Luận văn Giải pháp hạn chế rủi ro trong thanh toán hàng xuất theo phương thức tín dụng chứng từ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam

PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đối với thế giới, Việt Nam là một nước đang trong trong quá trình phát triển. Chúng ta còn thua xa các nước phát triển và ngay cả những nước lân cận trong khu vực Asean. Do đó, không ngừng đổi mới và phát triển là hành động cấp thiết để rút ngắn khoảng cách này. Năm 1986, thời kỳ đổi mới của Việt Nam bắt đầu khởi động, chuyển đổi từ nền kinh tế chỉ huy tập trung sang nền kinh tế thị trường. Trong chiến lược phát triển kinh tế của quốc gia, xuất nhập khẩu là lĩnh vực được quan tâm hàng đầu, trong đó hướng xuất khẩu là mục tiêu của tăng trưởng. Từ khi đổi mới đến nay, kinh tế Việt Nam không ngừng phát triển, kim ngạch xuất khẩu không ngừng gia tăng. Xuất khẩu gia tăng kéo theo doanh số thanh toán xuất khẩu tại các ngân hàng thương mại gia tăng. Các ngân hàng không chỉ giúp cho các doanh nghiệp xuất khẩu hoàn tất khâu thanh toán của hoạt động kinh doanh một cách thuận lợi mà còn hỗ trợ đắc lực cho doanh nghiệp trong việc tài trợ vốn cũng như hạn chế rủi ro trong kinh doanh. Giữa hai bên mua bán cần có những phương thức thanh toán phù hợp, thuận tiện cũng như an toàn cho cả hai bên. Có rất nhiều phương thức thanh toán phổ biến như: nhờ thu (collection), đổi chứng từ trả tiền (CAD), ghi sổ (open- account), tín dụng chứng từ, Trong đó, phương thức thanh toán tín dụng chứng từ là phương thức được sử dụng rộng rãi, an toàn vì có sự cam kết trả tiền của một bên thứ ba là ngân hàng. Phương thức thanh toán này đã phổ biến trên thế giới từ rất lâu nhưng đối với đa số các ngân hàng thương mại Việt Nam thì nó vẫn còn tương đối mới vì trong thời kỳ bao cấp thì nhiệm vụ thanh toán xuất nhập khẩu được nhà nước giao cho một ngân hàng duy nhất là ngân hàng Ngoại Thương. Vì vậy, không ít rủi ro đã phát sinh do sự thiếu am hiểu tường tận về thông lệ quốc tế của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Hơn nữa, khi càng hội nhập vào nền kinh tế thế giới thì các ngân hàng thương mại Việt Nam phải đối đầu với sự cạnh tranh của các ngân hàng nước ngoài dày dạn kinh nghiệm, công nghệ hiện đại và dịch vụ đa dạng. Do đó, để giảm thiểu những rủi ro cũng như để nâng cao năng lực cạnh tranh, chất lượng dịch vụ thanh toán xuất khẩu thì các ngân hàng thuơng mại cần xác định được những rủi ro có thể gặp và đề ra những giải pháp thích hợp để xử lý những rủi ro này. Đó chính là lý do để tôi chọn đề tài “Giải pháp hạn chế rủi ro trong thanh toán hàng xuất theo phương thức tín dụng chứng từ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam” làm luận văn thạc sĩ kinh tế của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu Việc nghiên cứu đề tài này nhằm đạt được các mục tiêu sau: Thứ nhất, điều tra về thực trạng dịch vụ thanh toán xuất khẩu tại các ngân hàng thương mại Việt Nam, những mặt đạt được và những hạn chế. Thứ hai, xác định được những rủi ro trong thanh toán hàng xuất theo phương thức tín dụng chứng từ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Thứ ba, trên cơ sở xác định và phân tích những rủi ro để tìm ra những giải pháp hạn chế rủi ro và nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt Nam. 3. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu của đề tài chỉ nhằm xoáy vào nghiên cứu dịch vụ thanh toán xuất khẩu theo phương thức tín dụng chứng từ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trong thời kỳ đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế. 4. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu, luận văn này đã sử dụng phương pháp duy vật biện chứng để luận giải các vấn đề liên quan. Bên cạnh đó, các phương pháp nghiên cứu sau đã được sử dụng: Phương pháp thống kê: Thu thập và xử lý thông tin qua hai nguồn: ¾ Dùng dữ liệu nội bộ ngành ngân hàng từ nguồn báo cáo, chứng từ của Ngân hàng nhà nuớc, một số ngân hàng thương mại Việt Nam và một số tài liệu hội thảo của các ngân hàng nước ngoài. ¾ Dùng dữ liệu ngoại vi thu thập từ tài liệu nghiệp vụ của phòng thương mại quốc tế (ICC), các nguồn sách báo, các phương tiện truyền thông, thông tin thương mại, các tổ chức, hiệp hội. Phương pháp tổng hợp: Sàng lọc và đúc kết từ thực tiễn và lý luận để đề ra giải pháp và bước đi nhằm thực hiện mục tiêu nghiên cứu. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận thì luận văn bao gồm 3 chương: Chương 1: Lý luận cơ bản về phương thức tín dụng chứng từ và rủi ro Chương 2: Thực trạng rủi ro trong thanh toán hàng xuất theo phương thức tín dụng chứng từ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Chương 3: Giải pháp hạn chế rủi ro trong thanh toán hàng xuất theo phương thức tín dụng chứng từ

62 trang | Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1601 | Lượt tải: 0

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Giải pháp hạn chế rủi ro trong thanh toán hàng xuất theo phương thức tín dụng chứng từ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

adian Food Inspection Agency. Receipt of notification that the relative merchandise has not passed Canadian Food Inspection Agency , will be advised to the negotiating bank immediatele, thus releasing us from our payment obligation” : Nhö chuùng ta ñaõ bieát, haøng thuûy saûn nhaäp vaøo thò tröôøng Baéc Myõ vaø Chaâu Aâu phaûi traõi qua söï kieåm tra nghieâm ngaët veà chaát löôïng cuûa caùc cô quan chöùc naêng caùc nöôùc, ví duï nhö cô quan kieåm ñònh thöõc phaåm vaø döôïc phaåm Myõ (US FDA – US Food and Drugs Administration), cô quan kieåm tra thöïc phaåm Canada (CFIA – Canada Food Inspection Agency),… Ñaõ coù nhieàu truôøng hôïp haøng thuûy saûn cuûa Vieät Nam khoâng ñuû chaát löôïng ñaõ bò tieâu huûy hay bò göûi traû veà. Do ñoù, neáu môû L/C vôùi ñieàu kieän thanh toaùn thoâng thöôøng thì nhaø nhaäp khaåu phaûi thöïc 35 hieän thanh toaùn hoaëc chaáp nhaän thanh toaùn treân cô sôû chöùng töø xuaát trình phuø hôïp, trong khi hoï coù theå seõ gaùnh chòu ruûi ro do haøng hoùa khoâng vöôït qua ñöôïc söï kieåm tra chaát löôïng. Do ñoù, ñeå loaïi boû ruûi ro naøy thì caùc nhaø nhaäp khaåu ôû Baéc Myõ vaø chaâu Aâu yeâu caàu ngaân haøng cuûa hoï phaùt haønh L/C coù ñieàu kieän thanh toaùn nhö sau: Ngaân haøng phaùt haønh L/C seõ giao boä chöùng töø ñöôïc xuaát trình bôûi nhaø xuaát khaåu cho nhaø nhaäp khaåu ñeå nhaän haøng mang ñi kieåm tra chaát löôïng treân cô sôû cam keát cuûa nhaø nhaäp khaåu veà vieäc seõ thoâng baùo cho ngaân haøng phaùt haønh L/C keát quaû kieåm tra cuûa cô quan chöùc naêng. Khi nhaän ñöôïc thoâng baùo haøng ñaõ qua khaâu kieåm tra vaø ñöôïc nhaäp vaøo thò tröôøng nöôùc nhaäp khaåu thì ngaân haøng phaùt haønh môùi thanh toaùn tieàn cho nhaø xuaát khaåu. Ngaân haøng phaùt haønh L/C ñöôïc mieãn tröø traùch nhieäm thanh toaùn cho nhaø xuaát khaåu neáu nhaän ñöôïc thoâng haøng khoâng ñuû chaát löôïng, khoâng