân cho pheùp khaáu tröø phí BHNT vaøo thu nhaäp chòu thueá khi xaùc ñònh thueá thu nhaäp caù nhaân. Beân caïnh ñoù, söû duïng toát caùc chính saùch tieàn teä giuùp bình oån giaù caû, kieàm cheá vaø kieåm soaùt coù hieäu quaû laïm phaùt coù taùc ñoäng raát lôùn ñeán khoâng chæ ñoái vôùi caùc coâng ty baûo hieåm maø caû ñoái vôùi ngöôøi tham gia baûo hieåm nhaân thoï. 3.3.3.2. Tieáp tuïc môû cöûa thò tröôøng baûo hieåm phuø hôïp vôùi tieán trình hoäi nhaäp Tieáp tuïc môû cöûa thò tröôøng baûo hieåm chính laø vieäc tieáp tuïc cho pheùp caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï nöôùc ngoaøi ñöôïc kinh doanh hoaït ñoäng ôû Vieät Nam. Vieäc xem xeùt caáp Giaáy pheùp cho caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong thôøi gian tôùi caàn tuaân thuû theo nhöõng nguyeân taéc sau ñaây: - Baûo ñaûm söï phaùt trieån naêng ñoäng cuûa thò tröôøng baûo hieåm Vieät Nam, taïo söï caïnh tranh laønh maïnhtheo quy ñònh cuûa phaùp luaät giöõa caùc coâng ty baûo hieåm trong nöôùc vaø coâng ty baûo hieåm coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi. 187 - Vieäc caáp pheùp phuø hôïp vôùi loä trình hoäi nhaäp, phaùt trieån quan heä thöông maïi giöõa Vieät Nam vaø caùc nöôùc, baûo ñaûm tyû leä haøi hoøa giöõa caùc khu vöïc Chaâu AÙ, Chaâu AÂu vaø Chaâu Myõ. - Ñoái taùc nöôùc ngoaøi thuoäc caùc nöôùc coù nhieàu döï aùn ñaàu tö taïi Vieät Nam, ñaõ coù maët laâu daøi taïi Vieät Nam vaø coù ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng baûo hieåm thoâng qua caùc chöông trình hôïp taùc ñaøo taïo, chuyeån giao coâng ngheä, trôï giuùp kyõ thuaät cho Vieät Nam - Ñoái taùc nöôùc ngoaøi trong soá nhöõng coâng ty coù khaû naêng taøi chính lôùn, coù trình ñoä coâng ngheä vaø quaù trình hoaït ñoäng laønh maïnh, laâu naêm, coù uy tín vaø kinh nghieäm hoaït ñoäng taïi nhöõng nöôùc coù ñieàu kieän töông töï nhö Vieät Nam. 3.3.3.3. Phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn oån ñònh, taïo moâi tröôøng thu huùt ñaàu tö quyõ baûo hieåm. Trong giai ñoaïn saép tôùi ñeå thu huùt maïnh hôn nöõa söï tham gia cuûa caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï treân thò tröôøng chöùng khoaùn caàn phaùt trieån vaø hoaøn thieän thò tröôøng chöùng khoaùn treân caùc maët sau ñaây: - Hoaøn thieän heä thoáng vaên baûn phaùp luaät veà chöùng khoaùn vaø thò tröôøng chöùng khoaùn. Moät moâi tröôøng phaùp luaät hoaøn chænh, nhaát quaùn luoân ñoàng nghóa vôùi moâi tröôøng ñaàu tö an toaøn vaø hieäu quaû. Ñaây chính laø nguyeân taéc quan troïng trong ñaàu tö quyõ baûo hieåm. Lónh vöïc chöùng khoaùn vaø thò tröôøng chöùng khoaùn coøn chòu söï taùc ñoäng cuûa caùc vaên baûn phaùp luaät khaùc nhö Luaät Doanh nghieäp, Luaät Toå chöùc tín duïng, Luaät Kinh doanh baûo hieåm, Luaät Phaù saûn. Vì vaäy, heä thoáng caùc vaên baûn phaùp lyù veà chöùng khoaùn vaø thò tröôøng chöùng khoaùn caàn phaûi naâng thaønh Luaät Chöùng khoaùn. - Taêng cöôøng soá löôïng vaø chaát löôïng caùc loaïi chöùng khoaùn nieâm yeát treân thò tröôøng. Moät