Luận văn Dân số và phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương

TX. Thủ Dầu Một phát triển theo hướng công nghiệp sạch, công nghệ cao gắn dịch vụ cao. Khu vực phía Bắc tỉnh hình thành các khu công nghiệp lớn và tập trung: Bến Cát, Tân Uyên, Dầu Tiếng. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế phù hợp và công nghiệp hoá. Triển khai tổ chức thực hiện tốt các khu công nghiệp đã được phê duyệt như khu kiên hợp công nghiệp – dịch vụ - đô thị và các khu công nghiệp phía Nam. Ưu tiên đầu tư các trường, trung tâm đào tạo, dạy nghề; bệnh viện và các trung tâm chăm sóc sức khỏe cộng đồng, các trung tâm dịch vụ, tài chính, ngân hàng, các trung tâm dịch vụ kĩ thuật cao, công nghệ sinh học, công nghệ tin học… 3.2. Định hướng phát triển dân số và kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đến 2020 3.2.1. Dự báo, định hướng phát triển dân số Dân số tỉnh Bình Dương được dự báo trên cơ sở giảm tốc độ tăng dân số tự nhiên, tăng cơ học phù hợp với tăng trưởng kinh tế do sự phát triển nhanh các khu công nghiệp. Tỉnh chú trọng sử dụng nguồn lao động địa phương kết hợp nguồn lao động nhập cư trong các ngành sản xuất nhằm thúc đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế. Những năm gần đây, chính sách thu hút nguồn nhân lực của Bình Dương đã phát huy được hiệu quả. Trong những năm tới, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh chính sách thu hút lao động, tạo nhiều việc làm và phát triển mạnh mẽ hệ thống đào tạo, hướng nghiệp nguồn lao động sẵn có và từ ngoài tỉnh; chú trọng lực lượng lao động có kĩ thuật và quản lí đáp ứng sự phát triển mạnh mẽ của công nghiệp, dịch vụ trong giai đoạn tới. - Dự báo dân số Bảng 3.2. Dự báo dân số tỉnh Bình Dương thời kì 2008 – 2020 2007 2010 2015 2020 Tỉ lệ gia tăng tự nhiên (%) Tỉ lệ gia tăng cơ học (%) Tỉ lệ gia tăng dân số (%) Số dân (người) 1,05 1,36 2,41 1.075.457 1,03 2,58 3,58 1.200.000 1,00 4,26 5,26 1.600.000 1,00 4,00 5,00 2.000.000 Nguồn: Báo cáo tổng hợp quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đến 2020. Dự báo đến năm 2010, dân số Bình Dương khoảng 1.200.000 người, năm 2015 là 1.600.000 người và năm 2020 khoảng 2.000.000 người, quy mô dân số đạt mức của đô thị loại I. Theo định hướng của tỉnh, đến 2020, Bình Dương trở thành đô thị loại I thì quy mô dân số được dự báo như trên là phù hợp. Để đạt được quy mô dân số như dự báo, tỉ lệ gia tăng dân số trên địa bàn tỉnh sẽ có xu hướng tăng từ 2,41% năm 2007 lên khoảng 5,00% năm 2020. Như vậy, tỉ lệ gia tăng dân số là khá cao, tuy nhiên, tỉ lệ gia tăng tự nhiên vẫn có xu hướng giảm từ 1,05% năm 2007 xuống còn 1,00% năm 2020 nên gia tăng dân số trong tỉnh vẫn chủ yếu là do nhập cư. Điều này cũng phù hợp vì Bình Dương đang phấn đầu trở thành thành phố công nghiệp – dịch vụ nên việc chú trọng thu hút lao động nhập cư vào làm việc là hợp lí. Tuy nhiên, tỉnh cần chú ý đến chất lượng của lao động nhập cư trong thời gian tới. - Dự báo lao động Dân số trong độ tuổi lao động sẽ tiếp tục tăng nhanh do sự phát triển các khu công nghiệp của tỉnh, do sự dãn dân của thành phố Hồ Chí Minh và sự thu hút lao động có trình độ kĩ thuật từ các nơi khác đến tỉnh Bình Dương. Năm 2010, dự báo dân số trong độ tuổi lao động của tỉnh chiếm khoảng 68,5% dân số (822.000 người); năm 2015 chiếm 67,5% dân số (1.080.000 người); năm 2020 chiếm 67% dân số (khoảng 1.340.000 người). Bảng 3.3. Dự báo lao động và việc làm tỉnh Bình Dương, thời kì 2007 - 2020 Đơn vị: người 2007 2010 2015 2020 Dân số Dân số trong độ tuổi lao động Tỉ lệ so với dân số (%) Số lao động làm việc Tỉ lệ lao động làm việc trong độ tuổi (%) Tỉ lệ lao động không có việc làm (%) 1.075.457 736.670 68,50 675.305 91,67 6,3 1.200.000 822.000 68,50 750.000 91,20 5,0 1.600.000 1.080.000 67,50 999.000 92,50 4,2 2.000.000 1.340.000 67,00 1.280.000 95,50 4,0 Nguồn: Báo cáo tổng hợp quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đến 2020. - Giải quyết việc làm Số người lao động có việc làm so với số người trong độ tuổi lao động của tỉnh Bình Dương chiếm 91,67%, dự báo đến năm 2010 chiếm khoảng 91,20%, năm 2015 chiếm 92,5% và năm 2020 đạt 95,5%. Giảm tỉ lệ lao động không có việc làm từ 6,3% năm 2007 xuống 5% năm 2010, 4,2% năm 2015 và còn 4% năm 2020. Chất lượng nguồn lao động của tỉnh sẽ ngày càng tăng. Dự báo lao động qua đào tạo năm 2010 chiếm 35,0% lao động, năm 2015 chiếm 40,0% lao động và năm 2020 chiếm 50,0% lao động. Như vậy, để đạt được chất lượng nguồn lao động trên tỉnh cần chú trọng đến công tác đào tạo nguồn nhân lực, phát triển mạnh các trung tâm dạy nghề trong tỉnh, thu hút nguồn lao động có kĩ thuật cao. - Dự báo chuyển dịch cơ cấu lao động Ở Bình Dương, xu hướng là các ngành nông - lâm - ngư nghiệp sẽ là ngành giảm lao động nhiều nhất, năm 2007 chiếm 19,39% lao động đang làm việc, năm 2010 vẫn duy trì mức như trên, đến 2015 giảm xuống còn 14,0% và năm 2020 chỉ còn chiếm 10,0% lao động đang làm việc. Lao động trong các ngành dịch vụ năm 2007 chiếm tỉ lệ thấp (18,88% lao động đang làm việc), dự báo đến 2010 chiếm 30,0%, năm 2015 chiếm 38,0% và năm 2020 chiếm 45,0% lao động đang làm việc. Lao động trong các ngành công nghiệp - xây dựng chiếm tỉ lệ cao trong cơ cấu lao động đang làm việc, làm mất cân đối trong việc sử dụng lao động. Vì vậy, sẽ có xu hướng giảm dần trong tương lai. Cụ thể năm 2010 chiếm 50,0%, năm 2015 chiếm 48,0% và đến năm 2020 chiếm 45,0% lao động đang làm việc. Bảng 3.4. Dự báo cơ cấu sử dụng lao động tỉnh Bình Dương, thời kì 2007 - 2020 Đơn vị: % 2007 2010 2015 2020 Tổng số Nông - lâm - ngư nghiệp Công nghiệp - xây dựng Dịch vụ 100,00 19,39 61,77 18,84 100,00 20,00 50,00 30,00 100,00 14,00 48,00 38,00 100,00 10,00 45,00 45,00 Nguồn: Báo cáo tổng hợp quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đến 2020. Để đảm bảo mục tiêu về chuyển dịch cơ cấu lao động như trên, tỉnh Bình Dương cần: - Chú trọng tạo phát triển và đa dạng hóa hoạt động của ngành dịch vụ; nâng cao trình độ khoa học – kĩ thuật trong công nghiệp và nông nghiệp. - Gắn việc quy hoạch các khu công nghiệp với quy hoạch phát triển các cơ sở dạy nghề, các cơ cấu hạ tầng xã hội phục vụ con người như: nhà ở, trường học, cơ sở y tế, văn hoá, thể dục thể thao…. nhằm từng bước ổn định và nâng cao chất lượng người lao động trong các khu công nghiệp. 