Luận văn Đề xuất chiến lược hội nhập kế toán quốc tế cho Việt Nam

ứng nhu cầu hội nhập của quốc gia và xu hướng chung của thế giới. Với chiến lược ñược xây dựng cần phải xác ñịnh mục tiêu cần ñạt ñược của chiến lược này. 86 Xuất phát từ sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam và các doanh nghiệp hoạt ñộng trong các lĩnh vực nhạy cảm như ngân hàng, bảo hiểm… ñòi hỏi Việt Nam cần có ngay các chuẩn mực kế toán chất lượng cao dựa trên IFRS và ñảm bảo tính tuân thủ ñể bảo vệ quyền lợi của nhà ñầu tư và các bên liên quan khác, sự ổn ñịnh của nền kinh tế ñồng thời ñảm bảo cho sự hội nhập thị trường vốn quốc tế. Bên cạnh ñó, việc hội nhập toàn bộ một lần với IFRS ñược xem là không thể thực hiện ñược trong ñiều kiện của Việt Nam. Trên cở sở học tập kinh nghiệm của các nước, chiến lược hội nhập từng phần với IFRS ñược xem phù hợp với ñiều kiện của Việt Nam. Mục tiêu trước mắt là chỉ hội tụ trong khu vực công ty niêm yết, các tổ chức hoạt ñộng trong các ngành nhạy cảm như ngân hàng, bảo hiểm … và báo cáo tài chính hợp nhất. ðối với các doanh nghiệp còn lại thì không bắt buộc và cho phép giảm bớt một số yêu cầu phức tạp của chuẩn mực. Vẫn duy trì hệ thống tài khoản kế toán thống nhất nhưng tăng tính linh hoạt ñể các doanh nghiệp thuận lợi hơn khi áp dụng IFRS. 3.2.2. Lộ trình và công bố lộ trình: Phải xây dựng một lộ trình cụ thể và công bố lộ trình này. Nội dung của lộ trình bao gồm những vấn ñề sau: o Xác ñịnh ñối tượng tham gia: + Bộ tài chính phụ trách chung. + Hội kế toán và kiểm toán Việt Nam: lên kế hoạch và ñề xuất những nội dung mà các chuẩn mực cần cập nhật, sửa ñổi hoặc ban hành mới + Các trường ñại học, các kế toán, kiểm toán viên: ñóng góp ý kiến chuyên môn trong quá trình cập nhật, sửa ñổi hay ban hành mới. 87 o Lập kế hoạch thực hiện lộ trình: liên quan ñến việc xác ñịnh thời gian cập nhật, sửa ñổi các chuẩn mực và hệ thống luật, ban hành chuẩn mực mới, thời gian bắt ñầu và kết thúc một lộ trình. Lộ trình có thể trải dài trong nhiều năm với nhiều giai ñoạn khác nhau, từng giai ñoạn có thể ñược ñề xuất như sau: + Giai ñoạn 1: Hoàn thiện hệ thống luật pháp; cập nhật, sửa ñổi các chuẩn mực ñã ban hành. + Giai ñoạn 2: Tiếp tục ban hành các chuẩn mực kế toán mới trên cơ sở chuẩn mực kế toán quốc tế. + Giai ñoạn 3: Thực hiện hội tụ với IFRS ñối với các công ty niêm yết, các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực nhạy cảm và các báo cáo tài chính hợp nhất. 3.3. CÁC GIẢI PHÁP CHIẾN LƯỢC: Sau khi nghiên cứu về lịch sử phát triển của kế toán, sự hình thành hệ thống kế toán cũng như quá trình hội tụ với IFRS của các quốc gia trên thế giới, kết hợp với những bài học kinh nghiệm ñược rút ra và căn cứ ñặc ñiểm, tình hình của Việt Nam tôi xin ñưa ra một số giải pháp ñể có thể thực hiện ñược chiến lược trên như sau: 3.3.1. ðẩy mạnh những nghiên cứu về lý thuyết kế toán: Lịch sử kế toán ñã có từ lâu ñời và ñến nay ñã trở thành một hệ thống tri thức với ñầy ñủ cơ sở khoa học cho sự tồn tại và phát triển. Vì vậy những tri thức về kế toán trên thế giới là những tư liệu quý báu mà Việt Nam cần phải nghiên cứu ñể vận dụng làm nền tảng, cơ sở cho việc xây dựng hệ thống kế toán quốc gia ñược hoàn chỉnh và khoa học ñáp ứng khả năng hội nhập với kế toán thế giới. Những vấn ñề này bao gồm những nghiên cứu sau ñây: - Lịch sử hình thành và phát triển của các xu hướng lớn trong kế toán, cũng như lịch sử phát triển của kế toán Việt Nam. Chỉ những hiểu biết sâu sắc về lịch sử mới 88 giải thích ñược cơ sở của những quan ñiểm hiện tại và các xu hướng mới trong tương lai. - Kế toán quốc tế ñối chiếu: nghiên cứu về sự khác biệt hệ thống kế toán các quốc gia, các nhân tố tác ñộng ñến hệ thống kế toán của một nước từ ñó xây dựng hệ thống kế toán Việt Nam hoàn thiện hơn. - Các chuẩn mực kế toán quốc tế, bao gồm việc giải thích cơ sở của từng chuẩn mực, phân tích những ñiểm tiến bộ và hạn chế so với xu hướng chung của thế giới. - Khảo sát, ñánh giá về tình hình của ñội ngũ nghề nghiệp, thực trạng áp dụng các chế ñộ, chuẩn mực kế toán. - Biên soạn tự ñiển thuật ngữ kế toán như một bước trong quá trình Việt nam hóa các tri thức về lĩnh vực này, ñồng thời khẳng ñịnh sự nhận thức của các nhà kế toán Việt Nam, góp phần xây dựng hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam dễ hiểu, dễ áp dụng. - Các nghiên cứu về hành vi ứng xử trong kế toán làm nền tảng cho việc vận dụng các chuẩn mực quốc tế vào Việt Nam. 3.3.2. Thiết lập một cơ chế mới cho hệ thống kế toán Việt Nam Hiện nay các quy ñịnh về kế toán Việt Nam do một cơ quan nhà nước ban hành ñó là Bộ tài chính. Tổ chức nghề nghiệp là Hội kế toán và kiểm toán Việt Nam có vai trò mờ nhạt trong quá trình này. Cơ chế hiện tại có tác dụng ñáng kể trong giai ñoạn ñầu phát triển hệ thống kế toán vì nó ñảm bảo tính tổ chức mà vẫn ñộng viên, tập hợp ñược trí tuệ của chuyên gia, nhưng về lâu dài sẽ không thích hợp cho việc mở rộng hệ thống vì sự phát triển ngày càng cao của các quan hệ kinh tế và các giao dịch kinh tế ñòi hỏi hệ thống kế toán phải linh hoạt và phát triển ở một trình ñộ mới. Do ñó cần thiết lập một cơ chế mới cho kế toán Việt Nam. ðể thiết lập một cơ chế mới cần tăng cường vai trò của tổ chức nghề nghiệp trong quá trình lập quy, chuyên nghiệp hóa trong quá trình 89 soạn thảo các chuẩn mực kế toán bằng cách hình thành một tổ soạn thảo làm việc toàn thời gian, các cá nhân tham gia ý kiến từ bên ngoài sẽ hoạt ñộng dưới dạng các tổ tư vấn, các dự thảo chuẩn mực cần ñược sự ñóng góp ý kiến của ñông ñảo những người có kiến thức, chuyên môn thực tế về kế toán. Cần thiết phải ñưa các bản dự thảo trên trang Web của các tổ chức soạn thảo một cách rộng rãi như cách làm của ðức và một số quốc gia khác trên thế giới ñể mọi ñối tượng có quan tâm ñều ñược ñóng góp ý kiến cho dự thảo. Cơ quan soạn thảo chuẩn mực, về lâu dài nên là một tổ chức ñộc lập với nhà nước. Cần xây dựng Ủy ban chuẩn mực kế toán Việt Nam nhằm chuyên trách soạn thảo các chuẩn mực kế toán ñể trình Bộ tài chính ban hành. Tuy nhiên khi Hội kế toán và kiểm toán Việt Nam phát triển mạnh hơn, Hội nên có vai trò là tổ chức lập quy, ban hành các