Luận văn Điều tra thảm thực vật và thành phần loài của rừng phòng hộ Núi Dài – huyện Tri Tôn tỉnh An Giang

træn Maøn maøn traéng Buùn traùi ñoû Buùn ba laù Cleome chelidonii L.f.. Cleome viscosa L.. Cleome gynandra L.. Crateva adansonii DC.. Crateva adansonii subsp. trifolia (Roxb.) Jacq.. C C C C g T-R R 26. BOÄ ÑIEÀU NHUOÄM BIXALES 35. HOÏ XIEÂM PHUÏNG BIXACEAE 8 5 Ñieàu nhuoäm Bixa orellana L.. g T 27. BOÄ BOÂNG MALVALES 36. HOÏ COÂM ELAEOCARPACEAE 8 6 8 7 Coâm laù thon Maät saâm (Tröùng caù) Elaeocarpus lanceifolius Roxb.. Muntingia calabura L.. G g T-Q 37. HOÏ ÑAY TILIACEAE 8 8 8 9 9 Boà an sp Coø ke laù seáu Coø ke Colona sp. Grewia celtidifolia Juss.. Crewia tomentosa Roxb. ex DC.. g T g T T 51 0 38. HOÏ DAÀU DIPTEROCARPACEAE 9 1 9 2 9 3 9 4 9 5 Daàu con raùi Daàu song naøng Daàu loâng Sao ñen Caåm lieân Dipterocarpus alatus Roxb.. Dipterocarpus dyeri Pierre. Dipterocarpus intricatus Dyer. Hopea odorata Roxb.. Shorea siamensis Miq.. G G G G G T-C C C C-T 39. HOÏ TROÂM STERCULIACEAE 9 6 9 7 9 8 9 9 1 0 0 1 0 1 Boâng bai Doù heïp Doù troøn Loøng maùn laù ña daïng Loøng maùn nhoû Troâm hoâi Baûy thöøa seùt Erioloena candollei Wall.. Helicteres angustifolia L.. Helicteres isora L.. Pterospermum diversifolium Bl..var. javanicum (R.Br.) Kost.. Pterospermum grewiaefolium Pierre. Sterculia foetida L.. Sterculia rubiginosa Vent. g T T G G G T T T T 52 1 0 2 40. HOÏ BOÂNG MALVACEAE 1 0 3 1 0 4 1 0 5 1 0 6 Coái xay Buïp (Daâm buïp) Hoaøng manh Keù ñoàng tieàn (Keù hoa vaøng) Abutilon indicum (L.) Sweet. Hibiscus rosa – sinensis L.. Malvastrum coromandelianum (L.) Gurcke. Sida rhombifolia L.. C T C C T T T 41. HOÏ GOØN TA BOMBACACEAE 1 0 7 1 0 8 1 0 9 1 Gaïo hoa ñoû (Gaïo 2 maét) Goøn röøng Goøn ta Saàu rieâng Bombax ancep Pierre. Bombax ceiba L.. Ceiba pentandra (L.) Gaertn. Durio zibethinus Murr.. g G G G T T-C T-Q 53 1 0 28. BOÄ GAI URTICALES 42. HOÏ SEÁU ULMACEAE 1 1 1 Traàn mai (Hu ñen) Trema orientalis (L.) Bl.. T 43. HOÏ DAÂU TAÈM MORACEAE 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 Xa keâ Mít röøng Mít chay (Chay) Mít Göøa Sanh, Si Da cuoáng maûnh Sung muø u Da cao su Ngaùi Sung Boà ñeà (Ñeà) Soäp Duoái nhaùm OÂ roâ nuùi Artocarpus altilis (Park.) Fosb.. Artocarpus chapplasha Roxb.. Artocarpus gomezianus Wall.. Artocarpus heterophyllus Lamk. Ficus microcarpa L.f.. Ficus beljamina L. Ficus capillipes Gagn.. Ficus subcordata Bl.. Ficus elastica Roxb. ex Horn. Ficus fulva Reinw. ex Bl. Ficus racemosa L.. Ficus religiosa L.. Ficus superba var. japonica Miq.. Streblus asper Lour.. Streblus ilicifolia (Vidal.) Corn.. G G G g G G G g T g g G g T T T-Q Q Q T T-C T T T-C T T T 44. HOÏ NGÖÙA (GAI) URTICACEAE 1 2 7 1 Gai tuyeát Gai raùp Boehmeria nivea (L.) Gaud.. Maoutia puya (Hook.) Wedd.. C C T 54 2 8 29. BOÄ THAÀU DAÀU EUPHORBIALES 45. HOÏ BA MAÛNH VOÛ EUPHORBIACEAE 1 2 9 1 3 0 1 3 1 1 3 2 1 3 3 1 3 4 1 3 5 1 3 6 Choøi moøi Choøi moøi (chua moøi) Tai ngheù raêng Daâu ta Cuø ñeøn hoa raâm Cuø ñeøn loâng Cuø ñeøn Thorel Thöôïng ñeá Silhet Soùc thon Ruoái khoâng loâng Boâng beät (ba beùt nam) Ba chia ( ba beùt Philip) Khoai mì (saén) Chuøm ruoät nuùi Maân maây (coå ngoãng) Antidesma acidum Retz.. Antidesma ghaesembilla Gaertn.. Aporusa serrata Gagn.. Baccaurea ramiflora Lour. Croton cascarilloides Raeusch.. Croton hirtus L,Herit.. Croton thorelii Gagn Epiprinus silhetianus (H. Baill.) Croiz.. Glochidion lanceolarium (Roxb.) Voigt.. Mallotus glabriusculus (Kurz.) Pax & Hoffm.. Mallotus paniculatus (Lamk.) Muell.- Arg.. Mallotus philippensis (Lamk.) Muell. - Arg.. Manihot esculenta Crantz.. Phyllanthus emblica L.. Suregada multiflora (Juss.) H. Baill.. T g T g T C T T g g g g T T T T T T-Q T T T T T T T-Q T 55 1 3 7 1 3 8 1 3 9 1 4 0 1 4 1 1 4 2 1 4 3 30. BOÄ TRAÀM THYMELEALES 46. HOÏ TRAÀM HÖÔNG THYMELEACEAE 1 Traàm höông (Doù) Aquilaria crassna Pierre ex Lec.. g T 56 4 4 31. BOÄ ÑÖÔÙC RHIZOPHORALES 47. HOÏ ÑÖÔÙC VEÏT RHIZOPHORACEAE 1 4 5 1 4 6 Xaêng maõ traâm Xaêng maõ thon Carallia eugenioidea King. Carallia lancaefolia Roxb.. g g T 32. BOÄ SIM MYRTALES 48. HOÏ SIM MYRTACEAE 1 4 7 1 4 8 1 4 9 1 5 0 Oåi Traâm moác Traâm traéng Traâm nhuoäm Psidium gujava L.. Syzygium cumini (L) Druce. Syzygium chanlos (Gagn.) Merr. & Perry. Syzygium tintorium (Gagn.) Merr. & Perry. T G G G T-Q T T 49. HOÏ BAØNG COMBRETACEAE 1 5 Chön baàu Chieâu lieâu nöôùc Combretum quadrangulare Kurz.. Terminalia calmansanai (Bl.) Roffe. g G T T 57 1 1 5 2 1 5 3 1 5 4 Baøng Chieâu lieâu ngheä Terminalia ctappa L.. Terminalia triptera Stapf.. G G T-Q T 50. HOÏ MUOÂI MELASTOMATACEAE 1 5 5 1 5 6 1 5 7 1 5 8 Muoâi ña huøng Muoâi Saøi Goøn Saàm lam Saàm buïi Melastoma affine D.Don Melastoma saigonensis (Kuntze) Merr.. Memecylon caerulaum Jack.. Memecylon fruticosum King T T T T T T 51. HOÏ TÖÛ VI LYTHRACEAE 1 5 9 1 Baèng laêng oåi Baèng laêng nhieàu hoa Baèng laêng nöôùc Lagerstroemia calyculata Kurz.. Lagerstroemia floribunda Jack.. Lagerstroemia speciosa (L.) Pers.. G g G T T-C 58 6 0 1 6 1 33. BOÄ ÑAÄU FABALES 52. HOÏ ÑAÄU FABACEAE 52a. HOÏ PHUÏ TRINH NÖÕ MIMOSOIDEAE 1 6 2 1 6 3 1 6 4 1 6 5 1 6 6 1 6 7 1 Keo daïi tai töôïng Keo boâng vaøng Soáng raéng nhieàu laù Soáng raéng daøi Trinh nöõ (Maéc côõ) Boï cheùt Me keo Me keo vieät Me taây (Coøng) Caåm xe Acacia magnum Will.. Acacia auriculaeformis A. Cunn. ex Benth.. Albizia myriophylla Benth.. Albizia procera (Roxb.) Benth.. Mimosa pudica L. Leucoena leucocephala (Lamk.) de Wit. Pithecellobium dulce (Roxb.) Benth.. Pithecellobium vietnamense I. Niels.. Samanea saman (Jacq.) Merr.. Xylia xylocarpa (Roxb.) Taubert.. G G D g C T G T G G T T T T T T-Q T T 59 6 8 1 6 9 1 7 0 1 7 1 52b. HOÏ PHUÏ VANG CAESALPINOIDEAE 1 7 2 1 7 3 1 7 4 1 7 5 1 7 6 1 Moùng boø tai voi Moùng boø ñaøi nhoïn Ñieäp ta Muoàng traâu Muoàng xieâm Muoàng vaøng Phöôïng Xaây Lim soùng coù