Luận văn Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng chính sách hộp xanh lá cây để hỗ trợ nông nghiệp Việt Nam phát triển giai đoạn 2007-2010

nh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhμ n−íc, ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ-x· héi, c¬ chÕ qu¶n lý...C¸c yÕu tè thuéc nhãm thø hai lμ: hμnh lang ph¸p lý, hÖ thèng qu¶n lý, thÓ chÕ vËn hμnh trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp. ViÖc sö dông c¸c c«ng cô hép xanh l¸ c©y chÞu t¸c ®éng m¹nh mÏ nhÊt lμ tõ nhãm thø hai. 4.2.2.1 X©y dùng mét hÖ thèng luËt hiÖu qu¶ cho n«ng nghiÖp. CÇn xem xÐt l¹i c¸c luËt vμ quy ®Þnh ®ang cã trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, ®iÒu chØnh l¹i chóng cho phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña WTO. VÝ dô: c¶i thiÖn, hay thªm vμo nh÷ng chÝnh s¸ch cho phï hîp víi t×nh h×nh míi, nhÊt lμ c¸c vÊn ®Ò næi cém hiÖn nay nh−: chÊt l−îng s¶n phÈm, c¸c tiªu chuÈn an toμn, vÖ sinh thùc phÈm, c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn hç trî th−¬ng m¹i; HoÆc tËp trung vμo thóc ®Èy, hç trî ng−êi n«ng d©n hîp t¸c víi nhau, vÝ dô nh− c¸c - 65 - luËt, quy ®Þnh liªn quan ®Õn hîp t¸c x· n«ng nghiÖp. V× c¸c c«ng cô nμy cã t¸c dông gióp n«ng d©n thÝch øng víi sù thay ®æi cña thÞ tr−êng. Nh÷ng luËt liªn quan ®Õn c¸c chÝnh s¸ch hç trî n«ng nghiÖp nªn ®−îc cËp nhËt theo nh÷ng kÕt qu¶ míi nhÊt cña c¸c Vßng ®μm ph¸n cña WTO. §ång thêi qu¸ tr×nh thùc thi c¸c luËt, quy ®Þnh ph¶i ®−îc minh b¹ch. 4.2.2.2 C¶i c¸ch hÖ thèng qu¶n lý n«ng nghiÖp: Víi yªu cÇu ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng sau khi gia nhËp WTO, vai trß cña chÝnh phñ còng ph¶i thay ®æi tõ viÖc qu¶n lý, cung cÊp hμng ho¸ vμ dÞch vô c«ng céng cho n«ng nghiÖp vμ ng−êi d©n ë n«ng th«n. Trong ®ã, hÖ thèng qu¶n lý n«ng nghiÖp cÇn tæ chøc l¹i ®Ó vËn hμnh thμnh c«ng c¸c biÖn ph¸p cã t¸c dông hç trî cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng n«ng nghiÖp ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n héi nhËp nh−: cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng, dÞch vô tiÕp thÞ, c¸c dÞch vô t− vÊn vμ tËp huÊn khuyÕn n«ng, nghiªn cøu, m¹ng l−íi an toμn, b¶o hiÓm thu nhËp. 4.2.2.3 Hoμn thiÖn hÖ thèng thÞ tr−êng n«ng nghiÖp: HÖ thèng thÞ tr−êng n«ng nghiÖp bao gåm: ThÞ tr−êng tiªu thô, thÞ tr−êng lao ®éng vμ thÞ tr−êng ®Çu t−. ThÞ tr−êng n«ng nghiÖp cã t¸c dông gióp t¨ng c−êng c¸c mèi liªn kÕt, phèi hîp víi n«ng nghiÖp nh−: c¸c hîp t¸c x· s¶n xuÊt, c¸c tæ hîp n«ng nghiÖp- c«ng nghiÖp, c¸c liªn minh 3 nhμ, 4 nhμ. Nhê c¸c mèi quan hÖ liªn kÕt, phèi hîp nμy, nã kh«ng chØ gióp gi¶m gi¸ thμnh s¶n phÈm cña c¸c hμng ho¸, mμ cßn t¹o ra mét nÒn t¶ng cã tæ chøc ®Ó thùc thi c¸c chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ trong viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu n«ng nghiÖp. §ång thêi nã võa cã thÓ lμm cÇu nèi gi÷a c¸c nhu cÇu cña n«ng d©n víi chÝnh phñ vμ c¸c ®èi t−îng kh¸c, võa cã thÓ gióp phæ biÕn nhanh, m¹nh c¸c c«ng nghÖ míi, c¸c dÞch vô kü thuËt, c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp võa cã chÊt l−îng cao võa ®−îc gi¸ vμ tr¸nh c¸c ®iÒu kiÖn bÊt lîi. - 66 - Do vËy, chÝnh phñ cÇn cã sù tham gia qu¶n lý, hoμn thiÖn ho¹t ®éng cña hÖ thèng thÞ tr−êng vÒ n«ng nghiÖp nh−: th«ng tin ph¶n håi, hç trî tμi chÝnh, gi¶m c¸c rñi ro ho¹t ®éng, c¬ chÕ xö lý tranh chÊp hiÖu qu¶. - 67 - Ch−¬ng 5: gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c c«ng cô hép xanh l¸ c©y ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp Phó Yªn giai ®o¹n 2007-2010. 5.1 Vμi nÐt s¬ l−îc vÒ tØnh Phó Yªn Phó Yªn lμ tØnh cã ®Þa h×nh ®a d¹ng, t−¬ng ®èi phøc t¹p, thÊp dÇn tõ t©y sang ®«ng. PhÝa t©y cña Phó Yªn lμ s−ên ®«ng cña d·y Tr−êng S¬n, ®Þa h×nh nói thÊp vμ ®åi, ®é dèc lín, ®Þa h×nh bÞ chia c¾t m¹nh. KÕ ®ã, lμ vïng b¸n s¬n ®Þa t−¬ng ®èi b»ng ph¼ng ch¹y däc theo c¸c s«ng lín, cã nhiÒu ®ång cá tù nhiªn thuËn lîi cho ch¨n nu«i gia sóc, ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp. PhÝa ®«ng lμ d¹ng ®åi xen kÏ ®ång b»ng, thØnh tho¶ng cã nói ch¹y ra s¸t biÓn, chia c¾t ®ång b»ng ven biÓn thμnh nh÷ng ®ång b»ng nhá. Toμn bé diÖn tÝch ®ång b»ng ven biÓn kho¶ng 60.000 ha, chiÕm kho¶ng 11,9% diÖn tÝch tù nhiªn toμn tØnh. §©y lμ mét trong nh÷ng lîi thÕ cña tØnh so víi c¸c tØnh kh¸c trong vïng duyªn h¶i miÒn Trung vÒ ph¸t triÓn s¶n xuÊt l−¬ng thùc, ®Æc biÖt lμ vïng chuyªn canh lóa tËp trung lín nhÊt c¸c tØnh duyªn h¶i Nam Trung Bé víi diÖn tÝch 25.282 ha. Khu vùc ven biÓn cã nhiÒu vòng, vÞnh, ®Çm, ®¶o nhá ven bê thuËn lîi cho ph¸t triÓn vμ nu«i trång thuû s¶n. Phó Yªn còng cã nh÷ng h¹n chÕ do hÖ thèng s«ng ng¾n, dèc lín, l−u vùc s«ng réng, l−îng n−íc chøa trªn s«ng Ýt, chñ yÕu tËp trung ë h¹ l−u c¸c con s«ng g©y nªn lò lôt. Lμ vïng chÞu ¶nh h−ëng lín cña c¸c c¬n b·o vμ ¸p thÊp nhiÖt ®íi, g©y c¶n trë ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ng−îc l¹i vμo mïa kh« th−êng bÞ h¹n h¸n. Ngoμi ra, víi ®é dèc lín, ®Êt ®ai ë Phó Yªn rÊt dÔ b¹c mμu do sãi mßn ®Êt. N¨m 2005, Phó Yªn cã 861.110 ng−êi, trong ®ã d©n sè n«ng th«n chiÕm 79,9% (Niªn gi¸m thèng kª Phó Yªn, 2005). Tû lÖ lao ®éng qua ®μo t¹o chiÕm 22,9% trong tæng sè lao ®éng, trong ®ã, lao ®éng qua ®μo t¹o ë c¸c tr−êng trung häc chuyªn nghiÖp-cao ®¼ng-®¹i häc chiÕm 8,95%, c«ng nh©n kü thuËt 4,7% vμ 9,2% lao ®éng ®−îc ®μo t¹o s¬ cÊp, chøng chØ nghÒ, lao ®éng - 68 - phæ th«ng chiÕm 77,1% (Thèng kª cña Së Lao ®éng -Th−¬ng binh-X· héi, Ch©u V©n Anh, 2005). MÆc dï tû lÖ lao ®éng ®· qua ®μo t¹o cña TØnh cã cao h¬n møc b×nh qu©n chung cña c¶ n−íc, tuy nhiªn nh− vËy vÉn cßn qu¸ thÊp, vμ ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña ®Þa ph−¬ng. Phó Yªn lμ mét tØnh nghÌo ®ang trªn ®−êng ph¸t triÓn. §iÒu nμy thÓ hiÖn qua tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP b×nh qu©n giai ®o¹n 2000-2005 lμ 10,2%/n¨m. N¨m 2005: GDP tØnh Phó Yªn ®¹t 2.579,6 tû ®ång (theo gi¸ n¨m 1994) chiÕm 0,65% GDP cña c¶ n−íc; Trong c¬ cÊu GDP cña tØnh th× GDP n«ng nghiÖp chiÕm tíi 29,4%, cao h¬n 1,5 lÇn tû träng nμy cña c¶ n−íc. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi ®¹t 6,04 triÖu ®ång, b»ng 59% GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña c¶ n−íc. Kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 57 triÖu USD, chiÕm 0,17% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n−íc. Thu ng©n s¸ch trªn ®Þa bμn 501 tû ®ång, chiÕm 0,35% tæng thu ng©n s¸ch cña c¶ n−íc. Tû lÖ nghÌo nãi chung (bao gåm nghÌo phi l−¬ng thùc, thùc phÈm) theo tiªu chÝ míi cña Tæng côc thèng kª chiÕm 24,6% tæng sè d©n cña TØnh (Niªn Gi¸m Thèng Kª Phó Yªn, 2005). 