cho nhaäp khaåu haøng hoùa cuûa cô quan chöùc naêng. Ñieàu khoaûn naøy coù lôïi cho nhaø nhaäp khaåu nhöng laïi heát söùc baát lôïi cho nhaø xuaát khaåu. Cam keát thanh toaùn cuûa ngaân haøng môû khoâng coøn laø moät nghóa vuï ñoäc laäp maø phuï thuoäc vaøo moät beân thöù ba (ngöôøi môû L/C). Ñieàu naøy hoaøn toaøn traùi vôùi tinh thaàn cuûa UCP 500 vaø laøm maát ñi yù nghóa cuûa L/C nhö laø moät phöông thöùc thanh toaùn ñaûm baûo quyeàn lôïi cho caû ngöôøi höôûng vaø ngöôøi môû. Vai troø trung gian ñoäc laäp ñaûm baûo cho giao dòch cuûa ngaân haøng môû khoâng coøn nöõa. Nghóa vuï thanh toaùn cuûa ngaân haøng môû khoâng chæ phuï thuoäc vaøo vieäc xuaát trình chöùng töø maø coøn phuï thuoäc vaøo thieän chí cuûa ngöôøi mua (ngöôøi môû L/C). Ngöôøi mua coù theå laøm voâ hieäu nghóa vuï thanh toaùn cuûa ngaân haøng môû chæ ñôn giaûn laø khoâng xuaát trình ñöôïc yeâu caàu. Khoâng coù ñieàu kieän naøo raøng buoäc ngöôøi mua phaûi thoâng baùo cho ngaân haøng môû ngay sau khi haøng hoùa ñaõ hoaøn thaønh thuû tuïc kieåm tra chaát löôïng vaø ñöôïc pheùp nhaäp caûnh. Ngöôøi mua thöôøng lôïi duïng 36 ñieàu kieän naøy ñeå trì hoaõn thanh toaùn, thaäm chí gaây söùc eùp ñoøi giaûm giaù cho duø treân thöïc teá ngöôøi mua ñaõ ñöôïc cô quan kieåm tra caáp pheùp vaø nhaän haøng. Do ñoù, caùc NHTM Vieät Nam neáu ñoùng vai troø ngaân haøng thanh toaùn seõ cuõng gaëp ruûi ro neáu boä chöùng töø phuø hôïp nhöng haøng hoùa khoâng qua ñöôïc khaâu kieåm tra. 3.2.2. Ruûi ro veà ngaân haøng môû Hieän nay, ñieàu kieän ñeå thaønh laäp moät ngaân haøng khoâng quaù khoù khaên neân treân theá giôùi coù raát nhieàu ngaân haøng, Do ñoù, nhieàu ngaân haøng chöa coù naêng löïc taøi chính vöõng maïnh cuõng nhö kinh nghieäm trong nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá. Ruûi ro veà ngaân haøng môû laø ñieàu taát yeáu. L/C laø moät cam keát thanh toaùn cuûa ngaân haøng môû. Do ñoù, uy tín, kinh nghieäm, trình ñoä chuyeân moân vaø tình hình taøi chính cuûa ngaân haøng môû laø ñieàu ñaùng quan taâm. Ngoaøi ruûi ro veà vieäc ngaân haøng phaù saûn coøn coù caùc ruûi ro chöùng töø bò töø choái thanh toaùn nhö ngaân haøng môû ñöùng veà phía nhaø nhaäp khaåu vaø coá tình neâu ra nhöõng loãi nhoû treân chöùng töø ñeå giuùp nhaø nhaäp khaåu töø choái hay trì hoaõn thanh toaùn vaø thu phí baát hôïp leä. Ngoaøi ra, quan ñieåm giöõa caùc ngaân haøng khoâng thoáng nhaát vôùi nhau trong vieäc kieåm tra chöùng töø cuõng gaây ra ruûi ro chöùng töø bò töø choái thanh toaùn. Ví duï, nhöõng boä chöùng töø cuûa coâng ty Haprosimex Hoà Chí Minh göûi ñeán ngaân haøng môû laø Bank Alfalah Ltd chi nhaùnh Jodia Bazar ñeàu bò ngaân haøng môû baét baát hôïp leä laø khoâng xuaát trình master B/L theo yeâu caàu cuûa L/C. Xem phuï luïc soá 3, ta thaáy ôû tröôøng 46A cuûa L/C yeâu caàu B/L ñöôøng bieån (marine B/L) vaø ôû phaàn ñieàu kieän phuï coù theâm caâu: Only original master B/L acceptable. 37 B/L maø Haprosimex xuaát trình do RCL (Vietnam) Co.,Ltd (ñaïi lyù cho ngöôøi chuyeân chôû laø Regional Container Lines) laäp. Theo quan ñieåm cuûa ngaân haøng môû thì master B/L laø B/L do master (thuyeàn tröôûng) kyù. Ngaân haøng cuûa nhaø xuaát khaåu laø Vietcombank ñaõ coù ñieän khoâng ñoàng yù baát hôïp leä naøy vì master B/L laø B/L do ngöôøi chuyeân chôû chính thöùc (effective carrier) phaùt haønh, ñöôïc duøng ñeå phaân bieät vôùi house B/L laø B/L do ngöôøi giao nhaän phaùt haønh treân cô sôû master B/L, chöù khoâng phaûi master B/L phaûi laø B/L do master phaùt haønh. Ngaân haøng môû sau ñoù duø thanh toaùn nhöng vaãn tröø phí baát hôïp leä. Moät soá ngaân haøng khoâng hieåu caên cöù vaøo ñaâu maø cöù cho raèng “shipping company” phaûi laø “carrier”. Do ñoù, coù nhöõng truôøng hôïp L/C yeâu caàu B/L ñöôïc phaùt haønh bôûi “shipping company” maø nhaø xuaát khaåu xuaát trình B/L do ñaïi lyù cuûa “carrier” laäp bò baét baát hôïp leä [xem phuï luïc 3 vaø phuï luïc 4]. Do ñoù, söï thieáu hieåu bieát cuûa ngaân haøng môû daãn ñeán vieäc töø choái thanh toaùn cuõng gaây ruûi ro cho phía Vieät Nam. 3.2.3. Ruûi ro quoác gia, ruûi ro phaùp lyù Vôùi vai troø laø ngaân haøng cuûa nhaø xuaát khaåu thì caùc NHTM Vieät Nam cuõng caàn löu yù nhöõng ruûi ro khi giao dòch vôùi nhöõng quoác gia keùm phaùt trieån, nhöõng quoác gia bò caám vaän hay coù tình traïng kinh teá chính trò khoâng oån ñònh. Nhöõng baát oån veà chính trò coù theå daãn ñeán: - Vieäc khoâng thanh toaùn. Ngaân haøng môû hay ngaân haøng xaùc nhaän coù theå ngöng hoaït ñoäng vì nhöõng chieán tranh, noåi daäy, roái loaïn vaø trong tröôøng hôïp naøy chöùng töø duø coù phuø hôïp vôùi L/C cuõng khoâng ñöôïc thanh toaùn. - Vieäc ngaên caám söï chuyeån tieàn. Ngaân haøng môû cuõng coù theå laø ngaân haøng thuoäc quoác gia bò caám vaän nhö Syria, Baéc Trieàu Tieân, Burma (Myanmar), Cuba, 38 Iraq, … hay coù lieân quan ñeán toå chöùc Al-Qaeda hay laø lieân quan ñeán vieäc röûa tieàn. L/C laø moät trong nhöõng coâng cuï maø boïn toäi phaïm röûa tieàn öa thích söû duïng nhaát vì caùc giao dòch “ma” thanh toaùn baèng phöông thöùc naøy ít bò nghi ngôø vaø coù theå quan maët ngaân haøng vaø caû cô quan phaùp luaät. Moät trong nhöõng yeáu toá haáp daãn L/C laø caùc beân giao dòch seõ chæ caên cöù vaøo chöùng töø chöù khoâng caên cöù vaøo haøng hoùa maø caùc chöùng töø coù lieân quan ñeán (Ñieàu 4 UCP 500), töùc laø ngaân haøng seõ thanh toaùn hay chieát khaáu khi nhaän ñöôïc chöùng töø phuø hôïp vôùi caùc ñieàu kieän vaø ñieàu khoaûn cuûa L/C. Neáu giao dòch bò phaùt hieän coù lieân quan ñeán caùc toå chöùc röûa tieàn, khuûng boá, caám vaän thì taøi khoaûn cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam seõ bò phong toûa vaø coù theå bò phaït raát naëng. Nhöõng tröôøng hôïp nhö theá raát ñaùng lo ngaïi cho phía xuaát khaåu vì tuaân theo nhöõng luaät leä quoác teá tieàn thanh toaùn coù theå seõ khoâng ñöôïc chuyeån veà cho nhaø xuaát khaåu. Xem phuï luïc soá 5 ñeå bieát theâm thoâng tin veà nhöõng quoác gia bò Myõ caám vaän vaø nhöõng ruûi ro coù theå xaûy ra khi giao dòch vôùi nhöõng quoác gia ñoù. - Vieäc quoác höõu hoùa, tòch thu haøng hoùa. - Söï thay ñoåi luaät phaùp cuõng coù theå ngaên caûn vieäc giao nhaän haøng. ÔÛ nhöõng thò tröôøng xa xoâi hay nhöõng quoác gia keùm phaùt trieån thì khi xuaát haøng vaøo ñoù phía Vieät Nam cuõng gaëp nhieàu khoù khaên nhö cöôùc phí vaän chuyeån cao, khoâng an toaøn; caùc ngaân haøng môû khoâng coù quan heä ñaïi lyù vôùi caùc ngaân haøng Vieät Nam neân khoâng ñaûm baûo veà khaû naêng thanh toaùn; ngöôøi mua khoâng ñaùng tin töôûng vì ít coù giao dòch; chöùng töø chuyeån ñi maát nhieàu thôøi gian vaø deã thaát laïc,… Ngoaøi ruûi ro quoác gia thì caùc NHTM Vieät Nam cuõng ñoái maët vôùi ruûi ro phaùp lyù. 39 Taàm quan troïng cuûa giao dòch tín duïng chöùng töø ñoøi hoûi phaûi coù haønh lang phaùp lyù ñeå caùc ngaân haøng thöïc hieän. Baûn Quy taéc thoáng nhaát tín duïng chöùng