Luận văn Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Vũng Tàu

i và khi đó ngân hàng sẽ có biện pháp giám sát chặt chẽ khoản tín dụng này: chủ động đôn đốc khách hàng vay trả nợ lãi và gốc đúng hạn; thỏa thuận với khách hàng định kỳ thu nợ phù hợp với chu kỳ sản xuất, kinh doanh; hoặc thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng về việc quá một số ngày nhất định mà khách hàng vay không trả và không có văn bản đề nghị gia hạn nợ thì ngân hàng sẽ chuyển nợ gốc khoản vay đó sang nợ quá hạn. Trường hợp khách hàng không thể khắc phục được khó khăn và đang đứng trước nguy cơ mất khả năng thanh toán, buộc các ngân hàng phải dùng các biện pháp như thanh lý tài sản đảm bảo, quan hệ với cấp chính quyền để tìm phương án tối ưu cho việc thu hồi vốn. 2.4.1.6 Trích lập dự phòng rủi ro tín dụng Dự phòng rủi ro là khoản tiền được trích lập để dự phòng cho tổn thất có thể xảy ra do khách hàng của ngân hàng không thực hiện nghĩa vụ theo cam kết. Dự phòng rủi ro được tính theo dư nợ gốc và hạch toán vào chi phí hoạt động. Định kỳ hàng quý, chi nhánh thực hiện việc phân loại tài sản có và dự kiến số tiền phải trích lập dự phòng, trình những khoản rủi ro đủ điều kiện xử lý và lập phương án thu hồi nợ. Phương pháp trích:Trích theo quý. Trong thời hạn 15 ngày làm việc đầu của tháng thứ 3, mỗi quý căn cứ vào số dư tại thời điểm ngày cuối cùng của tháng thứ 2 quý đó thực hiện phân loại và trích lập dự phòng rủi ro. So sánh số phải trích với số dự phòng hiện có: nếu số phải trích lớn hơn, phải trích theo phần thiếu; Nếu số phải trích nhỏ hơn không phải trích tiếp. 2.4.1.7. Xử lý rủi ro tín dụng Theo quy định của NHNo&PTNT Việt Nam thì Hội đồng xử lý rủi ro tại NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu được xử lý các trường hợp sau: 55 - Khách hàng là DNNN có mức nợ quá hạn từ 2 tỷ đồng trở xuống. - Các khách hàng còn lại, có mức nợ quá hạn từ 1 tỷ đồng trở xuống. Các biện pháp xử lý của chi nhánh được phân theo 2 hướng sau: Thứ nhất, hướng xử lý tổ chức khai thác. Bao gồm: - Bổ sung tài sản đảm bảo: Khoản vay có biểu hiện bất ổn, nguồn thu không rõ ràng, tài sản bảo đảm có độ khả mại thấp, thấp hơn giá trị khoản vay, có thể yêu cầu khách hàng bổ sung tài sản đảm bảo: + Có sự thỏa thuận giữa hai bên trong hợp đồng tín dụng. + Thực hiện các biện pháp bảo đảm theo quy định coi như phần bổ xung trong hợp đồng tín dụng. - Chuyển nợ quá hạn: Cán bộ tín dụng xác minh những lí do xin gia hạn là không hợp lệ. Đồng thời lập thông báo gửi khách hàng, bám sát nguồn thu để thu nợ. Trường hợp khách hàng có nợ quá hạn đã được lãnh đạo có quyết định xử lý. Cán bộ tín dụng cùng trưởng phòng thực hiện quyết định của lãnh đạo. - Xử lý các tài sản bảo đảm tiền vay: + Bán tài sản bảo đảm tiền vay (trừ tài sản là quyền sử dụng đất và tài sản khác mà pháp luật quy định phải được bán tại tổ chức bán đấu giá chuyên trách) + Ngân hàng nhận chính tài sản đảm bảo tiền vay để thay thế chi việc thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm. + Ngân hàng nhận trực tiếp các khoản tiền hoặc tài sản của bên thứ ba trong trường hợp bên thứ ba có nghĩa