5.2 Tæng quan vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp tØnh Phó Yªn. MÆc dï, gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng l©m thuû s¶n cña TØnh n¨m 2005 ®¹t 1.905 tû ®ång (theo gi¸ 1994), chØ chiÕm 1% gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng l©m thuû s¶n cña c¶ n−íc, nh−ng s¶n l−îng l−¬ng thùc cña TØnh s¶n xuÊt chiÕm 9,8% s¶n l−îng l−¬ng thùc cña c¶ n−íc. Tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña TØnh giai ®o¹n 2000-2005 b×nh qu©n lμ 4,3%/n¨m. Trong c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (theo gi¸ n¨m hiÖn hμnh): n¨m 2000 trång trät chiÕm 70,4%, ch¨n nu«i chiÕm 25,8%, dÞch vô chiÕm 3,8%, ®Õn n¨m 2005 c¬ cÊu nμy lÇn l−ît lμ: 70,8%, 26,3%, 2,9%, cã tiÕn bé h¬n so víi c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña c¶ n−íc lμ: 75%, 23%, 2%. Tuy nhiªn, c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nμy vÉn lμ l¹c hËu, tèc ®é chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp cßn chËm, ch−a râ nÐt (tû träng ch¨n nu«i ch−a v−ît qua ®−îc giíi h¹n 30%). - 69 - Ngo¹i trõ, n¨ng suÊt lóa c¶ n¨m, n¨ng suÊt c©y b«ng v¶i cña Phó Yªn cao h¬n n¨ng suÊt b×nh qu©n chung cña c¶ n−íc (n¨ng suÊt lóa c¶ n¨m cña Phó Yªn n¨m 2005 lμ 54,1 t¹/ha, cßn n¨ng suÊt lóa c¶ n¨m b×nh qu©n chung cña c¶ n−íc ®¹t 48,9 t¹/ha, n¨ng suÊt lóa Phó Yªn chØ ®øng sau 5 tØnh: B¾c Ninh, Hμ T©y, H¶i D−¬ng, Th¸i B×nh, An Giang; N¨ng suÊt c©y b«ng v¶i cña Phó Yªn cao gÊp 1,3 lÇn cña c¶ n−íc), cßn l¹i c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp hμng n¨m kh¸c ®Òu thÊp h¬n n¨ng suÊt b×nh qu©n chung cña c¶ n−íc. VÝ dô, vμo n¨m 2005, n¨ng suÊt ng« cña Phó Yªn chØ b»ng 58% n¨ng suÊt ng« cña c¶ n−íc, n¨ng suÊt mÝa b»ng 84,3%, n¨ng suÊt l¹c b»ng 44,4%, n¨ng suÊt ®Ëu t−¬ng b»ng 53%, n¨ng suÊt c©y thuèc l¸ b»ng 70%. Nh− vËy, cã thÓ thÊy hiÖu qu¶ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña TØnh ch−a cao, tr×nh ®é s¶n xuÊt thÊp. Víi thÕ m¹nh s¶n xuÊt mét vμi mÆt hμng hμng n«ng s¶n (s¶n xuÊt lóa ®øng ®Çu c¸c tØnh duyªn h¶i miÒn Trung, diÖn tÝch trång mÝa ®øng ®Çu trong c¶ n−íc, s¶n l−îng nu«i t«m só, t«m hïm thuéc lo¹i cao so víi nhiÒu tØnh kh¸c) hμng n¨m s¶n l−îng s¶n xuÊt cña c¸c mÆt hμng nμy kh«ng nh÷ng ®· ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô trªn ®Þa bμn, mμ cßn ®−a tiªu thô ë c¸c tØnh kh¸c vμ xuÊt khÈu. Do chÊt l−îng g¹o cña Phó Yªn ch−a ®¹t yªu cÇu xuÊt khÈu nªn chñ yÕu ®−îc tiªu thô t¹i c¸c tØnh miÒn Trung vμ T©y Nguyªn. C¸c n«ng s¶n kh¸c nh−: cμ phª, mÝa, s¾n, t«m, h¹t ®iÒu chñ yÕu lμm nguyªn liÖu cho c¸c nhμ m¸y chÕ biÕn trªn ®Þa bμn, hay b¸n th« ra ngoμi tØnh. Nh− vËy, kh¶ n¨ng ph¸t luång th−¬ng m¹i c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp cña tØnh chñ yÕu dùa vμo tÝnh chÊt ®Æc s¶n, hoÆc nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt cña c¸c nhμ m¸y chÕ biÕn n«ng s¶n chø kh«ng ph¶i do n¨ng suÊt gieo trång cao lμm cho h¹ gi¸ thμnh, hoÆc ®−îc so víi mét sè l−îng hμng ho¸ lín. Theo sè liÖu thèng kª cña cuéc Tæng ®iÒu tra n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, thuû s¶n n¨m 2006, vμo ngμy 01/7/2006, Phó Yªn cã 71,2% sè hé ë n«ng th«n cã nguån thu nhËp lín nhÊt tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng, l©m thuû s¶n, cao h¬n møc b×nh qu©n cña c¶ n−íc (67,9%). Phó Yªn cã 102.299 hé n«ng nghiÖp ë - 70 - n«ng th«n víi møc tÝch luü b×nh qu©n 4,581 triÖu ®ång/n¨m, b»ng 95,7% møc chung cña c¶ n−íc. VÒ kinh tÕ trang tr¹i th× còng t¹i thêi ®iÓm trªn, Phó Yªn cã 2.735 trang tr¹i. Gi¸ trÞ s¶n phÈm vμ dÞch vô n«ng, l©m thuû s¶n b¸n ra b×nh qu©n cña 1 trang tr¹i míi chØ ®¹t 107,5 triÖu ®ång, b»ng 67,8% møc b×nh qu©n cña c¶ n−íc, thu nhËp tr−íc thuÕ b×nh qu©n 1 trang tr¹i ë Phó Yªn ®¹t 36,5 triÖu ®ång, b»ng 59% møc b×nh qu©n cña c¶ n−íc. Nh− vËy, ®¹i ®a sè ng−êi n«ng d©n Phó Yªn cã thu nhËp thÊp, ®êi sèng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. 5.3. Thùc tr¹ng hç trî ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cña TØnh Phó Yªn. 5.3.1 Tæng quan. Vμo 01/7/2006, Phó Yªn cã 56% sè x· cã c¸n bé khuyÕn n«ng, l©m, thuû s¶n thÊp h¬n møc b×nh qu©n chung cña c¶ n−íc (79,2%), 21,1% sè th«n cã céng t¸c viªn khuyÕn n«ng- l©m- thuû s¶n thÊp h¬n so víi møc 26,2% cña c¶ n−íc; 37,4% sè x· cã c«ng tr×nh cÊp n−íc tËp trung, 1,1% sè x· cã hÖ thèng tho¸t n−íc th¶i chung, 18,7% sè x· cã tæ chøc thu gom r¸c th¶i thÊp h¬n so víi møc b×nh qu©n cña c¶ n−íc lÇn l−ît lμ: 35,3%, 12,5%, 27%; Phó Yªn còng cã 4,4% sè x· cã th− viÖn, 24,2% sè x· cã nhμ v¨n ho¸, 27,9% sè th«n cã nhμ v¨n ho¸ so víi møc chung cña c¶ n−íc lÇn l−ît lμ: 9,5%, 29,2%, 43,7%; 27,5% sè x· cã ®−êng liªn th«n ®· ®−îc nhùa, bª t«ng ho¸ tõ 50% trë lªn so víi møc b×nh qu©n chung cña c¶ n−íc 42,6%. Nh− vËy, nh×n chung møc ®Çu t− hç trî n«ng nghiÖp, n«ng th«n cña TØnh cßn rÊt thÊp so víi nhu cÇu ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Trong n¨m 2007, n«ng nghiÖp vμ n«ng th«n Phó Yªn ®−îc ®Çu t− 86,64 tû ®ång. Trong ®ã, phÇn vèn do Bé NN PTNT qu¶n lý 59,5 tû ®ång ®−îc bè trÝ cho c¸c dù ¸n c«ng tr×nh thuû lîi 52 tû ®ång, kh¾c phôc hËu qu¶ thiªn tai n¨m 2005 lμ 6,5 tû ®ång vμ c¶i thiÖn ®êi sèng ®ång bμo T©y nguyªn 1 tû ®ång. PhÇn vèn ®Çu t− cho c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n do TØnh qu¶n lý 27,14 tû ®ång, gåm ch−¬ng tr×nh n−íc s¹ch vμ vÖ sinh m«i tr−êng n«ng th«n 6,2 tû ®ång, dù ¸n trång 5 triÖu ha rõng 12,29 tû ®ång, ch−¬ng tr×nh bè trÝ l¹i d©n c− n¬i cÇn - 71 - thiÕt 5,6 tû ®ång, ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng 1,15 tû ®ång, ch−¬ng tr×nh m«i tr−êng quèc gia gi¶m nghÌo 0,6 tû ®ång, ch−¬ng tr×nh 135 giai ®o¹n 2: 1,3 tû ®ång (Bé NNPTNT, 2007). Qua c¸c sè liÖu trªn cho thÊy, hç trî nhμ n−íc cho n«ng nghiÖp Phó Yªn chñ yÕu lμ phÇn chi cho c¸c dÞch vô chung cña hép xanh l¸ c©y, mμ cô thÓ lμ c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, cho ®êi sèng sinh ho¹t cña n«ng d©n vμ cho b¶o vÖ m«i tr−êng. §©y lμ c¸c hç trî n«ng nghiÖp mμ WTO kh«ng cÊm vμ khuyÕn khÝch sö dông. Ngoμi ra, TØnh cßn thùc hiÖn trî c−íc vËn chuyÓn n«ng s¶n hμng ho¸ cho c¸c nhμ m¸y ®−êng, nhμ m¸y s¾n trªn ®Þa bμn víi kinh phÝ 1.036 triÖu ®ång (n¨m 2006); miÔn gi¶m thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp giai ®o¹n 2006- 2010; hç trî 50% kinh phÝ tiªm phßng qu¶n lý dÞch bÖnh gia sóc; hç trî 50% kinh phÝ x©y dùng m« h×nh cung cÊp th«ng tin khoa häc, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi t¹i c¸c x· (nh÷ng ®iÓm cã trang bÞ c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ th«ng tin vμ truyÒn th«ng