3.2.2. Định hướng phát triển kinh tế 3.2.2.1. Xây dựng các phương án phát triển Trên cơ sở những yếu tố nguồn nhân lực, điều kiện tài nguyên thiên nhiên, những bài học kinh nghiệm thực tế, những thuận lợi và những cơ hội của tỉnh Bình Dương để xây dựng phương án. Tất cả các phương án có sự khác nhau về tốc độ tăng trưởng các ngành công nghiệp và dịch vụ; các ngành nông nghiệp có tốc độ tăng trưởng như nhau. Phương án 1: Tập trung chỉ đạo phát triển công nghiệp mạnh mẽ, cơ chế chính sách vẫn được duy trì như hiện nay. Phương án 2: Chú trọng tăng trưởng kinh tế kết hợp với công bằng xã hội, xây dựng được mạng lưới an sinh xã hội vững chắc. Giữ vững tốc độ tăng trưởng kinh tế xấp xỉ hiện nay cho đến 2010 (khoảng 15,0%/năm); thời kì 2011 giảm còn 14,9%/năm và thời kì 2015 – 2020 giữ mức 13%/năm. Phương án 3: Tập trung phát triển mạnh dịch vụ nhưng giữ vững tốc độ tăng trưởng công nghiệp ở mức cao. Tốc độ tăng trưởng của các ngành dịch vụ trong phương án này sẽ cao hơn hẳn các phương án trước, đạt tốc độ tăng trưởng 14,25%/năm thời kì 2007 – 2010, trung bình 19%/năm thời kì 2010 – 2015, sau đó giảm dần còn 18,8%/năm thời kì 2015 – 2020; trung bình 17,8%/năm thời kì 2007 – 2020. Tốc độ tăng trưởng các ngành công nghiệp qua các thời kì: 16,6%/năm thời kì 2007 – 2010, sau đó bắt đầu giảm còn còn 15,6%/năm thời kì 2010 – 2015 và 13%/năm thời kì 2015 – 2020; tính chung toàn thời kì tốc độ tăng trưởng đạt 14,9%/năm. Bảng 3.5. Tăng trưởng GDP – phương án 1 Đơn vị: tỉ đồng, giá so sánh 1994 Tốc độ tăng trưởng (%) 2007 2010 2015 2020 2001 – 2007 2007 – 2010 2010 – 2015 2015 – 2020 2007 - 2020 Tổng GDP Công nghiệp – xây dựng Dịch vụ Nông – lâm – ngư nghiệp 11.225 7.502 2.883 841 16.603 12.475 3.048 980 37.000 30.500 5.100 1.160 73.170 62.800 8.580 1.385 15,43 16,61 18,45 2,48 13,93 18,42 1,87 5,23 17,38 19,58 10,84 3,43 14,61 15,54 10,96 3,61 15,51 17,75 8,75 3,91 Bảng 3.6. Tăng trưởng GDP – phương án 2 Đơn vị: tỉ đồng, giá so sánh 1994 Tốc độ tăng trưởng (%) 2007 2010 2015 2020 2001 – 2007 2007 – 2010 2010 – 2015 2015 – 2020 2007 - 2020 Tổng GDP Công nghiệp – xây dựng Dịch vụ Nông – lâm – ngư nghiệp 11.225 7.502 2.883 841 16.184 11.304 3.800 980 32.350 22.800 8.150 1.160 59.720 40.750 17.185 1.385 15,43 16,61 18,45 2,48 12,97 14,64 9,64 5,23 14,85 15,06 16,48 3,43 13,04 12,31 16,09 3,61 13,72 13,90 14,72 3,91 Bảng 3.7. Tăng trưởng GDP – phương án 3 Đơn vị: tỉ đồng, giá so sánh 1994 Tốc độ tăng trưởng (%) 2007 2010 2015 2020 2001 – 2007 2007 – 2010 2010 – 2015 2015 – 2020 2007 - 2020 Tổng GDP Công nghiệp – xây dựng Dịch vụ Nông – lâm – ngư nghiệp 11.225 7.502 2.883 841 17.380 12.000 4.300 980 36.440 24.750 10.290 1.160 71.690 45.600 24.300 1.385 15,43 16,61 18,45 2,48 15,68 16,95 14,25 5,23 15,96 15,58 19,06 3,43 14,49 13,00 18,75 3,61 15,33 14,89 17,82 3,91 Nguồn: Tính toán từ Niên giám Thống kê tỉnh Bình Dương năm 2007, Báo cáo tổng hợp quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đến 2020. 3.2.2.2. Lựa chọn phương án phát triển Xuất phát từ tình hình thực tế, thời kì 1997 – 2000, tốc độ tăng trưởng kinh tế của Bình Dương đạt 14,95%/năm; thời kì 2000 – 2003 đạt 15,23%/năm; thời kì 2005 – 2007 đạt 15,04%/năm. Xuất phát từ yêu cầu của Bình Dương có những bước đi bứt phá nhanh để có quy mô kinh tế lớn hơn; chuyển dịch cơ cấu lao động nhanh hơn; tốc độ đô thị hoá nhanh đảm bảo để trở thành một thành phố của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước. Xuất phát từ các lợi thế: - Về vị trí địa lí: tỉnh Bình Dương nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam – nơi có tốc độ tăng trưởng kinh tế rất cao và sức thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư vào vùng trong thời gian qua; đồng thời có chủ trương lớn của Nhà nước tập trung đầu tư phát triển cho vùng kinh tế động lực. Bình Dương cần đón lấy cơ hội này để hoạch định và lựa chọn phương án phát triển. - Bình Dương là cửa ngõ của TP. HCM - một trung tâm đô thị, kinh tế và dịch vụ lớn nhất của cả nước, đến nay đã có nhiều dấu hiệu lan toả của cực tăng trưởng này. Nhiều ngành công nghiệp đã di chuyển khỏi thành phố Hồ Chí Minh ra các tỉnh lân cận, trong đó có tỉnh Bình Dương. Tỉnh Bình Dương đã tập trung thu hút đầu tư, hình thành các trung tâm công nghiệp tập trung ở xung quanh TP. HCM, như ở Thuận An, Dĩ An, Bến Cát, TX.Thủ Dầu Một và Tân Uyên. Trong thời kì đến 2020, Bình Dương vẫn tiếp tục đón nhận xu thế có lợi cho tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động và phát triển đô thị.  Chọn phương án Từ những lập luận trên có thể lựa chọn phương án 2. Vì phương án này là phương án khả thi có tính đến những thuận lợi, lợi thế và những khó khăn, hạn chế trong thời gian tới. Những thuận lợi, lợi thế chủ yếu là sự tăng đầu tư của nước ngoài và tư nhân trong nước; sự năng động của chính quyền, thành phần kinh tế và nhân dân; những điều kiện thuận lợi khách quan về vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên. Những khó khăn hạn chế cơ bản của phương án này là vốn nhà nước hạn hẹp, vốn FDI không ổn định; đầu tư cơ cấu hạ tầng kĩ thuật và hạ tầng xã hội đòi hỏi lượng vốn lớn; đào tạo công nhân lành nghề trở nên bức bách. Kết quả tính toán của phương án 2 có tốc độ tăng trưởng bình quân thời kì 2007 – 2010 là 12,97%/năm; thời kì 2010 – 2015 là 14,85%/năm; thời kì 2015 – 2020 là 13,04%/năm; tốc độ tăng trưởng chung toàn thời kì 2007 – 2020 là 13,72%/năm. Trong đó, tốc độ tăng trưởng của các khu vực kinh tế lần lượt theo các thời kì tương ứng là: công nghiệp – xây dựng: 14,64%/năm, 15,06%/năm, 12,31%/năm, 13,90%/năm; dịch vụ: 9,64%/năm, 16,48%/năm, 16,09%/năm, 14,72%/năm; nông – lâm – ngư nghiệp: 5,23%/năm, 3,43%/năm, 3,61%/năm và 3,91%/năm. Như vậy, các kết quả dự báo của phương án 2 phù hợp nhất với mục tiêu phát triển mà tỉnh đã đề ra qua các thời kì phát triển từ 2007 – 2020. Bảng 3.8. Dự báo cơ cấu kinh tế tỉnh Bình Dương - phương án 1 Đơn vị: % (tính theo giá hiện hành) 2000 2007 2010 2015 2020 Công nghiệp – xây dựng Dịch vụ Nông – lâm – ngư nghiệp 58,1 25,2 16,7 64,4 29,2 6,4 65,5 24,8 4,9 77,5 19,4 3,1 78,5 19,4 2,1 Nguồn: Báo cáo tổng hợp quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đến 2020. Ở phương án 1, đến năm 2010, tỉ trọng của ngành công nghiệp – xây dựng chiếm 65,5% GDP; dịch vụ giảm xuống còn 24,8% GDP; đến năm 2015, tỉ trọng của ngành công nghiệp - xây dựng tăng lên 77,5% GDP, ngành dịch vụ chiếm 19,4% GDP và đến năm 2020 công nghiệp - xây dựng chiếm 78,5% GDP, các ngành dịch vụ vẫn chiếm 19,4% GDP. Cơ cấu kinh tế như vậy sẽ tạo sự chênh lệch lớn trong cơ cấu kinh tế theo hướng tỉ trọng của ngành công nghiệp quá cao trong khi của ngành dịch vụ lại thấp. Vì vậy, phương án 1 sẽ không chọn. Bảng 3.9. Dự báo cơ cấu kinh tế tỉnh Bình Dương - phương án 2 Đơn vị: % (tính theo giá hiện hành) 2000 2007 2010 2015 2020 Công nghiệp – xây dựng Dịch vụ Nông – lâm – ngư nghiệp 58,1 25,2 16,7 64,4 29,2 6,4 65,5 30,0 4,5 62,9 33,7 3,4 55,5 42,2 2,3 Nguồn: Báo cáo tổng hợp quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đến 2020. Ở phương án 2, cơ cấu kinh tế hợp lí và cũng phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội tỉnh đã đề ra. Cơ cấu kinh tế năm 2010: công nghiệp - xây dựng: 65,5% GDP, dịch vụ: 30,0% GDP, nông - lâm - ngư nghiệp: 4,5% GDP; năm 2015 công nghiệp - xây dựng có xu hướng giảm nhẹ so với 2010: 62,9% GDP; dịch vụ tăng chiếm 33,7% GDP và nông - lâm - ngư nghiệp còn 3,4% GDP. Đến năm 2020, cơ cấu kinh tế thể hiện công nghiệp - xây dựng chiếm 55,5% GDP; dịch vụ chiếm 42,2% GDP; nông - lâm - ngư nghiệp chiếm 2,3% GDP. Như vậy, việc lựa chọn phương án 2 là phù hợp hơn cả. Bảng 3.10. Dự báo cơ cấu kinh tế tỉnh Bình Dương - phương án 3 Đơn vị: % (tính theo giá hiện hành) 2000 2007 2010 2015 2020 Công nghiệp – xây dựng Dịch vụ Nông – lâm – ngư nghiệp 58,1 25,2 16,7 64,4 29,2 6,4 62,9 32,5 4,6 59,8 37,3 2,9 50,0 48,1 1,9 Nguồn: Báo cáo tổng hợp quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đến 2020. Phương án 3 là phương án cao hơn phương án 2, đề nghị là phương án phấn đấu. 3.2.3. Phát triển đô thị Quá trình đô thị hoá của tỉnh trong thời gian tới sẽ diễn ra nhanh chóng, giảm mạnh dân số nông thôn và tăng nhanh dân số đô thị. Tốc độ đô thị hoá thời kì 2001 – 2010 đạt 7,9%/năm, thời kì 2011 – 2015 đạt 10,2%/năm, thời kì 2016 – 2020 đạt 12,57%/năm. Như vậy, tốc độ đô thị hoá tăng gấp 3 lấn tốc độ tăng dân số. Điều này phù hợp với quá trình đô thị hoá nhanh của nhiều nước trên thế giới trong thời kì công nghiệp phát triển nhanh. Bảng 3.11. Dự báo cơ cấu dân số theo khu vực thành thị và nông thôn tỉnh Bình Dương , thời kì 2007 - 2020 Đơn vị: % 2007 2010 2015 2020 Dân số Dân số thành thị Dân số nông thôn 100,0 28,2 71,8 100,0 40,0 60,0 100,0 50,0 50,0 100,0 75,0 25,0 Nguồn: Báo cáo tổng hợp quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đến 2020. Bảng 3.12. Dân số đô thị, nông thôn tỉnh Bình Dương đến năm 2020 Đơn vị: nghìn người Tốc độ tăng trung bình (%) 2007 2010 2015 2020 2007 – 2010 2010 – 2015 2015 – 2020 Dân số Dân số đô thị Dân số nông thôn 1.075,457 303,100 772,357 1.200 480 720 1.600 800 800 2.000 1.500 500 3,65 15,32 -1,4 5,7 10,2 2,1 4,4 12,5 -7,3 Nguồn: Báo cáo tổng hợp quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đến 2020. Đến 2010: sự phát triển đô thị của Bình Dương đến 2010 diễn ra như sau: - Dân số đô thị của tỉnh khoảng 480 ngàn người, chiếm 40% dân số, đất ở đô thị là 2.768,98 ha năm 2010, tăng cường phát triển các thị trấn, trung tâm xã, phường. - Tỉnh mở rộng các khu vực ngoại vi của các đô thị gồm các huyện lị, các khu dân cư đô thị gắn với các khu công nghiệp. Phát triển khu vực ngoại vi của TX. Thủ Dầu Một bao gồm các xã ngoại thị và các xã lân cận. - Phát triển đô thị gắn chặt với việc phát triển cơ cấu hạ tầng như đường bộ, đường sắt, viễn thông, năng lượng và cơ cấu hạ tầng của chính các đô thị. Từng bước phấn đấu trở thành các đô thị sạch, xanh và an toàn. - TX. Thủ Dầu Một được mở rộng về phía Đông – Bắc gắn liền với khu liên hợp công nghiệp – dịch vụ - đô thị. Bình Dương tiến hành xây dựng khu liên hợp công nghiệp – dịch vụ - đô thị. Khu liên hợp nằm trên địa bàn 3 đơn vị hành chính: Bến Cát, Tân Uyên và TX. Thủ Dầu Một với diện tích khoảng 4.196 ha, dân số khoảng 100.000 người. Phát triển công nghiệp trên 2.000 ha, trong đó có 350 ha đất phát triển khu công nghệ cao; khu dịch vụ chất lượng cao khoảng 700 – 750 ha; phát triển khu đô thị mới khoảng 900 – 950 ha xây dựng nhà ở cho dân cư. Đến 2015 TX. Thủ Dầu Một trở thành đô thị loại II, tỉnh đề nghị nâng cấp trở thành thành phố trực thuộc tỉnh. Tỉnh Bình Dương sẽ có thêm 3 thị xã – đô thị loại IV: Thị xã mới tách từ Thủ Dầu Một, nâng cấp Thuận An và Dĩ An thành thị xã. Đến năm 2013 – 2015 sẽ tăng thêm 2 thị xã là thị xã Nam Bến Cát và thị xã Nam Tân Uyên. Đến 2020 Định hướng phát triển hệ thống đô thị thời kì đến 2020 Bình Dương trở thành đô thị trực thuộc Trung ương. Bình Dương phát triển hệ thống đô thị trong đó có thành phố hạt nhân. Thành phố trung tâm là TX. Thủ Dầu Một, các đô thị vệ tinh là Lái Thiêu – Vĩnh Phú, Dĩ An – Đông Hoà, Búng – Thuận Giao, Bình Chuẩn, Tân An – Định Hoà, Mỹ Phước… Tóm lại, dựa trên cơ sở phân tích các chỉ tiêu về phát triển dân số đô thị và nông thôn đến 2020 mà tỉnh đã đưa ra, bản thân nhận thấy cho đến 2010, dân số đô thị của tỉnh dự kiến là 480.000 người, chiếm 40% dân số, so với dân số đô thị trên địa bàn tỉnh năm 2007 là 303.100 người, chiếm 28,2% dân số là khá cao. Hơn nữa, so với tốc độ tăng trưởng dân số đô thị trung bình trong giai đoạn từ 1997 – 2007 chỉ đạt 4,78%/năm thì tốc độ tăng trưởng dân số đô thị trong giai đoạn 2007 – 2010 là 15,32%/năm - phải gấp hơn 3 lần. Chỉ tiêu này khó đạt được vì các dự án quy hoạch đô thị của tỉnh vẫn đang trong giai đoạn triển khai và thời gian để đạt được các chỉ tiêu đề ra quá ngắn (3 năm). Vì vậy, chỉ tiêu dân số đô thị phù hợp đến 2010 sẽ là 360.000 – 420.000 người, chiếm từ 30 – 35% dân số của tỉnh và tốc độ tăng trưởng bình quân từ 2007 – 2010 sẽ là 5,74% - 10,88%/năm. Các chỉ tiêu về dân số đô thị từ 2010 – 2020 là phù hợp, vì trong thời gian tới, với sự phát triển kinh tế mạnh mẽ cùng với sự hoàn chỉnh của các dự án quy hoạch đô thị sẽ tạo điều kiên để nâng cao nhanh chóng dân