Luận văn Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin của thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020

cả nước, chúng tôi xác ñịnh các quan ñiểm ñể phát triển nguồn nhân lực CNTT như sau: Quan ñiểm thứ nhất: Phát triển nguồn nhân lực CNTT là yếu tố then chốt và có ý nghĩa quyết ñịnh ñối với việc ứng dụng và phát triển CNTT (Quyết ñịnh số 05/2007/Qð-BTTT) [2]. ðảm bảo phát triển nguồn nhân lực CNTT không chỉ phục vụ cho công nghiệp CNTT mà còn phục vụ cho các ngành khác như tài chính, ngân hàng, giáo dục, du lịch và các lĩnh vực khác của nền kinh tế. Quan ñiểm thứ hai: Phát triển nguồn nhân lực phải ñảm bảo phát triển ñồng bộ cả về chất lượng lẫn số lượng, trong ñó chất lượng là quan trọng, ñảm bảo ñáp ứng ñúng nhu cầu của ngành. Quán triệt quan ñiểm ñào tạo cái xã hội cần, tập trung vào các lĩnh vực mà thành phố ñịnh hướng phát triển như công nghiệp phần mềm, công nghiệp nội dung số và công nghiệp dịch vụ. Quan ñiểm thứ ba: Phát triển nguồn nhân lực CNTT phải gắn kết chặt chẽ với quá trình ñổi mới giáo dục và ñào tạo, ñặc biệt là ñổi mới giáo dục ñại học (Quyết ñịnh số 05/2007/Qð-BTTT) [2]. ðổi mới chương trình ñào tạo theo hướng nhanh chóng ñưa những kiến thức mới, cập nhật sự phát triển của ngành vào chương trình ñào tạo, ñảm bảo chương trình ñào tạo ñạt chuẩn quốc tế. Quan ñiểm 4: ðẩy mạnh xã hội hóa và tăng cường hợp tác quốc tế trong việc ñào tạo nguồn nhân lực CNTT (Quyết ñịnh số 05/2007/Qð-BTTT) [2]. Tận dụng 45 mọi nguồn lực trong và ngoài nước phục vụ cho sự phát triển nguồn nhân lực này. Trong ñó, quan trọng là tranh thủ sự hợp tác ñào tạo với nước ngoài, ñặc biệt là các nước Mỹ, Nhật, Ấn ðộ, Singapore ñể nhanh chóng tiếp cận nền CNTT hiện ñại của các nước. 3.2. Mục tiêu Căn cứ vào chương trình phát triển nguồn nhân lực CNTT của cả nước nói chung và thành phố nói riêng, chúng tôi xác ñịnh các mục tiêu phát triển nguồn nhân lực như sau: 3.2.1 Mục tiêu chung Phát triển nguồn nhân lực CNTT trước tiên ñảm bảo cung cấp ñủ nhu cầu cả về chất lẫn về lượng phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội thành phố. Thứ hai, phát triển thành phố thành trung tâm ñào tạo và cung cấp nhân lực lớn cho cả nước và khu vực. 3.2.2 Mục tiêu cụ thể Thứ nhất, hàng năm thành phố có thể cung cấp khoảng 30.000 chuyên viên CNTT cho cả nước và khu vực (Quyết ñịnh số 145/2007/Qð-UBND) [5]. Thứ hai, ñảm bảo 100% sinh viên tốt nghiệp từ các trường ñại học, cao ñẳng tại thành phố ñều có khả năng sử dụng CNTT trong công việc (Quyết ñịnh số 145/2007/Qð-UBND) [5]. Thứ ba, 100% cán bộ, viên chức nhà nước có khả năng sử dụng CNTT trong làm việc và học tập (Quyết ñịnh số 145/2007/Qð-UBND) [5]. Thứ tư, ñảm bảo 90% lao ñộng trong mọi lĩnh vực ñều có khả năng ứng dụng CNTT trong công việc (Quyết ñịnh số 145/2007/Qð-UBND) [5]. 46 3.3. Nhu cầu nhân lực CNTT ñến năm 2010 và ñịnh hướng phát triển nhân lực CNTT ñến năm 2020 3.3.1 Nhu cầu nhân lực CNTT ñến năm 2010 Thành phố Hồ Chí Minh ñến năm 2010 cần trên 100 ngàn lao ñộng CNTT trong ñó công nghiệp phần mềm cần thêm khoảng 20 ngàn lao ñộng, công nghiệp phần cứng cần thêm khoảng 30 ngàn lao ñộng, còn lại là phân bổ cho công nghiệp nội dung số, viễn thông và ứng dụng CNTT (Phụ lục 2: Nhu cầu lao ñộng CNTT thành phố Hồ Chí Minh ñến năm 2010). Biểu ñồ 6: Nhu cầu nhân lực CNTT ñến năm 2010 Trung học phổ thông 54% ðại học 10% Cao ñẳng 6% Trung cấp nghề 30% Nguồn: Tổng hợp từ SBCVT TPHCM, 2007[29] Lao ñộng CNTT trong lĩnh vực phần cứng tập trung vào các nhóm nghề như quản trị mạng, quản trị hệ thống, bán hàng và marketing. Lao ñộng CNTT trong lĩnh vực phần mềm ngoài các nhóm nghề ñã nêu trên thì hai nhóm nghề quan trọng nhất là kỹ sư phần mềm, quản trị và phát triển web. Các ñiều kiện tuyển dụng của doanh nghiệp là ứng viên cần nắm vững chuyên môn (100% doanh nghiệp), có tính sáng tạo (85% doanh nghiệp), có khả năng làm việc nhóm (86% doanh nghiệp), có kinh nghiệm làm việc tối thiểu từ 1-2 năm (90% doanh nghiệp) và biết ngoại ngữ (92% doanh nghiệp) (SBCVT TPHCM, 2007) [29]. 47 Yêu cầu ñối với các công nhân kỹ thuật nắm vững kiến thức chuyên ngành ñã học và phải có ngoại ngữ. Các công ty nước ngoài khi tuyển dụng lao ñộng ñều tổ chức ñào tạo lại nguồn nhân lực. 3.3.2 ðịnh hướng phát triển nhân lực CNTT ñến năm 2020: Căn cứ vào Quy hoạch phát triển nguồn nhân lực CNTT Việt Nam ñến năm 2020 và thực trạng phát triển CNTT của thành phố, ñề tài xác ñịnh một vài ñịnh hướng phát triển nhân lực CNTT ñến năm 2020: Thứ nhất, phát triển mạnh nguồn nhân lực CNTT phục vụ cho phát triển kinh tế thành phố, từng bước xây dựng nền kinh tế tri thức và xã hội thông tin. Thứ hai, hiện ñại hóa, nâng cao chất lượng ñào tạo nhân lực CNTT, nhanh chóng tiếp cận và tiếp thu những công nghệ mới, chương trình ñào tạo mới nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của hệ thống ñào tạo CNTT, tham gia vào thị trường ñào tạo CNTT thế giới, trở thành một trung tâm ñào tạo CNTT lớn cho cả nước và khu vực. Thứ ba, ñào tạo nhân lực CNTT tập trung nâng cao chất lượng, phát huy khả năng sáng tạo ñáp ứng nhu cầu cho các ngành công nghiệp phần mềm, công nghiệp nội dung số, công nghiệp dịch vụ, nghiên cứu và phát triển ñồng thời tạo ra ñội ngũ lao ñộng CNTT có khả năng ứng dụng tốt CNTT vào mọi lĩnh vực của nền kinh tế, xã hội thành phố. Căn cứ vào ñịnh hướng và nhu cầu phát triển nguồn nhân lực CNTT của thành phố, cũng như thực trạng của việc ñào tạo và phát triển nhân lực CNTT chúng tôi ñề xuất một số giải pháp phát triển nguồn nhân lực CNTT: 48 3.4. Các giải pháp phát triển nguồn nhân lực CNTT 3.4.1 Nhóm giải pháp phát triển nguồn nhân lực CNTT trong ngắn hạn 3.4.1.1. Có chính sách thu hút lao ñộng hợp lý Nhằm giảm áp lực cạnh tranh từ các vùng kinh tế trọng ñiểm như Bình Dương, ðồng Nai, ðà Nẵng và Hà Nội cũng như các thị trường lao ñộng CNTT thế giới trong việc thu hút lao ñộng CNTT, thành phố cần có chính sách thu lút lao ñộng thích hợp. Trước tiên, thành phố tiếp tục khuyến khích ñầu tư vào CNTT, hình thành các trung tâm CNTT, thu hút các tập ñoàn CNTT thế giới ñến thành phố. ðiều này cho phép thành phố không chỉ thu hút lao ñộng CNTT trong gian ñoạn ngắn hạn mà còn tạo ñiều kiện cho thành phố phát triển ñội ngũ lao ñộng chuyên nghiệp cho tương lai. Thứ hai, thành phố và bản thân các doanh nghiệp cần có chính sách tiền lương hấp dẫn ñối với lao ñộng CNTT. Có các cơ chế ñãi ngộ như ñào tạo nâng cao trình ñộ, kỹ năng làm việc, khen thưởng và tạo ñiều kiện thăng tiến trong nghề nghiệp. 