tiªn tiÕn cã kh¶ n¨ng truy cËp internet víi tèc ®é cao, cã c¸c th− viÖn ®iÖn tö vμ c¬ chÕ hç trî tõ xa) t¹i c¸c x· ë n«ng th«n; hç trî 100% häc phÝ häc nghÒ ng¾n h¹n cho lao ®éng n«ng th«n trong ®é tuæi lao ®éng nh−ng ch−a quan häc nghÒ, cã nhu cÇu häc nghÒ; Hç trî x©y dùng ®−êng giao th«ng n«ng th«n tõ 50-80% (c¸c x· thuéc vïng ®Æc biÖt khã kh¨n ng©n s¸ch Nhμ n−íc hç trî 80%, nh©n d©n ®ãng gãp vμ huy ®éng c¸c nguån kh¸c 20% theo tæng kinh phÝ dù to¸n ®−îc duyÖt; c¸c x· ë ®ång b»ng ng©n s¸ch nhμ n−íc hç trî 50%, nh©n d©n ®ãng gãp vμ huy ®éng kh¸c 50%); xo¸ nî thuû lîi phÝ cho n«ng d©n t¹i c¸c hîp t¸c x· gÆp khã kh¨n (n¨m 2006 xãa nî trªn 1,1 tû ®ång). TØnh còng ®· kiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt Trung −¬ng xem xÐt miÔn 100% häc phÝ cho ®èi t−îng lμ häc sinh bËc häc phæ th«ng ë n«ng th«n; ®Ò xuÊt gi¶m thu thuû lîi phÝ tõ 2007-2010 cßn 50% so víi møc thu hiÖn nay, tõ n¨m 2011- 2015 gi¶m 75%, tiÕn tíi miÔn thu thuû lîi phÝ 100% kÓ tõ n¨m 2016 trë vÒ sau. Hç trî nhμ n−íc th«ng qua gi¶m hay miÔn thñy lîi phÝ kh«ng ph¶i lμ lo¹i hç trî hép xanh l¸ c©y. Tuy nhiªn, do møc hç trî n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam - 72 - trong møc tèi thiÓu cho phÐp cßn qu¸ thÊp, nªn WTO còng kh«ng b¾t buéc ph¶i c¾t gi¶m. 5.3.2 Thùc tr¹ng sö dông c¸c dÞch vô chung cña hép xanh l¸ c©y ®Ó hç trî ph¸t triÓn n«ng nghiÖp t¹i Phó Yªn. 5.3.2.1 X©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng nghiÖp vμ n«ng th«n. 5.3.2.1.1 X©y dùng c¸c c«ng tr×nh thñy lîi. Víi ®Þa h×nh dèc, nói ch¹y ra s¸t biÓn nªn Phó Yªn th−êng xuyªn ph¶i ®èi mÆt víi lò lôt, do vËy viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû lîi nh− hå chøa n−íc lμ kh«ng thÓ thiÕu. Bëi ®©y lμ nh÷ng c«ng tr×nh ®a môc tiªu võa h¹n chÕ lò lôt cho h¹ du trong mïa m−a, võa tÝch n−íc lμm thuû ®iÖn hay cÊp n−íc phôc vô s¶n xuÊt vμ d©n sinh, c¶i thiÖn m«i tr−êng, ®iÒu kiÖn sèng cña ng−êi d©n trong vïng. Thø ®Õn, Phó Yªn lμ mét trong nh÷ng tØnh cã diÖn tÝch trång mÝa lín nhÊt cña c¶ n−íc. Nh−ng dï cho tØnh ®· cã nhiÒu nç lùc chuyÓn giao kü thuËt, ®Çu t− c¸c gièng mÝa míi cã n¨ng suÊt cao cho n«ng d©n, nh−ng do hÇu hÕt diÖn tÝch trång mÝa kh«ng cã nguån n−íc t−íi chñ ®éng nªn n¨ng suÊt mÝa kh«ng nh÷ng kh«ng t¨ng mμ cßn cã xu h−íng liªn tôc gi¶m tõ n¨m 2001 trë l¹i ®©y (95% diÖn tÝch kh«ng chñ ®éng ®−îc nguån n−íc t−íi). Ngoμi ra, qua thùc tiÔn triÓn khai x©y dùng c¸c m« h×nh c¸nh ®ång cho thu nhËp 113 triÖu ®ång/ha/n¨m nhê c«ng thøc lu©n canh rau, ®Ëu c¸c lo¹i t¹i mét sè vïng ë Tuy An, TP. Tuy Hoμ cho thÊy, ®Ó cã thÓ nh©n réng m« h×nh nμy thμnh c«ng th× tr−íc tiªn c¸c ®Þa ®iÓm thùc hiÖn ph¶i cã ®iÖn, n−íc ®Çy ®ñ. Víi nh÷ng lý do trªn cho thÊy, ®Çu t− c¸c c«ng tr×nh thñy lîi lμ mét chiÕn l−îc kh«ng thÓ thiÕu cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp Phó Yªn. Tuy nhiªn, viÖc ®Çu t− cho c¸c c«ng tr×nh nμy cßn qu¸ dμn tr¶i. Sau ®©y lμ mét vμi vÝ dô cô thÓ: - 73 - + Khu t−íi n−íc më réng Phó Vang do Ban qu¶n lý dù ¸n thuû lîi 414 (®¹i diÖn Bé NNPTNT) lμm chñ ®Çu t−, cã tæng vèn ®Çu t− 152 tû ®ång dïng ®Ó ®Çu t− c¸c h¹ng môc: tr¹m b¬m, n©ng cÊp, kiªn cè c¸c tuyÕn kªnh chÝnh dïng ®Ó t−íi 1.000 ha cho c¸c x· phÝa nam huyÖn Tuy An. C«ng tr×nh ®· hoμn thμnh n¨m 2002, tuy nhiªn, ®Õn nay c«ng tr×nh nμy míi chØ cung cÊp n−íc t−íi trªn diÖn tÝch ch−a ®Õn 300 ha; Khu t−íi n−íc më réng Hoμ Quang (huyÖn Phó Hoμ), khu t−íi n−íc më réng B×nh S¬n (huyÖn Tuy Hoμ) còng r¬i vμo tr−êng hîp t−¬ng tù. Lý do lμ t¹i c¸c c«ng tr×nh nμy, mÆc dï Chñ ®Çu t− ®· x©y dùng xong c«ng tr×nh ®Çu mèi (nh− kªnh dÉn dßng, nhμ tr¹m b¬m vμ tuyÕn kªnh chÝnh) nh−ng hÖ thèng kªnh nh¸nh (kªnh néi ®ång) ch−a cã. + Dù ¸n thuû lîi hå chøa n−íc §ång Trßn, còng do Ban qu¶n lý dù ¸n thuû lîi 414 lμm chñ ®Çu t− (®¹i diÖn Bé NNPTNT) ®−îc triÓn khai x©y dùng ®Çu n¨m 2001, c«ng tr×nh cã vèn ®Çu t− 65,5 tû ®ång, trong ®ã TØnh ®ãng gãp 5 tû ®ång ®Ó ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng vμ x©y dùng c¸c kªnh néi ®ång. Qua 3 n¨m thi c«ng, c¸c h¹ng môc côm ®Çu mèi gåm ®Ëp chÆn dßng, trμn x¶ lò vμ ®Ëp d©ng ®· c¬ b¶n hoμn thμnh víi gi¸ trÞ khèi l−îng hoμn thμnh kho¶ng 50 tû ®ång, nh−ng chñ ®Çu t− míi t¹m thanh to¸n cho c¸c nhμ thÇu 20 tû ®ång. PhÇn cßn l¹i cña c«ng tr×nh kh«ng ®−îc triÓn khai thi c«ng tiÕp. Nguyªn nh©n lμ Bé NNPTNT kh«ng cã kh¶ n¨ng c©n ®èi vèn theo tiÕn ®é, nªn theo ChØ thÞ 29/2003/CT-TTg ngμy 23/12/2003 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ nªu râ: "Kh«ng ®−îc triÓn khai thi c«ng...c¸c c«ng tr×nh kh«ng cã kh¶ n¨ng c©n ®èi vèn theo tiÕn ®é ®−îc duyÖt". KÕt qu¶ lμ: Côm ®Çu mèi ®· c¬ b¶n xong, nh−ng kªnh m−¬ng ch−a cã kÕ ho¹ch thi c«ng, bao nhiªu tiÒn cña, c«ng søc ®æ ra ®Ó chÆn dßng, nh−ng nguån n−íc l¹i ®ang ch¶y vÒ h¹ l−u mét c¸ch hÕt søc l·ng phÝ. + Dù ¸n sö dông n−íc t−íi sau Thuû ®iÖn S«ng Hinh triÓn khai thi c«ng tõ n¨m 1999, ®Õn ®Çu n¨m 2001, c¸c c«ng tr×nh ®· thi c«ng xong trÞ gi¸ 18 tû ®ång víi môc tiªu cÊp n−íc t−íi cho 4.100 ha ®Ó gióp n«ng d©n c¸c x· miÒn nói trång c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp nh−: mÝa, b«ng v¶i, c©y ¨n tr¸i... khi cã - 74 - n−íc t−íi. Ngoμi ra, c«ng tr×nh cßn cã t¸c dông cung cÊp n−íc sinh ho¹t, c¶i t¹o m«i tr−êng trong vïng, tiÕp n−íc cho nhiÒu c«ng tr×nh kh¸c ®Ó chèng thiÕu n−íc trong mïa kh«. Nh−ng hiÖn t¹i, c«ng tr×nh kh«ng nh÷ng vÉn ch−a thi c«ng hÖ thèng kªnh m−¬ng néi ®ång ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶, mμ cßn chi phÝ thªm mét tæ b¶o vÖ c«ng tr×nh. 5.3.2.1.2 X©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng n«ng th«n vμ kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng So víi kÕ ho¹ch trong ®Ò ¸n ch−¬ng tr×nh giao th«ng n«ng th«n vμ kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng giai ®o¹n 2000-2005, khèi l−îng thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh giao th«ng n«ng th«n ®¹t 81%, kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng ®¹t 22,2% kÕ ho¹ch ®Ò ra. