MỞ ĐẦU
1/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Theo quan điểm của các nhà kinh tế học hiện đại thì lạm phát là
một căn bệnh kinh niên của mọi nền kinh tế hàng hoá – tiền tệ; nó không
có bản chất giai cấp mà chỉ có bản chất kinh tế. Nó có tính thường trực,
nếu không thường xuyên kiểm soát, không có những giải pháp chống lạm
phát thường trực, đồng bộ và hữu hiệu thì lạm phát có thể xảy ra ở bất cứ
nền kinh tế hàng hoá nào với bất kỳ chế độ xã hội nào. Các nhà kinh tế
này cho rằng biểu hiện của lạm phát là: khi mức chung của giá cả hàng
hoá và chi phí sản xuất đồng thời tăng lên một cách phổ biến trong một
khoảng thời gian đủ dài để nhận rõ xu hướng này1. Tác giả hoàn toàn
đồng tình với quan điểm này.
Có thể nói lạm phát luôn là một vấn đề làm đau đầu các nhà hoạch
định chính sách kinh tế, và nhất là trong tình hình hiện nay, Việt Nam đã
trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại Thế giới( WTO) thì
vấn đề này lại càng được các nhà hoạch định chính sách quan tâm nhiều
hơn. Trong năm 2004, chỉ số giá tiêu dùng của nước ta tăng 9,5 %, có
người nói chúng ta lên cơn sốt lạm phát và có người nói chúng ta chưa lạm
phát mặc dù chỉ số giá này đã tăng vượt quá ngưỡng mục tiêu đề ra ban
đầu (4- 5%), đến 2005 thì chỉ số giá tiêu dùng lại được khống chế chỉ còn
8,4% bằng với tốc độ tăng trưởng kinh tế, năm 2006 chỉ số giá tiêu dùng
được khống chế ở mức 6,6% thấp hơn 1,6% so với tốc độ tăng trưởng kinh
tế. Diễn biến tình hình thay đổi của chỉ số giá tiêu dùng nước ta đã làm cho
các nhà hoạch định, nhà nghiên cứu phải tốn nhiều công sức để khống chế
nó.
Vậy nền kinh tế nước ta trong năm 2004, 2005, 2006 và những năm
trước đó có lạm phát hay không, và nếu có là bao nhiêu, là cao hay thấp,
mức lạm phát đó có ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế, những nguyên
nhân nào gây ra lạm phát ở nước ta, là những vấn đề cần phải làm sáng tỏ,
để trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp thích hợp để kiểm soát lạm phát
góp phần thực hiện thắng lợi chiến lược phát triển kinh tế – xã hội 10
năm 2001 – 2010 mà Đại hội IX của Đảng đã đề ra.
8
Lạm phát là một vấn đề phức tạp, có liên quan đến nhiều lĩnh vực,
nhưng với mong muốn bằng những kiến thức đã học được để đưa ra những
giải pháp, mặc dù có những giải pháp mới chỉ dừng lại ở những ý tưởng,
1
Website của NHNN
nhưng đây cũng là những giải pháp nhằm kiểm soát lạm phát được tốt hơn
và góp phần vào mục tiêu nêu trên nên tác giả quyết định chọn
giải pháp để kiểm soát lạm phát ở Việt Nam làm đề tài luận văn tốt
nghiệp cao học kinh tế.
2/ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Xuất phát từ lý do trên, đề tài đi vào nghiên cứu những vấn đề sau
:
Thứ nhất: Làm rõ những quan điểm, lý luận về lạm phát, từ đó
xem những quan điểm nào được vận dụng phổ biến và phù hợp với nền
kinh tế Việt Nam.
Thứ hai: Khái quát lại tình hình lạm phát của Việt Nam từ sau khi
thống nhất(1976) đến nay (2006), đặc biệt là giai đoạn 2001 – 2006.
Thứ ba: Chỉ ra được ảnh hưởng của lạm phát tới 3 biến số kinh tế
vĩ mô quan trọng còn lại trong tứ giác kinh tế, đó là : Tăng trưởng kinh tế,
tỷ lệ thất nghiệp và cán cân thanh toán (đối với các biến số khác mà lạm
phát có mối quan hệ mật thiết như lãi suất, tỷ giá hối đoái . trong phạm vi
luận văn chưa đi vào nghiên cứu). Đồng thời, bước đầu xem xét mối quan
hệ hồi quy giữa lạm phát với 3 biến số trên và đi tìm một ngưỡng lạm phát
mà ở đó khi lạm phát vượt qua thì có ảnh hưởng không tốt tới tăng trưởng
kinh tế.
Thứ tư: Trên cơ sở diễn biến tình hình lạm phát thực tế rút ra được
những nguyên nhân cơ bản tác động tới lạm phát ở nước ta nhằm đề xuất
các giải pháp kiểm soát lạm phát. Ngoài những nguyên nhân cơ bản được
phân tích trong bài, luận văn cũng bước đầu hệ thống nguyên nhân gây ra
lạm phát ở nước ta theo nhiều hướng khác nhau.
Thứ năm: Xem xét lại cách đo lường lạm phát ở nước ta hiện nay,
từ đó rút ra những hạn chế để đề xuất một cách đo lường tốt hơn.
9
Thứ sáu: Đề xuất các giải pháp nhằm kiểm soát lạm phát để ổn
định kinh tế vĩ mô giai đoạn 2007 – 2010, góp phần thực hiện thắng lợi
chiến lược phát triển kinh tế – xã gội 10 năm 2001 – 2010.
3/ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI :
Để giải quyết những vấn đề đặt ra ở trên, luận văn cần trả lời được
những câu hỏi sau:
Một là: Nền kinh tế Việt Nam có bị lạm phát hay không ? Trong
đó tập trung vào trả lời cho giai đoạn 2001 – 2006, nổi lên là năm 2004,
mà cho đến nay vẫn còn hai luồng ý kiến trái ngược nhau.
Hai là: Lạm phát có ảnh hưởng như thế nào đối với tăng trưởng
kinh tế? Tỷ lệ thất nghiệp và cán cân thanh toán? Phương trình hồi quy xác
định mức độ tương quan giữa lạm phát với các nhân tố trên như thế nào ?
Bøa là: Có tồn tại một ngưỡng lạm phát ở nước ta hay không? Nếu
có thì ngưỡng đó là bao nhiêu ?
Bốn là: Những nguyên nhân chủ yếu nào gây ra lạm phát ở Việt
Nam thời gian qua ?
Năm là: Cách tính lạm phát ở Việt nam hiện nay có phù hợp với
điều kiện kinh tế – xã hội ở nước ta nữa hay không ? Nếu không thì nên
chọn cách tính nào khác (bước đầu đối chiếu với cách tính lạm phát của
một số nước trên thế giới). Nếu còn phù hợp thì có phải điều chỉnh gì
không ?
Sáu là: Lạm phát ở Việt Nam có chịu ảnh hưởng bới những biến
động kinh tế khu vực và thế giới hay không ?
4/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU :
4.1/ Phương pháp luận :
Do vấn đề lạm phát có liên quan mật thiết đến nhiều vấn đề khác
như tỷ giá, lãi suất, tăng trưởng kinh tế, thất nghiệp, cán cân thanh toán .
thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như tài chính Nhà nước, tín dụng ngân
hàng . nên khi nghiên cứu lạm phát phải đặt trong mối quan hệ tương hỗ
qua lại giữa các yếu tố trên, giữa các lĩnh vực trên. Do vậy, phương pháp
luận chủ đạo của luận văn là vận dụng phép duy vật biện chứng.
Tuy nhiên, trong phạm vi một luận văn, để đơn giản vấn đề
nghiên cứu, luận văn chỉ đi vào nghiên cứu sự tác động của lạm phát lên
10
các yếu tố khác hoặc tác động của các nhân tố đến lạm phát, tức là nghiên
cứu sự tác động một chiều và trong khi nghiên cứu yếu tố nào thì các yếu
tố khác được giả định là không đổi .
Tuy nhiên, vận dụng phương pháp nghiên cứu như thế nào đi nữa
thì cũng không thể xa rời, thoát ly khỏi thực tiễn. Do vậy, phải căn cứ vào
tình hình thực tiễn kinh tế - xã hội và hướng phát triển kinh tế – xã hội
Việt Nam. Do vậy, phương pháp luận của luận văn là kết hợp lý luận và
thực tế.
4.2/ Phương pháp:
Trên cơ sở các phương pháp luận chủ đạo, trước tiên luận văn đi
vào thu thập các số liệu về lạm phát, tăng trưởng kinh tế .và các số liệu
cần thiết khác cho nghiên cứu. Do vậy, phương pháp nghiên cứu của luận
văn là phương pháp nghiên cứu tại bàn, phương pháp thống kê, sưu tầm
các số liệu được phổ biến trên các phương tiện thông tin đại chúng, đặc
biệt là từ các bộ, ban, ngành. Công việc này tiến hành qua 2 bước như sau :
+ Thống kế các số liệu cần thiết cho nghiên cứu như tỷ lệ lạm
phát, tỷ lệ thất nghiệp, tốc độ tăng trưởng kinh tế . qua các năm từ 1976
đến 2006.
+ Tuỳ vào mục đích nghiên cứu mà trích dẫn số liệu theo từng giai
đoạn khác nhau.
Dựa trên số liệu thống kê có được, luận văn sử dụng các phương
pháp phân tích, tổng hợp, hồi quy, để xử lý và biểu diễn số liệu có được
theo các nội dung cần thiết. Riêng trong phương pháp hồi quy, tác giả chọn
sai số cho phép là 5% (độ tin cậy đạt 95% trong các phân tích). Nếu phân
tích hồi quy cho kết quả nhưng không đảm bảo độ tin cậy thì kết luận kết
quả hồi quy không có ý nghĩa về mặt thống kê. Cũng trong phương pháp
hồi quy, để đơn giản dãy số phân tích nhưng vẫn đảm bảo độ tin cậy, tác
giả chọn số liệu trong vòng 11 năm 1996 đến 2006 để chạy hàm hồi quy.
Tuy nhiên, chuỗi số liệu có thể mở rộng ra hoặc thu hẹp lại trong từng tình
huống nghiên cứu.
Để có thể thấy được vấn đề nghiên cứu có thể thay đổi như thế
nào qua thời gian, luận văn sử dụng phương pháp so sánh – đối chiếu
nhằm xem xét vấn đề trong mối tương quan, so sánh đối chiếu giữa những
thời kỳ khác nhau.
11
Ngoài ra, để mổ xẻ vấn đề nghiên cứu một cách tỷ mỉ, luận văn sử
dụng phương pháp nghiên cứu liên ngành : Xem xét, nghiên cứu vấn đề
dưới nhiều góc độ, từ nhiều ngành khác nhau.
Do bản chất nghiên cứu khoa học bao giờ cũng có tính kế thừa,
nên trong luận văn có vận dụng kết quả nghiên cứu của một số chuyên gia
về các vấn đề có liên quan.
Cuối cùng, một phương pháp khác không kém phần quan trọng là
phương pháp chuyên gia : Tìm hiểu vấn đề thông qua hình thức thu thập ý
kiến của những người có nhiều kinh nghiệm (đặc biệt là các thầy cô giảng
viên), am tường trên từng lĩnh vực để từ đó rút ra những kết luận xác thực.
5/ Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI :
Trong bối cảnh khu vực và thế giới có nhiều bất ổn do chiến
tranh, xung đột, thiên tai, đặc biệt là nạn khủng bố thì Việt Nam trong
những năm gần đây được xem là điểm đến an toàn nhất, có tình hình
chính trị ổn định nhất. Nếu như chúng ta tạo được một sự ổn định nữa về
mặt kinh tế thì khả năng thu hút đầu tư nước ngoài là rất lớn, nhưng trước
hết là tạo được một tâm lý ổn định trong nước, khuyến khích mọi tầng lớp
dân cư an tâm làm ăn lâu dài vì quốc tế dân sinh, từ đó góp phần vào việc
phát triển kinh tế một cách ổn định, bền vững.