trong nhöõng haïn cheá noåi baät cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn laø soá löôïng 188 haøng hoùa coøn ít oûi vaø chaát löôïng haøng hoùa chöa cao, coå phieáu cuûa nhöõng coâng ty nieâm yeát coù quy moâ voán chöa phaûi laø lôùn khoâng theå ñaïi dieän cho neàn kinh teá Vieät Nam ñeå caùc nhaø ñaàu tö coù theå nhìn nhaän vaø ñaùnh giaù söùc khoûe cuõng nhö trieån voïng cuûa toaøn boä neàn kinh teá nhaèm ñöa ra caùc quyeát ñònh ñaàu tö coù cô sôû. Vì vaäy ñeå gia taêng soá löôïng chöùng khoaùn nieâm yeát treân thò tröôøng Chính phuû caàn ñaåy maïnh tieán trình coå phaàn hoùa, caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc caàn ñöôïc trôï giuùp ñeå thöïc hieän caùc thuû tuïc taùi cô caáu, ñònh giaù vaø chaøo baùn chöùng khoaùn laàn ñaàu ra coâng chuùng. - Phaùt trieån, ña daïng thò tröôøng traùi phieáu chính phuû nhaèm thu huùt maïnh meõ ñaàu tö cuûa caùc coâng ty BHNT vaøo lónh vöïc naøy trong giai ñoaïn tröôùc maét Ñoái vôùi baûo hieåm, ñaëc tính cuûa traùi phieáu ñaùp öùng ñöôïc nguyeân taéc ñaàu tö ñaõ ñeà ra vì theá ñaàu tö vaøo traùi phieáu phaûi laø xu höôùng ñaàu tö cuûa caùc coâng ty baûo hieåm khoâng chæ ôû Vieät Nam maø ôû caùc nöôùc khaùc. Ñeán cuoái naêm 2004, treân thò coù 147 loaïi traùi phieáu chính phuû, 2 loaïi traùi phieáu cuûa Ngaân haøng Ñaàu tö vaø phaùt trieån, 1 loaïi traùi phieáu ñoâ thò vôùi toång giaù trò nieâm yeát treân 17.300 tyû ñoàng. Maëc duø coù nhöõng baát lôïi khi ñaàu tö vaøo traùi phieáu nhöng trong thôøi gian qua traùi phieáu vaãn laø ñích ngaém trong danh muïc ñaàu tö cuûa caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï. Bôûi vì caùc saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï trieån khai treân thò tröôøng hieän nay chuû yeáu laø baûo hieåm hoån hôïp, coù thôøi haïn 5 – 10 – 15 naêm, coù cuøng thôøi gian ñaùo haïn vôùi traùi phieáu, hôn nöõa vôùi möùc laõi suaát traùi phieáu treân thò tröôøng hieän nay khoaûng 6,2 – 7,2%/naêm ñaõ cao hôn laõi suaát kyõ thuaät cuûa caùc hôïp ñoàng baûo hieåm nhaân thoï, ñoàng thôøi caùc loaïi traùi phieáu chuû yeáu laø traùi phieáu chính phuû neân möùc ñoä an toaøn laø khaù cao. Trong thôøi gian tôùi, ñeå thu huùt maïnh hôn nöõa caùc coâng ty baûo hieåm tham gia vaøo thò tröôøng traùi phieáu, chính phuû caàn ña daïng hoùa hôn nöõa caùc loaïi traùi phieáu vôùi nhieàu thôøi haïn khaùc nhau vôùi giaù trò phaùt haønh ngaøy caøng gia taêng moät maët vöøa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu voán cho phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa chính phuû maët khaùc ñaûm baûo cho caùc coâng ty baûo hieåm coù ñieàu kieän tham gia ñaáu thaàu. 