Luận án Vai trò của nhà nước trong quá trình công nghiệp hóa hướng về xuất khẩu của Malaixia - Kinh nghiệm và khả năng vận dụng vào Việt Nam

chỉnh trong chính sách đầu tư nhằm tạo điều kiện và khuyến khích phát triển các ngành sản xuất phục vụ xuất khẩu. - Nhà nước vẫn có thể tập trung đầu tư để phát triển khu vực kinh tế nhà nước - những lĩnh vực liên quan đến hạ tầng cơ sở và dịch vụ công, thường đòi hỏi vốn đầu tư lớn, luân chuyển chậm, thiếu hấp dẫn với các nhà đầu tư tư nhân song lại rất cần thiết cho mọi quá trình tái sản xuất xã hội, là điều kiện tiên quyết nhằm đổi mới môi trường công nghiệp hóa bởi với hệ thống hạ tầng cơ sở yếu kém, hệ thống dịch vụ công hỗ trợ cho các hoạt động sản xuất kinh doanh không đảm bảo sẽ hạn chế rất nhiều đến khả năng kêu gọi đầu tư, kể cả đầu tư tư nhân trong nước. Hơn nữa, Nhà nước đảm nhận tốt những lĩnh vực này, nguồn lực của đầu tư tư nhân trong nước và nước ngoài sẽ có cơ hội tập trung mạnh vào những ngành, những lĩnh vực luôn đòi hỏi phải có sự phản ứng nhanh nhạy với các tín hiệu thị trường, nhất là các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo. Ngoài ra, với một số lĩnh vực nào đó, Nhà nước cũng có thể làm nhưng phải có sự chọn lọc và dự báo được khả năng phát triển và sức mạnh của chúng trong cạnh tranh quốc 178 tế. Đồng thời, Nhà nước cần tạo ra những cơ chế, hệ thống chính sách để hướng dẫn các doanh nghiệp đầu tư phát triển các ngành sản xuất, dịch vụ phù hợp với xu hướng và động thái phân công lao động quốc tế theo hướng phát huy các lợi thế của họ chứ không phải làm thay, áp đặt và chi phối theo kiểu dắt tay doanh nghiệp như đã từng làm. Nói cách khác, Nhà nước cần thể hiện đúng vai trò của người điều hành vĩ mô để cho cơ cấu kinh tế được đổi mới theo các nguyên tắc thị trường, theo những tác động mới của hệ thống phân công lao động quốc tế và theo đó, làm thế nào để nền kinh tế Việt Nam thực sự tham gia vào phân công lao động quốc tế và chuỗi giá trị toàn cầu thay vì bị áp đặt chủ quan và có nguy cơ bị gạt ra ngoài lề của các cuộc chơi hội nhập kinh tế quốc tế trên nhiều tuyến, nhiều cấp độ như hiện nay. Chính sách đầu tư của Nhà nước cũng cần tập trung vào những vấn đề cấp bách nhất đối với việc thực hiện mục tiêu chiến lược hướng về xuất khẩu đó là những hạn chế về nguồn lực cho công nghiệp hóa. Để khắc phục các vấn đề về thiếu vốn, công nghệ và mạng lưới marketing toàn cầu, chính sách của Nhà nước cần tập trung đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư FDI, đặc biệt là từ tập đoàn xuyên quốc gia và cần phải tạo ra một môi trường cạnh tranh cho các doanh nghiệp FDI này để thúc đẩy sự lan tỏa công nghệ và phát triển công nghiệp nói chung. Nguồn nhân lực là yếu tố then chốt để Việt Nam tiến hành công nghiệp hóa. Các nhà đầu tư nước ngoài sẵn sàng chuyển giao công nghệ nếu con người tại nước sở tại có khả năng nắm bắt và làm chủ công nghệ ấy một cách hiệu quả hơn so với sản xuất ở nước khác. Chính sách hỗ trợ hiệu quả và hợp pháp trong bối cảnh mới của Nhà nước đó là hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực cho các ngành, xây dựng thị trường công nghệ, nâng cao tính thực thi của luật bảo hộ trí tuệ để khuyến khích sự phát triển của khoa học và công nghệ. Đặc biệt đối với những ngành thuộc kết cấu hạ tầng quan trọng như năng lượng (nhất là điện), giao thông vận tải, thông tin liên lạc, 179 xây dựng, hệ thống cấp thoát nước… rất cần thiết cho sự phát triển của nền kinh tế. Với thực trạng kết cấu hạ tầng ở Việt Nam còn lạc hậu và yếu kém thì việc ưu tiên đầu tư để cải tạo, mở rộng, hiện đại hóa đồng bộ, phục vụ kịp thời và có hiệu quả cho nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội là việc làm cấp bách. Do vậy, đầu tư của Nhà nước cần hướng vào hoạt động này. Ngoài ra, Nhà nước cần có chính sách thu hút các nguồn vốn xã hội đa dạng đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng. - Khuyến khích phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ cần phải được coi là một trong những nội dung trọng tâm trong chính sách đầu tư của Nhà nước. Hiện nay, trong cơ cấu nhập khẩu của Việt Nam, tỷ lệ giá trị nhập khẩu tư liệu sản xuất rất cao (trên 90%). Điều đó cho thấy, các ngành công nghiệp phụ trợ của Việt Nam vẫn còn kém phát triển, chưa đủ khả năng đáp ứng nhu cầu của sản xuất trong nước. Đó cũng là nguyên nhân làm giảm khả năng cạnh tranh của sản phẩm sản xuất trong nước, ảnh hưởng đến sự hấp dẫn nguồn vốn FDI và đóng góp vào tình trạng thâm hụt cán cân thương mại. Do vậy, Nhà nước cần: + Nhanh chóng xây dựng chiến lược phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ, trước mắt tập trung vào các ngành cung cấp đầu vào cho các ngành sản xuất có tỷ trọng xuất khẩu lớn như dệt, may, điện tử, giày da và các ngành công nghiệp chế tạo như ô tô, xe máy. + Điều chỉnh chính sách thuế để khuyến khích các doanh nghiệp trong nước đầu tư vào phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ. Hiện nay, ta chưa có chính sách nhằm khuyến khích doanh nghiệp sử dụng phụ liệu sản xuất trong nước, thuế nhập khẩu những mặt hàng này (để tái xuất) bằng 0%. Hiện các doanh nghiệp sử dụng nguyên vật liệu sản xuất trong nước để sản xuất hàng xuất khẩu chẳng những không được hưởng ưu đãi mà còn phải nộp thuế giá trị gia tăng đầu vào, tuy được hoàn trả nhưng phải thực hiện nhiều thủ tục. + Từng bước cắt giảm bảo hộ đối với các mặt hàng nguyên nhiên liệu sản xuất trong nước để đưa các doanh nghiệp vào môi trường cạnh tranh, thích ứng với môi trường tự do hóa đang ngày càng mở rộng. 180 + Phải đưa ra một tầm nhìn rõ ràng và cụ thể về phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ tạo sự yên tâm cho các nhà đầu tư. Đồng thời, cần tạo mối liên kết chuyển giao công nghệ giữa các doanh nghiệp FDI với các doanh nghiệp trong nước tạo điều kiện cho công nghiệp phụ trợ phát triển. Trước mắt, cần có chính sách ưu đãi để thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào các ngành công nghiệp phụ trợ như giảm thuế nhập khẩu máy móc, miễn thuế doanh nghiệp trong một thời gian nhất định. + Để phát triển ngành công nghiệp phụ trợ, Chính phủ cần cho quy hoạch tổng thể phát triển từng ngành với lộ trình và chính sách ổn định lâu dài. Chính sách thuế cần hướng đến ưu đãi cho những doanh nghiệp sản xuất hàng phụ trợ, sử dụng nguyên phụ liệu trong nước để gia công hàng xuất khẩu. Quy hoạch đầu tư cần hướng doanh nghiệp sản xuất chuyên môn hóa những mặt hàng phụ trợ để nâng cao chất lượng, tăng khả năng cạnh tranh và tránh đầu tư chồng chéo. 3.3.4. Tiếp tục thúc đẩy phát triển khoa học - công nghệ phục vụ sản xuất hàng xuất khẩu Công nghệ là một yếu tố hết sức quan trọng nhằm đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, đặc biệt khoa học - công nghệ sẽ phát huy vai trò của nó trong quá trình chuyển dịch cơ cấu hàng xuất khẩu của nước ta. Thực tế, muốn đẩy mạnh việc gia tăng xuất khẩu và chuyển dịch cơ cấu hàng xuất khẩu cần phải có các chính sách đầu tư cho khoa học - công nghệ một cách thỏa đáng để phát huy được lợi thế và bắt kịp với xu thế phát triển chung của thế giới. Chỉ có đầu tư vào khoa học - công nghệ mới có thể có một cơ cấu xuất khẩu vừa hiện đại, vừa ổn định trước những biến động của thế giới, vừa mang lại hiệu quả cao trong xuất khẩu. Từ kinh nghiệm của Malaixia và từ thực tiễn Việt Nam cho thấy: Thứ nhất, cần kết hợp hài hòa việc du nhập, tiếp thu công nghệ nước ngoài tiến đến làm chủ và sáng tạo ra công nghệ mới. Hiện nay, chính sách khoa học - công nghệ của Việt Nam vẫn cần chú ý tập trung khai thác lợi thế của một nước đi sau, chú trọng tiếp thu công nghệ của 181 thế giới với các trình độ công nghệ khác nhau. Nói cách khác, du nhập công nghệ nước ngoài hiện vẫn là hướng quan trọng nhất để đổi mới, nâng cao trình độ công nghệ của Việt Nam. Hướng ưu tiên của công nghệ nhập khẩu phải gắn với mục tiêu tạo thêm nhiều việc làm mới, đổi mới công nghệ để nâng cao chất lượng hàng xuất khẩu, lựa chọn một số ngành để khuyến khích áp dụng các loại công nghệ tương đương trình độ khu vực và quốc tế (công nghệ thông tin, sinh học, gia công vật liệu…) Đặc biệt, Nhà nước cần có chính sách kiểm soát nguồn công nghệ nhập khẩu nhằm ngăn chặn việc nhập khẩu công nghệ cũ, công nghệ có thể gây ô nhiễm môi trường… Bên cạnh nhập khẩu công nghệ, vấn đề nâng cao năng lực công nghệ quốc gia là giải pháp mang tính chiến lược lâu dài. Do vậy cần mạnh dạn đi thẳng vào công nghệ hiện đại có chọn lọc ở những khu vực, lĩnh vực cần thiết. Trong hoạt động nghiên cứu khoa học cần đặc biệt chú trọng khâu ứng dụng - triển khai. Thứ hai, cần tiếp tục đổi mới phương thức quản lý khoa học - công nghệ phù hợp với cơ chế thị trường để khoa học – công nghệ thực sự trở thành động lực cho sự phát triển Điều quan trọng là cần tìm ra động lực cho sự phát triển của bản thân khoa học và công nghệ. Đó chính là lợi ích (cả vật chất và tinh thần) của đội ngũ những người nghiên cứu, phát minh và ứng dụng các thành tựu khoa học - công nghệ vào sản xuất. Vấn đề này cho thấy, về phương thức khoa học – công nghệ phục vụ sản xuất và xuất khẩu cần được cụ thể hóa hơn. Đó là: - Cần tiếp tục đổi mới chính sách đầu tư tài chính cho hoạt động khoa học - công nghệ. + Nhà nước cần xác định cơ cấu đầu tư hợp lý cho hoạt động khoa học - công nghệ theo hướng tăng cường hỗ trợ cho các hoạt động sáng tạo và hoàn thiện công nghệ; nâng cao tỷ trọng đầu tư hỗ trợ cho các nhiệm vụ phát triển công nghệ; sản xuất thử nghiệm, ươm tạo công và ươm tạo doanh nghiệp, trên cơ sở đáp ứng thị hiếu của thị trường thế giới. 182 + Cần có chính sách hỗ trợ việc mua sáng chế, thiết kế công nghiệp tiên tiến đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh, kết hợp với việc đẩy mạnh học hỏi, nâng cao năng lực thiết kế, chế tạo trong nước; nhanh chóng hình thành và đưa vào hoạt động các quỹ phát triển khoa học và công nghệ của Bộ, ngành, địa phương và các tổ chức; khuyến khích việc thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm của các tổ chức và cá nhân. + Đổi mới phương thức xác định nhiệm vụ và tuyển chọn tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ khoa học - công nghệ của Nhà nước nhằm nâng cao chất lượng và khả năng nghiên cứu, ứng dụng khoa học - công nghệ, gắn kết các hoạt động nghiên cứu và chuyển giao khoa học công nghệ với chuyển dịch cơ cấu sản xuất kinh doanh. Việc hình thành nhiệm vụ khoa học - công nghệ của Nhà nước phải gắn với nhu cầu thực tiễn và huy động được sự tham gia, đặt hàng của khu vực sản xuất kinh doanh hàng xuất khẩu. Khuyến khích các tổ chức khoa học - công nghệ trong nước liên kết với các tổ chức khoa học - công nghệ nước ngoài, với các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia thực hiện nhiệm vụ khoa học - công nghệ của Nhà nước. - Ban hành quy định cụ thể về sở hữu, khai thác, chia sẻ lợi ích từ việc khai thác kết quả R&D sử dụng kinh phí Nhà nước + Đối với kết quả nghiên cứu phục vụ công ích, Nhà nước quy định rõ trách nhiệm đối với các cơ quan chuyển giao và nhận chuyển giao công nghệ. + Các kết quả nghiên cứu có khả năng thương mại hóa cao, Nhà nước ban hành quy định xác lập quyền sở hữu trí tuệ, quyền định đoạt các tài sản này, bao gồm: quyền khai thác thương mại, bán đứt, cấp lixăng cho bên thứ ba, góp vốn cổ phần bằng tài sản trí tuệ. + Quy định rõ việc phân chia lợi ích cho các bên Nhà nước - cá nhân tạo ra kết quả nghiên cứu - tổ chức khoa học - công nghệ trực tiếp đảm bảo các điều cho hoạt động nghiên cứu, theo hướng tạo động lực hấp dẫn đối với cá nhân và tổ chức hoạt động khoa học - công nghệ. 183 Thứ ba, cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa Nhà nước và tư nhân trong đầu tư cho khoa học và công nghệ Thực tế, một ngành hàng mới ra đời, hoặc tham gia vào thị trường thế giới rất cần có sự nghiên cứu nghiêm túc và kỹ lưỡng tất cả các yếu tố đầu vào, đầu ra, chính sách, chiến lược phát triển cũng như các ngành phụ trợ… Điều này đòi hỏi cần có sự điều chỉnh chính sách đầu tư về tài chính một cách hợp lý để nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ giữa các cơ quan khoa học và các doanh nghiệp thực hiện một cách có hiệu quả. Kinh nghiệm của Malaixia cho thấy, các doanh nghiệp không chỉ đặt hàng, tài trợ cho các trung tâm nghiên cứu khoa học - công nghệ và các nhà khoa học mà còn tự tổ chức những cơ sở nghiên cứu, triển khai, có đủ trang thiết bị kỹ thuật, phương tiện vật chất và đội ngũ cán bộ khoa học - công nghệ cần thiết. Hơn nữa, doanh nghiệp sẽ đóng vai trò kiểm nghiệm, đánh giá, chia sẻ các lợi ích của việc áp dụng các kết quả nghiên cứu vào sản xuất với các nhà khoa học. Do