Luận án Quá trình hoàn thiện các chính sách thúc đẩy phát triển làng nghề ở tỉnh Bắc Ninh giai đoạn từ 1997 đến 2003 - Thực trạng, kinh nghiệm và giải pháp

kiến thức mọi mặt về chuyên môn, ngoại ngữ, hệ thống pháp luật trong nước và quốc tế để sử dụng trong công tác đàm phán quốc tế cũng như triển khai các cam kết trong nước. 166 3.3.8. ChÝnh s¸ch vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng cña c¸c lµng nghÒ Vấn đề môi trường là một trong những điều kiện quyết định của phát triển bền vững. Chính sách bảo vệ môi trường ở các LN là một bộ phận cấu thành không thể tách rời của chính sách phát triển LN. Một số giải pháp cần được tiếp tục hoàn thiện và triển khai là: - Xây dựng và hoàn thiện chính sách ngăn ngừa ô nhiễm môi trường đồng bộ. Ngoài các luật chung, trước mắt cần xây dựng, hoàn chỉnh các văn bản pháp chế dưới luật, đặc biệt là các quy định về bảo vệ môi trường tại một địa phương hoặc trong một lĩnh vực hoạt động cụ thể, các quy định về chế độ, thể lệ, tổ chức quản lý bảo vệ môi trường, phát triển bền vững. Trước tiên, cần hoàn chỉnh các chính sách về thuế ô nhiễm, lệ phí môi trường. Người gây ô nhiễm phải chi trả những chi phí cho việc khống chế ô nhiễm, làm sạch môi trường hoặc bồi thường thiệt hại cho những người phải chịu ô nhiễm. Đây chính là sự kết hợp biện pháp quản lý và biện pháp kinh tế nhằm giải quyết mâu thuẫn giữa người gây ô nhiễm và người chịu ô nhiễm. Mặt khác, người sử dụng tài nguyên phải trả tiền, tức là chi phí trách nhiệm do người tiêu dùng hiện tại để lại cho người sử dụng trong tương lai. Ở mỗi một địa phương hoàn toàn có thể xác định được số lượng, quy mô, quy trình công nghệ, ngành nghề... đối với các LN từ đó hoàn toàn có thể xác định được mức độ gây ô nhiễm đến từng nhân tố của môi trường xung quanh. Thông qua đó để xây dựng các tiêu chí, các mức thuế, phí phù hợp chi tiết do từng loại hình LN.Ví dụ như đối với LN sản xuất giấy thì xây dựng thuế, phí theo lượng nước thải hoặc thuế môi trường theo quy mô sản xuất và công nghệ khác nhau. Thứ hai là cần phải xây dựng một quy trình kiểm soát ô nhiễm ở mức chi tiết cho từng loại hình LN: LN đồ gỗ, LN đồ gốm, LN đồ đồng, LN sắt thép, LN chế biến thực phẩm… thông qua việc xác định các nhóm đối tượng 167 gây ô nhiễm giống nhau của từng loại ngành nghề đế sử dụng các công cụ quản lý luật định triển khai thực nghiệm quy mô nhỏ đối với từng loại hình LN, triển khai hệ thống thông tin kết hợp với chế độ kiểm tra hợp lý với từng LN, xây dựng các chỉ tiêu chất lượng nền đối với các khu vực không khí, vùng nước bị ô nhiễm ở các khu vực LN, có những quy trình, thủ tục cải cách trong cấp giấy phép và thanh tra môi trường phù hợp, đảm bảo chặt chẽ với từng ngành nghề, phát huy các năng lực nội bộ từng LN, phát huy sự ủng hộ của cộng đồng cho từng hành động có ý nghĩa phù hợp với từng LN... Thứ ba là xây dựng các quy định về chế độ, thể lệ tổ chức quản lý và bảo vệ môi trường. Tổ chức chức năng, nhiệm vụ, lề lối làm việc của hệ thống quản lý nhà nước về môi trường, quy định rõ chức trách, nhiệm vụ, của từng ngành, từng cấp trong bảo vệ môi trường, đặc biệt là thể chế riêng quy định cho cấp chính quyền cơ sở, nêu cao trách nhiệm tự quản cũng như các thể chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong bảo vệ môi trường... - Quy hoạch và xây dựng khu công nghiệp LN đạt tiêu chuẩn môi trường: Hiện nay, Bắc Ninh còn thiếu mô hình quy hoạch tổng thể dành riêng cho khu công nghiệp LN. Để thay đổi căn bản các vấn đề về môi trường cũng như hiệu quả kinh tế của LN thì giải pháp này là hữu hiệu nhất. Thực tế đã hình thành nhiều khu cụm công nghiệp LN, song còn nhiều chắp vá, hạn chế, kể cả hiệu quả kinh tế cũng như môi trường vẫn chưa được xử lý triệt để. Xây dựng một quy hoạch đạt tiêu chuẩn môi trường, thiết nghĩ cần phải giải quyết, tháo gỡ một số bất cập hiện nay như sau: + Các hộ dân sống xen lẫn khu vực sản xuất, thậm chí sản xuất ngay tại nơi sinh hoạt gia đình. Ngoài ra nơi sản xuất và nơi giới thiệu lẫn lộn làm cho sản xuất và thương mại đều kém hiệu quả. + Phương thức SXKD ở các LN còn phân tán và mang tính đơn lẻ, khó khăn cho thương mại hoá sản phẩm toàn vùng. Các hộ dân trong làng phải tự 168 vận động tìm nguồn tiêu thụ bằng các kênh riêng của mình nên hiệu quả chưa được cao so với tiềm năng thực sự của tất cả các LN. + Đặt vấn đề quy hoạch không chỉ bó hẹp bởi kiến trúc mặt bằng mà ở góc độ nào đó liên quan đến vấn đề quy hoạch về chiến lược sản xuất và thương mại toàn vùng và không đơn thuần là con số cộng của thị trường các LN phân tán. + Không có thu gom và xử lý riêng chất thải tập trung cho khu vực các LN. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khoẻ của người lao động và cư dân trong vùng mà còn cản trở việc phát triển SXKD lâu dài. Thực tế hiện nay, các giải pháp tình thế chỉ góp phần đưa rác thải từ chỗ này sang chỗ khác xa khu dân cư hơn nhưng chưa xử lý triệt để. Vì vậy, mục tiêu hay tiêu chí cho việc quy hoạch và xây dựng khu công nghiệp LN cần phải tuân thủ là: + Thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất, thương mại, dịch vụ của các hộ dân, các doanh nghiệp của LN; + Mang lại hình ảnh một khu công nghiệp LN vừa khang trang, vừa cổ kính, phù hợp với các tiêu chí phát triển du lịch LN; + Thiết kế khu xử lý rác thải, góp phần giải quyết triệt để vấn đề ô nhiễm môi trường; + Tạo được động lực góp phần phát huy nét đẹp truyền thống LN, hội tụ đầy đủ các yếu tố giàu đẹp, văn minh ngay từ trong từng mảng quy hoạch ban đầu các khu vực công cộng, các phân khu chức năng sản xuất, thương mại, dịch vụ, giao thông, cây xanh... + Khai thác hiệu quả hơn quỹ đất hiện có của địa phương, đáp ứng nhu cầu SXKD vừa gần nơi sinh sống vừa đảm bảo điều kiện lao động tốt. - Kiện toàn các cơ quan quản lý môi trường ở tỉnh và huyện đủ mạnh để thực thi các nhiệm vụ bảo vệ môi trường nói chung và môi trường LN nói riêng. 