loâng (lim vaøng) Me Bauhinia malabarica Roxb.. Bauhinia oxysepala Gagn.. Caesalpinia pulcherrima (L.) Sw.. Cassia alata L.. Cassia siamea Lamk.. Cassia splendida Vogel.. Delonix regia (Hook.) Raf.. Dialium cochinchinensis Pierre.. Peltophorum dasyrrachis (Mig) Kurzt. Tamarindus indica L.. D D T T G T G G G G T T T T-R C T T-Q T-Q 60 7 7 1 7 8 1 7 9 1 8 0 1 8 1 52c. HOÏ CAÙNH BÖÔÙM PAPILIONOIDEAE 1 8 2 1 8 3 1 8 4 1 8 Cöôøm thaûo ñoû Suïc saïc taùi Caåm lai Voâng nem Chaøm daïi Daùng höông traùi to Daäu chæ daây Abrus precatorius L.. Crotalaria pallida Alston. Dalbergia cultrata Grah. var fusca Pierre.. Erythrina variegata L. Indigofera galegoides DC.. Pterocarpus macrocarpus Kurz.. Teramnus labialis (L.f.) Spreng. D C G g C g C T T T T 61 5 1 8 6 1 8 7 1 8 8 34. BOÄ DAÂY KHEÁ CONNARALES 53. HOÏ LOÁP BOÁP CONNARACEAE 1 8 9 Daây tröôøng ñieàu Connarus paniculatus var hainanensis (Merr) vid. T 35. BOÄ BOÀ HOØN SAPINDALES 54. HOÏ BOÀ HOØN SAPINDACEAE 1 9 0 1 9 1 1 9 2 Nhaõn taø Nhaõn Maõ Lai Daâu tröôøng (Daáu ñaàu) Tröôøng khoâng loâng Dimocarpus longan subsp. longan var. obtusus (Pierr) Leenh.. Dimocarpus longan subsp. maiesianus Leenh.. Schleichera oleosa (Lour.) Oken.. Xerospermum noronhianum (Bl.) Bl.. g g g g T-Q T 62 1 9 3 36. BOÄ CAM RUTALES 55. HOÏ CAM RUTACEAE 1 9 4 1 9 5 1 9 6 1 9 7 1 9 8 1 9 9 Bí baùi (Bai baùi) Chanh röøng Ñaàu ñaêng (toan ñaéng) Chanh saùc Döông tuøng Maét traâu cong Acronichia pedunculata (L.) Miq.. Atalantia citrioides Pierre ex Guill.. Citrus aurantium L.. Citrus hystris DC.. Clausena indica (Dalz.) Oliv.. Micromelum minotum (Forst.f.) W.&A. T T T g T T T T T T 56. HOÏ THANH THAÁT SIMARUBACEAE 2 0 0 2 Caøng hom (Thanh thaát) Khoå nam saâm Baù beänh Ailanthus triphysa (Dennst.) Alst.. Brucea javanica (L.) Merr.. Eurycoma longifolia Jack subsp longifolia. G T T T T T 63 0 1 2 0 2 2 0 3 Ña ña (Haûi sôn) Harrisonia perforata (Bl.) Merr.. D T 57. HOÏ CAÀY IRVINGIACEAE 2 0 4 Caày Irvingia malayana Oliv. ex Benn.. G T 58. HOÏ XOAN MELIACEAE 2 0 5 2 0 6 2 0 7 Saàu ñaâu (Neem) Laùt hoa Ñoàng Nai Xoan Azadirachta indica A.Juss.. Chukrasia tabularia A. Juss. var dongnaiensis Pierre. Melia azedarach L.. g G g R-T T 59. HOÏ TRAÙM BURSERACEAE 2 0 8 Traùm traéng (caø na) Canarium album (luor.) Raeusch. G T-Q 64 60. HOÏ XOAØI ANACARDIACEAE 2 0 9 2 1 0 2 1 1 2 1 2 Sôn coùc (Daâu da xoan) Ñaøo loän hoät Xoaøi Coùc röøng Allospondias lakonensis (Pierre.) Stapf. Anacardium occidentale L.. Mangifera indica L. Spondias pinnata (Koenig & L.f.) Kurz. G g G G T-Q T-Q T-Q 37. BOÄ ÑAØN HÖÔNG SANTALALES 61. HOÏ CHUØM GÖÛI LORANTHACEAE 2 1 3 2 1 4 Moäc veä seùt Ghi coù ñoát Scurrula ferruginea (Jack) Dans.. Viscum articulatum Burm. f.. Ks Ks T 38. BOÄ NHO VITALES 62. HOÏ NHO VITACEAE 2 1 5 2 Vaùc Nho daïi Cayratia triflolia (L.) Domino. Vitis flexuosa Thunb.. D D T T 65 1 6 39. BOÄ QUAÊNG CORNALES 63. HOÏ QUAÊNG ALIANGIACEAE 2 1 7 Quaêng loâng Alangium salvifolium (L.f.) Wang in Engl.. g T-Q 40. BOÄ HOA TAÙN APIALES 64. HOÏ NGUÕ GIA BÌ ARALIACEAE 2 1 8 2 1 9 Chaân chim 8 laù Chaân chim (Nam saâm) Schefflera octopbylla (Lour.) Harms. Schefflera venulosa (W. & Arn.) Harms. T Ps T 65. HOÏ NGOØ APIACEAE (UMBELLIFERAE) 2 2 0 Rau maù Centella asiatica (L.) Urb. C T-R 41. BOÄ LONG ÑÔÛM GENTIANALES 66. HOÏ MAÕ TIEÀN LOGANIACEAE 2 2 1 Maõ tieàn (Cuû chi) Strychonos nux – vomia L. g T 67. HOÏ CAØ PHEÂ RUBIACEAE 2 2 2 Gaêng daïng caøpheâ Daønh daønh laùng Nhaøu Canthium coffeoides Pierre ex Pit.. Gardenia philastrei Pierre ex Pit Morinda citrifolia L. var. bracteata T T g T 66 2 2 3 2 2 4 2 2 5 2 2 6 Gaùo vaøng Thuùi ñòt Hook. Nauclea orientalis (L.) L.. Paederia consimilis Pierre ex Pit.. G D T T 68. HOÏ TRUÙC ÑAØO APOCYNACEAE 2 2 7 2 2 8 2 2 9 2 3 0 2 3 Dang Moø cua Boâng döøa Ñoã troïng traéng Ba gaïc Camboát Ba gaïc laù moûng Ba gaïc thoå Laøi traâu ít hoa Baùnh hoûi (Laøi traâu) Loàng möùc loâng Loàng möùc nhuoäm Aganonerion polymorphum Pierre.. Alstonia scholaris (L.) R. Br.. Catharanthus roseus (L.) G.Don. Parameria laevigata (Juss.) Moid.. Rauvolfia cambodiana Pierre ex Pit.. Rauvolfia membronifolia Kerr. Rauvolfia vomitoria Afzel ex Spreng. Tabernaemontana pauciflora Bl.. Tabernaemontana divaricata (L.) R. Br. Wrightia pubescens R. Br. subsp. lanati (Bl.).Ngan. Wrightia tinctoria R. Br.. D G C D T T T T T G g T-R T T-Q T T T 67 1 2 3 2 2 3 3 2 3 4 2 3 5 2 3 6 2 3 7 69. HOÏ THIEÂN LYÙ ASCLEPIADACEAE 2 3 8 Tieàn quaû Wight Toxocarpus wightianus Hook. & Arn D 42. BOÄ NHAØI OLEALES 70. HOÏ NHAØI OLEACEAE 2 3 Laøi nhieàu hoa Jasminum multiflorum (Burm.f.) Andr.. T T-C 68 9 71. HOÏ CAØ SOLANACEAE 2 4 0 2 4 1 Thuø luø caïnh Caø noàng Physalis angulata L.. Solanum torvum Swartz. C T T-R T-R 43. BOÄ KHOAI LANG CONVOLVULALES 72. HOÏ BÌM BÌM CONVOLVULACEAE 2 4 2 2 4 3 2 4 4 Bìm chaân coïp Bìm laù nho Bìm ba raêng Ipomoea pes – tigridis L. Merremia vitifolia (Burm.f.) Hall.f.. Xenosteria tridentata (L.) Austin & Staples. C D C T-R T 44. BOÄ VOØI VOI BORAGINALES 73. HOÏ VOØI VOI BORAGINACEAE 2 4 5 Voøi voi Heliotropium indicum L.. C T 45. BOÄ HOA MOÕM CHOÙ SCROPHULARIALES 74. HOÏ QUAO BIGNONIACEAE 2 4 Ñinh laù nguyeân Markhamia stipulata (Wall.) Seem. ex Chum. var. G 69 6 2 4 7 2 4 8 2 4 9 Thieát ñinh laù beï Ñaït phöôùc Nuùc naùc Markhamia stipulata (Wall.) Millingtonia hortensis L.f.. Oroxylon indicum (L.) Vent. g G G T T 75. HOÏ OÂ ROÂ ACANTHACEAE 2 5 0 2 5 1 2 5 2 Noå xaø Caùt ñaèng thôm Daây boâng xanh Ruellia patula Jacq.. Thunbergia fragans Roxb.. Thunbergia grandiflora (Roul.) Roxb.. C D D C T-C 46. BOÄ HOA MOÂI LAMIALES 76. HOÏ COÛ ROI NGÖÏA VERBENACEAE 2 5 3 2 5 Ngoïc nöõ chaân vòt Baïch ñoàng nöõ Thôm oåi Nguõ traûo coù raêng Clerodendrum palmatilobatum P. Dop. Clerodendrum philippinum Schauer f.multiples. Lantana camara L. Vitex cannabifoliaSieb. & Zucc.. T T T T T T T-C 