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nμy lμ do: Nhu cÇu vèn cho ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n vμ kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng ë Phó Yªn rÊt lín, nh−ng do TØnh cßn nghÌo nªn kh«ng c©n ®èi ®ñ vèn, mμ chñ yÕu dùa vμo nguån vèn vay −u ®·i cña chÝnh phñ ph©n bæ hμng n¨m qua Ng©n hμng ph¸t triÓn ViÖt Nam. PhÇn vèn cßn l¹i do ng©n s¸ch x· vμ huy ®éng do nh©n d©n ®ãng gãp còng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. VÝ dô, giai ®o¹n 2000-2005, toμn tØnh cÇn 113,75 tû ®ång ®Ó thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n, trong ®ã ng©n s¸ch tØnh hç trî 50% lμ 56,87 tû ®ång, phÇn cßn l¹i lμ huy ®éng t¹i chç. Tuy nhiªn, theo kÕt qu¶ gi¸m s¸t cña Héi ®ång nh©n d©n tØnh Phó Yªn, nguån huy ®éng t¹i chç chØ chiÕm 36,7% gi¸ trÞ c«ng tr×nh, trong ®ã vèn ®ãng gãp cña d©n chiÕm 28,3%. HÖ qu¶ lμ, cã h¬n 20 x· ch−a thùc hiÖn ®−îc ch−¬ng tr×nh nμy, ®ång thêi nhiÒu c«ng tr×nh ®· hoμn thμnh ®−a vμo sö dông nh−ng ch−a t×m ®−îc vèn thanh to¸n cho c¸c ®¬n vÞ thi c«ng. C¸c c«ng tr×nh kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng còng ®ang ë t×nh tr¹ng t−¬ng tù (phÇn ®ãng gãp cña nh©n d©n còng chØ chiÕm 7,2% gi¸ trÞ khèi l−îng). Ngoμi ra, chÊt l−îng mét sè c«ng tr×nh kh«ng ®¹t yªu cÇu dï cho c¸c c«ng tr×nh ®Òu ®· thμnh lËp ban chØ ®¹o tõ huyÖn ®Õn x·, tõng x· ®Òu cã ban - 75 - qu¶n lý, ban gi¸m s¸t ®Ó qu¶n lý c«ng tr×nh (theo nh− quy ®Þnh vÒ ®Çu t− vμ x©y dùng). Tiªu biÓu nh− cã nhiÒu tuyÕn ®−êng ngay khi ®−a vμo sö dông th× mÆt bª t«ng xi m¨ng ®· h− háng nhiÒu n¬i; trong 131 c«ng tr×nh kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng th× ph¸t hiÖn cã ®Õn 126 c«ng tr×nh cã sai ph¹m (chiÕm 96,2%), phæ biÕn lμ thi c«ng thiÕu khèi l−îng, tù ý thay ®æi vËt liÖu x©y dùng nh−ng vÉn yªu cÇu quyÕt to¸n ®Çy ®ñ (KÕt qu¶ Thanh tra cña TØnh n¨m 2005). Theo ®Ò ¸n ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n cña Uû Ban Nh©n D©n TØnh ®Õn n¨m 2010, toμn tØnh cã 410km ®−êng giao th«ng n«ng th«n ®−îc kiªn cè b»ng l¸ng nhùa hoÆc bª t«ng xi m¨ng, nghÜa lμ tõ n¨m 2007 ph¶i lμm thªm 154 km, víi nguån vèn ®Çu t− kho¶ng 90 tû ®ång, trong khi ®ã vèn ng©n s¸ch cña tØnh ®−a vμo c©n ®èi hç trî cho c¸c ®Þa ph−¬ng chñ yÕu dùa vμo nguån tÝn dông do trung −¬ng ph©n bæ. Theo quyÕt ®Þnh sè 184/2004/Q§-TTG, th× vèn tÝn dông Nhμ n−íc ®Ó hç trî cho c¸c ®Þa ph−¬ng thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n vμ kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng chØ ®Õn 2007, riªng c¸c tØnh miÒn nói, t©y nguyªn vμ khu vùc phÝa t©y c¸c tØnh duyªn h¶i miÒn Trung ®−îc thùc hiÖn ®Õn n¨m 2010. Nh− vËy sau n¨m 2007, c¸c huyÖn ®ång b»ng cña tØnh sÏ kh«ng cßn nguån vèn −u ®·i cña chÝnh phñ hç trî sÏ lμ mét th¸ch thøc kh«ng nhá cho ch−¬ng tr×nh nμy. Mét thùc tÕ ®¸ng l−u ý, viÖc triÓn khai c¸c c«ng tr×nh ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n vμ kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng trong thêi gian qua, chØ ®−îc thùc hiÖn m¹nh mÏ ë c¸c x· ®ång b»ng, n¬i huy ®éng ®−îc vèn ®ãng gãp cña d©n. Cßn ®èi víi nh÷ng ®Þa bμn mμ ®êi sèng nh©n d©n cßn khã kh¨n, kh«ng huy ®éng ®−îc vèn “ ®èi øng” t¹i chç nªn hÇu nh− kh«ng triÓn khai ®−îc. 5.3.2.1.3 C¸c c«ng tr×nh cung cÊp n−íc sinh ho¹t cho n«ng d©n. Trong quy ho¹ch cÊp n−íc s¹ch vïng n«ng th«n tõ n¨m 2004-2010, tØnh Phó Yªn ®−a ra môc tiªu ph¶i ®¹t tû lÖ 85% d©n sè ®−îc sö dông n−íc s¹ch theo ®Þnh møc tõ 60-100 lÝt/ng−êi/ngμy (víi tæng vèn ®Çu t− 180 tû ®ång). - 76 - Qua 3 n¨m (2004-2006) triÓn khai, Phó Yªn ®· x©y dùng 17 c«ng tr×nh cÊp n−íc tËp trung cïng mét sè c«ng tr×nh cÊp n−íc ph©n t¸n kh¸c. Tû lÖ d©n sè n«ng th«n ®−îc cÊp n−íc sinh ho¹t ®· t¨ng tõ 38% lªn 47% vμo cuèi n¨m 2006. Tuy nhiªn, nÕu tÝnh hiÖu qu¶ thùc sù cña c¸c c«ng tr×nh nμy ®em l¹i theo ®óng nghÜa tiªu chuÈn n−íc s¹ch ch¾c ch¾n tû lÖ nμy sÏ thÊp h¬n nhiÒu, v× sè hé sö dông còng nh− chÊt l−îng n−íc nhiÒu c«ng tr×nh sau khi ®−a vμo khai th¸c ®· kh«ng ®¹t yªu cÇu. Theo kÕt qu¶ Thanh tra TØnh, cã Ýt nhÊt cã 8 c«ng tr×nh (nh− c¸c c«ng tr×nh n−íc ë Phó Sen, L−¬ng s¬n, Héi s¬n, Ea l©m) cã chÊt l−îng n−íc bÞ nhiÔm phÌn, nhiÔm vi sinh, chÊt h÷u c¬ Ngoμi ra, sè l−îng hé thùc tÕ ®−îc sö dông n−íc ®Òu thÊp xa so víi thiÕt kÕ. VÝ dô hÖ thèng cÊp n−íc x· vïng cao Ea l©m (HuyÖn S«ng Hinh) ®−îc ®Çu t− h¬n 1,2 tû ®ång, theo thiÕt kÕ sÏ cÊp n−íc sinh ho¹t tõ 332 hé ®Õn 414 hé nh−ng thùc tÕ chØ cã kho¶ng 50% hé ®−îc sö dông. Vμ cho ®Õn thêi ®iÓm nμy, hÖ thèng n−íc s¹ch ë Ea l©m kh«ng cßn ho¹t ®éng v× bÞ nhiÔm phÌn gÊp tõ 2,5 ®Õn 3 lÇn møc cho phÐp theo tiªu chuÈn qui ®Þnh cña Bé Y tÕ. T−¬ng tù, hÖ thèng cÊp n−íc ë NhÊt S¬n (HuyÖn Phó Hßa) ®−îc ®Çu t− h¬n 885 triÖu ®ång, theo thiÕt kÕ sÏ cÊp n−íc cho 223 hé, nh−ng thùc tÕ chØ 40 hé sö dông; hÖ thèng cÊp n−íc ë Hßa Xu©n Nam (HuyÖn §«ng Hßa) nhiÔm vi sinh, s¾t, qua thùc tÕ còng chØ cã 100 hé ®−îc cung cÊp so víi thiÕt kÕ 353 hé Nguyªn nh©n c¬ b¶n lμ do c«ng t¸c kh¶o s¸t thiÕt kÕ ch−a tèt, c«ng t¸c qu¶n lý c«ng tr×nh sau khi bμn giao cßn l¬i láng. MÆc dï Trung t©m n−íc sinh ho¹t vμ vÖ sinh m«i tr−êng cña TØnh cã tæ chøc tËp huÊn khi giao cho ®Þa ph−¬ng qu¶n lý, nh−ng c¸c ®Þa ph−¬ng còng kh«ng cã nguån ®Ó tr¶ l−¬ng v× nguån thu chÝnh lμ thu tiÒn n−íc th× th−êng thu kh«ng ®¹t hiÖu qu¶, nhÊt lμ c¸c ®Þa ph−¬ng khã kh¨n. Tæng kinh phÝ ®Çu t− thùc hiÖn cho ch−¬ng tr×nh cÊp n−íc s¹ch vïng n«ng th«n ë Phó Yªn trong 3 n¨m (2004- 2006) míi chØ h¬n 13,7 tû ®ång, ®¹t tû lÖ gÇn 8% so víi môc tiªu (180 tû ®ång). Thªm vμo ®ã, nguån vèn ®Çu t− - 77 - cho c¸c c«ng tr×nh rÊt bÞ ®éng (hÇu nh− dùa hoμn toμn vμo ng©n s¸ch trung −¬ng hoÆc nguån vèn tμi trî kh¸c ngoμi ng©n s¸ch tØnh). Cô thÓ n¨m 2004, ng©n s¸ch tØnh cÊp 200 triÖu ®ång th× sang n¨m 2005 kÕ ho¹ch ph©n bæ cßn 90 triÖu ®ång, nh−ng còng kh«ng cã vèn vμ 2 n¨m 2006-2007 tØnh kh«ng bè trÝ vèn (Tr×nh KÕ, 2007). NÕu tÝnh sè d©n n«ng th«n ë Phó Yªn vμo kho¶ng 861 ngh×n ng−êi vμ ®Ó ®¹t môc tiªu ®Õn n¨m 2010 cã 85% sè ng−êi d©n ®−îc cung cÊp n−íc sinh ho¹t hîp vÖ sinh, th× trong 3 n¨m tíi, tØnh Phó Yªn ph¶i x©y dùng nhiÒu c«ng tr×nh cÊp n−íc ®Ó phôc vô thªm 327 ngh×n ng−êi (t−¬ng ®−¬ng víi tû lÖ 38% sè d©n). §©y lμ ®iÒu rÊt khã trë thμnh hiÖn thùc. Bëi mçi n¨m, nÕu nguån kinh phÝ thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh nμy ë Phó Yªn vÉn chØ cã 3 tû ®ång ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh n−íc sinh ho¹t, th× mçi n¨m tû lÖ hé n«ng th«n ®−îc sö dông n−íc s¹ch ë Phó Yªn chØ t¨ng 2-3%. 