3.4.1.2. ðào tạo lại (ñào tạo bổ sung) lao ñộng hiện tại Một trong những giải pháp ñể củng cố và nâng cao chất lượng lao ñộng CNTT hiện tại là ñào tạo lại. Như ñã nói, một trong những ñặc ñiểm của ngành CNTT là vòng ñời sản phẩm ngắn, công nghệ thay ñổi liên tục, do ñó ñào tạo lại là việc tất yếu. Việc ñào tạo lại lao ñộng CNTT có thể tập trung bổ sung một số kiến thức chuyên ngành về CNTT mà hiện các chương trình ñào tạo không phù hợp với hoạt ñộng sản xuất của ñơn vị. ðồng thời, cũng có thể ñào tạo bổ sung một số kiến thức chuyên ngành khác phục vụ cho công tác quản lý hệ thống thông tin hoặc thiết kế hệ thống thông tin như kiến thức về ngân hàng, về quản lý nguồn nhân lực và về thị trường chứng khoán. 49 Các doanh nghiệp có thể thực hiện ñào tạo lại thông qua việc tổ chức ñào tạo tại chỗ, ñào tạo qua công việc hoặc thuê các ñơn vị ñào tạo có uy tín ñào tạo theo ñơn ñặt hàng của doanh nghiệp. 3.4.1.3. Hỗ trợ cho các chương trình ñào tạo ngắn hạn Một trong những ñiểm yếu của chương trình ñào tạo CNTT chính quy là nặng tính hàn lâm, nhiều lý thuyết nhưng lại ít thực hành. Do ñó, một trong những giải pháp tạm thời ñể khắc phục nhược ñiểm này là tổ chức các khóa ñào tạo ngắn hạn nhằm bổ sung kiến thức thực tế về CNTT cho người lao ñộng. Bên cạnh ñó, cũng có thể tổ chức các khóa học chuyên ngành như quản lý, tài chính, ngân hàng và du lịch ñể cho các học viên học chuyên ngành CNTT có thể bổ sung thêm kiến thức nhằm nâng cao khả năng ứng dụng CNTT trong quản lý công việc. Một trong những thách thức mà bản thân doanh nghiệp và người lao ñộng gặp phải là chi phí ñào tạo CNTT rất cao. Vì vậy, thành phố cần có những chính sách hỗ trợ cho các chương trình ñào tạo ngắn hạn này. Các chính sách hỗ trợ có thể là cho học viên vay vốn với lãi suất 0% ñể học. Cho các doanh nghiệp vay với lãi suất thấp ñể lập dự án ñào tạo hoặc tổ chức ñào tạo lại nhân viên. 3.4.1.4. Thực hiện liên kết nhà nước, nhà doanh nghiệp và nhà trường Hiện nay, tại thành phố các cơ sở ñào tạo vẫn chưa quan tâm ñến việc tìm hiểu nhu cầu lao ñộng CNTT của các doanh nghiệp mà chỉ ñào tạo theo số lượng chỉ tiêu từ trên giao xuống hoặc theo nhu cầu của người lao ñộng. Hậu quả là nhà trường ñã ñào tạo ra những lao ñộng có trình ñộ không ñáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp. ðể tạo ñiều kiện cho các doanh nghiệp và các cơ sở ñào tạo CNTT liên kết, hợp tác, thành phố, mà ñại diện là Sở Bưu chính, Viễn thông, cơ quan quản lý CNTT thành phố, phải là cầu nối. Thông qua việc phối hợp với các ñơn vị khác như Sở Lao ñộng Thương binh và Xã hội, Sở Kế hoạch và ðầu tư và ðại học Quốc gia thành phố, Sở Bưu chính, Viễn thông tổ chức các hoạt ñộng như hội thảo về phát 50 triển nhân lực, ngày hội việc làm CNTT, và thị trường lao ñộng CNTT trên mạng ñể cung cấp các thông tin về nhu cầu và khả năng ñào tạo CNTT. Ngoài ra, thành phố nên có một số chính sách khuyến khích sự liên kết ñào tạo CNTT giữa doanh nghiệp và nhà trường ví dụ như hỗ trợ các ñơn vị trong chương trình liên kết vay vốn với lãi suất thấp ñể thực hiện chương trình liên kết. 3.4.2 Nhóm giải pháp dài hạn Bên cạnh nhóm giải pháp ngắn hạn, ñể có một lực lượng lao ñộng CNTT chất lượng ñáp ứng yêu cầu phát triển của ngành CNTT, cần phải có những biện pháp phát triển lâu dài như: 3.4.2.1. ðổi mới phương pháp và nội dung ñào tạo Trước tiên về phương pháp ñào tạo phải chú trọng nâng cao kỹ năng thực hành, giáo viên chỉ là người hướng dẫn, phổ biến các tài liệu và học viên tự nghiên cứu, bổ sung kiến thức ñể hoàn thiện nội dung ñã ñược hướng dẫn. Về chương trình ñào tạo, cần phải dựa trên kết quả khảo sát thực tế, tìm hiểu nhu cầu của người sử dụng ñể xây dựng chương trình phù hợp. Thành phố cần ñi tiên phong trong việc xây dựng hệ thống nghề CNTT ñể từ ñó có thể xây dựng chương trình ñào tạo. Bên cạnh ñó, cần phải nghiên cứu các chương trình ñào tạo của quốc tế và luôn ñiều chỉnh chương trình ñào tạo phù hợp với sự phát triển của CNTT thế giới. ðiều quan trọng là ñào tạo CNTT phải ñi kèm ñào tạo ngoại ngữ hay nói cách khác là nên sử dụng ngoại ngữ trong ñào tạo CNTT. Vì một trong những ñiểm yếu của nhân lực CNTT là thiếu ngoại ngữ. Có thể ñiều chỉnh tăng thời lượng giảng dạy ngoại ngữ, giảm bớt thời lượng của các môn cơ bản. Ngoài ra thực hiện phương pháp giảng bài mới như hướng dẫn cơ bản về nội dung bài học và giới thiệu tài liệu cho học viên tìm hiểu cũng là một biện pháp giúp học viên nâng cao ngoại ngữ. 51 3.4.2.2. Tăng cường thu hút ñầu tư, thực hiện xã hội hóa công tác ñào tạo Một trong những giải pháp quan trọng ñể hỗ trợ cho thành phố phát triển nguồn nhân lực CNTT là tranh thủ mọi nguồn lực xã hội, từ các nguồn lực trong nước ñến các nguồn lực ngoài nước. Trước tiên, ngân sách thành phố tập trung ñào tạo cán bộ công chức nâng cao kỹ năng CNTT, từng bước xây dựng chính quyền ñiện tử. Bên cạnh ñó, thành phố cũng cần dành một khoảng ngân sách ñể ñào tạo giảng viên CNTT có trình ñộ tiến sĩ, thạc sĩ từ các nước tiên tiến như Mỹ, Nhật, Anh, Ấn ðộ. Ngoài ra, thành phố cũng cần khuyến khích, hỗ trợ các cơ sở tư nhân nâng cao năng lực ñào tạo CNTT như nâng cấp cơ sở hạ tầng, trang thiết bị ñào tạo, mua bản quyền các chương trình ñào tạo tiên tiến như của CISCO, MICROSOFT. Kế ñến, thành phố cần phải thực hiện vai trò là ñầu mối, mở rộng quan hệ hợp tác giữa các cơ sở ñào tạo trong nước và các ñối tác nước ngoài trong việc ñào tạo nguồn nhân lực CNTT. Thành phố cần phải tạo ñiều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách cho các tập ñoàn lớn như Intel, IBM (Mỹ), CICC, AOTS (Nhật) mở rộng các chương trình hợp tác ñào tạo nguồn nhân lực CNTT. Cuối cùng, thành phố phải có chính sách thu hút, khuyến khích ñầu tư từ các tập ñoàn, doanh nhân và Việt kiều từ các nước cho