töø (UCP 500) theå hieän ñaày ñuû thoâng leä vaø taäp quaùn quoác teá vaø ñöôïc caùc ngaân haøng thöông maïi treân theá giôùi chaáp nhaän vaø aùp duïng. Nhöng tín duïng chöùng töø coøn laø caùc giao dòch phaùt sinh trong nöôùc töø moái quan heä giöõa ngaân haøng - ngöôøi môû, ngaân haøng - ngöôøi höôûng. Noù luoân ñöôïc chi phoái bôûi luaät phaùp quoác gia. Nhö vaäy, giao dòch tín duïng chöùng töø ñöôïc tieán haønh treân haønh lang phaùp lyù cuûa quoác teá vaø quoác gia. UCP 500 laø thoâng leä quoác teá ñöôïc aùp duïng treân toaøn caàu, coøn luaät phaùp quoác gia thì chæ aùp duïng trong nöôùc. Möùc ñoä vaän duïng UCP 500 vaøo thöïc tieãn tuøy thuoäc vaøo heä thoáng phaùp luaät cuûa töøng quoác gia. Do tín duïng chöùng töø bò lôïi duïng ñeå gian laän vaø löøa ñaûo neân moät soá luaät quoác gia ñaõ söûa ñoåi luaät theo höôùng baûo veä quyeàn lôïi cuûa ngöôøi bò haïi. Luaät cuûa moät soá nöôùc cho pheùp Toøa aùn cuûa hoï aùp duïng bieän phaùp cöôõng cheá nhaèm ñaûm baûo söï coâng baèng trong buoân baùn quoác teá, baát keå quyeát ñònh ñoù traùi ngöôïc vôùi UCP 500. Taïi Vieät Nam, coù tröôøng hôïp moät coâng ty xuaát nhaäp khaåu baùn haøng cho khaùch haøng Phaùp thanh toaùn baèng L/C do ngaân haøng Phaùp phaùt haønh. Tröôùc khi thanh toaùn cho ngöôøi höôûng, ngaân haøng phaùt haønh ñaõ ñöôïc leänh cuûa toøa aùn gaêm giöõ moät phaàn tieàn cuûa L/C ñeå giaûi quyeát nôï cuûa coâng ty xuaát nhaäp khaåu naøy vôùi moät khaùch haøng khaùc theo ñôn kieän cuûa chuû nôï taïi toøa. Ngaân haøng ñöôïc chæ ñònh giaûi thích raèng mình ñaõ chieát khaáu chöùng töø theo uûy quyeàn cuûa ngaân haøng phaùt haønh, do vaäy soá tieàn ñoù laø cuûa ngaân haøng chieát khaáu. Ngaân haøng phaùt haønh traû lôøi hoï khoâng theå laøm khaùc vì ñaây laø phaùn quyeát cuûa toøa aùn quoác gia. Sau ñaây laø ví duï cuï theå gaàn ñaây nhaát lieân quan ñeán luaät phaùp quoác gia maø phaàn thieät haïi thuoäc veà phía Vieät Nam [xem phuï luïc 6]. Coâng ty Nam Thaùi Bình Döông xuaát trình boä chöùng töø xuaát caù côø kieám ñoâng laïnh ñi YÙ theo L/C ñöôïc môû bôûi ngaân haøng Banca Intersa SPA, L/C naøy ñöôïc chuyeån nhöôïng bôûi ngaân haøng 40 Ñaõ coù raát nhieàu ngaân haøng treân theá giôùi hoûi yù kieán Phoøng Thöông maïi quoác teá (ICC) veà nhöõng tröôøng hôïp toøa aùn ñòa phöông coù quyeát ñònh gaây toån thaát cho hoï. Caâu traû lôøi cuûa ICC laø: “Toøa aùn quyeát ñònh moïi vaán ñeà treân cô sôû luaät phaùp Quoác gia vaø UCP. Neáu coù söï caùch bieät giöõa hai heä thoáng phaùp luaät thì quyeát ñònh cuûa Toøa coù theå vöôït leân taát caû, keå caû UCP”. 3.2.4. Ruûi ro ngöôøi mua Theo toång keát cuûa ICC, chöùng töø xuaát trình ñoøi tieàn theo L/C phaàn lôùn laø baát hôïp leä nhöng raát ít tröôøng hôïp bò töø choái hoaøn toaøn. Do vaäy, ñieàu quyeát ñònh söï an toaøn trong thanh toaùn cuûa giao dòch tín duïng chöùng töø laø moái quan heä cuûa caùc beân lieân quan. Duø L/C laø phöông thöùc khaù an toaøn ñoái vôùi ngöôøi baùn khi giao dòch vôùi nhöõng ngöôøi mua môùi ôû nhöõng thò tröôøng môùi nhöng khoâng phaûi laø khoâng coù ruûi ro veà ngöôøi mua. Phöông thöùc thanh toaùn tín duïng chöùng töø phuï thuoäc vaøo söï phuø hôïp cuûa boä chöùng töø ñoái vôùi L/C. Tuy nhieân, nhö chuùng ta ñaõ bieát, ñeå laäp ñöôïc boä chöùng töø hoaøn toaøn phuø hôïp laø ñieàu khoâng deã. Ngoaøi ra, boä chöùng töø coù theå ngöôøi baùn thaáy phuø hôïp nhöng ngaân haøng môû nhaát quyeát xaùc ñònh laø khoâng phuø hôïp, ñieàu naøy xaûy ra nhieàu ñeán noãi ICC ñaõ nhieàu laàn phaùt haønh caùc Tình huoáng nghieân 41 Nhieàu tröôøng hôïp ngöôøi baùn khoâng tìm hieåu roõ uy tín ngöôøi mua neân ñaõ gaëp ruûi ro trong vieäc thu hoài tieàn haøng. Ngöôøi mua seõ tìm caùch eùp giaù ngöôøi baùn hay seõ trì hoaõn thanh toaùn. Coù tröôøng hôïp ngöôøi baùn do quaù tin töôûng ngöôøi mua neân chaáp nhaän caû L/C môû chæ quy ñònh 2/3 B/L goác xuaát trình qua ngaân haøng, coøn 1/3 B/L goác göûi tröïc tieáp cho ngöôøi mua. Ngöôøi mua coù B/L goác ñaõ ñi nhaän haøng vaø bieán maát, khoâng thanh toaùn tieàn haøng cho ngöôøi baùn. Ngoaøi ra, ñoái vôùi ngöôøi mua môùi giao dòch laàn ñaàu hay ôû nhöõng thò tröôøng môùi thì xaùc suaát ruûi ro cho phía xuaát khaåu caøng cao. Daãn chöùng minh hoïa: naêm 2004, coâng ty Intimex Hoà Chí Minh baùn haït tieâu ñen cho coâng ty R.H.Enterprises ôû Pakistan, boä chöùng töø xuaát trình bò baát hôïp leä neân ngaân haøng môû Bank Al Habib Ltd töø choái thanh toaùn. Luùc naøy khaû naêng thanh toaùn phuï thuoäc vaøo thieän chí cuûa ngöôøi mua. Nhöng do R.H.Enetrprises laø khaùch haøng maø Intimex môùi tìm kieám qua maïng vaø chöa giao dòch laàn naøo neân khoâng roõ veà uy tín cuûa hoï, R.H. ñaõ lôïi duïng vaøo boä chöùng töø baát hôïp leä ñeå eùp giaù Intimex vaø cuoái cuøng Intimex phaûi ñoàng yù chæ nhaän khoaûn thanh toaùn 80% trò giaù loâ haøng, thöông vuï naøy gaây thieät haïi khoâng nhoû cho coâng ty. 3.3. Ruûi ro trong vieäc xaùc nhaän L/C Trong thöïc teá thì caùc NHTM Vieät Nam chöa thöïc hieän nhieàu. Phaàn lôùn nghieäp vuï naøy chuû yeáu do caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi thöïc hieän. 42 Ngay caû ngaân haøng Vietcombank, moät ngaân haøng Vieät Nam raát maïnh veà thanh toaùn quoác teá vôùi khoaûng 30% thò phaàn doanh soá thanh toaùn xuaát khaåu ôû Vieät Nam cuõng raát ít khi thöïc hieän vieäc xaùc nhaän L/C. Nhöng trong töông lai, khi phaûi caïnh tranh vôùi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi thì caùc NHTM Vieät Nam caàn phaûi ña daïng hoùa dòch vuï. Beân caïnh ñoù, dòch vuï xaùc nhaän L/C ñem laïi moät khoaûn thu khoâng nhoû cho ngaân haøng. Do ñoù, vieäc xaùc ñònh ruûi ro ñeå coù theå coù giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro laø moät vieäc caàn phaûi laøm. Nhöõng ruûi ro maø ngaân haøng xaùc nhaän coù theå gaëp laø: - Ruûi ro quoác gia - Ruûi ro ngaân haøng ñaïi lyù - Ruûi ro phaùp lyù - Ruûi ro chöùng töø 3.4. Ruûi ro trong vieäc chieát khaáu chöùng töø Chieát khaáu chöùng töø laø dòch vuï phoå bieán ñoái vôùi caùc NHTM Vieät Nam. Caùc ngaân haøng khoâng nhöõng thu ñöôïc laõi suaát chieát khaáu maø coøn duøng dòch vuï naøy ñeå caïnh tranh vôùi nhau, loâi keùo khaùch haøng veà mình baèng caùch öu ñaõi laõi suaát vaø thoaùng hôn veà ñieàu kieän chieát khaáu. Ngaân haøng chieát khaáu phaûi ñoái maët vôùi nhöõng ruûi ro sau: - Chöùng töø baát hôïp leä vaø bò töø choái thanh toaùn. - Chöùng töø phuø hôïp hoaøn toaøn vôùi L/C, ngaân haøng môû saün saøng thanh toaùn nhöng toøa aùn coù leänh khoâng cho thanh toaùn [tröôøng hôïp coâng ty Nam Thaùi Bình Döông ñaõ neâu ôû phaàn treân – xem phuï luïc 6]. - Söï giaû maïo chöùng töø: Vieäc chieát khaáu chæ döïa treân boä chöùng töø xuaát khaåu vaø ngaân haøng chæ kieåm tra chöùng töø vôùi söï caån thaän hôïp lyù ñeå xaùc nhaän chöùng töø phuø hôïp vôùi L/C vaø khoâng chòu traùch nhieäm veà chöùng töø giaû maïo. Beân caïnh ñoù, coù nhöõng NHTM vì lyù do caïnh tranh