5.3.2.2 VÒ khuyÕn n«ng, ®μo t¹o. N«ng d©n c¶ n−íc nãi chung, n«ng d©n Phó Yªn nãi riªng ®a phÇn cã tr×nh ®é thÊp. Do vËy, ®Ó n«ng nghiÖp Phó Yªn kh«ng nh÷ng cã nh÷ng c¸nh ®ång cã doanh thu 50 triÖu ®ång/ha, hay cao h¬n n÷a cã c¸c c¸nh ®ång cã l·i rßng cao trªn 30 triÖu ®ång/ha, th× ng−êi n«ng d©n kh«ng nh÷ng ph¶i cã tæng thu nhËp cao, mμ cßn ph¶i tham gia vμo c¸c phong trμo c¶i tiÕn c«ng nghÖ s¶n xuÊt, c¶i tiÕn ph−¬ng thøc s¶n xuÊt ®Ó chi phÝ ®Çu t− Ýt nhÊt vμ ®¹t n¨ng suÊt, chÊt l−îng n«ng s¶n cao nhÊt. Muèn vËy, chØ cã mét c¸ch lμ n©ng cao d©n trÝ , cËp nhËt ph−¬ng thøc s¶n xuÊt tiÕn bé ®Ó thay ®æi c¸c quan niÖm, c¸ch thøc s¶n xuÊt cò cña ng−êi n«ng d©n, gióp hä kh«ng bÊt cËp tr−íc yªu cÇu cña t×nh h×nh míi. Bëi lÏ nguyªn nh©n chñ yÕu cña qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu diÔn ra chËm vμ manh món, thiÕu æn ®Þnh hiÖn nay lμ do tr×nh ®é d©n trÝ thÊp. Nh− vËy, mét khi t− duy kinh tÕ ch−a ph¸t triÓn, nã sÏ tiÕp tôc kiÒm h·m sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp Phó Yªn. - 78 - Mét vÝ dô ®iÓn h×nh lμ Phó Yªn hiÖn cã 115.040 ha trång c©y hμng n¨m, h¬n 13.336 ha c©y l©u n¨m; trªn 355.000 con gia sóc vμ 1,8 triÖu con gia cÇm (Së NN&PTNT Phó Yªn, 2006). NÕu tÝnh trªn sè diÖn tÝch c©y trång vμ vËt nu«i nμy, hμng n¨m n«ng d©n Phó Yªn tiªu tèn hμng chôc tû ®ång cho ph©n bãn ho¸ häc, thuèc s¸t trïng. ViÖc l¹m dông ph©n bãn, thuèc b¶o vÖ thùc vËt kh«ng chØ lμm gi¶m thu nhËp cña n«ng d©n, mμ cßn ¶nh h−ëng ®Õn søc khoÎ vμ m«i tr−êng sinh th¸i, mÊt an toμn vÖ sinh thùc phÈm. NÕu n«ng d©n m¹nh d¹n triÓn khai c¸c ch−¬ng tr×nh ch¨m sãc vμ b¶o vÖ c©y trång nh−: qu¶n lý dÞch bÖnh trªn c©y lóa, c©y rau (IPM), tù kiÓm so¸t dÞch bÖnh trªn ®ång ruéng, h¹n chÕ sö dông ph©n bãn ho¸ häc, thuèc trõ s©u, chØ sö dông khi nμo thËt cÇn thiÕt, hay trong ch¨n nu«i lμ c¸c ch−¬ng tr×nh qu¶n lý chuång tr¹i hîp vÖ sinh th× n«ng nghiÖp Phó Yªn sÏ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Tuy nhiªn, hiÖn t¹i ®μo t¹o vμ khuyÕn n«ng cña TØnh vÉn ch−a ®−îc chó träng ®óng møc. Cô thÓ lμ: 5.3.2.2.1 VÒ khuyÕn n«ng. N¨m 2006, ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng quèc gia t¹i Phó Yªn thùc hiÖn chñ yÕu 6 m« h×nh khuyÕn n«ng-l©m gåm: nh©n gièng lóa chÊt l−îng cao, trång th©m canh mÝa gièng míi, vç bÐo bß thÞt, ch¨n nu«i lîn h−íng n¹c ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr−êng, trång cá th©m canh, trång rõng th©m canh keo lai v« tÝnh. C«ng t¸c khuyÕn n«ng cña tØnh cßn nhiÒu lóng tóng do ch−a chñ ®éng ®−îc nguån kinh phÝ tõ ch−¬ng tr×nh. V× vËy, nªn ch¼ng cÇn ph¶i x©y dùng c¸c ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng dμi h¹n tõ 2- 3 n¨m. §iÒu kiÖn ®Ó tiÕp cËn th«ng tin t¹i nhiÒu vïng n«ng th«n, miÒn nói ë Phó Yªn cßn nhiÒu h¹n chÕ, c¸ch tiÕp cËn chñ yÕu lμ qua c¸c b¸o chÝ trong n−íc vμ hÖ thèng ph¸t thanh truyÒn h×nh. HÇu hÕt c¸c x· ®Òu ®· thμnh lËp trung t©m häc tËp céng ®ång, nh−ng ho¹t ®éng cßn lóng tóng. Do ®ã c¸c nguån th«ng tin cña c¸c lÜnh vùc khuyÕn n«ng ®Õn n«ng d©n cßn khã kh¨n. 5.3.2.2.2 VÒ ®μo t¹o. - 79 - Tõ n¨m 2004, TØnh triÓn khai thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî d¹y nghÒ ng¾n h¹n miÔn phÝ cho lao ®éng n«ng th«n. Tuy nhiªn, ®Õn nay chÝnh s¸ch nμy ch−a thÓ thùc hiÖn ®¹i trμ. §a sè c¸c trung t©m d¹y nghÒ kh«ng sö dông hÕt sè kinh phÝ ®−îc cÊp (do kh«ng cã häc viªn ®i häc). Riªng Tr−êng d¹y nghÒ tØnh Phó Yªn ®−îc ph©n bæ kinh phÝ ®μo t¹o nghÒ ng¾n h¹n cho lao ®éng n«ng th«n nhiÒu nhÊt trong TØnh (Nhê tr−êng chó träng ®μo t¹o theo ®Þa chØ, trªn c¬ së võa tæ chøc ®μo t¹o, võa ®Ó c¸c doanh nghiÖp kiÓm tra tay nghÒ cña häc viªn, qua ®ã hä yªn t©m khi nhËn c¸c häc viªn vμo lμm viÖc). HiÖn nay, toμn TØnh cã kho¶ng 20.600 lao ®éng trong t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp hay thiÕu viÖc lμm, trong ®ã, khu vùc n«ng th«n chiÕm ®a sè (bëi diÖn tÝch ®Êt canh t¸c trªn ®Çu ng−êi d©n n«ng th«n ngμy cμng gi¶m vμ do c¸c ngμnh nghÒ phi n«ng nghiÖp ch−a ph¸t triÓn). Theo ®ã, nhu cÇu ®μo t¹o ®Ó lao ®éng n«ng th«n thÝch øng víi yªu cÇu c«ng viÖc lμ rÊt cÊp thiÕt bëi trong giai ®o¹n 2006-2010, mçi n¨m cã kho¶ng 1,5 v¹n lao ®éng Phó Yªn cã nhu cÇu viÖc lμm míi. 5.4 Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c«ng cô hép xanh l¸ c©y ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp Phó Yªn giai ®o¹n 2007-2010. Thø nhÊt, ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp theo h−íng bÒn v÷ng( t¨ng thu nhËp cña n«ng d©n, b¶o vÖ m«i tr−êng) chÝnh s¸ch hç trî n«ng nghiÖp cña TØnh cÇn h−íng vμo môc tiªu n©ng cao d©n trÝ, tr×nh ®é cña n«ng d©n, nhê vËy sÏ thay ®æi tËp qu¸n, nÕp suy nghÜ s¶n xuÊt l¹c hËu. Víi sù t¨ng chi ®Çu t− cã hiÖu qu¶ cho gi¸o dôc, ®μo t¹o vμ khuyÕn n«ng cho n«ng d©n, n«ng d©n sÏ tiÕn dÇn ®Õn sö sö dông c¸c biÖn ph¸p canh t¸c tiÕn bé (gi¶m chi phÝ ph©n, thuèc b¶o vÖ thùc vËt gãp phÇn b¶o vÖ m«i tr−êng, gióp ®¶m b¶o an toμn thùc phÈm) vμ chuyÓn sang nu«i trång c¸c c©y, con cã gi¸ trÞ, phï hîp víi yªu cÇu thÞ tr−êng (qua ®ã gãp phÇn chuyÓn dÞch nhanh c¬ cÊu n«ng nghiÖp theo h−íng tiÕn bé). §©y lμ −u tiªn hμng ®Çu vÒ l©u vÒ dμi (kh«ng chØ trong giai ®o¹n 2007-2010) ®Ó gióp n«ng nghiÖp Phó Yªn ph¸t triÓn bÒn v÷ng. - 80 - Tr−íc m¾t, c¸c trung t©m (tr−êng) d¹y nghÒ ng¾n h¹n cho n«ng d©n cÇn tiÕp tôc ph¸t huy ®μo t¹o theo ®¬n ®Æt hμng ®Ó tr¸nh l·ng phÝ ng©n s¸ch vμ nguån lùc cña x· héi (V× yÕu tè quyÕt ®Þnh tÝnh kh¶ thi cña viÖc ®μo t¹o nghÒ ng¾n h¹n ®èi víi lao ®éng n«ng th«n lμ kh¶ n¨ng t×m ®−îc viÖc lμm). Ngoμi ra, viÖc d¹y nghÒ cho n«ng d©n ph¶i phï hîp víi d©n trÝ cña tõng vïng. VÝ dô cã thÓ x©y dùng m« h×nh ®μo t¹o gi¸o viªn chÝnh lμ n«ng d©n ®Ó thùc hiÖn ph−¬ng ch©m “n«ng d©n ®μo t¹o l¹i cho n«ng d©n”, nh− vËy hä sÏ tiÕp thu nhanh vμ dÔ dμng h¬n. Thø hai, ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶, chèng l·ng phÝ trong viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng n«ng nghiÖp, n«ng th«n cÇn tËp trung x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû lîi võa vμ nhá phôc vô chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt (kh«ng chØ cho c©y l−¬ng thùc). Ngoμi ra, cÇn x©y dùng, hoμn chØnh nhanh chãng hÖ thèng kªnh m−¬ng néi ®ång ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ sö dông c¸c c«ng tr×nh thuû lîi ®· hoμn thμnh phÇn ®Çu mèi. Trong khi nguån vèn h¹n chÕ, cÇn ®Çu t− tËp trung ®Ó thùc hiÖn døt ®iÓm c«ng tr×nh nμy, tr−íc khi qua c«ng tr×nh kh¸c. §èi víi, c¸c c«ng tr×nh c«ng céng phôc vô cho n«ng d©n nh−: cÊp n−íc sinh ho¹t tËp trung, chî n«ng s¶n, c¬ së h¹ tÇng phôc vô c¸c ch−¬ng tr×nh m«i tr−êng... nhÊt thiÕt ph¶i thμnh lËp c¸c tæ chøc qu¶n lý vËn hμnh c¸c c«ng tr×nh, kh«ng ®Ó t×nh tr¹ng cã c«ng tr×nh nh−ng kh«ng cã chñ qu¶n lý. NghÜa lμ tr−íc khi khëi c«ng x©y dùng ph¶i h×nh thμnh tæ chøc qu¶n lý vËn hμnh (cã ph−¬ng ¸n qu¶n lý, vËn hμnh hiÖu qu¶, bÒn v÷ng c«ng tr×nh) ®Ó lμm chñ ®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh. §ång thêi, ph¶i −u tiªn cho ng−êi sö dông ®−îc tham gia vμo c¸c kh©u tõ lËp kÕ ho¹ch, x©y dùng, gi¸m s¸t vμ qu¶n lý vËn hμnh c¸c c«ng tr×nh nμy. Ngoμi ra, hép xanh l¸ c©y còng kh«ng bao gåm c¸c kho¶n bao cÊp cña Nhμ n−íc cho chi phÝ vËn hμnh c¸c c«ng tr×nh c«ng céng trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Theo lý thuyÕt kinh tÕ häc, viÖc tr¶ tiÒn cho viÖc sö dông c¸c s¶n phÈm, dÞch vô cã t¸c dông thóc ®Èy ng−êi tiªu dïng sö dông hiÖu qu¶, tiÕt - 81 - kiÖm c¸c nguån lùc, qua ®ã gióp ho¹t ®éng cña c«ng tr×nh mang tÝnh bÒn v÷ng. Do vËy, cÇn thiÕt ph¶i ®Þnh gi¸ vμ thu hîp lý c¸c kho¶n thu nh−: thuû lîi phÝ, n−íc sinh ho¹t, phÝ giao th«ng… theo h−íng võa khuyÕn khÝch ng−êi d©n sö dông tiÕt kiÖm, hiÖu qu¶ c«ng tr×nh, võa phï hîp víi thu nhËp cña ng−êi d©n vμ gióp c¸c chñ thÓ cung cÊp c¸c s¶n phÈm, dÞch vô nμy cã nguån tμi chÝnh ®Çy ®ñ ®Ó qu¶n lý, vËn hμnh vμ söa ch÷a khi cã sù cè, hay ®Ó c¶i thiÖn chÊt l−îng phôc vô. Ba lμ, rμ so¸t l¹i c¸c kho¶n phÝ, lÖ phÝ ng−êi n«ng d©n ph¶i ®ãng (kh«ng tÝnh c¸c kho¶n ®ãng gãp tù nguyÖn) ®Ó gi¶m c¸c kho¶n ®ãng gãp nÕu cã thÓ ®−îc nh»m gi¶m g¸nh nÆng tμi chÝnh cña n«ng d©n (nhÊt lμ c¸c ®èi t−îng bÞ t¸c ®éng tiªu cùc khi héi nhËp). §©y còng lμ mét biÖn ph¸p ®Ó t¨ng thu nhËp cña nh÷ng ng−êi n«ng d©n mμ thùc sù cÇn sù hç trî trong ®iÒu kiÖn nguån trî cÊp trùc tiÕp cho ng−êi n«ng d©n trong hép xanh l¸ c©y ch−a thùc hiÖn ®−îc. VÝ dô gi¶m møc ®ãng gãp cña n«ng d©n, nhÊt lμ t¹i c¸c vïng ®Æc biÖt khã kh¨n lªn møc 95%, thËm chÝ 100% cho viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng n«ng th«n, kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng; MiÔn phÝ viÖc tiªm phßng vaccin cho gia sóc, gia cÇm nh»m khuyÕn khÝch n«ng d©n tiªm phßng ®Èy ®ñ vËt nu«i, tr¸nh l©y lan bÖnh tËt; MiÔn gi¶m c¸c kho¶n ®ãng gãp cña con n«ng d©n trong gi¸o dôc phæ th«ng, ®μo t¹o nghÒ ®Ó n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ. - 82 - KÕt luËn 1/ HiÖp ®Þnh n«ng nghiÖp cña Vßng ®μm ph¸n Uruguay ®· ®−a ra nh÷ng qui t¾c vÒ hç trî néi ®Þa cã t¸c dông ®Þnh h−íng chuyÓn dÞch c¸c chÝnh s¸ch tμi trî néi ®Þa g©y bãp mÐo th−¬ng m¹i nhiÒu sang c¸c chÝnh s¸ch g©y bãp mÐo th−¬ng m¹i Ýt h¬n hay Ýt nhÊt, nhê ®ã n«ng nghiÖp cã nhiÒu c¬ héi h¬n ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng. 2/ Trong vμi n¨m tíi, n«ng nghiÖp vÉn lμ nguån lùc quan träng trong t¨ng tr−ëng vμ ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng ë ViÖt Nam. Song sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña nã ®ang ®èi mÆt víi 2 vÊn ®Ò c¬ b¶n. Mét lμ, sù thiÕu hôt vμ suy tho¸i c¸c nguån lùc do sù sö dông c¸c nguån lùc kh«ng thÝch hîp cña t− duy tù cÊp tù tóc mäi thø. Hai lμ, sù suy gi¶m vÒ t¨ng tr−ëng thu nhËp cña n«ng d©n do t¨ng cung s¶n phÈm n«ng nghiÖp m¹nh mÏ. 3/ Më cöa thÞ tr−êng sÏ t¹o ra c¶ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc lÉn tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña n«ng nghiÖp ViÖt Nam. Mét mÆt, n«ng nghiÖp ViÖt Nam sÏ ph¸t triÓn theo h−íng c¶i thiÖn m¹nh mÏ hiÖu qu¶ sö dông nguån lùc trong n«ng nghiÖp. MÆt kh¸c, thu nhËp cña n«ng d©n cã thÓ gi¶m vμ gia t¨ng ®ãi nghÌo khi cã nh÷ng hμng n«ng s¶n nhËp khÈu gi¸ rÎ (do ®−îc trî cÊp) th©m nhËp thÞ tr−êng ViÖt Nam. 4/ §èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong n«ng nghiÖp n¶y sinh tõ sù thay ®æi c¬ cÊu do më cöa thÞ tr−êng, mét yªu cÇu tÊt yÕu lμ ph¶i coi träng vai trß cña c¸c c«ng cô hç trî thuéc Hép xanh l¸ c©y trong thiÕt kÕ vμ x©y dùng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam. Nh÷ng luËt míi, c¸c cÊu tróc tμi chÝnh vμ thÓ chÕ... ph¶i ®−îc thiÕt lËp, c¶i tæ ®Ó vËn hμnh c¸c c«ng cô hép xanh l¸ c©y vμ tèi ®a ho¸ t¸c dông cña c¸c hç trî nμy. 5/ Nghiªn cøu ®iÓn h×nh vÒ gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c«ng cô hép xanh l¸ c©y ®Ó thóc ®Èy n«ng nghiÖp Phó Yªn ph¸t triÓn giai ®o¹n 2007-2010 cho thÊy cßn cã nhiÒu bÊt cËp trong viÖc triÓn khai c¸c ho¹t ®éng - 83 - hép xanh l¸ c©y t¹i c¸c ®Þa ph−¬ng nghÌo. MÆc dï n−íc ta ®·, ®ang vμ sÏ tiÕp tôc ¸p dông c¬ chÕ ph©n cÊp m¹nh cho ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng trong triÓn khai c¸c ho¹t ®éng hç trî n«ng nghiÖp, nh−ng do c¬ chÕ qu¶n lý, c¸ch thøc sö dông c¸c nguån tμi trî cßn nhiÒu bÊt cËp, tr×nh ®é vËn hμnh c¸c c«ng tr×nh vμ triÓn khai c¸c ho¹t ®éng cßn yÕu t¹i c¸c cÊp ®Þa ph−¬ng, cÊp c¬ së...nªn c¸c nguån lùc hç trî cho n«ng nghiÖp vμ n«ng d©n vèn ®· Ýt mμ cßn bÞ thÊt tho¸t, kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc cho ng−êi thô h−ëng. V× vËy, gi¶i ph¸p c¬ b¶n tr−íc m¾t lμ x¸c ®Þnh ®óng môc tiªu cÇn hç trî nhÊt, sau ®ã tËp trung nguån lùc, tr¸nh ®Çu t− dμn tr¶i (mçi chç, mçi Ýt lμm ph©n t¸n nguån lùc) ®Ó thùc hiÖn døt ®iÓm tõng môc tiªu cÇn hç trî. - 84 - Danh môc c«ng tr×nh cña t¸c gi¶: 1/ V−¬ng Minh ChÝ (2007), Mét sè vÊn ®Ò vÒ tμi trî trong th−¬ng m¹i quèc tÕ, T¹p chÝ ThÞ tr−êng Tμi chÝnh-TiÒn tÖ (sè 9), trang 31-34. Tμi liÖu tham kh¶o. TiÕng ViÖt. 1/ Ch©u V©n Anh (2005), "ViÖc lμm nhiÒu nh−ng lao ®éng vÉn thÊt nghiÖp, v× sao?", B¸o Phó Yªn (sè 1852) ngμy 27/5/2005. 2/ Bé n«ng nghiÖp vμ Ph¸t triÓn n«ng th«n & Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn Hîp Quèc (2003), dù ¸n Vie/98/004/B/01/09 vÒ Nghiªn cøu nhu cÇu n«ng d©n, Nhμ xuÊt b¶n thèng kª. 3/ Ban c«ng t¸c WTO (2006), B¸o c¸o cña vÒ viÖc ViÖt Nam gia nhËp WTO. 4/ Bïi B¸ Bæng (2004), "Mét sè vÊn ®Ò trong ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vμ n«ng th«n ViÖt Nam hiÖn nay vμ nh÷ng n¨m tíi", B¸o c¸o cña Chñ tÞch Ban ®iÒu hμnh ISG t¹i Héi nghÞ lÇn 8 cña Ban ®iÒu hμnh ngμy 30/3/2004. 5/ Ch−¬ng tr×nh hç trî quèc tÕ -ISG (2001), B¸o c¸o tæng hîp nghiªn cøu " Ph©n tÝch chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp ViÖt Nam trong khu«n khæ WTO". 6/ Côc Thèng kª Phó Yªn, Niªn gi¸m thèng kª (2005). 7/ Minh Ch©u (2007), "Dù ¸n ®−a tin häc vÒ n«ng th«n, miÒn nói qua internet", B¸o Phó Yªn ngμy 23/5/2007. 8/ Minh Ch©u (2006), "§Ó n«ng d©n tiÕp cËn th«ng tin khoa häc", B¸o Phó Yªn ngμy 27/10/2006. 9/ Kim ThÞ Dung (2006), "§Çu t− c«ng ®èi víi n«ng nghiÖp vμ n«ng th«n trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ: c¸c cam kÕt cña chÝnh phñ vμ mét sè ®Þnh h−íng chÝnh s¸ch ë ViÖt Nam" , T¹p chÝ Kinh tÕ vμ Ph¸t triÓn 12/2006. - 85 - 10/ Vâ Minh §iÒu (2002), " §Çu t− tμi chÝnh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n", T¹p chÝ Tμi chÝnh (th¸ng 4/2002) 11/ §inh Phi Hæ (2003), Kinh tÕ n«ng nghiÖp: Lý thuyÕt vμ thùc tiÔn, Nhμ xuÊt b¶n thèng kª. 12/ Héi ®ång thÕ giíi vÒ M«i tr−êng vμ Ph¸t triÓn cña Liªn Hîp Quèc, B¸o c¸o "T−¬ng lai chung cña chóng ta". 13/ Thuý H»ng (2006), "NghÒ ng¾n h¹n: h−íng më cho lao ®éng n«ng th«n", B¸o Phó Yªn ngμy 26/2/2006. 14/ Ng« V¨n Khoa (2007), Gi¶i ph¸p tμi chÝnh hç trî hμng n«ng s¶n, T¹p chÝ Tμi chÝnh th¸ng 4/2007. 