chuẩn mực kế toán Việt Nam. Ủy ban chuẩn mực kế toán nên bao gồm các thành viên có trình ñộ chuyên môn và kinh nghiệm cao từ các khu vực kiểm toán, người lập, người sử dụng, các trường ñại học, Hội kế toán và kiểm toán Việt Nam, và Bộ tài chính. Qua nghiên cứu cơ cấu tổ chức ban hành của quốc tế, Anh và Mỹ, Ủy ban chuẩn mực kế toán Việt Nam nên thành lập thêm bốn tổ chức gồm: - Ban tư vấn chuẩn mực kế toán có trách nhiệm lập các chiến lược, kế hoạch, biện pháp hoàn thiện hệ thống kế toán và kiểm toán. - Ban soạn thảo chuẩn mực kế toán có nhiệm vụ nghiên cứu, xây dựng và soạn thảo các chuẩn mực kế toán ñể ñệ trình lên Ủy ban chuẩn mực kế toán. - Ban hướng dẫn chuẩn mực kế toán có trách nhiệm ban hành các hướng dẫn ñối với các chuẩn mực kế toán. - Ban kiểm tra có trách nhiệm tham gia giám ñịnh và xử lý các tranh chấp về kế toán, kiểm toán. 90 3.3.3. Nâng cao năng lực ñội ngũ kế toán viên Trong giai ñoạn hội nhập với kế toán quốc tế vai trò kế toán ñã thay ñổi căn bản, không thuần túy là tổ chức ghi nhận, xử lý và tổng hợp các thông tin kinh tế - tài chính, không chỉ là công cụ kiểm kê, kiểm soát và ño lường hoạt ñộng và hiệu quả kinh tế - tài chính, mà kế toán phải là người có trí tuệ cao trong nghề nghiệp, có năng lực, trình ñộ tổ chức, ñiều hành công việc, có kỹ năng và sự nhạy cảm, sáng tạo trong xử lý nghiệp vụ, ñặc biệt là năng lực xử lý các nghiệp vụ kinh tế tài chính trong một nền kinh tế năng ñộng và hội nhập. Phải trung thực, khách quan và bản lĩnh nghề nghiệp. Bản lĩnh nghề nghiệp ñòi hỏi người làm kế toán phải tôn trọng sự thật và tính khách quan của hoạt ñộng kinh tế, các ý kiến và thái ñộ trước thông tin kinh tế tài chính phải thể hiện trách nhiệm và sự vững vàng về chuyên môn, sự tin cậy và xác thực của bằng chứng, sự mềm mại trong ứng xử và thuyết phục. Các chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) ñược coi là rất phức tạp, ngay cả ở những nền kinh tế phát triển. Kế toán viên Việt Nam sẽ gặp nhiều khái niệm mới và các phương pháp hạch toán mới không có trong hệ thống kế toán Việt Nam. Thay vào ñó, phương pháp hạch toán các giao dịch theo IFRS dựa trên bản chất của giao dịch, do ñó yêu cầu phải có xét ñoán và ñánh giá mang tính phân tích của cán bộ quản lý, những người sẽ tham vấn nhân viên kế toán của mình. Cần xây dựng các hệ thống nhân viên kế toán ñủ năng lực, có thể lưu trữ toàn bộ dữ liệu liên quan của các giao dịch, ñảm bảo việc xử lý giao dịch ñầy ñủ, chính xác và ñưa ra ñược các phân tích tài chính chi tiết. Việc áp dụng ñúng các phương pháp hạch toán phù hợp và các yêu cầu trình bày và thuyết minh theo IFRS có thể ñòi hỏi phải ghi chép những thông tin mà doanh nghiệp hiện không lưu giữ. Những công việc ñó chỉ có thể thực hiện với sự hỗ trợ của Hội ñồng quản trị doanh nghiệp. Các doanh nghiệp cần thiết lập hệ thống và qui trình ñể ñảm bảo tuân thủ các chuẩn mực kế toán áp dụng. Việc quản lý công tác báo cáo tài chính, trong ñó có yêu cầu tuân thủ và kiểm toán nội bộ, cần ñược tăng cường nhằm ñảm bảo tính trung thực của báo cáo tài chính. 91 Việc lập lộ trình ñể áp dụng IFRS, bao gồm nâng cao nhận thức, ñào tạo và xây dựng hệ thống kế toán khoa học, hiệu quả là cấp bách và bắt buộc. Năng lực của kế toán phải ñạt ñược những yêu cầu cụ thể sau: - Có kiến thức tốt về kinh tế, tài chính, hiểu biết sâu về các quy ñịnh kế toán và kiểm toán. - Có khả năng xử lý các nghiệp vụ chuyên môn thông qua việc chủ ñộng nghiên cứu các chuẩn mực kế toán quốc tế và Việt Nam. - Có khả năng tổ chức công việc thu thập, xử lý và tổng hợp thông tin kinh tế tài chính theo yêu cầu quản lý. Tham mưu về quản trị doanh nghiệp, trong các quyết ñịnh kinh doanh. - Thích ứng với môi trường kinh doanh nhiều biến ñộng. Khi hội nhập kinh tế thì thông tin nghiệp vụ trở nên rộng lớn, do vậy ñòi hỏi người làm kế toán, kiểm toán phải thường xuyên cập nhật kiến thức và nâng cao trình ñộ ñạt tiêu chuẩn quốc tế mới hoàn thành nhiệm vụ. Do ñó, cần thiết mở rộng tổ chức ñào tạo trong nước và nước ngoài, không chỉ các trường ñại học mà còn thông qua các tổ chức nghề nghiệp, bằng nhiều phương thức: tập trung, từ xa, trực tuyến (online)… thống nhất về chương trình ñào tạo, huấn luyện nghề nghiệp kế toán, kiểm toán trên cơ sở ñó công nhận, thừa nhận lẫn nhau về bằng cấp, chứng chỉ hành nghề. 3.3.4. Cải tiến phương pháp giảng dạy kế toán trong nhà trường Chương trình ñào tạo theo niên chế hiện nay ñã dẫn ñến những hạn chế cho người học. Người học không có quyền lựa chọn các khối kiến thức phù hợp với khả năng của mình về phát triển nghề nghiệp sau này vì mỗi sinh viên có thể có nhu cầu chuyên sâu của mình ở các mức ñộ khác nhau như về kế toán quản trị, hệ thống thông tin kế toán, hay kiểm toán. Từ ñó làm khả năng chuyển ñổi nghề nghiệp trong tương lai và mức ñộ chuyên sâu, mở rộng kiến thức bị hạn chế. Việc chuyển ñổi sang mô hình ñào tạo theo 92 hệ thống tín chỉ mà Bộ giáo dục và ñào tạo ñang triển khai sẽ khắc phục ñược những hạn chế trên. Theo hình thức ñào tạo này, người học có thể mở rộng kiến thức của mình theo sở thích, giúp sinh viên chuyên sâu hơn ở từng lĩnh vực như kế toán tài chính, kế toán quản trị, kiểm toán… hoặc mở rộng thêm kiến thức với hệ thống các môn học tự chọn về tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán… Khi chuyển sang hệ ñào tạo tín chỉ, việc xây dựng khung chương trình cũng nên tham khảo chương trình tiên tiến của các nước ñể việc thừa nhận bằng cấp, chuyển ñổi môn học hay chuyển tiếp học ở bậc học cao hơn ñược thuận lợi. (Phụ lục 6: Chương trình ñào tạo kế toán một số nước tiên tiến trên thế giới) Hiện nay mặc dù chúng ta ñã có một hệ thống các chuẩn mực kế toán nhưng hầu hết các giáo trình về kế toán ñều viết trên tinh thần của các thông tư hướng dẫn nên ñã hạn chế phần nào ñến khả năng suy luận, nghiên cứu, bình luận, xét ñoán của sinh viên, làm cho sinh viên quen với những gì có sẵn mà không quen với việc ñọc và nghiên cứu chuẩn mực. Hệ thống các chuẩn mực kế toán quốc tế luôn luôn thay ñổi. Do vậy, việc ñọc và hiểu các chuẩn mực ñể vận dụng là rất cần thiết. Trước thực tế trên thì cần thay ñổi một cách căn bản các giáo trình