vậy, ngoài vốn do ngân sách cấp, Nhà nước cần có chính sách khuyến khích các ngành, các doanh nghiệp đầu tư về mặt tài chính, cơ sở vật chất và cán bộ nghiên cứu kết hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu trong và ngoài nước, thực hiện tốt công tác nghiên cứu và chuyển giao kết quả nghiên cứu để những mặt hàng mới này khi thâm nhập vào thị trường mới đã có đủ khả năng cạnh tranh và đứng vững trên thị trường thế giới. Thứ tư, Nhà nước có chính sách tạo điều kiện thúc đẩy tăng cường hợp tác công nghệ với nước ngoài Nhà nước xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích hợp tác, liên kết giữa doanh nghiệp, viện, trường trong việc khai thác, giải mã công nghệ nước ngoài, xây dựng năng lực cung cấp hệ thống công nghệ hoàn chỉnh trong những ngành thích hợp: - Tổ chức hoạt động tìm kiếm, khai thác thông tin sáng chế, tập trung vào các công nghệ còn trong thời hạn được bảo hộ và công nghệ hết thời hạn bảo hộ; 184 phân tích khả năng khai thác thương mại các sáng chế phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam; mua lixăng để phát triển công nghệ này. - Ưu tiên dành một phần thích đáng ngân sách nhà nước cho khoa học - công nghệ, trong đó có ngân sách cho hợp tác quốc tế về khoa học - công nghệ để hỗ trợ thực hiện các dự án nội địa hóa công nghệ theo đặt hàng của doanh nghiệp. Khoản hỗ trợ này được dùng để chi trả cho các khoản chi phí liên quan tới quyền khai thác patăng sáng chế, phí chuyển giao công nghệ, tiền thuê chuyên gia nước ngoài, chi phí cho cán bộ ra nước ngoài học hỏi và tiền thưởng cho các sáng kiến, giải pháp mang tính quyết định. Tăng cường hợp tác giữa các Bộ, ngành trong việc hoạch định và thực hiện chính sách công nghiệp và xây dựng chiến lược, bước đi phù hợp trong học hỏi công nghệ trong các ngành kinh tế - kỹ thuật. - Khuyến khích các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đầu tư cho R&D tại Việt Nam, thông qua các chương trình hỗ trợ về đào tạo, tài chính và thủ tục kinh doanh. Nhà nước có biện pháp khuyến khích thiết lập các tổ chức nghiên cứu và đào tạo, tài chính và thủ tục kinh doanh. Nhà nước có biện pháp khuyến khích thiết lập các tổ chức nghiên cứu và đào tạo chung giữa các công ty nước ngoài, công ty Việt Nam và các tổ chức nghiên cứu – đào tạo. Xây dựng và thực thi các chính sách ưu đãi đặc biệt cho các công ty đa quốc gia có công nghệ nền thiết lập cơ sở tại Việt Nam về sản xuất, nghiên cứu, thiết kế. - Xây dựng các chương trình khuyến khích công ty nước ngoài chuyển giao và truyền đạt các tri thức công nghệ cho phía Việt Nam trong các hợp đồng liên doanh và hợp tác kinh doanh. Đảm bảo lợi ích các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong đào tạo cho lao động Việt Nam (về công nghệ, kỹ năng nghề nghiệp, kỹ năng quản lý…) cũng như trong các hoạt động hỗ trợ về công nghệ, kỹ thuật cho các tổ chức khác 185 Thứ năm, Nhà nước có chính sách khuyến khích phát triển các loại hình dịch vụ kỹ thuật và các dịch vụ khác hỗ trợ chuyển giao công nghệ - Nhà nước định kỳ tổ chức hội chợ công nghệ - thiết bị ở quy mô cả nước, nhằm xúc tiến, hỗ trợ chuyển giao công nghệ, kết quả nghiên cứu khoa học - công nghệ vào sản xuất. Khuyến khích các địa phương định kỳ tổ chức chợ công nghệ - thiết bị phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện của địa phương. Nhà nước sớm ban hành quy chế về chợ công nghệ - thiết bị. - Phát triển các dịch vụ tư vấn, môi giới, mua bán công nghệ, giám định, đánh giá công nghệ: + Nhà nước đầu tư thành lập mới một số tổ chức tư vấn công nghệ hoặc củng cố những tổ chức đã có theo chuyên ngành, nhóm ngành, trên cơ sở một số ngành công nghệ, viện thiết kế phù hợp, và sự hợp tác song phương với các tổ chức quốc tế và các công ty tư vấn có năng lực. Đồng thời, cần đảm bảo các tổ chức này có đủ năng lực tư vấn, liên kết về các vấn đề liên quan tới mua bán công nghệ trong ngành, nhóm ngành đó, hoạt động theo phương thức không vì mục tiêu lợi nhuận; + Đảm bảo các ưu đãi về tài chính và hỗ trợ về thủ tục nhằm khuyến khích mọi thành phần kinh tế, kể cả các tổ chức có vốn đầu tư nước ngoài đầu tư kinh doanh vào hoạt động đánh giá, thẩm định và giám định trong hoạt động kinh tế - xã hội; + Nhà nước và các địa phương cần đầu tư thỏa đáng cho các trung tâm khuyến công - nông - lâm ngư, trung tâm ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ. Xây dựng cơ chế hợp tác tích cực giữa các trung tâm này với các tổ chức khoa học - công nghệ của Nhà nước nhằm cung cấp dịch vụ tư vấn không mang tính lợi nhuận cho cộng đồng; + Khuyến khích phát triển dịch vụ pháp lý về sở hữu trí tuệ và các dịch vụ pháp lý khác liên quan tới mua bán công nghệ. Nhà nước cần xem xét hủy bỏ những quy định không còn phù hợp liên quan tới chứng chỉ hành nghề tư vấn 186 pháp lý trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ. Áp dụng thuế suất ưu đãi cho các dịch vụ pháp lý về sở hữu trí tuệ và các dịch vụ pháp lý khác liên quan tới mua bán công nghệ. 3.3.5. Chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Malaixia chuẩn bị gia nhập hàng ngũ NICs và từng bước hướng tới phát triển kinh tế tri thức. Từ kinh nghiệm của Malaixia cho thấy, ngày nay thách thức lớn nhất có tính cơ bản và lâu dài mà quá trình CNH, HĐH đất nước phải đương đầu là cuộc cạnh tranh quốc tế rất quyết liệt về phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt về năng lực trí tuệ của con người và của toàn xã hội nhằm giải quyết những yêu cầu đặt ra trong phát triển. Thực tế cho thấy, không một nền kinh tế phát triển nào bắt đầu tăng trưởng kinh tế nhanh mà trình độ phát triển nguồn nhân lực thấp kém lại có thể duy trì tỷ lệ tăng trưởng vì phát triển nguồn nhân lực là một nhân tố có tính chiến lược quyết định tốc độ tăng trưởng nhanh, đồng thời là khâu quyết định triển vọng của CNH, HĐH đất nước xét cả ở giác độ trung và dài hạn. Nhiều chuyên gia kinh tế đã cho rằng, một trong những trở ngại lớn nhất của Việt Nam hiện nay là tình trạng thiếu nhân lực trình độ cao. Tình trạng thiếu hụt nhân lực trình độ cao, tay nghề giỏi đang xảy ra ở nhiều cấp, từ đội ngũ quản lý đến nhân viên, từ nguồn nhân lực hiện tại đến nguồn nhân lực chuẩn bị cho tương lai. Vì vậy, Đại hội IX của Đảng ta đã xác định “… Phát huy nguồn lực con người – yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”. Đây