công cuộc ñào tạo nguồn nhân lực CNTT. 3.4.2.3. Tăng cường hợp tác quốc tế trong ñào tạo. Như ñã nói, một ñặc ñiểm quan trọng của ngành CNTT là ngành công nghệ cao, có tốc ñộ phát triển nhanh chóng, trong khi ñó trình ñộ ñào tạo CNTT hiện nay của thành phố còn thể hiện nhiều yếu kém, do vậy, việc hợp tác quốc tế trong ñào tạo nguồn nhân lực CNTT là hết sức cần thiết. Sở Bưu chính, Viễn thông thành phố và ðại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh có trách nhiệm làm câu nối, mở rộng quan hệ hợp tác với các ñối tác ñào tạo nước ngoài, mời gọi họ tham gia hợp tác ñào tạo. 52 Bên cạnh ñó, thành phố cũng cần có các chính sách hỗ trợ, tạo ñiều kiện thuận lợi cho các ñối tác vào hợp tác với các ñơn vị ñào tạo trong nước. 3.4.2.4. Mở rộng quy mô ñào tạo Thực trạng ñào tạo nhân lực CNTT thành phố Hồ Chí Minh với quy mô còn rất yếu kém. Ngoài các trường ñại học và cao ñẳng, thành phố có hơn 100 các trung tâm ñào tạo và cơ sở dạy nghề CNTT, tuy nhiên các cơ sở này ñào tạo chỉ tập trung vào các chứng chỉ nghề như thiết kế web, lập trình, vi tính văn phòng theo các chương trình tự thiết lập hoặc sao chép của nước ngoài, nhưng lại không ñạt chuẩn quốc tế. Do ñó việc mở rộng quy mô ñào tạo CNTT tại thành phố là ñiều tất yếu. Thông qua các chương trình kích cầu, cho vay vốn hỗ trợ và Quỹ phát triển nhân lực CNTT, thành phố hỗ trợ các ñơn vị ñào tạo trang bị lại cơ sở hạ tầng, ñầu tư, cải tiến phương pháp ñào tạo, nội dung chương trình. 3.4.2.5. Thực hiện tốt công tác thông kê, dự báo Một trong những biện pháp quan trọng khác ñể phát triển nhân lực là phải thực hiện tốt công tác thống kê, dự báo. Chúng ta sẽ không biết nên ñào tạo bao nhiêu và chất lượng như thế nào nếu chúng ta không biết ñược ngành CNTT phát triển ra sao. Sở Bưu chính, Viễn thông thành phố phối hợp với Cục thống kê và Sở Lao ñộng, Thương binh và Xã hội thành phố thực hiện công tác dự báo này. Có thể dự báo thông qua việc khảo sát nhu cầu sử dụng lao ñộng của doanh nghiệp ñồng thời nghiên cứu xu hướng phát triển nhân lực CNTT thế giới. 3.4.2.6. Thu hút ñầu tư vào ngành CNTT Một trong những kinh nghiệm ñể phát triển nhân lực CNTT là phải tăng cường thu hút ñầu tư vào CNTT. Thực tế ñã chứng minh trong ba năm trở lại ñây, với sự ñầu tư của IBM, Intel, Renesas và Nidec vào thành phố ñã làm cho nhu cầu nhân lực CNTT tăng nhanh. Từ ñó, các ñơn vị ñào tạo cũng như thành phố ñã nhận thức rõ hơn việc cần phải ñào tạo và phát triển nguồn nhân lực này. 53 Vai trò của thành phố là tiếp tục tạo môi trường ñầu tư thuận lợi. Trung tâm xúc tiến ñầu tư và Sở Bưu chính, Viễn thông có trách nhiệm trong việc quảng bá môi trường ñầu tư CNTT. Như vậy, chúng ta có thể tóm tắt các giải pháp phát triển nhân lực CNTT thành phố qua sơ ñồ sau: Sơ ñồ: Giải pháp phát triển nguồn nhân lực CNTT thành phố Phát triển nguồn nhân lực CNTT thành phố Giải pháp ngắn hạn: − Có chính sách thu hút lao ñộng hợp lý. − ðào tạo lại lao ñộng hiện tại. − Hỗ trợ các chương trình ñào tạo ngắn hạn. − Thực hiện liên kết nhà nước, nhà doanh nghiệp và nhà trường. Giải pháp dài hạn: − ðổi mới phương pháp và nội dung ñào tạo. − Tăng cường thu hút ñầu tư, thực hiện xã hội hóa công tác ñào tạo. − Tăng cường hợp tác quốc tế trong ñào tạo. − Mở rộng quy mô ñào tạo. − Thực hiện tốt công tác thống kê, dự báo. − Thu hút ñầu tư vào ngành CNTT. Khắc phục ñiểm yếu: 1. Chương trình CNTT thiếu tập trung và lạc hậu. 2. Chưa xác ñịnh hệ thống nghề CNTT. 3. Chưa hình thành mối liên kết giữa ñào tạo và thị trường lao ñộng. 4. Chưa thực hiện dự báo, thống kê. 5. Chưa có chế ñộ ñãi ngộ phù hợp. Vượt qua thử thách: 1. Sự cạnh tranh từ những thị trường CNTT trong nước và quốc tế. 2. Sự phát triển nhanh chóng của CNTT thế giới 3. Chi phí ñầu tư cho ñào tạo CNTT cao. 54 3.5. Các chương trình ñào tạo và phát triển nguồn nhân lực CNTT Căn cứ vào thực trạng nguồn nhân lực CNTT cũng như các mục tiêu phát triển ngành, việc phát triển nguồn nhân lực CNTT ñến năm 2020 của thành phố tập trung vào các nội dung sau: Thứ nhất, phát triển nguồn nhân lực CNTT trong quản lý nhà nước. Thứ hai, phát triển nguồn nhân lực CNTT phục vụ phát triển ứng dụng CNTT. Thứ ba, phát triển ñội ngũ kỹ sư CNTT trình ñộ cao phục vụ phát triển công nghiệp CNTT. Từ các nội dung trên, ñề tài ñề xuất các chương trình ñể phát triển nguồn nhân lực CNTT: 3.5.1 Chương trình phục vụ phát triển chính quyền ñiện tử ðể xây dựng và phát triển chính phủ ñiện tử, trước tiên ñòi hỏi thành phố cần có một ñội ngũ cán bộ, công chức có khả năng làm việc và giao dịch trực tuyến với người dân. ðể phát triển ñội ngũ cán bộ công chức có khả năng giao dịch trực tuyến, chương trình ñào tạo nhân lực CNTT phục vụ phát triển chính quyền ñiện tử cần tập trung vào các nội dung sau: Thứ nhất, tập huấn kiến thức và kỹ năng ứng dụng CNTT dành cho lãnh ñạo, nhằm nâng cao kỹ năng sử dụng CNTT cũng như các kiến thức về chính quyền ñiện tử cho các lãnh ñạo. Từ ñó các lãnh ñạo có cái nhìn ñúng hơn về chính quyền ñiện tử và xây dựng các kế hoạch ứng dụng và phát triển CNTT thích hợp cho ñơn vị. Thứ hai, tập huấn sử dụng các phần mềm ứng dụng trong quản lý nhà nước tại các quận huyện, sở ngành và phường xã, nhằm cung cấp kiến thức cũng như hướng dẫn cho các cán bộ sử dụng các phần mềm ñúng mục ñích, tránh gây lãng phí và làm mất thời gian cho người dân. Thứ ba, việc ứng dụng CNTT trong công tác quản lý nhà nước, ñòi hỏi hệ thống cơ sở hạ tầng CNTT phải hoạt ñộng liên tục, ñảm bảo an toàn bảo mật vì vậy 55 cần phải triển khai ñào tạo nâng cao kiến thức chuyên môn cho các chuyên viên phụ trách CNTT ở các quận huyện, sở ngành. Thứ tư, tập huấn kiến thức quản lý dự án CNTT trong quản lý nhà nước nhằm thực hiện ñầu tư có hiệu quả nhất. Bốn chương trình trên sẽ do Sở Bưu chính, Viễn thông thành phố chủ trì, khảo sát, lập kế hoạch, dự toán kinh phí và tổ chức thực hiện. Các ñơn vị phối hợp cần thiết là Sở Nội vụ, cung cấp thông tin về tình hình cán bộ công chức tại thành phố, Sở Kế hoạch và ðầu tư và Sở Tài chính xem xét ñể bố trí nguồn vốn thích hợp. Ngoài ra, cần có các ñơn vị ñào tạo chuyên nghiệp trong và ngoài nước phối hợp triển