về kế toán, trong ñó lấy chuẩn mực kế toán là nền tảng ñể học viên hiểu thực chất vấn ñề thay vì sa ñà chi tiết quá nhiều nghiệp vụ như hiện nay. Như vậy, giáo trình sẽ hạn chế những thay ñổi liên tục khi chế ñộ kế toán thay ñổi. Ngược lại, phần bài tập, thực hành cần gắn với thực tiễn chứng từ, sổ sách nhiều hơn thông qua việc xây dựng mô hình phòng kế toán mô phỏng, mô hình này cho phép sinh viên tiếp cận với hệ thống chứng từ thật của một doanh nghiệp và bắt ñầu chia nhóm thực hành ñi từ khâu lập chứng từ, ghi sổ ñến lập báo cáo tài chính với ñầy ñủ những phương tiện, công cụ, nhân viên kế toán như ñang ở một doanh nghiệp thật. Tạo thói quen cho sinh viên nghiên cứu chuẩn mực kế toán thông qua việc gắn kết các chuẩn mực với các phần hành kế toán cụ thể có liên quan. Ngoài ra việc nghiên cứu, tổng hợp thông tin từ báo, tạp chí, Internet… về những bài viết có liên quan ñến chuyên ngành học cần ñược khuyến khích và nghiên cứu nhiều hơn. ðó cũng ñược 93 xem là các seminar của môn học. Cần ñưa tiếng Anh vào giảng dạy chuyên ngành kế toán ñể khi tốt nghiệp sinh viên có thể cạnh tranh với ñội ngũ kế toán chuyên nghiệp ở nước ngoài, cũng như việc nghiên cứu về kế toán quốc tế ñược thuận lợi, dễ dàng hơn. Các cơ sở ñào tạo chuyên ngành kế toán, kiểm toán và các hiệp hội nghề nghiệp, các doanh nghiệp cần phải phối hợp với nhau ñể tổ chức các buổi giới thiệu, hội thảo về những chương trình mới, nội dung mới, các vấn ñề về thực tế kế toán tại doanh nghiệp với sinh viên. Mối liên kết này sẽ tạo ra nhiều lợi ích: về phía các cơ sở ñào tạo sẽ tạo ra ñược một kênh thông tin giữa yêu cầu thực tế và vấn ñề ñang ñào tạo ñể ñiều chỉnh chương trình, nội dung cho phù hợp, các giảng viên sẽ có môi trường, có ñiều kiện cập nhật, nắm bắt ñược những thay ñổi, ñặc biệt là những thay ñổi quốc tế. Về phía sinh viên sẽ ñược hưởng thụ những mặt tích cực này, tạo sự năng ñộng, ñịnh hướng nhất ñịnh về nghề nghiệp, có kiến thức cơ bản về thực tế bên cạnh những lý thuyết ñã học ñể sau khi ra trường có thể tiếp quản công việc một cách nhanh chóng. Và cuối cùng là chuẩn hóa ñội ngũ giảng viên tại các cơ sở ñào tạo. ðội ngũ giảng viên của chúng ta ñược ñào tạo từ hai nguồn trong nước và nước ngoài. Những giảng viên ñược ñào tạo trong nước thì trình ñộ ngoại ngữ thường không cao, phương pháp nghiên cứu khoa học cũng vẫn chưa có nhiều thay ñổi, ñặc biệt là việc tiếp cận với những thay ñổi của khu vực, thế giới còn rất hạn chế. Còn ñội ngũ giảng viên ñược ñào tạo từ nước ngoài thì họ có một trình ñộ ngoại ngữ nhất ñịnh, phương pháp làm việc khoa học hơn nhưng ñể ứng dụng của những cái mới này vào các bài giảng thì vẫn còn gặp những khó khăn vì các chương trình trong nước và nước ngoài vẫn có những ñiểm chưa tương ñồng, môi trường, ñiều kiện học tập của sinh viên và phương pháp tiếp cận môn học cũng khác nhau. Do ñó, cần từng bước ñào tạo và ñào tạo lại ñội ngũ giảng viên tiếp cận dần với những nội dung, phương pháp tiên tiến trên thế giới, cải tiến phương pháp giảng dạy nhằm thay ñổi thói quen thụ ñộng của sinh viên. 94 3.3.5. Hoàn thiện hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam Với các bài học kinh nghiệm rút ra từ các quốc gia trên thế giới trong quá trình tiến tới hội nhập với quốc tế về kế toán cho thấy một hệ thống chuẩn mực kế toán hoàn chỉnh, có khả năng áp dụng vào thực tế doanh nghiệp và phù hợp với chuẩn mực kế toán quốc tế là một công cụ quan trọng góp phần tạo nên thành công cho quá trình hội tụ kế toán quốc tế. Vì thế hầu hết các quốc gia ñều có chiến lược bổ sung, sửa ñổi và hoàn thiện hệ thống chuẩn mực kế toán của mình sao cho hài hòa, tương ñồng với IFRS. Ở Việt Nam cũng vậy, cần tiếp tục rà soát, cập nhật và hoàn thiện nội dung của 26 chuẩn mực kế toán ñã ban hành; hoàn chỉnh, bổ sung những ñiểm còn chưa phù hợp hoặc chưa thống nhất với IFRS do các chuẩn mực ñược ban hành thành 5 ñợt trong 5 năm khác nhau trong ñiều kiện các IFRS ñã có những thay ñổi, ñòi hỏi chúng ta phải cập nhật ñảm bảo sự nhất quán với các IFRS mới nhất. Ban hành tiếp tục các Chuẩn mực kế toán Việt Nam cần thiết cho sự phát triển và hội nhập của nền kinh tế bao gồm các chuẩn mực kế toán liên quan ñến ghi nhận, ñánh giá, trình bày và thuyết minh về công cụ tài chính; về giảm giá tài sản; về nông nghiệp; về thông tin phản ánh sự ảnh hưởng của thay ñổi giá cả; về Báo cáo tài chính trong nền kinh tế siêu lạm phát; về phúc lợi của người lao ñộng, ... Những chuẩn mực này ñều là những chuẩn mực khó và chưa phổ biến ở Việt Nam . Do ñó, quá trình soạn thảo cần tiến hành từng bước, trong một thời gian nhất ñịnh ñủ ñể hiểu ñược nội dung của các IFRS tương ứng và xác ñịnh cách thức áp dụng vào Việt Nam cho phù hợp. Riêng lĩnh vực tài chính công cần sớm ban hành hệ thống chuẩn mực kế toán công nhằm ñổi mới cách thức về quản lý kế toán, tài chính và ngân sách trong lĩnh vực công theo mô hình kế toán "dồn tích" ñể tạo lập một hệ thống thông tin thống nhất và phù hợp với xu hướng chung của các nước tiên tiến trên thế giới. Cần khuyến khích và cho phép các doanh nghiệp áp dụng theo IFRS ñối với các chuẩn mực mà Việt Nam chưa ban hành ñể ñáp ứng kịp thời nhu cầu phát triển và công bố thông tin kế toán theo chuẩn quốc tế. 95 Việc nghiên cứu, ban hành các chuẩn mực kế toán là quan trọng nhưng quan trọng hơn là ñưa chúng vào thực tiễn. Nghiên cứu, tiếp thu các chuẩn mực kế toán là công việc rất phức tạp. Do ñó, ban hành các chuẩn mực kế toán chưa phải ñã là hoàn thành nhiệm vụ. Thực tiễn cho thấy, không ít các doanh nghiệp, cán bộ kế toán còn rất xa lạ khi nói ñến chuẩn mực kế toán. Vì vậy, ñể ñưa các chuẩn mực kế toán vào cuộc sống phải nhanh chóng triển khai các chuẩn mực, thông tư hướng dẫn ñã ban hành vào thực tiễn cùng với các văn bản pháp luật khác như Luật Kế toán, Luật chứng khoán, Luật doanh nghiệp, các Nghị ñịnh hướng dẫn... Chỉ có thông qua việc triển khai các văn bản trên vào thực tiễn, chúng ta mới có câu trả lời xác ñáng nhất về tính phù hợp của hệ thống chuẩn mực, ñồng thời, chúng ta mới có thể hoàn thiện chúng ngày một tốt hơn. ðể làm ñược ñiều này, ngoài việc triển khai ñến các doanh nghiệp