là một đòi hỏi vừa cơ bản, vừa cấp bách với nước ta trong CNH, HĐH và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Để khắc phục những hạn chế về nguồn nhân lực, bản thân các doanh nghiệp phải tự nỗ lực trong việc đào tạo, bồi dưỡng nhân lực cho chính doanh nghiệp mình, quan trọng hơn, các nhà hoạch định chính sách, các tổ chức hỗ trợ cũng cần nỗ lực hết sức để thực hiện mục tiêu này. 187 Từ kinh nghiệm của Malaixia và thực tế Việt Nam cho thấy, để tạo bước bứt phá mạnh mẽ về phát triển nguồn nhân lực cần giải quyết đồng bộ một số vấn đề sau: Một là, Nhà nước cần tiếp tục cải tiến mạnh mẽ và căn bản hệ thống giáo dục đào tạo với tư cách là yếu tố quan trọng quyết định chất lượng nguồn nhân lực nhằm đáp ứng mục tiêu đào tạo nền tảng để thực hiện CNH, HĐH, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong hội nhập kinh tế quốc tế. Đây không chỉ là một quy trình đồng bộ trong việc tạo ra năng lực mới cho nguồn nhân lực của đất nước mà còn là một trong những biện pháp cơ bản để phát huy sức mạnh nội lực phục vụ CNH, HĐH và tăng nhanh xuất khẩu. Điều chỉnh cơ cấu đào tạo đại học, cao đẳng, trung học, công nhân kỹ thuật một cách hợp lý, bám sát yêu cầu và sự chuyển động của thị trường sức lao động. Đồng thời, xây dựng các trường đào tạo đa ngành nghề ở các địa phương đáp ứng nguồn lao động tại chỗ. Khuyến khích phát triển các tổ chức tư vấn nghề nghiệp cho học sinh và người lao động cùng với việc tăng tỷ lệ lao động được đào tạo theo hướng đảm bảo chất lượng và nhu cầu nhân lực đối với sự phát triển của nền kinh tế. Để giảm dần tình trạng thiếu nhân lực trình độ cao, Việt Nam cần đầu tư và nâng cấp các cơ sở đào tạo đại học của mình. Điều này sẽ mở đường cho sự phát triển nền kinh tế dựa trên tri thức và kỹ năng. Do vậy, ở tầm quốc gia, cần tiến hành xây dựng một số chương trình lớn để đào tạo gắn với nhu cầu lao động của các doanh nghiệp, thành lập các cơ quan dự báo nhu cầu, có các đề án nâng cao năng lực cán bộ, giảng viên nhằm tạo sự đột phá nâng cao chất lượng giáo dục đại học. Chính sách dạy nghề cần có những điều chỉnh căn bản, bao gồm dạy nghề cho đối tượng mới gia nhập thị trường lao động; đối tượng cần đào tạo lại để chuyển đổi công việc và đào tạo nâng cao tay nghề cho đối tượng đang làm việc nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nền kinh tế thị trường. 188 Hai là, Nhà nước cần coi trọng đầu tư cho lĩnh vực giáo dục – đào tạo và coi đó là đầu tư cho phát triển. Trước hết là gia tăng đầu tư để từng bước hiện đại hoá giáo dục, trước hết ưu tiên cho việc thiết lập cơ sở hạ tầng phù hợp với hệ thống giáo dục - đào tạo như cơ sở vật chất, mạng thông tin viễn thông v.v… Thực tế những năm qua, mức độ đầu tư cho giáo dục - đào tạo có tăng lên nhưng so với nhiều nước trong khu vực vẫn còn nhiều hạn chế. Vì vậy, cần tăng ngân sách nhà nước cho giáo dục – đào tạo theo nhịp độ tăng trưởng của nền kinh tế. Đồng thời có kế hoạch sử dụng và sử dụng đúng nguồn nhân lực được đào tạo cùng với việc tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi bảo đảm cho mọi công dân được bình đẳng, được tự do và sáng tạo trong lao động. Ba là, Nhà nước cần đẩy mạnh công tác giáo dục – đào tạo theo hướng xã hội hoá thiết thực với vai trò định hướng và quản lý của Nhà nước. Cần có các chính sách huy động và thu hút mọi nguồn lực trong và ngoài nước cho đào tạo phát triển nguồn nhân lực. Thực hiện đa dạng hoá các loại hình giáo dục – đào tạo nhằm tăng nhanh tỷ lệ lao động được đào tạo trong toàn bộ hoạt động kinh tế - xã hội. Trong biến động của tình hình kinh tế thế giới hiện nay cho thấy, lợi thế về giá nhân công rẻ đang mất dần nên cần đào tạo lại, bồi dưỡng thường xuyên và có kế hoạch đào tạo mới bổ sung nguồn lao động hiện đang làm việc trong các lĩnh vực, những ngành kinh tế để họ có khả năng tiếp nhận, áp dụng và thích ứng nhanh với công nghệ mới. Để thúc đẩy xuất khẩu, cần tập trung ưu tiên đào tạo và phát triển nguồn nhân lực cho một số ngành xuất khẩu mũi nhọn. Đó là điều kiện cần thiết để gia tăng xuất khẩu và mở rộng thị trường. Bốn là, Nhà nước cần quan tâm đến việc đào tạo, bồi dưỡng, tuyển chọn và trọng dụng nhân tài thuộc mọi đối tượng người sản xuất kinh doanh, cán bộ khoa học, người quản lý điều hành kinh tế. Do vậy, cần ưu tiên cho việc xây dựng chính sách sử dụng nhân lực hợp lý, nhất là đối với đội ngũ cán bộ khoa học – công nghệ. Đặc biệt, cần có các chính sách để phát triển đội ngũ chuyên 189 gia có trình độ cao, chuẩn bị cho các bước phát triển mang tính đột phá ở một số lĩnh vực có lợi thế và từng bước làm chủ, tiến tới sáng tạo công nghệ mới. Năm là, trong điều kiện toàn cầu hoá, cần xây dựng mối quan hệ hợp tác, trao đổi kinh nghiệm về phát triển nguồn nhân lực đối với các nước trong khu vực và trên thế giới. 3.3.6. Lấy xuất khẩu làm động lực cho CNH, HĐH cần chủ động ngăn ngừa rủi ro trong hội nhập kinh tế quốc tế Kinh nghiệm từ Malaixia cho thấy, việc áp dụng triệt để chiến lược công nghiệp hoá hướng về xuất khẩu bên cạnh những thành công quan trọng là góp phần đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng nhưng cũng gây nên những hậu quả tiêu cực đối với sự phát triển của nền kinh tế. Chính tham gia vào hệ thống kinh tế thế giới thông qua chiến lược công nghiệp hoá hướng về xuất khẩu đã khiến kinh tế Malaixia trở thành một trong những khâu yếu nhất trong hệ thống kinh tế toàn cầu và do đó dễ bị tổn thương khi có những biến động trong môi trường kinh tế quốc tế. Thực tế, cú sốc của khủng hoảng tài chính châu Á (1997) đã thức tỉnh các nước đang phát triển nếu chỉ đơn thuần lấy công nghiệp hoá hướng về xuất khẩu và tăng cường mở cửa nền kinh tế như là cứu cánh tất yếu cho sự phát triển của nền kinh tế. Đó là nguyên nhân do sự phụ thuộc quá nặng nề vào bên ngoài về vốn, kỹ thuật và thị trường. Chính sự phụ thuộc quá nặng nề vào nguồn vốn bên ngoài, nhất là nguồn vốn vay ngắn hạn đã làm cho kinh tế Malaixia bị chao đảo khi luồng vốn đó ra vào thất thường, đặc biệt là khi chúng bị rút ra khỏi thị trường vốn. Khủng hoảng tài chính toàn cầu thời gian gần đây đã làm giảm khả năng xuất khẩu của nhiều nước trong đó có Malaixia. Từ thực tế ấy cho thấy, tăng cường xuất khẩu trong hội nhập kinh tế quốc tế trong chiến lược hướng về xuất khẩu cần gắn với lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế, cần có sự điều chỉnh cơ chế chính sách cho phù hợp với các định chế thương mại và tài chính, tiền tệ quốc tế. 190 Từ kinh nghiệm của Malaixia cho thấy, để thực hiện chiến lược công nghiệp hóa hướng về xuất khẩu thành công trước hết cần có sự phát triển mạnh và đồng bộ thị trường tài chính. Cần phải chú ý cả thị trường vốn ngắn hạn thông qua đầu tư gián tiếp với dù chỉ 1% đầu tư gián tiếp nước ngoài trong tổng đầu tư xã hội bởi đây như là tiêu chí để xác lập tính lành mạnh của môi trường tài chính và niềm tin về thị trường cho các nhà đầu tư. Ở nước ta, hầu như khía cạnh này đã chưa được chú trọng. Về thị trường vốn dài hạn, việc phát triển thị trường chứng khoán cần có những giải pháp để xóa bỏ sự biệt lập của thị trường tài chính Việt Nam với bên ngoài. Kinh nghiệm của Malaixia cho thấy sự cần thiết phải thận trọng trong tự do hóa tài chính nhưng cũng không vì thế mà hạn chế, không mở rộng sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài vào thị trường này. Sự mở rộng cổ phần tham dự cho các nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực ngân hàng vừa tạo nguồn lực vốn cho sự phát triển kinh tế - xã hội nói chung và công nghiệp hóa hướng về xuất khẩu nói riêng nhưng nó cũng tạo khả năng phản ứng nhanh nhạy của thị trường trong nước với những biến động từ bên ngoài. Sự cải cách của thị trường tài chính như vậy sẽ giúp cho hệ thống ngân hàng trở nên minh bạch, nâng cao tính chuyên nghiệp hóa trên cơ sở các nguyên tắc điều chỉnh phổ biến của thế giới. Thực tế, khu vực tài chính Việt Nam hiện nay do các ngân hàng thương mại quốc doanh chi phối và đang chiếm tới 3/4 thị phần tín dụng. Các ngân hàng quốc doanh đang gặp phải những khó khăn. Ngân hàng quá lớn và quá quan trọng đối với nền kinh tế quốc dân, nên không thể cho phép sự sụp đổ. Các ngân hàng phải chịu rất ít áp lực cạnh tranh trừ sự cạnh tranh yếu ớt của một vài ngân hàng tư nhân và ngân hàng cổ phần nước ngoài. Chức năng của ngân hàng thương mại là tuân thủ các kế hoạch điều hành tập trung của Chính phủ, hành vi thừa hưởng từ thời cơ chế bao cấp thay đổi rất chậm chạp. Nếu như nợ xấu được tính toán một cách đầy đủ hơn trong tất cả các bản tổng kết tài sản của ngân hàng thì nhiều ngân hàng lớn của Nhà nước có thể được liệt vào danh sách phá sản. 191 Tuy nhiên, do phần lớn các khoản nợ đều là nợ trong nước nên Chính phủ có thể dùng các biện pháp can thiệp như cấp vốn, bán trái phiếu Chính phủ hoặc in thêm tiền. Nhưng nếu cứ tiếp tục trả nợ thay cho ngân hàng mà không cải tổ cách thức hoạt động, sẽ khuyến khích các ngân hàng tiếp tục tiếp tục cho các doanh nghiệp nhà nước vay những khoản được liệt vào loại nợ xấu. Nhưng nếu ngân hàng không cho doanh nghiệp nhà nước vay thì các doanh nghiệp này phải đóng cửa, không có tiền trả nợ cho các doanh nghiệp khác, dẫn đến phá sản hàng loạt các doanh nghiệp. Điều đó cho thấy, để đảm bảo an ninh tài chính với nền kinh tế nước ta trên thực tế vẫn còn nhiều vấn đề nổi cộm và thách thức đối với ổn định kinh tế vĩ mô nói chung, an ninh tài chính nói riêng. Do vậy, giải pháp cho vấn đề chất lượng của dịch vụ ngân hàng là chỉ nên thực hiện thông qua cạnh tranh. Chỉ có sự cạnh tranh giữa các ngân hàng mới có thể gạt bỏ được vai trò và ảnh hưởng của các chính khách ra khỏi hoạt động kinh doanh ngân hàng, loại bỏ các khoản nợ xấu và các khoản phải thu mà không bao giờ nhận được từ các doanh nghiệp nhà nước. Chừng nào hệ thống ngân hàng của Việt Nam còn chưa được cải cách thì Việt Nam còn gặp khó khăn trong việc quản lý kinh tế vĩ mô. Bên cạnh đó, cũng cần thấy rằng Việt Nam cho đến nay vẫn là một trong những quốc gia còn nhiều rào cản thương mại, thuế quan vẫn còn phức tạp quá mức cần thiết, thuế suất bảo hộ vẫn còn cao. Thực tế cho thấy, chính sách thương mại của Việt Nam tuy có hướng tới minh bạch, dễ tiên liệu hơn trong dài hạn song các rào cản phi thuế quan vẫn còn nhiều, được sử dụng một cách phổ biến, tuỳ tiện, thiếu minh bạch và khó dự đoán nên hoạt động xuất khẩu vẫn còn nhiều rủi ro. Do vậy, Việt Nam cần và đi đến xoá bỏ chính sách thương mại bảo hộ cao cho một số ngành nhiều vốn, ít tạo ra việc làm, hướng vào thay thế nhập khẩu gây nên méo mó trong đầu tư tạo ra tăng trưởng GDP không bền vững có thể làm gia tăng gánh nợ nước ngoài trong điều kiện tự do hoá thương mại. 192 Như vậy, khi Việt Nam gia nhập WTO, xu hướng tự do hoá thương mại và tự do hoá đầu tư là điều tất yếu diễn ra và ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động xuất khẩu trong CNH, HĐH, nó đòi hỏi Nhà nước cần đổi mới sâu rộng hơn, triệt để hơn cơ chế, chính sách, luật pháp cho phù hợp với thông lệ quốc tế. Điều đó sẽ tạo điều kiện cho tiến trình CNH, HĐH và hoạt động xuất khẩu diễn ra hiệu quả hơn trên cơ sở khai thác có hiệu quả các nguồn lực kinh tế của đất nước và thu hút sử dụng có hiệu quả nguồn lực từ bên ngoài. Tóm tắt chương 3 Luận án đã làm rõ vai trò của Nhà nước Việt Nam trong tiến hành công nghiệp hoá theo đường lối đổi mới từ 1986 đến nay và chỉ ra những thành công và hạn chế của công nghiệp hoá hướng về xuất khẩu ở nước ta thời gian qua. Luận án cũng làm rõ những nguyên nhân của những hạn chế từ phía chính sách, giải pháp của Nhà nước. Trên cơ sở làm rõ những điểm tương đồng và khác biệt của Việt Nam và Malaixia trong tiến hành công nghiệp hoá, luận án đã tập trung làm rõ khả năng vận dụng những kinh nghiệm về vai trò của nhà nước trong công nghiệp hoá hướng về xuất khẩu của Malaixia với nước ta hiện nay khi Việt Nam đang hướng tới mục tiêu đến năm 2020 cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại khi Việt Nam đã gia nhập WTO, quá trình tự do hoá thương mại và tự do hoá đầu tư vừa là cơ hội, vừa là thách thức mới với Việt Nam trong CNH, HĐH. 193 KẾT LUẬN Mấy thập kỷ qua, công nghiệp hoá đã và đang diễn ra ở nhiều nước đang phát triển. Công nghiệp hoá có sự đa dạng về mô hình và xu hướng phổ biến ở các nước đang phát triển là chuyển từ công nghiệp hoá hướng nội sang hướng ngoại – hướng về xuất khẩu. Thành công hay thất bại của mỗi nước trong điều chỉnh chiến lược công nghiệp hoá tuỳ thuộc vào vai trò của nhà nước. Nghiên cứu đề tài: “Vai trò của nhà nước trong quá trình công nghiệp hoá hướng về xuất khẩu của Malaixia - kinh nghiệm và khả