Luận văn Bước đầu nghiên cứu ảnh hưởng của hoạt động du lịch đến môi trường tự nhiên ở Vườn quốc gia Xuân Thuỷ - Nam Định

dÇu víi c«ng suÊt 1,5kw/h vµ m¸y ph¸t ®iÖn ch¹y b»ng x¨ng cã c«ng suÊt 2,5 kw/h dïng ®Ó th¾p s¸ng khi cÇn thiÕt. VÒ vÊn ®Ò n­íc do n»m gÇn biÓn nªn n­íc ngät ë ®©y rÊt hiÕm chØ dïng cho ¨n, uèng. N­íc dïng cho c¸c sinh ho¹t kh¸c ®­îc lÊy trùc tiÕp tõ giÕng khoan, cã nång ®é mÆn 3- 7% kh«ng qua läc. 2.3. Kh¸i qu¸t c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ ho¹t ®éng cung øng dÞch vô ë V­ên quèc gia Xu©n Thuû. 2.3.1. HÖ thèng c¬ së dÞch vô l­u tró, ¨n uèng. Toµn bé hÖ thèng nhµ cöa, c«ng tr×nh phô ë ®©y hiÖn cã mét nhµ m¸i b»ng ba gian lµ n¬i ¨n nghØ cho c¸n bé ban qu¶n lý, mét nhµ hai tÇng lµ n¬i lµm viÖc cña ban qu¶n lý ®ång thêi còng phôc vô nhu cÇu ¨n nghØ cña kh¸ch (tèi ®a lµ 10 du kh¸ch). §iÒu kiÖn sinh ho¹t cã thÓ ®¸p øng c¸c nhu cÇu tèi thiÓu cña kh¸ch. Tuy nhiªn, ®iÒu kiÖn ¨n uèng cßn h¹n chÕ do ban qu¶n lý ph¶i thuª mét ng­êi phôc vô chuyªn nÊu ¨n (ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng). 2.3.2. Ho¹t ®éng cung øng dÞch vô. HiÖn nay, du kh¸ch ®Õn ®©y chñ yÕu tËp trung vµo nh÷ng ®èi t­îng mµ hä quan t©m do vËy hä Ýt chó ý ®Õn ho¹t ®éng kh¸c. V× vËy, ë ®©y c¸c dÞch vô vui ch¬i gi¶i trÝ vµ c¸c dÞch vô kh¸c ch­a ph¸t triÓn. 2.4. HiÖn tr¹ng kh¸ch du lÞch ®Õn víi v­ên quèc gia Xu©n Thuû. 2.4.1 Nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch h­íng tíi v­ên quèc gia. Trong thùc tÕ ngµy nay lo¹i h×nh du lÞch thiªn nhiªn ®· tån t¹i tõ rÊt l©u, tõ nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû XX lo¹i h×nh du lÞch nay ®· t¨ng nªn ®¸ng kÓ, sè l­îng kh¸ch du lÞch hµng n¨m t¨ng lªn 20% vµ “du lÞch sinh th¸i” còng ra ®êi tõ thêi ®ã. Thêi nay, khi nh÷ng lîi Ých do sù t¨ng tr­ëng kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ vµ sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña khoa häc kü thuËt ®em l¹i th× con ng­êi ®· vµ ®ang ph¶i chÞu rÊt nhiÒu søc Ðp vÒ m«i tr­êng. §ã lµ lao ®éng víi c­êng ®é cao, tiÕng ån vµ tèc ®é ®« thÞ ho¸ ngµy cµng t¨ng khiÕn cho con ng­êi hµng ngµy, hµng giê ph¶i tiÕp xóc víi bÇu kh«ng khÝ « nhiÔm do chÊt th¶i c«ng nghiÖp, chÊt sinh ho¹t vµ kh«ng gian s¸ng bÞ thu hÑp. Do vËy, cuéc sèng n¬i ®« thÞ ngµy cµng trë nªn qu¸ quen thuéc vµ nhµm ch¸n ®èi víi con ng­êi, céng víi søc Ðp mµ hä ph¶i tr¶i qua nh­ nãi ë trªn. TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè trªn ®· dÉn ®Õn mét bé phËn d©n c­ cã nhu cÇu rêi khái c¸c ®« thÞ n¸o nhiÖt ®Ó ®Õn víi vïng thiªn nhiªn, hoang d· nh»m môc ®Ých th­ gi·n, gi¶i trÝ vµ kh¸m ph¸ nh÷ng vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn kú thó. §©y còng lµ ®éng th¸i ban ®Çu cho ho¹t ®éng DLST ph¸t triÓn. Theo Maslow, nhu cÇu cña con ng­êi ®­îc chia lµm 5 bËc thang. 5 4 3 2 1 H×nh bËc thang nhu cÇu cña Maslow 1. Nhu cÇu sinh häc, sinh lý 2. Nhu cÇu ®­îc an toµn 3. Nhu cÇu t×nh c¶m 4. Nhu cÇu uy tÝn (tù träng vµ ®­îc t«n träng) 5. Nhu cÇu tù ®æi míi (hoµn thiÖn b¶n th©n) Khi ®êi sèng cña nh©n d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn, thêi gian nhµn rçi t¨ng lªn con ng­êi cµng cã xu h­íng hoµn thiÖn m×nh b»ng hiÓu biÕt thÕ giíi xung quanh v× vËy con ng­êi ®i du lÞch. 2.4.2. HiÖn tr¹ng kh¸ch du lÞch. 2.4.2.1. HiÖn tr¹ng kh¸ch du lÞch trong n­íc. Qua ®iÒu tra vµ nhËn xÕt cña Ban qu¶n lý V­ên quèc gia Xu©n Thuû cho thÊy: - Thêi gian ®Çu kh¸ch du lÞch ®Õn víi V­ên quèc gia chñ yÕu lµ nh÷ng nhµ khoa häc, bao gåm nh÷ng nhµ trÝ thøc quan t©m ®Õn hÖ sinh th¸i ngËp n­íc. §ã lµ nh÷ng chuyªn gia cña c¸c lÜnh vùc: rõng ngËp mÆn, chim di tró, ®éng vËt vµ thùc vËt thuû sinh nh­ng phÇn lín kh¸ch quan t©m ®Õn ®èi t­îng chim di tró vµ thùc vËt thuû sinh, cuèi cïng lµ c¸c loµi thuû sinh. - Trong thêi gian gÇn ®©y t¨ng nhanh, ®èi t­îng dÔ thÊy lµ sinh viªn vµ häc sinh phæ th«ng trung häc cïng víi con em ®Þa ph­¬ng ®i lµm ¨n xa nghe vµ xem truyÒn h×nh Trung ¦¬ng t×m ®Õn th¨m quan, víi môc ®Ých th­ëng thøc phong c¶nh vµ quan s¸t chim. - Theo «ng NguyÔn ViÕt C¸ch - Gi¸m ®èc V­ên quèc gia Xu©n Thuû cho biÕt: “Kh¸ch du lÞch lµ sinh viªn vµ häc sinh phæ th«ng trung häc th­êng ®i trong dÞp hÌ víi sè l­îng ®«ng” «ng cho biÕt thªm ®oµn ®«ng nhÊt kho¶ng 70 ng­êi/ nhãm. Hä ®Õn ®©y víi mùc ®Ých ng¾m chim, ng¾m biÓn ®Æc biÖt h¬n c¶ lµ ®­îc ng¾m hµng ngµn ha rõng ngËp mÆn vµ tËn h­ëng thiªn nhiªn hoang s¬. 2.4.2.2. HiÖn tr¹ng kh¸ch du lÞch quèc tÕ. Còng nh­ kh¸ch néi ®Þa thêi gian ®Çu kh¸ch ®Õn víi V­ên quèc gia chñ yÕu lµ nh÷ng nhµ khoa häc. §ã lµ c¸c chuyªn gia cña c¸c lÜnh vùc rõng ngËp mÆn, chim di tró... hä cã nh÷ng chuyªn m«n nhÊt ®Þnh vÒ lÜnh vùc nµy vµ ý thøc rÊt râ tÇm quan träng cña ®a d¹ng sinh häc, cña c«ng t¸c b¶o tån. Thêi gian gÇn ®©y, ngoµi c¸c nhµ nghiªn cøu khoa häc, c¸c chuyªn gia ®· xuÊt hiÖn kh¸ch quèc tÕ ®Õn ramsar theo th«ng tin trªn m¹ng internet hoÆc qua c¸c tour chän gãi cña c¸c c«ng ty l÷ hµnh Sµi Gßn tourism, Sao Mai tourism, Hoµn KiÕm tourism.... Kh¸ch du lÞch sinh th¸i ®Õn ®©y lµ nh÷ng ng­êi ho¹t ®éng trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau: Gi¸o s­, B¸c sü, ®Õn c¸c nhµ th­¬ng gia nh­ng hä cã ®iÓm chung lµ hä ®Òu cã ®Þa vÞ x· héi, thu nhËp t­¬ng ®èi cao vµ ®Æc biÖt hä cã sù quan t©m vÒ chim. Hä ®Õn ®©y víi môc ®Ých c¶m nhËn kh«ng khÝ m¸t mÎ, tho¸ng ®·ng vµ ng¾m khu rõng ngËp mÆn nguyªn sinh víi nhiÒu loµi thuû sinh cã gi¸ trÞ vµ nhiÒu loµi chim hoang d· quý hiÕm. Ngoµi ra, hä c¶m nhËn ®Çy ®ñ tËp qu¸n nu«i trång vµ khai th¸c nguån lîi thuû s¶n tõ hÖ thèng ®Çm t«m réng hµng ngµn hecta, vÒ m¶nh ®Êt vµ con ng­êi cña mét vïng quª. Theo thèng kª cña ban qu¶n lý tõ n¨m 1998 ®Õn nay mçi n¨m cã kho¶ng 100 l­ît kh¸ch tõ rÊt nhiÒu n­íc ®Õn ®©y tham quan, tham gia vµo ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i. Sè l­îng vµ quèc tÞch cña kh¸ch du lÞch sinh th¸i ®Õn ®©y qua c¸c n¨m ®­îc ghi trong b¶ng 02. BiÓu 02: Sè l­îng kh¸ch Quèc tÕ ®Õn V­ên quèc gia Xu©n Thuû qua mét vµi n¨m gÇn ®©y Stt Quèc tÞch Sè l­îng kh¸ch (l­ît ng­êi )* Môc ®Ých 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Tæng Nghiªn cøu Th¨m quan 1 Anh 31 16 40 24 17 12 140 38 102 2 Mü 8 16 5 5 15 6 55 10 45 3 Hµ Lan 12 14 11 0 7 2 46 7 39 4 §µi Loan 5 6 6 3 6 4 30 5 25 5 Thuû §iÓn 1 0 4 14 0 0 19 2 17 6 NhËt 5 1 0 12 0 0 18 5 13 7 Australia 4 0 6 3 10 2 25 8 17 8 Trung Quèc 0 5 10 7 9 4 22 5 17 9 §øc 0 2 22 1 5 2 10 2 8 10 Ph¸p 6 0 0 0 5 5 18 2 11 11 Canada 0 4 0 1 0 0 7 2 5 12 Chalen 0 0 1 5 2 1 8 0 8 13 BØ 1 3 2 0 12 5 21 0 21 14 §an M¹ch 0 1 0 2 2 0 6 0 6 15 Cuba 0 0 0 0 0 0 2 2 0 16 Malaysia 0 1 0 1 0 0 2 2 0 17 Th¸i Lan 0 