số đô thị của tỉnh. 3.2.4. Bảo vệ môi trường Từ nay đến 2020, tốc độ phát triển công nghiệp và đô thị trên địa bàn tỉnh diễn ra rất nhanh, vì vậy vấn đề thoát nước, vệ sinh môi trường và bảo vệ môi trường cần được quan tâm hàng đầu. Đối với tất cả các dự án công nghiệp tỉnh phải thẩm định quy hoạch thoát nước và vệ sinh môi trường trong hồ sơ cấp giấy phép đầu tư. Đối với các khu đô thị tập trung và các khu công nghiệp, Bình Dương cũng phải quy hoạch hệ thống thoát nước và vệ sinh môi trường theo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế. Trên phạm vi toàn tỉnh đã có quy hoạch hệ thống thoát nước và vệ sinh môi trường đến 2020, toàn bộ hệ thống tiếp nhận nước thải từ các khu đô thị, các khu công nghiệp tập trung và xử lý trước khi thải ra môi trường. Đến 2010, tỉnh tập trung thực hiện quy hoạch thoát nước và vệ sinh môi trường ở khu vực Nam Bình Dương, ở các khu đô thị và khu đông dân cư trong phạm vi 592km2; các khu công nghiệp đã có và đang xây dựng. Tổng vốn đầu tư thực hiện cho quy hoạch này khoảng 118 triệu USD. - Bảo vệ môi trường Với giải pháp chung là tăng trưởng kinh tế kết hợp với phát triển xã hội và bảo vệ môi trường, tỉnh yêu cầu các dự án đầu tư phải thực hiện đúng quy hoạch được duyệt, có hệ thống xử lý chất thải và bảo vệ môi trường; 100,0% các khu công nghiệp đi vào hoạt động phải có hệ thống xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn môi trường. Đến năm 2010 tỉnh cố gắng thu gom được 90% tổng lượng chất thải rắn; cơ bản hoàn thành, cải tạo, nâng cấp hệ thống tiêu thoát nước và xử lý nước thải theo quy hoạch; đảm bảo 50% các khu dân cư, cụm công nghiệp có hệ thống thoát nước, xử lý nước thải, thu gom rác thải đúng quy định. Tỉnh thành lập ban chỉ đạo chương trình, với sự kết hợp chặt chẽ của các sở: Tài nguyên – Môi trường, Kế hoạch – Đầu tư, Tài Chính, Công thương và tổ chức chỉ đạo và thanh tra, kiểm tra hoạt động bảo vệ môi trường theo đúng Luật Môi trường. 3.3. Các giải pháp phát triển dân số và kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đến 2020 3.3.1. Về dân số Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên của tỉnh đã giảm do giảm mạnh tỉ lệ sinh. Tuy nhiên, tỉ lệ gia tăng dân số vẫn còn cao do nhập cư. Vì vậy, tỉnh cần có chính sách thu hút người lao động phù hợp để hạn chế việc nhập cư ồ ạt nhưng vẫn đảm bảo nguồn lao động đáp ứng cho nhu cầu phát triển công nghiệp hiện nay và trong tương lai. Bên cạnh đó tỉnh cần tiếp tục phát huy những chính sách đãi ngộ để thu hút nguồn lao động chất lượng cao từ các địa phương khác. Sự phân bố dân cư không đồng đều giữa các địa phương trong tỉnh. Vì vậy, tỉnh cần quy hoạch, phân bố dân cư và phát triển kinh tế phù hợp nhằm cân đối dân số giữa các địa phương. Cụ thể là tiếp tục phát triển mạnh về công nghiệp ở các địa phương phía bắc nhằm giảm áp lực về dân số cho các địa phương phía nam Bình Dương. Nâng cao chất lượng dân số bằng cách chú trọng phát triển về y tế, giáo dục. Đảm bảo hệ thống bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân rộng khắp cho đến ấp, xã, phường. Khống chế các bệnh gây dịch, hạn chế các bệnh do phát triển công nghiệp, chủ động phòng chống AIDS, cải thiện môi trường sống, xây dựng gia đình quy mô nhỏ từ 1 – 2 con. Bình Dương chú ý phát triển vượt bậc giáo dục – đào tạo để nâng cao chất lượng nguồn lao động của tỉnh trong giai đoạn tới. Cụ thể là: - Tỉnh chủ trương phổ cập giáo dục ở các cấp. - Ưu tiên phát triển giáo dục ở những vùng kém phát triển của tỉnh. - Tỉnh cần tăng quy mô đào tạo trung học chuyên nghiệp, mở rộng quy mô đào tạo Cao đẳng và Đại học một cách hợp lí nhằm từng bước đáp ứng nhu cầu nhân lực khoa học cho tỉnh. Phấn đấu đến năm 2010 có 35% lao động qua đào tạo, năm 2015 đạt 40%, năm 2020 đạt 45 – 50%. Phát triển hệ thống đào tạo nghề với nhiều hình thức: tại chức, ngắn hạn, dài hạn; quan tâm đến đào tạo nghề cho lao động nông nghiệp, vùng nông thôn, chú trọng những nơi chuyển đổi sản xuất từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ, tạo nhiều cơ hội cho người lao động tiếp cận được việc làm. Công tác dạy nghề cần tập trung 3 cấp độ: sơ cấp, trung cấp và cao đẳng nghề phù hợp với quá trình chuyển dịch cơ cấu lao động; đồng thời có cơ chế liên thông thích hợp. - Tỉnh cũng cần có kế hoạch đào tạo đội ngũ quản lí có trình độ cao trên cơ sở lựa chọn những lao động đã qua thực tế ở địa phương. - Có chương trình giáo dục hướng nghiệp trong các trường phổ thông để học sinh có thể tiếp cận với đào tạo nghề ngay từ những năm cuối của bậc trung học phổ thông, tăng cường xây dựng các trường vừa dạy nghề vừa dạy chương trình phổ thông để học sinh sau khi tốt nghiệp THPT có thể tham gia làm việc ngay trong các xí nghiệp. 3.3.2. Về kinh tế - xã hội 3.3.2.1. Kinh tế - Công nghiệp: Để đạt được tốc độ cao và phát triển bền vững, nền công nghiệp của tỉnh phát triển theo hướng: tăng về lượng, chú trọng về chất bằng cách đa dạng hoá sản xuất công nghiệp, hình thành nhiều ngành công nghiệp trên cơ sở sử dụng nguồn nguyên liệu trong và ngoài nước. Tỉnh tập trung xây dựng ngành công nghiệp đạt trình độ tiên tiến và hiện đại, nhằm tạo ra nhiều sản phẩm công nghiệp chất lượng cao, có khả năng cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước; nâng cao tỉ trọng hàng hoá công nghiệp xuất khẩu. Ngoài ra, tỉnh cũng cần phát triển công nghiệp vừa và nhỏ, chú trọng phát triển các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp truyền thống ở các địa phương. Phát triển công nghiệp gắn liền đẩy mạnh đô thị hoá, hình thành mạng lưới đô thị công nghiệp và dịch vụ, cơ cấu hạ tầng hiện đại. Hình thành các tổ chức sản xuất đa dạng, thu hút lao động xã hội, giải quyết việc làm. Củng cố hoạt động và nâng cao hiệu quả của khu công nghiệp, cụm công nghiệp tập trung, đảm bảo cơ cấu hạ tầng tốt, kết nối tốt giữa các hệ thống cơ cấu hạ tầng trong tỉnh, trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và cả nước. Phát triển công nghiệp gắn với bảo vệ môi trường, đồng thời đảm bảo an ninh trong công nghiệp. - Giải pháp phát triển ngành công nghiệp: Tỉnh cần chú trọng phát triển các ngành công nghiệp chủ lực và xác định các sản phẩm chủ yếu của các ngành này. Trong