15/ NguyÔn TÊn Khuyªn (2004), “Ph¸t triÓn bÒn v÷ng kinh tÕ n«ng nghiÖp ë §BSCL trong ®iÒu kiÖn sèng chung víi lò”, T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ, th¸ng 10/2004 16/ NguyÔn Tõ, PhÝ V¨n Kû (2006), "Thμnh tùu n«ng nghiÖp ViÖt Nam sau 20 n¨m ®æi míi", T¹p chÝ n«ng nghiÖp vμ ph¸t triÓn n«ng th«n- kú 1-th¸ng 01/2006. 17/ Ly Kha (2006), " 5 vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt cho ch−¬ng tr×nh n−íc s¹ch n«ng th«n", B¸o Phó Yªn ngμy 31/10/2006. 18/ NguyÔn V¨n LuËt (2004), "Quy m« s¶n xuÊt n«ng s¶n hμng ho¸ vμ vai trß cña n«ng hé", B¸o Nh©n d©n, ngμy 21/10/2004. 19/ TrÇn Lª (2007), "N«ng nghiÖp víi tù do ho¸ th−¬ng m¹i: ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch hç trî n«ng nghiÖp, n«ng th«n, n«ng d©n", Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam (sè 15). 20/ ThÕ LËp (2007), "L·ng phÝ trong ®Çu t− x©y dùng hÖ thèng cÊp n−íc sinh ho¹t", B¸o Phó Yªn ngμy 8/7/2007. 21/ Quèc Kh−¬ng, §øc Th«ng (2006), "Nçi buån tõ nh÷ng c«ng tr×nh cÊp n−íc", B¸o Phó Yªn ngμy 8/8/2006. - 86 - 22/ NguyÔn Quèc Kh−¬ng (2007), "KiÕn nghÞ gi¶m ®ãng gãp n«ng d©n trong giao th«ng n«ng th«n vμ kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng", B¸o Phó Yªn ngμy 23/5/2007 23/ NguyÔn Quèc Kh−¬ng (2007), "Gi¶m g¸nh nÆng cho n«ng d©n", B¸o Phó Yªn ngμy 16/6/2007. 24/ Ly Kha (2006), "NÒn n«ng nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp s¹ch vμ bÒn v÷ng", B¸o Phó Yªn ngμy 09/6/2006. 25/ M¹nh Hoμi Nam (2007), "Tho¸t nghÌo nhê lμm rau s¹ch", B¸o Phó Yªn ngμy 19/6/2007. 26/ Lª Phong (2007), "§iÒu chØnh trî cÊp trong WTO: duy tr× trî cÊp mét c¸ch hîp lý vμ minh b¹ch", Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam (sè 220), trang7. 27/ TrÇn Quíi (2006), " Gi¶i quyÕt viÖc lμm-mét trong nh÷ng biÖn ph¸p xo¸ nghÌo bÒn v÷ng", B¸o Phó Yªn ngμy 16/7/2006. 28/ Lª Xu©n Sang (2006), C¬ së lý luËn vμ thùc tiÔn cho viÖc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch tμi kho¸ cña ViÖt Nam sau khi gia nhËp Tæ chøc th−¬ng m¹i thÕ giíi, §Ò tμi khoa häc cÊp Bé kÕ ho¹ch-§Çu t−. 29/ Së N«ng nghiÖp vμ Ph¸t triÓn n«ng th«n Phó Yªn (2006), B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô n¨m 2006 vμ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n n¨m 2007, C«ng v¨n sè 207/BC-SNN ngμy 15/11/2006. 30/ Së KÕ ho¹ch vμ §Çu t− (2006), " B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia, ch−¬ng tr×nh 135, dù ¸n 5 triÖu ha rõng n¨m 2006 vμ kÕ ho¹ch 2007", c«ng v¨n sè 1639/BC-CTMT ngμy 21/12/2006. 31/ Së th−¬ng m¹i-du lÞch Phó Yªn (1999), "Quy ho¹ch ph¸t triÓn th−¬ng m¹i tØnh Phó Yªn ®Õn 2010". 32/ Nguyªn Tr−êng (2004), " C¸c c«ng tr×nh thuû lîi....ch−a thÊy lîi", B¸o Phó Yªn, th¸ng 4/2004. - 87 - 33/ Nguyªn Tr−êng (2005), " C¸c nhμ m¸y ®−êng tiÕp tôc "®au ®Çu" víi "bμi to¸n" nguyªn liÖu", B¸o Phó Yªn (sè 393) ngμy 23/7/2005. 34/ Nguyªn Tr−êng (2006), " Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n vμ kiªn cè ho¸ kªnh m−¬ng: nh÷ng tån t¹i cÇn gi¶i quyÕt", B¸o Phó Yªn ngμy 09/12/2006. 35/ Ph¹m ThÞ T−íc (2006), ChÝnh s¸ch n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam so s¸nh víi c¸c quy ®Þnh cña WTO vμ ®Þnh h−íng trong thêi gian tíi, Héi th¶o ViÖt Nam trong WTO: nh÷ng xu h−íng t−¬ng lai vÒ chÝnh s¸ch trî cÊp, Hμ Néi, 4/10/2006. 36/ §øc TÝn (2007), "§μo t¹o nghÒ cho lao ®éng n«ng th«n, ®ång bμo d©n téc thiÓu sè: cÇn g¾n víi yªu cÇu thùc tÕ viÖc lμm", B¸o Phó Yªn ngμy 23/5/2007. 37/ Lª Tr©m (2006), "MiÔn gi¶m thuÕ n«ng nghiÖp tõ nay ®Õn 2010", B¸o Phó Yªn ngμy 07/4/2006. 38/ Tæng côc Thèng kª, Niªn Gi¸m thèng kª (2005). 39/ Mai ThÞ Thanh Xu©n (2006), "C«ng nghiÖp chÕ biÕn víi viÖc n©ng cao gi¸ trÞ hμng n«ng s¶n xuÊt khÈu ë ViÖt Nam”, T¹p chÝ Nghiªn cøu kinh tÕ (sè 341) 40/ NguyÔn Ph−îng Vü (2005), B¸o c¸o ®ãng gãp cña c¸c hé gia ®×nh vμ c¸c hîp t¸c x· trong sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vμ n«ng th«n ViÖt Nam. 41/ Vô Tμi chÝnh (2004), §¸nh gi¸ chi tiªu c«ng n«ng nghiÖp. 42/ www.gso.org.vn. (trang Web cña Tæng côc Thèng kª ViÖt Nam) 43/ www.baophuyen.com.vn 44/ www.mof.gov.vn (trang Web cña Bé Tμi chÝnh) 45/ www.isgmard.org.vn (trang Web cña Bé NN vμ PTNT) TiÕng Anh. 1/ Jesós Antãn (2007), Agricultural Support in the WTO Green Box : An analysis of EU, US and Japanese spending, Agricultural Subsidies in the - 88 - WTO Green Box: An Overwiew of Upcoming Issues from a Sustainable Development Viewpoint, ICTSD Expert Meeting Montreux, Switzerland. 2/ Lars Brink (2007), Classifying, Measuring and Analyzing WTO Domestic Support in Agriculture: Some Conceptual Distinctions, ISSN 1098- 9218, International Agricultural Trade Research Consortium . 3/ Carlo Cafiero (2003), Agricultural Policies in Developing Countries, National Agricultural Policy Center, Training Materials, Project GCP/SYR/006/ITA-Phase II. 4/ William Cuddihy vμ Ph¹m Lan H−¬ng (2005), §¸nh gi¸ chi tiªu c«ng ViÖt Nam: ngμnh n«ng nghiÖp, B¸o c¸o Ng©n hμng thÕ giíi : Kh¶o s¸t chi tiªu c«ng cña ViÖt Nam vμ ®¸nh gi¸ tr¸ch nhiÖm tμi chÝnh tæng hîp. 5/ John H. Jackson (2001), HÖ thèng th−¬ng m¹i thÕ giíi: LuËt vμ chÝnh s¸ch vÒ c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, Nhμ xuÊt b¶n thanh niªn. 6/ Tim Josling, Longyue Zhao, Jeronimo Carcelen and Kaush Arha (2006), Implications of WTO Litigation for the WTO Agricultural Negotiations, IPC Issue Brief. 7/ John Lingard (2002), Agricultural Subsidies and Environmental Change, Encyclopedia of Global Environmental Change, John Wiley &Son, Ltd. 8/ Alan Matthew (2006), Decoupling and the Green Box: International Dimenssions of the Reinstrumentation of Agricultural Support, Paper presented to the 93rd EAAE seminar Impacts of Decoupling and Cross Compliance on Agriculture in the Englarged EU. 9/ Tingjun Peng (2007), Developing countries' use agricultural subsidies in the WTO Green Box: Current practice, restrictions, future potential and options for reform, Agricultural Subsidies in the WTO Green Box: An Overview of Upcoming Issues from a Sustainable Development Viewpoint, ICTSD Expert Meeting, Montreux, Switzerland. - 89 - 10/ Zhao Yumin, Wang Hongxia, Linxuegui Mayu (2004), Green Box Support Under the WTO Agreement Agricultural Sustainable Development, Trade Knowlege Network Paper. 11/ Michael Westlake (2002), Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ ®êi sèng n«ng th«n ë ViÖt Nam, Tμi liÖu th¶o luËn sè 1 cña c¸c tæ chøc hîp t¸c quèc tÕ t¹i ViÖt Nam, Hμ Néi th¸ng 4/2002. 12/ www.worldbank.org/trade/tradenotes 13/ www.wto.org. 14/ www.fao.org - 90 - Phô lôc: B¶ng 1.2 Thμnh phÇn hç trî hép xanh l¸ c©y cña c¸c thμnh viªn WTO giai ®o¹n 95-98 (% trong tæng hç trî trong n−íc) Hép xanh l¸ c©y Thμnh viªn 1995 1996 1997 1998 Argentina .. 