sớm, cần có sự kiểm tra ñánh giá thường xuyên, có hệ thống kết quả của công tác triển khai ñó ở các loại hình doanh nghiệp. Soạn thảo các tài liệu hướng dẫn, sách tham khảo, các buổi hội thảo làm cho các văn bản trên gần gũi, dễ hiểu hơn với người thực hiện. Hiện nay, với số lượng chuẩn mực ñã ban hành cần tập trung vào việc khảo sát tổng kết ñánh giá hiệu quả của quá trình soạn thảo, áp dụng trong thực tế, cũng như mức ñộ phù hợp giữa VAS và IFRS nhằm rút ra những kinh nghiệm cho các lần ban hành sau. 3.3.6. Tăng cường việc giám sát và nâng cao chất lượng hoạt ñộng kiểm toán Xuất phát từ yêu cầu chính ñáng của các nhà ñầu tư là các báo cáo tài chính có kiểm toán của các công ty niêm yết phải có chất lượng tốt, cung cấp thông tin chính xác cho thị trường chứng khoán thì việc lựa chọn các công ty kiểm toán có ñủ năng lực, uy tín, ñảm bảo kiểm toán là ñiều kiện quan trọng ñể phát triển thị trường chứng khoán. ðể ñảm bảo việc tuân thủ các nguyên tắc, chuẩn mực kế toán và nâng cao chất lượng, ñộ tin cậy của báo cáo tài chính thì cần phải quy ñịnh chặt chẽ hơn về tiêu chuẩn công ty kiểm toán cho các công ty niêm yết; quy ñịnh kiểm soát chất lượng ở các công ty kiểm toán cho các công ty niêm yết; kiểm tra việc tuân thủ ñạo ñức nghề nghiệp của 96 kiểm toán viên; quy ñịnh về lập và công khai báo cáo tài chính ñối với công ty niêm yết; quy ñịnh về thiết lập và duy trì hệ thống kiểm soát nội bộ; quy ñịnh về xử phạt ñối với các hành vi vi phạm về công bố thông tin... Bên cạnh ñó, các doanh nghiệp kiểm toán cần phải nâng cao nâng cao chất lượng ñội ngũ kiểm toán viên. Tổ chức chương trình ñào tạo riêng dành cho kế toán của các doanh nghiệp và kiểm toán viên của các công ty kiểm toán. ðồng thời, nâng cao kiến thức của các kiểm toán viên về lĩnh vực chứng khoán, thị trường chứng khoán, cập nhật liên tục các chuẩn mực kế toán, kiểm toán mới nhất. 3.3.7. Nâng cao vai trò và chức năng của các tổ chức nghề nghiệp Càng hội nhập sâu trong lĩnh vực kế toán chúng ta càng nhận thấy vai trò của Hội kế toán và kiểm toán Việt Nam (VAA) và Hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) trong việc truyền bá chuyên môn kiến thức lý luận và thực tiễn về hệ thống chuẩn mực kế toán cũng như trong quá trình ñào tạo nguồn nhân lực ñạt trình ñộ quốc tế cho ñất nước. ðó cũng chính là sứ mệnh của các tổ chức nghề nghiệp. ðể phù hợp với thông lệ quốc tế, Nhà nước không nên can thiệp quá sâu vào hoạt ñộng nghề nghiệp, các cơ quan Nhà nước cần tiếp tục chuyển giao một số chức năng quản lý cho hội nghề nghiệp. Các tổ chức hội cần kiện toàn tổ chức theo hướng tái cơ cấu hiện tại ñể hình thành tổ chức mới hoặc hình thành tổ chức mới theo mô hình quốc tế ngay từ ñầu. Hội kế toán và kiểm toán Việt nam (VAA) là thành viên của Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam (VUSTA); là thành viên chính thức của Liên ñoàn kế toán quốc tế (IFAC) và Hiệp hội kế toán ðông Nam Á (AFA). Hội ñã có những ñóng góp trọng vào sự phát triển nghề nghiệp trong khu vực, nâng cao vị thế AFA trong khu vực cũng như trong nghề nghiệp kế toán thế giới. Hội ñã ñưa ra các sáng kiến nghề nghiệp trong các vần ñề về hợp tác ñào tạo và huấn luyện nghề nghiệp. Hội và các tổ chức thành viên ñang tích cực triển khai công việc quản lý hành nghề kế toán và kiểm 97 toán do Bộ tài chính chuyển giao. Trong thời gian tới Hội cần ñổi mới mạnh hơn, nhiều hơn cả về tổ chức, phương thức họat ñộng và nội dụng hoạt ñộng ñể làm tròn chức năng là nơi tập hợp và kiểm soát nghề nghiệp. Hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA), thông qua việc nhận chuyển giao một số chức năng của Bộ Tài chính như giám sát hoạt ñộng kiểm toán thì bên cạnh ñó, Hội cần triển khai việc áp dụng quy tắc ñạo ñức nghề nghiệp, nâng cao chất lượng ñào tạo và kỳ thi kiểm toán viên hành nghề ñể có thể lựa chọn ñược những kiểm toán viên giỏi phục vụ cho sự phát triển của ngành Kiểm toán Việt Nam. 98 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ðể hội nhập với kế toán quốc tế ñòi hỏi phải có cơ sở, nền tảng vững chắc ngay từ ñầu, phải biết tận dụng cơ hội, thế mạnh ñang có và khắc phục những khó khăn, thách thức ñang tồn tại. Việc xây dựng một chiến lược hội nhập sẽ bao gồm nhiều vấn ñề, trong ñó cần phải xác ñịnh ñược mục tiêu cần ñạt ñược và xây dựng các lộ trình cụ thể với từng bước ñi ñược xác ñịnh rõ ràng. Với một quốc gia chưa phát triển ngang bằng với các nước tiên tiến, hệ thống kế toán còn chưa hoàn chỉnh thì mục tiêu hội nhập với IFRS ban ñầu chỉ thực hiện ñối với các công ty niêm yết, các tổ chức hoạt ñộng trong các ngành nhạy cảm và báo cáo tài chính hợp nhất. ðể thực hiện ñược mục tiêu của này cần phải có những giải pháp chiến lược như tăng cường nghiên cứu lý thuyết kế toán, cải tiến phương pháp giảng dạy kế toán trong nhà trường, hoàn thiện cơ chế ban hành và hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam, nâng cao trình ñộ ñội ngũ kế toán và chất lượng kiểm toán, phát huy năng lực của các tổ chức nghề nghiệp… Các giải pháp này ñược thực hiện tốt thì mục tiêu sẽ ñạt ñược và chiến lược sẽ thành công. 99 KẾT LUẬN Kế toán là một hệ thống cung cấp những thông tin hữu ích cho các ñối tượng có nhu cầu sử dụng ñể ra quyết ñịnh. Thế nhưng do những khác biệt về các yếu tố của môi trường kinh doanh, hệ thống luật pháp và nền văn hóa nên hệ thống kế toán các quốc gia có những khác biệt ñáng kể. Với quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng thì những khác biệt kế toán sẽ là một trở ngại lớn cho quá trình hội nhập. Hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế ra ñời ban ñầu với mục tiêu “hòa hợp”, nhằm giảm bớt sự khác biệt trong hệ thống chuẩn mực kế toán các quốc gia, tức làm cho hệ thống chuẩn mực kế toán các quốc gia chạy trên hai ñường thẳng song song nhau, thì giờ ñây lại chuyển sang mục tiêu “hội tụ”, tức muốn hệ thống chuẩn mực kế toán các quốc gia phải gặp nhau tại một ñiểm chung, ñiều này xuất phát từ quá trình hội nhập toàn cầu và sự phát triển thị trường vốn quốc tế ở mức ñộ cao. Việc xây dựng một hệ thống chuẩn mực kế toán chất lượng cao ñược chấp nhận toàn cầu là yêu cầu khách quan