vụ trả tiền hoặc bán tài sản để trả nợ cho khách hàng vay. Sau đó, ngân hàng tổ chức thực hiện xử lý bảo đảm tiền vay để thu nợ. - Khoanh nợ, xóa nợ: Trường hợp sau khi đã áp dụng các biện pháp mà không thu hồi được nợ, trên cơ sở những văn bản quy định, hướng dẫn của Nhà nước về khoanh, xóa nợ, cán bộ tín dụng theo dõi, rà soát điều kiện để tập hợp hồ sơ khoanh nợ, xóa nợ, báo cáo để trình lãnh đạo xem xét quyết định hoặc trình cấp có thẩm quyền quyết định. 56 Thứ hai, hướng sử dụng các biện pháp thanh lí. Bao gồm: - Xử lý nợ tồn đọng: + Nhóm 1: Nợ tồn đọng có tài sản đảm bảo. • Những khoản vay tồn đọng, có tài sản bảo đảm, không thể áp dụng hoặc đã áp dụng các biện pháp xử lý tổ chức khai thác nhưng không hiệu quả. • Đối với nợ có tài sản bảo đảm là tài sản thế chấp, cầm cố, tài sản gán nợ, tài sản tòa án giao cho ngân hàng thì chủ động xử lý theo các hình thức tự bán công khai trên thị trường, bán qua trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản bán cho công ty mua bán nợ của Nhà nước... • Đối với nợ có tài sản đảm bảo chưa đầy đủ thủ tục pháp lý và hiện không có tranh chấp tập hợp trình các cấp có thẩm quyền hoàn thiện thủ tục pháp lý để ngân hàng bán nhanh tài sản thu hồi nợ. • Đối với nợ có tài sản đảm bảo chưa bán được, ngân hàng có thể cải tạo, sửa chữa, nâng cấp tài sản để bán, cho thuê, khai thác kinh doanh, góp vốn liên doanh bằng tài sản thu hồi nợ. + Nhóm 2: Nợ không có tài sản đảm bảo và không còn đối tượng để thu Ban chỉ đạo cơ cấu lại tài chính cho các ngân hàng thương mại xem xét quá trình chính phủ cho phép xóa nợ bằng vốn ngân sách. + Nhóm 3: Nợ tồn đọng không có tài sản đảm bảo và con nợ còn tồn tại, hoạt động. • Căn cứ vào thực trạng và khả năng trả nợ của doanh nghiệp, đánh giá lại nợ thực hiện các biện pháp tổ chức khai thác như: chuyển nợ thành vốn góp kinh doanh, liên doanh, mua cổ phần, giãn nợ, miễn giảm lãi suất hoặc vay vốn đầu tư thêm. • Bán nợ để thu hồi vốn theo quy chế mua bán nợ. - Thanh lý doanh nghiệp: Ngân hàng chủ động tổ chức họp hội đồng chủ nợ, kiến nghị giải thể, phá sản doanh nghiệp thu hồi công nợ, trong trường hợp: • Doanh nghiệp thua lỗ kéo dài, không còn khả năng phục hồi. 57 • Đã thực hiện các biện pháp khai thác nhưng không thu hồi được nợ • Phân tích đánh giá doanh nghiệp, tình hình hiện tại là không thể vãn hồi. - Khởi kiện: Ngân hàng tiến hành các thủ tục khởi kiện con nợ ra tòa để thu hồi nợ, theo đúng trình tự tố tụng của pháp luật. 2.4.2. Kết quả đạt được trong công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro. Trong những năm qua nhờ sự cố gắng của Ban giám đốc, cán bộ nhân viên trong việc hạn chế rủi ro tín dụng, ngân hàng đã đạt được kết quả như sau: + Mặc dù tốc độ tăng trưởng tín dụng cao, nhưng chi nhánh vẫn duy trì được tỉ lệ nợ xấu dưới mức 2%. Chi nhánh đã thực hiện nghiêm túc công tác quản lý nợ quá hạn, tuân thủ việc định kỳ gia hạn nợ, gia hạn và giãn nợ theo đúng quy định. Xác định chính xác nợ quá hạn để trích lập dự phòng rủi ro theo đúng quy định, đảm bảo hiệu quả kinh doanh. Công tác xử lý nợ xấu hiệu quả đã góp phần nâng cao năng lực tài chính, tạo