thời gian tới, các ngành chủ lực của tỉnh là công nghiệp vật liệu xây dựng (sản phẩm là sứ vệ sinh, gạch men, kính, thủy tinh, đá ốp lát granit, gạch ngói, bê tông công nghiệp...); công nghiệp điện – điện tử, cơ khí chính xác (mặt hàng chủ yếu là thiết bị điện – điện tử - tin học, máy xây dựng, phương tiện giao thông, sản phẩm cơ khí tiêu dùng...); công nghiệp hóa chất (sản phẩm phục vụ chăn nuôi, vệ sinh cá nhân và tẩy rửa, các loại hạt nhựa, túi nhựa, thuốc diệt côn trùng gia dụng, sơn các loại, keo dán tổng hợp...); công nghiệp dệt may (chú ý đến công nghiệp tạo mẫu, thời trang, giảm dần may gia công xuất khẩu, tăng sản xuất nguyên phụ liệu...); công nghiệp da – giày (tập trung sản xuất nguyên phụ liệu, chuyển tù gia công sang sản xuất bán thành phẩm và thành phẩm; sản xuất da – giày theo hướng nhập công nghệ, cải tiến mẫu mã, chất lượng...); công nghiệp chế biến thực phẩm - đồ uống (tập trung vào các sản phẩm: chế biến hạt điều, cà phê, hoa quả, nước giải khát, dầu thực vật... đáp ứng nhu cầu nội địa và xuất khẩu). - Giải pháp phát triển khu, cụm công nghiệp: phát triển khu công nghiệp theo hướng tập trung, hoàn thiện hệ thống cơ cấu hạ tầng, củng cố ngành chức năng trong từng khu công nghiệp, đầu tư đồng bộ về sản xuất, dịch vụ và nhà ở trong và ngoài khu công nghiệp. Tỉnh chú ý phân bố các khu công nghiệp tập trung và cụm công nghiệp ở các huyện: Bến Cát, Tân Uyên, Phú Giáo, Dầu Tiếng. + Các khu công nghiệp: củng cố, nghiên cứu kĩ khi mở rộng các khu công nghiệp mới và hoàn chỉnh các khu công nghiệp, nâng cao hiệu quả đầu tư, cải tiến công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm trong các khu công nghiệp. + Các cụm công nghiệp: các cụm công nghiệp của tỉnh được phát triển bên ngoài khu công nghiệp là điều kiện để phát triển công nghiệp hóa và đô thị hóa nông thôn. Do đó, bên cạnh các khu công nghiệp cần định hướng phát triển các cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh, nhất là ở các huyện nông nghiệp như Phú Giáo, Dầu Tiếng. Như vậy, các giải pháp phát triển công nghiệp không những phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế mà còn góp phần lớn vào việc giải quyết việc làm cho người lao động – kể cả lao động phổ thông; đồng thời tạo sức hút để thu hút lao động có kĩ thuật. Bên cạnh đó cũng góp phần phân bố lại dân cư và lao động một cách phù hợp giữa các địa phương trong tỉnh. - Nông nghiệp Các giải pháp về phát triển nông nghiệp của tỉnh cũng không nằm ngoài mục tiêu phát triển hài hòa về kinh tế giữa các địa phương trong tỉnh, góp phần nâng cao hiệu quả trong hoạt động sản xuất nông nghiệp đồng thời giải phóng bớt lao động nông nghiệp để họ chuyển sang làm việc trong ngành công nghiệp và dịch vụ. - Nông nghiệp của tỉnh tập trung phát triển cây con có hiệu quả, phù hợp với điều kiện sinh thái, điều kiện tự nhiên của tỉnh nhằm nâng cao năng suất sinh học, tăng giá trị trên một đơn vị diện tích. + Trồng trọt: xu hướng là phát triển cây công nghiệp, cây ăn trái, rau sạch an toàn, hoa, cây kiểng. Các cây công nghiệp được tỉnh chú trọng phát triển là: cao su, điều, phân bố ở các huyện phía Bắc của tỉnh như Bắc Tân Uyên, Phú Giáo, Dầu Tiếng, Bến Cát. Cây ăn quả: Đẩy mạnh cải tạo vườn tạp, áp dụng kĩ thuật lai tạo giống,, ghép mô để tạo ra các loại cây ăn quả chất lượng cao; tập trung phát triển các loại cây đặc sản như sầu riêng, măng cụt, dâu..., trồng tập trung ở các huyện phía Bắc và khu vực ven sông Đồng Nai, sông Sài Gòn. Cây rau đậu: phát triển các giống rau, đậu có chất lượng cao, sạch cung cấp cho đô thị và các khu công nghiệp, kể cả các đô thị lân cận như TP. HCM, Biên Hòa.... + Chăn nuôi: các sản phẩm chủ lực của ngành chăn nuôi trong tỉnh là thịt bò, lợn, gia cầm. - Tạo ra nhiều sản phẩm chất lượng cao, sạch đáp ứng nhu cầu trong tỉnh và thành phố Hồ Chí Minh. - Chú trọng phát triển nông nghiệp gắn với bảo vệ môi trường, hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật... gây ô nhiễm đất và nguồn nước. - Phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật hiện đại cho nông nghiệp, nông thôn: phát triển thủy lợi, phát triển công nghệ bảo quản sau thu hoạch, xây dựng hệ thống dịch vụ khuyến nông (như mở rộng hệ thống tín dụng nông nghiệp, tổ chức tốt cung ứng vật tư nông nghiệp, mở rộng thị trường tiêu thụ...), gắn sản xuất nông nghiệp với công nghiệp chế biến... - Về phân bố không gian: xây dựng các vùng chuyên canh, các vùng nông nghiệp trọng điểm để nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp như: + Vùng chuyên canh cao su: Tân Uyên, Bến Cát, Phú Giáo, Dầu Tiếng + Vùng chuyên canh điều: ở Bến Cát, Tân Uyên + Vùng cây ăn quả: Tân Uyên, Bến Cát, Thuận An + Vùng rau đặc sản: Tân Uyên + Vùng rau quả: Thuận An + Vùng cây cảnh, hoa kiểng: Thủ Dầu Một, Thuận An + Vùng chăn nuôi bò, bò sữa: Tân Uyên + Vùng chăn nuôi heo: Tân Uyên, Bến Cát + Vùng nuôi gà công nghiệp: Tân Uyên, Bến Cát - Dịch vụ Các ngành dịch vụ của tỉnh cần phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong những năm tới nhằm khai thác những lợi thế của Bình Dương như dịch vụ nhà ở, đào tạo nghề, du lịch sinh thái, dịch vụ tài chính ngân hàng, công nghệ thông tin.... Nâng cao tỉ trọng của ngành dịch vụ trong cơ cấu GDP bằng cách phát triển đi trước một số ngành dịch vụ như thương mại, vận tải, ngân hàng; hình thành một số ngành dịch vụ mũi nhọn như ngành dịch vụ nhà ở, nhà ở - nhà nghỉ mát sinh thái; dịch vụ du lịch tiên tiến. + Thương mại - Phát triển thương mại nội địa theo hướng:  Xây dựng trung tâm thương mại cấp liên khu vực tại TX. Thủ Dầu Một và cấp khu vực tại huyện Thuận An;  Xây dựng trung tâm thương mại cấp huyện ở Tân Uyên, Phú Giáo, Bến Cát, Dầu Tiếng;  Hình thành các siêu thị;  Sữa chữa, nâng cấp các chợ hiện có và xây dựng thêm chợ mới ở khu dân cư, nông thôn;  Mở chi nhánh và các đại lí tiêu thụ, thu mua sản phẩm ở những nơi đông dân cư và sản xuất - Xuất nhập khẩu: đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp. Tập trung vào các bạn hàng: Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc, ASEAN, , Hàn Quốc, Đài Loan, EU, Úc... + Du lịch Tỉnh chủ trương xây dựng du lịch thành ngành kinh tế có đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng kinh tế theo hướng mở rộng du lịch quốc tế, phát triển đa dạng hóa các loại hình du lịch, mở rộng địa bàn hoạt động du lịch. Để đạt được các mục tiêu nói trên, tỉnh cần: - Chú ý xây dựng và nâng cao chất lượng các khách sạn, nhà nghỉ. Đảm bảo các điều kiện phục vụ như nhà hàng, ngân hàng, y tế, bưu điện, kết hợp hội nghị, hội thảo... - Đào tạo đội ngũ cán bộ du lịch chuyên nghiệp, có trình độ hiểu biết văn hóa – lịch sử, thông thạo ngoại ngữ, văn minh, lịch sự. - Căn cứ vào tiềm năng du lịch trên địa bàn, tỉnh tập trung phát triển các loại hình du lịch sau: du lịch sinh thái; du lịch kết hợp hội thảo, hội nghị, triển lãm, bán hàng và nghỉ ngơi...; du lịch văn hóa, vui chơi, giải trí; du lịch thể thao, rừng núi; du lịch tham quan các thắng cảnh, di tích lịch sử, cách mạng, làng nghề truyền thống. - Hình thành các cụm du lịch: Cụm 1: Cụm du lịch Nam Bình Dương, gồm khu du lịch Bình An, suối Lồ Ô, núi Châu Thới. Cụm 2: Cụm du lịch ở Dầu Tiếng, gắn liền với du lịch hồ, núi, phát triển loại hình du lịch nghỉ dưỡng, cắm trại, bơi thuyền, câu cá, leo núi... Cụm 3: TX. Thủ Dầu Một và vùng lân cận, có các công trình văn hóa: chùa Hội Khánh, chùa Bà, chùa Ông...; các làng nghề: gốm, sơn mài...; di tích cách mạng: nhà tù Phú Lợi...; khu du lịch Đại Nam.... Cụm 4: Cụm du lịch rừng tại Tân Uyên, ven sông Đồng Nai; phát triển du lịch sinh thái, di tích lịch sử. Cụm 5: Vườn cây ăn trái và nhà nghỉ cuối tuần ở vườn Lái Thiêu – Cầu Ngang. Như vậy, các giải pháp phát triển về dịch vụ phục vụ đắc lực cho sự phát triển kinh tế - đặc biệt là công nghiệp trong thời gian tới, đồng thời cũng góp phần thu hút nguồn lao động có kĩ thuật và làm giảm sức ép về vấn đề việc làm cho người lao động. Bên cạnh đó, việc phát triển mạnh mẽ các hoạt động dịch vụ ở hầu hết các địa phương nhất là du lịch sẽ góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho dân cư và qua đó cũng khai thác hết tiềm năng về thị trường tiêu thụ cũng như tiềm năng về du lịch ở tất cả các huyện thị trong tỉnh. Từ đó góp phần đạt được sự phát triển hiệu quả trên cả 3 mặt: kinh tế - xã hội – môi trường. 3.3.2.2. Xã hội Các giải pháp về mặt xã hội tập trung vào việc nâng cao chất lượng nguồn lao động trong tỉnh để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong tương lai. - Giáo dục: - Bình Dương phát triển sự nghiệp giáo dục theo hướng xã hội hóa giáo dục: thu hút phần lớn các cháu trong độ tuổi vào các lớp học mầm non, giữ vững chuẩn quốc gia về phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi, phổ cập giáo dục trung học cơ sở toàn tỉnh đến năm 2020. - Tỉnh tập trung xây dựng hệ thống trường lớp và cơ sở vật chất kĩ thuật phục vụ cho công tác giáo dục – đào tạo: + Thành lập và xây dựng các trường thuộc bậc học mầm non, tiểu học tại tất cả các xã, phường, thị trấn. + Tách riêng cấp 2 (bậc THCS) ra khỏi tất cả các trường cấp 2 – 3; đảm bảo mỗi xã có 1 trường THCS vào năm 2010. + Thành lập và xây dựng các trung tâm kĩ thuật – hướng nghiệp tại các huyện chưa có trung tâm. + Tăng cường xây dựng cơ sở vật chất – kĩ thuật cho các trường học, nhằm đưa tất cả các trường trở thành trường chuẩn quốc gia. + Nâng cấp, xây dựng và cải tạo các trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp công lập:  Một trường đại học đa ngành (phát triển từ CĐSP).  Một trường cao đẳng y dược khu vực miền Đông (phát triển từ Trung học y tế).  Một trường cao đẳng nông nghiệp và phát triển nông thôn (phát triển từ Trung học nông lâm).  Ba trường trung học chuuyên nghiệp: Trung học kinh tế, Trung học Kĩ thuật, trung học Văn hoá nghệ thuật.  Phát triển thêm mô hình trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp ngoài công lập; chú ý khuyến khích các loại hình trường đào tạo kĩ thuật cao, công nghệ cao. - Chú trọng nâng cao số lượng và chất lượng đội ngũ giáo viên bằng nhiều hình thức. Chẳng hạn như tỉnh triển khai chương trình đưa cán bộ, công chức, viên chức đang làm việc trong tỉnh đi đào tạo Sau Đại học (Thạc sĩ, Tiến sĩ) cả trong nước và ngoài nước. - Y tế + Bình Dương xây dựng mạng lưới khám chữa bệnh của tỉnh:  Ở tuyến tỉnh - Nâng cấp các bệnh viện tuyến tỉnh như bệnh viện đa khoa, bệnh viện y học dân tộc, bệnh viện phục hồi chức năng trẻ em dị tật, trung tâm bảo vệ sức khỏe bà mẹ, trẻ em và kế hoạch hóa gia đình. - Thành lập các bệnh viện chuyên khoa nhi, lao, tâm thần; bệnh viện đa khoa khu vực cho các khu công nghiệp... - Tỉnh cũng cho phép mở một số bệnh viện theo hình thức xã hội hóa đầu tư phát triển y tế nhằm đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh cho dântrong tỉnh, trong vùng...  Ở tuyến huyện, thị xã: thành lập các trung tâm y tế đa khoa tuyến huyện. Cải tạo, nâng cấp và xây dựng mới các trung tâm y tế huyện Thuận An, Tân Uyên, Bến Cát.  Ở tuyến khu vực: xây dựng các phòng khám đa khoa khu vực  Ở tuyến xã, phường: Đảm bảo tất cả xã phường có trạm y tế. + Tỉnh tiếp tục tăng cường đội ngũ cán bộ y tế, phân bổ đều ở các địa phương. Hoàn thành chương trình đưa bác sĩ về xã, phường. + Xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật cho các bệnh viện, trung tâm y tế, có hệ thống xử lý chất thải bệnh viện đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường. + Bổ sung đầy đủ các trang thiết bị phục vụ y tế. + Tỉnh cũng chú ý tăng ngân sách đầu tư cho y tế. Cụ thể, chi ngân sách cho y tế của tỉnh sẽ tăng lên 9,0% năm 2010, 12,0% năm 2015 và 15% năm 2020. + Ngoài ra, tỉnh cần kết hợp bảo hiểm y tế, y tế từ thiện, miễn phí cho các đối tượng chính sách và người nghèo. - Phát triển cơ sở hạ tầng Nhằm tạo ra các mối liên hệ về kinh tế - xã hội giữa các địa phương trong tỉnh cũng như ngoài tỉnh, tạo điều kiện để thu hút đầu tư cũng như nguồn lao động chất lượng cao và thay đổi bức tranh phân bố dân cư, lao động giữa các địa phương trong tỉnh, Bình Dương tập trung các giải pháp về cơ sở hạ tầng như sau: + Giao thông Bình Dương đặt mục tiêu giao thông phải đi trước một bước nhằm tạo ra một mạng lưới giao thông hợp lí, làm động lực thu hút đầu tư và phát triển kinh tế. Vì vậy, tỉnh cần phát triển hệ thống giao thông kết nối với sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành, với cụm cảng Sài