ñể ñạt ñược mục tiêu hội tụ này. Quá trình hội tụ kế toán quốc tế là một quá trình ñòi hỏi phải tốn nhiều thời gian và gặp không ít những khó khăn, trở ngại. Mỗi quốc gia, khu vực ñều thực hiện những chiến lược của mình ñể có thể hội tụ với chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) nhưng nhìn chung ñều thục hiện chiến lược hội nhập từng phần với IFRS tức chỉ hội tụ những bộ phận mà có thể ñáp ứng sự phát triển của thị trường vốn quốc tế. Việt Nam là một quốc gia ñang phát triển, ñang trong giai ñoạn hội nhập sâu rộng với thế giới và ñã ñạt ñược những kết quả nhất ñịnh trong quá trình hội nhập của mình trong lĩnh vực kế toán, nhưng ñể vượt qua những thử thách hiện nay, chúng ta cần phải nghiên cứu và xây dựng một chiến lược mới. Chiến lược mới ñược dựa trên thực tiễn quốc gia và tham khảo bài học kinh nghiệm của các nước trên thế giới, ñó là chiến lược với mục tiêu hội tụ chủ yếu ñối với các công ty niêm yết, các tổ chức nhạy cảm và báo cáo tài chính hợp nhất. Các doanh nghiệp không thuộc ñối tượng trên thì không bắt buộc và cho phép giảm trừ một số yêu cầu của chuẩn mực. TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt 1. Bộ tài chính, Hệ thống 26 chuẩn mực kế toán Việt Nam và các Thông tư hướng dẫn ñã ban hành. 2. Bộ tài chính (2006), Chế ñộ kế toán doanh nghiệp, Quyển 1: Hệ thống tài khoản, ban hành theo quyết ñịnh số 15/2006 – Qð/BTC ngày 20/3/2006 của Bộ trưởng Bộ tài chính, Nhà Xuất bản tài chính, Hà Nội. 3. Bộ tài chính (2006), Chế ñộ kế toán doanh nghiệp, Quyển 2: Báo cáo tài chính, chứng từ và sổ kế toán, ban hành theo quyết ñịnh số 15/2006 – Qð/BTC ngày 20/3/2006 của Bộ trưởng Bộ tài chính, Nhà Xuất bản tài chính, Hà Nội. 4. Bộ tài chính (2008), Chế ñộ kế toán doanh nghiệp nhỏ và vừa, ban hành theo quyết ñịnh số 48/2006 – Qð/BTC ngày 14/9/2006 của Bộ trưởng Bộ tài chính, Nhà Xuất bản tài chính, Hà Nội. 5. Nguyễn Tấn Bình, Nguyễn Bảo Linh, Trần Thị Kim Chi (2005), Khép lại hố cách GAAP, Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, Tp.HCM. 6. Nguyễn Tấn Bình, Nguyễn Bảo Linh, Trần Thị Kim Chi (2005), Những trở ngại trong việc thống nhất các tiêu chuẩn kế toán quốc tế, Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, Tp.HCM. 7. Vũ Hữu ðức (1999), Chuyên ñề: Phân tích các nhân tố tác ñộng ñến hệ thống kế toán tại các quốc gia ñể xác ñịnh phương hướng hòa nhập với các thông lệ kế toán quốc tế của Việt Nam, Trường ñại học kinh tế Tp.HCM. 8. Vũ Hữu ðức (1999), Chuyên ñề: Hệ thống kế toán và kiểm toán Việt Nam trên con ñường họi nhập với các thông lệ quốc tế, Trường ñại học kinh tế Tp.HCM. 9. Phan ðức Dũng (2007), Kế toán Mỹ, ðối chiếu kế toán Việt Nam, Nhà xuất bản thống kê, TpHCM. 10. Phạm Quỳnh Giang (2007), “ðổi mới công tác ñào tạo kế toán - kiểm toán trong ñiều kiện hội nhập kinh tế”, Tạp chí kế toán, (số 69), Trang 31-33. 11. Hương Giang (2006), “Rút ngắn khoảng cách với thế giới”, Tạp chí kế toán, (số 63), Trang 33-34. 12. Hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (2006), Chuẩn mực lập và trình bày báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) – nối liền khoảng cách kiến thức, Tài liệu Hội thảo, Tp.HCM. 13. Nguyễn ðình Hựu (2008), “Pháp lệnh kế toán và thống kê 1998: Mốc son trên con ñường luật hóa tư tưởng, quan ñiểm và quy tắc kế toán ở Việt Nam”, Tạp chí kế toán, (số 70), Trang 17-18. 14. Nguyễn ðình Hựu (2008), “Luật kế toán 2003: Sự tiếp nối và phát triển của Pháp lệnh Kế toán và Thống kê 1998”, Tạp chí kế toán, (số 71), Trang 15-16. 15. ðặng Thái Hùng (2008), “Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam: ðịnh hướng hoàn thiện trong thời gian tới”, Tạp chí kế toán, (số 71), Trang 9-11. 16. ðặng Thái Hùng (2008), “Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam: Sự cần thiết, nội dung và lộ trình của việc cập nhật và ban hành mới”, Tạp chí kế toán, (số 72), Trang 14-16. 17. Hà Thị Ngọc Hà (2008), “Hệ thống kế toán, kiểm toán Việt Nam ñã phù hợp với thông lệ kế toán quốc tế”, Tạp chí kế toán, (số 74), Trang 6-7. 18. Bùi Công Khánh (2007), “Từ khuôn mẫu lý thuyết kế toán quốc tế nhìn về chuẩn mực chung kế toán Việt Nam”, Tạp chí kế toán, (số 69), Trang 10-12. 19. Lê Văn Liên, Nguyễn Thị Mỹ Trinh (2005), Thông lệ kế toán quốc tế, Học viện tài chính, Hà Nội. 20. Lê Thị Thúy Loan (2004), “Hoàn thiện và xây dựng cơ chế ban hành chuẩn mực kế toán Việt Nam”, Tạp chí phát triển kinh tế, (số 169), Trang 38-39. 21. Ian Lydall-Tổng giám ñốc PWC, (2006)“Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế (IFRS): Thách thức ñối với các doanh nghiệp hoạt ñộng tại Việt Nam trong tiến trình hội nhập”, Tạp chí kế toán, (số 58), Trang 28-29. 22. Lâm Bình Lễ, Phạm Huyên, Lâm Bỉnh Kiệt, Kế toán Pháp theo hệ thống tài khoản kế toán tổng quát 1982, Vụ chế ñộ kế toán kiểm toán Bộ tài chính, 1991. 23. Mai Thị Hoàng Minh (2007), “Kế toán và kiểm toán Việt Nam trên lộ trình hội nhập toàn cầu”, Tạp chí kế toán, (số 67), Trang 10-12. 24. Mai Thị Hoàng Minh (2008), “Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam: Từ lý luận ñến thực tiễn”, Tạp chí kế toán, (số 71), Trang 12-14. 25. Nhà xuất bản chính trị quốc gia (2005), Hội nhập với các nguyên tắc kế toán và kiểm toán quốc tế, Hà Nội. 26. Trần Thị Giang Tân (1999), Vận dụng các chuẩn mực kế toán quốc tế ñể hoàn thiện hệ thống kế toán Việt Nam, Luận án tiến sĩ kinh tế, Trường ñại học kinh tế Tp.HCM. 27. ðặng văn Thanh (2007), “ðưa kế toán và kiểm toán Việt Nam ngang tầm khu vực và quốc tế”, Tạp chí kế toán, (số 68), Trang 11-14. 28. ðoàn Xuân Tiên (2006), “Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam: Những vấn ñề cần tiếp tục hoàn thiện”, Tạp chí kiểm toán, (số 6), Trang 38-41. 29. Nguyễn Việt (1995), Vấn ñề hoàn thiện hệ thống kế toán Việt Nam, Luận án phó tiến sĩ khoa học kinh tế, Trường ñại học kinh tế Tp.HCM. 30. Thịnh Văn Vinh (2007), “Giảng dạy nghiệp vụ kế toán khi triển khai Luật kế toán và hệ thống chuẩn mực kế toán”, Tạp chí kế toán, (số 67), Trang 23-24 Tiếng Anh 31. Accounting Standards Board (AcSB) (2006), Accounting Standards in Canada: New Directions, Accounting Standards Board Strategic Plan. 32. Elena Barbu, Doctorante en Sciences de Gestion Allocataire de recherche LOG- IAE d’Orléans (2004), Tracing the Evolution of Research on International Accounting Harmonization. 