189 - Xaây döïng vaø phaùt trieån caùc loaïi chöùng khoaùn phaùi sinh. Nhö ñaõ phaân tích, thò tröôøng chöùng khoaùn Vieät Nam ra ñôøi vaø hoaït ñoäng treân 5 naêm, maëc duø thu ñöôïc nhieàu keát quaû ñaùng khích leä nhöng moät trong nhöõng nhöôïc ñieåm lôùn nhaát cuûa noù laø haøng hoùa ñöôïc trao ñoåi treân thò tröôøng coøn chöa ña daïng vaø tuyeät nhieân chöa coù moät chöùng khoaùn phaùi sinh naøo ñöôïc giao dòch thöù caáp treân thò tröôøng chöùng khoaùn cho duø ñaõ coù nhöõng giao dòch sô caáp ñöôïc kyù keát. Vì vaäy, trong giai ñoaïn saép tôùi, Chính phuû caàn taïo ñieàu kieän ñeå sôùm hình thaønh vaø ñöa caùc loaïi chöùng khoaùn phaùi sinh vaøo giao dòch. Muoán vaäy, tröôùc maét Chính phuû neân cho pheùp caùc coâng ty coå phaàn phaùt haønh roäng raõi quyeàn mua coá phieáu môùi vaø chöùng quyeàn, muoán laøm ñöôïc ñieàu naøy caàn phaûi coù caùc vaên baûn phaùp luaät cuï theå quy ñònh vaø höôùng daån vieäc phaùt haønh quyeàn mua coå phieáu vaø chöùng quyeàn cuûa caùc coâng ty coå phaàn. Ñieàu naøy laø heát söùc caàn thieát nhaèm baûo veä quyeàn lôïi cuûa caùc coå ñoâng cuõ cuûa coâng ty veà nhöõng toån thaát maø hoï coù theå gaëp phaûi neáu hoï khoâng thöïc hieän quyeàn mua coå phieáu cuûa mình vaø caàn coù nhöõng quy ñònh cuï theå nhöõng loaïi quyeàn mua coå phieáu môùi vaø chöùng quyeàn naøo ñöôïc pheùp ñöa vaøo giao dòch treân thò tröôøng chöùng khoaùn. - Thaønh laäp caùc toå chöùc ñònh möùc tín nhieäm ôû Vieät Nam. Heä soá tín nhieäm laø ñaùnh giaù hieän thôøi veà khaû naêng vaø tính saún saøng cuûa ngöôøi ñi vay veà vieäc hoaøn traû ñuùng haïn goác vaø laõi cuûa moät khoaûn nôï nhaát ñònh. Nhö vaäy, neáu nhaø phaùt haønh coù heä soá tín nhieäm caøng cao seõ taïo ñöôïc söï tin töôûng cao cuûa caùc nhaø ñaàu tö vaø thu huùt ñöôïc nhieàu nhaø ñaàu tö mua traùi phieáu cuûa mình. Heä soá tín nhieäm coøn cho pheùp nhaø phaùt haønh xaùc ñònh möùc laõi suaát traùi phieáu hôïp lyù, vöøa ñaûm baûo phaûn aùnh möïc ñoä ruûi ro vöøa ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn cuûa nhaø phaùt haønh. Heä soá tín nhieäm caøng cao thì tyû leä laõi suaát caøng giaûm, coù lôïi cho nhaø phaùt haønh. Ñònh möùc tín nhieäm vaø coâng ty ñònh möùc tín nhieäm laø moät khaùi nieäm vaø moät moâ hình coøn môùi ôû Vieät Nam nhöng trong quaù trình phaùt trieån thò tröôøng taøi chính noùi chung vaø thò tröôøng chöùng khoaùn noùi rieâng raát caàn ñeán vai troø cuûa heä thoáng trung gian naøy vì 190 vaäy, Chính phuû ngay töø baây giôø neân quan taâm vaø taïo ñieàu kieän ñeå toå chöùc naøy sôùm ra ñôøi vaø hoaït ñoäng. 3.3.3.4. Phaùt trieån maïng löôùi vaø dòch vuï ngaønh ngaân haøng taïo ñieàu kieän phaùt trieån keânh phaân phoái saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï qua ngaân haøng Cô sôû haï taàng ngaønh ngaân haøng toát laø yeáu toá quan troïng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho phaân phoái saûn phaåm BHNT qua ngaân haøng phaùt trieån. Vì vaäy, ñeå phaùt trieån cô sôû haï taàng ngaønh ngaân haøng, thì caùc ngaân haøng caàn phaûi: - Môû roäng maïng löôùi phaân phoái cuûa mình hôn nöõa vaø phaûi ñaûm baûo moãi ngaân haøng ñeàu coù caùc chi nhaùnh phuû khaép caùc tænh, thaønh trong caû nöôùc coù nhö vaäy thì môùi taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå khaùch haøng deã daøng tieáp xuùc vôùi caùc saûn phaåm cuûa ngaân haøng cuõng nhö