52,7 73,8 .. Australia 86,0 86,6 90,3 91,2 Bahrain .. 17,4 .. .. Benin n.a. n.a. 0 .. Bolivia 0 0 0 .. Botswana 100,0 .. .. .. Brazil 88,2 80,4 85,5 .. Canada 50,8 53,1 .. .. Chile 97,7 97,3 91,8 87,5 Colombia 62,6 79,9 79,5 .. Costa Rica 33,4 66,6 73,9 .. Cuba 100,0 100,0 100,0 100,0 Cyprus 60,7 59,4 69,6 .. Céng hoμ SÐc 75,3 76,0 78,5 86,2 Céng hoμ Dominica 100,0 100,0 100,0 100,0 Ecuador n.a. 0 .. .. Ai cËp 90,5 96,9 94,1 35,0 El Salvador 0 0 0 .. Liªn minh Ch©u ¢u 20,8 23,2 .. .. Fiji .. 99,5 85,8 .. Gambia n.a. .. 92,6 .. Guatemala 0 .. .. .. - 91 - Hép xanh l¸ c©y Thμnh viªn 1995 1996 1997 1998 Guyana .. .. 100,0 .. Honduras 0 0 0 .. Hång K«ng 0 0 0 0 Hungary 38,6 .. .. .. Iceland 12,3 24,2 21,6 10,6 Ên §é 26,1 .. .. .. Indonesia 100,0 100,0 100,0 100,0 Israel 35,4 42,5 38,0 .. Jamaica .. 100,0 100,0 100,0 NhËt B¶n 47,2 45,6 45,3 .. Kenya 100,0 100,0 .. .. Hμn Quèc 62,7 68,9 68,8 69,2 Céng hoμ Kyrgyz n.a. n.a. n.a. 100 Ma cao 0 0 0 0 Malaysia 83,7 89,3 .. .. Maldives 0 0 0 0 Malta 100,0 100,0 100,0 100,0 Mexico 59,7 .. .. .. M«ng Cæ n.a. n.a. 100,0 100,0 Morocco 49,7 68,5 65,9 .. Namibia 95,0 0 68,2 .. N. Zealand 100,0 100,0 100,0 100,0 Nigeria 0 0 0 .. Na uy 19,5 18,8 17,0 17,2 Pakistan 97,4 96,2 93,3 .. Paraguay 72,8 100,0 100,0 100,0 Peru 27,0 30,4 44,6 .. - 92 - Hép xanh l¸ c©y Thμnh viªn 1995 1996 1997 1998 Philippines 35,0 76,2 84,1 71,2 Ba Lan 63,2 70,8 74,4 73,8 Romania 100,0 100,0 .. .. Singapore 0 0 0 0 Céng hoμ Slovak 0,4 0,6 1,4 4,7 Slovenia 48,1 50,8 57,9 60,8 Nam Phi 55,3 44,5 50,1 .. Sri Lanka 84,8 82,2 73,0 .. Switz-Liech 38,8 44,8 47,3 49,2 Th¸i Lan 61,5 61,0 66,8 66,4 Trin. & Tob 100,0 100,0 100,0 .. Tunisia 24,2 31,5 33,6 34,1 Thæ NhÜ Kú 0 0 0 0 Mü 75,6 88,0 87,9 .. Uruguay 64,3 60,5 68,9 74,4 Venezuela 42,8 62,6 54,1 .. Zambia n.a. 100,0 n.a. 100,0 Zimbabwe 100,0 100,0 100,0 .. Chó ý: n.a. –Kh«ng cã sè liÖu. ".." –kh«ng nhËn ®−îc b¸o c¸o thêi ®iÓm 31/3/2000. Nguån: Committee on Agriculture Special Session, WTO - 93 - B¶ng 1.4: Sù sö dông c¸c c«ng cô cña hép xanh l¸ c©y. % trªn c¸c n−íc thuéc nhãm cã b¸o c¸o C«ng cô N−íc ®ang ph¸t triÓn (46) N−íc ph¸t triÓn (11) DÞch vô chung 1/ Nghiªn cøu 2/ Qu¶n lý dÞch bÖnh vμ vËt g©y h¹i 3/ DÞch vô tËp huÊn, ®μo t¹o 4/ DÞch vô t− vÊn & më réng 5/ DÞch vô ®iÒu tra, kiÓm ho¸. 6/ DÞch vô tiÕp thÞ & xóc tiÕn th−¬ng m¹i 7/ DÞch vô c¬ së h¹ tÇng 8 /DÞch vô chung kh¸c (kh«ng ph©n chia ®−îc) 67 50 43 59 30 41 52 28 100 91 55 91 73 64 55 45 C¸c thanh to¸n trùc tiÕp ®Õn ng−êi s¶n xuÊt 1/ Hç trî thu nhËp kh«ng liªn quan ®Õn quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt. 2/ Ch−¬ng tr×nh b¶o hiÓm thu nhËp 3/ B¶o hiÓm mïa mμng tr−íc thiªn tai 4/ Ch−¬ng tr×nh vÒ h−u ng−êi s¶n xuÊt nh»m hç trî ®iÒu chØnh c¬ cÊu 5/ Ch−¬ng tr×nh gi¶i phãng nguån lùc s¶n xuÊt nh»m hç trî ®iÒu chØnh c¬ cÊu 6/ Hç trî ®Çu t− nh»m hç trî ®iÒu chØnh c¬ cÊu 7/ Ch−¬ng tr×nh m«i tr−êng 8/ Ch−¬ng tr×nh hç trî vïng 9/ C«ng cô kh¸c (kh«ng ph©n chia ®−îc) 4 9 24 2 2 15 30 20 20 27 27 91 27 45 64 45 36 27 - 94 - C«ng cô N−íc ®ang ph¸t triÓn (46) N−íc ph¸t triÓn (11) Dù tr÷ c«ng v× an ninh l−¬ng thùc 17 45 Cøu trî l−¬ng thùc trong n−íc 15 27 Nguån: WTO, Supporting tables relating to commitments on agricultural products in Part IV of the Schedules, G/AG/AGST/Vols 1-3. WTO, Geneva cited in Greenfield and Konandreas 1996, Food Policy Vol. 21 'Uruguay Round Commitments on Domestic Support: their implications for developing countries'. B¶ng 1.5: Tû träng sö dông c¸c c«ng cô trong hép xanh l¸ c©y cña c¸c thμnh viªn WTO giai ®o¹n 1995-1998. Tû träng sö dông (%) trong hép xanh l¸ c©y Lo¹i c«ng cô cña hép xanh l¸ c©y 1995 1996 1997 1998 a/ C¸c dÞch vô chung 40,9 38,2 39,5 49,9 i/ Nghiªn cøu 2,4 2,7 2,8 5,9 ii/ B¶o vÖ thùc vËt, thó y 1 2,1 0,7 3 iii/ §μo t¹o 1,7 1,6 0,7 3,2 iv/ KhuyÕn n«ng &më réng 2 2,6 3,1 4,9 v/ DÞch vô kiÓm tra, kiÓm ho¸ 0,2 0,5 0,3 1,2 vi/ DÞch vô tiÕp thÞ vμ xóc tiÕn th−¬ng m¹i 0,7 0,8 0,2 0,6 vii/ DÞch vô c¬ së h¹ tÇng n«ng nghiÖp 21,4 18,6 20 26,1 viii/ C¸c dÞch vô chung kh¸c 11,5 9,3 11,7 5 b/ Dù tr÷ nhμ n−íc v× môc ®Ých an ninh l−¬ng thùc, thùc phÈm 2,2 1,1 1,3 2,2 c/ Trî cÊp l−¬ng thùc, thùc phÈm trong n−íc 30,6 31,6 40,1 2,9 d/ Hç trî thu nhËp kh«ng liªn quan ®Õn quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt 1,9 5,8 7,7 6,5 e/ C¸c ch−¬ng tr×nh an toμn vμ b¶o hiÓm thu nhËp 0 0 0 0 f/ Gi¶m nhÑ thiªn tai 1,3 1,1 1,2 6,3 - 95 - g/Trî cÊp chuyÓn dÞch c¬ cÊu th«ng qua trî gióp ng−êi s¶n xuÊt vÒ h−u 1,1 1,6 0,8 0,1 h/ Trî cÊp chuyÓn dÞch c¬ cÊu th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh gi¶i phãng nguån lùc s¶n xuÊt. 2,4 2,8 1,8 0,1 i/ Trî cÊp chuyÓn dÞch c¬ cÊu th«ng qua hç trî ®Çu t− 9 7,7 4 16,6 j/ C¸c ch−¬ng tr×nh m«i tr−êng 3,9 5,9 2,4 8,7 k/ C¸c ch−¬ng tr×nh hç trî vïng 3,2 3,6 0,7 4,4 l/ C¸c lo¹i hç trî kh¸c 2,9 0,3 0,3 2,4 Tæng 100 100 100 100 Nguån: WTO Secretariat. B¶ng 3.6: So s¸nh c¸c lo¹i chi tiªu hép xanh l¸ c©y cña VN víi c¸c n−íc cã ®Æc ®iÓm t−¬ng ®ång víi ViÖt Nam Tû träng (%) chi tiªu trong tæng chi tiªu hép xanh l¸ c©y Lo¹i c«ng cô cña hép xanh l¸ c©y ViÖt Nam Trung Quèc Th¸i Lan Braxin a/ C¸c dÞch vô chung Na 59 97,8 100 i/ Nghiªn cøu 0,12 1,34 6,78 4,48 ii/ B¶o vÖ thùc vËt, thó y na 1,06 4,1 2,6 iii/ §μo t¹o 2 0,19 1,6 11,3 iv/ KhuyÕn n«ng &më réng 1 7,94 12,0 14,2 v/ DÞch vô ®iÒu tra, kh¶o s¸t na 0,88 0,4 3,8 vi/ DÞch vô tiÕp thÞ vμ xóc tiÕn th−¬ng m¹i na 0 0,1 1,7 vii/ DÞch vô c¬ së h¹ tÇng n«ng nghiÖp 70 39,87 72,8 31 viii/ C¸c dÞch vô chung kh¸c na 7,8 0 30,7 b/ Dù tr÷ nhμ n−íc v× môc ®Ých an ninh l−¬ng thùc, thùc phÈm na 25,4 0 0 c/ Trî cÊp l−¬ng thùc, thùc na 0,93 1,3 0 - 96 - phÈm trong n−íc d/ Hç trî thu nhËp kh«ng liªn quan ®Õn quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt 0 0 0 0 e/ C¸c ch−¬ng tr×nh an toμn vμ b¶o hiÓm thu nhËp 0 0 0 0 f/ Gi¶m nhÑ thiªn tai na 2,6 0 0 g/Trî cÊp chuyÓn dÞch c¬ cÊu th«ng qua trî gióp ng−êi s¶n xuÊt vÒ h−u 0 0 0 0 h/ Trî cÊp chuyÓn dÞch c¬ cÊu th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh gi¶i phãng nguån lùc s¶n xuÊt. 0 0 0 0 i/ Trî cÊp chuyÓn dÞch c¬ cÊu th«ng qua hç trî ®Çu t− 0 0 0 0 j/ C¸c ch−¬ng tr×nh m«i tr−êng na 5,72 0,85 0 k/ C¸c ch−¬ng tr×nh hç trî vïng na 6,19 0 0 l/ C¸c lo¹i hç trî kh¸c na 0 0 0 Tæng 100 100 100 100 Chó ý: na: kh«ng cã sè liÖu. Sè liÖu cña Braxin ®−îc b¸o c¸o n¨m 1998; cña ViÖt Nam giai ®o¹n 1999-2001; Trung Quèc giai ®o¹n 1999-2001; cña Th¸i Lan giai ®o¹n 1995-1998. Nguån sè liÖu: Members' notifications on Agriculture, WTO; Kim ThÞ Dung, 2006.