2 0 0 0 0 2 2 0 18 Phanlan 0 0 0 0 4 0 4 0 4 19 Phiplippin 0 0 0 1 0 0 1 1 0 20 TriÒu Tiªn 0 0 0 1 0 0 1 1 0 Tæng 73 71 80 80 94 43 441 94 347 Nguån: Ban qu¶n lý V­ên quèc gia Xu©n Thuû * Ghi chó: NhiÒu ®oµn kh¸ch quèc tÕ do c¸c c¬ quan kh¸c ®­a ®Õn kh«ng nghØ l¹i v­ên quèc gia, hoÆc kh«ng ®¨ng ký víi v­ên. Do vËy V­ên quèc gia kh«ng ghi chÐp ®­îc nªn kh«ng cã sè l­îng thèng kª chÝnh x¸c. Nh×n vµo biÓu 02, chóng ta thÊy kh¸ch du lÞch ®Õn ®©y tõ 20 n­íc trªn thÕ giíi víi sè luîng kh¸ æn ®Þnh ë møc cßn khiªm tèn qua c¸c n¨m. Nh­ng trong thùc tÕ nhiÒu ®oµn kh¸ch quèc tÕ ®Õn ®©y kh«ng ®¨ng ký víi v­ên. Do vËy sè l­îng kh¸ch quèc tÕ ngoµi thèng kª lµ rÊt lín so víi thèng kª cña B¶n qu¶n lý. Hä víi môc ®Ých nghiªn cøu rÊt Ýt mµ chñ yÕu lµ ®i th¨m quan du lÞch. 2.4.3. TÝnh mïa vô trong du lÞch. do nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch sinh th¸i ®Õn chñ yÕu ®Ó quan s¸t chim kÕt hîp ng¾m biÓn vµ ng¾m vïng tù nhiªn cßn hoang s¬ nguyªn thuû nh»m tËn h­ëng nh÷ng g× thuÇn khiÕt cña tù nhiªn. ChÝnh v× vËy, tÝnh mïa vô phô thuéc vµo thêi gian thuËn lîi cho viÖc quan s¸t chim ë VQG Xu©n Thuû. Thêi gian thuËn lîi ®­îc x¸c ®Þnh theo lÞch thñy triÒu ë vïng nµy. C¸ch tÝnh lÞch thuû triÒu dùa trªn kinh nghiÖm cña ng­êi Trung Hoa vµ ®­îc tÝnh theo ©m lÞch (lÞch mÆt tr¨ng). Thêi gian thuËn lîi cho viÖc quan s¸t c¸c loµi chim ë VQG Xu©n Thuû ®­îc ®­a ra trong biÓu 03. BiÓu 03. Thêi gian thuËn lîi cho tæ chøc quan s¸t c¸c loµi chim (Phô thuéc vµo møc thuû triÒu) Th¸ng ©m lÞch Ngµy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 X X 2 x X 3 x x 4 x x X X x x x x x 5 X x X X x x x x x 6 X x X X X x x x x x 7 X x X X X x x x x x 8 X x X X X x x x x 9 X x X X X x x x x 10 X x X X X x x x 11 x x X x x X x x x x 12 x x X 13 x x x 14 x x x x 15 x x x x 16 x x x x 17 x x x x X x x x x x x 18 x x x X x x x x x x 19 x X x x X x x x x x x 20 X x x X x x x x x x 21 X x x X x x x x x x 22 x X x x X x x x x x 23 x X x x X x x x x x 24 x X x x X x x x x 25 x X x x X x x x x 26 x x X 27 x x X 28 x x 29 x x 30 x Chó thÝch : X ThuËn lîi cho quan s¸t chim Kh«ng thuËn lîi cho quan s¸t chim Qua biÓu 03, nh÷ng nhµ tæ chøc tour cã thÓ dùa vµo thêi gian biÒu nµy ®Ó tæ chøc c¸c ho¹t ®éng trong tour cho du kh¸ch ®­îc thuËn lîi, ®¶m b¶o quyÒn lîi cho kh¸ch. Tuy nhiªn, c¸ch tÝnh nµy chØ phôc vô cho viÖc quan s¸t c¸c loµi chim cã b·i ®ç ë khu vùc Cån Xanh, Cån Lu vµ mét phÇn ë Cån Ng¹n. Nh÷ng n¬i chØ cã thÓ tiÕp cËn b»ng ®­êng thuû phô thuéc vµo thuû triÒu. Cßn nh÷ng loµi cã b·i ®ç bªn trong Cån Ng¹n, n¬i ®ã cã thÓ tiÕp cËn b»ng ®­êng bé kh«ng phô thuéc vµo thuû triÒu th× thêi gian thuËn lîi cho quan s¸t chim th× phô thuéc vµo thêi gian xuÊt hiÖn cña chóng ë VQG. Ngoµi viÖc tÝnh thêi gian thuËn lîi cho tæ chøc quan s¸t c¸c loµi chim theo thuû triÒu, kinh nghiÖm cña c¸c c¸n bé ban qu¶n lý ë VQG Xu©n Thuû cßn chØ ra thêi gian thÝch hîp nhÊt trong n¨m ®Ó quan s¸t c¸c loµi chim quý hiÕm di c­ ë ®©y (9 loµi ®· ®­îc ghi vµo s¸ch ®á cña thÕ giíi) biÓu 04, thêi gian nµy ®­îc tÝnh theo d­¬ng lÞch lªn tæ chøc theo tour cÇn so s¸nh víi biÓu 03 (©m lÞch) råi tra theo biÓu ®Ó tÝnh thêi gian thuËn lîi nhÊt: BiÓu 04. Thêi gian cã thÓ quan s¸t mét sè loµi chim di c­ quý hiÕm (phô thuéc vµo loµi vµ thãi quen) Th¸ngd­¬ng lÞch Loµi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Giang Sen x X x x x Bå N«ng ch©n x¸m x X x x 7 loµi chim cßn l¹i X x x X x x x x X ThuËn lîi cho quan s¸t Kh«ng thuËn lîi cho quan s¸t Trong sè c¸c loµi chim quý hiÕm ë ®©y (9 loµi) cß Giang Sen vµ Bå N«ng Ch©n X¸m di c­ tõ phÝa Nam lªn trong kho¶ng thêi gian tõ th¸ng 7 ®Õn th¸ng 9. C¸c loµi Cß L¹ng di c­ tõ phÝa B¾c xuèng trong kho¶ng thêi gian tõ th¸ng 10 n¨m tr­íc ®Õn th¸ng 4 n¨m sau, Giang Sen th­êng ®ç ë Cån Ng¹n khu vùc cã thÓ tiÕp cËn b»ng ®­êng bé c¸c loµi Cß L¹ng ®ç ë khu vùc ph¶i tiÕp cËn b»ng ®­êng thuû. Nh­ ta ®· biÕt môc ®Ých cña kh¸ch du lÞch sinh th¸i ®Õn víi VQG chñ yÕu lµ quan s¸t chim kÕt hîp víi c¶nh quan khu du lÞch, trong khi nh÷ng loµi mµ kh¸ch quan t©m nhiÒu nhÊt l¹i chñ yÕu lµ nh÷ng loµi chim c­ tró lªn kh¸ch chØ gÆp ®­îc chóng vµo kho¶ng thêi gian tõ th¸ng 10 n¨m tr­íc ®Òn th¸ng 4 n¨m sau (mïa chim di tró). Do vËy, ®©y chÝnh lµ thêi ®iÓm tËp trung kh¸ch quèc tÕ ®«ng nhÊt trong n¨m cña VQG Xu©n Thuû sè l­îng kh¸ch vµo thêi gian nµy chiÕm tõ 80% ®Õn 90% tæng l­îng kh¸ch cña mét chu kú du lÞch, 10% ®Òn 20% l­îng kh¸ch cßn l¹i ®Õn vµo c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau trong n¨m th­êng lµ nh÷ng ®èi t­îng cã môc ®Ých tham quan, picnic… Ch­¬ng III. ¶nh h­ëng ban ®Çu cña ho¹t ®éng du lÞch ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn ë VQG Xu©n Thuû. 3.1. ¶nh h­ëng tÝch cùc cña ho¹t ®éng du lÞch ®Õn VQG Xu©n Thuû. Du lÞch sinh th¸i ®· cã vai trß hç trî kinh tÕ cho c«ng t¸c b¶o tån vµ c¶i t¹o bæ xung trang thiÕt bÞ vµ c¬ së phôc vô du lÞch ngoµi ra cßn n©ng cao nhËn thøc cho kh¸ch du lÞch, t¹o ®iÒu kiÖn thu hót vèn ®Çu t­ tõ trong lÜnh vùc b¶o tån V­ên quèc gia. Ho¹t ®éng du lÞch t¹o ra ®éng lùc vµ ph¸t triÓn tµi nguyªn ë V­ên quèc gia. Ho¹t ®éng du lÞch ®· gãp phÇn t¹o mèi giao l­u gi÷a c¸c v­ên quèc gia víi c¸c tæ chøc quèc tÕ trong vµ ngoµi n­íc, t¹o nh÷ng c¬ héi vµ triÓn väng thu hót c¸c dù ¸n vµo ®Çu t­. Du lÞch sinh th¸i ¶nh h­ëng ®Õn c¬ së h¹ tÇng, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng vÒ nghØ ng¬i tham quan cña du kh¸ch. Qua pháng vÊn trùc tiÕp «ng NguyÔn ViÕt C¸ch - gi¸m ®èc VQG Xu©n Thñy cho biÕt: khu VQG Xu©n Thuû trong t­¬ng lai sÏ ph¸t triÓn m¹nh víi nhiÒu dù ¸n ®­îc ®Çu t­ nh­ khu trung t©m, bÕn thuyÒn trung t©m , c¸c chßi quan s¸t chim... Tuy nhiªn, ngoµi nh÷ng mÆt tÝch cùc th× ho¹t ®éng du lÞch t¹i VQG Xu©n Thuû còng xuÊt hiÖn nh÷ng t¸c ®éng kh«ng nhá tõ phÝa kh¸ch, c¬ së kü thuËt phôc vô du kh¸ch.... 3.2. ¶nh h­ëng tiªu cùc cña ho¹t ®éng du lÞch ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn ë VQG Xu©n Thuû 3.2.1. ¶nh h­ëng do kh¸ch du lÞch g©y nªn ¶nh h­ëng do du kh¸ch: Nh×n chung, t¸c ®éng cña du lÞch thay ®æi phô thuéc vµo sè l­îng vµ ®Æc ®iÓm thµnh phÇn cña kh¸ch du lÞch. Mçi c¸ nh©n du kh¸ch th­êng t¸c ®éng t­¬ng ®èi nhá, vÊn ®Ò n¶y sinh khi cã sè l­îng lín du kh¸ch hoÆc tµi nguyªn bÞ l¹m dông do nhu cÇu cña kh¸ch. Do vËy, dùa vµ sè l­îng vµ ®Æc ®iÓm thµnh phÇn kh¸ch ta cã thÓ chia kh¸ch du lÞch thµnh hai ®èi t­îng chÝnh: - §èi t­îng kh¸ch quèc tÕ kÕt hîp kh¸ch du lÞch ViÖt Nam (nh÷ng ng­êi cã, häc thøc vµ ®Þa vÞ trong x· héi). - §èi t­îng kh¸ch du lÞch lµ häc sinh, sinh viªn Nh­ng cã nhiÒu tr­êng hîp mµ ho¹t ®éng du lÞch sö dông ch­a hîp lý