Để tạo được một sự ổn định về kinh tế, cần phải thực hiện nhiều
giải pháp đồng bộ trên mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế – xã hội. Trong
đó, một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu đặt ra là phải ổn định nền
tài chính tiền tệ của quốc gia mà đặc biệt là vấn đề kiểm soát lạm phát, ổn
định giá cả tiền tệ để tăng trưởng ổn định, bền vững và có hiệu quả.
Việt Nam đã chính thức là thành viên thứ 150 của WTO( tổ chúc
thương mại quốc tế). Như vậy, sau khu vực mậu dịch tự do Đông nam Á
(AETA), hiệp định thương mại Việt – Mỹ (BTA) rồi đến WTO, đến hội
nghị lãnh đạo kinh tế APEC lần thứ 14 tổ chức tại Việt Nam đã thành công
tốt đẹp, khép lại Năm APEC Việt Nam 2006 đầy sôi động, với những
thành qủa đáng tự hào. Giới truyền thông quốc tế cho rằng, đây là bước
đột phá cả về ngoại giao và kinh tế của Việt Nam, góp phần quan trọng
vào việc quảng bá tới cộng đồng quốc tế về hình ảnh một đất nước Việt
Nam năng động, thân thiện và đang phát triển mạnh mẽ. Như vậy mức độ
hòa nhập vào nền kinh tế thế giới của nước ta rộng hơn bao giờ hết, mà
12
như thế thì nền kinh tế của nước ta cũng phải gánh chịu những tác động
của kinh tế khu vực và thế giới ở một mức độ cao hơn bao giờ hết. Chỉ mới
có sự lên xuống của giá dầu, giá vàng, giá đôla Mỹ . trong thời gian qua
đã khiến cho chỉ số giá tiêu dùng của nước ta cũng dao động theo. Có
nhiều biến số kinh tế vĩ mô cần thiết phải dao động lên xuống như một
điện tâm đồ. Như tỷ giá chẳng hạn, nhưng riêng đối với tỷ lệ lạm phát thì
nếu nó thường xuyên thay đổi và dao động ở biên độ lớn, tức là mọi mặt
của đời sống kinh tế – xã hội đều dao động theo, tính không ổn định gia
tăng, bất ổn luôn là mầm móng cho mọi cuộc khủng hoảng.
Do vậy, đề tài đi vào nghiên cứu lạm phát với mong muốn nắm
vững hơn về diễn biến tình hình lạm phát ở Việt Nam thời gian qua và
những nhân tố tác động tới lạm phát để từ đó kiểm soát lạm phát tốt hơn,
góp phần tạo nên một sự ổn định về kinh tế, cùng với sự ổn định chính trị
giúp chúng ta thực hiện thắng lợi các mục tiêu mà Đảng và Nhà nước đặt
ra.
Với những mục đích như trên, đề tài mang ý nghĩa thiết thực đối
với công cuộc phát triển kinh tế hiện nay.
Toàn bộ nội dung của đề tài được thể hiện trong 3 chương :
Chương I : LÝ LUẬN VỀ LẠM PHÁT
Chương II: LẠM PHÁT Ở VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM QUA
Chương III : GIẢI PHÁP ĐỂ KIỂM SOÁT LẠM PHÁT Ở VIỆT NAM
MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
5
1/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
2/ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
3/ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
4/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
4.1/ Phương pháp luận
4.2/ Phương pháp
5/ Ý NGHIÃ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
CHƯƠNG I
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ LẠM PHÁT
Trang
1
4
7
8
8
9
9
9
11
13
1.1/CÁC QUAN ĐIỂM VỀ LẠM PHÁT–ĐO LƯỜNG LẠM PHÁT
13
1.1.1/ Các quan điểm về lạm phát
13
1.1.2/ Đo lường lạm phát
13
14
1.2/ CÁC LOẠI LẠM PHÁT
1.2.1/ Lạm phát vừa phải
14
1.2.2/ Lạm phi mã
14
1.2.3/ Siêu lạm phát
15
1.3/ NGUYÊN NHÂN GÂY RA LẠM PHÁT
16
1.3.1/ Lạm phát cầu kéo
16
1.3.2/ Lạm phát chi phí đẩy
18
1.4/ TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT
19
1.5/ CÁC NHÓM GIẢI PHÁP KIỀM CHẾ Ở CÁC NƯỚC
21
2
1.5.1/ Nhóm giải pháp tác động vào tổng cầu
1.5.2/ Nhóm giải pháp tác động vào cung
CHƯƠNG II
LẠM PHÁT Ở VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM VỪA QUA
22
22
24
2.1/ KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH LẠM PHÁT Ở VIỆT NAM TỪ NĂM
1976 ĐẾN 2006
24
2.1.1/ Khái quát tình hình lạm phát ở Việt Nam từ 1976 đến 1995
24
2.1.2/ Khái quát tình hình lạm phát ở Việt Nam giai đoạn 1996 đến 2000 6
2.1.3/ Tình hình lạm phát ở Việt Nam giai đoạn 2001 đến 2006
27
2.2/ TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT TỚI CÁC BIẾN SỐ KINH TẾ VĨ
MÔ
30
2.2.1/ Tác động của lạm phát đối với tăng trưởng kinh tế
31
2.2.2/ Tác động của lạm phát đối với tỷ lệ thất nghiệp
33
2.2.3/ Tác động của lạm phát đối với cán cân thanh toán
35
2.3/ NHỮNG NGUYÊN NHÂN CƠ BẢN TÁC ĐỘNG TỚI
LẠM PHÁT Ở VIỆT NAM
37
2.3.1/ Xét trên góc độ cầu kéo
37
2.3.2/ Xét trên góc độ chi phí đẩy
40
2.4/ ĐÁNG GIÁ CÁC NGUYÊN NHÂN TÁC ĐỘNG ĐẾN LẠM PHÁT
NĂM 2006
45
2.4.1/ Các yếu tố làm giảm lạm phát
45
2.4.2/ các yếu tố làm tăng lạm phát
49
CHƯƠNG III
CÁC GIẢI PHÁP ĐỂ KIỂM SOÁT LẠM PHÁT Ở VIỆT NAM
53
3.1/ MỤC TIÊU VÀ PHƯƠNG HƯỚNG TỔNG QUÁT 5 NĂM 2006 –
2010 CỦA VIỆT NAM
53
3.2/ ĐO LƯỜNG LẠM PHÁT Ở VIỆT NAM TRONG ĐIỀU KIỆN
HIỆN NAY
54
3.2.1/ Cách tính lạm phát hiện nay
54
3.2.2/ Đo lường lạm phát ở Việt nam bằng lạm phát cơ bản
56
3
3.2.3/ Xác định lại rổ hàng hoá
58
3.3/ CÁC GIẢI PHÁP KIỂM SOÁT LẠM PHÁT GÓP PHẦN ỔN
ĐỊNH VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2006 –
2010
58
3.3.1/ Chính phủ kiểm soát lạm phát
59
3.2.1.1 Chống những hành vi trục lợi
59
61
3.2.1.2Cải cách tiền lương
3.2.1.3 Cải cách hành chính
61
3.2.1.4 Xây dựng một quy chế quản lý giá cả hợp lý
62
3.3.2/ Ngân hàng nhà nước trong việc kiểm soát lạm phát
66
3.2.2.1 Điều hành chính sách tiền tệ
66
3.2.2.2 Những vấn đề cần phải có sự phối kết hợp đồng bộ
70
3.3.3/ Doanh nghiệp cũng phải tự chống lạm phát
73
3.3.3.1 Doanh nghiệp tiết kiệm, (cắt giảm) chi phí
73
3.3.3.2 Xây dựng và hoạch định chiến lược phát triển lâu dài
74
3.3.3.3 Doanh nghiệp cần sử dụng các công cụ phòng chống rủi ro 75
KẾT LUẬN
76
PHỤ LỤC
77 - 91
TÀI LIỆU THAM KHẢO
92
93 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1641 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Giải pháp để kiểm soát lạm phát ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ø tieàn ñeà cuûa phaùt trieån kinh teá
nhanh vaø beàn vöõng.
Muoán bình oån giaù tröôùc heát caàn phaûi xaây döïng moät heä thoáng giaù
caû, maët baèng hôïp lyù, phoái hôïp ñoàng boä caùc bieän phaùp taøi chính tieàn teä, ñieàu
hoøa cung caàu vôùi caùc bieän phaùp quaûn lyù giaù, quyõ döï tröõ ñuû maïnh.
Trong vaán ñeà ñoåi môùi cô cheá ñieàu haønh giaù caû caàn phaûi nhaän thöùc
raèng giaù caû laø bieán soá quan troïng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, do vaäy caàn ñeå
cho caùc quy luaät thò tröôøng ñieàu tieát, traùnh tröôøng hôïp söû duïng caùc coâng cuï
yù chí, haønh chính ñeå ñieàu tieát, khoâng lyù gì cöù maõi baét buoäc caùc ngaønh ñieän,
than khoâng ñöôïc taêng giaù trong khi xaêng ñöôïc taêng giaù trong khi Vieät Nam
xuaát khaåu daàu thoâ thì giaù caû khoâng bieát taêng giaûm gia sao. Vieäc taêng löông
coù trì hoaõn thì cuoái cuøng cuõng phaûi taêng, hay vieäc keâu goïi tieát kieäm cuõng
chöa phaûi laø giaûi phaùp laâu daøi.
Cuï theå :
Moät laø, khuyeán khích caïnh tranh vaø taêng hieäu quaû : chính saùch giaù,
cô cheá quaûn lyù giaù ñöôïc xaây döïng khaùch quan hôïp lyù theo ñuùng caùc yeâu
caàu cuûa caùc quy luaät kinh teá seõ phaùt huy ñöôïc quyeàn chuû ñoäng saûn xuaát
kinh doanh cuûa doanh nghieäp, xoaù boû tình traïng baûo hoä quaù möùc. Vì vaäy,
trong thôøi gian tôùi nhaø nöôùc caàn sôùm ñöa luaät caïnh tranh vaø luaät phaù saûn ñi
vaøo ñôøi soáng baèng caùch ban haønh ñaày ñuû caùc vaên baûn höôùng daãn töø ñoù taïo
moâi tröôøng caïnh tranh bình ñaúng giöõa caùc doanh nghieäp , kieàm cheá caùc yeáu
toá ñoäc quyeàn, lieân minh ñoäc quyeàn, luõng ñoaïn thò tröôøng, thuùc ñaåy saûn xuaát
kinh doanh phaùt trieån, thuùc ñaåy kinh teá taêng tröôûng cao, taïo vieäc laøm cho
ngöôøi lao ñoäng.
Hai laø, thay ñoåi nhaän thöùc veà vai troø cuûa DNNN, caàn xem DNNN
nhö laø moät thaønh phaàn kinh teá coù vai troø nhö caùc thaønh phaàn khaùc chöù
khoâng phaûi laø vai troø ñaàu taøu nhö hieän nay. Nhaän thöùc ñöôïc nhö theá seõ môû
ñöôøng, uûng hoä cho vieäc ñaåy nhanh, ñaåy maïnh coå phaàn hoaù, saép xeáp laïi
DNNN, goùp phaàn vaøo vieäc haïn cheá tình traïng ñoäc quyeàn, laøm aên khoâng
hieäu quaû, naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp noùi rieâng vaø cuûa
neàn kinh teá noùi chung.
Ba laø, töøng böôùc phaù boû ñoäc quyeàn nhaø nöôùc trong caùc lónh vöïc cho
pheùp nhö ñieän, nöôùc, giao thoâng vaän taûi, ngaân haøng, baûo hieåm. Hieän nay
64
moät soá maët haøng nhaø nöôùc ta vaãn ñang ñònh giaù cuï theå ñeå doanh nghieäp vaø
ngöôøi tieâu duøng phaûi thi haønh nhö ñieän, cöôùc böu chính vieãn thoâng vaø ñònh
giaù giôùi haïn toái ña nhö xaêng daàu, saét theùp… Song hieän nay xu theá toaøn caàu
hoaù ñang dieãn ra raát maïnh meõ, cuoán huùt taát caû caùc nöôùc. Nöôùc ta khoâng
theå ñöùng ngoaøi doøng chaûy ñoù, vì vaäy heä thoáng giaù ôû nöôùc ta phaûi xoaù boû
caùc loaïi trôï caáp baûo hoä quaù möùc khoâng theo thoâng leä quoác teá hoaëc khoâng
theo cam keát vôùi caùc toå chöùc thöông maïi theá giôùi. Baûo hoä quaù möùc seõ laøm
suy yeáu söùc caïnh tranh, gaây luõng ñoaïn thò tröôøng. Tuy nhieân neáu ñoät ngoät
xoaù boû baûo hoä cho tình traïng ñoäc quyeàn cuûa moät soá lónh vöïc nhö hieän nay
seõ khieán caùc doanh nghieäp laâm vaøo tình traïng khoù khaên, do ñoù phaûi xaùc
ñònh loä trình böôùc ñi cuï theå ñeå haïn cheá aûnh höôûng baát lôïi cuûa thò tröôøng
theá giôùi.