70 4 2 5 5 2 5 6 2 5 7 2 5 8 2 5 9 Bình linh ñaù Bình linh caùnh Maét caùo Vitex pierrena P.Dop. Vitex pinnata Var. pilota (Dop) n. stat. Vitex tripinnata (Lour.) Merr.. g G g T 77. HOÏ HUÙNG LAMIACEAE 2 6 0 2 6 1 EÙ lôùn ñaàu Sö nhó Hyptis rhomboidea Mart. & Gal.. Leonotis neoitifolia (L.). R.Br.. C C T E2. LÔÙP MOÄT LAÙ MAÀM LILIOPSIDA 47. BOÄ HAØNH LILIALES 78. HOÏ LÖÔÕI ÑOÀNG IRIDACEAE 2 6 Löôõi ñoàng Belacamda japonica Thunb.. C C 71 2 79. HOÏ LAN HUEÄ AMARYLLIDACEAE 2 6 3 2 6 4 Toûi lôi Lan hueä Crinum asiaticum L. Hippeastrum equestre Herb. C C T-C T-C 48. BOÄ CUÛ NAÂU DIOSCOREALES 80. HOÏ KHOAI NGOÏT DIOSCOREACEAE 2 6 5 2 6 6 Töø 5 laù Töø nhaùm Dioscorea pentaphylla L.. Dioscorea triphylla L. var reticulata Prain & Burk.. C D T-R 49. BOÄ DÖÙA BROMELIALES 81. HOÏ KHOÙM BROMELICEAE 2 6 7 Thôm Ananas comosus (L.) Merr.. C T-Q 50. BOÄ GÖØNG ZINGIBERALES 82. HOÏ CHUOÁI MUSACEAE 2 6 8 2 6 Chuoái hoang nhoïn Chuoái giaø luøn Chuoái Musa acuminata Colla. Musa nana Lour.. Musa paradisiaca L.. T T T T T-Q T-Q 72 9 2 7 0 83. HOÏ GÖØNG ZINGIBERACEAE 2 7 1 2 7 2 2 7 3 2 7 4 2 7 5 Rieàng göøng Choùc (Caùt loài) Ñòa lieàn Ngaûi chuùa Göøng gioù Alpinia comchigera Griff.. Costus speciosus (Koenig) Smith. Kaempferia galanga L. Kempferia elegans Wall.. Zingiber zerumbet (L.) J.E.Sm.. C C C C C T T-C T T 84. HOÏ HUYØNH TINH MARANTACEAE 2 7 6 Luøn nöôùc Schumannianthus dichotomus Gagn.. C 51. BOÄ RAU TRAI COMMELINALES 85. HOÏ RAU TRAI COMMELINACEAE 2 7 Trai thöôøng Boân taït Commelina communis L.. Pollia secundiflora (Bl.) Bakh. f.. C C T 73 7 2 7 8 52. BOÄ CHAÏNH LÖÔNG RESTTONALES 86. HOÏ MAÂY NÖÔÙC FLAGELLARIACEAE 2 7 9 Maây nöôùc Flagellaria indica L. D T 53. BOÄ COÛ POALES 87. HOÏ COÛ POACEAE 2 8 0 2 8 1 2 8 2 2 8 3 2 8 4 2 Tre gai röøng Tre la ngaø (Tre gai) Tre môõ Tre taàm voâng Coû chæ Coû maàn traàu Ñeá (Lau) Coû tranh Le Saäy Lau, Laùch Bambusa bambos (L.) Voss. Bambusa blumeana Schultes. Bambusa vulgaris Schrader ex Wendl.. Bambusa variabilis Munro. Cynodon dactylon (L.) Pers. var. dactylon.. Eleusine indica (L.) Gaertn.. Erianthus arundinaceus (Retz.) Jeswiel. Imperata cylindrica (L.) P. Beauv. var. Hubb.. Oxytenanthera hosseusii Piger. Phragmites vallatoria (L.) Veldk. Saccharum spontaneum L. g g T T C C C C T C C T T T T T 74 8 5 2 8 6 2 8 7 2 8 8 2 8 9 2 9 0 54. BOÄ CAU ARECALES 88. HOÏ CAU DÖØA ARECACEAE 2 8 1 2 9 2 2 Cau röøng Thoát noát Maây song Maây maät Ñuûng ñænh moät buoàng Döøa Maät caät gai Areca triandra Roxb. Borassus flabellifer L. Calamus rudentum Lour.. Calamus tetradactylus Hance. Caryota monostachya Becc.. Cocos nucifera L. Licuala spinosa Wurmb. T g D D g g T T T-Q T T TCQ T-C 75 9 3 2 9 4 2 9 5 2 9 6 2 9 7 55. BOÏ DÖÙA DAÏI PENDANALES 89. HOÏ DÖÙA GAI PENDANACEAE 2 9 8 Döùa daïi (Baéc) Pandanus tonkinensis Mart. ex Stone T T 56. BOÄ RAÙY ARALES 90. HOÏ RAÙY ARACEAE 2 9 9 3 0 0 3 Nöa thaùi Moân nöôùc Nöa Lacous Traàu baø Traàu baø röøng Amorphophallus panomensis Gagn.. Colocasia esculenta (L.) Schort.. Pseudodracuntium lacourii N.E Br. Scindapsus annamicus Gagn. Scindapsus officinalis (Roxb.) Schort.. C C C D D T T T T 76 0 1 3 0 2 3 0 3 [4], [26], [31] Chuù Daãn: - Daïng soáng thöïc vaät: Ds + Goã lôùn: G + Goã nhoû: g + Tieåu moäc, caây buïi: T + Daây leo: D + Coû: C + Khuyeát thöïc vaät: K + Phuï sinh: Ps; Kyù sinh: Ks; Thuyû sinh: Ts - Coâng duïng: Cd + Caây thuoác: T + Caây caûnh: C + Caây aên quaû: Q + Caây laøm rau: R 77 2.4.3. Phaåu ñoà traéc dieän quaàn theå thöïc vaät: Döïa vaøo phöông phaùp moâ taû caùc quaàn theå thöïc vaät röøng nhieät ñôùi vôùi bieåu ñoàtraéc dieän cuûa Richards P.W. vaø T.A. Davin (1993). - Choïn oâ tieâu chuaån (40 m x 40 m) – aùp duïng ñoái vôùi kieåu röøng thöa vaø röøng thuaàn loaïi ñôn giaûn. - Bieåu ñoà traéc dieän quaàn theå cuûa Richards P.W. vaø nhöõng ñieåm boå sung do vaän duïng luaän ñieåm sinh thaùi phaùt sinh quaàn theå: Treân loaïi giaáy keû milimet: + ÔÛ phía treân ñeå veõ bieåu ñoà traéc dieän cuûa daûi röøng trong khu tieâu chuaån hình thaùi, thaønh phaàn loaøi theo tyû leä nhö Richards P.W. ñaõ duøng, töùc laø 1 cm baèng 200 cm treân thöïc ñòa (tyû leä 1/200). Tuy nhieân ôû ñaây ñeå cho ñôn giaûn neân khoâng veõ theo caùc taàng. + Ñeå theå hieän thaønh phaàn loaøi caây cuûa quaàn theå, treân hình veõ cuûa nhöõng taùn laù cuûa caùc loaøi caây ñaùnh daáu baèng soá thöù töï (1), (2),... + Baûng chuù thích teân caùc loaøi caây ñöôïc ghi treân hình veõ vôùi teân ñòa phöông vaø teân khoa hoïc, vieát vaøo beân phaûi trang giaáy. + Phaàn coøn laïi ôû döôùi bieåu ñoà traéc dieän veõ bieåu ñoà chieáu taùn cuûa quaàn theå caây, taùn caây bò che khuaát ñöôïc theå hieän vôùi nhöõng chaám ôû phaàn bieåu ñoà traéc dieän. - Phaåu ñoà ñöùng cho ta thaáy hình daïng taùn cuûa töøng loaøi vaø ñoä taøn che cuûa röøng (maët caét doïc). Trong oâ tieâu chuaån ñaõ choïn moät laù caét baèng caïnh cuûa oâ tieâu chuaån vaø chieàu saâu 20 m (40 m x 20 m). Caây gaàn veõ tröôùc, caây xa veõ sau, neân khi theå hieän treân giaáy keû ly, nhöõng caây ñöùng phía tröôùc coù taùn neùt lieàn vaø nhöõng caây bò khuaát ôû phía sau coù taùn neùt veõ rôøi. + Xaùc ñònh vò trí ngoïn caây. + Xaùc ñònh vò trí taùn traân maët phaúng. + Quan saùt hình daïng caây thaân caây, caønh caây vaø taùn laù ñeå theå hieän hình veõ treân giaáy gaàn gioáng voùi thöïc teá. [15] 78 2.4.4. Tieâu baûn thöïc vaät: - Thu maãu: + Choïn maãu coù caùc ñaëc ñieåm: Laù to laãn laù nhoû, laù giaø, laù non, laù keøm, hoa, quaû,... + Toát nhaát laø sau khi thu maãu, söûa maãu caån thaän roài xeáp ngay ngaén vaøo caëp maãu. - Eùp vaø laøm khoâ maãu vaät: + Vuoát thaúng maãu, giöõ hình daùng töï nhieân, ñaët vaøo giöõa hai tôø baùo (khoå lôùn gaáp ñoâi laïi). Tröôøng hôïp maãu daøi hoaëc roäng hôn khoå baùo, ta coù theå beû gaáp khuùc laïi moät hai ñieåm, nhöng caùc laù, caønh