maø ñaõ töông ñoái deã daõi trong vieäc chieát 43 khaáu chöùng töø , chieát khaáu cho caû nhöõng khaùch haøng môùi giao dòch maø khoâng roõ tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp. Ñieàu naøy taïo keû hôû cho nhöõng ñoái töôïng coù möu ñoà löøa ñaûo lôïi duïng baèng caùch laäp boä chöùng töø giaû trình chieát khaáu roài oâm tieàn bieán maát. - Chöùng töø phuø hôïp nhöng haøng hoùa khoâng qua ñöôïc khaâu kieåm tra chaát löôïng cuûa cô quan y teá nöôùc nhaäp khaåu. Thò tröôøng Baéc Myõ, chaâu AÂu haøng thuûy saûn phaûi thoâng qua söï kieåm nghieäm cuûa cô quan y teá laø haøng hoùa phaûi ñaït chaát löôïng thì ngöôøi mua môùi thanh toaùn (thôøi gian ñeå hoaøn taát kieåm nghieäm khoaûng 90 ngaøy). Neáu cô quan y teá nöôùc nhaäp khaåu thaáy haøng khoâng ñaït chaát löôïng theo yeâu caàu cuûa hoï thì haøng bò traû veà. Ñieàu naøy gaây ruûi ro cho phía ngaân haøng trong tröôøng hôïp chieát khaáu chöùng töø [ tröôøng hôïp coâng ty Vaïn Ñöùc ôû phuï luïc 7]. - Chöùng töø xuaát trình theo L/C maø coù nhöõng boä chöùng töø tröôùc ñoù xuaát trình ôû caùc ngaân haøng khaùc (L/C töï do chieát khaáu). Khi ñoù, ngaân haøng chieát khaáu seõ khoù naém ñöôïc soá dö chính xaùc cuûa L/C cuõng nhö soá löôïng haøng ñaõ xuaát neân khoù xaùc ñònh laø chöùng töø ñoù coù phuø hôïp vôùi L/C veà ñieàu khoaûn soá löôïng haøng hoùa hay khoâng. - Ruûi ro tyû giaù vaø ruûi ro laõi suaát. Ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp chieát khaáu boä chöùng töø theo L/C traû chaäm treân 90 ngaøy thì ngaân haøng chieát khaáu cuõng neân löu yù vì trong thôøi gian daøi thì vieäc tyû giaù giaûm hay laõi suaát huy ñoäng taêng cuõng gaây baát lôïi cho ngaân haøng, laøm giaûm lôïi nhaän cuûa ngaân haøng. 4. Nguyeân nhaân gaây neân ruûi ro cho NHTM Vieät Nam trong phöông thöùc tín duïng chöùng töø Ruûi ro maø caùc NHTM Vieät Nam phaûi gaùnh chòu xuaát phaùt töø nguyeân nhaân chuû quan laãn khaùch quan. 44 4.1. Do chính baûn thaân caùc NHTM Vieät Nam Thöù nhaát, caùc ngaân haøng Vieät Nam chöa coù ñöôïc cô sôû haï taàng, trang thieát bò hieän ñaïi ñeå ñaùp öùng ngaøy caøng cao vôùi toác ñoä phaùt trieån cuûa theá giôùi. Heä thoáng thieát bò coøn thieáu ñoàng boä neân möùc ñoä töï ñoäng hoùa chöa cao, nhieàu thuû tuïc coøn mang tính chaát thuû coâng, ví duï nhö vieäc nhaän vaø kieåm tra tính chaân thaät cuûa L/C. Thöù hai, trình ñoä nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá ôû nhieàu NHTM Vieät Nam cuõng coøn non nôùt. Kieán thöùc veà thanh toaùn quoác teá maø nhaân vieân tieáp thu ôû nhaø tröôøng khoâng nhieàu, kinh nghieäm thöïc tieãn cuõng haïn cheá, taøi lieäu nghieäp vuï cuõng chöa ñöôïc caäp nhaät ñaày ñuû. Nhaân vieân chuû yeáu laø töï hoïc vaø hoïc hoûi laãn nhau chöù chöa coù chöông trình ñaøo taïo chính thöùc, raát hieám coù tröôøng hôïp ñöôïc ñi tu nghieäp nöôùc ngoaøi nhö caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi thöôøng laøm. Do ñoù, khi coù tranh chaáp thì caùc NHTM Vieät Nam thöôøng luùng tuùng trong caùch xöû lyù. Thöù ba, söï sô soùt, thieáu caån thaän trong quaù trình kieåm tra chöùng töø deã daãn ñeán tröôøng hôïp chöùng töø baát hôïp leä. Söï deã daõi trong quaù trình chieát khaáu chöùng töø cuûa nhaân vieân ngaân haøng deã daãn ñeán ruûi ro bò löøa ñaûo. Thöù tö, maïng löôùi ñaïi lyù treân theá giôùi chöa ñöôïc môû roäng neân coøn haïn cheá trong vieäc naém roõ thoâng tin veà ngaân haøng môû cuõng nhö nhaø nhaäp khaåu vaø thò tröôøng nhaäp khaåu. Thöù naêm, chöa coù söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa caùc boä phaän nghieäp vuï ñeå naâng cao hieäu quaû cuõng nhö tính an toaøn trong dòch vuï thanh toaùn quoác teá. Thöù saùu, chöa coù boä phaän chuyeân kieåm tra quy trình nghieäp vuï, theo doõi vaø xaùc ñònh ruûi ro vaø ñeà ra nhöõng giaûi phaùp döï phoøng ñeå traùnh ruûi ro. 4.2. Do caùc ñoanh nghieäp xuaát khaåu Vieät Nam Vì khoâng naém roõ nghieäp vuï thanh toaùn xuaát khaåu theo phöông thöùc tín duïng chöùng töø neân moät soá nhaø xuaát khaåu ñaõ khoâng yeâu caàu tu chænh nhöõng L/C coù 45 ñieàu khoaûn baát lôïi cho mình. Do ñoù, daãn ñeán tình traïng khoâng theå laäp ñöôïc boä chöùng töø hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi L/C. Nhieàu nhaø xuaát khaåu môùi döôøng nhö khoâng bieát caùch laäp chöùng töø hoaøn haûo ñeå ñoøi tieàn. Caùc doanh nghieäp xuaát khaåu neân löu yù raèng boä chöùng töø phuø hôïp laø caên cöù traû tieàn trong phöông thöùc tín duïng chöùng töø. Beân caïnh ñoù, nhieàu nhaø xuaát khaåu cöù nghó phöông thöùc L/C laø an toaøn nhaát cho mình neân khoâng tìm hieåu kyõ hoaëc quaù tin töôûng vaøo nhaø nhaäp khaåu vaø ngaân haøng môû. Do vaäy, nhaø xuaát khaåu khoâng caån thaän trong vieäc laäp chöùng töø vì cöù nghó vôùi moái quan heä buoân baùn laâu daøi thì nhaø nhaäp khaåu seõ chaáp nhaän chöùng töø baát hôïp leä vaø thanh toaùn tieàn haøng. 4.3. Do moâi tröôøng kinh teá chính trò Caùc bieán ñoäng veà kinh teá chính trò (chieán tranh, baïo ñoäng, caám vaän,…) cuûa moät quoác gia seõ aûnh höôûng ñeán caùc cam keát thanh toaùn cuûa ngaân haøng môû trong phöông thöùc tín duïng chöùng töø. Caùc chính saùch kinh teá cuûa moät quoác gia cuõng aûnh höôûng raát nhieàu caùc quy ñònh haïn cheá xuaát nhaäp khaåu, caùc chính saùch veà ngoaïi hoái, caùc yeâu caàu khaét khe veà chaát löôïng haøng hoùa, … Caùc aûnh höôûng cuûa luaät phaùp cuõng taùc ñoäng ñeán hoaït ñoäng thanh toaùn xuaát khaåu. Leänh cuûa toaø aùn coù theå ngaên chaën ngaân haøng môû trong vieäc thanh toaùn tieàn. 46 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2 Chöông 2 ñaõ trình baøy tình hình thanh toaùn xuaát khaåu cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam. Caùc soá lieäu vaø daãn chöùng minh hoïa cuõng ñaõ cho thaáy ñöôïc thöïc traïng ruûi ro trong phöông thöùc thanh toaùn tín duïng chöùng töø. Beân caïnh ñoù, taùc giaû cuõng ñaõ xaùc ñònh caùc nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro, nguyeân nhaân chuû quan töø phía caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam cuõng nhö caùc nguyeân nhaân khaùch quan töø beân ngoaøi. Ñeå naâng cao hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng thanh toaùn xuaát khaåu theo phöông thöùc L/C thì chöông 3 cuûa luaän vaên seõ ñöa ra nhöõng giaûi phaùp, kieán nghò nhaèm haïn cheá toái ña ruûi ro cuõng nhö naâng cao uy tín, khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc NHTM Vieät Nam. 47 CHÖÔNG 3: GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ RUÛI RO TRONG THANH TOAÙN HAØNG XUAÁT THEO PHÖÔNG THÖÙC TÍN DUÏNG CHÖÙNG TÖØ 1. Nhöõng giaûi phaùp ñoái vôùi baûn thaân caùc ngaân haøng 1.1. Môû roäng quan heä ñaïi lyù Quan heä ñaïi lyù ñöôïc môû roäng treân phaïm vi toaøn theá giôùi seõ laøm cho uy tín vaø teân tuoåi cuûa caùc NHTM Vieät Nam taêng leân nhieàu treân tröôøng quoác teá, ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu thanh toaùn cuûa khaùch