169 Hiện nay, ở cấp tỉnh quản lý nhà nước về môi trường nằm trong Sở Tài nguyên - Môi trường, ở cấp huyện chưa có tổ chức cụ thể, vì vậy cần phải xây dựng một tổ chức môi trường ở cấp huyện, thậm chí ở cấp xã đối với những xã có LN lớn, mức độ ô nhiễm nghiêm trọng đảm bảo thích ứng và có các cơ chế hiệu quả để thực hiện các mục tiêu bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Nhiệm vụ của các cơ quan này, trước mắt cần phải tăng cường công tác đánh giá tác động môi trường, kiểm soát ô nhiễm, thanh sát môi trường, điều phối quản lý, trong đó địa bàn trọng tâm có các LN. Đặc biệt công tác đánh giá tác động môi trường là một trong những công cụ có hiệu quả để bảo vệ môi trường ở các LN cần phải được chú trọng. Thông qua việc đánh giá tác động môi trường để thực hiện các chính sách, pháp luật, chiến lược, kế hoạch, chương trình dự án phát triển kinh tế - xã hội nói chung và tại các LN nói riêng phát triển theo hướng lâu dài. Việc đánh giá tác động môi trường phải được thực hiện ngay từ khâu lập kế hoạch cho phát triển LN và phải được kết hợp chặt chẽ trong việc quy hoạch phát triển của cả vùng xung quanh LN. Các lĩnh vực phải được ưu tiên tiến hành đánh giá tác động môi trường LN là các cơ sở LN sản xuất giấy, chế biến nông sản thực phẩm, sản xuất chế biến sắt, thép... có nguồn chất thải lớn gây ô nhiễm nguồn nước, không khí... Công tác kế hoạch hoá cũng cần phải được quan tâm đúng mức nhằm gắn kết vấn đề bảo vệ môi trường vào quá trình lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Không chỉ xét yếu tố môi trường khi phê duyệt dự án hoặc khi đã thực hiện mà còn phải lồng ghép ngay từ khâu đầu khi lập quy hoạch, kế hoạch. Việc xác định môi trường LN là đối tượng của kế hoạch hoá, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan kế hoạch, cơ quan quản lý môi trường với các tổ chức khác và chính quyền các cấp, đặc biệt là chính quyền xã, trưởng thôn nơi có LN. 170 Các tổ chức môi trường này cũng cần được tăng cường công tác đào tạo để có đủ năng lực trong việc kế hoạch hoá công tác môi trường, đánh giá tác động môi trường, kiểm soát ô nhiễm, thanh tra, điều phối môi trường, phối hợp chặt chẽ với chính quyền cơ sở trong quản lý môi trường nói chung và các LN nói riêng. - Tăng cường công tác giáo dục, đào tạo, nâng cao nhận thức của người dân nói chung và ở LN nói riêng về môi trường. Công tác bảo vệ môi trường, phát triển bền vững nói chung và ở các LN nói riêng chỉ có thể thành công nếu huy động được đông đảo nhân dân tham gia một cách tự giác. Về tổng thể cần có một chương trình giáo dục môi trường trong các nhà trường, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững cho mọi người dân. Đồng thời phải thiết lập những khoá đào tạo chuyên nghiệp dài ngày và ngắn ngày kể cả hội thảo, phát triển đào tạo đội ngũ chuyên gia trong lĩnh vực môi trường. Việc nâng cao nhận thức về môi trường ở các LN cần phải được ưu tiên hàng đầu. Cần chú trọng việc phát hành và phổ biến các tư liệu phục vụ nâng cao nhận thức, đáp ứng các công cụ, phương tiện cho công việc phổ biến và nâng cao nhận thức của quần chúng, đồng thời tìm kiếm, phối hợp, sự trợ giúp của các cơ quan thông tin đại chúng (báo, đài...), các nhóm tình nguyện, các tổ chức đoàn thể quần chúng... qua đó tác động trực tiếp hoặc gián tiếp điều chỉnh các hành vi của người dân. Mặt khác, cũng có thể áp dụng các dịch vụ vận dụng kiến thức như thiết lập một mạng lưới vận dụng kiến thức với cơ chế chi trả chi phí thích hợp để phổ biến các cách làm ăn đúng đắn điển hình về môi trường. Đồng thời cần đào tạo trên quy mô lớn những người làm công tác tuyên truyền vận dụng kiến thức và các tổ chức phi Chính phủ liên quan đến phát triển nông thôn và các hoạt động bảo vệ môi trường nhằm đưa nhanh 171 công tác bảo vệ môi trường thành một phần việc trong tiến trình phát triển tổng hợp nông thôn nói chung và ở các LN nói riêng. - Chú trọng đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường LN một cách thoả đáng: Trước tiên cần thông qua các công cụ chính sách pháp luật, tiêu chuẩn và đánh giá môi trường, các công cụ kinh tế, công cụ thông tin giáo dục... để kêu gọi các doanh nghiệp, các hộ LN. Khi đầu tư cần lựa chọn các phương án đầu tư bảo đảm hoà nhập với môi trường theo các mục đích gắn kết kinh tế với môi trường. Mặt khác, Nhà nước (ngân sách) cần có sự đầu tư, hỗ trợ, khuyến khích thoả đáng như: + Quy hoạch và đầu tư xây dựng các nhà máy xử lý chất thải, bãi chôn lấp chất thải... ở các LN tập trung, đặc biệt là ở các cụm công nghiệp LN đã hình thành; + Khuyến khích và hỗ trợ kinh phí cho các hộ, tổ chức sản xuất LN đầu tư mở rộng sản xuất, đầu tư thay đổi công nghệ đạt tiêu chuẩn về môi trường thông qua các chính sách khuyến khích đầu tư, chính sách hỗ trợ khuyến công, khuyến khích xuất khẩu, quỹ hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ... + Hỗ trợ đầu tư xây dựng CSHT ở các LN như: chính sách hỗ trợ ngân sách cho làm đường giao thông nông thôn, kiên cố hoá kênh mương... cần phải ưu đãi hơn đối với LN; + Đầu tư thoả đáng cho các giải pháp về xây dựng chính sách chế độ riêng ở địa phương về môi trường, quy hoạch xây dựng khu công nghiệp LN đạt tiêu chuẩn môi trường, công tác đánh giá tác động môi trường, công tác giáo dục đào tạo, tuyên truyền... + Đầu tư cho công tác nghiên cứu và triển khai khoa học công nghệ ở các LN nhằm giúp các LN đổi mới cách làm, công nghệ, mở rộng sản xuất theo hướng bảo vệ môi trường, phát triển bền vững. 172 Ngoài ra, cũng cần tranh thủ tối đa sự tài trợ, ủng hộ, giúp đỡ của các tổ chức khác về môi trường, các đối tượng khác trong và ngoài nước quan tâm đến công tác môi trường LN, kể cả sự đóng góp trực tiếp của các hộ, doanh nghiệp ở LN nhằm xã hội hoá nguồn kinh phí cho công tác bảo vệ môi trường ở các LN. 3.4. mét sè kiÕn nghÞ trong hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ph¸t triÓn lµng nghÒ ë tØnh b¾c ninh 3.4.1. Tăng c−êng h¬n n÷a vai trß cña UBND tØnh vµ c¸c Së, Ban, ngµnh cña tØnh trong c«ng t¸c chØ ®¹o, qu¶n lý ph¸t triÓn lµng nghÒ Trước tiên UBND tỉnh nên thành lập Ban chỉ đạo phát triển LN với đồng chí Lãnh đạo UBND tỉnh là trưởng ban, các thành viên tham gia là Lãnh đạo các Sở, ngành liên quan. Ban chỉ đạo có nhiệm vụ nắm bắt tình hình, đánh giá định kỳ tình hình SXKD và phát triển ở các LN, nghiên cứu, đề xuất, chỉ đạo, tổ chức thực hiện các biện pháp cụ thể nhằm tăng cường, khuyến khích phát triển LN bền vững. Ban chỉ đạo là đầu mối trong việc kiểm tra, giám sát, đôn đốc các cơ quan chức năng trong việc thực thi các nhiệm vụ liên quan tới phát triển LN. Trước mắt cần chỉ đạo thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau: - Khẩn trương rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển LN. Xây dựng chương trình khuyến khích phát triển LN, phổ biến chính sách cho các cán bộ quản lý DN ở các LN, hỗ trợ thành lập các Hiệp hội ngành nghề, tham gia tích cực vào việc lập các dự án đầu tư phát triển ở các LN. Xây dựng quy chế quản lý các khu, cụm công nghiệp LN. Xây dựng và chỉ đạo triển khai các chương trình khuyến công, xúc tiến thương mại, phát triển các LN mới v.v… - Hoàn thiện quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, trong đó quy hoạch thoả đáng đối với sự phát triển của các LN. Hoàn thiện các cơ chế chính sách khuyến khích, thu hút đầu tư của địa phương, trong đó chú ý một cơ chế, chính sách thông thoáng, ưu đãi riêng cho phát triển ở các LN. Hoàn 173 thiện các quy trình “cơ chế một cửa liên thông” trong việc cấp giấy phép đầu tư, đăng ký kinh doanh đảm bảo nhanh chóng, thuận tiện, đơn giản thủ tục cho các DN, cơ sở SXKD. - Hướng dẫn các huyện, thành phố thuộc tỉnh thực hiện xây dựng quy hoạch chi tiết các khu, cụm công nghiệp LN; quy hoạch chi tiết phát triển các LN; kiện toàn cơ chế phân cấp quy hoạch đầu tư xây dựng cơ bản theo hướng tăng cường phân cấp cho cơ sở; cải tiến quy trình thẩm định quy hoạch, chỉ đạo và giám sát quá trình đầu tư CSHT LN, khu, cụm công nghiệp LN… - Khẩn trương hoàn chỉnh quy hoạch sử dụng đất phát triển các LN theo quy hoạch mới đảm bảo khai thác hợp lý, hiệu quả tài nguyên, khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường ở các LN. Ban hành văn bản hướng dẫn quy trình các bước để tiến hành thuê đất trong việc đầu tư SXKD của các DN, hộ gia đình ở các LN. Xây dựng chiến lược địa phương về bảo vệ môi trường ở các LN. - Xây dựng chiến lược phát triển du lịch LN. Tăng cường các biện pháp tuyên truyền, quảng bá hình ảnh địa phương nhằm thu hút đầu tư, tạo điều kiện cho việc giao lưu, hợp tác SXKD, thương mại… Xây dựng mô hình các LN đạt tiêu chuẩn về môi trường, văn hoá, xã hội và CSHT đồng bộ. - Tăng cường sự hỗ trợ các DN, cơ sở SXKD ở các LN đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, hỗ trợ tạo mẫu mã mới, hỗ trợ các đề tài nghiên cứu ứng dụng và nghiên cứu phát triển liên quan tới LN, xây dựng chính sách và triển khai tích cực việc hỗ trợ xây dựng thương hiệu, mẫu mã sản phẩm mới v.v… Tăng cường hướng dẫn áp dụng và quản lý nhà nước về đăng ký bản quyền và sở hữu trí tuệ công nghiệp. Triển khai mạnh mẽ việc áp dụng chất lượng ISO trong các cơ quan quản lý hành chính tạo môi trường thông thoáng liên quan tới hành chính… - Làm tốt công tác hỗ trợ đầu tư xây dựng CSHT LN, tăng cường các biện pháp đảm bảo vốn cho vay đầu tư phát triển ở các LN, bảo lãnh tín dụng cho các 174 DN vừa và nhỏ, xây dựng chính sách phân bổ vốn ngân sách ưu tiên cho các địa bàn có nhiều LN, thực hiện công tác miễn giảm thuế, tư vấn thuế cho các LN v.v… - Đẩy mạnh phối hợp với các cơ sở đào tạo của Trung ương để nâng cao chất lượng dạy nghề ở địa phương, tăng cường đào tạo nghề mới và đào tạo lại lực lượng lao động ở các LN phù hợp với yêu cầu mới của cạnh tranh và hội nhập. Xây dựng chương trình đưa tin học và ứng dụng trong các ngành nghề ở các LN; tổ chức tốt hội chợ việc làm, đào tạo ngắn hạn kết hợp với dài hạn những lao động ở các LN theo nhu cầu của các LN. - Xây dựng kế hoạch và thực hiện lộ trình đảm bảo CSHT viễn thông, điện, giao thông… phù hợp và đáp ứng nhu cầu phát triển của các LN, khu, cụm công nghiệp LN… - Tăng cường cải tiến các biện pháp quản lý nhà nước trên địa bàn đảm bảo hỗ trợ tích cực cho các LN phát triển. Thành lập các Ban Quản lý khu, cụm CN nhằm giải quyết kịp thời những vướng mắc phát sinh của các DN, cơ sở SXKD. Tuỳ huyện, thành phố phải xây dựng chương trình, kế hoạch phát triển các ngành nghề, LN trên địa bàn và có biện pháp, chính sách tập trung đầu tư, hỗ trợ thực hiện ưu tiên cho các LN phát triển bền vững. - Đặc biệt cần tập trung chỉ đạo thực hiện tốt chương trình Marketing địa phương trong đó mũi nhọn là hình ảnh một tỉnh Bắc Ninh văn hiến và năng động trong phát triển kinh tế nơi có các LN, lễ hội và du lịch tâm linh. Trong đó cần làm nổi bật các yếu tố cứng như: ổn định kinh tế, năng suất, chi phí, tài sản, dịch vụ và mạng lưới hỗ trợ địa phương, cơ sở hạ tầng thông tin liên lạc, các địa điểm chiến lược ở tỉnh gồm cả các LN, kế hoạch và chương trình khuyến khích phát triển LN, đồng thời với các yếu tố mềm như: phát triển chuyên biệt độc đáo ở một số LN, chất lượng cuộc sống, năng lực của lực lượng lao động, văn hóa, quan hệ giữa con người, phong cách quản trị, sự năng động và linh hoạt, sự sáng tạo trong kinh doanh và đời sống xã hội ở các LN. 175 3.4.2. Ph¸t huy vai trß cña c¸c hiÖp héi hç trî ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ Các hiệp hội LN là cầu nối giữa các DN, cơ sở SXKD trong các LN với Nhà nước, là người bảo vệ quyền lợi các DN, cơ sở SXKD trên thương trường quốc tế, là người thực hiện hoạt động xúc tiến thương mại chung cho các DN, hộ SXKD ở các LN. Hiệp hội LN góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngành nghề, của các LN. Những vai trò đó có ý nghĩa quan trọng trong việc thực thi các chính sách phát triển LN. Để phát huy vai trò đó, những kiến nghị đối với các hiệp hội LN là: - Mở rộng và kiện toàn tổ chức các hiệp hội: Để tăng cường sức mạnh và tính đại diện cao cho các DN, hộ SXKD trong các LN, các hiệp hội cần phải đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả hoạt động của mình, tạo lòng tin và thu hút sự tham gia của đông đảo các DN, hộ SXKD ngành nghề của LN trên cơ sở làm cho các DN, hộ SXKD thấy được lợi ích của việc tham gia hiệp hội. Hiệp hội cần mở rộng thành viên của mình trong tất cả các hộ SXKD, các loại hình DN, kể cả DN có vốn đầu tư nước ngoài có cùng ngành nghề của LN. Mặt khác, Hiệp hội cần phải kiện toàn cơ cấu tổ chức của mình để đáp ứng các nhiệm vụ của hiệp hội cũng như những đòi hỏi của các DN, cơ sở SXKD hiện nay. Cơ cấu tổ chức cần phải có các bộ phận chuyên trách xử lý tập trung vào những khó khăn chính của các DN, hộ SXKD ở các LN hiện nay như: bộ phận nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, bộ phận đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, bộ phận xúc tiến thương mại, bộ phận công nghệ thông tin, bộ phận quản lý thương hiệu, bộ phận nghiên cứu thị trường, bộ phận tổ chức hội chợ triển lãm, bộ phận quảng cáo và quan hệ cộng đồng… - Đẩy mạnh công tác thu thập, khai thác và hỗ trợ thông tin cho các hội viên. các hiệp hội phải thu thập thông tin thuộc nhiều lĩnh vực liên quan đến ngành nghề của LN mình như: thị trường nguyên vật liệu, thị trường lao động, 176 khoa học công nghệ, xuất khẩu, xu thế biến động giá cả, xu thế phát triển của sản phẩm trong và ngoài nước, tình hình SXKD của ngành nghề, các thông tin về chính sách, pháp luật của nhà nước… Xây dựng các phương tiện thông tin hiện đại, nhanh chóng giúp cho các DN, hộ SXKD nắm bắt thông tin kịp thời, mang tính thời sự. Xây dựng và hoàn thiện các Website của các hiệp hội với những thông tin cập nhật thời sự và bổ ích, trước mắt các Website này sẽ là kênh thông tin về sản phẩm của LN đến người tiêu dùng trong và ngoài nước, tiến tới phát triển các Website trở thành một sàn giao dịch sản phẩm của các DN, hộ SXKD ngành nghề của LN. Đồng thời tăng cường các thông tin thị trường gắn với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, các thông lệ trong thương mại quốc tế, cùng với tuyên truyền đạo đức kinh doanh, văn hoá kinh doanh … - Tăng cường tư vấn trong đầu tư, đổi mới công nghệ tiên tiến một cách phù hợp và đồng bộ, hạn chế tối đa việc nhập khẩu các thiết bị công nghệ đã qua sử dụng. Từng hiệp hội phải luôn cập nhật những thông tin về máy móc thiết bị liên quan đến ngành nghề của mình và phổ biến cho các hội viên, tạo môi trường thuận lợi cho các hội viên trao đổi, hỗ trợ nhau những thông tin về công nghệ, từ đó góp phần đẩy mạnh việc liên kết giữa các DN, cơ sở SXKD trong LN cùng nhau hợp tác và phát triển. - Tăng cường liên kết dọc và ngang giữa các bộ phận của ngành nghề nhằm tăng khả năng cạnh tranh, đặc biệt là sự cạnh tranh về giá cả trên thị trường khu vực và thế giới. Chính sự liên kết giữa các DN trong ngành nghề của LN tạo nên sức cạnh tranh mạnh cho toàn ngành nghề phát triển. Hiệp hội cần phải có những biện pháp cụ thể để các DN, cơ sở SXKD thấy được lợi ích mang lại từ sự liên kết, hợp tác với nhau. - Chú trọng vào việc nghiên cứu thị trường: Hiệp hội cần nhận thức vai trò quan trọng của nghiên cứu thị trường để tiến hành đánh giá thị trường, xem xét các xu hướng ảnh hưởng đến nhu cầu sản phẩm, nghiên cứu tình hình 177 cạnh tranh, thị phần các đối thủ cạnh tranh, các rào cản thuế quan, phi thuế quan đối với việc xuất khẩu sản phẩm để từ đó đưa ra các khuyến nghị, tư vấn cho các DN liên quan đến sản phẩm, cách thức xuất khẩu, kinh doanh sản phẩm tại các thị trường nghiên cứu. Việc nghiên cứu thị trường phải đảm bảo tiếp cận và nghiên cứu thị trường mới để đa dạng hoá thị trường nhưng đồng thời phải tiếp tục nghiên cứu động thái từ các thị trường hiện tại để gia tăng thị phần, nâng cao khả năng đáp ứng nhu cầu của khách hàng. - Tăng cường thực hiện vai trò cầu nối giữa DN và Nhà nước: Các Hiệp hội cần nắm bắt thường xuyên tình hình SXKD và xu thế đang diễn ra của ngành nghề trong nước và nước ngoài để từ đó tập hợp các ý kiến, kiến nghị với Nhà nước những biện pháp, chính sách phù hợp hỗ trợ cho các ngành nghề của LN phát triển. Hiệp hội cần nhận rõ xu hướng phát triển ngành nghề, phát hiện kịp thời những tiêu cực về cạnh tranh, quản lý trong SXKD của LN để nắm bắt yêu cầu thiết thực của DN, hiểu họ cần gì để hỗ trợ. Đồng thời Hiệp hội phải là người trợ giúp tích cực cho Nhà nước trong việc xây dựng, ban hành và thực thi các chính sách phát triển ngành nghề của LN. - Chú ý tư vấn, hỗ trợ các DN, hộ SXKD trong LN tổ chức thực hiện công việc quản lý SXKD theo yêu cầu các tiêu chuẩn quản lý chất lượng sản phẩm, bảo vệ môi trường, an toàn vệ sinh và trách nhiệm xã hội. Những tiêu chuẩn về quản lý chất lượng là chỉ tiêu đánh giá đầu tiên mà các nhà nhập khẩu của các nước phát triển quan tâm trước khi đàm phán về giá cả và quy cách sản phẩm cũng như áp dụng những hàng rào kỹ thuật để hạn chế nhập khẩu các sản phẩm của chúng ta. Vì vậy trong tình hình hội nhập hiện nay, các hiệp hội cần rất chú ý tới sự tư vấn, hỗ trợ các DN, hộ SXKD ở các LN quan tâm tới các tiêu chuẩn này để nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm, tạo hình ảnh tốt đẹp cho sản phẩm LN của Việt Nam trên thị trường quốc tế. 178 3.4.3. §æi míi nhËn thøc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc ë c¸c lµng nghÒ trong tØnh B¾c Ninh Các DN, hộ SXKD ở các LN là những người trực tiếp thực hiện các chính sách phát triển LN. Để các chính sách phát triển LN khả thi cần phải có sự nỗ lực rất lớn từ các DN, hộ SXKD. Một số kiến nghị đối với họ là: - Nghiên cứu và điều chỉnh hoạt động SXKD phù hợp với thị trường trong nước và quốc tế, phù hợp với tình hình mới về cạnh tranh và hội nhập kinh tế thế giới. Điều này đặt ra cho các DN, hộ SXKD phải đánh giá lại chiến lược của mình về sản phẩm, nguồn nhân lực, thị trường… Việc đánh giá năng lực sản phẩm nhằm đánh giá mức độ đáp ứng nhu cầu thị trường, khả năng cạnh tranh của sản phẩm. Việc đầu tư nghiên cứu thị trường nhằm xác định lượng cầu, thị hiếu, mẫu mã, những điều kiện, quy cách, quy định về tiêu thụ sản phẩm ở các thị trường khác nhau. Trên cơ sở nắm bắt nhu cầu thị trường, kết hợp với những điều kiện hiện có, những tiềm năng mới có thể khai thác để định hướng chiến lược sản phẩm trên cơ sở kết hợp giữa tiính đặc thù của sản phẩm với tính phổ thông, lựa chọn giữa xu thế chuyên biệt hoá và đa dạng hoá sản phẩm trong từng giai đoạn. Từ định hướng sản phẩm để đưa ra các biện pháp nâng cao chất lượng, giảm giá thành sản phẩm và cải tiến các kênh phân phối tiêu thụ sản phẩm. - Đầu tư xây dựng thương hiệu sản phẩm LN: Các DN, cơ sở SXKD của LN phải nâng cao nhận thức và trang bị các kiến thức về thương hiệu, thấy rõ tầm quan trọng của thương hiệu để từ đó nâng cao chất lượng, đa dạng hoá mẫu mã sản phẩm đồng thời cần có chiến lược xây dựng thương hiệu phù hợp, lựa chọn mô hình hợp lý để cho thương hiệu đến được người tiêu dùng, được người tiêu dùng chấp nhận và yêu mến thương hiệu. - Nâng cao trình độ nguồn nhân lực trong DN, cơ sở SXKD ở LN bao gồm cả đội ngũ lao động và đội ngũ quản lý, chủ DN, chủ hộ SXKD. Các DN phải coi trọng và đầu tư nguồn tài chính thoả đáng cho công tác này thông qua tăng cường đào tạo và đào tạo lại dưới nhiều hình thức như cử đi học các 179 chương trình đào tạo chính quy, đào tạo tại chức, truyền nghề trực tiếp tại cơ sở làm việc, tổ chức hoặc tham gia các hội thi tay nghề, tổ chức tập huấn, cung cấp thông tin cần thiết v.v… - Đầu tư và thu hút đầu tư đổi mới thiết bị công nghệ, tăng cường hợp tác, mở rộng liên kết để nâng cao sức cạnh tranh phát triển bền vững và giảm thiểu ô nhiễm môi trường: thiết bị công nghệ hiện đại là cơ sở để nâng cao năng suất lao động, hạ giá thành sản phẩm, tăng năng lực cạnh tranh. Các DN, cơ sở SXKD cũng cần đẩy mạnh ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ vào sản xuất, khuyến khích các hoạt động cải tiến, hợp lý hoá sản xuất, sáng chế và có thể cả các nghiên cứu khoa học liên quan. Đồng thời để mở rộng các mối liên kết kinh tế, các DN, hộ SXKD ở các LN trên từng địa bàn cần chủ động tham gia hợp tác giữa các DN lớn với các DN nhỏ và vừa thuộc các thành phần kinh tế, giữa DN và các hộ SXKD cá thể. Các DN nhỏ, hộ cá thể có thể làm thầu phụ cho DN lớn, các DN lớn giúp đỡ các DN nhỏ, hộ cá thể trong hoạch định chiến lược phát triển sản phẩm, đào tạo nhân lực, công nghệ… làm tăng năng lực cạnh tranh và gia tăng cơ hội tồn tại phát triển của các LN. - Các DN, hộ SXKD cần lựa chọn mô hình tổ chức phù hợp: các hộ SXKD ở các LN cần phải thấy được lợi ích của việc thành lập DN để thực hiện DN hoá. Hiện nay ở các LN các DN tư nhân, Công ty trách nhiệm hữu hạn đang là mô hình tổ chức có số lượng nhiều nhất. Các mô hình này có lợi thế là chủ động và linh hoạt trong việc ra quyết định SXKD, khả năng giữ bí mật kinh doanh cao song lại hạn chế về khả năng huy động vốn, tính minh bạch và công khai tài chính. Vì vậy tuỳ theo từng điều kiện cụ thể các DN, hộ SXKD nên lựa chọn mô hình theo hướng công ty hoá như công ty cổ phần, công ty TNHH nhiều thành viên… - Xây dựng văn hoá doanh nghiệp, văn hoá LN: sức cạnh tranh của DN LN được nâng cao nếu tạo được môi trường văn hoá tích cực, lành mạnh, phát huy năng lực của từng người. Văn hoá là một tài sản vô hình của DN, cơ sở SXKD, của LN, nó là nhân tố rất quan trọng trong việc kết hợp phát triển SXKD với du lịch LN, nâng cao hình ảnh LN, tăng sức cạnh tranh sản phẩm của LN. 180 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3: Luận án đề xuất một số quan điểm về hoàn thiện chính sách phát triển LN ở tỉnh Bắc Ninh trên cơ sở xem xét vai trò, tiềm năng, thế mạnh của các LN gắn với mục tiêu phát triển KT – XH của địa phương trong quá trình CNH, HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế. Từ đó, luận án đã chỉ ra những định hướng và mục tiêu cụ thể với phát triển LN ở tỉnh Bắc Ninh hiện nay. Thực tế cho thấy, CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn trong phát triển kinh tế thị trường và hội nhập vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với sự phát triển các LN ở tỉnh Bắc Ninh. Xuất phát từ sự phát triển của LN, luận án đề xuất các giải pháp cơ bản tiếp tục hoàn thiện chính sách thúc đẩy phát triển LN, bao gồm các chính sách về đất đai, chính sách khuyến khích đầu tư, chính sách thương mại, chính sách thuế, chính sách tín dụng, chính sách tạo nguồn nhân lực, khoa học công nghệ và chính sách bảo vệ môi trường. Đồng thời, luận án cũng đề xuất một số kiến nghị đối với các cơ quan quản lý của địa phương, đối với các hiệp hội LN và đối với các doanh nghiệp, các hộ SXKD ở các LN nhằm tăng thêm tính khả thi cho các giải pháp hoàn thiện chính sách thúc đẩy phát triển LN. 181 KẾT LUẬN Quá trình CNH, HĐH nông thôn nước ta những năm đổi mới đã tạo điều kiện cho nhiều LNTT phục hồi phát triển, đồng thời xuất hiện những LN mới. Hoạt động SXKD của các LN ngày càng đa dạng và có những đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn ở nước ta. Thực tế cho thấy, những chuyển biến tích cực của LN là kết quả từ nhiều nhân tố tác động, trong đó nhân tố có vai trò đặc biệt quan trọng là các chính sách KT – XH. Với đề tài luận án “Quá trình hoàn thiện các chính sách thúc đẩy phát triển ở tỉnh Bắc Ninh giai đoạn từ 1997 đến 2003 - Thực trạng, kinh nghiệm và giải pháp”, NCS đã hoàn thành các mục tiêu nghiên cứu và có những đóng góp sau: 1. Luận án làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của các chính sách đối với sự phát triển các LN. Về phương diện lý luận, luận án làm rõ khái niệm, đặc điểm, vai trò và các nhân tố tác động tới sự phát triển của LN. Đặc biệt, luận án đi sâu phân tích để làm rõ chính sách phát triển LN những đặc trưng và vai trò của nó đối với sự phát triển KT – XH ở nông thôn nói chung và các LN nói riêng. Trong điều kiện hội nhập kinh tế và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt. Để làm rõ những vấn đề lý luận, luận án đã tìm hiểu thực tiễn về chính sách phát triển LN ở một số nước châu Á để rút ra một số bài học kinh nghiệm có ý nghĩa thực tiễn đối với Việt Nam. 2. Luận án đã khái quát điều kiện tự nhiên, KT–XH để thấy thuận lợi, khó khăn với sự phát triển LN ở tỉnh Bắc Ninh. Đó cũng là cơ sở cho việc hoạch định và thực thi chính sách thúc đẩy phát triển LN trong quá trình CNH, HĐH ở địa phương. Luận án đã đi sâu phân tích hệ thống chính sách của Nhà nước và địa phương có ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển các LN ở tỉnh Bắc Ninh giai đoạn từ 1997 đến nay. Đồng thời, luận án cũng làm rõ tác 182 động của các chính sách đó đến sự phát triển các LN ở tỉnh Bắc Ninh trên hai khía cạnh thành tựu và hạn chế cũng như nguyên nhân của hạn chế. Từ đó, làm luận án rút ra sáu bài học kinh nghiệm về chính sách phát triển LN ở tỉnh Bắc Ninh có ý nghĩa lý luận và thực tiễn. Đó cũng là cơ sở cho việc đề xuất những giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách phù hợp với sự phát triển các LN ở tỉnh Bắc Ninh hiện nay. 3. Để các LN ngày càng có đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế địa phương trong quá trình CNH, HĐH và hội nhập kinh tế thế giới, luận án đã đề xuất sáu quan điểm về hoàn thiện chính sách thúc đẩy phát triển LN, đã làm rõ định hướng và mục tiêu cụ thể phát triển LN ở tỉnh Bắc Ninh. Đặc biệt