khai ñào tạo. Bên cạnh bốn nội dung trên, thành phố tiếp tục tổ chức ñào tạo bổ sung kỹ năng sử dụng máy tính và internet cho cán bộ các sở ngành, quận huyện và phường xã, ñảm bảo mục tiêu 100% cán bộ, viên chức nhà nước có khả năng sử dụng CNTT trong làm việc và học tập. Chương trình này sẽ do Sở Nội vụ chủ trì, các ñơn vị phối hợp là Sở Bưu chính, Viễn thông, Sở Kế hoạch và ðầu tư, Sở Tài chính, và các ñơn vị ñào tạo. 3.5.2 Chương trình phát triển nhân lực CNTT phục vụ công nghiệp CNTT Như ñã phân tích, một trong những ñặc ñiểm của ngành CNTT là thường xuyên cập nhật công nghệ mới, do ñó việc ñào tạo và ñào tạo lại nhân lực CNTT là ñiều tất yếu và giữ vai trò rất quan trọng trong việc duy trì và phát triển nguồn nhân lực này. Trước tiên, ñối với ñội ngũ lãnh ñạo, tập trung bồi dưỡng kỹ năng lãnh ñạo, mở rộng trao ñổi thông tin chuyên ngành. Thứ hai, ñối với ñội ngũ quản lý, tập trung bồi dưỡng kỹ năng quản lý, làm việc nhóm, quản lý dự án, các kiến thức chuyên ngành. Thứ ba, ñội ngũ kỹ sư, cần bổ sung phổ cập ngoại ngữ chuyên ngành, hỗ trợ nghiên cứu và phát triển, nâng cao trình ñộ kỹ sư thiết kế phần mềm, quản lý dự án, nghiên cứu và phát triển. Thứ tư, ñội ngũ công nhân kỹ thuật cần 56 ñược phổ cập ngoại ngữ chuyên ngành, chuẩn hóa các chương trình ñào tạo theo ñặt hàng của doanh nghiệp. Bên cạnh việc tổ chức ñào tạo, thành phố nên tổ chức các buổi hội thảo về phát triển nguồn nhân lực CNTT, ngày hội việc làm CNTT và ñịnh kỳ hai năm phải tổ chức khảo sát nguồn nhân lực CNTT nhằm có cái nhìn tổng quát về cung và cầu nhân lực CNTT. Chương trình này do Sở Bưu chính, Viễn thông chủ trì, ñể triển khai chương trình thành công ñòi hỏi phải có sự hợp tác giữa ba nhà là nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp. Nhà nước, ñầu mối là Sở Bưu chính, Viễn thông phối hợp với các cơ quan, hiệp hội khảo sát và lập kế hoạch phát triển nguồn nhân lực. Kế ñến, Sở Bưu chính, Viễn thông thực hiện tốt công tác cung cấp thông tin về nguồn nhân lực cho các nhà ñầu tư nước ngoài khi tham gia vào thị trường ñào tạo nguồn nhân lực CNTT. Ngoài ra, Sở Bưu chính, Viễn thông cần thực hiện liên kết doanh nghiệp và nhà trường trong việc ñào tạo nguồn nhân lực theo ñúng yêu cầu của thị trường. Các cơ sở ñào tạo cần thiết lập mối quan hệ với các doanh nghiệp, dựa trên nhu cầu của doanh nghiệp ñể xây dựng chương trình ñào tạo thích hợp. Các cơ sở ñào tạo có thể gởi giảng viên, học viên ñến thực tập tại các doanh nghiệp. ðồng thời ñội ngũ nhân viên của doanh nghiệp có thể tham gia ñào tạo tại các cơ sở ñào tạo. Mối quan hệ này giúp cho các cơ sở ñào tạo bổ sung kiến thức và kỹ năng thực tế cho các chương trình ñào tạo. Bản thân các doanh nghiệp phải xây dựng kế hoạch nhân lực CNTT ñịnh kỳ hàng năm, xác ñịnh rõ số lượng và các yêu cầu về nguồn nhân lực CNTT ñể ñặt hàng cho các cơ sở ñào tạo. Các doanh nghiệp cần phải mở rộng quan hệ hợp tác với các cơ sở ñào tạo, như tư vấn chương trình ñào tạo, nhận thực tập viên. Sự hợp tác của doanh nghiệp là ñiều kiện cần thiết ñể nhà trường có thể ñào tạo nhân lực theo ñúng yêu cầu của doanh nghiệp. 57 3.5.3 Chương trình phục vụ phát triển ứng dụng và ñào tạo CNTT Chương trình này hỗ trợ doanh nghiệp ñào tạo kỹ năng cần thiết về ứng dụng công nghệ thông tin cho doanh nghiệp, chương trình tập trung vào các nội dung: Thứ nhất, thường xuyên tổ chức hội thảo, hội nghị tuyên truyền về ứng dụng công nghệ thông tin trong doanh nghiệp theo loại hình, quy mô doanh nghiệp và lĩnh vực kinh doanh. Thứ hai, hỗ trợ các ñơn vị tập huấn các kiến thức về ứng dụng CNTT cho doanh nghiệp nhằm từng bước nâng cao nhận thức về CNTT và phát triển trình ñộ ứng dụng CNTT. Chương trình này sẽ do Sở Bưu chính, Viễn thông thành phố chủ trì, khảo sát, lập kế hoạch, dự toán kinh phí, tổ chức thực hiện. Các ñơn vị phối hợp cần thiết là Sở Kế hoạch và ðầu tư và Sở Tài chính xem xét ñể bố trí nguồn vốn thích hợp. Ngoài ra, cần có các ñơn vị ñào tạo chuyên nghiệp trong và ngoài nước phối hợp triển khai ñào tạo. Bên cạnh ñó, tăng cường công tác ñào tạo giảng viên CNTT thông qua chương trình ñào tạo 500 tiến sĩ và thạc sĩ. ðồng thời hỗ trợ các trường trong thành phố mở rộng hợp tác với các trường quốc tế nâng cao trình ñộ ñào tạo CNTT. Chương trình này do Sở Khoa học và Công nghệ chủ trì, các ñơn vị phối hợp là Sở Bưu chính, Viễn thông, Sở Tài chính và các ñơn vị ñào tạo trong và ngoài nước. 3.5.4 Chương trình ñào tạo Giám ñốc CNTT (CIO) CIO - Giám ñốc thông tin – có vai trò quan trọng trong việc phát triển ứng dụng CNTT và quản lý hệ thống CNTT trong ñơn vị. Giám ñốc CNTT có vai trò quan trọng vì họ ñảm bảo sự vận hành của hệ thống thông tin của ñơn vị ñồng thời ñưa ra ñịnh hướng phát triển CNTT của ñơn vị trong ñó có phát triển nhân lực CNTT. Chương trình ñào tạo này sẽ do Sở Bưu chính, Viễn thông chủ trì, phối hợp với các ñơn vị có liên quan như Học viện hành chánh quốc gia và trường ðại học Kinh tế thành phố ñể xây dựng chương trình ñào tạo. 58 3.6. Nguồn vốn phục vụ ñào tạo và phát triển nguồn nhân lực CNTT 3.6.1 Vốn ngân sách Vốn ngân sách thành phố trước tiên ñược sử dụng ñể phát triển nhân lực CNTT trong khối quản lý nhà nước. Ước tính hàng năm thành phố chi khoảng trên 1.500 triệu ñồng ñể ñào tạo CNTT trong quản lý nhà nước, trong ñó ñào tạo ứng dụng CNTT khoảng 900 triệu ñồng, ñào tạo nâng cao trình ñộ chuyên viên phụ trách CNTT khoảng 600 triệu ñồng. Dự kiến từ năm 2008-2010 thành phố cần chi khoảng 4,5 tỷ cho việc ñào tạo nâng cao trình ñộ CNTT trong quản lý nhà nước. Bảng 6. Ước tính chi phí ñào tạo CNTT trong quản lý nhà nước giai ñoạn 2008-2010 ðào tạo ứng dụng CNTT 6.000 người x 450.000 ñ/người = 2.700.000.000 ñ ðào tạo chuyên viên CNTT 120 người x 6 chương trình x 2.500.000 ñ/chương trình = 1.800.000.000 Tổng = 4.500.000.000 ñ Bên cạnh ñó, thành phố cần thiết phải tăng chi phí khoán lương, tạo ñiều kiện nâng mức thu nhập cho các cán bộ phụ trách CNTT. Có như vậy thành phố mới ñảm bảo ñược ñội ngũ CNTT trong quản lý nhà nước làm việc có hiệu quả. Ngoài ra, thành phố cần hỗ trợ kinh phí cho chương trình phát triển nhân lực CNTT cho ngành CNTT và ứng