haøng moïi luùc moïi nôi treân theá giôùi, naâng taàm caùc NHTM Vieät Nam ngang vôùi nhieàu ngaân haøng thöông maïi trong khu vöïc. Thöïc teá hôn laø vôùi maïng löôùi quan heä ñaïi lyù roäng raõi caùc NHTM Vieät Nam seõ nhanh choùng hôn trong vieäc thoâng baùo L/C vì khoâng phaûi thoâng qua nhieàu ngaân haøng thoâng baùo khaùc. Beân caïnh ñoù, vôùi söï hoã trôï cuûa maïng löôùi ngaân haøng ñaïi lyù treân toaøn theá giôùi, caùc NHTM Vieät Nam seõ naém roõ hôn thoâng tin veà ngaân haøng môû L/C, nhaø nhaäp khaåu, tình hình kinh teá chính trò, moâi tröôøng phaùp lyù cuûa quoác gia nhaäp khaåu ñeå coù theå traùnh ñöôïc nhöõng ruûi ro trong quaù trình thanh toaùn vaø chieát khaáu chöùng töø. Taêng cöôøng thaét chaët moái quan heä ñaïi lyù vôùi caùc ngaân haøng lôùn treân theá giôùi ñeå tranh thuû ñöôïc söï giuùp ñôõ veà kinh nghieäm chuyeân moân, coâng ngheä vaø voán. 1.2. Môû roäng quan heä khaùch haøng, höôùng daãn, tö vaán vaø hoã trôï nghieäp vuï Nhaø xuaát khaåu laø ñoái töôïng phuïc vuï cuûa NHTM trong dòch vuï thanh toaùn xuaát khaåu. Ruûi ro cuûa nhaø xuaát khaåu cuõng aûnh höôûng ñeán ngaân haøng. Do ñoù, ngaân haøng phaûi coù chính saùch khaùch haøng hôïp lyù ñeå thu huùt khaùch haøng ñoàng thôøi hoã trôï hoï veà nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá. 48 Chính saùch khaùch haøng hôïp lyù bao goàm: - Thaønh laäp boä phaän quan heä khaùch haøng ñeå chuû ñoäng tìm kieám khaùch haøng, hieåu roõ nhu caàu cuûa khaùch haøng cuõng nhö uy tín vaø tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng. - Phaân loaïi khaùch haøng ñeå coù chính saùch hôïp lyù cho töøng khaùch haøng, öu tieân ñoái vôùi khaùch haøng truyeàn thoáng, coù doanh soá xuaát khaåu lôùn nhö giaûm chi phí, haï thaáp laõi suaát chieát khaáu, öu ñaõi veà mua baùn ngoaïi teä; hoã trôï khaùch haøng môùi trong vieäc chieát khaáu. - Cung caáp cho khaùch haøng nhöõng thoâng tin veà ngaân haøng môû, tình hình kinh teá chính trò vaø moâi tröôøng phaùp lyù cuûa nöôùc nhaäp khaåu. - Toå chöùc caùc hoäi thaûo chuyeân ñeà, giaûi ñaùp caën keõ thaéc maéc cuûa caùc doanh nghieäp. - Tö vaán veà nghieäp vuï cho caùc doanh nghieäp nhö: tö vaán trong vieäc kyù keát caùc hôïp ñoàng ngoaïi thöông, tö vaán trong vieäc löïa choïn caùc phöông thöùc thanh toaùn, tö vaán trong vieäc löïa choïn caùc haõng vaän taûi, baûo hieåm, tö vaán trong vieäc löïa choïn thò tröôøng, tö vaán veà luaät phaùp lieân quan ñeán lónh vöïc XNK. Caùc NHTM Vieät Nam caàn phaûi quan taâm theo chieàu roäng laãn chieàu saâu caùc hoaït ñoäng tö vaán cuûa mình, nhaèm taïo lôïi theá trong caïnh tranh vôùi caùc NH nöôùc ngoaøi. Caùc NHTM neân löu yù caùc doanh nghieäp xuaát khaåu phaûi thaän troïng ngay töø khaâu löïa choïn ñoái taùc ñaëc bieät laø phaûi naém ñöôïc uy tín cuõng nhö tình hình taøi chính cuûa ngöôøi mua, kieåm tra kyõ L/C vaø thoâng baùo ngay caùc ñieàu khoaûn baát lôïi, maâu thuaãn cho doanh nghieäp xuaát khaåu ñeå hoï coù theå söûa ñoåi L/C kòp thôøi. Ví duï nhö tröôøng hôïp L/C haøng thuûy saûn xuaát ñi Baéc Myõ vaø chaâu Aâu [ xem phuï luïc 2], nhaèm haïn cheá ruûi ro maø vaãn ñaûm baûo thoûa maõn ñöôïc yeâu caàu cuûa nhaø nhaäp khaåu ngaân haøng neân tö vaán cho caùc doanh nghieäp xuaát khaåu theo giaûi phaùp sau ñeå hoï thöông löôïng vôùi ñoái taùc môû L/C boå sung ñieàu kieän: Ngay sau khi 49 Ñoái vôùi nhöõng L/C môû töø caùc nöôùc coù tình hình chính trò khoâng oån ñònh hay nhaø nhaäp khaåu vaø ngaân haøng môû L/C khoâng ñaùng tin töôûng thì ngaân haøng neân tö vaán cho nhaø xuaát khaåu yeâu caàu L/C ñöôïc xaùc nhaän bôûi moät ngaân haøng coù uy tín, khi ñoù seõ coù cam keát thanh toaùn töø ngaân haøng xaùc nhaän trong tröôøng hôïp chöùng töø phuø hôïp nhöng ngaân haøng môû khoâng thanh toaùn. Löu yù nhaø xuaát khaåu haïn cheá chaáp nhaän nhöõng L/C coù ñieàu khoaûn, ñieàu kieän nhö: yeâu caàu göûi 1/3 B/L tröïc tieáp cho nhaø nhaäp khaåu, yeâu caàu chöùng töø do nhaø nhaäp khaåu phaùt haønh, nhöõng yeâu caàu maø khoù coù theå thöïc hieän ñöôïc. - Ñeå traùnh maát nhieàu thôøi gian ñi laïi laäp chöùng töø cuõng nhö ñeå baûo ñaûm an toaøn vieäc thu tieàn haøng xuaát, caùc NHTM Vieät Nam neân trieån khai boä phaän “hoã trôï khaùch haøng” trong vieäc laäp chöùng töø thanh toaùn nhaát laø ñoái vôùi nhöõng boä chöùng töø phöùc taïp, kieåm tra caùc chöùng töø nhaùp cho ñôn vò xuaát khaåu khi coù yeâu caàu. 50 Ñeå ña daïng hoùa dòch vuï, haïn cheá ruûi ro vaø taêng theâm doanh soá thì caùc ngaân haøng neân hình thaønh boä phaän chuyeân lo thuû tuïc quy trình xuaát khaåu cho nhöõng khaùch haøng coù yeâu caàu bao goàm töø khaâu choïn ñoái taùc, kyù hôïp ñoàng cho ñeán khaâu laäp boä chöùng töø ñoøi tieàn. Ña daïng hoùa dòch vuï laø moät giaûi phaùp höõu hieäu nhaèm taêng hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. 1.3. Naâng cao trình ñoä nghieäp vuï, thaùi ñoä laøm vieäc cuûa nhaân vieân Dòch vuï thanh toaùn xuaát khaåu theo phöông thöùc tín duïng chöùng töø ñoøi hoûi nhaân vieân ngaân haøng phaûi vöõng nghieäp vuï vaø phaûi coù söï caån thaän hôïp lyù. Ñeå coù theå hoã trôï toát cho khaùch haøng thì nhaân vieân ngaân haøng caàn phaûi coù neàn taûng kieán thöùc vöõng chaéc vaø thöôøng xuyeân caäp nhaät veà nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá, nghieäp vuï vaän taûi, nghieäp vuï baûo hieåm nhö UCP 500, ISBP, Case study vaø taïp chí chuyeân ngaønh nhö DC Insight do ICC phaùt haønh. Muoán vaäy thì caùc NHTM Vieät Nam caàn phaûi coù chöông trình ñaøo taïo rieâng cho nhaân vieân cuõng nhö thöôøng xuyeân göûi nhaân vieân ñi tu nghieäp ôû caùc ngaân haøng lôùn treân theá giôùi. Caàn khuyeán khích caùc nhaân vieân naâng cao trình ñoä ngoaïi ngöõ ñeå coù theå naém baét ñöôïc noäi dung caùc böùc ñieän deã daøng vaø coù khaû naêng nghieân cöùu caùc taøi lieäu nöôùc ngoaøi coù lieân quan ñeán coâng vieäc cuûa mình. Vieäc caäp nhaät taøi lieäu chuyeân ngaønh thöôøng xuyeân seõ giuùp nhaân vieân coù neàn taûng kieán thöùc vöõng chaéc, khoâng luùng tuùng trong xöû lyù khi coù tranh caõi vôùi nöôùc ngoaøi. Hoïc theo caùch laøm cuûa caùc ngaân haøng lôùn treân theá giôùi nhö Citibank: - Coù ñoäi nguõ huaán luyeän nhaân vieân rieâng. Caùc nhaân vieân cao caáp cuûa Trung taâm taïi Penang cuõng tham gia quaù trình huaán luyeän nhaân vieân. Ngoaøi ra, hoï coøn coù chuyeân vieân tö vaán nghieäp vuï cao caáp, coù theå giaûi ñaùp caùc tình huoáng nghieäp vuï cho caùc chi nhaùnh thaønh vieân khi caùc chi nhaùnh hoaëc taïi trung taâm gaëp phaûi caùc tình huoáng phöùc taïp. 51 - Nhaân vieân laøm vieäc chuyeân nghieäp, taùc phong nhanh nheïn, thao taùc thuaàn thuïc. - Thöôøng xuyeân hoïp ñeå caùc nhaân vieân taïi trung taâm xöû lyù ruùt tæa kinh nghieäm ñeå traùnh caùc vaáp vaùp maø ñoàng nghieäp ñaõ gaëp phaûi. - Thöôøng xuyeân ñaùnh giaù chaát löôïng coâng vieäc cuûa töøng nhaân vieân moät caùch coâng khai theo tuaàn, theo thaùng treân baûng. Caùc nhaân vieân seõ ñöôïc