Gòn, cụm cảng nước sâu Vũng Tàu – Thị Vải.... Để làm được điều này, tỉnh Bình Dương phát triển các loại hình giao thông:  Đường bộ - Tỉnh tập trung hoàn thành bốn đại lộ hiện đại của tỉnh: Đại lộ Bình Dương 1 đi cửa khẩu Hoa Lư, đoạn phía Nam từ TP. HCM đến Chơn Thành, quy mô 8 làn xe. Đại lộ Bình Dương 2 đi Đồng Xoài. Đại lộ Bình Dương đi Dầu Tiếng Đại lộ Mỹ Phước đi Tân Vạn Đồng thời tỉnh xây dựng 3 đại lộ cắt ngang các trung tâm đô thị: An Tây – Hội Nghĩa (Tân Uyên), Bàu Bàng – Phước Vĩnh, Thường Tân – Tân Hưng – Hưng Hòa. - Nâng cấp các tuyến quốc lộ đi qua tỉnh: 1A, 13, 14, 1K - Chú ý xây dựng các tuyến vành đai: Tuyến vành đai từ ngã ba Tân Vạn – Lái Thiêu – Hóc Môn – Bình Chánh dài 60km, quy mô 4 – 6 làn xe, hoàn thành trước 2010. Tuyến vành đai Biên Hòa – Thủ Dầu Một – Bến Lức: xây mới với quy mô 6 làn xe. Tuyến vành đai cầu Thủ Biên (Đồng Nai) – Bến Cát – Củ Chi (TP. HCM) -Đông Tân An (Long An), dài 120 km, quy mô 4 - 6 làn xe. Mạng lưới đường tỉnh và đường huyện của tỉnh sẽ kết nối với các trục giao thông vành đai, trở thành hệ thống giao thông xuyên suốt tới các khu công nghiệp, đô thị, các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung.  Đường thủy Tỉnh cần nạo vét luồng lạch sông Sài Gòn, Đồng Nai và Thị Tính phục vụ giao thông. Ngoài ra, tỉnh cũng cần nâng cấp và xây dựng hệ thống cảng: cảng Bà Lụa, cảng An Sơn, cảng tổng hợp Bình An; xây cảng mới Thường Tân, An Tây, Dầu Tiếng, bến Bạch Đằng, bến Cầu Ngang...  Đường sắt Tỉnh chú ý phát huy các tuyến đường sắt trên địa bàn: - Đường sắt Bắc – Nam chạy vào ga Dĩ An. - Đường sắt từ ga An Bình đi TP. HCM - Đường sắt chạy qua Tam Bình, Hóc Môn vòng về phía đông TP. HCM - Đường sắt đi Lộc Ninh có một số ga thuộc địa phận Bình Dương. Bên cạnh đó tỉnh còn cần tiếp tục phát triển vận tải hành khách bằng xe buýt ở các đô thị và khu công nghiệp. + Cung cấp điện: Để nâng cao chất lượng cuộc sống người dân trong tỉnh, từ nay đến 2020, Bình Dương phải xây dựng, chuyển đổi điện áp của 7 vùng phụ tải, từng bước chuyển đổi của lưới trung thế từ 15 KV lên 22 KV nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng điện đến 2010 là 6.687 GWh và 2015 là 12.405 GWh. + Hệ thống cung cấp nước: Để đảm bảo nhu cầu sử dụng ngày càng tăng của dân dụng và sản xuất, tỉnh cần đầu tư cải tạo, nâng cấp, xây dựng mới 06 nhà máy nước chính: Dĩ An, Thủ Dầu Một, Hiệp An, Tân Hiệp, Uyên Hưng, Mỹ Phước và một số trạm lẻ. - Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên Để giảm thiểu ô nhiễm và tăng cường bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên, qua đó duy trì thế mạnh về phát triển kinh tế và tạo môi trường sống trong lành cho dân cư, Bình Dương cần chú ý đến những giải pháp sau: - Xây dựng phương án bảo vệ môi trường toàn tỉnh - Xây dựng phương án phòng chống sự cố môi trường đe dọa - Xem xét khía cạnh môi trường của các dự án phát triển kinh tế - xã hội và thẩm định các văn bản đánh giá tác động môi trường của các dự án khi cấp phép đầu tư. - Tổ chức việc thực hiện luật môi trường quốc gia và quy định bảo vệ môi trường của tỉnh. - Biện pháp và quy định bảo vệ môi trường phải phù hợp với từng không gian trên địa bàn tỉnh: + Vùng đô thị: gồm phần trung tâm TX. Thủ Dầu Một và một số thị trấn lân cận. Tại đây chất lượng không khí, nước cần đạt được tiêu chuẩn về chất lượng môi trường với khu dân cư. Nước thải của khu vực cần được tập trung xử lý theo quy hoạch thoát và xử lý nước thải được xây dựng. Ngoài ra, tỉnh cũng cần chú ý phát triển ngành công nghiệp sạch, hàm lượng khoa học – kĩ thuật cao nhằm giảm thiểu tác động của sản xuất đến môi trường. + Vùng công nghiệp: Xây dựng các công trình xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn, nghiêm ngặt giám sát vấn đề thực hiện bảo vệ môi trường của các nhà máy sản xuất, hạn chế đến mức thấp nhất việc thải nước thảo chưa qua xử lý ra môi trường dẫn đến ô nhiễm nguồn nước sông Đồng Nai – Sài Gòn làm ảnh hưởng đến cuộc sống dân cư. + Vùng nông nghiệp: bao gồm các vùng nông thôn của tỉnh, nơi tập trung phát triển các cây lương thực, thực phẩm, cây công nghiệp và chăn nuôi của tỉnh nên cần chú ý về việc sử dụng thuốc trừ sâu, bảo vệ thực vật... theo quy định; xây dựng hệ thống chuồng trại chăn nuôi có hệ thống xử lý chất thải tốt. - Tỉnh cũng cần chú trọng khôi phục rừng phòng hộ; ngăn chặn việc phá rừng; tổ chức trồng rừng và trồng cây trên các dải đất trống ở các thị xã, thị trấn, ven đường giao thông; xây dựng thêm công viên và trồng thêm cây xanh trên các đường phố, đô thị, khu dân cư. KẾT LUẬN Qua nghiên cứu đề tài “Dân số và phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương” đã đạt được một số kết quả sau: 1. Tổng hợp được những lí luận liên quan đến dân số, phát triển kinh tế - xã hội, mối quan hệ giữa dân số và phát triển kinh tế - xã hội. 2. Nghiên cứu các vấn đề về dân số và phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương giai đoạn 1997 - 2007, qua đó rút ra được mối quan hệ giữa dân số và phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương. Các đặc điểm về dân số của tỉnh Bình Dương có liên quan đến tình hình phát triển kinh tế mà nhất là sự phát triển công nghiệp của tỉnh trong thời gian qua. Trong giai đoạn từ 1997 – 2007, tỉnh đã đẩy mạnh phát triển công nghiệp dẫn đến sự hình thành nhiều khu công nghiệp trên địa bàn các huyện phía nam của tỉnh, thu hút nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước cũng như nguồn lao động từ các địa phương khác trong cả nước đến làm việc làm cho dân số của tỉnh liên tục tăng, chủ yếu là gia tăng cơ học. Tỉ lệ gia tăng cơ học của tỉnh năm 1997 là 1,43%, sau đó liên tục tăng nhanh, năm 2005 là 10,3%. Bên cạnh đó, lao động nhập cư đông cũng làm cho dân số trong độ tuổi lao động và số lao động làm việc trong ngành công nghiệp ngày càng tăng, tập trung ở các huyện thị như Thuận An, Dĩ An, TX. Thủ Dầu Một và gần đây là Bến Cát, Tân Uyên. Sự chênh lệch trong cơ cấu lao động, phân bố nguồn lao động tương quan với sự chênh lệch trong cơ cấu kinh tế theo ngành và theo lãnh thổ. Ngành công nghiệp chiếm tỉ trọng cao trong cơ cấu GDP, tập trung chủ yếu ở phía nam tỉnh trong khi ngành nông nghiệp lại chiếm tỉ trọng nhỏ và