Trong vaán ñeà xoaù boû ñoäc quyeàn, baûo hoä, ñònh giaù theo cô cheá thò
tröôøng, hieän nay chính phuû caàn laäp moät toå chuyeân ngaønh ñeå ñaùnh giaù laïi
hieäu quaû hoaït ñoäng taïi caùc toång Coâng ty nhö Toång coâng ty xaêng daàu, toång
coâng ty ñieän, theùp, than… Toå coâng taùc coù traùch nhieäm xem xeùt laïi caùc chæ
tieâu tính toaùn giaù thaønh, doanh thu, hieäu quaû hoaït ñoäng qua ñoù keát luaän
xem caùc ñôn vò naøy coù thöïc loã hay khoâng. Hieän nay caùc toång coâng ty naøy
ñang “ ganh tî” vôùi toång coâng ty xaêng daàu do xaêng daàu ñöôïc pheùp leân giaù
nhöng ñieän, than, xi maêng thì chöa ñöôïc pheùp leân, maëc duø loä trình taêng giaù
ñaõ ñöôïc chính phuû pheâ duyeät nhöng bò hoaõn laïi nhieàu laàn coøn xaêng daàu
khoâng coù loä trình taêng giaù nhöng cöù taêng. Thöû hoûi neáu trong thôøi gian qua
môùi chæ coù xaêng daàu taêng giaù thoâi neàn kinh teá ñaõ leân côn soát laïm phaùt roài
huoáng chi laø nhöõng maët haøng chuû löïc khaùc.
Nhö ñaõ noùi, trong töông lai chính phuû khoâng neân quyeát ñònh giaù caû
cho caùc doanh nghieäp naøy nöõa, caùc toång coâng ty phaûi töï xaùc ñònh giaù baùn,
hay noùi chính xaùc hôn laø trao quyeàn töï chuû cho thò tröôøng, vieäc cuûa chính
phuû laø taïo ra moät soá löôïng caùc nhaø cung caáp nhöõng maët haøng naøy, cuøng
caïnh tranh bình ñaúng trong thò tröôøng. Ñieån hình nhö trong lónh vöïc böu
chính vieãn thoâng, neáu nhö tröôùc kia chæ coù toång coâng ty Böu chính vieãn
thoâng moät mình moät chôï thì nay ñaõ coù Sphone, roài ñeán Viettel… giaù cöôùc
lieân laïc baét ñaàu giaûm xuoáng ñoâi chuùt, chaát löôïng dòch vuï ñöôïc naâng cao
hôn. Ñaây laø ñieàu caàn phaûi laøm ngay, vì neáu khoâng sôùm thì muoän chuùng ta
cuõng phaûi môû cöûa nhöõng lónh vöïc naøy cho caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi khi
65
möùc ñoä hoøa nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi ngaøy caøng saâu, chuùng ta coù theå
trì hoaõn cho nöôùc ngoaøi tham gia nhöng khoâng theå trì hoaõn maõi trong khi
chuùng ta ñaõ laø thaønh vieân cuûa WTO, vaäy taïi sao ngay baây giôø khoâng taïo
ñieàu kieän thuaän lôïi cho ngöôøi daân trong nöôùc ñaàu tö, ñeå khi nöôùc ngoaøi
tham gia caùc coâng ty trong nöôùc ñaõ tích luõy ñuû veà taøi chính, kinh nghieäm
ñeå caïnh tranh vaø ñöùng vöõng. Neáu ñôïi sau naøy khi môû cöûa hoaøn toaøn, luùc
ñoù trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi cuøng xuaát phaùt töø moät ñích thì caùc doanh
nghieäp trong nöôùc caïnh tranh khoâng noåi.
Chính phuû caàn chæ ñaïo Boä taøi chính taêng cöôøng cô sôû vaät chaát, ñoäi
nguõ caùn boä caû veà soá löôïng laãn chaát löôïng, xaây döïng cô sôû döõ lieäu ñeå naâng
cao naêng löïc döï baùo giaù caû thò tröôøng. Caàn theo doõi vaø thoâng baùo nhanh
choùng tình hình giaù caû, tình hình cung caàu thò tröôøng trong nöôùc vaø thò
tröôøng theá giôùi keøm theo nhöõng döï baùo cho töông lai ñeå caùc doanh nghieäp
coù thoâng tin töø ñoù coù bieän phaùp phoøng ngöøa söï gia taêng giaù caû, döï tröõ haøng
hoaù, ñieàu tieát saûn xuaát cho phuø hôïp vôùi nhu caàu vaø maët baèng giaù caû.
Chính phuû caàn traùnh söû duïng caùc bieän phaùp haønh chính ñeå can
thieäp vaøo thò tröôøng, ñaëc bieät laø trong vaán ñeà xaùc ñònh giaù caû, haõy ñeå cung
caàu quyeát ñònh. Coù nghóa laø khi giaù caû thò tröôøng leân cao hay xuoáng thaáp
vöôït quaù möùc hôïp lyù, caàn coù vai troø ñieàu tieát cuûa nhaø nöôùc nhöng khoâng
phaûi baèng meänh leänh haønh chính. Trong giai ñoaïn giaù caû haøng hoaù leân cao
quaù möùc hôïp lyù, chính phuû tung haøng döï tröõ ra baùn ñeå giaù caû vaän ñoäng trôû
veà möùc hôïp lyù, ngöôïc laïi trong giai ñoaïn giaù caû haøng hoaù haï thaáp khoâng
hôïp lyù, chính phuû coù theå mua vaøo boå sung cho löôïng döï tröõ vaø laøm cho giaù
caû vaän ñoäng leân möùc hôïp lyù. Nhö vaäy, tröôùc heát nhaø nöôùc caàn phaûi coù
chieán löôïc döï tröõ caùc maët haøng cô baûn, chuùng ta ñaõ coù chính saùch an ninh
löông thöïc, cuõng ñaõ ñeán luùc Chính phuû phaûi coù chính saùch an ninh naêng
löôïng trong tình hình khu vöïc vaø theá giôùi luoân chöùa ñöïng nhöõng ngoøi noå coù
theå noå baát cöù luùc naøo. Theá kyû 21 theo döï ñoaùn seõ buøng noå nhöõng cuoäc
chieán tranh daønh nguoàn nöôùc ngoït, naêng löôïng. Chính caùc nguoàn döï tröõ
naøy seõ giuùp Chính phuû bình oån giaù treân thò tröôøng maø vaãn tuaân theo quy
luaät khaùch quan chôù khoâng phaûi duøng ñeán caùc bieän phaùp haønh chính phi
kinh teá laø aùp ñaët giaù caû. Chính phuû caàn taêng cöôøng coâng taùc kieåm tra, theo
doõi tình hình döï tröõ caùc maët haøng quan troïng, traùnh tình traïng thieáu huït döï
tröõ hay döï tröõ haøng keùm phaåm chaát.
66
Giaù haøng hoaù treân thò tröôøng theá giôùi laø yeáu toá khaùch quan, chuùng
ta khoâng theå ñieàu chænh ñöôïc do vaäy trong ngaén haïn phaûi kieàm cheá nhaäp
khaåu, söû duïng coù hieäu quaû haøng nhaäp khaåu, keâu goïi söû duïng haøng trong
nöôùc. Veà laâu daøi caàn taäp trung vaøo phaùt trieån moät soá ngaønh then choát nhö
loïc xaêng, daàu, phoâi theùp ñeå cung caáp cho thò tröôøng trong nöôùc, khoâng lyù gì
chuùng ta cöù maõi xuaát khaåu daàu thoâ roài ñi nhaäp xaêng veà. Tieán tôùi moät böôùc
nöõa laø laøm sao ñeå khoâng leä thuoäc vaøo nhöõng nguoàn nguyeân lieäu nhö xaêng,
theùp… nhö vaäy ña daïng hoaù nguoàn nhieân lieäu, naêng löôïng thay theá ví duï söû
duïng polime trong cheá taïo nhaø cöûa, söû duïng naêng löôïng maët trôøi… Hieån
nhieân ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy phaûi maát moät thôøi gian khaù daøi coù khi laø 10
hay 15 naêm… Tuy nhieân ngay töø baây giôø phaûi ñaët ra caàu thì môùi thaáy lôïi ích
thieát thöïc cuûa noù ñeå coù ñònh höôùng nghieân cöùu. Ñaây cuõng laø xu höôùng phaùt
trieån beàn vöõng cuûa caùc quoác gia trong nhöõng theá kyû tôùi : Haïn cheá taêng
tröôûng chæ döïa vaøo taøi nguyeân thieân nhieân, tieán tôùi söû duïng caùc nguoàn naêng
löôïng coù theå taùi taïo, thay theá.
Chính phuû haøng naêm neân daønh ra moät khoaûn chi duøng cho coâng taùc
phoå bieán moät soá kieán thöùc taøi chính tieàn teä cô baûn cho ngöôøi daân thoâng qua
caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, caùc tôø rôi. Vaán ñeà laø phaûi choïn laáy
kieán thöùc caàn ñeå phoå bieán, hình thöùc phoå bieán, caùch thöùc dieãn ñaït sao cho
ngöôøi daân bình thöôøng coù theå tieáp thu, taïo ñöôïc söï quan taâm chuù yù nôi
ngöôøi daân. Laøm ñöôïc nhö theá thì coù theå hy voïng ngöôøi daân seõ ngaøy caøng
uûng hoä caùc chính saùch kinh teá ñuùng ñaén cuûa Nhaø nöôùc, seõ khoâng coøn tình
traïng taêng giaù khi Nhaø nöôùc taêng löông, khoâng coøn tình traïng moãi nhaø laø
moät caùi kho chöùa haøng, khoâng coøn tình traïng gaêm giöõ ñoâ la…
Nhö vaäy, caàn ñaët muïc tieâu oån ñònh giaù caû leân haøng ñaàu, caùc nhaø
kinh ñieån theo tröôøng phaùi Keynes ñaõ cho raèng toác ñoä taêng giaù töø töø, ban
ñaàu khoâng quaù 2 – 3%/ naêm vaø sau ñoù, coù theå taêng toái ña ñeán traàn 5 –
10%/ naêm thì ñöôïc xem laø hieän töôïng taát yeáu trong quaù trình phaùt trieån
bình thöôøng cuûa kinh teá thò tröôøng, vaø trong nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh,
möùc laïm phaùt nhö vaäy coù vai troø thuùc ñaåy saûn xuaát, nhöng khi laïm phaùt
vöôït ngöôõng cöûa 10% thì keát quûa seõ ngöôïc laïi. Vaán ñeà laø Chính phuû phaûi
coù moät heä thoáng giaûi phaùp toát ñeå thi haønh.
3.3.2/ Ngaân haøng Nhaø nöôùc trong vieäc kieåm soaùt laïm phaùt
67
3.3.2.1 Ñieàu haønh chính saùch tieàn teä
Töø naêm 1998 ñeán nay haàu nhö caùc tyû leä laïm phaùt ñeàu naèm döôùi
möùc cho pheùp cuûa Quoác hoäi. Sau hôn 5 naêm CSTT cuûa Vieät Nam khoâng
nhöõng ñaõ thaønh coâng trong vieäc khaéc phuïc haäu quûa treã cuûa cuoäc khuûng
hoaûng taøi chính tieàn teä khu vöïc, maø coøn coù taùc duïng trong vieäc nôùi loûng
tieàn teä, choáng laïi xu theá giaûm phaùt, thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, kích thích
xuaát khaåu, ñem laïi hieäu quûa raát ñaùng töï haøo veà moät neàn kinh teá ñang phaùt
trieån vaø môû roäng caùnh cöûa vaøo tieán trình hoäi nhaäp quoác teá.