dụng CNTT. Trước tiên là nguồn kinh phí hỗ trợ từ Quỹ Hỗ trợ phát triển nhân lực CNTT (mục 3.6.4) sau ñó là kinh phí sự nghiệp phục vụ cho các chương trình tổ chức hội thảo, hợp tác quốc tế trong ñào tạo CNTT. Trong giới hạn của ñề tài, kinh phí ñể hỗ trợ cho giáo dục CNTT ñã không ñược ñề cập. Như vậy, ước tính ñến năm 2010 thành phố phải chi tối thiểu 6.600 triệu ñể hỗ trợ phát triển nhân lực CNTT. 59 Bảng 7. Ước tính kinh phí phát triển nhân lực CNTT giai ñoạn 2008-2010 ðơn vị tính: triệu ñồng Chương trình phục vụ phát triển chính quyền ñiện tử (ñào tạo CNTT trong quản lý nhà nước) 4.500 Chương trình phát triển nhân lực CNTT phục vụ cho công nghiệp CNTT - Hỗ trợ hợp tác với các ñơn vị quốc tế trong ñào tạo - Tổ chức hội thảo, hội nghị phát triển nhân lực CNTT - Tổ chức khảo sát nguồn nhân lực CNTT 800 100 200 500 Chương trình phục vụ phát triển ứng dụng CNTT - Hỗ trợ ñơn vị ñào tạo CNTT (ñặt biệt là mã nguồn mở) - Tổ chức hội thảo, hội nghị chuyên ngành về CNTT 300 200 100 Chương trình ñào tạo Giám ñốc CNTT (CIO) 1.000 Tổng 6.600 3.6.2 ðầu tư FDI Vốn ñầu tư FDI có vai trò quan trọng trong việc phát triển nhân lực CNTT thành phố. Cần phải thu hút FDI cho cả phát triển công nghiệp CNTT và ñào tạo CNTT. Việc thu hút FDI vào CNTT tạo ñiều kiện thu hút lao ñộng trong lĩnh vực này. Bên cạnh vốn, nguồn ñầu tư FDI còn tạo ñiều kiện nâng cao chất lượng nguồn nhân lực CNTT thông qua các phương pháp, chương trình ñào tạo tiên tiến. Cho ñến thời ñiểm hiện tại, việc thu hút FDI cho ñào tạo CNTT còn rất kém, thành phố chỉ có một vài ñơn vị ñào tạo do FDI ñầu tư như RMIT, SIMBE, Aptech Vietnam, Kent. Dự kiến ñến năm 2010 thành phố thu hút khoảng trên 600 triệu USD ñầu tư nước ngoài vào lĩnh vực ñào tạo CNTT (SBCVT TPHCM, 2007) [28]. 60 3.6.3 ðầu tư trong nước Vốn ñầu tư trong nước là nguồn vốn của các cá nhân và tổ chức trong nước góp phần vào công tác ñào tạo nhân lực CNTT. ðể phát triển lâu dài và bền vững thì vốn ñầu tư trong nước giữ vai trò quan trọng. Ngoài các ñơn vị ñào tạo chính quy, hiện nay, thành phố ñã thu hút hơn 100 ñơn vị ñào tạo CNTT phi chính quy. Các ñơn vị ñào tạo phi chính quy ñang phát triển mạnh về chiều rộng, ngày càng có nhiều trung tâm ñào tạo CNTT ra ñời, nhưng chất lượng ñào tạo của hệ thống phi chính quy còn rất kém. Chỉ có một số ít ñơn vị ñào tạo các chương trình ñạt chuẩn quốc tế, dưới 20% (SBCVT TPHCM, 2007) [29], do ñó thành phố cần có chính sách khuyến khích các ñơn vị ñầu tư nâng cao chất lượng ñào tạo. Vốn ñầu tư trong nước còn bao gồm vốn do bản thân những người có nhu cầu học nghề CNTT ñóng góp. Dự kiến ñến năm 2010 thành phố ñào tạo thêm trên 300 ngàn lao ñộng, trong ñó có khoảng 100 ngàn lao ñộng trung cấp. Ước tính chi phí trung bình ñào tạo một lao ñộng công nghệ thông tin là sáu triệu ñồng, như vậy tổng chi phí ñào tạo nhân lực CNTT ñến năm 2010 vào khoảng 1.800 tỷ ñồng. Tóm lại, ñể phát triển nhân lực CNTT thành phố ñến 2010 thành phố cần trên 1.800 tỷ ñồng ñầu tư trong nước. 3.6.4 Quỹ hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực CNTT TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh ñã xác ñịnh ñào tạo nguồn nhân lực CNTT chất lượng cao là ưu tiên số một trong việc phát triển ngành CNTT. ðể thực hiện mục tiêu ñã ñề ra, ngày 27/9/2007, Chủ tịch ủy ban Nhân dân thành phố ñã ban hành quyết ñịnh số 4383/Qð – UBND, thành lập Quỹ Hỗ trợ phát triển nhân lực công nghệ thông tin thành phố Hồ Chí Minh với mục tiêu là hỗ trợ tài chính cho học viên, các chương trình phát triển nhân lực CNTT và các dự án ñầu tư về ñào tạo CNTT. Nguồn vốn hoạt ñộng ban ñầu của Quỹ là 20 tỷ ñồng do ngân sách thành phố cấp. Trong tương lai, Quỹ kêu gọi nguồn vốn ñóng góp, hỗ trợ của Trung ương, các 61 tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Lợi nhuận từ hoạt ñộng cho vay của Quỹ sẽ ñược sử dụng bổ sung cho công việc ñào tạo nguồn nhân lực CNTT cho thành phố. Quỹ hoạt ñộng với hai nội dung chính là tài trợ và cho vay. Quỹ tài trợ cho các hoạt ñộng như thành lập các giải thưởng CNTT, tổ chức các khóa học chuyên ñề, các khóa tập huấn nhằm nâng cao năng lực, trình ñộ các giảng viên, tổ chức hội thảo, thông tin ñào tạo và phát triển nhân lực CNTT, chi phí bản quyền giáo trình, bản quyền phần mềm phục vụ ñào tạo CNTT. Hoạt ñộng cho vay bao gồm cho học viên vay vốn học các khóa học nâng cao, bổ sung kiến thức về CNTT, các doanh nghiệp có nhu cầu ñào tạo CNTT cho nhân viên, các tổ chức vay vốn cho học viên vay lại; các tổ chức có dự án ñào tạo CNTT. Vay ñể ñóng học phí có lãi suất là 0%/năm và vay ñầu tư vào dự án ñào tạo có lãi suất là 2%/năm. Như vậy, theo tính toán của chúng tôi, tổng kinh phí ñể ñào tạo nhân lực CNTT thành phố ñến 2010 là trên mười ngàn tỷ ñồng, trung bình mỗi năm trên ba ngàn tỷ ñồng: Bảng 8. Tổng vốn ñầu tư ñào tạo nhân lực CNTT giai ñoạn 2008-2010 ðơn vị tính: triệu ñồng Vốn ngân sách 26.600 Vốn ñầu tư nước ngoài 9.600.000 Vốn ñầu tư trong nước 1.800.000 Tổng 11.426.600 Vốn ñầu tư nước ngoài 83.29% Vốn trong nước 16.48% Vốn ngân sách 0.23% 62 3.7. Kiến nghị Căn cứ vào các giải pháp phát triển nhân lực CNTT ñến năm 2010, chúng tôi xin có một số kiến nghị sau: 3.7.1 Chính quyền thành phố Về phía chính quyền thành phố, chúng tôi ñề xuất các kiến nghị như sau: Thứ nhất, thực hiện tốt công tác thống kê, phân tích và dự báo nhu cầu nhân lực CNTT. Thứ hai, phát huy vai trò ñầu mối cho quan hệ hợp tác giữa nhà cung ứng lao ñộng và nhà sử dụng lao ñộng. Thứ ba, ban hành các chính sách thu hút ñầu tư có hiệu quả, tạo ñiều kiện thuận lợi cho các nhà ñầu tư trong lĩnh vực CNTT, ñặc biệt là khu vực ñầu tư FDI. Thứ tư, có chính sách hỗ trợ các ñơn vị ñào tạo CNTT phát triển cơ sở hạ tầng, ñội ngũ giảng viên, cải tiến và ñổi mới phương pháp và nội dung ñào tạo. Thứ năm, nhanh chóng xác ñịnh ñược hệ thống nghề nghiệp CNTT. Thứ sáu, xây dựng kế hoạch, bố trí kinh phí và phân công trách nhiệm cụ thể cho các ñơn vị có liên quan thực hiện công tác phát triển nhân lực CNTT. Thứ bảy, phối hợp với BTT&TT, BGD&ðT sớm xây dựng chương trình khung ñào tạo CNTT, tổ chức ñổi mới nội dung và phương pháp ñào tạo CNTT theo xu thế phát triển của thế giới. 3.7.2 Hiệp hội Về phía hiệp hội, ñặc biệt là Hội tin học, các Khu chế xuất, Khu công nghiệp và Khu công nghệ cao thành phố, chúng tôi xin kiến nghị: Thứ nhất, các ñơn vị phải phối hợp chặt chẽ với chính quyền thành phố, hỗ trợ thành phố trong công tác thống kê, phân tích và dự báo. Thứ hai, hiệp hội là ñầu mối, kịp thời thông báo ñến chính quyền thành phố sự phát triển của ngành và nhu cầu nhân lực của ngành, từ ñó, ñề xuất cho thành phố các hướng giải quyết thích hợp. 63 Thứ ba, hiệp hội nhanh chóng phổ biến các chính sách, ñịnh hướng phát triển ngành ñến các tổ chức, doanh nghiệp. Thứ tư, phối hợp với chính quyền tổ chức các sự kiện thường niên ñể thông tin về tình hình phát triển của ngành cũng như nhân lực của ngành. 