năng vận dụng vào Việt Nam”, nghiên cứu sinh đã hoàn thành những mục tiêu nghiên cứu đề ra và có những đóng góp sau: 1. Luận án đã hệ thống hoá và đi sâu phân tích làm rõ những vấn đề lý luận về vai trò của nhà nước trong công nghiệp hoá hướng về xuất khẩu. Thực tế, trong điều kiện mở cửa nền kinh tế, nhà nước cần có những chính sách phù hợp để định hướng, điều tiết và thúc đẩy tiến trình công nghiệp hoá nhằm tạo lập một cơ cấu kinh tế năng động, phát huy được lợi thế so sánh và lợi thế cạnh tranh của quốc gia. Từ đó thúc đẩy xuất khẩu và đem lại hiệu quả tích cực đối với tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế là mục tiêu mà tất cả các nước đang phát triển hướng đến trong công nghiệp hoá. Ở đây, lý thuyết lợi thế so sánh và lợi thế cạnh tranh là cơ sở để luận án tiếp cận nghiên cứu định hướng công nghiệp hoá hướng về xuất khẩu và cũng là cơ sở cho việc hoạch định các chính sách, giải pháp giúp nhà nước thực hiện tốt chức năng của mình trong thực thi công nghiệp hoá. 2. Luận án đã khái quát những vấn đề chủ yếu về công nghiệp hoá thay thế nhập khẩu ở Malaixia. Đó là những chính sách của nhà nước tác động vào công nghiệp hoá, những kết quả và hạn chế trong phát triển kinh tế. Ở đó, luận án đã chỉ rõ những hạn chế của công nghiệp hoá theo chiến lược hướng nội – thay thế nhập khẩu sẽ dẫn đến sự chuyển hướng tất yếu với Malaixia sang công 194 nghiệp hoá theo chiến lược hướng ngoại – hướng về xuất khẩu. Đó như điều kiện cần thiết để mở ra đường hướng mới cho Malaixia trên con đường phát triển kinh tế - xã hội. Trong chương này, luận án đi sâu nghiên cứu vai trò của nhà nước trong công nghiệp hoá ở Malaixia qua hai giai đoạn: 1971 - 1996 và 1997 - nay. Qua kết quả nghiên cứu trong mỗi giai đoạn cụ thể, tuỳ thuộc điều kiện kinh tế - chính trị trong nước và những thay đổi trong môi trường kinh tế quốc tế, nhà nước đã thể hiện rõ chức năng định hướng, điều tiết công nghiệp hoá hướng về xuất khẩu thông qua các chính sách cụ thể đã đem lại những kết quả tích cực đối với sự phát triển của Malaixia trong quá trình hội nhập sâu rộng vào đời sống kinh tế quốc tế và có sự điều chỉnh phù hợp với những biến đổi của tình hình kinh tế thế giới như sau khủng hoảng tài chính – tiền tệ châu Á năm 1997. Từ vai trò của nhà nước trong công nghiệp hoá hướng về xuất khẩu của Malaixia, luận án đã rút ra một số bài học kinh nghiệm khi tiến hành công nghiệp hoá trong điều kiện mở cửa nền kinh tế nhằm khai thức những lợi thế trong phát triển. 3. Luận án đã làm rõ vai trò của Nhà nước Việt Nam trong tiến hành công nghiệp hoá theo đường lối đổi mới từ 1986 đến nay. CNH, HĐH trong điều kiện cách mạng khoa học – công nghệ thời đại bùng nổ mạnh mẽ và trong phát triển kinh tế thị trường, hội nhập kinh tế quốc tế nên những chính sách và giải pháp của Nhà nước tác động vào tiến trình công nghiệp hoá có những thay đổi để thích ứng và phù hợp với tình hình mới. Mục tiêu của công nghiệp hoá nhằm hướng tới đẩy nhanh tăng trưởng, phát huy tốt lợi thế so sánh trong hội nhập kinh tế quốc tế để ngoại thương và đặc biệt là hoạt động xuất khẩu ngày càng đóng vai trò tích cực và là động lực quan trọng cho sự tăng trưởng kinh tế đất nước. Luận án đã chỉ ra những thành công, hạn chế của CNH, HĐH ở nước ta thời gian qua. Đồng thời cũng làm rõ những nguyên nhân của những hạn chế từ phía chính sách của Nhà nước. Luận án đã làm rõ những điểm tương đồng và khác biệt của Việt Nam và Malaixia trong tiến hành công nghiệp hoá. Đó là cơ sở để xem xét tiếp thu có 195 chọn lọc một số kinh nghiệm của Malaixia khi tiến hành công nghiệp hoá hướng về xuất khẩu có khả năng vận dụng vào nước ta. Trong chương 3, luận án đã tập trung làm rõ khả năng vận dụng những kinh nghiệm về vai trò của nhà nước trong công nghiệp hoá hướng về xuất khẩu của Malaixia với nước ta khi Việt Nam đang hướng tới mục tiêu đến năm 2020 cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại và khi Việt Nam đã gia nhập WTO, quá trình tự do hoá thương mại và tự do hoá đầu tư vừa là cơ hội, vừa là thách thức với Việt Nam trong công nghiệp hoá. Thực tế ấy đòi hỏi Nhà nước cần làm gì để thúc đẩy xuất khẩu trong CNH, HĐH. 196 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ 1. Trần Tuấn Linh (2005), “Về đổi mới công tác tổ chức bộ máy quản lý và sử dụng lao động với doanh nghiệp nhà nước ở nước ta hiện nay”, Tạp chí Thanh tra tài chính, số 33 (3-2005), tr 25. 2. Trần Tuấn Linh (2005), “Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước: Kinh nghiệm từ Trung Quốc”, Tạp chí Tài chính Doanh nghiệp, số 4-2005, tr 38. 3. Trần Tuấn Linh (2007), “Thu hút FDI ở Malaixia: Khả năng vận dụng vào Việt Nam”, Tạp chí Tài chính Doanh nghiệp, số 6-2007, tr 37. 4. Trần Tuấn Linh (2007), “Malaixia với chiến lược phát triển công nghệ cao trong công nghiệp hoá”, Thời báo Tài chính, Số 151, 09-2007, tr 32-33. 5. Trần Tuấn Linh (2007), “Công nghiệp hoá: Thời cơ và thách thức với các nước đang phát triển”, Tạp chí Tài chính doanh nghiệp, số 10-2007, tr 33-34. 197 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt 1. Vũ Tuấn Anh (1994), Vai trò của nhà nước trong phát triển kinh tế, Nhà xuất bản Khoa học xã hội. 2. Lê Xuân Bá (2006), “Khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế”, Tạp chí Quản lý kinh tế số 12 tháng 1+2 năm 2007, tr 11. 3. Đỗ Đức Bình – Nguyễn Thường Lạng (đồng chủ biên) (2006), Những vấn đề kinh tế – xã hội nảy sinh trong đầu tư trực tiếp nước ngoài kinh nghiệm Trung Quốc và thực tiễn Việt Nam, Nhà xuất bản Lý luận Chính trị. 4. Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Viện chiến lược phát triển (1997), Công nghiệp hóa và chiến lược tăng trưởng dựa trên xuất khẩu, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 5. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2008), Bối cảnh trong nước quốc tế và việc nghiên cứu xây dựng chiến lược 2011-2020. 6. Bộ Khoa học và công nghệ (2006): Khoa học và công nghệ Việt Nam 2001 - 2005. 