khoâng ñöôïc choàng cheùo leân nhau. Xeáp maãu vaøo tôø baùo sao cho thaáy ñöôïc caû hai maët laù, cuoáng laù vaø choùp laù, sau ñoù xeáp leân maãu 4 – 5 tôø baùo khaùc ñeå taïo ñoä caùch giöõa caùc maãu vaø coù khaû naêng huùt aåm. Xeáp tieâu baûn leân treân caëp goã vôùi soá löôïng vöøa ñuû (15 – 20 cm), duøng daây sieát chaët caëp goã laïi. Sau khi eùp xong ñem maãu ra phôi naéng vaø thöôøng xuyeân thay giaáy ñeå maãu mau khoâ. Sau khi maãu ñaõ khoâ, coù theå ñem khaâu keát ñeå coá ñònh maãu. Giaáy duøng khaâu keát laø loaïi giaáy bìa cöùng coù maøu xanh nhaït coù khoå laø (30 cm x 42 cm). Beân goùc traùi cuûa tieâu baûn, daùn eâtyket coù kích thöôùc (7 cm x 10 cm), ghi teân tröôøng, teân ñòa phöông, teân khoa hoïc, ngaøy thu maãu, ngöôøi thu maãu vaø ngöôøi giaùm ñònh. [2] 2.4.5. Keát quaû baûng xaây döïng danh luïc: - Ngaønh thöïc vaät: 5 ngaønh. - Boä: 56 boä. - Hoï: 93 hoï , trong ñoù coù 2 hoï phuï. - Chi: 217 chi. - Vôùi 303 loaøi thöïc vaät röøng ñöôïc xaây döïng danh luïc ôû nuùi Daøi – Tri Toân, An Giang. + Tieâu baûn aûnh maøu (laø cô sôû chính): 79 + Tieâu baûn aûnh maøu ñöôïc in treân giaáy A4: 53 loaøi trong danh luïc vaø 20 loaøi ngoaøi danh muïc ñaõ ñieàu tra trong caùc taøi lieäu tröôùc ñaây. - Thöïc vaät quyù hieám, ñaëc höõu nuùi Daøi: (1) Caåm lai. (2) Caêm xe. (3) Caåm lieân (4) Daùng höông. (5) Traàm höông. (6) Laùt hoa. (7) Xaây. (8) Mun. (9) Muoàng ñen. (10) Baèng laêng. - Thaûm thöïc vaät röøng: Nuùi Daøi – Tri Toân, An Giang coù 14 xaõ hôïp thöïc vaät röøng thöù sinh thuoäc 2 kieåu röøng chính vaø 4 kieåu phuï thaûm thöïc vaät trong ñoù coù 5 xaõ hôïp thöïc vaät röøng töï nhieân vaø 9 xaõ hôïp thöïc vaät röøng troàng. - Caáu truùc toå thaønh loaøi theo daïng soáng thöïc vaät: Vôùi 303 loaøi thöïc vaät röøng ñöôïc xaây döïng danh luïc ôû nuùi Daøi – Tri Toân, An Giang. + Caây goã lôùn (G): 62 loaøi (20,46 % trong toång soá loaøi ñieàu tra khaûo saùt ñöôïc). + Caây goã nhoû (g): 63 loaøi (20,79 %). + Caây buïi, tieåu moäc (T): 75 loaøi (24,75 %). + Daây leo (D): 35 loaøi (11,55 %). + Caây daïng coû (C): 50 loaøi (16,50 %). + Caây daïng khuyeát thöïc vaät (K): 15 loaøi (4,95 %). + Thöïc vaät kyù sinh, phuï sinh (Ks, Ps): 3 loaøi (1 %). 80 Tuy laø röøng thöù sinh nhöng veà caáu truùc quaàn theå thöïc vaät coøn raát phong phuù vaø ña daïng. G g T D C K, Ks, Ps Hình 2.2: Tyû leä % caáu truùc toå thaønh loaøi theo daïng soáng thöïc vaät - Veà nhoùm döôïc lieäu caây thuoác: Vôùi 187 loaøi thöïc vaät thuoäc nhoùm döôïc lieäu caây thuoác: Caây goã (G + g): 80 loaøi (42,78 % trong toång soá caây thuoác). Caây buïi (T): 43 loaøi (23 %). Daây leo (D): 23 loaøi (12,30 %). Caây coû (C): 36 loaøi (19,25 %). Khuyeát thöïc vaät (K): 4 loaøi (2,14 %). Thöïc vaät phuï sinh, kyù sinh (Ps, Ks): 1 loaøi (0,53 %). Ngoaøi ra coøn coù khoaûng 31 loaøi caây laøm caûnh, 32 loaøi caây aên traùi vaø 13 loaøi thöïc vaät laøm rau xanh phaân boá raûi raùc. - Thöïc vaät röøng quyù hieám nuùi Daøi (theo saùch Ñoû Vieät Nam): 81 Baûng 2.2: THÖÏC VAÄT RÖØNG QUYÙ HIEÁM NUÙI DAØI (THEO SAÙCH ÑOÛ VIEÄT NAM) TT TEÂN VIEÄT NAM TEÂN KHOA HOÏC TEÂN HOÏ GIAÙ TRÒ SÖÛ DUÏNG CAÁP ÑAÙNH GIAÙ E: ÑANG NGUY CAÁP 1 2 3 4 5 6 Traàm höông Mun Laùt hoa Muoàng ñen Caåm lai Cuû chi (Maõ tieàn) Aquilaria crassna. Diospyros mollis. Chukrasia tabularia. Cassia siamea. Dalbergia cultrata. Strychonos nux – vomia. Thymeleaceae Ebenaceae Meliaceae Caesalpinoideae Papilionoideae Loganiaceae C.nghieäp Goã Goã Goã Goã Goã CAÁP ÑAÙNH GIAÙ R: HIEÁM 7 8 9 Caåm xe Xaây Daùng höông Xylia xylocarpa. Dialium cochinchinensis. Pterocarpus macrocarpus Mimosoideae Caesalpinoideae Papilionoideae Goã Goã Goã CAÁP ÑAÙNH GIAÙ T: BÒ ÑE DOÏA 10 11 12 13 14 Caåm lieân Chaân chim 8 laù Laøi traâu (Baùnh hoûi) Ñoã troïng traéng Quaêng loâng Shorea siamensis. Schefflera octopbylla. Tabernaemontana divaricata. Parameria laevigata. Alangium salvifolium. Dipterocarpaceae Araliaceae Apocinaceae Apocinaceae Alangiaceae Goã Thuoác Thuoác Thuoác Goã 2.4.6. Moät soá loaøi thöïc vaät ngoaøi danh luïc thöïc vaät ñaõ ñieàu tra trong caùc taøi lieäu tröôùc ñaây: Baûng 2.3: MOÄT SOÁ LOAØI THÖÏC VAÄT NGOAØI DANH LUÏC THÖÏC VAÄT ÑAÕ ÑIEÀU TRA TRONG CAÙC TAØI LIEÄU TRÖÔÙC ÑAÂY 82 TT TEÂN VIEÄT NAM TEÂN KHOA HOÏC TEÂN HOÏ Ds 1 2 Queá Bôøi lôøi Cinamomum cassia (Nees) et Eberth. Litsea sp. Lauraceae G G 3 Thò Diospyros decandra Lour Ebenaceae G 4 Coø ke laù roäng Grewia abutilifolia Vent. ex Juss. Tiliaceae G 5 6 Buùn Buùn moät oâ Crateva religiosa Forst. f.. Crataeva unilocularis Buch. – Ham. Capparaceae G G 7 8 9 10 11 Keo Moùng boø ñoû Boø caïp nöôùc Voâng ñoàng Huyeân thaûo tim Acacia harmandiana (Pierre) Gagn.. Bauhinia purpurea L. Cassia fistula L. Erythrina fusca Lour.. Uraria cordifolia Wall.. Fabaceae G g g G T 12 Xoan ba laù Allophylus cobbe (L.) Roeusch. Sapindaceae G 13 Cam nuùi Citrus macroptera Montr. var. Kerrii Sw. Rutaceae G 14 Maêng roâ WalSura poilanei Pell. Meliaceae G 15 Caùt ñaèng ñoû Thunbergia coccinea Wall. ex G. Don Acanthaceae D 16 Böôùm moät hoa Aphenandra uniflora (G.Don) Brem. Rubiaceae C 17 18 Nguõ traûo Bình linh loâng Vitex negundo L. Vitex pinnata L. Verbenaceae. g G 19 Ngheä Curcuma aromatica Salisb. Zingiberaceae. C 20 Haø thuû oâ Streptocaulon griffithii Hook. f. Asclepiadaceae. D 83 21 Goái haïc, cuû roái Leea rubra Bl. ex Spreng. Leeaceae T 22 Chuøm ngaây Moringa oleifera Lamk. Moringaceae. G 23 Buø keát (Chuøm keát) Gleiditsia australis Hemsl. ex Foxb. & Hemsl.. Caesalpinoideae. G ♦ Moâ taû: - Queá: Cinamomum cassia (Nees) et Eberth. Hoï Queá: Lauraceae. Coøn goïi laø Queá ñôn, Queá bì. Caây goã lôùn cao 15 m; voû nhaùnh xanh roài naâu dôït. Phieán laù troøn daøi to 15 – 30 x 2,5 – 6 cm, thôm, maët treân laùng, maët döôùi hôi moác, gaân loài. Hoa coù chuøm tuï taùn 12 – 15 cm ôû naùch laù; hoa coù loâng raát