Töø naêm 2004 cho ñeán nay laïm phaùt khoâng baét nguoàn töø phía chính
saùch tieàn teä (CSTT) vì noù coù nhieàu nguyeân nhaân khaùch quan – Do möùc giaù
caû haøng hoaù theá giôùi ñang coù coù xu höôùng nhích leân moät maët baèng môùi, do
caùc nguyeân nhaân khaùch quan veà dòch beänh, thieân tai hoaëc muøa vuï trong
nöôùc lieân tuïc xaûy ra, moät loaït caùc nhaân toá tieàn teä coøn naèm ngoaøi hoaëc
khoâng hoaøn toaøn naèm trong cô cheá kieåm soaùt cuûa Ngaân haøng nhaø nöôùc(
NHNN) nhö: hoaït ñoäng cuûa Kho Baïc Nhaø Nöôùc, hoaït ñoäng gioáng nhö ngaân
haøng cuûa caùc Quyõ ñaàu tö cuûa nhaø nöôùc, quaûn lyù ngoaïi hoái quoác gia vaø tình
traïng Dola hoaù…maø leõ ra NHNN phaûi khoáng cheá vaø quaûn lyù noù. Tuy nhieân,
caùc nhaø kinh teá ñaõ keát luaän raèng nguyeân nhaân chuû yeáu cuûa baát kyø cuoäc laïm
phaùt cao vaø dai daúng naøo ñeàu coù nguoàn goác töø phía CSTT. Do vaäy, NHNN
khoâng theå ñôïi ñeán heát naêm roài môùi xem dieãn bieán tình hình laïm phaùt coù taùi
dieãn hay khoâng khi ñoù môùi coù bieän phaùp choáng laïm phaùt, vì caùc bieän phaùp
ñöa ra bao giôø cuõng coù ñoä treã nhaát ñònh. Vì vaäy, trong ñieàu haønh CSTT,
NHNN phaûi coù nhöõng ñieàu chænh cho phuø hôïp:
- Döï tröõ baét buoäc
Tröôùc heát, NHNN coù theå gia taêng hay nôùi loûng tyû leä döï tröõ baét buoäc
theo saùt tình hình laïm phaùt treân thò tröôøng vaø nhöõng döï baùo tình hình laïm
phaùt trong töông lai – Nghiaõ laø NHNN söû duïng coâng cuï CSTT ñeå duy trì vaø
ñaûm baûo moät möùc laïm phaùt muïc tieâu giao ñoäng xung quanh moät chöõ soá
CPI ñöôïc Quoác Hoäi xaùc ñònh laø 2 hoaëc 3%/naêm vaø nhoû hôn toác ñoä taêng
tröôûng GDP trong naêm. Töø ñoù haïn cheá hay gia taêng khaû naêng taïo tieàn cuûa
caùc TCTD, caûi tieán quaûn lyù DTBB theo höôùng taêng tyû leä vaø chæ traû laõi phaàn
DTBB trong nghiaõ vuï. Song DTBB ñöôïc xem nhö laø moät khoaûn thueá maø
NHNN ñaùnh vaøo caùc TCTD. Do vaäy, khi NHNN taêng tyû leä DTBB, caùc
68
TCTD phaûi ñoái maët vôùi chi phí cao hôn con soá voán huy ñoäng ñöôïc, ñeå giaûm
bôùt khoù khaên cho caùc TCTD, NHNN caàn tieáp tuïc duy trì vieäc traû laõi cho
loaïi tieàn göûi naøy.
Tuy nhieân, xeùt veà laâu daøi, neáu NHNN cöù ñieàu chænh thöôøng xuyeân
tyû leä DTBB theo tình hình laïm phaùt seõ khieán cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa
caùc TCTD khoâng oån ñònh, laøm cho vieäc quaûn lyù khaû naêng thanh khoaûn cuûa
ngaân haøng gaëp khoù khaên hôn. Hôn nöõa, vieäc thay ñoåi tyû leä DTBB raát khoù
ñieàu chænh nhöõng thay ñoåi nhoû trong cung öùng tieàn teä, ngoaøi ra chæ caàn moät
thay ñoåi nhoû trong tyû leä döï tröõ baét buoäc cuõng seõ daãn ñeán nhöõng thay ñoåi raát
lôùn trong löôïng tieàn cung öùng thoâng qua heä soá taïo tieàn neân neáu coù sai soùt
trong caùc quyeát ñònh lieân quan ñeán söï thay ñoåi tyû leä DTBB thì aûnh höôûng
cuûa noù seõ raát lôùn.
- Söû duïng coâng cuï thò tröôøng môû
NHNN caàn chuyeån höôùng sang söû duïng coâng cuï thò tröôøng môû ñeå
ñieàu haønh CSTT, hieäu quaû CSTT phuï thuoäc vaøo khaû naêng ñieàu tieát linh
hoaït vaø chuû ñoäng khoái löôïng tieàn cung öùng trong nhöõng tröôøng hôïp caàn
thieát vaø ñieàu quan troïng laø söï ñieàu tieát naøy phaûi taïo ñöôïc söï phaûn öùng cuûa
thò tröôøng, trong caùc coâng cuï ñieàu tieát tröïc tieáp vaø giaùn tieáp thì nghieäp vuï
thò tröôøng môû ñöôïc coi laø coâng cuï ñieàu tieát coù hieäu quaû nhaát.
Trong ñieàu kieän Vieät Nam hieän nay, khi maø nghieäp vuï thò tröôøng
môû vaãn ñang trong quaù trình thöû nghieäm, NHNN caàn keát hôïp haøi hoøa giöõa
hai coâng cuï DTBB vaø thò tröôøng môû. Tieán tôùi NHNN caàn phaûi taäp trung
hoaøn thieän vaø phaùt trieån nghieäp vuï thò tröôøng môû baèng caùch hoaøn thieän
haønh lang phaùp lyù, phaùt trieån caùc coâng cuï treân thò tröôøng môû, phaùt trieån
nghieäp vuï thò tröôøng môû ra toaøn heä thoáng ngaân haøng, traùnh cho thò tröôøng
môû chæ laø saân chôi cuûa caùc NHTM quoác doanh nhö laâu nay…
- Veà laõi suaát
NHNN caàn ñieàu haønh laõi suaát (danh nghóa) sao cho lôïi nhuaän coù
ñöôïc töø vieäc göûi tieàn vaøo ngaân haøng phaûi lôùn hôn möùc ñoä maát giaù cuûa ñoàng
tieàn töùc laø laïm phaùt. Chæ coù vaäy, môùi thu huùt ñöôïc löôïng tieàn nhaøn roãi vaøo
ngaân haøng, cung treân thò tröôøng giaûm xuoáng, ñoàng tieàn coù giaù hôn, laøm
giaûm aùp löïc laïm phaùt. Coù theå quan saùt thaáy, chính saùch laõi suaát thöïc döông
coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán laïm phaùt, chuùng ta cuõng töøng aùp duïng chính saùch
69
naøy vaø ñaõ mang laïi thaønh coâng nhaát ñònh trong vieäc caét côn soát laïm phaùt,
laõi suaát thöïc döông taêng thì laïm phaùt giaûm vaø ngöôïc laïi laõi suaát thöïc döông
giaûm thì laïm phaùt taêng. Tuy nhieân, laõi suaát huy ñoäng taêng cao ñeán moät luùc
naøo ñoù seõ khieán cho laõi suaát cho vay taêng cao. Nhö vaäy, tröôùc heát noù seõ
kieàm haõm toác ñoä phaùt trieån kinh teá, nhöng neáu laõi suaát thöïc döông quaù cao
seõ tieàm taøng nguy cô phaù saûn caùc TCTD, do vaäy laõi suaát thöïc döông chæ
neân duy trì baèng 10 – 15% tyû leä laïm phaùt.
Hieän taïi, ñeå thöïc thi chính saùch laõi suaát thöïc döông, ñoøi hoûi caùc
NHTM phaûi taêng laõi suaát tieàn göûi tieát kieäm trong ñieàu kieän taêng laõi suaát
cho vay coøn khoù khaên thì taêng laõi suaát tieàn göûi coù theå daãn ñeán tình traïng
kinh doanh khoâng hieäu quaû, nhöng ñieàu ñaùng lo ngaïi hôn laø chính caùc ngaân
haøng ñang söû duïng laõi suaát nhö moät vuõ khí lôïi haïi trong” cuoäc chieán” giaønh
giaät thò phaàn khieán thò tröôøng”noùng” leân vaø doanh nghieäp…cuõng ga95p
nhieàu khoù khaên.( baûng 3.2)
Baûng 3.2: Laõi suaát ngaân haøng naøo cao nhaát
Khoâng kyø haïn Ngaân haøng Ñoâng AÙ, Phöông Nam(0,3%/thaùng)
3 thaùng Eximbank, ACB, Ñoâng Nam AÙ, VP Ban(0,71%/thaùng)
6 thaùng Ñoâng Nam AÙ(0,74%/thaùng)
9 thaùng Ñoâng Nam AÙ(0,76%/thaùng)
12 thaùng Ñoâng Nam AÙ(0,78%/thaùng)
24 thaùng Techcombank, Ñoâng AÙ(0,81%/thaùng)
36 thaùng Ñoâng AÙ(0,83%/thaùng)
Nguoàn: Baùo Lao ñoäng, 12/7/2006
Do vaäy, thôøi gian qua ñeå traùnh tình traïng chaïy ñua taêng laõi suaát(
ñieån hình laø 6 thaùng ñaàu naêm 2006 moät soá caùc NHTM ñaõ ñöa ra caùc
chöông trình göûi tieàn truùng thöôûng, taëng quaø … ñieàu naøy veà laâu daøi laø
khoâng neân bôûi vì vôùi hình thöùc huy ñoäng naøy khaùch haøng khoâng ñöôïc ruùt
voán tröôùc haïn. Do vaäy, khi coù nhu caàu ñaàu tö thì khoâng coù voán ñeå ñaàu tö,
coù theå aûnh höôûng ñeán taêng tröôûng kinh teá sau naøy, phaûi traùnh laøm sao vöøa
môùi choáng laïm phaùt xong ñaõ rôi vaøo giaûm phaùt laïi phaûi lo tìm bieän phaùp
kích caàu. Do vaäy, NHNN caàn khuyeán caùo caùc NHTM khoâng neân ñöa ra caùc
chöông trình nhö treân. Tröôùc maét caùc NHTM caàn phaùt trieån nhieàu dòch vuï
tieàn göûi môùi nhö : aùp duïng laõi suaát tieát kieäm thay ñoåi theo thò tröôøng, ñöa
ra laõi suaát bieán ñoåi cho caùc khoaûn tieàn göûi coù kyø haïn ñoàng thôøi môû roäng
70
caùc coâng cuï huy ñoäng voán nhö phaùt haønh kyø phieáu, traùi phieáu, chöùng chæ
tieàn göûi vaø caùc giaáy tôø coù giaù khaùc.
NHNN caàn söû duïng haønh lang laõi suaát chieát khaáu vaø laõi suaát taùi caáp
voán ñeå ñieàu haønh laõi suaát thò tröôøng tieàn teä thay vì ñaët ra laõi suaát cô baûn ñeå
caùc TCTD laøm cô sôû aán ñònh laõi suaát kinh doanh. Nhö vaäy, NHNN khoâng
phaûi coâng boá laõi suaát cô baûn nöõa maø chæ coâng boá laõi suaát taùi caáp voán, laõi
suaát chieát khaáu vaø laõi suaát treân thò tröôøng môû. Tröôùc maét, trong naêm nay vaø
nhöõng naêm tôùi, NHNN caàn ñieàu haønh laõi suaát cô baûn theo saùt tín hieäu thò
tröôøng bôûi vì chính thoâng qua tín hieäu cuûa thò tröôøng tieàn teä (thoâng qua laõi
suaát) maø NHNN bôm hoaëc ruùt tieàn trong löu thoâng töø ñoù seõ aûnh höôûng ñeán
laïm phaùt. Tuy nhieân, NHNN cuõng caàn phaûi haïn cheá cöûa soå chieát khaáu moät
caùch thaän troïng vì neáu khoâng caùc NHTM seõ daãn ñeán vôùi cöûa soå chieát khaáu
maø khoâng coù nhu caàu tham gia mua baùn giaáy tôø coù giaù treân thò tröôøng môû.