cơ sở vững chắc cho sự phát triển của chi nhánh. + Song song với việc tăng cường dư nợ tín dụng tốt và nâng cao chất lượng tín dụng, chi nhánh cũng rất quan tâm tới công tác xử lý nợ tồn đọng, tất cả các khoản nợ tồn đọng đều được rà soát và phân tích những khó khăn thuận lợi để tìm ra các biện pháp xử lý cho phù hợp nhất. Chi nhánh đã ngày càng thực hiện tốt công tác thu hồi nợ tồn đọng, nợ đã xử lý rủi ro, cụ thể là: Thu nợ đã xử lý rủi ro tăng từ 3 tỷ đồng (năm 2009), 20 tỷ đồng (năm 2010) và năm 2011 là 1,8 tỷ đồng. + Chi nhánh đã thường xuyên kiểm soát gia tăng tín dụng trên cơ sở cân đối nguồn vốn gắn liền với việc tăng cường kiểm tra, giám sát việc tuân thủ quy trình tín dụng ở từng khâu. Thường xuyên đánh giá, phân tích thực trạng các khoản vay, đặc biệt là các khoản vay có tiềm ẩn rủi ro dẫn đến khả năng không thu được nợ. + Chi nhánh đã nâng cao chất lượng báo cáo tín dụng, đảm bảo báo cáo trung thực, chính xác, kịp thời. Thực hiện báo cáo tín dụng hàng tháng, phục vụ 58 cho công tác phòng ngừa và hạn chế tín dụng tại chi nhánh. Thực hiện đúng quy chế, quy trình nghiệp vụ, đúng quy chế ủy quyền và phán quyết tín dụng. 2.4.3. Những tồn tại, hạn chế. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, trong công tác phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng tại chi nhánh còn những hạn chế sau: - Chưa có bộ phận phụ trách rủi ro chuyên biệt để phân loại các khoản vay theo mức độ rủi ro, xây dựng giới hạn tín dụng đối với từng khách hàng, nhóm khách hàng, ngành kinh tế, khu vực và xử lý các khoản vay có vấn đề. - Hệ thống thông tin của chi nhánh Vũng Tàu còn chưa cập nhật, thiếu sự trao đổi thông tin với các ngân hàng, trao đổi với các chi nhánh thuộc cùng hệ thống. Chi nhánh vẫn chưa có phòng thông tin nên chưa thể cung cấp đầy đủ, chính xác và cập nhật thông tin thường xuyên về tình hình của khách hàng. - Trung tâm thông tin tín dụng của NHNN (CIC) hầu như mới chỉ cung cấp được các số liệu về tình hình tài chính của các doanh nghiệp, chưa có thông tin phi tài chính của doanh nghiệp. Thông tin của ngân hàng nhiều khi phải lấy từ những nguồn không chính thống. - Hệ thống phân loại và xếp hạng tín dụng mà ngân hàng đang áp dụng, chỉ phân loại khách hàng ra: khách hàng loại A, B, C. Việc đánh giá khách hàng chủ yếu dựa trên phương pháp tài chính, ngân hàng chưa quan tâm đến việc xác định vòng đời của dự án, tình hình biến động của thị trường, khả năng thu hồi vốn, tiến bộ khoa học kỹ thuật công nghệ.…Điều này đã ảnh hưởng đến việc xác định thời hạn vay vốn cũng như thời gian thu hồi vốn vay không phù hợp. - Mất cân đối giữa kỳ huy động và kỳ cho vay, sử dụng vốn ngắn hạn tài trợ vốn dài hạn. Doanh thu, lợi nhuận phụ thuộc quá lớn vào nguồn tín dụng. - Chi nhánh chưa tạo ra các gói sản phẩm phù hợp với nhu cầu của từng đối tượng khách hàng. Danh mục cho vay của ngân hàng chưa đa dạng. Việc quản trị danh mục cho vay chưa đa dạng hóa nhằm phân tán rủi ro, đồng thời, 59 cũng cần chỉ ra được tỷ suất sinh lời chấp nhận được thì tỷ trọng đầu tư tối ưu vào mỗi ngành, vùng, quy mô, để rủi ro là thấp nhất. - Việc xử lý