ghi teân treân baûng vaø neáu coù sai phaïm nghieäp vuï thì soá laàn phaïm loãi ñöôïc ghi roõ treân baûng. - Tieán ñoä xöû lyù coâng vieäc ñöôïc quaûn lyù chaët cheõ theo giôø. Haèng hai giôø ñoàng hoà, tieán ñoä xöû lyù coâng vieäc, khoái löôïng coâng vieäc ñaõ hoaøn thaønh cuûa caùc nhoùm ñöôïc baùo caùo vaø ghi coâng khai treân baûng ñeå nhaém bieát tieán ñoä xöû lyù coâng vieäc, coâng vieäc luùc naøo thì chaïy, luùc naøo khoâng chaïy. - Luoân ñaët chaát löôïng coâng vieäc leân vò trí haøng ñaàu. Boä phaän naøo cuõng ñeàu ñöôïc gaén caùc göông khaåu hieäu chaát löôïng ñeå nhaéc nhôû nhaân vieân coá gaéng laøm vieäc ñaït chaát löôïng cao. - Caùc thao taùc nghieäp vuï ñeàu ñöôïc chuaån hoùa nhaém taïo ñieàu kieän cho nhaân vieân thöïc hieän toát nghieäp vuï cuûa mình. - Tính kyû luaät cuûa nhaân vieân cao. Baûo maät phaûi ñöôïc chuù yù. 1.4. Ñoåi môùi coâng ngheä vaø hoaøn thieän quy trình nghieäp vuï Trong boái caûnh caïnh tranh vaø hoäi nhaäp thò tröôøng taøi chính vaø coâng nghieäp, dòch vuï taøi chính – ngaân haøng ngaøy caøng phaùt trieån maïnh meõ ñoøi hoûi caùc NHTM Vieät Nam phaûi coù nhöõng caûi caùch maïnh meõ veà heä thoáng thoâng tin vaø kyõ thuaät coâng ngheä ñeå phuïc vuï toát nhaát cho dòch vuï thanh toaùn xuaát khaåu. Phaùt trieån coâng ngheä khoâng nhöõng giaûi phoùng söùc lao ñoäng cuûa con ngöôøi maø coøn laøm cho coâng vieäc tieán haønh nhanh hôn, chính xaùc vaø an toaøn hôn. Caùc NHTM Vieät Nam caàn taêng cöôøng phaùt trieån kyõ thuaät coâng ngheä theo höôùng sau: 52 Böôùc ñaàu laø hoaøn chænh vaø naâng cao maïng SWIFT laø heä thoáng truyeàn tin chuû yeáu trong hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá ñeå ñaûm baûo cho L/C, ñieän chuyeån tieàn ñöôïc truyeàn ñi nhanh choùng, chính xaùc. Sau ñoù, daàn daàn hieän ñaïi hoùa haï taàng coâng ngheä thoâng tin theo höôùng xöû lyù giao dòch taäp trung cuûa nhieàu nöôùc, chi nhaùnh veà moät trung taâm. Giaûi phaùp naøy coù öu ñieåm: - Taïo ra moät trung taâm xöû lyù tuyeät haûo - Khaû naêng ñaùp öùng yeâu caàu xöû lyù nghieäp vuï ngaøy caøng taêng - Giaûm thieåu chi phí xöû lyù - Taïo ra quy trình cuõng nhö caùch xöû lyù caùc nghieäp vuï ñoàng nhaát cho taát caû caùc chi nhaùnh Hieän nay, ñaây laø caùch laøm cuûa caùc ngaân haøng lôùn treân theá giôùi nhö Citibank coù trung taâm xöû lyù taøi chính thöông maïi (Trade Finance) ôû Penang (Malaysia), Bank of New York coù trung taâm xöû lyù ôû Thöôïng Haûi (Trung Quoác). Vì ña phaàn phaûi xöû lyù chöùng töø treân maùy neân caàn phaûi ñaàu tö trang thieát bò hieän ñaïi ñeå ñaùp öùng nhu caàu coâng vieäc: - Maùy vi tính toác ñoä cao, maøn hình lôùn ñeå nhaân vieân deã xöû lyù nghieäp vuï - Maùy in toác ñoä cao vaø chuyeân nghieäp ñöôïc trang bò ñeå ñaùp öùng yeâu caàu in aán cho trung taâm. - Maùy scan vaø coâng ngheä hình aûnh ñöôïc ñaàu tö toát vaø toán keùm do taát caû caùc chöùng töø goác ñöôïc löu giöõ taïi caùc chi nhaùnh vaø taïi caùc quaày giao dòch tieáp khaùch coøn caùc nhaân vieân taïi trung taâm xöû lyù chæ xöû lyù coâng vieäc treân maùy sau khi chöùng töø ñaõ ñöôïc caùc chi nhaùnh scan veà trung taâm. - Maùy fax, maùy in phaûi coù thuøng bao boïc nhaèm traùnh thaát laïc caùc chöùng töø caàn xöû lyù. 53 - Caùc giaáy tôø caàn huûy ñöôïc taäp trung vaøo thuøng coù khoaù vaø ngöôøi coù traùch nhieäm seõ huûy caùc chöùng töø naøy nhaèm ñaûm baûo bí maät thoâng tin cho khaùch haøng. Veà quy trình nghieäp vuï vaø boä maùy laøm vieäc thì caàn hoaøn thieän hôn theo höôùng phaùt trieån nhöõng boä phaän rieâng bieät hoã trôï cho dòch vuï thanh toaùn xuaát khaåu nhö quan heä ñaïi lyù, quan heä khaùch haøng vaø taêng cöôøng boä phaän kieåm tra giaùm saùt hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá ñeå haïn cheá ñöôïc ruûi ro, boä phaän phaùp lyù. Nhöõng boä phaän naøy phaûi coù söï phoái hôïp chaët cheõ vôùi nhau. Cuï theå laø boä phaän quan heä ñaïi lyù caàn cung caáp ñaày ñuû thoâng tin veà ngaân haøng môû L/C, tình hình kinh teá chính trò cuûa quoác gia nhaäp khaåu cho boä phaän thanh toaùn xuaát khaåu. Boä naøy cuõng caàn caäp nhaäp ñaày ñuû thoâng tin veà nhöõng quoác gia bò caám vaän, nhöõng toå chöùc coù lieân quan ñeán khuûng boá, röûa tieàn. Boä phaän quan heä khaùch haøng seõ tìm kieám khaùch haøng xuaát khaåu vaø thaåm ñònh tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng ñeå hoã trôï boä phaän thanh toaùn xuaát khaåu giaûm thieåu ruûi ro trong quy trình chieát khaáu. Boä phaän kieåm tra seõ thöôøng xuyeân giaùm saùt caùc hoaït ñoäng ñeå nhanh choùng phaùt hieän caùc sai phaïm ñeå kòp thôøi xöû lyù, traùnh ñöôïc nhöõng toån thaát lôùn coù theå xaûy ra. Boä phaän phaùp lyù seõ bao goàm nhöõng ngöôøi khoâng nhöõng naém roõ UCP, ISBP, nghieäp vuï vaän taûi, baûo hieåm maø coøn phaûi am hieåu veà luaät quoác gia cuõng nhö quoác teá ñeå coù theå hoã trôï toát cho boä phaän thanh toaùn xuaát khaåu khi coù tranh chaáp vôùi nöôùc ngoaøi. Caàn kieåm tra chaët cheõ quy trình chieát khaáu chöùng töø vaø quy trình xaùc nhaän L/C. Ñoái vôùi quy trình chieát khaáu thì caàn kieåm tra thaät kyõ chöùng töø ñeå traùnh tröôøng hôïp baát hôïp leä. Ngoaøi ra cuõng löu yù veà söï giaû maïo chöùng töø vaän taûi baèng 54 - Giao haøng baèng container thì B/L phaûi theå hieän soá container, soá container treân B/L: soá container phaûi coù 11 kyù töï trong ñoù 4 kyù töï ñaàu laø chöõ vaø 7 kyù töï sau laø soá, löu yù laø kyù töï thöù 4 luoân luoân laø chöõ U. - Soá löôïng haøng hoùa treân B/L so vôùi söùc chöùa cuûa container: container 20 feet chæ chöùa ñöôïc haøng hoùa coù troïng löôïng khoaûng 25 taán, container 40 feet chöùa khoaûng 30 taán. - B/L do ngöôøi giao nhaän phaùt haønh ôû phaàn tieâu ñeà in saün luoân coù ñaày ñuû ñòa chæ, soá ñieän thoaïi lieân laïc cuûa ngöôøi giao nhaän. Ngoaøi ra, ngaân haøng chieát khaáu cuõng neân kieåm tra thaät kyõ nhöõng boä chöùng töø theo L/C cho pheùp töï do chieát khaáu ôû baát cöù ngaân haøng naøo. Ñoái vôùi nhöõng boä chöùng töø cuøng L/C xuaát trình tröôùc ñoù ôû moät ngaân haøng khaùc thì phaûi yeâu caàu nhaø xuaát khaåu noäp baûn löu hoùa ñôn vaø B/L ñeå theo doõi soá löôïng ñaõ xuaát traùnh tröôøng hôïp vöôït soá löôïng haøng hoùa hay vöôït tieàn L/C. Ñoái vôùi quy trình xaùc nhaän L/C: caàn lieân laïc vôùi caùc ñaïi lyù ôû nöôùc nhaäp khaåu ñeå tìm hieåu veà ngaân haøng môû vaø nhaø nhaäp khaåu. Moät soá daáu hieäu ñaùng nghi veà nhaø nhaäp khaåu: môùi thaønh laäp vaøi thaùng tröôùc khi L/C ñöôïc môû, coù quaù ít nhaân vieân vaø taøi saûn coù giaù trò, ñòa chæ coâng ty laø ñòa chæ nhaø rieâng cuûa caù nhaân. Khi giao dòch vôùi ngaân haøng môû L/C ôû moät quoác gia naèm trong trong danh saùch caám vaän cuûa Myõ thì caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam neân coù nhöõng chæ thò yeâu caàu chuyeån tieàn thích hôïp nhö khoâng chuyeån qua caùc ngaân haøng cuûa Myõ ñeå traùnh tröôøng hôïp khoaûn tieàn thanh toaùn bò phong