Quay trôû laïi vaán ñeà thöïc thi CSTT, coù laøm bieän phaùp gì ñi chaêng
nöõa thì hieäu quaû laø toái quan troïng. Maø ñeå hieäu quaû thì tính ñoäc laäp cuûa
CSTT phaûi ñöôïc ñaûm baûo tröôùc tieân. Trong vaán ñeà ñaûm baûo tính ñoäc laäp
cuûa CSTT coù nhöõng vieäc caàn phaûi laøm tröôùc maét cuõng nhö daøi haïn vaø phaûi
laøm qua töøng ngaøy, töøng thaùng, töøng naêm chöù khoâng phaûi laø töøng giai ñoaïn
nöõa.
3.3.2.2 Nhöõng vaán ñeà caàn phaûi coù söï phoái keát hôïp ñoàng boä
- Vaán ñeà thöù nhaát laø kieåm soaùt, ngaên chaën tình traïng ñoâ la hoùa ôû
möùc ñoä cao bôûi vì moät neàn kinh teá bò ñoâ la hoùa cao thì vieäc hoaïch ñònh caùc
chính saùch kinh teá vó moâ trong ñoù coù CSTT bò giaûm hieäu quaû do tình traïng
ñoâ la hoùa gaây khoù khaên trong vieäc döï ñoaùn dieãn bieán toång phöông tieän
thanh toaùn, ñoàng noäi teä bò nhaïy caûm hôn ñoái vôùi caùc thay ñoåi töø beân ngoaøi,
vieäc hoaïch ñònh vaø thöïc thi chính saùch maát hieäu quaû … luaän vaên khoâng ñi
saâu vaøo phaân tích nhöõng haäu quaû cuûa tình traïng ñoâ la hoùa luoân tieàm aån
nguy cô laïm phaùt, khuûng hoaûng taøi chính, ñaëc bieät laø khi coù bieán ñoäng lôùn
xaûy ra. Laøm sao “ Treân ñaát nöôùc Vieät Nam phaûi thanh toaùn baèng tieàn Vieät
Nam”( Nghò quyeát IV cuûa Ban Chaáp Haønh Trung Öông Ñaûng khoaù VIII) laø
moät vaán ñeà caàn phaûi giaûi quyeát khi tình traïng ñoâla hoùa ôû Vieät Nam dao
ñoäng ôû möùc khaù cao ( tyû leä tieàn göûi baèng USD treân toång löôïng tieàn göûi vaøo
caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam luoân giao ñoäng xung quanh 30%)
71
Giaûi quyeát nhö theá naøo laø moät höôùng nghieân cöùu khaùc. Song, duø coù
bieän phaùp gì ñi chaêng nöõa thì vieäc naâng cao giaù trò ñoàng noäi teä laø ñieàu caàn
thieát, moät khi ñoàng Vieät Nam coù giaù trò, taïo ñöôïc nieàm tin nôi coâng chuùng
coäng vôùi “tinh thaàn Vieät” thì tình traïng ñoâ la hoùa seõ ñöôïc töï ñoäng ngaên
chaën, nguy cô laïm phaùt do ñoâ la hoaù seõ trieät tieâu, vieäc hoaïch ñònh vaø thöïc
thi CSTT coù hieäu quaû hôn vaø coù nghóa laø laïm phaùt seõ ñöôïc kieåm soaùt toát
hôn.
- Trong thôøi gian tôùi caùc NHTM caàn keát hôïp vôùi Boä taøi chính, Kho
Baïc nhaø nöôùc ñeå khuyeán khích vaø taïo ñieàu kieän hôn nöõa cho vieäc phaùt
trieån vaø môû taøi khoaûn caù nhaân, söû duïng theû ATM thuaän lôïi hôn nöõa… nhaèm
thu huùt nhieàu tieàn vaøo heä thoáng ngaân haøng.
- NHNN caàn sôùm thöïc hieän caùc bieän phaùp caàn thieát thuùc ñaåy söï
phaùt trieån cuûa thò tröôøng tieàn teä nhö hoaøn thieän cô sôû phaùp lyù, taêng cöôøng
vieäc giôùi thieäu caùc coâng cuï thò tröôøng tieàn teä, ñaûm baûo thò tröôøng tieàn teä
ñoùng vai troø tieáp nhaän, chuyeån taûi taùc ñoäng hieäu öùng cuûa caùc quyeát ñònh
ñieàu tieát tieàn teä cuûa nhaø nöôùc ñeán cung caàu voán cuûa neàn kinh teá.
- Trong vaán ñeà ñieàu haønh CSTT, thì Chính phuû caàn sôùm cho pheùp
NHNN coù nhöõng quyeàn haïn roäng hôn trong vieäc hoaïch ñònh vaø thöïc thi
CSTT, ñoàng thôøi taïo ñieàu kieän phoái hôïp giöõa Boä Taøi chính vaø NHNN
trong vieäc ñieàu haønh CSTT, chaúng haïn vaán ñeà quaûn lyù nguoàn ngoaïi teä thu
töø baùn daàu thoâ, hieän nay vieäc bình oån tyû giaù, NHNN phaûi troâng chôø raát
nhieàu töø vieäc coù mua ñöôïc ngoaïi teä töø Boä Taøi chính hay khoâng. Xaây döïng
cô cheá phoái hôïp cung caáp thoâng tin giöõa caùc Boä, ngaønh vaø NHNN ñeå ñaûm
baûo NHNN coù theå döï baùo ñöôïc voán khaû duïng vaø kieåm soaùt toaøn boä löôïng
tieàn cung öùng trong neàn kinh teá.
- Coù theå noùi ruûi ro luoân thöôøng tröïc trong ñôøi soáng, vieäc giaù caû taêng
cao trong thôøi gian qua ñaõ ít nhieàu gaây ra ruûi ro cho caùc doang nghieäp, vì
vaäy caàn coù caùc nhaø baûo hieåm ñeå baûo hieåm cho caùc ruûi ro trong kinh teá,
tröôùc tieân phaûi keå ñeán caùc NHTM . Caùc NHTM phaûi laø ngöôøi cung caáp caùc
coâng cuï taøi chính phaùi sinh ñeå caùc doang nghieäp söû duïng phoøng choáng caùc
ruûi ro thay ñoåi veà giaù caû, nhöõng coâng cuï nhö hôïp ñoàng kyø haïn, hoaùn ñoåi,
hôïp ñoàng giao sau, quyeàn choïn … Ñaõ ra ñôøi töø laâu nhöng Vieät Nam vaãn coøn
trong gia ñoaïn khai sinh. Ñeå ñöa caùc saûn phaåm naøy vaøo thöïc tieãn caàn coù söï
72
tham gia caû ba phía laø NHNN, caùc NHTM, vaø caùc doanh nghieäp. Caùc
NHTM ôû goùc ñoä ngöôøi saûn xuaát seõ phaûi thieát keá saûn phaåm, taïo nhaän thöùc
veà saûn phaåm cho caùc doanh nghieäp(ngöôøi tieâu duøng ) NHNN ñöùng ôû vai troø
nhaø hoaïch ñònh chính saùch uûng hoä vaø môû ñöôøng cho söï hình thaønh thò
tröôøng baèng caùch ban haønh caùc vaên baûn cho pheùp vaø höôùng daãn caùc
NHTM thöïc hieän caùc dao dòch treân caùc saûn phaåm phaùi sinh.
Tuy nhieân, moät trong nhöõng vaán ñeà quan troïng coát loõi ñeå cho thò
tröôøng caùc saûn phaåm phaùi sinh hình thaønh vaø ñi vaøo hoaït ñoäng, phaùt trieån
ñoù laø tính hieäu quaû cuûa thò tröôøng. Ñeå cho thò tröôøng coù hieäu quaû coù nhieàu
vieäc caàn laøm trong ñoù vaán ñeà töï do hoaù thò tröôøng taøi chính laø heát söùc quan
troïng. Neáu caùc NHTM ñöa ra nghieäp vuï quyeàn choïn(options) giöõa VND vaø
USD coù leõ khoâng maáy doanh nghieäp quan taâm bôûi vì cho duø tyû giaù VND/
USD thôøi gian gaàn ñaây ñaõ coù söï meàm deûo hôn tröôùc nhöng nhìn chung vaãn
chöa linh hoaït, ruûi ro tyû giaù xaûy ra laø khoâng cao, neáu coù xaûy ra möùc ñoä
thieät haïi vaãn khoâng lôùn neân chöa theå laøm baän loøng caùc doanh nghieäp. Do
vaäy, cuøng vôùi tieán trình töï do hoaù laõi suaát, NHNN caàn phaûi sôùm coù loä trình
tieán tôùi töï do hoaù tyû giaù(thaû noãi tyû giaù) vaø caûi tieán caùch quaûn lyù ngoaïi teä.
- Xaây döïng NHTÖ ñuû maïnh, coù khaû naêng hoaïch ñònh chính saùch
coâng cuï toát, ñuû söùc ñieàu tieát thò tröôøng tieàn teä vaø thò tröôøng hoái ñoaùi ñaït
ñöôïc muïc tieâu mong muoán, giöõ vöõng oån ñònh tieàn teä vôùi möùc laïm phaùt
thaáp.
- Phaùt trieån heä thoáng ngaân haøng vöõng chaéc, ñaûm baûo khaû naêng öùng
phoù vôùi moïi bieán ñoäng thò tröôøng trong ñoù coù laïm phaùt ñeå oån ñònh kinh teá,
chính trò, xaõ hoäi.
Chính phuû, NHNN kieån soaùt laïm phaùt baèng vieäc coâng khai caùc
thoâng tin coù lieân quan ñeán laïm phaùt, ñöøng vì laïm phaùt leân cao vöôït quaù
möùc keá hoaïch ñeà ra maø che daáu, phaûi coâng boá vaø höôùng ñeán cô cheá laïm
phaùt muïc tieâu.
- Vaán ñeà coâng khai, minh baïch thoâng tin laø moät trong nhöõng yeáu
ñieåm cuûa chuùng ta hieän nay, phaûi thay ñoåi tö duy, caàn coâng khai ñeå moïi
thöù duø coù keát quaû xaáu cuõng trôû thaønh caùi ñeå döï tính ñöôïc, maø döï tính ñöôïc
thì seõ traùnh ñöôïc nhöõng haäu quûa xaáu.
73
Ñoái vôùi NHTÖ cuûa caùc quoác gia treân theá giôùi, 6 muïc tieâu caên baûn
thöôøng ñöôïc nhaéc tôùi khi noùi veà muïc tieâu cuûa CSTT. Laø : Tyû leä vieäc laøm
cao, taêng tröôûng kinh teá, oån ñònh giaù caû, oån ñònh laõi suaát, oån ñònh caùc thò
tröôøng taøi chính, oån ñònh treân thò tröôøng ngoaïi hoái. Khoaûng 2 thaäp kyû gaàn
ñaây, caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch ñaõ trôû neân yù thöùc hôn veà nhöõng thieät
haïi kinh teá – xaõ hoäi do laïm phaùt gaây ra. Hoï ñaõ quan taâm nhieàu hôn veà vaán
ñeà oån ñònh giaù caû nhö laø moät trong caùc muïc tieâu cuûa chính saùch kinh teá.
ÔÛ Vieät Nam, “ Chính saùch tieàn teä quoác gia laø moät boä phaän cuûa
chính saùch kinh teá – taøi chính cuûa Nhaø nöôùc nhaèm oån ñònh giaù trò ñoàng
tieàn, kieàm cheá laïm phaùt, goùp phaàn thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi,
ñaûm baûo quoác phoøng an ninh vaø naâng cao ñôøi soáng cuûa nhaân daân”1. Nhö
vaäy, NHNN Vieät Nam caàn xaùc ñònh muïc tieâu laâu daøi cuûa mình laø kieåm
soaùt laïm phaùt töø ñoù oån ñònh vaø thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån.