3.7.3 Các ñơn vị ñào tạo CNTT Về phía các ñơn vị ñào tạo, chúng tôi kiến nghị: Thứ nhất, tăng cường phối hợp với doanh nghiệp trong công tác ñào tạo CNTT như ñào tạo theo ñơn ñặt hàng của doanh nghiệp, gởi sinh viên thực tập. Thứ hai, ñầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, ñổi mới nội dung và phương pháp ñào tạo, áp dụng các chuẩn quốc tế trong ñào tạo CNTT. Thứ ba, tăng cường hợp tác với các cơ sở ñào tạo CNTT quốc tế trong việc ñào tạo CNTT. Thứ tư, có chính sách hỗ trợ học viên CNTT như cấp học bổng, giảm học phí và hỗ trợ cho vay ñóng học phí. 3.7.4 Các doanh nghiệp Về phía các doanh nghiệp, chúng tôi có các kiến nghị: Thứ nhất, hợp tác với các cơ quan chức năng trong việc thống kê, dự báo nhu cầu nhân lực CNTT. Thứ hai, có chính sách tiền lương hợp lý và có kế hoạch phát triển nhân lực CNTT trong dài hạn. Thứ ba, phối hợp với các ñơn vị ñào tạo trong việc phát triển nhân lực CNTT như tổ chức ñặt hàng ñào tạo và nhận thực tâp viên. Thứ tư, ñầu tư, hỗ trợ lao ñộng năng cao trình ñộ ứng dụng và kỹ năng CNTT. 64 Kết luận Như vậy, mục tiêu phát triển nguồn nhân lực CNTT thành phố Hồ Chí Minh ñến năm 2010 và ñịnh hướng phát triển ñến năm 2020 là ñáp ứng yêu cầu nhân lực CNTT của thành phố và tiến tới phát triển thành phố thành trung tâm ñào tạo CNTT của ñất nước và khu vực. ðể thực hiện mục tiêu ñó, trước mắt thành phố cần có chính sách thu hút lao ñộng hợp lý, tổ chức ñào tạo lại lao ñộng CNTT hiện tại, hỗ trợ các chương trình ñào tạo CNTT ngắn hạn và quan trọng là thực hiện ñược liên kết giữa doanh nghiệp và nhà trường. Về lâu dài, thành phố cần có hướng ñổi mới phương pháp ñào tạo, tăng cường hợp tác quốc tế trong ñào tạo ñể theo kịp sự phát triển CNTT của thế giới. Bên cạnh ñó, thành phố cần phải thực hiện tốt công tác thống kê dự báo ñể ñịnh hướng ñào tạo theo ñúng nhu cầu của thị trường. Và cuối cùng, thành phố cần có chính sách thu hút ñầu tư, tận dụng mọi nguồn lực trong và ngoài nước ñể phát triển nhân lực CNTT. 65 PHẦN KẾT LUẬN Như vậy, qua phần nghiên cứu trên, chúng ta thấy ngành CNTT có vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế xã hội thành phố. Và cũng như mọi ngành công nghệ khác, con người là yếu tố quan trọng cho sự phát triển của ngành. Nhìn chung, nhân lực CNTT thành phố còn tồn tại rất nhiều yếu kém, và những yếu kém này là ñặc ñiểm chung của nhân lực CNTT cả nước, bởi lẻ, CNTT Việt Nam chỉ mới phát triển những năm gần ñây. Song, nguồn nhân lực CNTT thành phố có một lợi thế mà bất kỳ ñịa phương nào cũng muốn có ñó là sức trẻ và dồi dào, trên 70% nhân lực CNTT thành phố có tuổi dưới 30. Những yếu kém về chất lượng nguồn nhân lực CNTT thành phố một phần cũng bắt nguồn từ hệ thống ñào tạo CNTT còn quá nhiều lạc hậu. Thêm vào ñó, chế ñộ sử dụng lao ñộng cũng như ñãi ngộ chưa hợp lý. Trước những yếu kém ñó, việc phát triển nguồn nhân lực CNTT thành phố gặp phải những thách thức cần phải vượt qua như sự cạnh tranh của các thị trường lao ñộng trong nước và quốc tế, chi phí ñào tạo cao trong khi nguồn vốn thấp, chương trình lạc hậu trong ñiều kiện ngành CNTT thông tin thế giới lại phát triển nhanh. Do ñó thành phố cần có các chính sách phát triển thích hợp. Một trong những chính sách quan trọng là tạo ra ñược sự liên kết giữa nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp ñể ñào tạo và phát triển nhân lực theo ñúng yêu cầu của xã hội. ðồng thời, thành phố cấn có những chính sách hỗ trợ cải tiến và phát triển hệ thống ñào tạo và giáo dục CNTT. Với sự quan tâm của chính quyền thành phố, sự ñóng góp ý kiến của chuyên gia CNTT cũng như những cải cách trong ñào tạo CNTT, trong tương lai, thành phố có thể trở thành Trung tâm ñào tạo CNTT của khu vực. iii Phụ lục 1: Hệ thống chuyên ngành ñào tạo CNTT tại Mỹ và Việt Nam Chuyên ngành ñào tạo CNTT tại Mỹ Chuyên ngành ñào tạo CNTT tại Việt Nam 1. Khoa học máy tính 2. Khoa học thông tin 3. Hệ thống thông tin 4. Hệ thống thông tin quản lý 5. Kiến trúc phần mềm 6. Kỹ thuật phần mềm 7. Kỹ thuật mạng 8. Kỹ thuật tri thức 9. Kỹ thuật cơ sở dữ liệu 10. Khoa học về máy tính 11. Bảo mật và an ninh hệ thống 12. Phân tích hiệu năng 13. Khoa học tính toán 14. Trí tuệ nhân tạo 15. ðồ họa 16. Tương tác người máy 17. Thiết kế dịch vụ web 18. Thiết kế ña phương tiện 19. Quản trị hệ thống 20. Khoa học thư viện số 1. Kỹ thuật máy tính 2. Khoa học máy tính 3. Mạng máy tính và viễn thông 4. Kỹ thuật phần mềm 5. Công nghệ tri thức 6. Hệ thống thông tin 7. Hệ thống thông tin kinh tế 8. Hệ thống thông tin quản lý Nguồn: Tổng hợp từ Bộ Giáo dục và ðào tạo và ðại học Khoa học Tự nhiên, 2007 iv Phụ lục 2: Nhu cầu lao ñộng CNTT thành phố Hồ Chí Minh ñến năm 2010 Tên công ty Trình ñộ lao ñộng Số lượng Nidec Corporation - Cao ñẳng kỹ thuật - Công nhân kỹ thuật 80 1.100 Nidec Sankyo - Cao ñẳng kỹ thuật - Công nhân kỹ thuật 80 4.400 Intel - Cao ñẳng kỹ thuật 1.500 Renesas - ðại học 1.000 IBM - ðại học 2.000 Các khu chế xuất & công nghiệp - ðại học - Cao ñẳng - Công nhân kỹ thuật - Trung học phổ thông - Phổ thông cơ sở 9.000 6.300 52.700 104.300 127.800 Khác - ðại học - Cao ñẳng - Công nhân kỹ thuật 7.000 4.000 1.000 Tổng - ðại học - Cao ñẳng - Công nhân kỹ thuật - Trung học phổ thông - Phổ thông cơ sở 19.000 11.960 59.200 104.300 127.800 Nguồn: Sở Bưu chính, Viễn thông Tp. Hồ Chí Minh, 2007 v Phụ lục 3: Chương trình ñào tạo CNTT của Việt Nam và Úc 