tài sản đảm bảo còn chậm, chưa kết hợp làm việc với cơ quan chức năng để thu hồi nợ được nhanh chóng. Đặc biệt, trong trường hợp khách hàng không có thiện chí giao tài sản, không kí vào biên bản bán tài sản. 2.4.4. Nguyên nhân của những tồn tại trên. 2.4.4.1. Nguyên nhân khách quan Do hệ thống các văn bản hướng dẫn công tác tín dụng còn nhiều bất cập, hoạt động tín dụng liên quan đến nhiều văn bản pháp luật như: Luật các tổ chức tín dụng, quy chế cho vay đối với các tổ chức tín dụng: hoạt động tín dụng liên quan đến nhiều văn bản pháp luật như: Luật các tổ chức tín dụng, quy chế cho vay đối với các tổ chức tín dụng, luật doanh nghiệp, các thông tư hướng dẫn thực hiện các quy định về tín dụng…Tuy nhiên, hệ thống các văn bản này ở Việt Nam đang trong giai đoạn hoàn thiện nên còn chồng chéo, rườm rà, đôi chỗ chưa đầy đủ gây khó khăn cho hoạt động tín dụng ngân hàng. Nền kinh tế nước ta đang trong quá trình hội nhập, tự do hóa tài chính, vì vậy cạnh tranh diễn ra ngày càng khốc liệt. Bên cạnh đó, cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu cũng đã tác động tới Việt Nam khiến cho hoạt động tín dụng của ngân hàng cũng gặp nhiều rủi ro hơn. Thị trường chứng khoán, thị trường các sản phẩm phái sinh ở nước ta còn non trẻ, chưa thực sự phát triển. Do đó, việc sử dụng các công cụ phái sinh nhằm phòng ngừa rủi ro tín dụng của ngân hàng gặp nhiều khó khăn. Các doanh nghiệp ở nước ta đang trong giai đoạn được sắp xếp, củng cố lại nên còn nhiều bất cập, các doanh nghiệp vừa và nhỏ thì hầu hết mới thành lập nên thông tin về quá khứ hoạt động chưa có. Chưa có tổ chức nào nghiên cứu và đưa ra hệ thống chỉ tiêu trung bình ngành làm cơ sở so sánh, đánh giá khách hàng, nguồn tiếp cận thông tin doanh nghiệp của ngân hàng còn hạn chế 60 khiến cho chi nhánh gặp nhiều khó khăn khi đánh giá, xếp hạng khách hàng để ra quyết định cho vay. 2.4.4.2. Nguyên nhân từ phía khách hàng Năng lực lập kế hoạch và thực hiện các dự án của các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp ngoài quốc doanh còn yếu kém, gây khó khăn cho các cán bộ tín dụng trong quá trình thẩm định và đánh giá khách hàng. Một số dự án được lập thiếu căn cứ khoa học, thiếu tính khả thi và các số liệu chưa trung thực, bởi một số doanh nghiệp chỉ coi dự án là điều kiện mang tính thủ tục nên không chú trọng vào khâu lập dự án. Từ đó, gây khó khăn cho ngân hàng trong việc xác định mức cho vay hợp lý để phòng ngừa được rủi ro tín dụng xảy ra. Năng lực điều hành và quản lý của các chủ đầu tư còn hạn chế, yếu kém , nguồn vốn sử dụng không hiệu quả. Điều đó làm cho rủi ro tín dụng của ngân hàng tăng cao. 2.2.4.3. Nguyên nhân từ phía ngân hàng NHNo&PTNT Việt Nam đã có quy trình tín dụng áp dụng trong toàn bộ hệ thống tuy nhiên các mẫu văn bản, hợp đồng phục vụ quy trình tín dụng lại chưa rõ ràng, thống nhất và dựa trên những đặc điểm riêng của từng đối tượng khách hàng, từng hình thức vay, dẫn đến việc thực hiện theo quy trình chuẩn rất khó khăn cho cán bộ tín dụng. Trình độ nghiệp vụ cán bộ tín dụng còn nhiều hạn chế. Số lượng cán bộ tín dụng còn thiếu, đã làm cho công tác đánh giá và