33. Kennard S. Brackney and Philip R. Witmer (2005), The European Union’s Role in International Standards Setting. 34. Pascale Delvaille, Gabi Ebbers, Chiara Saccon (2005), International Financial Reporting Convergence: Evidence from Three Continental European Countries. 35. Karel Van Hulle - Head of Unit at the European Commission (2002), From accounting directives to international accounting standards. 36. Karel Van Hulle, Head of Unit for financial information and company law at the European Commission in Brussels (2002), International convergence of accounting standards. 37. International Accounting Standard Board (IASB), International Financial Reporting Standards. 38. Irena Jindrichovska - Charles University, Prague; Anglo-American University, Prague (2004), International Differences in Accounting: The Birth of an Accounting Harmonization Process?. 39. Robert K. Larson and Donna L. Street (2006), The Roadmap to Global Accounting Convergence. 40. Charlie Mccreevy, European Commissioner for Internal Market and Services (2006), Global convergence of accounting standards: the EU perspective. 41. Christopher Nobes and Robert Parker (1995), Comparative Internationnal Acccounting, Prentice – Hall. 42. Clare Roberts, Pauline Weetman, Paul Gordon (1998), International Financial Accounting, A Comparative Approach, Financial Times, Pitman Publishing. 43. Securities and Exchange Commission (2008), Roadmap for the potential use of financial statements prepared in accordance with International Financial Reporting Standards (“IFRS”) as issued by the International Accounting Standards Board by U.S. issuers. 44. Working Party on Accounting Standards UNESCO (2001), GAAP 2000: A Survey of National Accounting Rules in 53 Countries. 45. Mr. Peter H.Y. Wong, a former member of the Board of IFAC (2006), Challenges and successes in implementing international standards: Achieving convergence to IFRSs and ISAs, The Institute of Chartered Accountants of Pakistan. 46. Liu Yuting, Director General of Accounting Regulatory Department, Ministry of Finance, P. R. China (2007), The Development and Implementation of Chinese Accounting Standards. Các trang web chính: vaa.vn vacpa.org.vn tapchiketoan.info kiemtoan.com.vn hoiketoan-tp.org.vn mof.gov.vn iasplus.com iasb.org ifac.org sec.gov fasb.org PHỤ LỤC Phụ lục 1: Bảng ñiểm của Hofstede về các yếu tố văn hoá: Khoảng cách quyền lực (PD), Chủ nghĩa cá nhân (IDV), Sự né tránh những vấn ñề chưa rõ (UAV) và ðịnh hướng dài hạn (LTO) của các quốc gia. Quốc gia Chỉ số PD Chỉ số IDV Chỉ số UAV Chỉ số LTO Arab World 80 38 68 Argentina 49 46 86 Australia 36 90 51 31 Austria 11 55 70 Austria 11 55 70 Bangladesh 80 20 60 40 Belgium 65 75 94 Brazil 69 38 76 65 Bulgaria 70 30 85 Canada 39 80 48 23 Chile 63 23 86 China 80 20 30 118 Colombia 67 13 80 Costa Rica 35 15 86 Czech Republic 57 58 74 13 Denmark 18 74 23 East Africa 64 27 52 25 Ecuador 78 8 67 El Salvador 66 19 94 Estonia 40 60 60 Finland 33 63 59 France 68 71 86 Germany 35 67 65 31 Greece 60 35 112 Guatemala 95 6 101 Hong Kong 68 25 29 96 Hungary 46 80 82 50 India 77 48 40 61 Indonesia 78 14 48 Iran 58 41 59 Ireland 28 70 35 Quốc gia Chỉ số PD Chỉ số IDV Chỉ số UAV Chỉ số LTO Israel 13 54 81 Italy 50 76 75 Jamaica 45 39 13 Japan 54 46 92 80 Luxembourg 40 60 70 Malaysia 104 26 36 Malta 56 59 96 Mexico 81 30 82 Morocco 70 46 68 Netherlands 38 80 53 44 New Zealand 22 79 49 30 Norway 31 69 50 20 Pakistan 55 14 70 0 Panama 95 11 86 Peru 64 16 87 Philippines 94 32 44 19 Poland 68 60 93 32 Portugal 63 27 104 Romania 90 30 90 Russia 93 39 95 Singapore 74 20 8 48 Slovakia 104 52 51 38 South Africa 49 65 49 South Korea 60 18 85 75 Spain 57 51 86 Surinam 85 47 92 Sweden 31 71 29 33 Switzerland 34 68 58 Taiwan 58 17 69 87 Thailand 64 20 64 56 Trinidad 47 16 55 Turkey 66 37 85 United Kingdom 35 89 35 25 United States 40 91 46 29 Uruguay 61 36 100 Venezuela 81 12 76 Vietnam 70 20 30 80 West Africa 77 20 54 16 Nguồn: Phụ lục 2: Những nhân tố phân biệt giữa các xã hội có khoảng cách quyền lực cao và khoảng cách quyền lực thấp. Khoảng cách quyền lực thấp Khoảng cách quyền lực cao Sự bất bình ñẳng giữa con người cần ñược giảm thiểu Cần có và thực sự có một số khoảng cách, sự phụ thuộc lẫn nhau giữa người có ít quyền lực và người nhiều quyền lực. Hệ thống cấp bậc trong tổ chức là một sự bất bình ñẳng về vai trò, ñược hình thành vì sự tiện lợi. Sự phân quyền thì phổ biến. Khoảng cách về tiền lương giữa người ñứng ñầu và người dưới cùng của tổ chức không lớn. Cấp dưới mong ñược cấp trên tham khảo ý kiến. Cấp trên lý tưởng là một người dân chủ, thông minh. Các biểu hiện của ñặc quyền và ñịa vị không ñược ưa thích. Tất cả mọi người ñều có quyền bình ñẳng. Người có quyền lực cố tỏ ra ít quyền lực hơn. Sự bất bình ñẳng giữa con người ñược mong ñợi tồn tại và mong muốn ñạt ñược. Người ít quyền lực nên phụ thuộc vào người nhiều quyền lực; trong thực tế, những người ít quyền lực phân cực thành người phụ thuộc và người chống lại sự phụ thuộc. Hệ thống cấp bậc trong tổ chức phản ảnh sự bất bình ñẳng sống còn giữa tầng lớp trên và tầng lớp dưới. Sự tập quyền thì phổ biến. Khoảng cách về tiền lương giữa người ñứng ñầu và người dưới cùng của tổ chức là khá lớn. Cấp dưới mong ñược cấp trên chỉ cho phải làm gì. Cấp trên lý tưởng là một người chuyên quyền rộng lượng hoặc một người cha tốt. Các biểu hiện của ñặc quyền và ñịa vị của cấp trên ñược mong ñợi và rất phổ biến. Quyền lực ñi ñôi với ñặc quyền. Người có quyền lực cố tỏ ra càng oai vệ càng tốt. Khoảng cách quyền lực thấp Khoảng cách quyền lực cao Quyền lực hình thành trên cơ sở chức vụ chính thức, trình ñộ chuyên môn và khả năng ban thưởng. Hệ thống chính trị ñược thay bằng sự thay ñổi luật lệ (sự tiến hóa). Ít sử dụng bạo lực trong chính trị trong nước. Những khác biệt không lớn trong thu nhập xã hội càng ñược giảm thiểu bởi hệ thống thuế. Hệ thống triết học và tôn giáo thống trị nhấn mạnh ñến sự bình