quy ho¹ch, h¹ tÇng c¬ së chñ yÕu ®· bÞ sö dông qu¸ møc, tµi nguyªn bÞ t¸c ®éng, sö dông kh«ng hîp lý c¸c tµi nguyªn vµ c¸c ho¹t ®éng du lÞch kh¸c dÉn ®Õn t¸c ®éng m«i tr­êng tù nhiªn. V× vËy, mÆc dï du lÞch cã thÓ sinh ra nguån lîi nhuËn cho VQG nh­ng du lÞch còng lµm cho vÊn ®Ò qu¶n lý v­ên ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu khã kh¨n nghiªm träng. Còng nh­ hÇu hÕt c¸c vÊn ®Ò kh¸c, c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cña kh¸ch chØ cã thÓ ®­îc qu¶n lý cã hiÖu qu¶ nÕu ®­îc nhËn d¹ng, ®¸nh gi¸. ChÝnh v× vËy, nghiªn cøu ¶nh h­ëng cña kh¸ch du lÞch ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn ë VQG Xu©n Thuû lµ rÊt cÇn thiÕt. §iÒu nµy l¹i ®­îc kh¼ng ®Þnh khi cã nhiÒu nhµ khoa häc ®· chØ ra r»ng c¸c ho¹t ®éng cña kh¸ch du lÞch lµ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn m«i tr­êng nh­: T¸c ®éng ®Õn thùc vËt, t¸c ®éng ®ªn ®êi sèng cña ®éng vËt vµ m«i tr­êng c¶nh quan.... 3.2.1.1. §èi t­îng kh¸ch quèc tÕ kÕt hîp kh¸ch du lÞch ViÖt Nam (nh÷ng ng­êi nhËn thøc, thu nhËp vµ cã ®Þa vÞ trong x· héi) §Æc ®iÓm chung §©y lµ nh÷ng ng­êi ho¹t ®éng trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau bao gåm c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu, gi¸o s­, b¸c sü ®Õn th­¬ng gia... nh­ng hä cã ®iÓm chung lµ hä ®Òu cã ®Þa vÞ trong x· héi, thu nhËp cña hä kh¸ cao vµ ®Æc biÖt h¬n c¶ hä cã mét sù quan t©m vÒ chim vµ sù ®a d¹ng sinh häc. Hä cã tr×nh ®é vµ sù hiÓu biÕt rÊt râ vÒ t©m quan träng cña ®a d¹ng sinh häc, cña c«ng t¸c b¶o tån. Kh¸c nhau Kh¸ch quèc tÕ: Víi gÇn 100 kh¸ch tõ 20 quèc gia trong kho¶ng thêi ®iÓm tõ th¸ng 10 n¨m tr­íc ®Õn th¸ng 4 n¨m sau. Du kh¸ch ®Õn ®©y thuéc nhiÒu løa tuæi kh¸c nhau, trong ®ã trÎ nhÊt lµ 19 tuæi vµ giµ nhÊt lµ 65 tuæi. PhÇn lín sè kh¸ch cã ®é tuæi tõ 35 - 55 (chiÕm kho¶ng 65%). Cßn kh¸ch ViÖt Nam du kh¸ch cã ®é tuæi tõ 35 -55 chiÕm phÇn lín. Tãm l¹i cã thÓ nãi ®é tuæi 35 - 55 nµy cã ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt ®Ó cã thÓ tham gia vµo DLST. §ã lµ kinh nghiÖm, kiÕn thøc, tiÒn b¹c, thêi gian rçi vµ sù quan t©m h¬n c¶ lµ ng­êi ta cÇn ®i ®Ó th­ gi·n vµ tho¶ m·n mèi quan t©m. Do vËy, hä chÝnh lµ nh÷ng kh¸ch DLST thùc thô bëi nh÷ng ho¹t ®éng cña hä sÏ gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë ®Þa ph­¬ng còng nh­ gãp phÇn thóc ®Èy c«ng t¸c b¶o tån. Qua ph©n tÝch ë trªn kÕt hîp víi ®iÒu tra nghiªn cøu ngoµi thùc ®Þa (biÓu 05 vµ biÓu 07) cho thÊy nh÷ng t¸c ®éng cña hä lµm ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn ë VQG Xu©n Thuû lµ rÊt nhá. Mµ nÕu cã chØ ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng cña chim n­íc do qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ quan s¸t víi môc ®Ých ng¾m chim. BiÓu 05. Quan s¸t trùc tiÕp ®Õn t¸c ®éng cña kh¸ch du lÞch (th¨m quan) Thêi gian ®iÒu tra: 22 - 28/2/2003 Ng­êi ®iÒu tra : §Æng V¨n HuyÕn C¸c th«ng tin T¸c ®éng H×nh thøc t¸c ®éng Thùc vËt §éng vËt M«i tr­êng c¶nh quan §èi t­îng kh¸ch Giíi sè t­îng cã kh«ng cã kh«ng cã kh«ng Kh¸ch ViÖt Nam Häc sinh Nam 12 10 2 12 0 10 2 -BÎ c©y. h¸i hoa - TiÕng ån N÷ 6 5 1 4 2 5 1 Sinh viªn Nam 10 10 0 10 0 10 0 -BÎ c©y. h¸i hoa - TiÕng ån - Mang ®å ¨n. uèng N÷ 8 6 2 4 4 6 2 Th¨m quan nghiªn cøu (cã ®Þa vÞ trong x· héi) Nam 10 0 10 5 5 0 10 - Quan s¸t chim - Ng¾m c¶nh (ngiªn cøu hÖ ®éng thùc vËt ) N÷ 4 0 4 2 2 0 4 Kh¸ch quèc tÕ Nam 8 2 6 6 2 2 6 - Quan s¸t chim - Ng¾m c¶nh (ngiªn cøu hÖ ®éng thùc vËt ) N÷ 4 0 4 4 0 0 4 Tæng 62 33 29 47 15 33 29 3.2.1.2. §èi t­îng häc sinh, sinh viªn. Qua b¶ng 05 vµ 06, cho thÊy ®©y lµ ®èi t­îng trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn ë VQG Xu©n Thñy. H¬n thÕ thµnh phÇn nµy l¹i chiÕm mét tû lÖ kh¸ lín trong tæng sè thµnh phÇn kh¸ch ®Õn v­ên quèc gia chiÕm kho¶ng 50 - 60% tæng kh¸ch ViÖt Nam ®Õn th¨m quan. Nh×n vµo b¶ng thÊy ®­îc h×nh thøc t¸c ®éng cña ®èi t­îng nµy, qua ®iÒu tra thùc tÕ quan s¸t trùc tiÕp vµ pháng vÊn cho thÊy hä bÎ cµnh, c©y, l¸ vµ hoa ®Ó xem víi tÝnh tß mß hoÆc nghÞch ngîm. Nh×n vµo biÓu trªn cho thÊy (®iÒu tra 36 kh¸ch th× 31 kh¸ch t¸c ®éng ®Õn c©y rõng chiÕm 86%). Hä kh«ng chØ lµm ¶nh h­ëng ®Õn thùc vËt mµ cßn ®éng vËt còng bÞ t¸c ®éng chñ yÕu lµ do tiÕng ån, ®©y lµ t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn hoµn c¶nh sèng, nhÞp ®iÖu cña c¸c loµi ®éng vËt, ®Æc biÖt lµ c¸c loµi chim n­íc. Sù cã ho¹t ®éng du lÞch khiÕn cho c¸c loµi xa l¸nh ph¶i ®i n¬i kh¸c an toµn h¬n biÓu hiÖn qua b¶ng 06 ®iÒu tra Cß Th×a (nguån t­ liÖu tõ Intenet) N¨m 1996 1997 1998 2000 2001 Sè l­îng 104 70 59 42 47 Tû lÖ % so víi tæng loµi trªn thÕ giíi 19.2 11.8 9.6 6.3 5.6 Tõ b¶ng trªn ta thÊy ®­îc n¨m 1996 sè l­îng Cß Th×a bay ®Õn V­ên quèc gia lµ 104 con nh­ng ®Õn n¨m gÇn ®©y sè l­îng gi¶m (n¨m 2000 lµ 42 con, n¨m 2001 lµ 47 con). Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn gi¶m sót nµy theo c¸c chuyªn gia lµ vïng sèng cña chóng bÞ thu hÑp do t¸c ®éng cña ng­êi d©n lµ chñ yÕu ngoµi ra cßn do ¶nh h­ëng cña tiÕng ån do ho¹t ®éng du lÞch mang l¹i. Mµ ®èi t­îng t¸c ®éng chÝnh cña ho¹t ®éng du lÞch lµ häc sinh, sinh viªn vµ thanh niªn (theo ®iÒu tra 36 du kh¸ch th× 30 kh¸ch t¸c ®éng ®Õn ®éng vËt bëi tiÕng ån vµ quan s¸t chim). §èi t­îng nµy cßn lµm ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng c¶nh quan cña VQG Xu©n Thuû th«ng qua c¸c h×nh thøc bÎ cµnh, l¸, c©y vµ h¸i hoa bá trªn ®­êng ®i. Ngoµi ra, qua ®iÒu tra vµ quan s¸t trùc tiÕp ë rõng th«ng cho thÊy mét sè du kh¸ch mang ®å ¨n, ®å uèng ®Õn khu du lÞch do vËy hä bá l¹i nh÷ng ®å cßn sãt vµ nh÷ng r¸c th¶i nh­ tói giÊy bèng, chai lä.... BiÓu 07: Pháng vÊn ¶nh h­ëng ho¹t ®éng du lÞch (th¨m quan - nghiªn cøu) ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn ë VQG Xu©n Thuû Thêi gian ®iÒu tra tõ ngµy 22 - 28 th¸ng 02 n¨m 2003 Ng­êi ®iÒu tra: §Æng V¨n HuyÕn C¸c th«ng tin Møc ®é ¶nh h­ëng cña ho¹t ®éng du lÞch ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn ë VQG Xu©n Thuû Thùc vËt ®éng vËt M«i tr­êng c¶nh quan §èi t­îng ®­îc pháng vÊn Sè l­îng Kh«ng biÕt ¶nh h­ëng Ýt ¶nh h­ëng nhiÒu Kh«ng biÕt ¶nh h­ëng Ýt ¶nh h­ëng nhiÒu Kh«ng biÕt ¶nh h­ëng Ýt ¶nh h­ëng nhiÒu C¸n bé cña v­ên 4 0 4 0 0 4 0 0 4 0 Kh¸ch du lÞch 10 2 6 2 0 10 0 4 6 0 Ng­êi d©n 10 5 5 0 6 4 0 7 3 0 Nhµ hµng 2 2 0 0 0 2 0 2 0 0 Tæng 26 9 15 2 6 20 0 13 13 0 Qua ®iÒu tra cho thÊy nguyªn nh©n lµm ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn cña ®èi t­îng häc sinh - sinh viªn lµ thiÕu nhËn thøc, kh«ng biÕt ho¹t ®éng cña hä g©y nguy h¹i vµ kh«ng biÕt bÞ cÊm ®o¸n. 3.2.2. ¶nh h­ëng cña c¸c dù ¸n ®· vµ ®ang x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô cho ho¹t ®«ng du lÞch còng nh­ trong c«ng t¸c b¶o tån ®Õn m«i tr­êng ë VQG Xu©n Thuû. Nh×n chung viÖc quy ho¹ch x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô cho du lÞch lµ ®iÒu cÇn thiÕt ë VQG Xu©n Thuû. Song viÖc x©y dùng khã tr¸nh khái lµm ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn ®iÒu nµy m©u thuÉn víi b¶o tån. Trong thùc tÕ viÖc x©y dùng ®­êng x¸ phôc vô nhu cÇu ®i l¹i cho ho¹t ®éng du lÞch còng nh­ trong c«ng t¸c b¶o tån ®ang diÔn ra gi÷a vïng tù nhiªn gÇn nh­ nguyªn sinh, mét hÖ sinh th¸i cÇn ®­îc b¶o vÖ. MÆt kh¸c ®Ó x©y dùng ®­êng nh­: Trong ®ã cã ®­êng (réng 4m - dµi 400 m) tõ ®iÓm xuÊt ph¸t b¾t ®Çu tõ khu trung t©m vµ ®iÓm cuèi lµ rõng th«ng. Ngoµi ra cßn nhiÒu con ®­êng ch¹y ch¹y trong khu b¶o tån khiÕn cho mét diÖn tÝch rõng bÞ mÊt. HiÖn t¹i trªn rõng th«ng vµ trªn c¸c cån ch­a cã kÕ ho¹ch x©y dùng nh­ng trong thùc tÕ nã ®· vµ ®ang diÔn ra thµnh c¸c con ®­êng nhá bëi cã nhiÒu ng­êi ®i l¹i (kh¸ch du lÞch, th¨m quan, nghiªn cøu vµ c¶ ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng) t¹o thµnh ®­êng víi chiÒu réng kho¶ng 1m ®Õn 1.5m. §Æc biÖt h¬n c¶ nh÷ng con ®­êng bé ®· vµ ®ang x©y dùng ë vïng ®Öm nã ®· vµ ®ang g©y ra thay ®æi mét sè sinh c¶nh. Nh÷ng ph©n tÝch trªn cho thÊy khi x©y dùng nh÷ng con ®­êng nµy c¸c loµi thùc vËt bÞ t¸c ®éng râ nÐt do kÕt qu¶ ph¸t quang më ®­êng. §iÒu nµy khã tr¸nh khái lµm mét sè diÖn tÝch rõng bÞ thay ®æi vµ mÊt keo theo lµ ¶nh h­ëng ®Õn ®éng vËt, ®e däa ®Õn hoµn c¶nh sèng. Ngoµi ra, sù di chuyÓn kiÕm ¨n cña mét sè loµi ®éng vËt bÞ thu hÑp còng nh­ mèi quan hÖ gi÷a chóng trong sinh th¸i bÞ ¶nh h­ëng còng cã khi bÞ c¾t ®øt. MÆt kh¸c sù ®i l¹i, l­u th«ng cña dßng ng­êi trªn ®­êng khiÕn mét sè lo¹i ®éng vËt bÞ t¸c ®éng bëi tiÕng ån. Ngoµi ra, cßn mét sè dù ¸n x©y dùng ch­a hîp lý ®iÓn h×nh lµ nh÷ng n¨m tr­íc chÝnh quyÒn ®Þnh lµm cÇu qua s«ng Väp nh­ng kinh phÝ qu¸ lín (kho¶ng 7 tû ®ång) nªn ®µnh chuyÓn sang lµm ®Ëp, ban ®Çu cã vÎ kh¶ thi, nh­ng sau míi thÊy hËu qu¶ cña nã. Khi ®Ëp ng¨n n­íc ngät tõ s«ng Hång vµo vµ kh«ng ®Èy n­íc mÆn ra ®­îc. Víi ®é mÆn nhiÔm mÆn lín kh«ng c©y nµo tån t¹i ®­îc trõ lau, sËy, cãi... trong khi vïng ®Öm bªn ngoµi kh«ng nu«i ®­îc loµi thuû s¶n cã gi¸ trÞ cao. §iÒu nµy ®· chøng tá r»ng dù ¸n nµy ®· thÊt b¹i c¶ vÒ kinh tÕ lÉn sinh th¸i (nguån t­ liÖu lÊy tõ Internet). 3.2.3. Nh÷ng ¶nh h­ëng kh¸c. V­ên quèc gia Xu©n Thuû kh«ng chØ hÊp dÉn du kh¸ch bëi ®Þa h×nh cã s«ng, biÓn vµ khÝ hËu trong lµnh m¸t mÎ mµ VQG Xu©n Thuû cßn hÊp dÉn du kh¸ch, bëi tÇng tµi nguyªn ®éng thùc vËt v« cïng phong phó vµ ®a d¹ng. Qua ®iÒu tra kh¸ch ®Õn ®Çy chñ yÕu tõ c¸c ®« thÞ bëi vËy hä ®Õn ®©y víi môc ®Ých ®Ó tr¸nh ®i sù ån µo n¸o nhiÖt cña ®« thÞ. MÆt kh¸c, kh¸ch du lÞch ®Õn VQG Xu©n Thuû víi nhu cÇu nghØ d­ìng, ng¾m c¶nh vµ th­ëng thøc nh÷ng cña ngon vËt l¹ mµ thiªn nhiªn ban tÆng cho vïng nµy, ngoµi ra nh÷ng s¶n phÈm d©n tù trång, ch¨n nu«i ®­îc nh­: t«m, c¸, cua.... TÊt c¶ nh÷ng yªu cÇu cña du kh¸ch ë ®©y ®· ®­îc ®¸p øng kh¸ tèt, tõ ®ã ta kh¼ng ®Þnh r»ng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch còng nh­ ®êi sèng cña nh©n d©n quanh vïng nhiÒu hé d©n ®· vµ ®ang nu«i trång thuû h¶i s¶n (200 ®Çm t«m, ao hå), ch¨n th¶ tr©u, bß, dª vµo trong khu nghiªm ngÆt biÓu hiÖn ë b¶ng sau. Loµi Tæ chøc, c¸ nh©n Tr©u (con) Bß (con) Dª (con) Tr¹m biªn phßng ë Cån Lu 0 10 15 C¸c hé trong lµng 45 40 25 Qua pháng vÊn mét sè ng­êi d©n cho biÕt: Bß, dª trªn hä th­êng th¶ vµo buæi s¸ng vµ tèi míi cho vÒ cßn tr©u th¶ sau khi vô cÇy cÊy song vµ cho vÒ khi cµy cÊy ®Õn. §iÒu nµy ®· g©y nhiÒu ¶nh h­ëng ®Õn c¶nh quan m«i tr­êng vµ hÖ thùc vËt ë khu vùc. Ngoµi ra kh¸ch ®Õn khu VQG Xu©n Thuû rÊt thÝch ¨n nh÷ng loµi thuû s¶n mµ d©n nu«i vµ b¾t, ®iÒu nµy ®· vµ ®ang thóc ®Èy ng­êi d©n tham gia vµo ®¸nh b¾t thuû s¶n ë khu vùc nghiªn ngÆt nh»m phôc vô nhu cÇu cña c¶ kh¸ch vµ nh©n d©n. NhËn xÐt chung Du lÞch ®· vµ ®ang trë thµnh mét nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong ®êi sèng x· héi ë n­íc ta. Ho¹t ®éng du lÞch ®ang ®­îc chó träng vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ lµ ngµnh c«ng nghiÖp kh«ng khãi. Nã kh«ng chØ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ cßn lµ ®ßn bÈy thóc ®Èy c¸c ngµnh kh¸c vµ lµ nhÞp cÇu h÷u nghÞ gi÷a c¸c quèc gia, t¹o thªm nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng .... Bªn c¹nh nh÷ng lîi Ých do sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ sù ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ë c¸c khu du lÞch nãi chung, VQG Xu©n Thuû nãi riªng ph¶i chÞu søc Ðp vÒ m«i tr­êng tù nhiªn mµ ho¹t ®éng du lÞch ®em l¹i nh­: - L­îng r¸c th¶i do kh¸ch du lÞch ®Õn VQG Xu©n Thuû th¶i ra sÏ g©y « nhiÔm m«i tr­êng sinh th¸i. - TiÕng ån lµm x¸o trén ®êi sèng tÜnh lÆng cña ®éng vËt, ®Æc biÖt lµ chim. - Ph¸t quang th¶m thùc vËt ®Ó lµm lèi ®i. §Æc biÖt chñ tr­¬ng cña huyÖn Giao Thuû vµ tØnh Nam §Þnh kÕt hîp víi c¸c ngµnh kh¸c ®· vµ ®ang x©y dùng dù ¸n më nh÷ng con ®­êng th¨m quan xung quanh hoÆc trong V­ên quèc gia ®Ó kh¸ch du lÞch cã ®iÒu kiÖn ®i l¹i thuËn tiÖn ®Ó dÔ dµng quan s¸t chim vµ sinh c¶nh. Nh­ vËy, diÖn tÝch cña khu b¶o tån, th¶m thùc vËt sÏ bÞ t¸c ®éng vµ ¶nh h­ëng hoÆc ph¸ bá ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh nh­: chßi ng¾m chim, b·i thuyÒn.... Khi cã ®­êng ®i l¹i dÔ dµng l­îng kh¸ch t¨ng lªn sÏ lµm cho ®éng vËt, ®Æc biÖt lµ chim n­íc n¬i ®©y ¶nh h­ëng ®Õn n¬i tró ngô ph¶i di c­ ®Õn níi kh¸c yªn tÜnh h¬n, tõ ®ã lµm gi¶m sè l­îng chim quý hiÕm. H¬n thÕ n÷a, khi VQG Xu©n Thuû lµ ®iÓm hÊp dÉn thu hót nhiÒu kh¸ch khi ®ã BQL l¹i thªm mét ¸p lùc míi lµ du kh¸ch ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c b¶o tån. Ch­¬ng IV: §Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng. 4.1. Dù b¸o l­îng kh¸ch vµ thu nhËp du lÞch cña VQG Xu©n Thñy. 4.1.1. C¸c c¨n cø ®Ó dù b¸o. Dù b¸o møc ®é t¨ng tr­ëng cña c¸c chØ tiªu vÒ kh¸ch du lÞch, vÒ doanh thu du lÞch, gi¸ trÞ GDP, nhu cÇu vÒ c¬ së l­u tró, nhu cÇu lao ®éng cña du lÞch Xu©n Thñy ®­îc dùa trªn c¸c c¨n cø sau: - C¨n cø vµo hiÖn tr¹ng, møc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ch du lÞch ®Õn víi VQG Xu©n Thñy. Dù th¶o ®Þnh h­íng ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ë VQG Xu©n Thñy. - C¨n cø vµo vÞ trÝ tiÒm n¨ng ë VQG Xu©n Thñy trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch cña tØnh Nam §Þnh (2005 - 2010) - C¨n cø vµo quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tØnh Nam §Þnh 4.1.2. ¦íc tÝnh l­îng kh¸ch vµ thu nhËp cña VQG Xu©n Thñy. Tõ nh÷ng c¨n cø dù b¸o trªn vÒ l­îng kh¸ch du lÞch ®Õn víi