7. Bộ Ngoại giao (1999), Toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế của Việt Nam, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 8. Bộ Ngoại giao (2002), Việt Nam hội nhập kinh tế trong xu hướng toàn cầu hoá vấn đề và giải pháp, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 9. CIEM-SIDA (2003), Hội nhập kinh tế, áp lực cạnh tranh trên thị trường và đối sách của một số nước, NXB Giao thông vận tải. 10. Chương trình Việt Nam - Đại học Havard (2008), Lựa chọn thành công bài học từ Đông Á và Đông Nam Á cho tương lai Việt Nam. 11. Mai Ngọc Cường (1996), Lịch sử các học thuyết kinh tế, Nhà xuất bản Thống kê. 12. Vũ Đình Cự (2000) (chủ biên), Khoa học và công nghệ hướng tới thế kỷ XXI. Định hướng và chính sách, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 198 13. Diễn đàn phát triển Việt Nam – VDF (2006), Hoạch định chính sách công nghiệp ở Thái Lan, Malaysia và Nhật Bản – Bài học kinh nghiệm cho các nhà hoạch định chính sách Việt Nam, Nhà xuất bản Lao động xã hội. 14. Nguyễn Trí Dĩnh (1991), Vai trò nhà nước ở các nước ASEAN, Nhà xuất bản Thống kê. 15. Nguyễn Trí Dĩnh - Phạm Thị Quý (2006), Giáo trình Lịch sử kinh tế, Nhà xuất bản Đại học Kinh tế quốc dân. 16. Lê Đăng Doanh (2002), Hình thành đồng bộ hệ thống chính sách kinh tế vĩ mô thúc đẩy CNH, HĐH, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 17. Phan Huy Dũng (2004), Chuyển giao công nghệ ở Việt Nam thực trạng và giải pháp, NXB Chính trị quốc gia. 18. Phan Xuân Dũng - Hồ Thị Mỹ Duệ (2006), Đổi mới quản lý và hoạt động các tổ chức khoa học và công nghệ theo cơ chế doanh nghiệp, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 19. Trần Thái Dương (2004), Chức năng kinh tế của Nhà nước - Lý luận và thực tiễn ở Việt Nam hiện nay, Nhà xuất bản Công an nhân dân. 20. Đảng cộng sản Việt Nam (1986), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, NXB Sự thật. 21. Đảng cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nhà xuất bản Sự thật. 22. Đảng cộng sản Việt Nam (1994), Văn kiện Hội nghị ban Chấp hành Trung ương lần thứ 7 khoá VII, Nhà xuất bản Sự thật. 23. Đảng cộng sản Việt Nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 24. Đảng cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 25. Đảng cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 199 26. Ngô Văn Điểm (2004), Toàn cầu hoá kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 27. Đỗ Đức Định (1991), Nhà nước trong kinh tế thị trường các nước đang phát triển châu Á, Nhà xuất bản Khoa học xã hội. 28. Đỗ Đức Định (1999), Công nghiệp hoá, hiện đại hoá: Phát huy lợi thế so sánh - Kinh nghiệm của các nền kinh tế đang phát triển ở châu Á, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 29. Đỗ Đức Định (1999), Một số vấn đề về chiến lược công nghiệp hoá và lý thuyết phát triển, Nhà xuất bản Thế giới. 30. Đỗ Đức Định (2004), Kinh tế học phát triển về công nghiệp hoá và cải cách nền kinh tế, Nxb Chính trị quốc gia. 31. Vũ Bá Định (2004), Hoàn thiện năng lực quản lý và xúc tiến đầu tư để thu hút các công ty xuyên quốc gia vào Việt Nam, Tạp chí Thuế nhà nước, số 1/2004, tr.28. 32. Dương Phú Hiệp - Vũ Văn Hà (2001), Toàn cầu hoá kinh tế, Nhà xuất bản Khoa học xã hội. 33. Đặng Hữu (2001), Phát triển kinh tế tri thức rút ngắn quá trình CNH, HĐH, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 34. Phạm Khiêm Ích - Nguyễn Đình Phan (1994), Công nghiệp hoá và hiện đại hoá ở Việt Nam và các nước trong khu vực, Nhà xuất bản Thống kê. 35. JICA-NEU (2004), Chính sách công nghiệp hoá và thương mại của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập, Nhà xuất bản Thanh Hoá. 36. Nguỵ Kiệt - Hạ Diệu (1993), Bí quyết cất cánh của bốn con rồng nhỏ, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 37. Kỷ yếu hội thảo quốc gia (2003), Thương mại Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, Nhà xuất bản Thống kê. 38. Trần Quang Lâm - An Như Hải (2006), Kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài ở Việt Nam hiện nay, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 200 39. Đặng Thị Loan - Lê Du Phong - Hoàng Văn Hoa (2006), Kinh tế Việt Nam 20 năm đổi mới (1986-2006): Thành tựu và những vấn đề đặt ra, Nhà xuất bản Đại học Kinh tế quốc dân. 40. Hoàng Thị Bích Loan (2002), Công ty xuyên quốc gia của các nền kinh tế công nghiệp mới châu Á, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 41. Nguyễn Thị Luyến (1998) (chủ biên), CNH, HĐH: Những bài học thành công của Đông Á, Viện kinh tế thế giới. 42. Nguyễn Thị Luyến (2005) (chủ biên), Nhà nước với phát triển kinh tế tri thức trong bối cảnh toàn cầu hoá, Nhà xuất bản Khoa học xã hội. 43. Võ Đại Lược (1998), “Từ mô hình công nghiệp hoá cổ điển tới mô hình công nghiệp hoá theo hướng hội nhập quốc tế”, Tạp chí Những vấn đề kinh tế thế giới, Số 4 (54) tháng 8/1998. 44. Võ Đại Lược (1999), Những xu hướng phát triển của thế giới và sự lựa chọn mô hình công nghiệp hoá của nước ta, Nhà xuất bản Khoa học xã hội. 45. Bùi Xuân Lưu - Nguyễn Hữu Khải (2006), Giáo trình kinh tế ngoại thương, Nhà xuất bản Lao động - xã hội. 46. Đinh Hiền Minh (2006), “Tăng trưởng kinh tế và cơ cấu kinh tế Việt Nam trong năm 2006”, Tạp chí Quản lý kinh tế, số 12 tháng 1+2 năm 2007, tr 68. 47. Đào Lê Minh – Trần Lan Hương (2001), Kinh tế Malaixia, Nhà xuất bản Khoa học xã hội. 48. Đỗ Hoài Nam (2004), Một số vấn đề về công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam, Nhà xuất bản Khoa học xã hội. 49. Ngân hàng thế giới (1999), Đông Á - Con rồng dẫn đến phục hồi, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 50. Ngân hàng thế giới (2002), Suy ngẫm lại sự thần kỳ Đông Á, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 51. Nguyễn Bích Ngọc (2005), Luật đầu tư chung sẽ trao quyền bình đẳng cho các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, Tạp chí Tài chính doanh nghiệp số 8/2005, tr.19. 