3.3.3/ Doanh nghieäp cuõng phaûi töï kieåm laïm phaùt
Kieåm soaùt laïm phaùt khoâng chæ laø nhieäm vuï cuûa caùc nhaø hoaïch ñònh,
ñieàu haønh chính saùch nöõa, noù ñaõ trôû thaønh ñieàu thöôøng tröïc trong saûn xuaát,
kinh doanh vaø cuoäc soáng haøng ngaøy. Laïm phaùt khoâng bao giôø tan bieán ñi,
noù chôø cô hoäi ñeå xuaát hieän. Vì vaäy, caùc doanh nghieäp vaø baûn thaân moãi
ngöôøi daân cuõng phaûi coù yù thöùc veà laïm phaùt, cuøng vôùi Chính phuû, NHNN ñeå
caùc bieän phaùp kieåm soaùt laïm phaùt coù hieäu quaû hôn.
3.3.3.1/ doanh nghieäp tieát kieäm, (caét giaûm) chi phí :
Trong tình hình laïm phaùt xaûy ra coù phaàn do chi phí ñaåy, ñeå choáng
laïi löïc ñaåy cuûa chi phí, löïc taùc duïng ngöôïc trôû laïi laø giaûm chi phí. Caùc
doanh nghieäp caàn raø soaùt laïi caùc khaâu, caùc boä phaän, trieät ñeå caét giaûm chi
phí. Vieäc caét giaûm chi phí khoâng chæ ñaët ra trong tình hình laïm phaùt taêng
cao maø laø moät trong nhöõng bieän phaùp laâu daøi, aûnh höôûng ñeán naêng löïc
caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp trong thôøi buoåi hoäi nhaäp.
Ñeå caét giaûm chi phí, bieän phaùp cô baûn laâu daøi laø caùc doanh nghieäp
1 ñieàu 2 Luaät Ngaân Haøng Nhaø Nöôùc Vieät Nam
74
phaûi öùng duïng coâng ngheä hieän ñaïi, qua ñoù vöøa laøm giaûm chi phí saûn xuaát
vöøa laøm taêng naêng suaát lao ñoäng. Coâng ngheä hieän ñaïi khoâng chæ laø vieäc söû
duïng caùc thieát bò, maùy moùc tieân tieán vaøo saûn xuaát maø caùc doanh nghieäp
coøn phaûi nghieân cöùu söû duïng caùc moâ hình quaûn trò thích hôïp. Trong quaù
trình vaän haønh, caàn phaûi quan taâm ñeán vieäc thöôøng xuyeân caûi tieán quy
trình saûn xuaát cho phuø hôïp vôùi ñieàu kieän môùi phaùt sinh.
Moät trong nhöõng bieän phaùp ñöôïc nhaéc ñeán thöôøng tröïc trong tình
hình giaù caû taêng cao laø caét giaûm chi phí, song caét giaûm chi phí cuõng coù giôùi
haïn cuûa noù, vaán ñeà laø doanh nghieäp phaûi coù bieän phaùp phoøng ngöøa ruûi ro
taêng giaûm baát thöôøng cuûa giaù caû. Nhöõng naêm tröôùc ñaây, möùc ñoä hoäi nhaäp
cuûa neàn kinh teá Vieät Nam chöa saâu laém, Vieät Nam vaãn coøn ôû saân chôi khu
vöïc vaø moät soá caùc nöôùc baïn haøng truyeàn thoáng, môùi chæ coù hoäi nhaäp baáy
nhieâu thoâi, neàn kinh teá Vieät Nam ñaõ ít nhieàu bò aûnh höôûng bôûi nhöõng bieán
ñoäng kinh teá trong khu vöïc vaø treân theá giôùi. Ñaëc bieät laø töø naêm 2001 trôû laïi
ñaây, con thuyeàn Vieät Nam laàn ñaàu tieân ñi ra khôi xa chöù khoâng coøn ôû
quanh bôø nöõa. Roài ñaây caùc doanh nghieäp seõ phaûi tröïc dieän vôùi söï thay ñoåi
giaù caû cuûa taát caû caùc maët haøng chöù khoâng chæ rieâng gì giaù xaêng daàu, ñoâla,
vaøng, saét theùp, phaân boùn … söï thay ñoåi giaù caû gioáng nhö moät ñieän taâm ñoà
leân xuoáng haøng ngaøy. Ñeán moät luùc naøo ñoù coù leõ khoâng xa laém, Nhaø nöôùc
seõ khoâng coøn giöõ giaù naêng löôïng nöõa, chi phí ñaàu vaøo taêng cao thì laøm sao
? … Vaø coøn raát raát nhieàu thay ñoåi khaùc nöõa khi chuùng ta böôùc ra “Ñaïi
döông”
3.3.3.2/ Xaây döïng vaø hoaïch ñònh chieán löôïc phaùt trieån laâu daøi:
Hieän nay, vaán ñeà xaây döïng keá hoaïch vaø hoaïch ñònh chieán löôïc
ñang laø moät ñieåm yeáu cuûa caùc doanh nghieäp Vieät Nam, caùc doanh nghieäp
vaãn chöa chuù troïng tôùi vieäc hoaïch ñònh moät chieán löôïc vaø chính saùch kinh
doanh trong xu theá môû cöûa hoäi nhaäp, caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét, kieåu
laøm truyeàn thoáng vaãn laø “ noùng ñaâu phuûi ñoù”. Vì vaäy, caùc doanh nghieäp
caàn xaây döïng cho mình chieán löôïc kinh doanh hôïp lyù: nhö ña daïng hoaù
ngaønh ngheà kinh doanh ñeå oån ñònh neàn taøi chính, giaûm thieåu ruûi ro, söû
duïng quyeàn choïn tieàn teä(OPTION) ñeå phoøng ngöøa ruûi ro tyû giaù… trong ñieàu
kieän hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Coù chieán löôïc kinh doanh ñuùng ñaén laø doanh
nghieäp ñaõ thaønh coâng moät nöõa trong quaù trình hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh
75
doanh cuûa mình. Vieäc hoaïch ñònh giuùp caùc doanh nghieäp coù theå tieân lieäu
tröôùc nhöõng ruûi ro coù khaû naêng xaûy ra vaø döï phoøng ñeå ñoái phoù vôùi ruûi ro
gaây ra. Ví duï, hieän nay giaù xaêng daàu taêng, giaù nguyeân lieäu ñaàu vaøo taêng
thì doanh nghieäp caàn tính tröôùc khaû naêng chòu ñöïng cuûa mình laø bao nhieâu,
tröôøng hôïp vöôït quaù khaû naêng chòu ñöïng thì doanh nghieäp coù theå chòu ñöïng
theâm trong bao laâu, cuoái cuøng phaûi taêng giaù ñaàu ra, khi ñoù aûnh höôûng ñeán
tieâu thuï nhö theá naøo … löôøng tröôùc ñöôïc nhöõng vaán ñeà treân laø ñaõ thaønh
coâng phaàn naøo trong thöông tröôøng.
3.3.3.3/ Doanh nghieäp caàn söû duïng caùc coâng cuï phoøng choáng ruûi ro:
Coù leõ hôn bao giôø heát, thò tröôøng baûo hieåm nhaân thoï vaø phi nhaân
thoï ôû Vieät Nam laïi soâi ñoäng nhö hieän nay. Song, thò tröôøng taøi chính vaãn
coøn traàm laéng vaø buoàn teû, coù nhieàu nguyeân nhaân, trong ñoù coù nguyeân nhaân
laø caùc doanh nghieäp Vieät Nam vaãn coøn chöa maën maø laém vôùi caùc saûn
phaåm naøy, caùc doanh nghieäp vaãn quen vôùi kieåu laøm aên truyeàn thoáng, ñaõ
ñeán luùc caùc doanh nghieäp phaûi töï baûo hieåm, phoøng choáng ruûi ro cho mình
baèng caùch söû duïng caùc coâng cuï taøi chính phaùt sinh. Caùc doanh nghieäp phaûi
chuû ñoäng tìm hieåu, coù theå ngay baây giôø chöa caàn duøng nhöng cuøng vôùi möùc
ñoä hoøa nhaäp, môû cöûa lónh vöïc dòch vuï taøi chính, doanh nghieäp naøo quay
löng, thôø ô vôùi caùc coâng cuï baûo hieåm, doanh nghieäp ñoù seõ bò lao ñao.
76
KẾT LUẬN
Keát luaän, qua 3 chöông, luaän vaên ñaõ toùm löôïc moät soá vaán ñeà lyù
luaän veà laïm phaùt vaø khaùi quaùt laïi dieãn bieán tình hình laïm phaùt ôû Vieät Nam
töø 1976 ñeán 2006, trong ñoù nhaán maïnh ñeán tình hình laïm phaùt nhöõng naêm
gaàn ñaây. Qua ñoù cho thaáy Chính phuû cuõng nhö NHNN vaãn chöa theå kieåm
soaùt laïm phaùt toát nhö mong muoán vaø ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp chöa
thöïc söï quan taâm laém ñeán laïm phaùt.
Laïm phaùt ôû Vieät Nam phuï thuoäc vaøo nhieàu nhaân toá, ñaëc bieät laø caùc
nhaân toá khaùch quan, nhaân toá töø caùc nguoàn beân ngoaøi. Khaû naêng öùng phoù
vôùi caùc thay ñoåi cuûa chuùng ta laø raát thuï ñoäng, chaäm chaïp, caùc giaûi phaùp
ñöa ra laø coù phaàn treã so vôùi tình hình vaø khoâng löôøng tröôùc heát ñöôïc nhöõng
taùc ñoäng cuûa giaûi phaùp, coù khi ñi ngöôïc laïi so vôùi mong muoán. Chæ soá giaù
tieâu duøng seõ laø bao nhieâu vaøo caùc naêm tôùi ? ñoù thaät söï laø aån soá cuûa neàn
kinh teá.
Cho duø chæ soá giaù tieâu duøng caùc naêm tôùi coù laø bao nhieâu ñi chaêng
nöõa, coù ñaït keá hoaïch hay thaáp hôn naêm tröôùc, thaäm chí cao hôn naêm tröôùc
thì vaán ñeà laïm phaùt luoân luoân laø vaán ñeà thöôøng tröïc trong caùc chính saùch
kinh teá bôûi vì oån ñònh laïm phaùt, oån ñònh giaù caû, oån ñònh tieàn teä quoác gia laø
ñieàu kieän tieân quyeát ñeå kinh teá phaùt trieån oån ñònh vaø beàn vöõng.
Treân cô sôû phaân tích tình hình laïm phaùt Vieät Nam, vaän duïng lyù
luaän veà laïm phaùt vaøo thöïc tieãn tình hình kinh teá – xaõ hoäi Vieät Nam, luaän
vaên böôùc ñaàu ñaõ ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp vôùi hy voïng goùp phaàn kieåm soaùt
laïm phaùt toát hôn ñeå oån ñònh kinh teá.
Vôùi yeâu caàn cuûa moät luaän vaên cao hoïc, vaø vôùi trình ñoä cuûa moät
hoïc vieân cao hoïc, ñaëc bieät laïm phaùt laø vaán ñeà heát söùc phöùc taïp, nhaïy caûm,
thöôøng xuyeân bieán ñoäng neân coù nhieàu vaán ñeà luaän vaên chöa ñi saâu vaøo
phaân tích, nhieàu vaán ñeà chöa theå ñeà caäp tôùi nhö moái lieân heä giöõa laïm phaùt
vaø tyû giaù, laõi suaát … cho ñeán söï taùc ñoäng qua laïi theo moät voøng troøn kheùp
kín giöõa caùc nhaân toá. Trong töông lai, hy voïng vôùi söï goùp yù vaø giuùp ñôõ cuûa
77
caùc thaày coâ, taùc giaû seõ coá gaéng ñi vaøo nghieân cöùu saâu hôn nöõa ñeå luaän vaên
khaéc phuïc ñöôïc nhöõng thieáu soùt vaø khoâng chæ döøng laïi ôû nhöõng vaán ñeà ñaõ
ñeà caäp maø coøn môû roäng ra nhieàu vaán ñeà khaùc.