c¸c vïng trong c¶ n­íc thêi kú 1995 - 2010 (quy ho¸ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam 1995 -2010) vµ thùc tÕ ph¸t triÓn du lÞch n¨m qua cña tØnh Nam §Þnh, cã thÓ nãi ­íc ®o¸n ®Õn n¨m 2005, l­îng kh¸ch ®Õn víi VQG Xu©n Thñy sÏ t¨ng nhanh c¶ vÒ chÊt l­îng vµ sè l­îng. §iÒu nay ®­îc kh¼ng ®Þnh qua nguån sè liÖu tõ "B¸o c¸o chuyªn ®Ò: §Þnh h­íng ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ë V­ên quèc gia Xu©n Thñy" (l­îng kh¸ch ®Õn V­ên quèc gia Xu©n Thñy ®¹t kho¶ng 3000 l­ît kh¸ch quèc tÕ vµ 20000 kh¸ch néi ®Þa, ®Õn n¨m 2010 c¸c con sè nµy sÏ ®¹t kho¶ng 10000 kh¸ch quèc tÕ vµ 50000 kh¸ch néi ®Þa). KÕt qu¶ nµy chØ ®¹t ®­îc nÕu cã sù ®Çu t­ ®ång bé cho ph¸t triÓn du lÞch ë toµn vïng nãi chung vµ cña tØnh Nam §Þnh còng nh­ khu du lÞch ë VQG Xu©n Thñy nãi riªng. Trong nh÷ng tr­êng hîp c¸c ®iÒu kiÖn phï hîp, l­îng kh¸ch ®Õn víi VQG Xu©n Thñy ®¹t ®­îc con sè trªn, còng theo tÝnh to¸n dù b¸o cña c¸c chuyªn gia, ­íc tÝnh thu nhËp du lÞch ë khu du lÞch xÏ t¨ng nhanh. C¸c tÝnh to¸n ®Ó ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho thÊy, trong tæng sè tiÒn thu nhËp tõ ho¹t ®éng du lÞch, phÇn thu nhËp ®­îc tÝch l¹i cho b¶o tån ph¶i chiÕm tõ 15- 20% tæng sè, tuú tõng khu vùc vµ s¶n phÈm du lÞch. Trong tr­êng hîp V­ên quèc gia Xu©n Thñy, víi tÝnh chÊt, tµi nguyªn vµ tÝnh nh¹y c¶m cña m«i tr­êng phÇn kinh phÝ nµy ®­îc lÊy tèi ®a lµ 20%. Cïng víi môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ lîi Ých cña céng ®ång, phÇn kinh phÝ tõ ho¹t ®éng du lÞch cÇn ®­îc chia cho céng ®ång dao ®éng trong ph¹m vi 20 - 30% tæng sè thu nhËp. Nh­ vËy, ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ë VQG Xu©n Thñy sÏ mang l¹i nguån thu nhËp cho céng ®ång d©n c­ vïng ®Öm 20% - 30% tæng thu nhËp. §©y lµ con sè kh«ng nhá ®èi víi mét vïng kinh tÕ thuÇn n«ng nhu khu vùc VQG Xu©n Thñy vµ lµ mét con sè thuyÕt phôc ®èi víi môc ®Ých c©n b»ng gi÷a khai th¸c vµ b¶o tån ë khu vøc nµy. 4.2. §Þnh h­íng ®Çu t­ ®Ó ph¸t triÓn du lÞch t¹i V­ên quèc gia Xu©n Thñy §Ó cã thÓ ph¸t huy ®­îc c¸c thÕ m¹nh tiÒm n¨ng, ®Èy m¹nh kinh tÕ x· héi nãi chung vµ du lÞch nãi riªng cña ®Þa ph­¬ng, cÇn cã chiÕn l­îc khuyÕn khÝch ®Çu t­ cho phï hîp nh­: - CÇn cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i + Ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch ph¶i ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng + Ho¹t ®éng du lÞch kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn tËp tôc sinh sèng cña c¸c loµi chim di c­, c¸c loµi sinh vËt b¶n ®Þa vµ m«i tr­êng. - KhuyÕn khÝch vµ hoan nghªng c¸c nhµ ®Çu t­ ph¸t triÓn DLST, ®Ó v­ên quèc gia lµ khu du lÞch sinh th¸i lý t­ëng t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña v­ên, ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn ho¹t ®éng DLST bÒn v÷ng, chÝnh quyÒn ®­a ra chÝnh s¸ch t«n träng, b¶o hé quyÒn lîi vµ lîi Ých hîp ph¸p cña tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh du lÞch, kh¸ch du lÞch theo quy chÕ cña luËt ph¸p ViÖt Nam vµ c«ng ­íc quèc tÕ. Mét v­ên quèc gia b¶o vÖ tèt cÇn cã sù tham gia tÝch cùc cña chÝnh quyÒn hç trî ban qu¶n lý trong viÖc l«i kÐo, khuyÕn khÝch sù tham gia cña céng ®ång vµo viÖc b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ ph¸t triÓn DLST. - CÇn tiÕp tôc duy tr×, t×m kiÕm, kªu gäi c¸c dù ¸n, c¸c nguån tµi trî tõ c¸c tæ chøc nh»m phôc vô b¶o tån, ®Ó ng­êi d©n cã c¬ héi tham gia vµ h­ëng lîi tõ c«ng t¸c b¶o tån. Nh­ vËy, míi mong muèn ng­êi ®©n tham gia tÝch cùc vµo c«ng t¸c b¶o tån vµ ph¸t triÓn DLST. 4.2.1. N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm du lÞch. §Ó khai th¸c ®­îc thÕ m¹nh cña DLST nh­ng ®ång thêi b¶o vÖ ®­îc m«i tr­êng vµ tµi nguyªn cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng. ¦u tiªn hµng ®Çu lµ ®Çu t­ ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng mét c¸ch hîp lý, ®¶m b¶o ®óng yªu cÇu cña c¶nh quan vµ tiªu chuÈn kü thuËt b¶o vÖ m«i tr­êng. C¸c môc tiªu ­u tiªn ®Çu t­ gåm: - HÖ thèng giao th«ng ®­êng bé vµ ®­êng thñy - X©y dùng bÕn thuyÒn - Chßi quan s¸t chim Ngoµi ra, ®Ó kÐo dµi thêi gian l­u tró cña kh¸ch du lÞch khi ®Õn ®©y, n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­, cÇn x©y dùng c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ nh»m ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm du lÞch. 4.2.2. Tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o du lÞch. §©y lµ mét lÜnh vùc cßn kh¸ yÕu kÐm trong ho¹t ®éng du lÞch ë VQG Xu©n Thñy. HÇu nh­ c¸c tæ chøc ë ®©y kh«ng chó träng ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o du lÞch cña m×nh. V× vËy, cÇn cã c¸c biÖn ph¸p xóc tiÕn, qu¶ng c¸o cho DLST VQG Xu©n Thuû,cô thÓ: + x©y dùng Wbsite VQG Xu©n Thuû víi nh÷ng th«ng tin vÒ c¸c hÖ sinh th¸i còng nh­ s¶n phÈm du lÞch sinh th¸i, qu¶ng b¸ b»ng h×nh ¶nh vÒ VQG. + X©y dùng vµ ph¸t tr×nh c¸c tê gÊp c¶ tiÕng ViÖt, tiÕng Anh, tiÕng NhËt, tiÕng Ph¸p... giíi thiÖu chung vÒ khu du lÞch sinh th¸i VQG Xu©n Thuû còng nh­ giíi thiÖu c¸c tour du lÞch sinh th¸i, du lÞch sinh th¸i kÕt hîp víi du lÞch v¨n ho¸. + tham gia c¸c ch­¬ng tr×nh dù ¸n, héi th¶o khoa häc chuyªn ®Ò trong n­íc vµ quèc tÕ ®Ó t×m kiÕm c¬ héi ®Çu t­ më réng thÞ tr­êng ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i . 4.3. Nh÷ng gi¶i ph¸p cho ph¸t triÓn du lÞch t¹i VQG Xu©n Thuû. 4.3.1 C¬ së cho viÖc ®­a ra gi¶i ph¸p. - dùa vµo b¶n chÊt cña du lÞch sinh th¸i vµ môc tiªu qu¶n lý cña VQG Xu©n Thuû: B¶n chÊt cña DLST mèi liªn hÖ cña nã vµ vai trß víi môc tiªu b¶o tån, hç trî céng ®ång lµ nh÷ng c¬ së khoa häc cho viÖc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch. Do ®ã, c¸c ho¹t ®éng du lÞch cÇn ph¶i t«n träng c¸c môc tiªu qu¶n lý cña VQG ®· quy ®Þnh nh­ sau. + B¶o vÖ c¸c khu c¶nh quan vµ tù nhiªn cã tÇm quan träng quèc tÕ nh»m phôc vô cho môc ®Ých du lÞch, vui ch¬i gi¶i trÝ gi¸o dôc... + duy tr× bÒn v÷ng tr¹ng th¸i tù nhiªn, ®¶m b¶o tÝnh ®a d¹ng vµ bÒn v÷ng cña hÖ sinh th¸i. Duy tr× c¸c ®Æc tÝnh thÈm mü, ®Þa m¹o vµ sinh th¸i nh»m ®¶m b¶o ®óng quy ho¹ch + Cho phÐp kh¸ch tham quan víi môc ®Ých gi¸o dôc, v¨n ho¸ vµ gi¶i trÝ + Lo¹i trõ vµ ng¨n chÆn sù khai th¸c hay c¸c hµnh ®éng tr¸i víi môc ®Ých ®· quy ®Þnh cña v­ên + Chó ý ®Õn nhu cÇu ®Þa ph­¬ng bao gåm c¶ viÖc sö dông tµi nguyªn l©u dµi vµ kh«ng g©y ¶nh h­ëng cã h¹i ®Õn môc tiªu qu¶n lý - Thùc tr¹ng ph©n khu du lÞch VQG Xu©n Thuû - Thùc tr¹ng sinh sèng cña ng­êi d©n vµ nhu cÇu cña céng ®ång - Thùc tr¹ng c¬ së h¹ tÇng vµ du lÞch VQG Xu©n Thuû - KÕ ho¹ch ph¸t triÓn qu¶n lý VQG C¸c gi¶i ph¸p mµ t¸c gi¶ ®­a ra nh»m kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i