201 52. Nhà xuất bản Chính trị quốc gia (1997), Malaixia – kế hoạch triển vọng lần thứ hai 1991-2000, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia. 53. Phùng Xuân Nhạ (2000), Đầu tư trực tiếp nước ngoài phục vụ công nghiệp hoá ở Malaixia, Nhà xuất bản Thế giới. 54. Hoàng Thị Thanh Nhàn (2003) (chủ biên), Điều chỉnh cơ cấu kinh tế ở Hàn Quốc, Malaixia và Thái Lan, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 55. Nguyễn Thiện Nhân (2002), Khủng hoảng kinh tế tài chính ở Châu Á 1997- 1999 nguyên nhân, hậu quả và những bài học kinh nghiệm với Việt Nam, Nhà xuất bản Đại học quốc gia Tp Hồ Chí Minh. 56. Lê Du Phong (2006) (chủ biên): Nguồn lực và động lực phát triển trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, Nhà xuất bản Lý luận chính trị. 57. Lê Hồng Phục - Đỗ Đức Định (1988), Các mô hình công nghiệp hóa: Xinhgapo, Nam Triều Tiên, Ấn Độ, Viện kinh tế thế giới. 58. Nguyễn Trần Quế (2000) (chủ biên), Lựa chọn sản phẩm và thị trường trong ngoại thương thời kỳ công nghiệp hoá của các nền kinh tế Đông Á, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 59. Lương Xuân Quỳ (2006) (chủ biên), Quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, Nhà xuất bản Lý luận chính trị. 60. Phạm Thị Quý (2002), Chuyển đổi mô hình kinh tế ở Việt Nam - Thực trạng và kinh nghiệm, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 61. Lê Bàn Thạch - Trần Thị Tri (2000), Công nghiệp hoá ở NIEs Đông Á và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam, Nhà xuất bản Thế giới. 62. Bùi Tất Thắng (2006) (chủ biên), Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở Việt Nam, Nhà xuất bản Khoa học xã hội. 63. Nguyễn Xuân Thắng (2007), Toàn cầu hóa kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế đối với tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam, Nhà xuất bản Khoa học xã hội. 202 64. Trần Văn Thọ (1997), Công nghiệp hoá Việt Nam trong thời đại châu Á - Thái Bình dương, Nhà xuất bản Thành phố Hồ Chí Minh. 65. Trần Văn Thọ (2005), Biến động kinh tế Đông Á và con đường công nghiệp hoá Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia. 66. Trần Văn Thọ - Nguyễn Ngọc Đức - Nguyễn Văn Chỉnh - Nguyễn Quán (2000), Kinh tế Việt Nam 1955 - 2000 - Tính toán mới, phân tích mới, Nhà xuất bản Thống kê. 67. Võ Thanh Thu (2003), Quan hệ kinh tế quốc tế, Nhà xuất bản Thống kê. 68. Nguyễn Văn Thuỵ (1994), Một số vấn đề về chính sách phát triển khoa học và công nghệ, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 69. Bùi Sĩ Tiếu (2007), “Phát triển khoa học, công nghệ, thúc đẩy quá trình hội nhập kinh tế quốc tế”, Tạp chí Cộng sản, số 774 tháng 4/2007. 70. Lê Văn Toàn - Trần Hoàng Kim - Phạm Huy Tú (1992), Kinh tế NICs Đông Á kinh nghiệm đối với Việt Nam, Nhà xuất bản Thống kê. 71. Tổng cục Thống kê: Tổng quan về xuất nhập khẩu của Việt Nam trong 20 năm đổi mới. 72. Tổng cục thống kê (1996), Tư liệu kinh tế các nước ASEAN, Nhà xuất bản Thống kê. 73. Tổng cục thống kê (2004), Tư liệu kinh tế các nước ASEAN, Nhà xuất bản Thống kê. 74. Tổng cục thống kê (2007), Niên giám Thống kê 2006. Nhà xuất bản Thống kê. 75. Trung tâm kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (2002), Công ty xuyên quốc gia các nền kinh tế công nghiệp mới Châu Á, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 76. Nguyễn Anh Tuấn (2006), “Chuyển giao công nghệ qua đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam những năm qua”, Tạp chí Cộng sản, số 18 tháng 9/2006. 77. Trần Văn Tùng (2003), Chất lượng tăng trưởng nhìn từ Đông Á, Nhà xuất bản Thế giới. 203 78. Trần Văn Tùng (2004), Cạnh tranh kinh tế, Nhà xuất bản Thế giới. 79. Viện Chiến lược phát triển - Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2002), Một số vấn đề lý luận, phương pháp luận phương pháp xây dựng chiến lược và quy hoạch phát triển kinh tế Việt Nam, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 80. Viện Kinh tế thế giới (1997), Công nghiệp hoá, hiện đại hoá: Phát huy lợi thế so sánh kinh nghiệm của các nền kinh tế đang phát triển ở Châu Á, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 81. Viện Kinh tế thế giới (2001), Kinh tế Malaixia, Nhà xuất bản Khoa học xã hội. 82. Viện Kinh tế thế giới (2003), Điều chỉnh cơ cấu kinh tế ở Hàn Quốc, Malaixia và Thái Lan, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 83. Viện Kinh tế và Chính trị thế giới (2004), Hướng tới cộng đồng kinh tế Đông Á, Nhà xuất bản Thế giới. 84. Viện nghiên cứu Đông Nam Á (2002), Kinh tế các nước Đông Nam Á, thực trạng và triển vọng, Nhà xuất bản Khoa học xã hội. 85. Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (2002), Kinh tế Việt Nam 2001, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 86. Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (2003), Kinh tế Việt Nam 2002, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. 87. Vụ Hợp tác kinh tế đa phương – Bộ Ngoại giao (2002), Việt Nam hội nhập kinh tế quốc tế trong xu thế toàn cầu hoá vấn đề và giải pháp, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. Tiếng Anh 88. Arumugam Rajenthran, Malaysia: An Overview of the Legal Framework for Foreign Direct Invesment, Insititute of Southeast Asian Studies, Singapore, ISS 0218-8937, Octorber 2002. 89. Haggard, Stephen (1999), “Governance and Growth: Lessons from the Asean Economic Crisis”, Asia Pacific Economic Literature 13 (November): 30 - 42. 90. Krugman, Paul & Obstfeld, Maurice (2003), International Economics: Theory and Policy, Elm Street Publishing Services, Inc. 204 91. Ministry of International Trade and Industry Malaysia, Malaysia International in the Manufacturing Sector: Policies, Incentives and Facilities, MIDA, January 1995. 92. Ministry of International Trade and Industry Malaysia, Malaysia International in the Manufacturing Sector: Policies, Incentives and Facilities, MIDA, May 1998. 93. Ministry of International Trade and Industry Malaysia, Ministry of International Trade and Industry Malaysia Report 1997/98, August 1998. 94. Ministry of International Trade and Industry Malaysia, Malaysia International in the Manufacturing Sector: Policies, Incentives and Facilities, MIDA, February 1999. 95. Ministry of International Trade and Industry Malaysia, Malaysia International in the Manufacturing Sector: Policies, Incentives and Facilities, MIDA, March 2002. 96. Ministry of International Trade and Industry Malaysia, Malaysia International in the Manufacturing Sector: Policies, Incentives and Facilities, MIDA, January 2004. 97. UKM, 1997, Foreign Direct Investment and Productivity Growth in Malaysia. 98. Wade, Robert (1990), Governing the Market: Economic Theory and the Role of Government in East Asian Industrialization, Priceton University Press, p 65. 99. World Bank (1993), The East Asian Miracle: Economic Growth and Public Policy, New York: Oxford University Press. Các Web sites: www.vietnamnet.vn; www.mof.gov.vn; www.mot.gov.vn; www.tuoitre.com.vn; www.vneconomy.vn; www.laodong.com.vn; www.chinhphu.gov.vn; www.vir.com.vn;