mòn; tieåu nhuïy thuï 12, tieåu nhuïy leùp 4, chæ khoâng loâng; noaõn saøo khoâng loâng. Traùi troøn daøi, daøi 12 – 13 mm treân moät ñaáu nguyeân. Queá daøy (ñeán 9 mm); giuùp tieâu hoùa, tuaàn hoaøn, laøm co ruùt töû cung, saùt truøng, choáng ung, choáng dò öùng. - Thò: Diospyros decandra Lour. Hoï Thò: Ebenaceae. Caây goã lôùn; nhaùnh non coù nhieàu loâng seùt vaøng. Phieán laù baàu duïc thon, 4 –9 x 3 – 3,5 cm, ñaùy troøn hay nhoïn nhoïn, moûng, maët treân khoâng loâng, maët döôùi coù loâng ôû gaân chính, gaân phuï 6 caëp, maûnh. Taùn ít hoa ñöïc; ñaøi coù loâng seùt; tieåu nhuïy 16. Chuïm hoa caùi ñaày loâng vaøng. Traùi troøn (Thò oåi), hay beïp (ôû caây treû, Thò ñoàng tieàn, Thò baàn, Thò chaàm khoâng hoät) to ñeán 5 –7 cm, luùc non coù loâng mòn vaøng; hoät daøi 3 cm; phoâi nhuõ khoâng nhaên. Traùi raát thôm, naïc vaøng lôït, laït; coù taùc duïng traán an; trò saùn laõi, coïng vaø ñaøi ôû traùi trò khoù thôû, ho. - Coø ke laù roäng: Grewia abutilifolia Vent. ex Juss.. Hoï Ñay: Tiliaceae. 84 Caây goã nhoû 2 m; nhaùnh non coù loâng hình sao naâu naâu. Laù coù phieán xoan roäng troøn, coù khi coù thuøy caïn, coù loâng hình sao thöa, gaân ôû ñaùy 3; cuoáng 1 –2 cm. Hoa daïng chuøm daøy; caùnh hoa cao baèng 1/3 daøi, coù voøng loâng quanh dóa maät; noaõn saøo ñaày loâng. Traùi 4 hay 2 – 3 caïnh, ít loâng; 2 – 4 nhaân 1 – 2 hoät. - Buùn: Crateva religiosa Forst. f.. Hoï Caùp: Capparaceae. Caây goã to cao ñeán 15 m, coù laù luùc troå boâng; nhaùnh to, coù bì khaåu to. Laù do 3 laù phuï gaàn nhö khoâng cuoáng phuï, moûng, doøn khi khoâ, 2 maët moät maøu, choùt coù muõi, daøi 6 – 16 cm, gaân phuï 7 – 11 caëp. Phaùt hoa ôû choùt nhaùnh; laù ñaøi cao 4 – 10 mm; caùnh hoa daøi 2 –3 cm, treân coïng daøi ñeán 2 cm, maøu ngaø coù khi cam; tieåu nhuïy 13 – 18, daøi ñeán 11 cm, chæ ñoû hay tím. Traùi troøn hay troøn daøi 6 – 20 x 5,5 – 9,5 cm, treân thö ñaøi daøi 6 – 14 cm; hoät trong naïc ngaø, daøi 10 – 19 mm. Laù ñaéng, boå, boå bao töû, trò kinh phong, kieát; ôû Chaâu Phi duøng nhö lôïi söõa. - Keo: Acacia harmandiana (Pierre) Gagn.. Hoï ñaäu: Fabaceae. Caây goã to coù laù ruïng theo muøa, cao ñeán 20 m; gai ñen, daøi ñeán 2,5 cm, laâu ruïng. Soùng 7 cm, 3 tuyeán; thöù dieäp 2 – 4 caëp, daøi 2,5 – 12 cm. Chuøm tuï taùn ôû naùch laù; hoa ñaàu mang hoa khoâng coïng, taïp phaùi; vaønh dính, cao 2 mm, tieåu nhuïy 15 – 22. Traùi cong queïo, daøi 10 – 13 cm, hoät hình thaáu kính troøn troøn, nuùm troøn. - Voâng ñoàng: Erythrina fusca Lour.. Hoï Ñaäu: Fabaceae. Caây goã lôùn cao 10 – 12 m, coù gai naâu ñen. Laù phuï xoan troøn daøi, moác maët döôùi; laù beï phuï laø tuyeán. Chuøm ngang, hoa ñoû choùi; ñaøi 12 mm hình cheùn 5 tai troøn; vaønh coù loâng mòn maët ngoaøi coù loâng ngaén; tieåu nhuïy 10 nhaát lieân. Traùi coù loâng vaøng; hoät daøi 12 mm, naâu ñen ñen, 2n = 42. - Huyeân thaûo tim: Uraria cordifolia Wall.. Hoï ñaäu: Fabaceae. 85 Caây buïi cao 1 m; nhaùnh coù loâng daøy vaøng. Laù phuï 1, xoan, hình tim ôû ñaùy, to 14 – 20 x 9 –14 cm, coù loâng; laù beï cao 15 mm. Chuøm ñôn, hình truï ôû ngoïn, cao 13 – 20 cm, coù nhieàu loâng, hoa höôøng, ñaøi daøi 5 – 6 mm, oáng 1,5 cm. Traùi coù loâng mòn, ñoát 3, dính nhau ôû trung taâm; hoät hình thaän. - Xoan 3 laù: Allophylus cobe (L.) Raeusch. Hoï Nhaõn: Sapindaceae. Caây goã nhoû hay goã lôùn cao ñeán 25 m, thaân to ñeán 30 cm. Laù mang 3 laù phuï ñaùy hôi baát xöùùng, choùt coù ñuoâi daøi, bìa coù ít raêng luùc non, sau nguyeân, gaân phuï 12 – 15 caëp. Chuøm tuï taùn ôû naùch laù, cao 20 cm; nuï khoâng loâng; tieåu nhuïy 8 – 10. Traùi to 5 – 11 x 3,5 – 8 mm, ñoû luùc chín. Laù, reã, voû duøng nhö traø trò ñau bao töû, soát ôû Maõ Lai AÙ. Traùi chua ñaéng ñoäc cho caù, song aên chôi ôû Taân – Guineù. - Cam nuùi: Citrus macroptera Montr. var Kerrii Sw.. Hoï Cam: Rutaceae. Caây cao 10 m; nhaùnh mang gai ñöùng, ngang, daøi 6 – 7 cm. Traùi to 8 – 10 cm; muùi nhieàu hôn, 12 – 13 thay vì 10. Voû daøy 12 –14 mm. - Maêng roâ: WalSura poilanei Pell. Hoï Xoan: Meliaceae Caây goã lôùn cao 18 m, goác to 50 – 60 cm; nhaùnh non coù loâng daøy seùt taùi. Laù mang 5 laù phuï moïc ñoái, troøn daøi, daøi 6,5 – 8 cm, dai, maët döôùi coù loâng mòn vaøng vaøng, gaân phuï 15 – 17, cuoáng phuï 1 – 2 cm; cuoáng chung daøi 10 –15 cm. Chuøm tuï taùn cao 25 – 30 cm; ñaøi coù 5 thuyø cao 2 mm, nhoïn; vaønh 5 tai troøn daøi thon, bìa rìa loâng, cao 3 mm; tieåu nhuïy 10; dóa maät; noaõn saøo 2 buoàng, voøi 2 mm. Goã vaøng cöùng. - Caùt ñaèng ñoû: Thunbergia coccinea Wall. ex G. Don. Hoï OÂ roâ: Acanthaceae Daây leo cao, quaán qua traùi. Laù coù phieán baàu duïc hay heïp, to 12 x 3 – 6,5 cm, ñaùy taø hay troøn hôi loõm, bìa nguyeân hay coù raêng hay coù thuyø, gaân ôû ñaùy 5, loõm ôû maët treân, loài ôû maët döôùi, nhaùm; cuoáng 3 cm. Hoa chuøm ôû ngoïn, cao 20 – 40 cm, truïc coù loâng naèm, 86 mòn; tieàn dieäp 2, to 15 mm; laù ñaøi nhoû, rìa loâng; vaønh ñoû, coù oáng 2,3 cm, roäng 2 – 3 cm, moâi döôùi daøi; tieåu nhuïy 4 coù loâng, moät bao phaán coù cöïa; noaõn saøo coù loâng, nang coù moû. - Böôùm moät hoa: Aphenandra uniflora (G.Don) Brem. Hoï Caø pheâ: Rubiaceae. Coû boø roài ñöùng thaáp, cao 12 – 20 cm; thaân coù loâng. Laù coù phieán xoan, daøi 2 – 4 cm, coù loâng thöa; cuoáng ngaén. Hoa coâ ñoäc ôû naùch laù; laù ñaøi coù loâng; vaønh coù oáng cao 2 – 2,5 cm, tai traéng roäng, daøi 1,7 cm, tieåu nhuïy khoâng thoø. Phì quaû baàu duïc, coù loâng, coù ñaøi coøn laïi. - Nguû traûo: Vitex negundo L. Hoï coû roi ngöïa: Verbenaceae. Caây goã cao 3 – 8 m; caønh moác moác. Laù mang 5 laù phuï thon, bìa nguyeân, khoâng loâng, maët döôùi moác, raát thôm; cuoáng daøi, chuøm tuï taùn ôû ngoïn nhaùnh; hoa tím; ñaøi laø oáng coù 5 raêng; vaønh coù oáng cao, mieäng roäng, moâi treân nhoû, 2 thuøy, moâi döôùi 3 thuøy; tieåu nhuïy 4. Traùi khoâ to 4 mm, vaøng. Reã haï