cña ho¹t ®éng du lÞch VQG Xu©n Thuû sang mét ho¹t ®éng du lÞch phï hîp h¬n võa ®¸p øng ®­îc môc tiªu b¶o tån cña VQG võa l«i kÐo sù tham gia cña ng­êi d©n, ®ã lµ lo¹i h×nh DLST. 4.3.2 Nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ: - Ph¸t triÓn DLST ph¶i ®¶m b¶o tÝnh bÒn v÷ng: §Ó cã thÓ ph¸t huy ®­îc c¸c thÕ m¹nh tiÒm n¨ng, thóc ®Èy kinh tÕ x· héi nãi chung vµ du lÞch sinh th¸i ë VQG Xu©n Thuû nãi riªng, cÇn cã chiÕn l­îc ®Çu t­, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cho hîp lý. §èi víi DLST ë VQG Xu©n Thuû cÇn tËp trung quy ho¹ch theo c¸c dù ¸n ®· nãi ë trªn. - Gi¸o dôc tuyªn truyÒn: §Ó ho¹t ®éng du lÞch ph¸t triÓn VQG Xu©n Thuû cÇn ph¶i qu¶ng b¸, ®­a c¸c th«ng tin qu¶ng b¸ nªn c¸c th«ng tin ®¹i chóng, tham gia mäi ho¹t ®éng, héi th¶o vÒ du lÞch ®Ó thu hót thÞ tr­êng kh¸ch du lÞch vµ dù ¸n ®Çu t­ . Song song víi ph¸t triÓn DLST cÇn cã gi¸o dôc tuyªn truyÒn - gi¸o dôc tuyªn truyÒn cho kh¸ch ®Æc biÖt lµ kh¸ch néi ®Þa chÊp hµnh nh÷ng néi quy ë VQG Xu©n Thuû th«ng qua tê gÊp vµ h­íng dÉn viªn du lÞch. Ngoµi ra, cÇn ph¶i tuyªn truyÒn gi¸o dôc nh©n d©n ®Þa ph­¬ng hiÓu vai trß cña m«i tr­êng tù nhiªn tõ ®ã l«i kÐo cã sù tham gia, gi¸o dôc hä b»ng c¸ch dÔ hiÓu, dÔ nhí, th«ng qua h×nh ¶nh vµ c¸c ®oµn thÓ trong x· héi: thanh niªn, phô n÷, ®oµn viªn .... - Gi¶i ph¸p vÒ l«i kÐo sù tham gia cña céng ®ång vµo ho¹t ®éng du lÞch: + T­ vÊn vµ ®éng viªn céng ®ång ®Þa ph­¬ng tham gia vµo c¸c dù ¸n DLST ë VQG Xu©n Thuû. Céng ®ång ®Þa ph­¬ng cã thÓ thÓ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng sau: Quy ho¹ch dù ¸n DLST nh­ ®iÒu tra kh¶o s¸t, gãp ý kiÕn x©y dùng kÕ ho¹ch ®Ò xuÊt c¸c ph­¬ng ¸n thùc hiÖn X©y dùng h¹ tÇng c¬ së: lµm ®­êng, ph¸t quang ®­êng mßn, x©y dùng nhµ nghØ vµ c¸c c¬ së vui tr¬i gi¶i trÝ... Tham gia cung cÊp dÞch vô ¨n uèng, b¸n hµng l­u niÖm. Ho¹t ®éng nµy kÐo theo sù tham gia cña nhiÒu ng­êi vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ch¨n nu«i, trång trät, ph¸t triÓn v­ên c©y ¨n qu¶ vµ s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ. Tham gia vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch, tr«ng coi vµ söa chöa c¸c ph­¬ng tiÖn ®i l¹i cña kh¸ch + T¨ng c­êng gi¸o dôc ®µo t¹o vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng tù nhiªn cho thÕ hÖ trÎ cña ®Þa ph­¬ng th«ng qua nhµ tr­êng Tãm l¹i: VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ng­êi d©n ®­îc lîi g× tõ DLST? Tr­íc hÕt hä ®­îc h­ëng trùc tiÕp tõ ho¹t ®éng nªu trªn, c¸c dù ¸n du lÞch nªn ­u tiªn dµnh cho d©n ®Þa ph­¬ng cµng nhiÒu c¬ héi tham gia cµng tèt tõ ®ã lµm gi¶m t¸c ®éng cña hä ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn ë VQG Xu©n Thuû. Bªn c¹nh viÖc sö dông lîi nhuËn thu ®­îc tõ DLST ®Ó bï ®¾p cho c«ng t¸c b¶o tån nªn dµnh mét phÇn ®Ó ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh phóc lîi cho c«ng ®ång ®Þa ph­¬ng nh­: §iÖn, tr­êng häc, ®­êng, ý tÕ hoÆc kh«i phôc c«ng tr×nh vµ ho¹t ®éng v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng. 3.4. §Ò xuÊt x©y dùng c¸c tour DLST, du lÞch v¨n ho¸ trong ph¹m vi tØnh Nam §Þnh. 3.4.1. x©y dùng c¸c tour. Tour thø nhÊt: Hµ Néi - §Òn TrÇn - Thµnh Phè Nam §Þnh - chïa Cæ LÔ - quª h­¬ng cè tæng bÝ th­ Tr­êng Chinh - VQG Xu©n Thuû - lµng dÖt cãi TriÒu H¶i - Chïa Keo Hµnh ThiÖn - nhµ thê Phó Nhai - lµng hoa §iÒn X¸ - Hµ Néi. Tour thø hai: Hµ Néi - Mé «ng TrÇn TÕ X­¬ng, tuîng ®µi H­ng §¹o V­¬ng TrÇn Quèc TuÊn - §Òn, quª h­¬ng NguyÔn HiÒn - chïa Cæ LÔ -VQG Xu©n Thuû - chïa Keo Hµnh ThiÖn - th¨m lµng nghÒ m©y tre ®an xuÊt khÈu Nam Hång- Hµ Néi. Tour thø ba: Hµ Néi - ®Òn TrÇn - chïa Phæ Minh - quª h­¬ng «ng Tr­êng Chinh - VQG Xu©n Thuû - chïa Keo Hµnh ThiÖn - nhµ thê phó Nhai - th¨m lµng nghÒ ®an mµnh Nam X¸ - Hµ Néi. Tour thø bèn: Hµ Néi - quª h­¬ng «ng NguyÔn HiÒn - chïa Cæ LÔ - chïa Keo Hµnh ThiÖn - VQG Xu©n Thuû - quª h­¬ng cè tæng bÝ th­ Tr­êng Chinh - b·i biÓn QuÊt L©m - lµng trång d©u nu«i t»m Nam Th¾ng. 3.4.2 M« t¶ mét tour du lÞch Hµ Néi Xu©n Thuû( tour thø nhÊt 03 ngµy 02 ®ªm). Ngµy thø nhÊt : Tõ 7h 00/: ®oµn kh¸ch khëi hµnh tõ Hµ Néi ®i theo quèc lé 1A qua thÞ x· Phñ Lý, tõ Phñ Lý quý kh¸ch ®i theo quèc lé 21 kho¶ng 30 km sÏ ®Õn khu di tÝch ®Òn TrÇn - chïa Ph¸p. V­¬ng triÒu TrÇn lµ mét trong nh÷ng triÒu ®¹i h­ng thÞnh vµo bËc nhÊt trong lÞch sö phong kiÕn ViÖt Nam g¾n liÒn víi nh÷ng tªn tuæi lÉy lõng cña c¸c danh nh©n: TrÇn H­ng §¹o, TrÇn Quang Kh¶i, TrÇn NhËt DuËt, TrÇn Quèc To¶n... nh÷ng ng­êi cã c«ng lín trong cuéc ®Êu tranh chèng qu©n x©m l­îc b¶o vÖ tæ quèc thÕ kû XIII. §Ó t­ëng nhí c«ng ¬n bËc tiÒn bèi nhiÒu c«ng tr×nh kiÕn tróc nh­ ®Òn, chïa, l¨ng, miÕu ®· ®­îc x©y dùng trªn nÒn cung ®iÖn x­a, trong ®ã cã nh÷ng c«ng tr×nh tån t¹i h¬n 7 thÕ kû t¹o lªn quÇn thÓ di tÝch mang ®Ëm dÊu Ên v¨n ho¸ TrÇn mµ d©n gian th­êng gäi lµ ®Òn TrÇn Chïa Th¸p. N¬i ®©y cßn l­u gi÷ nhiÒu hiÖn vËt lÞch sö quý cã gi¸ trÞ nh­ gèm sø, ®å ®ång, ®å tr¹m kh¾c gç, tr¹m kh¾c ®¸... cùc kú tinh x¶o ph¶n ¸nh gi¸ trÞ v¨n ho¸, tinh thÇn vµ ®¹o ®øc truyÒn thèng cña n­íc §¹i ViÖt x­a. §Õn víi khu di tÝch lÞch sö v¨n ho¸ TrÇn tham dù lÔ héi ®Òn TrÇn, ®Òn Cè Tr¹ch thê H­ng §¹o V­¬ng TrÇn Quèc TuÊn, th¨m ®Òn B¶o Léc, l¨ng mé t­îng ®µi TrÇn H­ng §¹o... du kh¸ch cßn ®­îc th­ëng thøc ©m ®iÖu ngät ngµo cña ChiÕu ChÌo Nam, h­¬ng vÞ thanh tao cña chuèi ngù §¹i Hoµng, vÞ ngät cña b¸nh gai, kÑo S×u Ch©u, b¸nh nh·n lµ nh÷ng s¶n vËt ®Æc s¾c chØ cã ë Non C«i - S«ng VÞ míi cã. Tõ 11h00/ - 13h30/ du kh¸ch lªn xe tíi thµnh phè Nam §Þnh nghØ tr­a t¹i ®©y. Tõ 13h30/ chiÒu xe ®­a du kh¸ch ®Õn th¨m chïa cæ LÔ: Tõ thµnh phè Nam §Þnh, qua cÇu §ß Quan trªn s«ng §µo, ®i theo quèc lé 21 kho¶ng 15 km lµ tíi ®Òn Cæ LÔ qua mét c©y cÇu nhá rÏ ph¶i kho¶ng 200m lµ ®Òn chïa. §Õn ®©y quý kh¸ch sÏ ®­îc tham quan th¸p Cöu PhÈm Liªn Hoa, th¸p cã 12 tÇng, tÇng ®Õ th¸p cã 8 mÆt ®Æt trªn l­ng mét con rïa rÊt lín h­íng vµo chïa, trong lßng th¸p cã mét trô cét lín víi 60 bËc thang tõ ®Õ th¸p lªn ®Õn ®Ønh th¸p theo h×nh xo¸y ch«n èc. Tíi khu chïa chÝnh ë gi÷a sµn chïa cã qu¶ chu«ng 9 tÊn cao 3,2 m ®­îc ®óc vµo n¨m 1936. Toµ Th­îng §iÖn cã t­îng PhËt ThÝch Ca cao 4m vµ réng 3,5m b»ng gç s¬n son thiÕp vµng. Nhµ thê cã pho t­îng Ph¹m Quang Tuyªn, ngoµi thê phËt chïa cßn thê Thiªn S­ NguyÔn Minh Kh«ng. N¬i ®©y cßn nhiÒu di vËt v¨n ho¸ quý hiÕm nh­ §¹i Hång Chung, mét trèng §ång thêi Lý vµ mét tói tªn ®ùng ®ång. 15h00/ chiÒu: du kh¸ch lªn xe xu«i theo ®­êng 21, qua cÇu L¹c QuÇn rÏ tr¸i kho¶ng 6 km lµ ®Õn nhµ l­u niÖm cè tæng bÝ th­ Tr­êng Chinh t¹i th«n Hµnh ThiÖn x· Xu©n Hång, huyÖn Xu©n Tr­êng. §Õn ®©y du kh¸ch ®­îc tham quan