toûa. Beân caïnh ñoù, caàn lieân heä vôùi toå chöùc CCS (Commercial Crime Services) cuûa ICC ñeå bieát theâm veà caùc thoâng tin veà toäi phaïm, löøa ñaûo. Ngoaøi ra, caàn löu yù caùc daáu hieäu cho thaáy söï giaû maïo, löøa ñaûo: L/C khoâng coù phaàn moâ taû haøng hoùa, 55 1.5. Baùn vaø chuyeån ruûi ro Ñoái vôùi nhöõng chöùng töø traû chaäm ñaõ ñöôïc chieát khaáu mieãn truy ñoøi thì ruûi ro cao neân caùc NHTM Vieät Nam coù theå baùn laïi cam keát chaáp nhaän thanh toaùn chöùng töø cuûa ngaân haøng môû (coøn goïi laø thuaän nhaän) cho moät ngaân haøng khaùc, luùc aáy lôïi nhuaän thu ñöôïc coù giaûm ñi chuùt ít nhöng ruûi ro thì ñaõ bò trieät tieâu vì ruûi ro ñaõ chuyeån sang ngaân haøng khaùc. Thöôøng caùc ngaân haøng mua laïi nhöõng thuaän nhaän naøy laø caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi, ñaây laø nghieäp vuï quen thuoäc cuûa hoï, nhöng ñoái vôùi caùc NHTM Vieät Nam vaãn coøn chöa coù. Ngoaøi ra, caùc NH chieát khaáu sau khi thöïc hieän vieäc chieát khaáu cho khaùch haøng coù theå mua baûo hieåm cho haøng xuaát khaåu ñeå chuyeån ruûi ro. Trong tröôøng hôïp vì lyù do naøo ñoù haøng xuaát khaåu khoâng ñöôïc thanh toaùn thì coâng ty baûo hieåm seõ thanh toaùn thay. 1.6. Caùc bieän phaùp kinh doanh ngoaïi teä ñeå haïn cheá ruûi ro tyû giaù Ñeå haïn cheá ruûi ro tyû giaù khi chieát khaáu chöùng töø caùc NHTM neân choïn löïa thöïc hieän nhöõng nghieäp vuï kinh doanh ngoai teä sau: - Nghieäp vuï mua baùn ngoaïi teä coù kyø haïn (Forward) : Ñaây laø kyõ thuaät mua baùn ngoaïi teä trong töông lai. NH chieát khaáu seõ thu moät khoaûn ngoaïi teä trong töông lai töø ngaân haøng môû L/C. Trong tröôøng hôïp NH chieát khaáu döï ñoaùn ngoaïi teä seõ taêng trong töông lai thì seõ tieán haønh mua ngoaïi teä coù kyø haïn vôùi NH khaùc, 56 - Nghieäp vuï Swap : Laø söï phoái hôïp giöõa vieäc mua baùn trao ngay vaø mua baùn kyø haïn giöõa hai ngaân haøng vôùi nhau. Cheânh leäch giöõa tyû giaù coù kyø haïn vôùi tyû giaù giao ngay goïi laø phí giao dòch ñieåm Swap. Caùc NH thöïc hieän nghieäp vuï naøy ñeå haïn cheá ruûi ro do bieán ñoäng tyû giaù, tìm lôïi nhuaän, ñaùp öùng nhu caàu khaùch haøng. - Nghieäp vuï quyeàn choïn: caùc NH döï ñoaùn tyû giaù seõ giaûm hay taêng coù theå thöïc hieän giao dòch quyeàn choïn baùn hay mua vôùi caùc NH khaùc hoaëc caùc doanh nghieäp ñeå ñaûm baûo giaûm bôùt thieät haïi do söï bieán ñoäng cuûa tyû giaù. 1.7. Phaùt trieån coâng taùc thu thaäp, löu tröõ, phaân tích thoâng tin vaø döï baùo, phoøng ngöøa ruûi ro Moliere ñaõ töøng noùi: “Ñoái vôùi nhöõng bieán coá, ngöôøi saùng suoát ñaõ chuaån bò tröôùc” * Bieän phaùp haïn cheá ruûi ro toát nhaát laø döï ñoaùn ñöôïc noù vaø coù bieän phaùp phoøng ngöøa ngay töø luùc noù chöa xaûy ra. Treân cô sôû thu thaäp caùc döõ lieäu, phaân tích caùc tröôøng hôïp ruûi ro ñaõ töøng xaûy ra roài töø ñoù ruùt ra nhöõng giaûi phaùp phoøng ngöøa hay ñoái phoù ruûi ro hieäu quaû nhaát. Trong hoaït ñoäng thanh toaùn xuaát khaåu, caùc ngaân haøng thöông maïi caàn chuù troïng xaây döïng keânh thu thaäp nguoàn thoâng tin thò tröôøng. Thoâng tin thò tröôøng raát quan troïng nhaát laø ñoái vôùi haøng hoaù xuaát khaåu. Thoâng tin naøy phaûi bao goàm caû dieãn bieán tình hình thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá. Thu thaäp thoâng tin ñeå phaân tích vaø döï ñoaùn giaù caû, dieãn bieán thò tröôøng cuûa haøng hoùa, tyû giaù, laõi suaát; naém *Trích töø “Danh ngoân theá giôùi” NXB Tp.HCM naêm 1995. 57 Veà coâng taùc löu tröõ thoâng tin: Thöïc teá hieän nay taïi caùc ngaân haøng, thoâng tin thu thaäp sau khi xöû lyù xong ñöôïc löu tröõ moät caùch rieâng leû, raûi raùc ôû töøng phoøng ban vaø döôùi daïng raát thuû coâng laø caùc hoà sô löu tröõ treân giaáy. Vì vaäy, khi caàn thoâng tin veà moät khaùch haøng naøo ñoù thì phaûi maát nhieàu thôøi gian ñeå tìm kieám, neáu thoâng tin caàn ôû thôøi ñieåm nhöõng naêm tröôùc thì vieäc tìm kieám laø heát söùc khoù khaên. Vì vaäy, theo toâi, caùc ngaân haøng neân toå chöùc löu tröõ thoâng tin döôùi daïng ngaân haøng döõ lieäu treân heä thoáng vi tính noái maïng trong toaøn ngaân haøng. Moãi moät khaùch haøng seõ ñöôïc caáp moät maõ soá rieâng, caùc phoøng ban khi giao dòch vôùi moät khaùch haøng naøo ñoù coù theå löu tröõ thoâng tin vaøo heä thoáng döõ lieäu, khi caàn thieát nhöõng boä phaän khaùc coù theå tra cöùu moät caùch nhanh choùng. Nhöõng döõ lieäu caàn phaûi coù trong heä thoáng ngaân haøng thoâng tin raát quan troïng ñoái vôùi boä phaän thanh toaùn xuaát khaåu goàm: uy tín vaø tình hình taøi chính cuûa ngaân haøng môû, ngaân haøng xaùc nhaän, nhaø xuaát khaåu, nhaø nhaäp khaåu, haõng taøu, haõng baûo hieåm, tình hình kinh teá chính trò, moâi tröôøng phaùp lyù cuûa quoác gia nhaäp khaåu, caùc toå chöùc lieân quan ñeán khuûng boá, röûa tieàn, löøa ñaûo, caùc taøi lieäu chuyeân ngaønh caäp nhaät,… Toùm laïi, ñeå haïn cheá ruûi ro vaø coù theå caïnh tranh vôùi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi trong xu theá toaøn caàu hoùa thì baûn thaân caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam phaûi coù chieán löôïc phaùt trieån vôùi khuynh höôùng roõ raøng. 58 2. Nhöõng kieán nghò ñoái vôùi nhaø nöôùc vaø ngaân haøng nhaø nöôùc ñeå phaùt trieån xuaát nhaäp khaåu vaø phaùt trieån thanh toaùn qua ngaân haøng 2.1. Kieán nghò ñoái vôùi nhaø nöôùc Thöù nhaát, nhaø nöôùc caàn hoaøn thieän caùc vaên baûn phaùp lyù lieân quan ñeán hoaït ñoäng thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu. Caùc quyeát ñònh (nhö quy ñònh veà moät soá bieän phaùp quaûn lyù ngoaïi teä), nghò ñònh ( nhö nghò ñònh veà quaûn lyù ngoaïi hoái) cuûa chính phuû neân ñöôïc naâng caáp vaø hoaøn thieän thaønh luaät ñeå caùc beân lieân quan coù caên cöù phaùp lyù roõ raøng maø döïa vaøo khi xaûy ra tranh chaáp. Caàn coù moät khung phaùp lyù thaät söï hoaøn thieän hoã trôï cho vieäc cung caáp caùc dòch vuï môùi cuûa ngaân haøng nhö ban haønh luaät veà hoái phieáu, luaät veà mua baùn caùc chöùng töø coù giaù, sôùm ban haønh luaät thanh toaùn vaø luaät giao dòch ñieän töû ñeå taïo haønh lang phaùp lyù cho caùc hoaït ñoäng thanh toaùn. Thöù hai, nhaø nöôùc caàn ñaàu tö nhieàu hôn nöõa cho cô sôû haï taàng ñaëc bieät laø heä thoáng maïng ñeå ñaùp öùng nhu caàu môû roäng dòch vuï ngaân haøng ñieän töû cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam, ñaây laø dòch vuï mang laïi nhieàu tieän ích veà söï nhanh choùng, an toaøn cho ngaân haøng cuõng nhö caùc doanh nghieäp. Ñieàu naøy seõ thuùc ñaåy phaùt trieån thanh toaùn qua ngaân haøng. Thöù ba, trôï giuùp toái ña cho caùc doanh nghieäp xuaát khaåu trong vieäc thu thaäp thoâng tin thò tröôøng trong nöôùc laãn quoác teá vaø giaûi quyeát nhöõng tranh chaáp quoác teá nhö nhöõng vuï kieän baùn phaù giaù xe ñaïp, giaøy deùp, caù ba sa. Caùc ñaïi söù quaùn, laõnh söï quaùn, tham taùn thöông maïi Vieät Nam ôû nöôùc ngoaøi cuõng caàn phaûi löu yù doanh nghieäp xuaát