1. Chương trình ñào tạo một số chuyên ngành CNTT tại Trường ðại học Khoa học Tự nhiên Các môn học ðại cương H.Kỳ Mã HP Tên học phần Số TC Số tiết Ghi chú Mã HP cũ QS002 Quân sự (LT + TH) 4 4 Tuần TC001 Giáo dục thể chất 1 1.5 45 TH010 Tin học ñại cương A1 5 105 LT:60 TH:45 TN020 Toán cao cấp A1 5 75 TN030 Toán rời rạc 4 60 TN042 Toán cao cấp A3 (ðSTT) 4 60 TR006 Triết học Mac-Lenin 6 90 VL010 Vật lý ñại cương A1 4 60 I Cộng học kỳ I 33.5 660 AN010 Anh văn 1 4 60 KT005 Kinh tế chính trị ML 5 75 TC002 Giáo dục thể chất 2 1.5 45 TH014 Tin học ñại cương A2 4 75 LT:45 TH:30 TH012 TH016 Cấu trúc dữ liệu và giải thuật 1 4 75 LT:45 TH:30 TH103 TN021 Toán cao cấp A2 5 75 VL012 Vật lý ñại cương A2 3 45 VL091 Thực tập Vật lý ðC 1 2 60 II Cộng học kỳ II 28.5 510 AN012 Anh văn 2 4 60 KT010 Kinh tế học ðC 3 45 Chọn 1 trong 2 HP TC003 Giáo dục thể chất 2 60 III TH018 PPLT Hướng ñối tượng 3 75 LT:45 TH:30 TH108 vi TH020 Kiến trúc MT & Hợp ngữ 4 75 LT:45 TH:30 TL005 Tâm lý học ðC 3 TN036 Xác xuất thống kê 4 60 TR015 Nhập môn Logic 3 45 Chọn 1 trong 2 HP TR020 Chủ nghĩa XHKH 4 60 VH016 Cơ sở văn hóa VN 3 VL014 Vật lý ñại cương A3 3 45 Cộng học kỳ III 30 525 Các môn học Cơ sở STT Mã MH Tên môn học Số TC Số tiết LT Số tiết TH 1 TH101 Kiến trúc máy tính 2 30 0 2 TH102 Mạng máy tính 2 30 0 3 TH103 Cấu trúc dữ liệu 1 4 45 30 4 TH104 Hợp ngữ và LTðK Thiết bị 4 45 30 5 TH105 Cấu trúc dữ liệu 2 4 45 30 6 TH106 Hệ ñiều hành 4 45 30 7 TH107 Nhập môn Cơ sở dữ liệu 4 45 30 8 TH108 Lập trình hướng ñối tượng 4 45 30 9 TH109 ðồ họa máy tính 4 45 30 10 TH110 Nhập môn công nghệ phần mềm 4 45 30 11 TH111 Hệ ñiều hành nâng cao 4 45 30 12 TH112 Trí tuệ nhân tạo 4 45 30 13 TH113 Quản lý ñề án phần mềm 2 30 0 14 TH114 Lý thuyết ñồ thị 4 45 30 vii Các môn học Chuyên ngành Hệ thống thông tin STT Mã MH Tên môn học Số TC Số tiết LT Số tiết TH 1 TH201 Thiết kế cơ sở dữ liệu 4 45 30 2 TH202 Hệ quản trị cơ sở dữ liệu 4 45 30 3 TH203 Phân tích và thiết kế HTTT 5 60 30 4 TH204 Nhập môn Kế toán tài chính 3 45 0 5 TH205 Nhập môn Quản trị doanh nghiệp 3 45 0 Các môn học Chuyên ngành Công nghệ tri thức STT Mã MH Tên môn học Số TC Số tiết LT Số tiết TH 1 TH301 ðặc tả hình thức 5 60 30 2 TH302 Các hệ cơ sở tri thức 5 60 30 3 TH303 Xử lý ảnh 4 45 30 4 TH304 Nhận dạng 5 60 30 Các môn học Chuyên ngành Công nghệ phần mềm STT Mã MH Tên môn học Số TC Số tiết LT Số tiết TH 1 TH301 ðặc tả hình thức 5 60 30 2 TH401 Xây dựng phần mềm hướng ñối tượng 5 60 30 3 TH402 CC&MT Phát triển phần mềm 4 45 30 4 TH403 Công nghệ phần mềm nâng cao 5 60 30 Các môn học Chuyên ngành Mạng máy tính & Viễn thông STT Mã MH Tên môn học Số TC Số tiết LT Số tiết TH 1 TH501 Mạng máy tính nâng cao 4 45 30 2 TH502 Cơ sở mạng viễn thông 3 45 0 3 TH503 Kỹ thuật truyền dữ liệu 4 45 30 4 TH504 Thiết kế ứng dụng mạng 4 45 30 5 TH505 Lập trình ứng dụng mạng 4 45 30 viii Các môn học Tự chọn STT Mã MH Tên môn học Số TC Số tiết LT Số tiết TH 1 TH131 Lập trình Logic 3 30 30 2 TH132 Nhập môn Máy học 3 30 30 3 TH133 Logic mờ 3 30 30 4 TH134 Lập trình C trên Windows 4 45 30 5 TH135 Công nghệ truyền thông & Ứng dụng 3 45 0 6 TH136 Khai thác dữ liệu & Ứng dụng 2 30 0 7 TH137 Xử lý ngôn ngữ tự nhiên 3 30 30 8 TH138 Xử lý tín hiệu số 4 45 30 9 TH139 Hệ ñiều hành UNIX 2 30 0 10 TH140 Thiết kế mạng 4 45 30 11 TH141 Seminar mạng máy tính 3 45 0 12 TH142 Linux 4 45 30 13 TH143 Thiết kế và lập trình Web 4 45 30 14 TH144 Trình biên dịch 4 45 30 15 TH145 Cơ sở dữ liệu phân tán 2 30 0 16 TH146 Hệ thống và mạng 5 60 30 17 TH147 Thiết kế ứng dụng Intranet 3 30 30 18 TH151 Bảo mật 4 45 30 19 TH152 Các hệ thống phân tán 3 30 30 ix Các Chuyên ñề tốt nghiệp STT Mã MH Tên môn học Số TC Số tiết LT Số tiết TH 1 TH126 Chuyên ñề ñồ họa ứng dụng 3 45 0 2 TH127 Chuyên ñề Oracle 3 45 0 3 TH128 Lập trình Java 3 45 0 4 TH601 Chuyên ñề Công nghệ tri thức 4 45 30 5 TH602 Chuyên ñề Công nghệ phần mềm 4 45 30 6 TH603 Chuyên ñề Hệ thống thông tin 4 45 30 7 TH604 Chuyên ñề Mạng máy tính & Viễn thông 4 45 30 Nguồn: Trường ðại học Khoa học Tự nhiên, 2007 2. Chương trình ñào tạo Công nghệ thông tin của Trường ðại học Canberra Học kỳ 1 Học kỳ 2 Năm 1 1. Hệ thống thông tin trong tổ chức 1. Thiết kế dữ liệu 2. Giới thiệu về công nghệ thông tin 2. Công nghệ phần mềm 1 3. Toán rời rạc/ hoặc Toán học trong khoa học thông tin 3. Thực hành chuyên môn trong công nghệ thông tin 3. Môn tự chọn 1 4. Môn tự chọn 2 Năm 2 1. Thiết kế sự tương tác con người và máy tính 1. Phân tích và thiết kế hệ thống 2. Công nghệ phần mềm 2 2. Lập trình và thiết kế web 3. Phần mềm hệ thồng 3. Quản lý dự án 4. Môn tự chọn 3 4. Môn tự chọn 4 Năm 3 1. Quản lý tài liệu và công việc/ hoặc Bảo mật 1. Dự án công nghệ thông tin 2. Thiết kế phần mềm hướng ñối tượng 2. Kỹ thuật hệ thống phân phối 3. Thực hành thiết kế phần mềm 3. Môn tự chọn Công nghệ thông tin 2 4. Môn tự chọn Công nghệ thông tin 1 x TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT 1. Nghị quyết 49/CP, ngày 04/08/1993 của Thủ tướng chính phủ về phát triển CNTT của chính phủ Việt Nam. 2. Quyết ñịnh số 05/2007/Qð-BTTTT, ngày 26/10/2007 của Bộ Thông tin và Truyền thông về việc phê duyệt quy hoạch phát triển nguồn nhân lực Công nghệ thông tin Việt Nam ñến năm 2020. 3. Quyết ñịnh số 115/2006/Qð-UBND, ngày 21/7/2006 của Ủy ban Nhân dân thành phố về Ban hành Kế hoạch triển khai Chương trình hành ñộng thực hiện Chương trình hỗ trợ chuyển dịch cơ cấu kinh tế giai ñoạn 2006-2010. 4. Quyết ñịnh số 4383/Qð – UBND ngày 27/9/2007, của Chủ tịch ủy ban Nhân dân thành phố, về thành lập Quỹ Hỗ trợ phát triển nhân lực công nghệ thông tin thành phố Hồ Chí Minh. 5. Quyết ñịnh số 145/2007/Qð-UBND, ngày 28/12/2007 của Ủy ban Nhân dân thành phố về Phê duyệt Chương trình phát triển công nghệ thông tin – truyền thông thành phố Hồ Chí Minh giai ñoạn 2007-2010. 2. SÁCH 6. H. John Bernardin (2007, Fourth), Human resource management, Mc Graw- Hill International Editor, U.S.A. ---- 7. Trần Kim Dung (2005, tái bản lần tứ tư), Quản trị nguồn nhân lực, Nhà xuất bản Thống kê, Tp. Hồ Chí Minh. xi 3. BÁO CÁO 8. Computing Research Association (1999), The Supply of Information Technology Workers in the United States, www.cra.org/reports/wits/chapter_1.html, (ngày truy cập 25/12/2007). 