n¬i sinh ra vµ lín lªn cña cè tæng bÝ th­ Tr­êng Chinh 16h00/ du kh¸ch ®i xu«i xuèng Giao Thuû kho¶ng 40 km lµ ®Õn VQG Xu©n Thuû. §©y lµ ®iÓm dõng ch©n c¬ b¶n cña toµn bé chuyÕn ®i, c¸c ho¹t ®éng diÔn ra ë ®iÓm nµy gi÷ vai trß chñ ®¹o cña toµn bé tour. T¹i ®©y quý kh¸ch cã c¬ héi ®­îc ng¾m nh÷ng c¶nh thiªn nhiªn tuyÖt ®Ñp cña buæi chiÒu khi hµng ®µn chim víi hµng tr¨m loµi kh¸c nhau quay trë vÒ. Kh«ng nh÷ng thÕ, du kh¸ch cßn cã thÓ quan s¸t c¸c loµi chim quý hiÕm trªn thÕ giíi, hµng n¨m chØ di tró t¹i ®©y vµo mïa ®«ng nh­ Cß Th×a, Cho¾t Má Th×a, GiÊy Sen... Trong buæi tèi, du kh¸ch sÏ ®­îc th­ëng thøc nh÷ng mãn ¨n ®­îc chÕ biÕn tõ h¶i s¶n, nguån thùc phÈm vèn rÊt ngon vµ s½n cã ë ®©y. Du kh¸ch nghØ qua ®ªm ë ®©y t¹i nhµ nghØ sinh th¸i trong vïng ®Öm VQG hoÆc trong c¸c nhµ d©n bªn c¹nh VQG. Ngµy thø 2 : Tõ 5h 00/ ®Õn 8h00/ du kh¸ch quan s¸t chim vµ ng¾m c¶nh b×nh minh lªn. Tõ 8h 00/ ®Õn 10h 00/ du kh¸ch di ®i thuyÒn sang lµng triÒu h¶i thuéc huyÖn TiÒn H¶i - Th¸i Binh ®Õn th¨m lµng nghÒ dÖt næi tiÕng. Do sîi ®­îc se, mÒm dÔ giÆt, tho¸t n­íc nhanh, tr¶i dµi m¸t vÒ mïa hÌ, trang trÝ ®Ñp rÊt ®­îc kh¸ch ­a chuéng. 10h00 du kh¸ch ®i thuyÒn vÒ V­ên quèc gia Xu©n Thuû 11h00 du kh¸ch ¨n tr­a t¹i V­ên quèc gia Xu©n Thuû 13h 30 du kh¸ch ®i thuyÒn vµ ®i bé th¨m quan ®Çm t«m cña n­íc lî quanh khu vùc VQG. Th¨m th¶m thùc vËt réng chõng 7100 ha lµ khu qu¶n lý theo c«ng ­íc RAMSAR ®Çu tiªn còng lµ duy nhÊt cña ViÖt Nam cho ®Õn nay. 16h 00/ du kh¸ch l¹i ®­îc quan s¸t chim vÒ buæi chiÒu. 18h 00 du kh¸ch ¨n tèi vµ nghØ t¹i V­ên quèc gia Xu©n Thuû. Ngµy thø: 3. ¡n s¸ng vµ ng¾m c¶nh buæi s¸ng t¹i VQG ®Õn 10 giê 10h00 lªn xe ®i th¨m chïa Keo Hµnh ThiÖn thuéc lµng Hµnh ThiÖn, x· Xu©n Hång, huyÖn Xu©n Tr­êng (kho¶ng 20km). Chïa ®­îc x©y dùng theo kiÓu “Néi nhÞ céng, ngo¹i thÊt quèc” trªn diÖn tÝch 5 mÉu B¾c bé. Chïa cã quy m« bÒ thÕ víi 13 d·y nhµ dµi kho¶ng 121 gian t¹o thµnh nh÷ng côm kiÕn tróc hµi hoµ, c©n ®èi. Chïa cßn gi÷ ®­îc nhiÒu m¶ng ch¹m kh¾c mang ®Ëm phong c¸ch thêi HËu Lª vµ nhiÒu cæ vËt, cæ th­ cã gi¸ trÞ nh­: sËp thê, t­îng ®µi ph¸p thiªn s­ Kh«ng Lé b»ng ®ång, chu«ng, bia bÝ, c©u ®èi vµ c¸c s¾c ph«ng cña nhiÒu triÒu ®¹i. 11h 30/ nghØ tr­a t¹i chïa víi mã ¨n chay 13h 00 ®Õn th¨m nhµ thê Phó Nhai (kho¶ng 8km) ®©y lµ nhµ thê ®Ñp nhÊt vµ lín nhÊt ë §«ng Nam ¸. 14h 30/ kh¸ch ®Õn th¨m lµng hoa §iÒn X¸ (VÞ Khª) th¨m c¸c loµi hoa vµ c©y c¶nh. §Õn ®©y kh¸ch cã thÓ mua ®­îc nh÷ng c©y c¶nh, c¸c loµi hoa ®Ñp cña lµng hoa §iÒn X¸. 15h30/ chiÒu du k¸ch lªn xª vÒ Hµ néi. KÕt thóc chuyÕn ®i. PhÇn III: kÕt luËn, tån t¹i vµ kiÕn nghÞ 1. KÕt luËn Qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu mét c¸ch tæng hîp vÒ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch vµ hiÖn tr¹ng ho¹t ®éng du lÞch ë V­ên quèc gia Xu©n Thuû ®· vµ ®ang g©y ra ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn, t¸c gi¶ cã mét sè kÕt luËn sau. - KÕt qu¶ ph©n tÝch ®iÒu kiÖh tù nhiªn, tµi nguyªn ®éc ®¸o kÕt hîp víi hiÖn tr¹ng ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i ë VQG Xu©n Thuû cho thÊy: tiÒm n¨ng du lÞch ë ®©y rÊt lín, n¬i ®©y cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng ®­îc s¶n phÈm du lÞch ®Æc s¾c, gi¸ trÞ cao. Tuy nhiªn, hiÖn tr¹ng du lÞch ë ®©y ch­a xøng víi tiÒm n¨ng vèn cã ë khu vùc. C¸c ®iÒu kiÖn hç trî cho ph¸t triÓn nh­ c¬ së h¹ tÇng vµ c¬ së kü thuËt ch­a cã hoÆc cã víi sè l­îng thÊp, dÞch vô qu¸ Ýt, chÊt l­îng ch­a ®¶m b¶o. C¸c ch­¬ng tr×nh du lÞch sinh th¸i míi chØ dùng l¹i ë c¸c môc ®Ých th¨m quan, ngiªn cøu vµ t×m hiÓu hÖ sinh th¸i tù nhiªn cßn ®Õn víi môc ®Ých nghiªn cøu cßn rÊt Ýt. Cc¸c ho¸t ®éng cßn ®¬n ®iÖu, ch­a cã sù hÊp dÉn kh¸ch du lÞch sinh th¸i. - Tuy hiÖn tr¹ng ho¹t ®éng du lÞch ë ®©y ch­a hoµn toµn xøng víi tiÒm n¨ng vèn cã cña khu vùc. Song ho¹t ®éng du lÞch còng g©y ra ¶nh h­ëng ban ®Çu nh­: + Ho¹t ®éng du lÞch ¶nh h­ëng ®Õn thùc vËt + Ho¹t ®éng du lÞch ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng cña ®éng vËt + Ho¹t ®éng du lÞch ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng c¶nh quan Mµ ®èi t­îng t¸c ®éng chÝnh lµ løa tuæi häc sinh, sinh viªn víi h×nh thøc t¸c ®éng lµ bÎ cµnh, ng¾t l¸ vµ tiÕng ån ... Víi thùc tr¹ng trªn, ®Ó ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ë V­ên quèc gia nµy cßn rÊt nhiÒu viÖc cÇn ph¶i lµm. Tuy nhiªn, trong khu«n khæ luËn v¨n nµy, do ®iÒu kiÖn kh«ng cho phÐp nªn ®Ò tµi chØ ®­a ra mét sè ®Ò xuÊt mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n nh­ ®· nªu ë trªn. 2. tån t¹i bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ vµ ®ãng gãp tªn ®Ò tµi cßn cã mét sè tån t¹i cÇn kh¾c phôc sau: - §Ò tµi míi chØ x¸c ®Þnh ®­îc ®èi t­îng t¸c ®éng chÝnh lµ løa tuæi häc sinh - sinh viªn ch­a x¸c ®Þnh ®­îc thµnh phÇn kh¸c mét c¸ch râ rµng, chÝnh x¸c. - ViÖc x¸c ®Þnh t¸c ®éng cña ho¹t ®éng du lÞch ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn chØ ®Þnh tÝnh ch­a ®Þnh l­îng ®­îc víi c¸c tiªu chÝ cô thÓ. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã mét thíi gian nghiªn cøu cña nhiÒu lÜnh vùc, chuyªn m«n kh¸c nhau. H¬n n÷a n¨ng lùc vµ nguån tµi liÖu cßn h¹n chÕ còng nh­ vÊn ®Ò nghiªn cøu cßn míi lªn luËn v¨n cßn cã nh÷ng h¹n chÕ kh«ng tr¸nh khái. 3. KiÕn nghÞ ®©y thùc sù lµ mét vÊn ®Ò míi mÎ víi t¸c gi¶ lµ mét sinh viªn tr­êng §¹i häc L©m nghiÖp trong viÖc hiÓu biÕt kiÕn thøc vÒ du lÞch nãi chung. Nh×n chung, sau qóa tr×nh nghiªn cøu ¶nh h­ëng cña ho¹t ®éng du lÞch ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn ®Ò tµi cã mét sè kiÕn nghÞ sau: - cÇn cã nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo ®Ó ®¸nh gi¸ trùc tiÕp còng nh­ gi¸n tiÕp c¶ ®Þnh tÝnh lÉn ®Þnh l­îng - Néi dung cña ®Ò tµi kh«ng chØ nghiªn cøu trong ph¹m vi VQG Xu©n Thuû mµ cßn c¶ trªn VQG kh¸c ®Ó thÊy ®­îc møc ®é ¶nh h­ëng cña ho¹t ®éng du lÞch mét c¸ch toµn diÖn. TµI LIÖU THAM KH¶O. 1. Dù ¸n ViÖt Nam - Hµ Lan vÒ qu¶n lý tæng hîp d¶i ven bê “B¸o c¸o chuyªn ®Ò: §Þnh h­íng ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ë V­ên quèc gia Xu©n Thuû”. 2. Lª Anh TuÊn: LuËn v¨n tèt nghiÖp (2002) tr­êng §¹i häc L©m nghiÖp 3. Dù ¸n ViÖt Nam - Hµ Lan: Biªn b¶n vµ tµi liÖu häp tæ chuyªn gia ®a ngµnh vÒ tiÒm n¨ng DLST ®Êt ngËp n­íc ë ®ång b»ng s«ng Hång. 4. Së khoa häc m«i tr­êng: “B¸o c¸o ®Ò tµi, ®¸nh gi¸ m«i tr­êng vµ kÕt qu¶ 10 n¨m thùc hiÖn c«ng ­íc Ramsar ë khu b¶o tån thiªn nhiªn ®Êt ngËp n­íc Xu©n Thuû - Nam §Þnh”. 