phát triển chủ yếu ở các huyện phía bắc. Vì vậy, trong thời gian tới, tỉnh cần chú trọng phát triển dịch vụ nhằm nâng cao tỉ trọng của ngành trong cơ cấu GDP đồng thời đẩy mạnh phát triển công nghiệp sang các huyện phía bắc. Điều này cũng sẽ làm giảm áp lực về dân số, việc làm và các vấn đề xã hội khác ở các huyện thị phía nam. Về mặt xã hội, tỉnh cũng đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận trong lĩnh vực y tế và giáo dục. Điều này thể hiện qua việc giảm tỉ lệ gia tăng tự nhiên do giảm tỉ lệ sinh làm cho tỉ lệ dân số dưới tuổi lao động ngày càng giảm. Bên cạnh đó, chất lượng lao động ngày càng được nâng cao phần nào phản ánh được các thành quả của ngành giáo dục tỉnh. Trong tương lai, các ngành này cần được đầu tư phát triển nhiều hơn nữa vì đây là nhân tố quyết định chất lượng con người và chất lượng nguồn lao động của tỉnh. Sự phát triển mạnh mẽ về dân số và kinh tế đã gây ra những vấn đề đáng lo ngại về môi trường trong tỉnh. Vì vậy, môi trường là vấn đề đáng quan tâm của tỉnh trong thời gian tới. 3. Trên cơ sở nghiên cứu về dân số và phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương từ 1997 – 2007, tác giả đã đưa ra những định hướng, dự báo về phát triển dân số và kinh tế - xã hội của tỉnh đến năm 2020. Các định hướng tập trung vào vấn đề phát triển dân số, kinh tế và đô thị của tỉnh đến 2020. Về dân số, phát triển dân số nhằm đạt được quy mô dân số của đô thị loại I vào năm 2020; đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế bằng cách thu hút lao động nhập cư nhất là lao động có kĩ thuật, nâng cao chất lượng nguồn lao động thông qua phát triển giáo dục và y tế. Về kinh tế, tập trung phát triển mạnh công nghiệp và dịch vụ. Theo đó, ngành công nghiệp và dịch vụ có xu hướng chiếm tỉ trọng ngày càng cao trong cơ cấu kinh tế, đặc biệt là chú trọng tăng tỉ trọng ngành dịch vụ. Về đô thị, nâng cao tỉ lệ thị dân và đạt mục tiêu 75% dân số đô thị vào năm 2020. Để đạt được những mục tiêu trên, tác giả cũng đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển hài hòa giữa dân số và kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời gian tới. Các giải pháp tập trung vào việc gắn phát triển kinh tế - xã hội với nâng cao chất lượng cuộc sống, nâng cao chất lượng lao động; phát triển kinh tế - xã hội đồng đều giữa các địa phương nhằm thay đổi bức tranh phân bố dân cư và lao động trong tỉnh. Mặc dù đã rất cố gắng nhưng do hạn chế về thời gian, nguồn số liệu thu thập được và trình độ nghiên cứu của tác giả nên một số vấn đề nghiên cứu mới dừng lại ở mức độ tổng quát; các nội dung về dự báo, định hướng phát triển dân số và kinh tế - xã hội theo địa phương chưa đi sâu phân tích và nghiên cứu. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Cục Thống kê tỉnh Bình Dương, Niên giám Thống kê tỉnh Bình Dương từ năm 1997 - 2007. 2. Tống Văn Đường (1997), Giáo trình dân số và phát triển, Dự án VIE/97/P.3, Bộ Giáo dục và Đào tạo. 3. Phạm Xuân Hậu, Nguyễn Kim Hồng, Đặng Văn phan (1995), Địa lí kinh tế - xã hội Việt Nam (tập 1), Nxb Giáo dục. 4. Nguyễn Kim Hồng (chủ biên), Phạm Xuân Hậu, Đào Ngọc Cảnh, Phạm Thị Xuân Thọ (1997), Giáo trình Địa lý kinh tế xã hội đại cương, Trường Đại học Sư phạm TP. HCM. 5. Nguyễn Kim Hồng (1994), Sự phát triển dân số và mối quan hệ của nó với sự phát triển kinh tế - xã hội TP. HCM, Luận án Tiến sĩ Địa lí – địa chất, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 1. 6. Nguyễn Kim Hồng (2001), Dân số học đại cương, Nxb Giáo dục. 7. Chu Viết Luân (2003)– Bình Dương - Thế và lực mới trong thế kỉ XXI, Nxb Chính trị quốc gia. 8. Sở Lao động – Thương binh – Xã hội tỉnh Bình Dương (2007), Báo cáo năm 2007 và kế hoạch năm 2008 ngành lao động – Thương binh – Xã hội. 9. Sở Lao động – Thương binh – Xã hội tỉnh Bình Dương (2006), Đề án xúc tiến lao động giai đoạn 2006 – 2010. 10. Phạm Thị Xuân Thọ (2008), Địa lí Đô thị, Nxb Giáo dục. 11. Tổng cục Thống kê (2008), Điều tra biến động dân số năm 2007, Nxb Thống kê. 12. Tổng cục Thống kê, Niên giám Thống kê năm 2006, 2007. 13. Nguyễn Minh Tuệ (2008), Giáo trình giáo dục dân số - sức khỏe sinh sản, Quỹ dân số LHQ thông qua dự án VNM 7PG009 – Bộ Giáo dục – Đào tạo. 14. Ủy ban Dân số - Gia đình – Trẻ em tỉnh Bình Dương (2001), Chiến lược dân số Bình Dương giai đoạn 2001 – 2010. 15. Ủy ban Dân số - Gia đình – Trẻ em tỉnh Bình Dương (2007), Báo cáo Tổng kết công tác dân số - gia đình và trẻ em tỉnh Bình Dương năm 2007; Nhiệm vụ công tác năm 2008. 16. Ủy ban Dân số - Gia đình – Trẻ em tỉnh Bình Dương (2005), Báo cáo 15 năm công tác dân số - gia đình và trẻ em tỉnh Bình Dương 1997 – 2005. 17. Ủy ban Dân số - Gia đình – Trẻ em tỉnh Bình Dương (2005), Tình hình thực hiện công tác dân số tỉnh Bình Dương 1997 – 2004. 18. Ủy ban Dân số - Gia đình – Trẻ em tỉnh Bình Dương (2006), Báo cáo tình hình thực hiện chiến lược dân số tỉnh Bình Dương 2001 – 2006. 19. Ủy ban Dân số - Gia đình – Trẻ em huyện Bến Cát, Kết quả thực hiện công tác dân số - KHHGĐ giai đoạn 2000 – 2007 và kế hoạch đến 2010. 20. Ủy ban Dân số - Gia đình – Trẻ em huyện Dầu Tiếng, Chỉ tiêu dân số 2001 – 2007, kế hoạch năm 2008 – 2010. 21. Ủy ban Dân số - Gia đình – Trẻ em huyện Dĩ An, Dân số và biến động dân số 2001 – 2007. 22. Ủy ban Dân số - Gia đình – Trẻ em huyện Phú Giáo, Bảng tổng hợp các chỉ tiêu dân số 1999 – 2010. 23. Ủy ban Dân số - Gia đình – Trẻ em huyện Tân Uyên, Dân số và biến động dân số 1999 – 2007. 24. Ủy ban Dân số - Gia đình – Trẻ em huyện Thuận An, Dân số và biến động dân số 1997 – 2007. 25. Ủy ban Dân số - Gia đình – Trẻ em TX. Thủ Dầu Một, Kết quả thực hiện công tác dân số - KHHGĐ giai đoạn 2000 – 2007 và kế hoạch đến 2010. 26. Ủy ban Nhân dân tỉnh Bình Dương (2006), Báo cáo tổng hợp quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đến năm 2020. 27. Ủy ban Nhân dân tỉnh Bình Dương (2007), Nội dung báo cáo Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân về tình hình hoạt động và định hướng công tác đào tạo của tỉnh Bình Dương. 28. World Development Indications ( 2006) Hình 3.2. Sơ đồ định hướng quy hoạch tổng thể phát triển đô thị và khu dân cư nông thôn tỉnh Bình Dương đến 2020 Nguồn: Sở Kế hoạch – Đầu tư tỉnh Bình Dương