nhieät, boå, lôïi kinh, trò söng ñaàu, giuùp ho, trò saùn laõi, voû trò ñau sau sanh; laù boå, trò saùn laõi, baïi, söng mình, caûm, ung thö, phong thaáp; traùi trò nhöùc ñaàu, yeáu gan. - Bình linh loâng: Vitex pinnata L. Hoï Coû roi ngöïa: Verbenaceae. Caây goã lôùn ñeán hôn 20 m, ñöôøng kính 70 cm; caønh non vuoâng, coù ít loâng vaøng. Cuoáng laù coù caùnh moûng vaø roäng; phieán laù phuï gaàn nhö khoâng coù loâng; hoa lam hay tim tím; ñaøi coù 5 raêng; vaønh coù 2 moâi, 5 tai; tieåu nhuïy 4. Quaû nhaân cöùng to 7 mm. - Ngheä: Curcuma aromatica Salisb. Hoï Göøng: Zingiberaceae. Ñòa thöïc vaät cao 1 m; cuû vaø caên haønh vaøng, raát thôm. Laù coù phieán daøi 30 – 60 cm, roäng 15 cm; cuoáng ngaén. Phaùt hoa ôû ñaát, cao 20 cm, roäng 7 cm;laù hoa treân höôøng; caùnh hoa höôøng, daøi 1 cm; moâi troøn; noaõn saøo coù loâng. Cuû duøng ñeå laøm thuoác, boå, kieän vò, trò teâ thaáp, laøm laønh toát caùc veát thöông, khoâng naùm, caàm maùu, lôïi kinh, trò noïc raéng; choáng sieâu khuaån thuyû baøo chaån. 87 - Haø thuû oâ: Streptocaulon griffithii Hook. f.. Hoï Thieân lyù: Asclepiadaceae. Daây leo; reã to; caønh non, traùi coù loâng phuùn daøy. Laù coù phieán baàu duïc xoan ngöôïc, dai dai, ñaàu taø, ñaùy hình tim, coù loâng 2 maët, daøy ôû maët döôùi, gaân phuï 14 – 18 caëp; cuoáng 3 mm. Tuï taùn löôõng phaân, daøi 2,5 – 5 cm; coïng hoa 3 – 4 mm; daøi coù loâng phuùn; vaønh hình thuùng, roäng 7 – 8 mm, oáng ngaén khoâng loâng; traøng phuï do coïng daøi ra. Manh nang cuïng ñaàu, daøi 7.5 – 10 cm; hoät daøi 7,5 mm, loâng maøo 2,5 cm. - Goái haït (Cuû roái): Leea rubra Bl. ex Spreng. Hoï: Leeaceae: Buïi cao 1,5 m; reã cuû; thaân coù raõnh. Laù 2 – 3 laàn keùp; laù phuï xoan thon nhoïn daøi ñeán 10 cm, roäng 2 – 3 cm, bìa coù raêng naèm, laù beï 2 cm, coù 3 raêng. Taûn phoøng daøy; coïng ñoû; caùnh hoa 5; traøng vaøng. Phì quaû ñoû, beïp, to 6 – 7 mm; hoät 4 – 6, bì nhaên vaøo trong. Cuû trò phong thaáp; traùi nhaát laø hoät, trò saùn. - Chuøm ngaây: Moringa oleifera Lamk. Hoï Chuøm ngaây: Moringaceae. Caây goã to cao 5 – 10 m. Laù coù 3 laàn keùp, maøu xanh moác moác,khoâng loâng; laù beï bao laáy choài. Hoa traéng, to troâng hôi gioáng hoa ñaäu; caùnh hoa 5, daûnh leân; tieåu nhuïy thuï 5, xen vôùi 5 tieåu nhuïy leùp; noaõn saøo 1 buoàng, ñính phoâi traéc moâ 3. Nang daøi ñeán 55 cm, to 2 cm, nôû thaønh 3 maûnh maäp; hoät nhieàu; troøn, deïp, to 1 cm, coù caùnh bao quanh moûng. - Chuøm keát, Buø keát: Gleiditsia australis Hemsl. ex Foxb. & Hemsl.. Hoï phuï Ñieäp: Caesalpinoideae. Caây goã lôùn cao 8m, coù gai to, cöùng, chia nhaùnh. Laù 2 laàn keùp, mang 3 – 4 caëp thöù dieäp; tam dieäp 6 – 8 caëp, coù loâng maët treân, ñaàu troøn hay loõm. Hoa chuøm, taïp phaùi hay bieät chu, caùnh hoa ñaày loâng maët trong; tieåu nhuïy rôøi, 10 ôû hoa ñöïc,5 ôû hoa löôõng phaùi. Traùi deïp, mong moûng, cöùng, naâu ñen, hoät 10 – 12. Traùi chöùa saponin duùng goäi ñaàu, trò gaøu toát, choáng sieâu khuaån. 88 2.4.7. Keát quaû phaân tích ñaát: Ngöôøi laáy maãu: Traàn Thò Bieân, ngaøy: 05/05/07. 89 KEÁT LUAÄN VAØ YÙ KIEÁN ÑEÀ XUAÁT Taøi nguyeân thöïc vaät röøng An Giang noùi chung, nuùi Daøi – Tri Toân noùi rieâng, maëc duø chæ coøn laø röøng thöù sinh, chæ coù röøng ngheøo kieät ñang ñöôïc caáp baùch baûo veä trong maáy naêm qua. Song chuùng vaãn coù giaù trò raát lôùn treân caùc lónh vöïc khoa hoïc, kinh teá vaø moâi sinh moâi tröôøng neáu ñöôïc baûo veä phaùt trieån toát trong thôøi gian tôùi. + Ña daïng veà caáu truùc thaønh phaàn thöïc vaät. + Ña daïng veà nguoàn gen quyù hieám. + Ña daïng veà nguoàn gen baûn ñòa ñaëc höõu vaø caän ñaëc höõu. + Ña daïng veà thöïc vaät coå xöa. + Coù nhieàu loaøi caây cung caáp goã. + Coù nhieàu loaøi caây döôïc lieäu. + Coøn coù caùc loaøi caây laøm caûnh, caây aên traùi vaø caây laøm rau xanh. Töø ñoù chuùng ta caàn baûo veä nguoàn taøi nguyeân thöïc vaät ôû khu vöïc naøy, cuï theå thöïc hieän caùc coâng vieäc nhö sau: ♦ Veà phoøng hoä moâi sinh, moâi tröôøng: Do haäu quaû naëng neà cuûa söï taùc ñoäng cuûa con ngöôøi (khai thaùc goã, cuûi, ñoát nöông laøm raãy, söï taøn phaù röøng cuûa 2 cuoäc chieán tranh aùc lieät choáng thöïc daân Phaùp vaø ñeá quoác Mó) cuøng vôùi ñieàu kieän ñoäc ñaùo cuûa ñòa hình, ñòa chaát vaø khí haäu ñaõ laøm cho quaàn heä thöïc vaät röøng bò taøn phaù kieät queä, traïng thaùi röøng nguyeân sinh khoâng coøn, caùc loaøi caây goã quyù hieám ñaëc höõu coù giaù trò kinh teá chæ coøn laïi caù bieät vôùi chaát löôïng caây keùm hoaëc coù chuûng loaïi ñang coù nguy cô tuyeät chuûng,… Ñaát röøng haøng naêm bò xoùi moøn nghieâm troïng, trô soûi ñaù do ñoä che phuû maët ñaát khoâng coøn daãn ñeán dieän tích röøng töï nhieân coøn laïi chæ laø röøng thöù sinh ngheøo kieät, coù nôi coøn laïi moät ít caây hoaëc trô soûi ñaù khoâng coù thöïc vaät che phuû, gaây taùc haïi raát lôùn cho söï thieáu huït nguoàn nöôùc cho con ngöôøi cuõng nhö moâi tröôøng soáng cuûa sinh vaät ôû vuøng Baûy Nuùi noùi chung vaø nuùi Daøi noùi rieâng. Ñaëc bieät qua keát quaû phaân tích ñaát cho thaáy, vuøng ñaát nôi ñaây ñaát thuoäc loaïi ngheøo dinh döôõng vaø bò röûa troâi. 