cuûa coâng ty baûo hieåm. - Taïo ñieàu kieän cho caùc caù nhaân ñeàu ñöôïc môû taøi khoaûn caù nhaân taïi caùc ngaân haøng ñeå töøng böôùc ngöôøi daân tieáp xuùc giao dòch vôùi ngaân haøng baèng caùch ban ñaàu laø ruùt tieàn, gôûi tieàn töø taøi khoaûn caù nhaân cuûa mình, töø ñoù taïo ñieàu kieän cho moïi ngöôøi ñeàu coù theå thuaän tieän trong vieäc thanh toaùn phí baûo hieåm hoaëc chi traû baûo hieåm qua taøi khoaûn. - Môû roäng vaø boá trí phuø hôïp hôn nöõa caùc thuøng ruùt tieàn töï ñoäng ATM hoaït ñoäng 24/24. - Ñôn giaûn hoùa hôn nöõa caùc thuû tuïc ôû ngaân haøng nhaèm taïo cho khaùch haøng coù taâm lyù thoaûi maùi khi söû duïng caùc dòch vuï cuûa ngaân haøng töø ñoù ñöa ra quyeát ñònh mua baûo hieåm qua ngaân haøng. Beân caïnh ñoù, baûn thaân ngaønh ngaân haøng phaûi nhaän thöùc ñöôïc lôïi ích cuûa vieäc keát hôïp vôùi baûo hieåm, ñoù khoâng chæ laø lôïi ích coù ñöôïc töø hoa hoàng do baùn baûo hieåm maø vieäc keát hôïp naøy laø phöông thöùc phoøng choáng ruûi ro coù hieäu quaû cho ngaân haøng vaø laø böôùc ñeäm ñeå caùc ngaân haøng thaâm nhaäp saâu hôn vaøo lónh vöïc hoaït 191 ñoäng cuûa caùc coâng ty baûo hieåm ñeå töø ñoù tieán ñeán möùc ñoä keát hôïp saâu hôn laø taäp ñoaøn taøi chính-baûo hieåm. Muoán vaäy, tröôùc maét ngaân haøng keát hôïp vôùi caùc coâng ty baûo hieåm ñeå ñöa ra saûn phaåm baûo hieåm troïn goùi, sau ñoù tham gia ñieàu haønh hoaït ñoäng caùc coâng ty baûo hieåm qua vieäc goùp voán, naém giöõ coå phieáu cuûa caùc coâng ty baûo hieåm. 3.3.3.5. Hoaøn thieän haønh lang phaùp lyù ñuû maïnh ñeå ngaên chaën haønh vi truïc lôïi baûo hieåm Beân caïnh nguyeân nhaân caùc haønh vi truïc lôïi baûo hieåm trong thôøi gian qua ôû Vieät Nam xuaát phaùt töø nguy cô ñaïo ñöùc cuûa khaùch haøng, ñaïi lyù… thì caùc qui ñònh hieän haønh veà phoøng choáng truïc lôïi trong baûo hieåm ôû Vieät Nam coùn quaù baát caäp, bieän phaùp cheá taøi xöû lyù caùc haønh vi truïc lôïi baûo hieåm coøn quaù thieáu. Theo Nghò ñònh 118/2003/NÑ-CP vaø Thoâng tö 31/2004/TT-BTC, thì caù nhaân coù haønh vi truïc lôïi baûo hieåm chæ bò phaït caûnh caùo hoaëc coù theå bò phaït töø 1-5 trieäu ñoàng. Tuy nhieân cho ñeán nay cuõng chöa coù caù nhaân hay toå chöùc naøo bò xöû phaït haønh chính veà haønh vi truïc lôïi baûo hieåm. Boä Luaät hình söï Vieät Nam chöa coù ñieàu luaät naøo qui ñònh cuï theå veà toäi danh truïc lôïi baûo hieåm. Ñoái töôïng truïc lôïi baûo hieåm chæ bò xöû vôùi toäi danh lieân quan nhö tham oâ, hoái loä, chieám ñoaït taøi saûn… chính vì haønh lang phaùp lyù chöa ñaày ñuû neân nhieàu vuï truïc lôïi baûo hieåm chöa ñöôïc ñieàu tra vaø xöû lyù nghieâm khaéc vaø cuõng chính vì vaäy khoâng coù tính raên ñe. Vì vaäy, ñeå ngaên chaën haønh vi truïc lôïi trong giai ñoaïn saép tôùi, beân caïnh baûn thaân caùc coâng ty baûo hieåm phaûi naâng cao naêng löïc quaûn lyù chuyeân moân, giaùm saùt tö caùch ñaïo ñöùc cuûa nhaân vieân, laõnh ñaïo… thì Chính phuû caàn hoaøn thieän khung phaùp lyù ñuû raên ñe caùc haønh vi truïc lôïi theo höôùng