là đóng góp của luận án đã đề xuất các giải pháp cơ bản tiếp tục hoàn thiện các chính sách thúc đẩy phát triển LN gồm chính sách đất đai, chính sách khuyến khích đầu tư, chính sách thương mại, thị trường, chính sách thuế, chính sách tín dụng, chính sách khoa học công nghệ, chính sách đào tạo và phát triển nguồn nhân lực và chính sách bảo vệ môi trường. Luận án cũng đã kiến nghị một số vấn đề gắn với cơ chế, chính sách có ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển LN đối với các cơ quan quản lý địa phương, các hiệp hội LN, các doanh nghiệp và hộ SXKD ở LN nhằm tăng thêm tính khả thi của các giải pháp trong hoàn thiện chính sách phát triển LN hiện nay ở tỉnh Bắc Ninh. 183 DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Kế hoạch Đầu tư (2004), phát triển cụm công nghiệp LN - Thực trạng và giải pháp, kỷ yêu hội thảo khoa học, Hà Nội. 2. Bộ Tài chính (2004), chính sách tài chính về đầu tư CSHT nông thôn và phát triển ngành nghề nông thôn, tham luận. 3. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (2005), Bốn năm thực hiện Quyết định B2/2000/QĐ - TTg của Thủ tướng chính phủ về một số chính sách khuyến khích phát triển LN nông thôn. 4. Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Bắc Ninh, Nghị quyết 12/NQ - TW về xây dựng, phát triển khu công nghiệp, cụm công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, Tỉnh uỷ Bắc Ninh năm 2010. 5. Bộ Công nghiệp, tác dụng của gia nhập WTO đối với phát triển kinh tế Việt Nam, (23/3/2006). 6. Bộ Thương mại (8/2003) “Tiếp tục đổi mới chính sách và giẩi pháp đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm của các LNTT ở Bắc Bộ thời kỳ đến năm 2010 7. Bộ Thương mại (2006), 20 năm đổi mới cơ chế chính sách thương mại Việt Nam, những thành tựu và bài học kinh nghiệm, NXB Thế giới Hà Nội 2006. 8. Cục Thống kê Bắc Ninh (2005), thực trạng Doanh nghiệp Bắc Ninh qua kết quả điều tra năm 2001, 2002, 2003 và 2004, NXB Thống kê, Hà Nội. 9. Trần Thị Minh Châu “ Về chính sách khuyến khích đầu tư ở Việt Nam” NXB Chính trị Quốc gia Hà Nội 2007 10. Nguyễn Cúc (2000), đổi mới cơ chế và chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam đến năm 2005, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 11. CIEM - Công ty 7 (2006), 6 năm thi hành Luật Doanh nghiệp, Viện Nghiên cứu kinh tế Trung ương. 12. CIEM - SIDA (2006), Doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, NXB Chính trị Quốc gia. 13. Nguyễn Trí Dĩnh chủ nhiệm (2005), những giải pháp nhằm phát triển LN ở một số tỉnh đồng bằng sông Hồng, đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, Hà Nội. 184 14. Nghiêm Xuân Đạt, Tô Xuân Dân, Vũ Trọng Lâm (2002), phát triển và quản lý các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội. 15. Vương Văn Điểm (2006), thực trạng và giải pháp phát triển LN tỉnh Bắc Ninh, một số kinh nghiệm tổ chức sản xuất, đổi mới mẫu mã và mở rộng thị trường nghề mộc mỹ nghệ, báo cáo tham luận, Thừa Thiên Huế. 16. Lê Mạnh Hùng (2005), định hướng và những giải pháp kinh tế chủ yếu nhằm phát triển các ngành tiểu thủ công nghiệp trong nông thôn tỉnh Hà Tây, Luận án Tiến sĩ kinh tế, trường Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội. 17. Mai Thế Hơn (2000), phát triển LN truyền thống trong quá trình CNH, HĐH ở vùng ven thủ đô Hà Nội, Luận án Tiến sĩ kinh tế Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. 18. Nguyễn Đình Hương (2002), giải pháp phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 19. Bùi Văn hưng ( 2006) “ Công nghiệp hoá nông thôn Trung Quốc thời kỳ cải cách và mở cửa” NXB Thống Kê Hà Nội – 2006. 20. Phạm Thuý Hồng (2004), chiến lược cạnh tranh cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam hiện nay, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 21. Mai Thế Hởn chủ biên 2003, phát triển LN truyền thống trong quá trình CNH, HĐH, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 22. Lê Chi Mai “Những vẫn đề cơ bản về chính sách và chinhs ách công” NXB Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh – 2001. 23. Đặng Thị Loan, KH Lê Du Phong, Hoàng Văn Hoa (2006), kinh tế Việt Nam 20 năm đổi mới (1986 - 2006) thành tựu và những vấn đề đặt ra, NXB Đại học Kinh tế Quốc gia. 24. Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam (2003), thực trạng và những giải pháp nhằm phát triển LN tỉnh Bắc Ninh, kỷ yêu hội thảo khoa học, Hà Nội. 25. Nguyễn Hữu Khải, Đào Ngọc Tiến (2006), thương hiệu hàng thủ công mỹ nghệ truyền thống, NXB Lao động - Xã hội. 26. Dương Bá Phượng (2000), LN - thành phố quan trọng của công nghiệp nông thôn cần được bảo tồn và phát triển, Tạp chí Nghiên cứu kinh tế số 266 tháng 7/2000. 185 27. Hồ Xuân Phương, Đỗ Minh Tuấn - Chu Minh Phương (2002). Tài chính hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, NXB Tài chính, Hà Nội. 28. Dương Bá Phượng (2001), bảo tồn và phát triển các LN trong quá trình CNH, HĐH, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội. 29. Vũ Huy Phúc (1999), xây dựng tiêu chí LN và phát triển LN Hà Tây hiện nay, Sở Nông nghiệp Hà Tây. 30. Chu Tiến Quang chủ biên (2001), việc làm ở nông thôn - thực trạng và giải pháp, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội. 31. Sở Tài chính Bắc Ninh (2006), niên giảm tài chính - ngân sách tỉnh Bắc Ninh 2001 - 2006. 32. Sở Công nghiệp Bắc Ninh (2006), Báo cáo kết quả thực hiện Nghị quyết 02 - NQ/TW của BCH Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh (Khoá 16). 33. Sở Tài chính Bắc Ninh (2005), Báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2004, 2005. 34. Sở Công nghiệp Bắc Ninh, Phương hướng và giải pháp phát triển LN TTCN tỉnh Bắc Ninh trong thời kỳ CNH, HĐH, năm 1998. 35. Nguyễn Việt Sáng (2006), tăng cường quản lý Nhà nước nhằm giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường để phát triển bền vững các LN ở tỉnh Bắc Ninh, luận văn Thạc sĩ kinh tế, trường Đại học Kinh tế Quốc dân. 36. Nguyễn Sĩ (2001), sự phát triển LN truyền thống ở tỉnh Bắc Ninh trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH, Luận văn Thạc sĩ kinh tế, trường Đại học Kinh tế quốc dân. 37. Trần Công Sách chủ trì (2003), tiếp túc đổi mới chính sách và giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm của LN truyền thống ở Bắc Bộ thời kỳ đến năm 2000, đề tài khoa học, Hà Nội. 38. Tỉnh uỷ Bắc Ninh, Nghị quyết 04/NQ - TW về phát triển LN TTCN, tỉnh Bắc Ninh năm 1998. 