5. Lª V¨n Lanh, 1999 “Du lÞch sinh th¸i” 6. GS - TSKH Phan Nguyªn Hång: “X©y dùng chiÕn l­îc qu¶n lý vµ b¶o vÖ ®Êt ngËp n­íc vïng cöa s«ng ven biÓn” 7. Phan Nguyªn Hång vµ nnk, 1999 Rõng ngËp mÆn ViÖt Nam - Nxb N«ng NghiÖp 8. TrÇn Quèc B¶o,2000 “HÖ thèng rõng ®Æc dông ViÖt Nam vµ vÊn ®Ò DLSST” 9. TuyÓn tËp héi th¶o khoa häc: T¸c dông cña rõng ngËp mÆn trång ®èi víi ®a d¹ng sinh häc vµ céng ®ång ven biÓn (TP Nam §Þnh th¸ng 2 n¨m 2001) 10. Richard B. Primack, 1999: C¬ së sinh häc b¶o tån - Nxb khoa häc kü thuËt 11. Phan V¨n Khëi: DiÔn biÕn vµ t×nh tr¹ng ®¸nh b¾t h¶i s¶n vµ ®êi sèng cña ng­êi d©n trong vïng ngËp mÆn 12. NguyÔn Hoµng TrÝ - NguyÔn H÷u Thä: sù tham gia cña céng ®ång trong viÖc kh«i phôc, b¶o tån vµ qu¶n lý rõng ngËp mÆn vïng ven biÓn ®ång b»ng s«ng Hång. Phô biÓu Phô biÓu 01: Ghi kÕt qu¶ quan s¸t chim n¨m 2002. Stt Ngµy th¸ng Tªn ViÖt Nam Tªn khoa häc §Þa ®iÓm quan s¸t Sè l­îng 1 7 - 1 Cß Th×a Pletalea minor Giao Xu©n 3 2 27 - 1 cß Th×a (§µi Loan ) Pletalea minor §Çm B¶ng - TiÕn 42 3 28 - 1 CßTh×a (prirdlife ) Pletalea minor §Çm TiÕn 51 4 13 -1 CßTh×a ( Tø ph­¬ng ) Pletalea minor §Çm TiÕn 48 VÞt Má Th×a Anascty peata §Çm t«m 2 5 26 -3 CßTh×a Pletalea minor §Çm t«m 21 6 30 - 3 CßTh×a Pletalea minor §Çm t«m 35 7 1- 4 B¾t c« trãi cét Indiar Cuckoo RNM&phi loa 2 8 10 -7 Cß Lao Ên §é Printed Sstork §Çm t«m CN 12-18 9 7 - 8 Cãc biÓn ®en Fregata minor §Çmt «m CN 3 10 15 - 8 Cß ®en Dupetor flavicollis §Çm t«m CN 1 11 22 - 8 CßTh×a Pletalea minor ®Çu Cån Ng¹n 1 12 1 - 9 CßTh×a Pletalea minor §Çm B¶ng 12 13 5 - 9 DiÖc Lóa ardeapurpurea §Çm huyÖn uû 6 14 20 - 9 Vµng Anh Trung Quèc orulus chinesnis RNM 3 15 27 - 9 DiÖc ®en Ergetta sarca §Çm s¶n xuÊt 1 16 3 - 11 CßTh×a Pletalea minor Cån Ng¹n 23 Ngèng trêi Flatalea minor Cån Ng¹n 4 17 CßTh×a Pletalea minor Cån Ng¹n 65 Nguån ban qu¶n lý v­ên quèc gia Xu©n Thuû Phô biÓu 02: DiÔn biÕn c¸c lo¹i sinh c¶nh khu Ramsar - Xu©n Thuû Stt C¸c d¹ng sinh c¶nh Sè liÖu n¨m 1986 Sè liÖu n¨m 1998 DiÖn tÝch (m2) tû lÖ % DiÖn tÝch (m2) tû lÖ % 1 B·i bïn lÇy 24152910.8 48.9 43234781.92 21.58 2 Rõng trång phi lao 291352.17 0.58 1712814.85 2.79 3 Rõng ngËp mÆn sinh tr­ëng 14129081.87 28.13 4029481.73 6.57 4 Rõng ngËp mÆn non 2714860.95 5.4 3578233.81 5.83 5 §Çm t«m 4152679.7 8.27 27435983.73 44.74 6 Rõng ngËp mÆn trong ®Çm t«m 3386482.77 5.52 7 Cá lau sËy 1159691.7 3.03 1248393.13 2.04 8 §Êt c¸t biÓn 3268192.73 6.51 3485381.93 5.68 9 §Êt thæ c­ vµ ®Êt n«ng nghiÖp 3214375.81 5.24 Tæng 48868782.02 100 91325929.89 100 Nguån sè liÖu: LuËn v¨n tèt nghiÖp cña Lª Anh TuÊn (2002) Phô biÓu 03: So s¸nh khu hÖ chim cña VQG Xu©n Thñy víi c¸c VQG ë MiÒn B¾c Stt Khu hÖ chim Sè loµi TØ lÖ víi VQG Xu©n Thñy(%) TØ lÖ víi c¶ n­íc(%) 1 VQG Xu©n Thñy 181 100 21.85 2 VQG Ba BÓ 111 61.33 13.40 3 VQG Ba V× 113 62.44 13.65 4 VQG Tam §¶o 239 132.04 28.86 5 VQG C¸t Bµ 69 38.12 8.33 6 VQG Cóc Ph­êng 319 176.24 38.53 Nguån sè liÖu: LuËn v¨n tèt nghiÖp cña Lª Anh TuÊn(2002) Phô lôc Phô lôc 1: Nguyªn t¾c chØ ®¹o cho kh¸ch du lÞch sinh th¸i T«n träng v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng vµ kh«ng ®­a nÕp sèng thµnh thÞ vµo n¬i b¹n tíi Kh«ng l¹i qu¸ gÇn ®éng vËt hoang d· Kh«ng thu thËp ®éng thùc vËt ®­îc b¶o vÖ vµ bÞ ®e do¹ Kh«ng mua ®éng thùc vËt ®­îc b¶o vÖ vµ bÞ ®e do¹ hoÆc c¸c s¶n phÈm lµm tõ chóng. Mang r¸c th¶i cña b¹n vÒ nhµ vµ cè kh«ng lµm « nhiÔm m«i tr­êng ®Êt vµ n­íc. T×m hiÓu vÒ v¨n ho¸ vµ tù nhiªn cña khu du lÞch tr­íc khi b¹n ®Õn th¨m. Quan t©m ®Õn cuéc sèng ®êi th­êng vµ vÊn ®Ò m«i tr­êng th«ng qua chuyÕn ®i. Sèng gÇn gòi víi thiªn nhiªn vµ tiÕp thu lèi sèng thiªn nhiªn th«ng qua kinh nghiÖm cña chuyÕn ®i. Phô lôc 2: Nguyªn t¾c chØ ®¹o cho c¸c nhµ ®iÒu hµnh du lÞch sinh th¸i vµ c¸c h­íng dÉn viªn du lÞch. LËp kÕ ho¹ch chuyÕn ®i nh»m n©ng cÊp tõ du lÞch thiªn nhiªn lªn du lÞch mang tÝnh m«i tr­êng. Chän nh÷ng n¬i du lÞch s½n sµng tiÕp nhËn DLST. L¾ng nghe ý kiÕn cña c¸c nhµ du lÞch, tæ chøc b¶o tån phi chÝnh phñ còng nh­ céng ®ång ®Þa ph­¬ng trong giai ®o¹n quy ho¹ch. Kh«ng chÊp nhËn nhãm du lÞch lín h¬n 30 ng­êi. Tæ chøc ®Þnh h­íng cho kh¸ch du lÞch tr­íc chuyÕn ®i du lÞch. Thu n¹p h­íng dÉn viªn cã hiÓu biÕt vµ thùc hµnh vÒ DLST. Bè trÝ c¸c h­íng dÉn lµ ng­êi ®Þa ph­¬ng quen thuéc víi tù nhiªn vµ v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng cña khu du lÞch. Chän n¬i ¨n ë do ng­êi ®Þa ph­¬ng qu¶n lý vµ giãi thiÖu c¸c vËt l­u niÖm cã ý nghÜa vÒ m«i tr­êng cho kh¸ch du lÞch. KhuyÕn khÝch du kh¸ch tiÕp xóc víi d©n ®Þa ph­¬ng. Thu thËp nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt cña cäng ®ång ®Þa ph­¬ng còng nh­ du kh¸ch ®Ó t¸c ®éng trë l¹i c¸c cuéc du lÞch lÇn sau. Phô lôc 3: Nguyªn t¾c chØ ®¹o cho chñ nhµ trä. Chän n¬i thÝch hîp s®Ó lµm n¬I ¨n nghØ cho kh¸ch DLST. Lµm gi¶m tíi møc thÊp nhÊt nh÷ng t¸c ®éng nªn thiªn nhiªn vµ v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng khi lËp kÕ ho¹ch x©y dùng khu ¨n nghØ. H·y b¸m s¸t víi c¸c th«ng tin vÒ ¶nh h­ëng cña khu ¨n nghØ ®Õn m«i tr­êng xung quanh vµ phong c¶nh. Kh«ng cung cÊp nh÷ng ph­¬ng tiÖn hay dÞch kh«ng cÇn thiÕt. Gi¶i thÝch vÒ thiªn nhiªn vµ v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng cho du kh¸ch. Trao ®æi th«ng tin víi c¸c nhµ tù nhiªn häc ®Þa ph­¬ng, c¸c nhãm b¶o tån vµ ph­¬ng tiÖn gi¸o dôc nh­ trung t©m ®ãn kh¸ch. Cho kh¸ch ¨n nh÷ng mãn ¨n vµ b¸n cho hä nh÷ng mãn quµ lµm b»ng s½n cã cña ®Þa ph­¬ng. Tham gia vµo c¸c sù kiÖn vµ ho¹t ®éng gi¸o dôc liªn quan ®Õn b¶o tån thiªn nhiªn vµ g×n gi÷ v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng. Phô lôc 4: Nguyªn t¾c chØ ®¹o cho c¸c nhµ qu¶n lý VQG Xu©n Thuû - Nam §Þnh Nghiªn cøu vÒ søc chÞu ®ùng cña khu b¶o tån thiªn nhiªn ®Ó ®Æt ra sè l­îng du kh¸ch tèi ®a vµ kiÓm so¸t ®Ó phßng chèng sù sö dông qu¸ møc. H¹n chÕ nh÷ng hµnh vi cã t¸c ®éng xÊu ®Õn tù nhiªn vµ giíi thiÖu nh÷ng ho¹t ®éng cã t¸c ®éng nhá nhÊt ®Õn tù nhiªn. LËp ra mét hÖ thèng ®Ó lîi nhuËn tõ DLST ®­îc dïng cho viÖc b¶o vÖ c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn. ThiÕt lËp nh÷ng ph­¬ng tiÖn gi¸o dôc m«i tr­êng nh­ trung t©m ®ãn kh¸ch, c¸c ®­êng mßn thiªn nhiªn. Cung cÊp th«ng tin vµ néi dung gi¸o dôc m«i tr­êng liªn quan ®Õn tù nhiªn vµ v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng. Thu thËp hÖ thèng th«ng tin dÉn liÖu khoa häc vÒ sù qu¶n lý hÖ sinh th¸I vµ gi¸o dôc m«i tr­êng. Cung cÊp nh÷ng c¬ héi nghiªn cøu vµ ®µo t¹o cho nh÷ng nhµ ®Iòu hµnh vµ h­íng dÉn viªn du lÞch. Hç trî c¸c h¹ot ®éng gi¸o dôc m«i tr­êng do c¸c nhµ t×nh nguyÖn vµ tæ chøc t­ nh©n ®¶m nhËn. G¾n DLST vµo kÕ ho¹ch qu¶n lý VQG nh­ lµ mét bé phËn quan träng. Gi¸m s¸t c¸c ¶nh h­ëng qua l¹i cña du lÞch ®èi víi khu b¶o tån thiªn nhiªn vµ céng ®ång ®Þa ph­¬ng. ThiÕt lËp mét khu vùc mÉu vÒ DLST trong ph¹m vi VQG. MôC LôC