sau: caàn ñöa toäi danh truïc lôïi baûo hieåm laø moät ñieàu luaät trong Luaät Hình söï vôùi möùc hình phaït cao nhaát cuûa toäi phaïm kinh teá, ñoàng thôøi veà xöû phaït haønh chính caàn taêng möùc phaït tieàn cao gaáp nhieàu laàn so vôùi qui ñònh hieän nay, coù theå töø 20 – 100 trieäu ñoàng. Tuy nhieân nhöõng giaûi phaùp naøy ñöôïc söû duïng ñeå giaûi quyeát haäu 192 quaû caùc haønh vi truïc lôïi baûo hieåm ñaõ xaùc ñònh ñuùng toäi danh. Vaán ñeà then choát laø laøm sao giaùo duïc ñaïo ñöùc cho ngöôøi daân laø khoâng neân ham muoán nhöõng taøi saûn maø mình khoâng xöùng ñaùng ñöôïc höôûng. Thieát nghó, ôû baäc giaùo duïc phoå thoâng neáu moân hoïc giaùo duïc coâng daân ñöôïc chuù troïng ñuùng möùc seõ coù taùc duïng raát lôùn ñeán vieäc hình thaønh tö caùch ñaïo ñöùc toát cho ngöôøi daân trong töông lai. 3.3.3.6. Ñaøo taïo nhaân löïc cho ngaønh baûo hieåm Trong giai ñoaïn saép tôùi, khi thò tröôøng baûo hieåm phaùt trieån cao hôn nöõa thì nhu caàu nhaân löïc cho ngaønh baûo hieåm laø raát caáp thieát, ñaëc bieät laø nhaân löïc cho caùc vò trí caáp cao nhö Actuary, quaûn trò ñaàu tö baûo hieåm, quaûn trò kinh doanh baûo hieåm vaø caû nhöõng ngöôøi quaûn lyù nhaø nöôùc veà kinh doanh baûo hieåm. Hieän nay, theo thoâng tin töø caùc coâng ty baûo hieåm, tuyeån duïng nhaân vieân ñeå ñöa vaøo caùc vò trí cao caáp cuûa coâng ty laø raát khoù vì nhöõng öùng vieân naøy chöa coù nhöõng baèng caáp chuyeân moân caàn thieát cho hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm. Vì vaäy, kieán nghò Chính phuû caàn chuù troïng ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc cho ngaønh baûo hieåm baèng caùch thaønh laäp ngay caùc Tröôøng hoaëc Trung taâm ñaøo taïo baûo hieåm mang taàm quoác gia vaø tieán tôùi thaønh laäp Hoïc vieän baûo hieåm ñaøo taïo nhaân löïc baûo hieåm khoâng chæ cho thò tröôøng Vieät Nam maø coøn ñaøo taïo nhaân löïc baûo hieåm cho thò tröôøng caùc nöôùc trong khu vöïc. 3.3.3.7. Caàn chuù troïng ñeán coâng taùc thoáng keâ baûo hieåm Hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm chòu taùc ñoäng raát lôùn bôûi caùc soá lieäu thoáng keâ cuûa toaøn neàn kinh teá xaõ hoäi vaø cuûa ngaønh kinh doanh baûo hieåm. Vì treân cô sôû soá lieäu thoáng keâ, caùc coâng ty baûo hieåm môùi döï baùo xaùc suaát ruûi ro, taàn suaát toån thaát vaø töø ñoù môùi ñònh ra soá phí phaûi thu cuûa ngöôøi tham gia baûo hieåm. Neáu nhö soá lieäu thoáng keâ khoâng ñaày ñuû vaø chính xaùc thì soá phí tính ra seõ khoâng phuø hôïp vôùi möùc traùch nhieäm maø nhaø baûo hieåm ñaõ cam keát vôùi khaùch haøng, vaø caùc coâng ty baûo hieåm seõ khoâng coù khaû naêng chi traû trong töông lai. Vì vaäy, coâng taùc thoáng keâ baûo 193 hieåm caàn phaûi ñöôïc chuù troïng. Hieän nay ôû Vieät Nam, thoáng keâ ngaønh kinh doanh baûo hieåm böôùc ñaàu ñöôïc thöïc hieän bôûi Vinare vaø Hieäp hoäi baûo hieåm Vieät Nam nhöng soá lieäu chæ mang tính noäi boä vaø chöa ñaày ñuû. Coøn thoáng keâ kinh teá xaõ hoäi coøn nhieàu baát caäp, chöa ñuû tin caäy ñeå