ñẳng. Các lý thuyết quản trị trong nước tập trung vào vai trò người nhân viên. Quyền lực hình thành từ gia ñình hay bạn bè, uy tín cá nhân hay sử dụng sức mạnh. Hệ thống chính trị ñược thay bằng cách thay ñổi tầng lớp lãnh ñạo (cách mạng). Mâu thuẫn chính trị trong nước thường dẫn ñến bạo lực. Những khác biệt lớn trong thu nhập xã hội càng tăng lên do hệ thống thuế. Hệ thống triết học và tôn giáo thống trị nhấn mạnh ñến sự phân chia cấp bậc và ñịa vị. Các lý thuyết quản trị trong nước tập trung vào vai trò người quản lý Nguồn: G. Hofstede, Cultures and Organisations: Software of the Mind, McGraw-Hill, 1991. Phụ lục 3: Những nhân tố phân biệt giữa các xã hội cá nhân và xã hội tập thể. Chủ nghĩa cá nhân Chủ nghĩa tập thể Mọi người trưởng thành ñể tự chăm sóc cho mình và gia ñình trực hệ của mình. Sự ñồng nhất dựa trên từng cá nhân. Trẻ em ñược học suy nghĩ theo kiểu “tôi”. Trình bày thẳng ý kiến mình ñược xem là tính chất của người trung thực. Mục ñích của giáo dục là dạy cách học. Mối quan hệ chủ - thợ là một hợp ñồng ñược giả thiết dựa trên lợi ích chung. Quyết ñịnh tuyển dụng hay thăng tiến ñược giả thiết là chỉ dựa trên kỹ năng và quy ñịnh. Quản trị là quản lý những nhóm người. Công việc vượt lên trên các mối quan hệ. Lợi ích cá nhân cao hơn lợi ích tập thể. Mọi người có quyền có ñời sống riêng của mình. Mọi người có quyền có ý kiến riêng. Con người sinh ra trong một ñại gia ñình hoặc một cộng ñồng khác và tiếp tục ñược bảo vệ ñể ñổi lấy sự trung thành. Sự ñồng nhất dựa trên quan hệ xã hội mà họ tùy thuộc vào. Trẻ em ñược suy nghĩ theo kiểu “chúng ta”. Sự hòa hợp cần luôn ñược giữ gìn và tránh né sự ñối ñầu trực tiếp. Mục ñích của giáo dục là học cách làm. Mối quan hệ chủ - thợ ñược nhìn dưới khía cạnh ñạo ñức, gần giống quan hệ gia ñình. Quyết ñịnh tuyển dụng và thăng tiến dựa trên nhóm của người nhân viên. Quản trị là quản lý những cá nhân. Các mối quan hệ vượt lên trên công việc. Lợi ích tập thể cao hơn lợi ích cá nhân. ðời sống cá nhân thì chan hòa trong tập thể. Ý kiến ñược ñịnh trước bởi toàn thể thành viên. Chủ nghĩa cá nhân Chủ nghĩa tập thể Luật pháp và quyền lợi thì giống nhau cho tất cả mọi người. Vai trò hạn chế của Nhà nước trong hệ thống kinh tế. Nền kinh tế dựa trên lợi ích của các cá nhân. Quyền lực chính trị ñược quyết ñịnh bởi cử tri. Các lý thuyết kinh tế trong nước dựa trên sự mưu cầu lợi ích cá nhân. Ý thức về tự do cá nhân cao hơn ý thức về bình ñẳng. Phát triển toàn diện các cá nhân là mục tiêu cuối cùng của xã hội. Luật pháp và quyền lợi khác nhau giữa các nhóm . Vai trò thống trị của Nhà nước trong hệ thống kinh tế. Nền kinh tế dựa trên lợi ích tập thể. Quyền lực chính trị ñược quyết ñịnh bởi những nhóm người có cùng quyền lợi. Các lý thuyết kinh tế “nhập khẩu” thường không thích hợp vì không thể ñối phó với lợi ích tập thể và lợi ích cục bộ. Ý thức về bình ñẳng cao hơn ý thức về tự do. Hòa hợp và liên kết là mục tiêu cuối cùng của xã hội. Nguồn: G. Hofstede, Cultures and Organisations: Software of the Mind, McGraw-Hill, 1991. Phụ lục 4: Những nhân tố khác biệt giữa nền văn hóa né tránh những vấn ñề chưa rõ và nền văn hóa chấp nhận những vấn ñề chưa rõ. Né tránh những vấn ñề chưa rõ Chấp nhận những vấn ñề chưa rõ Xem những ñiều không rõ ràng trong cuộc sống là những ñe dọa thường xuyên cần phải ñối phó. Sự căng thẳng cao và một cảm giác lo âu là ñiều phổ biến. Chấp nhận những rủi ro quen thuộc và ngại những tình huống mơ hồ và các rủi ro không quen thuộc. Bất kỳ cái gì khác lạ là ñiều nguy hiểm. Sinh viên cảm thấy thoải mái trong những tình huống học tập theo nề nếp cũ và tập trung vào việc tìm câu trả lời ñúng. Một tính cách ñặc thù là cảm giác cần có những luật lệ ngay cả khi các quy ñịnh này chẳng bao giờ cần ñến. Thời gian là vàng bạc Xã hội cảm thấy có nhu cầu phải bận rộn và có thôi thúc bên trong phải làm việc chăm chỉ. Sự chính xác và ñúng giờ là ñiều tự nhiên. Các ý tưởng và thái ñộ lệch lạc chống lại sự cách tân thì bị ngăn cản. Không rõ ràng là một ñiều bình thường trong cuốc sống, mỗi một ngày ñược chấp nhận khi nó ñến. Căng thẳng thấp và một cảm giác khỏe mạnh là ñiều phổ biến. Xã hội cảm thấy thoải mái trong những tình huống mơ hồ và các rủi ro không quen thuộc. Những gì khác lạ thu hút sự hiếu kỳ. Sinh viên cảm thấy thoải mái trong những tình huống học tập mở và tập trung vào việc thảo luận tốt. Luật lệ chỉ vừa ñủ cho những vấn ñề thật sự cần thiết. Thời gian là một cơ sở cho sự thích ứng. Xã hội cảm thấy thoải mái khi rảnh rỗi và chỉ làm việc chăm chỉ khi cần thiết. Sự chính xác và dúng giờ cần phải học. Chấp nhận các ý tưởng và thái ñộ cách tân và lệch lạc. Né tránh những vấn ñề chưa rõ Chấp nhận những vấn ñề chưa rõ Có rất nhiều các quy ñịnh và luật lệ và chúng rất tỉ mỉ; nếu các quy ñịnh này không ñược tôn trọng, các thành viên cảm thấy mình có lỗi và hối hận. Chủ nghĩa bảo thủ, chủ nghĩa cực ñoan, luật pháp và trật tự rất phổ biến. Chủ nghĩa quốc gia, tinh thần bài ngoài, sự trấn áp các bộ phận thiểu số là phổ biến. Tin tưởng vào các chuyên gia và sự chuyên môn hóa. Chỉ có một sự thật duy nhất, sự thật của chúng ta. Các hệ tư tưởng, chính trị, tôn giáo chính thống cũng như sự không bao dung là dặc trưng của xã hội. Trong triết học và khoa học, có khuynh hướng nghiên về những lý thuyết lớn lao. Không có nhiều các quy ñịnh và luật lệ và chúng rất tổng quát; nếu các quy ñịnh này không ñược tôn trọng chúng cần ñược thay ñổi. Sự khoan dung và ôn hòa thì phổ biến. Chủ nghĩa khu vực, chủ nghĩa quốc tế và những nổ lực ñể hòa hợp các bộ phận thiểu số thì phổ biến. Tin tưởng vào những người hiểu rộng và các nguyên lý chung. Sự thật của một nhóm người này không nên áp ñặt lên nhóm người khác. Quyền con người ñược tôn trọng (không có cá nhân bị ngược ñãi do khác biệt lòng tin). Trong triết học và khoa học, xu hướng chi phối là thuyết tương ñối và chủ nghĩa thực nghiệm. Nguồn: G. Hofstede, Cultures and Organisations: Software of the Mind, McGraw-Hill, 1991. Phụ lục 5: Những khác biệt cơ bản giữa ñịnh hướng dài hạn và ñịnh hướng ngắn hạn ðịnh hướng dài hạn ðịnh hướng ngắn hạn ðiều chỉnh truyền thống cho phù hợp với tình