Laâm Ñoàng, ngaøy 27 thaùng 5 naêm 2007
78
PHUÏ LUÏC 1
Toác ñoä taêng giaù tieâu duøng qua caùc thaùng trong naêm 2001(%)
Thaùng Chung Rieâng löông
thöïc thöïc
phaåm
Löông thöïc Thöïc phaåm
1 0,3 0,1 0,5 0,1
2 0,4 0,6 -1,1 1,3
3 -0,7 -1,2 -1,3 -1,6
4 -0,5 -0,7 -2,0 -0,3
5 -0,2 -0,3 -1,2 0,3
6 0 -0,1 -0,8 0,4
7 -0,2 -0,3 -0,6 -0,3
8 0 0,4 1,2 0,3
9 0,5 0,6 2,3 0
10 0 -0,1 0,4 -0,4
11 0,2 0,8 2,8 0
12 1,0 1,9 5,9 0,5
Bình quaân caû
naêm
0,8
Nguoàn: Toång cuïc thoáng keâ.
79
PHUÏ LUÏC 2
Toác ñoä taêng giaù tieâu duøng qua caùc thaùng trong naêm 2002(%)
Thaùng Chung Rieâng löông
thöïc thöïc
phaåm
Löông thöïc Thöïc phaåm
1 1,1 1,9 4,0 1,1
2 2,2 4,0 2,7 4,6
3 -0,8 -1,1 -1,1 -0,7
4 0 0 -1,8 0,8
5 0,3 0,7 -0,5 1,3
6 0,1 0,2 -2,5 1,4
7 -0,1 -0,4 -1,4 0,1
8 0,1 0 -0,1 0
9 0,2 0,3 0,6 0,1
10 0,3 -0,2 0,2 -0,4
11 0,3 0 1,1 -0,5
12 0,3 0,3 1,6 -0,2
Bình quaân caû
naêm
4,0
Nguoàn: Toång cuïc thoáng keâ.
80
PHUÏ LUÏC 3
Toác ñoä taêng giaù tieâu duøng qua caùc thaùng trong naêm 2003(%)
Thaùng Chung Rieâng löông
thöïc thöïc
phaåm
Löông thöïc Thöïc phaåm
1 0,9 1,3 1,6 1,3
2 2,2 3,4 1,2 4,4
3 -0,6 -1,9 -0,9 -2,4
4 0 -0,3 -0,6 -0,2
5 -0,1 -0,3 -0,9 -0,1
6 -0,3 -0,5 -1,6 -0,1
7 -0,3 -0,5 -1,2 0
8 -0,1 -0,2 0,1 -0,4
9 0,1 -0,1 0 -0,2
10 -0,2 0 0,5 -0,3
11 0,6 0,9 2,8 0,3
12 0,8 1,1 2,0 0,9
Bình quaân caû
naêm
3,0
Nguoàn: Toång cuïc thoáng keâ.
81
PHUÏ LUÏC 4
Toác ñoä taêng giaù tieâu duøng qua caùc thaùng trong naêm 2004(%)
Thaùng Chung Rieâng löông
thöïc thöïc
phaåm
Löông thöïc Thöïc phaåm
1 1,1 1,6 2,1 1,6
2 3,0 5,1 1,5 6,8
3 0,8 1,6 2,8 1,3
4 0,5 0,9 1,8 0,6
5 0,9 1,8 2,3 1,8
6 0,8 1,5 0,5 1,8
7 0,5 0,4 -0,3 0,7
8 0,6 0,7 0,8 0,8
9 0,3 0,4 0,4 0,4
10 0 -0,2 -0,2 -0,2
11 0,2 0 0,7 -0,3
12 0,6 0,7 1,1 0,7
Bình quaân caû
naêm
9,5
Nguoàn: Toång cuïc thoáng keâ.
82
PHUÏ LUÏC 5
Toác ñoä taêng giaù tieâu duøng qua caùc thaùng trong naêm 2005(%)
Thaùng Chung Rieâng löông
thöïc thöïc
phaåm
Löông thöïc Thöïc phaåm
1 1,1 1,7 1,4 1,9
2 2,5 4,1 2,5 4,3
3 0,1 0,2 1,0 0
4 0,6 0,5 - -
5 0,5 0,6 0,2 0,8
6 0,4 0,5 -0,5 0,9
7 0,4 0,5 -0,5 0,9
8 0,4 0,3 -0,5 0,9
9 0,8 0,4 4,8 4,7
10 0,4 0,5 -0,5 0,9
11 0,4 0,5 -0,5 0,9
12 0,8 0,4 0,8 4,7
Bình quaân caû
naêm
8,4
Nguoàn: Toång cuïc thoáng keâ.
83
PHUÏ LUÏC 6
TYÛ LEÄ LAÏM PHAÙT VAØ TAÊNG TRÖÔÛNG KINH TEÁ
VIEÄT NAM TÖØ 1986 ÑEÁN 2006
Naêm Laïm phaùt Taêng tröôûng kinh teá
1986 557% 2,84%
1987 389% 3,63%
1988 400% 6,01%
1989 35% 4,68%
1990 67,10% 5,09%
1991 67,40% 5,81%
1992 17,50% 8,70%
1993 5,20% 8,08%
1994 14,40% 8,83%
1995 12,70% 9,54%
1996 4,50% 9,34%
1997 3,60% 8,15%
1998 9,20% 5,76%
1999 0,10% 4,77%
2000 -0,60% 6,79%
2001 0,8% 6,84%
2002 4,00% 7,04%
Naêm Laïm phaùt Taêng tröông kinh teá
2003 3,00% 7,24%
2004 9,50% 7,67%
2005 8,4% 8,40%
2006 6,6% 8,20%
Nguoàn: Toång cuïc thoáng keâ
84
PHUÏ LUÏC 7
KEÁT QUAÛ PHAÂN TÍCH HOÀI QUY QUAN HEÄ GIÖÕA LAÏM PHAÙT VAØ
TAÊNG TRÖÔÛNG KINH TEÁ THEO PHÖÔNG PHAÙP BÌNH PHÖÔNG
NHOÛ NHAÁT
Dependent Variable: C
Method: Least Squares
Date: 03/14/07 Time: 10:38
Sample: 1992 2006
Included observations: 15
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
SER01 -0.013719 0.009082 -1.510524 0.1548
SER02 0.138804 0.009671 14.35330 0.0000
Mean dependent var 1.000000 S.D. dependent var 0.000000
S.E. of regression 0.160810 Akaike info criterion -0.693623
Sum squared resid 0.336177 Schwarz criterion -0.599217
Log likelihood 7.202176 Durbin-Watson stat 0.955910
Trong ñoù: SER01 – Tyû leä laïm phaùt; SER02 – Taêng tröôûng kinh teá.
85
PHUÏ LUÏC 8
KEÁT QUAÛ PHAÂN TÍCH HOÀI QUY QUAN HEÄ GIÖÕA LAÏM PHAÙT VAØ
TYÛ LEÄ THAÁT NGHIEÄP THEO PHÖÔNG PHAÙP
BÌNH PHÖÔNG NHOÛ NHAÁT
Dependent Variable: C
Method: Least Squares
Date: 03/14/07 Time: 10:38
Sample: 1999 2006
Included observations: 8
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
SER01 0.024063 0.005765 4.173818 0.0059
SER03 0.154027 0.005547 27.76948 0.0000
Mean dependent var 1.000000 S.D. dependent var 0.000000
S.E. of regression 0.068147 Akaike info criterion -2.321981
Sum squared resid 0.027864 Schwarz criterion -2.302120
Log likelihood 11.28792 Durbin-Watson stat 1.780421
Trong ñoù: SER01 – Tyû leä laïm phaùt; SER03 – Tyû leä thaát nghieäp.
86
PHUÏ LUÏC 9
KEÁT QUAÛ PHAÂN TÍCH HOÀI QUY QUAN HEÄ GIÖÕA LAÏM PHAÙT VAØ
TYÛ LEÄ SÖÛ DUÏNG THÔØI GIAN LAO ÑOÄNG ÔÛ NOÂNG THOÂN THEO
PHÖÔNG PHAÙP BÌNH PHÖÔNG NHOÛ NHAÁT
Dependent Variable: C
Method: Least Squares
Date: 03/28/07 Time: 15:40
Sample: 1999 2006
Included observations: 8
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
SER01 -0.010189 0.001926 -5.290233 0.0018
SER04 0.13510 0.000141 96.10993 0.0000
Mean dependent var 1.000000 S.D. dependent var 0.000000
S.E. of regression 0.019760 Akaike info criterion -4.797990
Sum squared resid 0.002343 Schwarz criterion -4.778130
Log likelihood 21.19196 Durbin-Watson stat 2.343240
Trong ñoù: SER01 – Tyû leä laïm phaùt; SER04 – Tyû leä söû duïng thôøi gian lao
ñoäng ôû noâng thoân.
87
PHUÏ LUÏC 10
NHÖÕNG ÑIAÏ CHÆ THAÁT THOAÙT, LAÕNG PHÍ
Trong ñaàu tö xaây döïng cô baûn.
Toång hoäi xaây döïng Vieät Nam baùo caùo vaø coâng boá naêm 2005 coù 43
coâng trình xaây döïng thaát thoaùt, laõng phí. Theo ñaùnh giaù cuûa caùc nhaø kinh teá
Vieät nam thì trong ñaàu tö xaây döïng cô baûn thaát thoaùt khoaûng treân döôùi 30%
toång nguoàn voán ñaàu tö, chöa keå caùc coâng trình keùm chaát löôïng vaø ñaàu tö
khoâng hieäu quûa. Theo TS. Phaïm Syõ Lieâm – phoù chuû tòch hoäi xaây döïng Vieät
Nam thì naêm 2006 thaát thoaùt khoaûng 15%.
Ñeà aùn 112( tin hoïc hoaù quaûn lyù nhaø nöôùc.
Nguoàn löïc cuûa Vieät Nam coù haïn, nhaø nöôùc laïi coù 18 chöông trình,
ñeà aùn, döï aùn coâng ngheä thoâng tin troïng ñieåm caáp quoác gia keùm hieäu quûa,
gaây laõng phí lôùn( maø ñeà aùn 112 chæ laø moät). Ñeán thaùng 9/2003 ñaõ laø 3.730
tyû ñoàng chi cho ñeà aùn 112. Ñeán nay ñaõ thaát baïi. Laøm cho caïn kieät ngaân
saùch nhaø nöôùc.
Laõng phí 200 tyû.
Laõng phí 200 tyû ñeå giaûi phoùng maët baèng(1.700 ha) trong döï aùn xaây
döïng khu coâng nghieäp xöû lyù raùc giöõa thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø tænh Long
An.
Khu vui chôi boû hoang.
Tænh Tieàn Giang hieän coù 11 khu vui chôi treû em ôû caáp xaõ vaø 8 khu do
huyeän quûan lyù. Kinh phí xaây döïng moät khu vui chôi caáp xaõ laø 100 trieäu
ñoàng, khu vui chôi caáp huyeän ñeán vaøi traêm trieäu ñoàng.
Caùc ñòa phöông göûi coâng vaên xin cho ñöôïc vôùi khaù nhieàu lyù do”
chính ñaùng”. Xeùt thaáy vieäc ñeà nghò cuûa ñòa phöông laø hôïp lyù, UÛy ban daân
soá gia ñình vaø treû em( UBDSGÑ&TE) ñaõ ñeà nghò UBND tænh caáp kinh phí
xaây döïng caùc khu vui chôi treû em. Coù ñieàu chæ hoaït ñoäng naêm ba ngaøy, coù
nôi hoaït ñoäng chöøng thaùng roài … cho nghæ luoân. Baø Nguyeãn Thò Nguyeät,
phoù chuû nhieäm UBDSGÑ&TE Tieàn Giang, buùc xuùc: “ khi xin ñaàu tö thì
88
caùc ñòa phöông xin baèng ñöôïc, nhöng ñaàu tö roài thì khoâng toå chöùc quaûn lyù,
vaän haønh, cöù boû ñoù khoâng hö sao ñöôïc. Roài ñòa phöông khoâng ñaàu tö theâm
caùc loaïi hình troø chôi neân treû em cuõng chaùn…”. Trong 11 khu vui caáp xaõ
hieän chæ coøn moät hai khu hoaït ñoäng caàm chöøng vaø… Cuõng saép cheát.