9. Computing Research Association (1999), The Supply of Information Technology Workers in the United States, www.cra.org/reports/wits/chapter_5.html, (ngày truy cập 25/12/2007). 10. Computing Research Association (1999), The Supply of Information Technology Workers in the United States, www.cra.org/reports/wits/chapter_6.html, (ngày truy cập 25/12/2007). 11. Computing Research Association (1999), The Supply of Information Technology Workers in the United States, www.cra.org/reports/wits/chapter_9.html, (ngày truy cập 25/12/2007). 12. Computing Research Association (1999), The Supply of Information Technology Workers in the United States, www.cra.org/reports/wits/chapter_10.html, (ngày truy cập 25/12/2007). 13. Gyu-hee Hwang, Joong-man Lee (2006), IT Human Resource Development and Management in Korea, www.jil.go.jp/event/symposium/documents/20060302/korea_02.pdf, (ngày truy cập 20/2/2007). 14. Industrial College of the Armed Forces (2004), Information technology, www.ndu.edu/icaf/industry/reports/2004/pdf/2004_INFORMATION_TECH NOLOGY.pdf, (ngày truy cập 23/9/2007). 15. Maxwell, Terrence A. (1998), The Information Technology Workforce Crisis: Planning for the Next Environment, xii nysforum.org/documents/pdf/reports/worktrn5.pdf, (ngày truy cập 25/9/2007). 16. National Research Center for Career and Technical Education Univerity of Minnesota (2001), Influence of industry – Sponsored Credentials in the Information technoloty industry, www.nccte.org/publications/infosynthesis/r&dreport/PerceivedInfl_Bartlett.p df (ngày truy cập 3/11/2007). 17. Prof. Chhabi Lal Gajurel & Rajib Subba (2000), Information & Communication Technology Policy and Strategy, Nepal, Human Resource Development, idrc.ca/uploads/user-S/1035491740099153fr.pdf, (ngày truy cập 25/9/2007). 18. Research Report of Shanghai Research Center (2004), Report on the Prospect of IT Aplications in Asia, unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/APCITY/UNPAN022805. pdf, (ngày truy cập 10/11/2007). 19. United Nations (2001), Human Resource Development for Information Technology, www.unescap.org/tid/projects/hrd_it_f1.pdf, (ngày truy cập 20/02/2008). 20. U.S. Department of Commerce (2003), Education and Training for the Information Technology Workforce, www.technology.gov/reports/ITWorkForce/ITWF2003.pdf, (ngày truy cập 3/11/2007). 21. Wane International report, no.2 (2004), The US Information Technology Workforce in the New Economy, www.wane.ca/PDF/IR2.pdf, (ngày truy cập 10/11/2007). xiii ----- 22. Bộ Giáo dục và ðào tạo, Bộ Thông tin và Truyền thông (2008), Hội thảo Quốc gia ðào tạo Nguồn nhân lực Công nghệ Thông tin và Truyền thông theo yêu cầu xã hội, Bộ Thông tin và Truyền thông, Tp. ðà Nẵng. 23. Bộ Giáo dục và ðào tạo (2007), Những ñiều cần biết về tuyển sinh ñại học và cao ñẳng năm 2007, ts.edu.net.vn, (ngày truy cập 28/12/2007). 24. Khoa công nghệ thông tin, trường ñại học Khoa học Tự nhiên (2007), Chương trình ðào tạo Cử nhân tin học, (ngày truy cập 28/12/2007). 25. Khoa Khoa học và Kỹ Thuật máy tính, trường ðại học Bách Khoa (2007), Undergraduate Curriculum, (ngày truy cập 28/12/2007). 26. Sở Bưu chính, Viễn thông thành phố Hồ Chí Minh (2006), Báo cáo tình hình thực hiện công tác năm 2006 và chương trình công tác năm 2007, Sở Bưu chính, Viễn thông, thành phố Hồ Chí Minh. 27. Sở Bưu chính, Viễn thông thành phố Hồ Chí Minh (2006), Báo cáo tóm tắt Nội dung buổi gặp mặt giữa thành phố và các doanh nghiệp có nhu cầu nhân lực CNTT, Sở Bưu chính, Viễn thông, thành phố Hồ Chí Minh. 28. Sở Bưu chính, Viễn thông thành phố Hồ Chí Minh (2007), Báo cáo tình hình thực hiện công tác năm 2007 và chương trình công tác năm 2008, Sở Bưu chính, Viễn thông, thành phố Hồ Chí Minh. 29. Sở Bưu chính, Viễn thông thành phố Hồ Chí Minh (2007), Báo cáo tóm tắt kết quả khảo sát nhu cầu nhân lực CNTT thành phố ñến năm 2010, Sở Bưu chính, Viễn thông, thành phố Hồ Chí Minh. xiv 30. Sở Bưu chính, Viễn thông thành phố Hồ Chí Minh (2008), Báo cáo Gặp mặt ñầu năm ngành Công nghệ Thông tin thành phố 2008, Sở Bưu chính, Viễn thông, thành phố Hồ Chí Minh. 31. Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Hồ Chí Minh (2007), Báo cáo sơ kết chương trình ñào tạo 300 Tiến sĩ, thạc sỹ năm 2007, Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Hồ Chí Minh, Tp.Hố Chí Minh. 4. LUẬN VĂN 32. ðàm Xuân Anh (2004), Một số giải pháp ñào tạo nguồn nhân lực cho ngành dệt may Tp.HCM, Trường ðại học Kinh Tế Tp.HCM, Tp.HCM. 33. Vũ Quốc Bỉnh (2005), Các giải pháp phát triển nguồn nhân lực tỉnh Ninh Thuận giai ñoạn 2004-2010, Trường ðại học Kinh Tế Tp.HCM, Tp.HCM. 34. Bùi Thị Thanh (2005), Phát triển nguồn nhân lực vùng ñồng bằng sông Cửu Long ñến năm 2020, Trường ðại học Kinh Tế Tp.HCM, Tp.HCM. 5. BÀI BÁO 35. Nguyễn Hằng (2005), “Thiếu nhân lực CNTT - những dấu hiệu khủng hoảng”, Vnexpress Tin Nhanh Vietnam, (ngày truy cập 24/11/2007). 36. GS.Ts Nguyễn Lãm (2007), Suy nghĩ về ñào tạo nhân lực công nghệ thông tin, Trang tin tức Hội tin học thành phố, tháng 1 năm 2007 (online), (ngày truy cập 24/11/2007). 37. Huỳnh Bửu Sơn (2008) , ðọc thế giới phẳng của Thomas Friedman, trang Sách hay, Nhà xuất bản Trẻ, xv (ngày truy cập 28/3/2008). 38. Hoàng Tùng (2008), “Tăng chất lượng nhân lực CNTT, kích thích cạnh tranh DN”, Trang tin Cổng Giao dịch phần mềm Việt Nam, 0&tabid=15, (ngày truy cập 28/2/2008). 39. Thế giới vi tính (2006), “Chi phí ñào tạo nhân lực CNTT tại Việt Nam hiện quá thấp”, ðiểm tin ngày 14/2/2006, (ngày truy cập 28/12/2007). 40. Tổng Liên ñoàn Lao ñộng Việt Nam (2007), Vài cách mới ñể “chiêu hiền ñãi sĩ”, Chuyên ñề Lao ñộng, Việc làm, Tiền lương (online), (ngày truy cập 01/3/2008). 41. Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia (2007), Những nét mới trong ñào tạo và thu hút nhân lực công nghệ cao của Ấn ðộ, Tri thức và phát triển Số 8 năm 2007, I. Xu thế, Dự báo, Chiến lược, Chính sách (online) 4-04-22.2018/2007/2007_00008/MItem.2007-03-02.1434/MArticle.2007-03- 02.1729/marticle_view, (ngày truy cập 25/6/2007).