90 Nhôø coù caùc chính saùch veà baûo veä phaùt trieån röøng ñuùng ñaén, hieäu quaû phoøng choáng xoùi moøn, giöõ nguoàn nöôùc cuõng nhö veà moâi sinh moâi tröôøng trong khu vöïc ñöôïc caûi thieän raát nhieàu so vôùi 20 naêm veà tröôùc. Tuy nhieân: - Caàn ñaåy maïnh hôn nöõa coâng taùc quy hoaïch, xaây döïng caùc döï aùn phaùt trieån kinh teá cuûa tænh trong ñoù coù quy hoaïch ñaát cho laâm nghieäp ñeå quaûn lyù, baûo veä nhöõng dieän tích röøng töï nhieân coøn laïi ñoàng thôøi khoâi phuïc troàng laïi nhöõng dieän tích röøng ñaõ maát ñi vaø coù chính saùch giao ñaát, giao röøng cho daân chaêm soùc, baûo veä oån ñònh ñôøi soáng cho nhaân daân vaø ngaên chaën naïn chaët phaù röøng traùi pheùp vaãn coøn ñang tieáp dieãn ñaëc bieät laø naïn chaùy röøng trong ñieàu kieän khí haäu khoâ haïn nhö hieän nay. - Beân caïnh ñoù caàn phoå bieán saâu roäng trong nhaân daân kieán thöùc veà chaêm soùc vaø baûo veä röøng nhaát laø ôû caùc hoä laøm vöôøn, troàng caây aên traùi doïc theo caùc ñöôøng moøn leân nuùi ñeå hoï bieát caùch ngaên chaën xoùi moøn laøm röûa troâi lôùp ñaát maët khi coù nhöõng côn möa lôùn. ♦ Döï aùn quy hoaïch, phaùt trieån: - Chuù yù nhaán maïnh quy hoaïch caùc khu röøng phoøng hoä: röøng phoøng hoä ñoài nuùi, röøng phoøng hoä vaønh ñai bieân giôùi, röøng phoøng hoä baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi ñoàng baèng; röøng ñaëc duïng: caûnh quan, vaên hoaù, lòch söû. Qua khaûo saùt nhaän thaáy ôû nuùi Daøi hieän nay coù moät vò trí raát lyù töôûng ñoù laø “Ñieän Trôøi Gaàm: nôi ñaët cô quan vaên phoøng tænh uyû trong nhöõng naêm 1962 - 1967”, phuø hôïp ñeå xaây döïng khu caûnh quan lòch söû. Maët khaùc coù bieän phaùp troàng laïi röøng thieát keá theo khu du lòch vöøa baûo veä ñöôïc röøng vöøa laø nôi du khaûo veà nguoàn ñaày yù nghóa cuûa tænh nhaø. - Baûo toàn caùc loaøi thöïc vaät quyù hieám, trong ñoù coù caùc loaøi ñang coù nguy cô bò tuyeät chuûng: Caåm lai, Traàm höông, Mun, Laùt hoa vaø caùc loaøi ñaëc höõu khaùc. ♦ Döï aùn phaùt trieån caây Laùt hoa (chukrasia tabularis var dongnaiensis): Caây Laùt hoa laø moät trong nhöõng loaøi caây quyù hieám coù ôû An Giang ñöôïc phaùt hieän ôû nuùi Daøi, laø loaøi caây goã quyù, vaân ñeïp, khoâng bò moái, moït duøng cheá bieán ñoà moäc cao caáp. Ôû Vieät Nam caây moïc töï nhieân hoaëc gieo troàng röøng phaân boá ôû nhöõng vuøng coù löôïng möa töø 1500 – 2000 mm/naêm, moïc toát treân ñaát feralitte phaùt trieån treân ñaù meï Granit, 91 thöôøng moïc hoãn giao vôùi caùc loaøi khaùc ñöôïc phaân boá ôû ñoä cao töø 400 m trôû leân. Vôùi döï aùn naøy: - Baûo toàn ñöôïc loaøi quyù hieám naèm trong saùch ñoû Vieät Nam. - Goùp phaàn ña daïng loaøi cho söï phaùt trieån röøng tænh An Giang. - Taêng giaù trò kinh teá thu nhaäp töø röøng ôû caùc hoä laøm ngheà röøng. - Caây Laùt hoa thích hôïp vôùi ñieàu kieän töï nhieân ôû caùc vuøng nuùi ôû An Giang coù ñoä cao töø 400 m trôû leân trong ñoù coù nuùi Daøi. - Seõ taïo ra moät vuøng sinh thaùi ñaëc bieät quan troïng veà nhieàu maët, trong ñoù keå caû vieäc baûo toàn vaø phaùt trieån ñöôïc loaøi quyù hieám. - Baûo toàn loaøi quyù hieám maø hieän nay ít coù ñòa phöông coøn soùt laïi loaøi naøy. - Goã Laùt hoa laø maët haøng cao caáp ñöôïc öa chuoäng keå caû trong vaø ngoaøi nöôùc, coù giaù trò xuaát khaåu cao, giaûi quyeát lao ñoäng cho con ngöôøi vaø laø bieän phaùp naâng cao thu nhaäp ngöôøi laøm ngheà röøng, taêng giaù trò GDP cuûa ñòa phöông. ♦ Döï aùn phaùt trieån taïo gioáng caây Traùm traéng (Cinariumaibum racosh): ÔÛ Vieät Nam caây Traùm traéng coù nhieàu ôû phía Baéc vaø Taây Nguyeân, rieâng ôû An Giang loaøi caây naøy ñöôïc phaùt hieän ôû nuùi Daøi. Caây coù thaân goã thaúng troøn, kích thöôùc lôùn, laù roäng thöôøng xanh, thöôøng moïc töï nhieân trong caùc loaïi röøng hoãn giao ôû ñoä cao döôùi 600 m so vôùi maët bieån, thích hôïp voùi khí haäu aåm, nhieät ñoä trung bình, löôïng möa cao. Vôùi döï aùn naøy: - Vì laø loaïi caây thuôøng xanh, coù taùc duïng ña muïc ñích, trong ñoù coù phoøng hoä neân mang laïi nhieàu lôïi ích, taêng thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng, giaûi quyeát söû duïng nguoàn lao ñoäng taïi choã. - Phaùt trieån vuøng caây nguyeân lieäu cho ñòa phöông, môû mang nhieàu ngaønh ngheà, vieäc laøm. - Taïo thaûm xanh cho röøng phoøng hoä, taêng ñoä che phuû röøng - Caây coù goã nheï, thôù mòn, deã boùc duøng nhieàu trong coâng nghieäp cheá bieán goã, vaùn, söû duïng ñoà noäi thaát ñeïp. 92 - Nhöïa duøng trong coâng nghieäp cheá bieán xaø phoøng, nöôùc hoa, sôn toång hôïp, chaát caùch ñieän, coâng ngheä verni – sôn. Caây coù ñöôøng kính 25 – 30 cm cho 0,6 – 0,8 lít nhöïa, coù theå khai thaùc quanh naêm, sau 20 ngaøy 1 laàn (moät soá nöôùc: Anh, Phaùp, Trung Quoác thöôøng mua loaïi nhöïa naøy vôùi giaù 4.000ñ/1kg) - Quaû duøng laøm thöïc phaåm, cheá bieán oâ mai, laøm thuoác, haøng myõ phaåm, daàu aên (giaù baùn 3.000 – 4.000ñ/1kg) Caây baét ñaàu thu hoaïch töø naêm thöù 7 – 8 trôû ñi. ♦ Döï aùn phuïc hoài sinh thaùi caùc xaõ hôïp thöïc vaät röøng quyù hieám: Caùc loaïi caây Daùng höông, Caåm lieân, Traàm höông laø caùc loaïi caây coù giaù trò kinh teá cao,… coù khaû naêng phuïc hoài laïi ñöôïc caùc thaûm thöïc vaät röøng ñaõ maát tröôùc ñaây. Ngoaøi ra, qua ñôït khaûo saùt naøy coøn phaùt hieän quaàn hôïp Daùng höông (Pterocarpus macrocarpus) nguyeân traïng, chöa bò taùc ñoäng cuûa con ngöôøi. Öu hôïp naøy toàn taïi ôû ñòa hình coù ñoä doác thaáp, ít ñaù loä ñaàu, ôû ñoä cao khoaûng 400m. Ngoaøi Daùng höông chieám öu theá coøn coù moät soá loaøi thöïc vaät khaùc phaân boá raûi raùc nhö Ñieàu, Loøng man, Choøi moøi, Quaêng,… 93 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Tieáng Vieät 1. Leâ Troïng Cuùc (2002), Ña daïng sinh hoïc vaø baûo toàn thieân nhieân, Nxb ÑH Quoác gia Haø Noäi. 2. Nguyeãn Vaên Döôõng, Traàn Hôïp (1970), Kyõ thuaät thu haùi maãu vaät laøm tieâu baûn caây coû, Nxb Noâng thoân. 3. Nguyeãn Thöôïng Hieàn (2002), Giaùo trình thöïc vaät vaø ñaëc saûn röøng, Tröôøng ÑH Noâng laâm TP.HCM – khoa Laâm nghieäp. 4. Phaïm Hoaøng Hoä (1991), Caây coû Vieät Nam (3 taäp) – Xuaát baûn laàn thöù 4 taïi Paris. 5. Phaïm Thaønh Hoå (1996), Sinh hoïc ñaïi cöông, Tuû saùch ÑH khoa hoïc Töï Nhieân, TP.HCM. 6. Traàn Hôïp (2002), Taøi nguyeân caây goã Vieät Nam – Nxb Noâng nghieäp. 7. Traàn Coâng Khanh (1979), Thöïc taäp hình thaùi vaø giaûi phaåu thöïc vaät, Nxb Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp. 8. Phuøng Ngoïc Lan, Hoaøng Kim Nguõ (1998), Sinh thaùi röøng, Giaùo trình ÑH Laâm nghieäp, Nxb Noâng nghieäp. 