Maëc duø maáy tæ ñoàng ñaàu tö vaøo khu vui chôi treû em trôû thaønh… raùc
coâng nghieäp nhö vaäy, nhöng thôøi gian qua caùc ñòa phöông vaãn tieáp tuïc göûi
coâng vaên veà UBDSGÑ&TE Tieàn Giang xin ñaàu tö tieáp.
Treân 56 tæ ñoàng phôi naéng
Coâng trình thuyû lôïi 3-2 vôùi voán ñaàu tö 56,97 tæ ñoàng töø ngaân saùch
trung öông vaø ngaân saùch ñiaï phöông nhaèm phuïc vuï töôùi tieâu 2.000 ha ñaát
canh taùc chuû yeáu ôû xaõ An Cö, moät phaàn cuûa hai xaõ Vónh Trung, Vaên Giao (
huyeän Tònh Bieân, An Giang) ñöôïc ñöa vaøo hoaït ñoäng töø naêm 2000. Coâng
trình naøy nhaèm phuïc vuï saûn xuaát, goùp phaàn taêng heä soá söû duïng ñaát, naâmg
cao thu nhaäp cho vuøng coù 95% ñoàng baøo Khôme sinh soáng, nhöng muïc tieâu
naøy chöa thöïc hieän ñöôïc vì khoâng ñaûm baûo vieäc töôùi tieâu.
Laïi moät nhaø maùy “truøm meàn”
Sau gaàn hai naêm xaây döïng vôùi kinh phí gaàn 10 tæ ñoàng, Nhaø maùy
öôm tô töï ñoäng yeân Laïc (Vónh Phuùc) ñöôïc coi laø nhaø maùy öôm tô hieän ñaïi
nhaát mieàn Baéc, chính thöùc ñi vaøo hoaït ñoäng ngaøy 1-7-2003.
Nhaø maùy naèm giöõa vuøng troàng daâu noåi tieáng nhaát Vónh Phuùc vôùi saûn
löôïng keùn haèng naêm gaàn 1.000 taán. Theá nhöng neáu tính thôøi gian gian saûn
xuaát lieân tuïc thì töø ñaàu naêm tôùi nay nhaø maùy chæ hoaït ñoäng ñöôïc gaàn boán
thaùng, coøn thì “ truøm meàn” vì sao?
Oâng Nguyeãn Vaên Bình – phoù giaùm ñoác nhaø maùy – traû lôøi ngao ngaùn:
do chi phí haønh chính, quaûn lyù cuûa nhaø maùy quaù lôùn neân giaù thu mua keùn
khoâng caïnh tranh ñöôïc vôùi tö thöông, vì vaäy “ Töø ñaàu naêm tôùi nay, chuùng
toâi chæ thu mua vaø saûn xuaát ñöôïc 50 taán keùn. Trong khi ñoù, coâng suaát cuûa
nhaø maùy laø saûn xuaát 1 taán keùn/ ngaøy”.
Laõng phí haøng traêm tæ ñoàng töø 9 caûng caù
Baét ñaàu töø thaùng ba vöøa qua, Thanh tra Chính Phuû tieán haønh thanh
tra chín caûng caù goàm: Caø Mau (Caø Mau), Traàn Ñeà ( Soùc Traêng), Taéc Caäu (
Kieân Giang), Coân Ñaûo, caûng Caùt Lôû ( Baø Ròa – Vuõng Taøu), Phan Thieát (
Bình Thuaän), Thuaän Phöôùc ( Ñaø Naüng), Soâng Gianh ( Quaûng Bình), Thuaän
An ( thöøaThieân – Hueá).
89
Keát quaû thanh tra ñaõ phaùt hieän nhieàu sai phaïm trong vieäc ñaàu tö xaây
döïng , gaây laõng phí haøng chuïc tæ ñoàng.
Caûng caù Thuaän An ñöôïc ñaàu tö xaây döïng môùi vôùi toång ñaàu tö toång
giaù trò 24,094 tæ ñoàng. Caûng caù Caùt Lôû coù toång möùc ñaàu tö treân 13 trieäu
USD ( töông ñöông 145 tæ ñoàng). Toång möùc ñaàu tö baûy caûng caù coøn laïi laø
71,4 trieäu USD, trong ñoù voán vay ADB laø 57 trieäu USD, voán ñoái öùng trong
nöôùc laø 14,4 trieäu USD.
Vôùi nhöõng khoaûn ñaàu tö khoång loà nhö vaäy nhöng keát quaû thanh tra
ñaõ xaùc ñònh vieäc tö vaán thieát keá vaø quyeát ñònh ñaàu tö xaây döïng moät soá
caûng caù chöa hôïp lyù veà vò trí, qiu moâ coâng trình vaø ñaàu tö mau saém thieát bò
chöa phuø hôïp vôùi nhu caàu thöïc teá gaây laõng phí treân 52tæ ñoàng.
Vaø thaát thoaùt … do ruùt ruoät coâng trình
Keát quaû thanh tra 103 coâng trình XDCB ôû mieàn nuùi treân ñòa baøn tænh
Thanh Hoaù vaø 6 döï aùn cho thaáy toång soá tieàn bò chieán ñoaït, thaát thoaùt, laõng
phí leân tôùi 9,66 tæ ñoàng. Tình traïng ruùt ruoät caùc coâng trình phoå bieán ñeán
möùc trong soá 86 coâng trình thuoäc chöông trình 135 vaø Trung taâm cuïm xaõ
thì coù 82 coâng trình sai phaïm vôùi soá tieàn gaàn 35 tyû ñoàng: 17 coâng trình thuyû
lôïi thì 2 phaùt huy khoâng hieäu quaû, 5 môùi ñöa vaøo söû duïng ñaõ hö hoûng, 11
haïng muïc thi coâng thieáu khoái löôïng; 6 döï aùn giao thoâng thì 5 döï aùn ñaõ aên
ñöùt 5,9 tyû ñoàng. Tính ra 77% coâng trình xaây döïng mieàn nuùi sai phaïm laø
moät tyû leä quaù lôùn.
Toùm taét moät soá baøi ñaêng treân Website cuûa Baùo Tuoåi treû:
WWW.tuoitre.com.vn
90
PHUÏ LUÏC 11: TOÁC ÑOÄ TAÊNG GIAÙ TIEÂU DUØNG, GIAÙ LÖÔNG
THÖÏC,
THÖÏC PHAÅM TÖØ 1990 ÑEÁN 2006
Naêm Chæ soá chung Löông thöïc Thöïc phaåm
1990 67,10% 18,10% 50,10%
1991 67,50% 54,20% 83,50%
1992 17,50% -14,70% 18,20%
1993 5,20% 6,30% 7,80%
1994 14,40% 39% 16,30%
1995 12,70% -20,3%0 19,30%
1996 4,50% 0,20% 6,30%
1997 3,60% 0,40% 2,10%
1998 9,20% 23,10% 8,60%
1999 0,10% -7,80% 0,50%
2000 -0,60% -7,90% -0,70%
2001 0,80% 6% 0,20%
2002 4,0% 2,60% 7,90%
2003 3,0% 2,90% 2,90%
2004 9,50% 14,30% 17,10%
2005 8,40% 7,80% 12,00%
2006 6,60% 3,50% 6,50%
Nguoàn: Toång cuïc thoáng keâ
91
PHUÏ LUÏC 12
XAÙC ÑÒNH LAÏM PHAÙT CÔ BAÛN BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP
ÑIEÀU CHÆNH TRUNG BÌNH
Tính laïm phaùt cô baûm baèng phöông phaùp ñieàu chæ trung bình(
Trimmed mean): tính cho haøng thaùng.
Böôùc 1: Tính phaàn traêm thay ñoåi veà giaù haøng thaùng cuûa caùc nhaân toá
trong roå haøng hoaù(x).
Böôùc 2: Saép xeáp phaàn traêm thay ñoåi naøy töø thaáp ñeán cao vaø öùng vôùi
töøng quyeàn soá(w) cuûa nhaân toá ñoù.
X1 X2 …. xn
W1 W2 …. Wn
Böôùc 3: coäng doàn quyeàn soá cho moãi giaù trò x.
X1 X2 …. xn
W1 W1 + W2 …. W1 + w2 + … +
Wn
Xaùc ñònh phaàn traêm loaïi boû( ôû nghieân cöùu cuûa mình, Bryan vaø
Cecchetti duøng 15% loaïi boû( 7% caän döôùi vaø 8% caän treân).
Böôùc 4: loaïi boû söï thay ñoåi giaù caû cuûa nhaân toá coù quyeàn soá tích luyõ
nhoû hôn 8% vaø lôùn hôn 92%.
Böôùc 5: Ñoái vôùi nhaân toá coù phaàn traêm thay ñoåi giaù thaáp nhaát vaø coù
quyeàn soá tích luyõ > hoaëc = 8% thì luùc naøy seõ thay quyeàn soá trong roå haøng
hoaù cuûa nhaân toá naøy baèng quyeàn soá tích luyõ.
Böôùc 6: Ñoái vôùi nhaân toá coù phaàn traêm thay ñoåi giaù lôùn nhaát vaø coù
quyeàn soá tích luyõ < hoaëc = 92% thì luùc naøy seõ thay quyeàn soá trong roå haøng
hoaù cuûa nhaân toá naøy baèng quyeàn soá ban ñaàu coäng quyeàn soá cuûa caùc nhaân
toá ñaõ bò loaïi boû phía sau noù.
92
Böôùc 7: Tính laïm phaùt haøng thaùng theo coâng thöùc:
y
∑ wi xi
i = x
∆t =
y
∑ wi
i = x
Neáu muoán tính laïm phaùt haøng quyù hay haøng naêm thì ta aùp duïng coâng
thöùc tính tyû leä laïm phaùt ñeán thaùng thöù t seõ baèng:
11
∏ (1 + ∆t - 1) -1
i = 0
93
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
Tieáng vieät
1/ PGS . TS . Traàn Ngoïc Thô - TS . Nguyeãn Ngoïc Ñònh, Taøi chính quoác teá
,Nxb Thoáng Keâ.
2/ TS . Nguyeãn Troïng Hoaøi, Kinh teá vó moâ. Kinh teá phaùt trieån.
3/ TS . Tröông Thò Hoàng, Tieàn teä vaø ngaân haøng.
4/ GS.TS . Hoà Ñöùc Huøng, Phöông phaùp quaûn lyù doanh nghieäp,( naêm 2005).
5/ TS. Traàm Thi Xuaân Höông, Thanh toaùn quoác teá, Nxb Thoáng keâ – 2006.
6/ TS . Ung Thò Minh Leä, Taøi chính coâng
7/ PGS . TS . Leâ Hoaøng Nga, Thò tröôøng tieàn teä Vieät Nam trong quaù trình
hoäi nhaäp, Nxb chính trò Quoác gia.
8/ ThS . Hoaøng Ngoïc Nhaäm, Phaân tích döõ lieäu vaø döï baùo thoáng keâ, (naêm
2004).
9/ TS. Nguyeãn Ñöùc Thanh, Lyù thuyeát taøi chính tieàn teä, (naêm 1999).
10/ PGS . TS . Traàn Ngoïc Thô, Toân taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi, Nxb
Thoáng Keâ.
11/ TS . Thaân Thò Thu Thuyû, Thò tröôøng taøi chính.
12/ TS. Phaïm Phi Yeân, Kinh teá hoïc lao ñoäng.
13/ Caùc website:
14.1/ Website cuûa Boä taøi chính: www.Mof.gov.vn
14.2/ Website cuûa Ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam: www.sbv.gov.vn
14.3/ Website cuûa Thôøi baùo kinh teá Vieät Nam: www.vneconomy.com.vn
14.4/ Website cuûa Toång cuïc thoáng keâ: www.gso.gov.vn
14.5/ Website cuûa Baùo tuoåi treû: www.tuoitre.com.vn
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 46805.pdf