söû duïng cho döï baùo baûo hieåm. Ñôn cöû, khi ñònh phí saûn phaåm BHNT caàn söû duïng baûng töû vong cuûa daân soá Vieät Nam. Nhöng cô quan quaûn lyù laïi yeâu caàu caùc coâng ty BHNT söû duïng baûng CSO 80 laø baûng töû vong döïa treân soá lieäu thoáng keâ cuûa daân soá nöôùc ngoaøi laø khoâng phuø hôïp nhö phaân tích ôû chöông 2. Do ñoù, kieán nghò tröôùc maét, ñoái vôùi hoaït ñoäng baûo hieåm nhaân thoï, cô quan quaûn lyù caàn xaây döïng baûng töû vong treân cô sôû soá lieäu thoáng keâ daân soá Vieät Nam, baûng töû vong naøy ñöôïc thoáng keâ rieâng cho nam vaø nöõ, ñaâây laø baûng töû vong mang tính phaùp ñònh, veà laâu daøi, caàn kieän toaøn coâng taùc thoáng keâ kinh teá xaõ hoäi noùi chung vaø thoáng keâ baûo hieåm noùi rieâng. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 Ñeå ñaûm baûo phaùt trieån thò tröôøng baûo hieåm nhaân thoï Vieät Nam oån ñònh, beàn vöõng vaø theo ñuùng ñònh höôùng maø Chính phuû ñaõ ñeà ra trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, ñoøi hoûi phaûi thöïc hieän nhieàu giaûi phaùp ñoàng boä. Beân caïnh noå löïc cuûa chính caùc coâng ty baûo hieåm nhö naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng ñaàu tö, ña daïng hoùa saûn phaåm, ña daïng hoùa keânh phaân phoái, ñaåy maïnh coâng taùc tuyeân truyeàn quaûng caùo, Chính phuû caàn taïo ñieàu kieän thuaän lôïi nhaát ñeå caùc coâng ty BHNT phaùt huy ñöôïc nhöõng lôïi theá cuûa mình baèng caùc giaûi phaùp nhö taïo khung phaùp lyù hoaøn chænh cho hoaït ñoäng kinh doanh BHNT, taïo moâi tröôøng caïnh tranh bình ñaúng giöõa caùc coâng ty, saép xeáp cuõng coá laïi caùc coâng ty hieän coù, thaønh laäp theâm moät soá caùc coâng ty BHNT khaùc ñeå hình thaønh caùc taäp ñoaøn taøi chính baûo hieåm huøng maïnh, thöï chieän chính saùch thueá öu ñaõi cho ngöôøi tham gia BHNT… Neáu nhöõng giaûi phaùp 194 naøy ñöôïc thöïc hieän, thì trong töông lai, BHNT Vieät Nam seõ phaùt trieån maïnh meõ vaø cuøng vôùi caùc ngaønh kinh teá khaùc khaúng ñònh ñöôïc vò trí treân thò tröôøng theá giôùi. KEÁT LUAÄN Luaän aùn ñöôïc nghieân cöùu khoâng chæ nhaèm heä thoáng hoùa caùc lyù luaän veà hoaït ñoäng kinh doanh baûo hieåm nhaân thoï thuaàn tuùy, hoaït ñoäng ñaàu tö, söï caàn thieát phaûi coù söï giaùm saùt cuûa Chính phuû ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng naøy, luaän aùn coøn ñi saâu vaøo phaân tích thöïc traïng cuûa thò tröôøng BHNT Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, nhöõng thaønh töïu cuõng nhö nhöõng vaán ñeà coøn toàn taïi, nguyeân nhaân cuûa nhöõng toàn taïi naøy ñeå töø ñoù luaän aùn ñöa ra heä thoáng caùc giaûi phaùp ñeå laøm sao phaùt trieån thò tröôøng BHNT trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá theo ñuùng ñònh höôùng Chính phuû ñaõ ñeà ra. Nhöõng ñoùng goùp môùi cuûa luaän aùn ñöôïc theå hieän qua caùc vaán ñeà sau: Thöù nhaát: Ñeà nghò Chính phuû söûa ñoåi, boå sung caùc qui ñònh trong caùc vaên baûn phaùp luaät ñieàu chænh hoaït ñoäng kinh doanh BHNT cho phuø hôïp khi hoäi nhaäp: - Boû giôùi haïn veà laõnh thoå trong hoaït ñoäng ñaàu tö - Ñöa ra möùc khoáng cheá toái ña ñaàu tö vaøo moät loaïi taøi saûn taøi chính - Caáp thieát xaây döïng ngay baûng töû vong treân cô sôû soá lieäu thoáng keâ cuûa daân soá Vieät Nam ñeå ñònh phí. Thöù hai: Söûa ñoåi Luaät thueá theo höôùng öu ñaõi thueá cho caùc caù nhaân khi tham gia BHNT 195 Thöù ba: Söûa ñoåi qui ñònh trong Nghò ñònh 187 cuûa Chính phuû theo höôùng môû roäng nhaø ñaàu tö chieán löôïc coù theå coù theâm laø nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi khi tieán haønh coå phaàn hoùa Toång coâng ty Baûo hieåm Vieät Nam Thöù tö: Ñònh höôùng cho caùc coâng ty BHNT xaùc ñònh ruûi ro cuûa danh muïc ñaàu tö baèng caùch xaây döïng chöông trình quaûn lyù danh muïc ñaàu tö baûo hieåm Thöù naêm: Kieán nghò caùc coâng ty BHNT nhanh choùng ñöa theâm loaïi saûn phaåm môùi vaøo khai thaùc laø saûn phaåm ñaàu tö vaø thieát keá caùc saûn phaåm phuø hôïp hôn cho ñoái töôïng coù thu nhaäp thaáp nhaèm ñöa loaïi hình BHNT ñi vaøo ñaïi chuùng Thöù saùu: Caùc coâng ty baûo hieåm caàn chuù troïng ñeán chieán löôïc xaây döïng thöông hieäu baûo hieåm Thöù baûy: Keát quaû thu thaäp ñöôïc töø caùc phieáu ñieàu tra cho pheùp luaän aùn töï tin khi kieán nghò caùc giaûi phaùp veà phaùt trieån keânh phaân phoái qua ngaân haøng, öu ñaõi thueá cho ngöôøi mua BHNT… Vôùi nhöõng ñoùng goùp veà maët lyù luaän vaø thöïc tieãn treân ñaây, luaän aùn ñaõ giaûi quyeát trieät ñeå caùc vaán ñeà caàn thieát ñeå coù theå phaùt trieån thò tröôøng BHNT Vieät Nam an toaøn vaø oån ñònh trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. 196 DANH MUÏC COÂNG TRÌNH CUÛA TAÙC GIAÛ COÙ LIEÂN QUAN ÑEÁN LUAÄN AÙN ÑAÕ ÑÖÔÏC COÂNG BOÁ 1. Thaïc só Hoà Thuûy Tieân (2003), Hoaøn thieän phöông phaùp trích laäp quyõ döï phoøng nghieäp vuï taïi caùc doanh nghieäp baûo hieåm, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá (soá 3/2003, trang 33, 34, 35, 36). 2. Thaïc só Hoà Thuûy Tieân –TS Nguyeãn Ngoïc Ñònh (2004), Giaùm saùt taøi chính ñoái vôùi caùc coâng ty baûo hieåm, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá (soá 2/2004, trang 42, 43, 44) 3. Thaïc só Hoà Thuûy Tieân (2006), Moät soá vaán ñeà veà qui ñònh trích laäp döï phoøng nghieäp vuï baûo hieåm nhaân thoï ôû Vieät Nam, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá (soá 1/2006, trang 45, 46, 47). 4. MEcon Hoà Thuûy Tieân (2006), A New Personal Income Tax as An Incentive to Buy Life Insurance, Economic Development (April 2006, page 20, 21). 5. Thaïc só Hoà Thuûy Tieân (2006), Hoaøn thieän qui ñònh veà ñaàu tö voán cho caùc coâng ty baûo hieåm nhaân thoï Vieät Nam trong giai ñoaïn hoäi nhaäp WTO, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá (soá 11/2006, trang 38,39). 6. Thaïc só Hoà Thuûy Tieân (2007), Keânh phaân phoái saûn phaåm baûo hieåm nhaân thoï qua ngaân haøng ôû Vieät Nam:Thöïc traïng vaø giaûi phaùp, Taïp chí Phaùt trieån kinh teá (soá 2/2007, trang 36, 37, 38). 