9. Phaïm Bình Quyeàn (2002), Ña daïng sinh hoïc, Nxb ÑH Quoác gia Haø Noäi. 10. Hoaøng Thò Saûn (Chuû bieân), Traàn Vaên Ba (2001), Hình thaùi giaûi phaåu hoïc thöïc vaät, Nxb Giaùo duïc. 11. Nguyeãn taäp (2002), Ñieàu tra caây thuoác vaø nghieân cöùu baûo toàn, Vieän Döôïc lieäu – Boä y teá Haø Noäi. 12. Nguyeãn Nghóa Thìn (2004), Thöïc vaät vaø ña daïng loaøi, Nxb ÑH Quoác gia Haø Noäi. 13. Nguyeãn Vaên Theâm (2002), Sinh thaùi röøng, Nxb Noâng nghieäp TP.HCM. 14. Thaùi Vaên Tröøng (1998), Nhöõng heä sinh thaùi röøng nhieät ñôùi ôû Vieät Nam, Nxb Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät. 15. Thaùi Vaên Tröøng (1978), Thaûm thöïc vaät röøng Vieät Nam treân quan ñieåm heä sinh thaùi, Nxb Khoa hoïc vaø Kyõ Thuaät Haø Noäi. 16. Nguyeãn Vaên Tuyeân (1997), Sinh thaùi vaø moâi tröôøng, Nxb Giaùo duïc. 94 17. C.Vili (1971), Sinh hoïc, Nxb Khoa Hoïc vaø Kyõ Thuaät Haø Noäi. 18. E.P.Odum (1978), Cô sôû sinh thaùi hoïc taäp 1, Nxb Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp Haø Noäi. 19. E.P.Odum (1979), Cô sôû sinh thaùi hoïc taäp 2, Nxb Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp Haø Noäi. 20. Nguyeãn Xuaân Ñaëng, Phaïm Troïng Aûnh, Nguyeãn Vaên Saùng, Nguyeãn Minh taâm, Leâ Xuaân Hueä, Ñaëng Thò Ñaùp, Traàn Trieát, Nguyeãn Tröôøng Sôn, Buøi Höõu Maïnh, Nguyeãn Phuùc Baûo Hoøa, Benjamin Hayes, Bryan Stuart (2004), Ña daïng sinh hoïc vöôøn quoác gia U Minh Thöôïng – Vieät Nam, Nxb Noâng nghieäp TP.HCM. 21. Ban töø ñieån Nxb Khoa Hoïc Kyõ Thuaät (2004), Töø ñieån sinh hoïc Anh – vieät vaø Vieät – Anh, Nxb Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät Haø Noäi. 22. Boä khoa hoïc vaø Moâi tröôøng (1996), Saùch ñoû Vieät Nam phaàn thöïc vaät, Nxb Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät Haø Noäi. 23. Boä khoa hoïc vaø Moâi tröôøng (2001), Töø ñieån ña daïng sinh hoïc vaø phaùt trieån beàn vöõng Anh - Vieät, Nxb Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät Haø Noäi. 24. Boä Noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân, Vuï Khoa hoïc coâng ngheä vaø chaát löôïng saûn phaåm (2000), Teân caây röøng Vieät Nam, Nxb Noâng ngheäp Haø Noäi. 25. Cuïc Thoáng keâ An Giang (2006), Nieân giaùm thoáng keâ 2005. 26. Phaân vieän ñieàu tra quy hoaïch röøng II (2002), Baùo caùo keát quaû ñieàu tra ñaëc ñieåm phaân boá thaûm thöïc vaät vaø xaây döïng danh luïc thöïc vaät röøng vuøng ñaát quy hoaïch cho Laâm nghieäp ôû tænh An Giang. 27. Phaân hoäi caùc vöôøn quoác gia vaø khu baûo toàn thieân nhieân Vieät Nam (2001), Caùc vöôøn quoác gia Vieät Nam, Nxb Noâng nghieäp Haø Noäi. 28. Quyõ Heinrich Boll (2002), Baûn ghi nhôù – Jo,burg, söï coâng baèng trong moät theá giôùi moûng manh, Baûn ghi nhôù cho hoäi nghò thöïông ñænh veà phaùt trieån beàn vöõng. 29. Trung taâm nghieân cöùu taøi nguyeân vaø moâi tröôøng ÑH quoác gia Haø Noäi (2001), Danh luïc caùc loaøi thöïc vaät Vieät Nam, Nxb Noâng nghieäp Haø Noäi. 30. UBND tænh An Giang (2004), An Giang 30 naêm xaây döïng vaù phaùt trieån. 95 31. UBND tænh An Giang (2003), Baùo caùo ñeà taøi khoa hoïc ñieàu tra thaûm thöïc vaät röøng tænh An Giang. 32. UBND tænh An Giang (2003), Ñòa chí An Giang. 33. WWW – Chöông trình Ñoâng Döông (2003), Soå tay höôùng daãn ñieàu tra vaø giaùm saùt ña daïng sinh hoïc, Nxb Giao thoâng vaän taûi. Tieáng Phaùp 34. M. Schmid (1974), Veùgeùtation Du Viet Nam, Le Massf Sub – Annamitique Et Les Reùgion Limitrophes, Orstom – Paris. PHUÏ LUÏC PHAÅU ÑOÀ TRAÉC DIEÄN VAØ CHIEÁU TAÙN THÖÏC VAÄT Moàng gaø Soå aán (Soå baø) Böùa nhaø (Tai chua) Celosia argentea Dillenia indica Garcinia cochinchinensis Chieác (Loäc vöøng) Nhaõn loàng Hoàng bì Barringtonia acutangula Passiflora foelida Trichosanthes rubriflos Caùp gai nhoû Maøn maøn Coø ke Capparis micrantha Cleome viscosa Crewia tomentosa Traàn mai (Hu ñen) Göøa Choøi moøi Trema orientalisa Ficus microcarpa Antidesma acidum Daâu ta Chön baàu Muoâi Saøi Goøn Baccaurea ramiflora Combretum quadrangulare Melastoma saigonensis Baèng laêng oåi Baèng laêng nöôùc Gừa Lagerstroemia calyculata Lagerstroemia speciosa Ficus microcarpa Lim soùng coù loâng (lim vaøng) Chanh saùc Maét traâu cong Peltophorum dasyrrachis Citrus hystris Micromelum minotum Xoan Vaùc Nho daïi Melia azedarach Cayratia triflolia Vitis flexuosa Ña ña (Haûi sôn) Daønh daønh laùng Boà ñeà (Ñeà) Harrisonia perforata Gardenia philastrei Ficus religiosa Dang Boâng döøa Ba gaïc thoå Aganonerion polymorphum Catharanthus roseus Rauvolfia vomitoria Loàng möùc loâng Caø noàng Nuùc naùc Wrightia pubescens Solanum torvum Oroxylon indicum Daây boâng xanh Thieát ñinh laù beï Sö nhó Thunbergia grandiflora Markhamia stipulata Leonotis neoitifolia Choùc (Caùt loài) Ñòa lieàn Traùm traéng (caø na) Costus speciosus Kaempferia galanga Canarium album Nöa thaùi Ngaùi Nhaøu Amorphophallus panomensis Ficus fulva Morinda citrifolia Thieân tueá löôïc Traâm traéng Cycas pectinata Syzygium chanlos Chuøm ngaây Buùn Haø thuû oâ Moringa oleifera Crateva religiosa Streptocaulon griffithii Bình linh loâng Maêng roâ Caùt ñaèng ñoû Vitex pinnata Walsura polanei Pell Thunbergia coccinea Ngheä Coø ke laù roäng Nguõ traûo Curcuma aromatica Grewia abutilifolia Vitex negundo Goái haïc Voâng ñoàng Cam nuùi Leea rubra Erythrina fusca Citrus macroptera Keo Moùng boø ñoû Böôùm moät hoa Acacia harmandiana Bauhinia purpurea Aphenandra uniflora Queá Huyeân thaûo tim Boø caïp nöôùc Cinamomum cassia Uraria cordifolia Cassia fistula Bôøi lôøi Xoan ba laù Litsea sp Allophyllus cobbe Traàm höông (Doù) Mun (maëc nöa) Muoàng xieâm (muoàng ñen) Aquilaria crassna Diospyros mollis Cassia siamea Maõ tieàn (Cuû chi) Caåm lai Xaây Strychonos nux – vomia Dalbergia cultrata Dialium cochinchinensis Daùng höông Quaêng loâng Laùt hoa Ñoàng Nai Pterocarpus macrocarpus Alangium salvifolium Chukrasia Tabularia