khaåu nhöõng baát lôïi veà phaùp lyù cuûa quoác gia nhaäp khaåu ñeå giaûm thieåu ruûi ro. Thöù tö, naâng caáp chaát löôïng coâng taùc keá toaùn, kieåm toaùn caùc doanh nghieäp giuùp caùc ngaân haøng coù soá lieäu chính xaùc, minh baïch veà tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp. 59 Thöù naêm, taêng cöôøng hoã trôï xuaát khaåu: nôùi roäng töï do ngoaïi thöông; ñôn giaûn hoùa thuû tuïc xuaát khaåu (ví duï nhö thöïc hieän cô cheá caáp visa töï ñoäng cho haøng deät may); taêng cöôøng xuùc tieán thöông maïi, môû roäng thò tröôøng truyeàn thoáng ñoàng thôøi tìm kieám caùc thò tröôøng môùi, nhaát laø caùc thò tröôøng lôùn; phaùt trieån caùc dòch vuï hoã trôï cho xuaát khaåu nhö vaän taûi, baûo hieåm; coù chính saùch tín duïng hoã trôï xuaát khaåu, chính saùch thöôûng kim ngaïch, thöôûng thaønh tích xuaát khaåu,… Vôùi caùc giaûi phaùp ñoàng boä thì xuaát khaåu Vieät Nam khoâng nhöõng taêng nhanh vaø maïnh, goùp phaàn thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån. 2.3. Kieán nghò ñoái vôùi ngaân haøng nhaø nöôùc Thöù nhaát, ngaân haøng nhaø nöôùc neân chuû ñoäng phoái hôïp vôùi phoøng thöông maïi vaø caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi coù tieáng treân theá giôùi thöôøng xuyeân toå chöùc caùc buoåi hoäi thaûo chuyeân ngaønh veà thanh toaùn quoác teá cuï theå laø thanh toaùn haøng xuaát theo phöông thöùc tín duïng chöùng töø ñeå truyeàn ñaït kieán thöùc cuõng nhö kinh nghieäm cho caùc NHTM Vieät Nam. Taïi caùc hoäi thaûo ñoù, neân môøi caùc chuyeân gia veà thanh toaùn quoác teá, vaän taûi, baûo hieåm, phaùp lyù trong vaø ngoaøi nöôùc tham gia. Ngoaøi nhöõng kieán thöùc chuyeân saâu thì caùc chuyeân gia cuõng seõ trình baøy nhöõng tröôøng hôïp ruûi ro, tranh chaáp ñaõ töøng xaûy ra roài cuøng nhau tranh luaän, phaân tích nguyeân nhaân vaø ñeà ra nhöõng giaûi phaùp thích hôïp ñeå haïn cheá ruûi ro. Thöù hai, caàn taêng cöôøng hoã trôï thoâng tin cho caùc NHTM. Trung taâm phoøng ngöøa ruûi ro (CIC) cuûa ngaân haøng nhaø nöôùc caàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng hôn, thu thaäp, cung caáp caùc thoâng tin ñaày ñuû vaø ña daïng hôn cuõng nhö döï baùo chính xaùc hôn nhöõng ruûi ro coù theå xaõy ra. CIC cuõng caàn caäp nhaät thoâng tin veà nhöõng toå chöùc löøa ñaûo, röûa tieàn trong nöôùc vaø quoác teá ñeå löu yù taát caùc caû caùc NHTM tham gia hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá. Ngaân haøng nhaø nöôùc neân yeâu caàu taát caû caùc NHTM Vieät Nam tham gia vaøo trung taâm naøy ñeå vöøa cung caáp thoâng tin cho trung taâm vöøa thu thaäp thoâng tin coù ích töø trung taâm nhaèm haïn cheá ruûi ro. 60 Thöù ba, ngaân haøng nhaø nöôùc caàn naâng cao chaát löôïng coâng taùc thanh tra, kieåm tra hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM ñeå sôùm phaùt hieän sai soùt vaø coù höôùng xöû lyù kòp thôøi nhaèm ñaûm baûo an toaøn trong thanh toaùn. Thöù tö, ngaân haøng nhaø nuôùc caàn nhanh choùng phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng ñieän töû vì hieän nay ôû caùc nöôùc phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng ñöôïc cung caáp chuû yeáu qua maïng. Thöù naêm, xaây döïng nhöõng heä thoáng caûnh baùo nhöõng bieán ñoäng baát thöôøng vaø tyû giaù, laõi suaát ñeå hoã trôï hieäu quaû cho caùc NHTM tham gia hoaït ñoäng thanh toaùn quoác teá traùnh ñöôïc nhöõng ruûi ro naøy. Thöù saùu, hoaøn thieän thò tröôøng taøi chính ñeå aùp duïng phoå bieán caùc coâng cuï cuûa chính saùch tieàn teä. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 Qua nghieân cöùu nhöõng cô sôû lyù luaän ôû chöông 1 vaø thöïc traïng ruûi ro ôû chöông 2, chöông 3 ñaõ neâu ra moät soá giaûi phaùp ñoái vôùi caùc NHTM vaø kieán nghò ñoái vôùi nhaø nöôùc, ngaân haøng nhaø nöôùc nhaèm haïn cheá toái ña nhöõng ruûi ro trong thanh toaùn haøng xuaát theo phöông thöùc tín duïng chöùng töø. Beân caïnh ñoù, nhöõng kieán nghò naøy coøn nhaèm thuùc giuïc nhaø nöôùc ñaåy maïnh phaùt trieån xuaát khaåu vaø thanh toaùn qua ngaân haøng. 61 KEÁT LUAÄN Vieät Nam ñang trong quaù trình phaùt trieån vaø môû cöûa. Do ñoù, kim ngaïch xuaát khaåu ngaøy caøng taêng leân, daãn ñeán doanh soá thanh toaùn xuaát khaåu qua ngaân haøng cuõng taêng leân. Trong thanh toaùn, ña soá doanh nghieäp xuaát khaåu choïn phöông thöùc thanh toaùn tín duïng chöùng töø vì ñaây laø phöông thöùc khaù an toaøn cho hoï. Tuy nhieân, phöông thöùc naøy khoâng phaûi laø khoâng coù ruûi ro. Vì vaäy, höôùng ñi cuûa luaän vaên ñaõ ñaùp öùng yeâu caàu thöïc tieãn laø nghieân cöùu lyù luaän vaø khaûo saùt thöïc tieãn ñeå töø ñoù xaùc ñònh ñöôïc ruûi ro, nguyeân nhaân ruûi ro vaø ñeà ra giaûi phaùp ñeå haïn cheá, phoøng ngöøa nhöõng ruûi ro trong thanh toaùn haøng xuaát theo phöông thöùc tín duïng chöùng töø taïi caùc ngaân haøng thöông maïi. Beân caïnh ñoù, luaän vaên cuõng ñöa ra moät soá kieán nghò vôùi nhaø nöôùc vaø ngaân haøng nhaø nöôùc nhaèm ñaåy maïnh kim ngaïch xuaát khaåu vaø thanh toaùn qua ngaân haøng. Toùm laïi, hy voïng höôùng nghieân cöùu cuûa luaän vaên phaàn naøo ñaùp öùng ñöôïc muïc tieâu giuùp caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam naâng cao chaát löôïng dòch vuï thanh toaùn xuaát khaåu theo phöông thöùc tín duïng chöùng töø vaø naâng cao uy tín treân tröôøng quoác teá. 62 DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Tieáng Vieät 1. TS Traàn Hoaøng Ngaân (2001), “Thanh toaùn quoác teá”, NXB Thoáng keâ, TP.HCM 2. Nguyeãn Troïng Thuøy (2000), “Höôùng daãn aùp duïng quy taéc vaø thöïc haønh thoáng nhaát tín duïng chöùng töø”, NXB Thoâng keâ, TP.HCM 3. Hoïc vieän ngaân haøng (PTS Nguyeãn Vaên Tieán chuû bieân) (1999), “Quan heä ruûi ro trong kinh doanh ngaân haøng”, NXB Thoáng keâ, Haø Noäi 4. Ñinh Xuaân Trình (1996), “Giaùo trình thanh toaùn quoác teá trong ngoaïi thöông”, NXB Giaùo duïc, Haø Noäi 5. GS TS Leâ Vaên Tö vaø Leâ Tuøng Vaân (2000), “Tín duïng taøi trôï xuaát nhaäp khaåu. Thanh toaùn quoác teá vaø kinh doanh ngoaïi teä”, NXB Thoáng keâ, Haø Noäi 6. Ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam chi nhaùnh TP.HCM, Baùo caùo toång hôïp caùc hoaït ñoäng ngoaïi hoái toaøn heä thoáng caùc ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn TP.HCM töø naêm 2001 ñeán 2004 7. Vietcombank, Quy trình nghieäp vuï 8. Caùc nguoàn thoâng tin ñaïi chuùng: Taïp chí ngaân haøng, internet Tieáng Anh 1. ISBP 2. Charles del Busto (1994), “ICC Guide to Documentary Credit Operations for the UCP 500”, ICC Publishing S.A., Paris 3. Charles del Busto (1995), “Case Studies on Documentary Credits under UCP 500”, ICC Publishing S.A., Paris 4. Citibank (2005), Global Corporate & Investment Bank – Inherent Risks in Trade Finance 5. Citibank (2005), Trade Finance 6. The New Standard Documentary Credit Forms for the UCP 500 (edited by Charles del Busto), ICC Publishing S.A., Paris 7. DC Insight published by ICC

Các file đính kèm theo tài liệu này:

434171.pdf