hình hiện tại Tôn trọng các nghĩa vụ pháp lý và xã hội trong một chừng mực nào ñó. Tiết kiệm và dự trữ các nguồn lực. Có những ngân quỹ tiết kiệm lớn dành cho ñầu tư. Kiên trì với những kết quả chậm. Tự nguyện hạ mình trước một người nào ñó cho một mục ñích nhất ñịnh. Quan tâm ñến sự tôn trọng các yêu cầu của ñạo ñức. Tôn trọng truyền thống Tôn trọng các nghĩa vụ pháp lý và xã hội bất chấp chi phí. Áp lực xã hội về việc chạy theo tiêu dùng dù rằng quá sức mình. Tiết kiệm ít, dành ít tiền cho ñầu tư. Mong muốn kết quả nhanh chóng. Chú ý ñến thể diện. Quan tâm ñến việc nắm ñược sự thật. Nguồn: G. Hofstede, Cultures and Organisations: Software of the Mind, McGraw-Hill, 1991. Phụ lục 6: Chương trình ñào tạo một số nước tiên tiến Cấu trúc chương trình ñào tạo cử nhân kế toán – ðại học công nghệ Nayang (Singapore) CÁC MÔN HỌC CỐT LÕI Các môn học kinh doanh Các môn học bắt buộc của chuyên ngành Các môn học bổ trợ nghề nghiệp CÁC MÔN HỌC THUỘC KHỐI KIẾN THỨC GIÁO DỤC TỔNG QUÁT Các môn học bắt buộc Các môn tự chọn có sẵn Các môn tự chọn không hạn chế Cấu trúc chương trình ñào tạo cử nhân khoa học kế toán ðại học Illinoise, Hoa kỳ (120 tín chỉ) CÁC MÔN HỌC CỐT LÕI (60 tín chỉ) Các môn học về kinh doanh (33 tín chỉ) Các môn học chuyên ngành kế toán (27 tín chỉ) CÁC MÔN HỌC THUỘC KHỐI KIẾN THỨC GIÁO DỤC TỔNG QUÁT (60 tín chỉ) Kiến thức giáo dục cơ bản (28 tín chỉ) Kiến thức tổng quát (23 tín chỉ) Kiến thức ngoài kinh doanh (9 tín chỉ) Nguồn: Trương Bá Thanh, Trần ðình Khôi Nguyên, ðổi mới công tác ñào tạo kế toán – kiểm toán trong ñiều kiện hội nhập kinh tế thế giới, Trường ðại học Kinh tế, ðại học ðà Nẵng, www.kh-sdh.udn.vn/zipfiles/So21/thanh_truongba.doc Phụ lục 7: Tổng hợp các Chuẩn mực kế toán quốc tế và Chuẩn mực kế toán Việt Nam tương ứng (ñến 12/ 2008) IFRS/ IAS VAS tương ứng Giới thiệu về Chuẩn mực lập và trình bày báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) Không có IFRS 1: Thông qua IFRS Không có IFRS 2: Thanh toán trên cơ sở cổ phiếu Chưa có IFRS 3: Hợp nhất kinh doanh VAS 11: Hợp nhất kinh doanh IFRS 4: Hợp ñồng bảo hiểm VAS 19: Hợp ñồng bảo hiểm IFRS 5: Tài sản dài hạn nắm giữ cho mục ñích bán và Những bộ phận không tiếp tục hoạt ñộng Chưa có IFRS 6: Khảo sát và ñánh giá khoáng sản Chưa có IFRS 7:Công cụ tài chính: Trình bày Chưa có IFRS 8: Bộ phận hoạt ñộng VAS 28: Báo cáo bộ phận (Dựa trên IAS 14 - Sẽ ñược thay thế bằng IFRS 8) Chuẩn mực chung cho việc lập và trình bày báo cáo tài chính VAS 1: Chuẩn mực chung IAS 1: Trình bày Báo cáo tài chính VAS 21: Trình bày Báo cáo tài chính IAS 2: Hàng tồn kho VAS 2: Hàng tồn kho IAS 3: Báo cáo tài chính hợp nhất (Ban hành lần ñầu năm 1976, thay thế bởi IAS 27 và IAS 28 vào năm 1989) Không dựa trên IAS 3 IAS 4: Kế toán khấu hao tài sản (Không còn áp dụng năm 1999, thay thế bởi IAS 16, 22 và 38 ban hành vào năm 1998) Không dựa trên IAS 4 IAS 5: Thông tin trình bày trên Báo cáo tài chính (Ban hành năm 1976, thay thế bởi IAS 1 năm 1997) Không dựa trên IAS 5 IFRS/ IAS VAS tương ứng IAS 6: Xử lý kế toán ñối với thay ñổi về giá (Thay thế bởi IAS15 - không còn áp dụng vào 12/2003) Không dựa trên IAS 6 IAS 7: Báo cáo Lưu chuyển tiền tệ VAS 24: Báo cáo Lưu chuyển tiền tệ IAS 8: Chính sách kế toán, thay ñổi ước tính kế toán, và sai sót VAS 29: Chính sách kế toán, thay ñổi ước tính kế toán, và sai sót IAS 9: Kế toán ñối với hoạt ñộng nghiên cứu và phát triển (Thay thế bởi IAS 38 - 01/07/1999) Không dựa trên IAS 9 IAS 10: Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm VAS 23: Các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm IAS 11: Hợp ñồng xây dựng VAS 15: Hợp ñồng xây dựng IAS 12: Thuế thu nhập doanh nghiệp VAS 17: Thuế thu nhập doanh nghiệp IAS 13: Trình bày các khoản Tài sản lưu ñộng và Nợ ngắn hạn Không dựa trên IAS 13 IAS 14: Báo cáo bộ phận VAS 28: Báo cáo bộ phận IAS 15: Thông tin phản ánh ảnh hưởng của thay ñổi giá (Không còn áp dụng 12/2003) Không dựa trên IAS 15 IAS 16: Tài sản cố ñịnh hữu hình VAS 3: Tài sản cố ñịnh hữu hình IAS 17: Thuê tài sản VAS 6: Thuê tài sản IAS 18: Doanh thu VAS 14: Doanh thu và thu nhập khác IAS 19: Lợi ích nhân viên Chưa có IAS 20: Kế toán ñối với các khoản tài trợ của Chính phủ và trình bày các khoản hỗ trợ của Chính phủ Chưa có IAS 21: Ảnh hưởng của việc thay ñổi tỷ giá hối ñoái VAS 10: Ảnh hưởng của việc thay ñổi tỷ giá hối ñoái IAS 22: Hợp nhất kinh doanh (Thay thế bởi IFRS 3 có hiệu lực vào 31/03/2004) VAS 11: Hợp nhất kinh doanh (Dựa trên IFRS 3) IAS 23: Chi phí ñi vay VAS 16: Chi phí ñi vay IAS 24: Thông tin về các bên liên quan VAS 26: Thông tin về các bên liên quan IFRS/ IAS VAS tương ứng IAS 25: Kế toán các khoản ñầu tư (Thay thế bởi IAS 39 và 40 có hiệu lực năm 2001) Không dựa trên IAS 25 IAS 26: Kế toán và báo cáo về kế hoạch hưu trí Chưa có IAS 27: Báo cáo tài chính riêng và báo cáo tài chính hợp nhất VAS 25: Báo cáo tài chính hợp nhất và kế toán khoản ñầu tư vào công ty con (một phần tương ứng) IAS 28: ðầu tư vào công ty liên kết VAS 7: Kế toán các khoản ðầu tư vào công ty liên kết IAS 29: Báo cáo tài chính trong ñiều kiện siêu lạm phát Chưa có IAS 30: Trình bày bổ sung báo cáo tài chính của các ngân hàng và các tổ chức tài chính tương tự VAS 22: Trình bày bổ sung báo cáo tài chính của các ngân hàng và các tổ chức tài chính tương tự IAS 31: Thông tin tài chính về những khoản góp vốn liên doanh VAS 8: Thông tin tài chính về những khoản góp vốn liên doanh IAS 32: Công cụ tài chính: Trình bày và công bố (Thay thế bởi IFRS 7 có hiệu lực vào năm 2007) Chưa có IAS 33: Lãi trên cổ phiếu VAS 30: Lãi trên cổ phiếu IAS 34: Báo cáo tài chính giữa niên ñộ VAS 27: Báo cáo tài chính giữa niên ñộ IAS 35: Các bộ phận không còn tiếp tục hoạt ñộng (Thay thế bởi IFRS 5 có hiệu lực năm 2005) Không dựa trên IAS 35 IAS 36: Tổn thất tài sản Chưa có IAS 37: Các khoản dự phòng, tài sản và nợ tiềm tàng VAS 18: Các khoản dự phòng, tài sản và nợ tiềm tàng IAS 38: Tài sản vô hình VAS 4: Tài sản cố ñịnh vô hình IAS 39: Công cụ tài chính: ño lường và ghi nhận Chưa có IAS 40: Bất ñộng sản ñầu tư VAS 5: Bất ñộng sản ñầu tư IAS 41: Nông nghiệp Chưa có Nguồn: www.kiemtoan.com.vn