39. Tỉnh uỷ Bắc Ninh, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh lần thứ 15, năm 1997. 40. Tỉnh uỷ Bắc Ninh, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh lần thứ 16, năm 2001. 41. Tỉnh uỷ Bắc Ninh, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh lần thứ 17, năm 2006. 186 42. Trung tâm biên soạn từ điển Bắch khoa Việt nam “Từ điển Bách khoa Việt Nam” Hà Nội-1995. 43. Trường Đại học Kinh tế Quốc dân “Chính sách trong quản lý kinh tế xã hội” NXB Khoa học Kỹ thuật- 1998. 44. Trung tâm Hỗ trợ kỹ thuật DNNVV tại Hà Nội (TAC - HM) (2006), kết quả khảo sát doanh nghiệp năm 2005 tại 30 tỉnh thành phố phía Bắc, NXB Bưu điện, Hà Nội. 45. Chu Thị Thuỷ (2003), một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam, Luận văn Tiến sĩ kinh tế, trường Đại học Thương mại, Hà Nội. 46. Đinh Thị Thơm (2005), kinh tế tư nhân Việt Nam sau hai thập kỷ đổi mới, thực trạng và những vấn đề, NXB Khoa học xã hội. 47. Hoàng Trung Tập (2002), khôi phục phát triển LN tiểu thủ công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh trong những năm tới, luận văn tốt nghiệp Đại học Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. 48. Hà Văn Thuỷ (2006), quá trình phát triển doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại Hải Phòng từ năm 1990 đến nay, thực trạng và giải pháp, luận văn và Thạc sĩ kinh tế, trường Đại học Kinh tế Quốc dân. 49. Lê Khắc Triết (2005), đổi mới và phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam, thực trạng và giải pháp, NXB lao động, Hà Nội. 50. Nguyễn Tiệp (2005), nguồn nhân lực nông thôn ngoại thành trong quá trình đô thị hoá trên địa bàn thành phố Hà Nội, NXB Lao động - Xã hội. 51. Trang Thị Tuyết, 2006, một số giải pháp hoàn thiện nhà nước đối với doanh nghiệp, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 52. UBND tỉnh Bắc Ninh, văn bản quy phạm pháp luật do HĐND, UBND tỉnh Bắc Ninh ban hành năm 2002, 2003, 2004 ,2005. 53. Trần Minh Yến (2003), phát triển LN truyền thống ở nông thôn Việt Nam trong quá trình CNH, HĐH, luận án Tiến sĩ kinh tế, Viện Kinh tế học, trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn Quốc gia. 187 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ Đà CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 1. Nguyễn Như Chung (2004) - “Định dạng và quản lý hoạt động tài chính thôn”. Tạp chí Thanh tra số 4 năm 2004, trang 31. 2. Nguyễn Quốc Chung (2007) - “Nợ đầu tư XDCB ở tỉnh Bắc Ninh thực trạng và kiến nghị” - Kỷ niệm toạ đàm khoa học: Bộ Tài chính - Dự án đào tạo Tài chính công Việt - Pháp FSP - ADETEF, Hà Nội ngày 23/3/2007, trang 18. 3. Nguyễn Quốc Chung (2007) - “Cơ cấu chi ngân sách địa phương: Thực trạng, các nhân tố chi phối và vai trò đối với việc phát triển KT - XH ở tỉnhBắc Ninh” - Hội thảo Quốc tế cơ cấu chi ngân sách Nhà nước - Viện Khoa học Tài chính - Dự án VIE/03/010 UNDP Việt Nam. 4. Nguyễn Như Chung (2008) - “Hoàn thiện các chính sách phát triển LN tỉnh Bắc Ninh” - Tạp chí thị trường giá cả, số tháng 3 năm 2008, trang 16. 5. Nguyễn Như Chung (2008) - “Nguồn vốn cho đầu tư phát triển du lịch LN tỉnh Bắc Ninh” - Tạp chí thị trường giá cả, số đặc biệt tết Mậu Tý 2008, trang 19. 188 PHỤ LỤC 1 DANH MỤC LÀNG NGHỀ TỈNH BẮC NINH Số LN, tên làng, xã Tên sản phẩm chính TT Danh mục LN Số làng Tên làng, xã I HUYỆN YÊN PHONG 16 1 Cầu Giữa - Xã Yên Phụ Mỳ gạo, bún khô, bánh đa nem 2 An Ninh - Xã Yên Phụ Mỳ gạo, bún khô, bánh đa nem 3 Cầu Gạo - Xã Yên Phụ Mỳ gạo, bún khô, bánh đa nem 4 Đức Lân - Xã Yên Phụ Mỳ gạo, bún khô, bánh đa nem 5 An Tập - Xã Yên Phụ Mỳ gạo, bún khô, bánh đa nem 1 Sản xuất các sản phẩm từ tinh bột 6 Thôn Đoài - Xã Tam Giang Mỳ gạo, bún khô, bánh đa nem 1 Quan Đình - Xã Văn Môn Rượu 2 Sản xuất rượu 2 Đại Lâm - Xã Tam Đa Rượu 3 Dịch vụ vật tư 1 Quan Độ - Xã Văn Môn Vật tư tổng hợp 1 Đông Xuất - Xã Đông Thọ Cày bừa, hàng dân dụng 4 Sản xuất đồ gỗ công cụ sản xuất, mộc - đơn giản 2 Trung Bạn - Xã Đông Thọ Cày bừa, hàng dân dụng 1 Dương Ó - Xã Phong Khê Giấy các loại 5 Sản xuất giấy 2 Đào Xá - Xã Phong Khê Giấy các loại 6 Đúc nhôm 1 Mẫn Xá - Xã Văn Môn Nồi, xoong, chảo 7 Tơ tằm 1 Vọng nguyệt - Xã Tam Giang Tơ tằm 8 Mộc cao cấp: tủ, giường 1 Khúc Toại - Xã Khúc Xuyên Giường, tủ, bàn ghế II HUYỆN THUẬN THÀNH 5 1 Làm tranh dân gian giấy màu 1 Đông Hồ - Xã Song Hồ Tranh dân gian giấy màu 2 Nuôi, ươm giống thuỷ sản 1 Mão Điền - Xã Mão Điền Cá con 3 Chế biến thực phẩm từ rau quả 1 Trà Lâm - Xã Trí Quả Đậu phụ 4 Sản xuất các sản phẩm từ tre, nứa, lá 1 Thôn Cả - Thị trấn Hồ Thúng, rổ, rá 5 Tơ tằm 1 Đại Mão - Xã Hoài Thượng Tơ tằm, kén 189 III HUYỆN GIA BÌNH 8 1 Đúc và gia công đồng, nhôm 1 Đại Bái - Xã Đại Bái Đồng gò, đúc, nhôm gò, đúc 1 Cao Thọ (Đức) - Xã Vạn Ninh Giường, tủ, bàn ghế, cày, bừa 2 Mộc dân dụng, cày, bừa 2 Kênh Phố - Xã Cao Đức Giường, tủ, bàn ghế, cày, bừa 1 Môn Quảng Phú - Xã Lãng Ngâm Nón lá, tre đan, cần câu 2 Ngăm Mạc - Xã Lãng Ngâm Nón lá, tre đan, cần câu 3 Lập Ái - Xã Song Giang Nón lá, tre đan, cần câu 3 Sản xuất các sản phẩm từ tre, nứa, lá 4 Xuân Lai - Xã Xuân Lai Nón lá, tre đan, cần câu 4 Thêu ren XK 1 Triệu Quang - Xã Đại Lai Thêu ren XK IV HUYỆN LƯƠNG TÀI 6 1 Đúc và gia công đồng, nhôm 1 Quảng Bố - Xã Quảng Phú Nồi, xoong, mâm, chi tiết khoá 2 Đan lưới vó 1 Lai Tê – Xã Trung Chính Lưới màn 3 Nấu rượu 1 Mi Xuyên - Xã Mĩ Hương Rượu gạo 4 Mộc dân dụng, cày, bừa 1 Tuyên Bá - Xã Quảng Phú Giường, tủ, bàn ghế, cày, bừa 5 Vận tải thuỷ 1 Hoàng Kênh - Xã Trung Kênh Vận tải 6 Chế biến lương phẩm từ gạo 1 Tử Nê – Xã Tân Lãng Mì gạo, bánh đa V HUYỆN QUẾ VÕ 5 1 Quế Ổ - Xã Chi Lăng Bị cói, chiếu đan, giỏ, thúng, xề, xảo 1 Sản xuất các sản phẩm từ tre, nứa, cói 2 Đức Lai - Xã Chi Lăng Bị cói, chiếu đan, giỏ, thúng, xề, xảo 1 Phấn Trung - Xã Phù Lãng Chum, vại, chậu, âu, vò… 2 Sản xuất đồ gốm 2 Đoàn Kết - Xã Phù Lãng Chum, vại, chậu, âu, vò… 3 Sản xuất công cụ cầm tay bằng kim loại 1 Việt Vân - Xã Việt Thống Dao, kéo, liềm, cuốc, xẻng 190 VI HUYỆN TIÊN DU 4 1 Tiền Trong - Xã Khắc Niệm Bún, bánh 1 Sản xuất các sản phẩm từ tinh bột 2 Tiền Ngoài - Xã Khắc Niệm Bún, bánh 1 Đình Cả - Xã Nội Duệ Xây