197 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Tieáng Vieät 1. Boä Keá hoaïch vaø Ñaàu tö – Trung taâm thoâng tin kinh teá – xaõ hoäi quoác gia, Doanh nghieäp Vieät Nam vôùi vaán ñeà thöông hieäu trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, NXB Thoáng keâ 2004 2. Boä Ngoaïi giao – Vuï hôïp taùc quoác teá ña phöông, Toå chöùc Thöông maïi theá giôùi WTO, NXB chính trò quoác gia 2000 3. Boä Taøi chính (2001), Luaät Kinh doanh baûo hieåm vaø caùc vaên baûn höôùng daãn thi haønh, NXB Thoáng keâ, Haø Noäi. 4. Boä Taøi chính (2005), Kho baïc Nhaø nöôùc Vieät Nam - Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån, NXB Taøi chính, Haø Noäi. 5. Boä Taøi chính (2004, 2005), Thò tröôøng baûo hieåm Vieät Nam, NXB Taøi chính, Haø Noäi. 6. David Blank (1996), Baûo hieåm – Nguyeân taéc vaø thöïc haønh, NXB Taøi chính, Haø Noäi. 7. Nguyeãn Ngoïc Ñònh (1999), Lyù thuyeát baûo hieåm, NXB Taøi chính, TPHCM. 8. Hieäp hoäi baûo hieåm Vieät Nam, Baûn tin 2, 3/2005 vaø 1/2006, Haø Noäi. 9. Hieäp hoäi Baûo hieåm Vieät Nam vaø Vieän Khoa hoïc taøi chính (2005), Kyû yeáu hoäi thaûo Giaûi phaùp khuyeán khích ñaàu tö hieäu quaû vaøo neàn kinh teá cuûa caùc doanh nghieäp baûo hieåm Vieät Nam, Haø Noäi. 10. Hoà Só Saø (2000), Giaùo trình baûo hieåm, NXB Thoáng keâ, Haø Noäi. 11. Hoäi kinh teá Vieät Nam (2006), Kinh teá Vieät Nam vaø theá giôùi 2005-2006 12. Phuøng Ngoïc Khaùnh (2005), “Kinh nghieäm toå chöùc ñieàu haønh caùc taäp ñoaøn taøi chính baûo hieåm lôùn trong khu vöïc”, Taïp chí taøi chính, 6(488), trang 52-55. 198 13. Phaïm Thò Lieân (2003), “Baûo hieåm ngaân haøng-keânh phaân phoái ñaày tieàm naêng”, Nghieân cöùu kinh teá, 8(303), trang 28-33. 14. Trònh Hoaøng Mai (2004), “Xu theá thaønh laäp ngaân haøng-baûo hieåm treân theá giôùi”, Taïp chí baûo hieåm, 10(3), trang 36-40. 15. Phan Thò Bích Nguyeät (2000), Ñaàu tö taøi chính, NXB Thoáng keâ, TPHCM. 16. Quyeát ñònh 175/2003/QÑ-TTg, Chieán löôïc phaùt trieån thò tröôøng baûo hieåm Vieät Nam töø naêm 2003 ñeán 2010. 17. Phí Troïng Thaûo (2003), “Thuùc ñaåy baûo hieåm nhaân thoï phaùt trieån baèng vieäc söû duïng coâng cuï thueá”, Taïp chí taøi chính, 6(463), trang 45-49. 18. Toång coâng ty Baûo hieåm Vieät Nam (2003), Chöông trình ñaøo taïo haøm thuï caùn boä baûo hieåm nhaân thoï, hoïc phaàn 1 vaø 2, NXB Thoáng keâ, Haø Noäi. 19. Traàn Ngoïc Thô (2003), Taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi, NXB Thoáng keâ, TPHCM. 20. Vieän Khoa hoïc taøi chính (2002), Chính saùch taøi chính vó moâ trong phaùt trieån vaø hoäi nhaäp, NXB Taøi chính. Tieáng Anh 21. Hans U.Gerber (1997), Life Insurance Mathematics, Springer, Swiss Association of Actuaries Zurich. 22. Harriett E.Jones, Dani L. Long (1997), Principles of Insurance Life, Health and Annuities, LOMA. 23. Lawrence J. Gitman and Michael D. Joehnk (1997), Fundamentals of investing, LOMA. 24. Susan Connant, Nicholas L. Desoutter (1997), Managing For Solvency and Profitability in Life and Health Insurance Company, LOMA. 25. www.swissre.com, Sigma (2004, 2005)