dựng 2 Xây dựng 2 Duệ Đông - Xã Vân Tương Xây dựng VII HUYỆN TỪ SƠN 18 1 Trịnh Xá - Xã Châu Khê Sắt, thép các loại 1 Sản xuất thép 2 Đa Hội - Xã Châu Khê Sắt, thép các loại 1 Đồng Kỵ-Xã Đồng Quang Đồ gỗ mỹ nghệ, giường, tủ, tranh khắc 2 Hương Mạc-Xã Hương Mạc Đồ gỗ mỹ nghệ, giường, tủ, tranh khắc 3 Mai Động- Xã Hương Mạc Đồ gỗ mỹ nghệ, giường, tủ, tranh khắc 4 Kim Thiều - Xã Hương Mạc Đồ gỗ mỹ nghệ, giường, tủ, tranh khắc 5 Kim Bảng - Xã Hương Mạc Đồ gỗ mỹ nghệ, giường, tủ, tranh khắc 6 Phù Khê Đông-Xã Phù Khê Đồ gỗ mỹ nghệ, giường, tủ, tranh khắc 7 Dương Sơn - Xã Tam Sơn Đồ gỗ mỹ nghệ 2 Mộc dân dụng, mỹ nghệ 8 Phù Khê Thượng - Xã Phù Khê Đồ gỗ mỹ nghệ, giường, tủ, tranh khắc 1 Hồi Quan - Xã Tương Giang Màn, khăn mặt, khăn tay 3 Dệt 2 Tiêu Long - Xã Tương Giang Màn, khăn mặt, khăn tay 1 Phù Lưu - Xã Tân Hồng Thương nghiệp 4 Thương nghiệp 2 Đình Bảng-Xã Đình Bảng Thương nghiệp 1 Làng Cẩm - Xã Đồng Nguyên Rượu gạo 5 Nấu rượu 2 Làng Xuân Thu - Xã Đồng Nguyên Rượu gạo 1 Vĩnh Kiều (Viềng) - Xã Đồng Nguyên Xây dựng 6 Xây dựng 2 Tiêu Sơn-Xã Tương Giang Xây dựng TOÀN TỈNH BẮC NINH 62 191 PHỤ LỤC 2 KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN CÁC KCN NHỎ VÀ VỪA, CỤM LÀNG NGHỀ ĐẾN 2010 Địa phương TT Tên khu, cụm CN Ngành nghề DT (ha) Năm QH Năm XD Ghi chú Thị xã Bắc Ninh (1) 1 Khu CN Võ Cường mở rộng Đa nghề 12 2007 2008 Thị xã đề nghị 2 Cụm CN Tam Sơn Đa nghề 20 2008 2009 Huyện đề nghị 3 Cụm CN LN Phù Khê Mộc MN 15 2008 2009 Huyện đề nghị 4 Cụm CN LN Hương Mạc Mộc MN 15 2008 2009 Huyện đề nghị 5 KCN Tân Hồng - Đồng Quang mở rộng Đa nghề 9.5 2007 2008 Huyện đề nghị (đã phê duyệt DAĐT) Huyện Từ Sơn (5) 6 KCN - dịch vụ Phù Chẩn Đa nghề 15 2007 2008 Đã khảo sát địa điểm 7 KCN Tân Chi VLXD 70 2007 2008 Huyện đề nghị 8 KCN Nội Duệ Đa nghề 15 2007 2008 Huyện đề nghị 9 KCN Việt Đoàn CBNS 50 2008 2009 Huyện đề nghị 10 KCN Liên Bão Đa nghề 40 2008 2009 Huyện đề nghị Huyện Tiên Du (5) 11 KCN Tri Phương CBNS 40 2008 2010 Huyện đề nghị 12 KCN Châu Phong Đa nghề 50 2007 2008 Huyện đề nghị 13 KCN Nhân Hoà Đa nghề 88 2007 2008 Huyện đề nghị 14 KCN Đào Viên - Ngọc Xá Đa nghề 60 2007 2008 Huyện đề nghị 15 Cụm CN LN Phù Lãng Gốm 40 2007 2008 Do huyện đề nghị 16 KCN Yên Giả Đa nghề 100 2008 2010 Huyện đề nghị Huyện Quế Võ (6) 17 KCN Bồng Lai Đa nghề 50 2008 2010 Do huyện đề nghị 192 18 Cụm CN LN Phong Khê II SX giấy, bao bì 11 2007 2008 Huyện đề nghị 19 Cụm CN LN Tam Giang Tơ tằm, dệt lụa 10 2007 2008 Huyện đề nghị Huyện Yên Phong (3) 20 Cụm CN LN Văn Môn Cô đúc nhôm 35 2007 2008 Huyện đề nghị 21 KCN Trí Quả Đa nghề 50 2007 2008 VB cho KS-QH của UBND tỉnh số 158/CN.XDCB- CT ngày 03/02/2005 22 KCN Hà Mãn Đa nghề 35 2007 2008 VB cho KS-QH của UBND tỉnh số 156/CN.XDCB -CT ngày 03/02/2005 23 KCN An Bình Dệt may 100 2008 2009 VB cho KS-QH của UBND tỉnh số 160/CN.XDCB- CT ngày 03/02/2005 Huyện Thuận Thành (4) 24 Cụm cảng, CN-DV TTHồ Đa nghề 20 2008 2009 Sở Công nghiệp đề nghị 25 KCN Nhân Thắng Đa nghề 20 2008 2010 Huyện đề nghị 26 KCN Thị trấn Gia Bình Đa nghề 20 2008 2009 Huyện đề nghị 27 Cụm CN LN Xuân Lai Chế biến mây tre 15 2007 2008 Huyện đề nghị Huyện Gia Bình (4) 28 Cụm cảng, CN-DV Cao Đức, xã Vạn Ninh Đa nghề 30 2009 2010 Huyện đề nghị Huyện Lương Tài (1) 29 Cụm cảng, CN-DV Kênh Vàng – Trung Kênh Đa nghề 50 2008 2010 Sở Công nghiệp đề nghị Tổng DT 1085.5 193 PHỤ LỤC 3 KẾT QUẢ KHẢO SÁT DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TỈNH BẮC NINH 2005 1. Về chủ doanh nghiệp: Chủ doanh nghiệp là nam 88,42%, nữ 11,58%. Trình độ chủ doanh nghiệp là trên đại học 0,68%, đại học và cao đẳng 25,38%, trung học chuyên nghiệp và công nhân kỹ thuật 16,43%, trình độ thấp hơn còn lại 57,49%. Chủ doanh nghiệp có độ tuổi dưới 30 tuổi 7,75%, từ 30-40 tuổi 31,77%, từ 41-50 tuổi 39,69%, trên 50 tuổi 20,52%. 2. Về sử dụng công nghệ thông tin: Đã sử dụng máy vi tính 50,26%, có mạng LAN nội bộ 5,71%, đã xây dựng Website 0,85%. 3. Về trình độ công nghệ: 7,75% doanh nghiệp tự xác định là công nghệ tiên tiến, 81,71% doanh nghiệp tự xác định là thuộc loại trung bình, 10,54% số doanh nghiệp còn lại là công nghệ lạc hậu và không đánh giá. 4. Về các khó khăn mà doanh nghiệp thường gặp: - Khó khăn về tài chính (vốn): 65,42%. - Khó khăn về mở rộng thị trường: 56,81%. - Khó khăn về đất đai và mặt bằng sản xuât: 50,34%. - Khó khăn về giảm chi phí sản xuất: 27,17%. - Khó khăn về thiếu các ưu đãi về thuế; 15,59%. - Khó khăn về thiếu thông tin thị trường: 13,29%. - Khó khăn về đào tạo nguồn nhân lực: 8,26%. - Khó khăn về phát triển sản phẩm mới: 14,82%. - Khó khăn về tiếp cận công nghệ mới: 12,86%. - Khó khăn về xử lý môi trường: 2,81%. 5. Về nhu cầu đào tạo của doanh nghiệp: - Đào tạo về Tài chính, kế toán: 32,96%. - Đào tạo về quản trị doanh nghiệp: 31,18%. - Đào tạo về phát triển thị trường: 20,27%. 194 - Đào tạo về lập kế hoạch, chiến lược kinh doanh: 18,67%. - Đào tạo về phát triển sản phẩm mới: 12,35%. - Đào tạo về kỹ năng đàm phán và ký kết hợp đồng kinh tế: 12,35%. - Đào tạo về quản lý nguồn nhân lực: 10,65%. - Đào tạo về công nghệ thông tin trong doanh nghiệp: 10,22%. - Đào tạo về quản lý kỹ thuật: 6,30%. - Đào tạo về chất lượng sản phẩm: 8,18%. - Đào tạo về kỹ thuật lãnh đạo và thuyết trình: 5,62%. 6. Nhu cầu cung cấp thông tin kỹ thuật, công nghệ: - Nhu cầu cung cấp thông tin về cơ chế chính sách liên quan đến doanh nghiệp: 36,59%. - Nhu cầu cung cấp thông tin về công nghệ mới; 26,98%. - Nhu cầu cung cấp thông tin về thị trường: 22,33%. - Nhu cầu cung cấp thông tin về năng lực sản xuất sản phẩm cùng loại với doanh nghiệp: 21,4%. 7. Về khả năng tiếp cận các nguồn vốn của Nhà nước: - Số doanh nghiệp có khả năng tiếp cận được: 53,89%. - Số doanh nghiệp khó tiếp cận được: 25,75%. - Số doanh nghiệp không tiếp cận được: 20,36%. 8. Về khả năng tiếp cận các nguồn vốn khác: Có tiếp cận 59,96%; khó khăn tiếp cận 19,62%; không tiếp cận được 20,42%. 9. Về khả năng tham gia các chương trình xúc tiến thương mại của Nhà nước: Tham gia được: 4,65%; khó tham gia: 17,48%; không được tham gia: 77,87%. 10. Về khả năng hợp tác kinh doanh với các doanh nghiệp lớn: Đã tham gia 6,71%; khó tham gia 10,11%; chưa được tham gia: 83,18%. (Nguồn: Báo cáo khảo sát doanh nghiệp 2005 của Sở Kế hoạch- Đầu tư tỉnh Bắc Ninh).