quản lý khách hàng gặp nhiều khó khăn. Đội ngũ cán bộ trẻ tuy được đào tạo có bài bản, kiến thức chuyên môn tốt song vẫn còn thiếu kinh nghiệm thực tế. Do vậy, những kết luận của họ còn mang tính lý luận, thiếu thực tiễn. Chi nhánh quá tin tưởng vào tài sản đảm bảo: Nguyên tắc cho vay phải có tài sản đảm bảo nhưng, đây chỉ là nguồn trả nợ thứ hai, vì vậy với các đơn vị sản xuất kinh doanh tốt, có uy tín thì có thể cho vay tín chấp. Ngược lại, có những khách hàng vay với tài sản thế chấp lớn nhưng dự án kém hiệu quả, làm 61 ăn thua lỗ, dẫn đến ngân hàng phải phát mại tài sản để thu hồi nợ. Tuy nhiên, việc bán tài sản đảm bảo này lại gặp phải vấn đề về giấy tờ sở hữu tài sản, về giá cả của tài sản. Hệ thống các giải pháp, biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng của chi nhánh mới chỉ là tự tài trợ là chính, chưa sử sụng nhiều các biện pháp nhằm chuyển giao rủi ro như: Mua bảo hiểm, mua bán nợ, sử dụng các nghiệp vụ phái sinh… KẾT LUẬN Chương 2 đã phân tích và đánh giá thực trạng rủi ro tín dụng tại NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu thông qua việc đánh giá chung kết quả hoạt động của chi nhánh trong những năm gần đây, đánh giá thực trạng chung qua các tiêu chí cụ thể: Nợ quá hạn, nợ xấu, công tác phân loại trích lập dự phòng rủi ro. Đề Tài cũng chỉ ra các biện pháp mà ngân hàng đã áp dụng để hạn chế rủi ro tín dụng trong thời gian qua. Đồng thời, Đề Tài cũng đưa ra nhận xét và đánh giá về những kết quả mà chi nhánh ngân hàng đã đạt được, những hạn chế và nguyên nhân gây ra những hạn chế đó. Đây chính là cơ sở quan trọng để Đề Tài đưa ra những giải pháp, kiến nghị để khắc phục những vấn đề còn tồn tại của ngân hàng nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng ở mức có thể chấp nhận được trình bày trong chương 3 của Đề Tài. 62 CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NHNo&PTNT CHI NHÁNH VŨNG TÀU 3.1. Phương hướng hoạt động của NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu. 3.1.1. Định hướng kinh doanh năm 2012 . Căn cứ vào mục tiêu, nhiệm vụ của NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu, căn cứ vào tình hình chung của nền kinh tế, ban lãnh đạo NHNo&PTNT Vũng Tàu đã đề ra định hướng phát triển kinh doanh của chi nhánh trong năm 2012 như sau: - Tập trung vào công tác huy động vốn, đặc biệt là nguồn vốn huy động từ dân cư, các tổ chức kinh tế và các tổ chức xã hội khác. Chú trọng huy động nguồn vốn trung và dài hạn, cả nội tệ và ngoại tệ. - Mở rộng cho vay các thành phần kinh tế làm ăn có hiệu quả, có tình hình tài chính lành mạnh, các dự án khả thi và đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định…Tiếp tục nâng cao chất lượng tín dụng và tập trung thu hồi nợ xấu. - Tập trung triển khai nâng cao chất lượng phục vụ, mở rộng các loại hình sản phẩm dịch vụ, đáp ứng nhanh chóng chính xác và thuận lợi với thị hiếu của khách hàng trong cơ chế thị trường. - Tập trung triển khai toàn diện có hiệu quả công tác quảng cáo, quảng bá kịp thời các loại hình dịch vụ, sản phẩm công nghệ hiện đại tới khách hàng, nâng cấp phòng giao dịch, thuận tiện và khang trang hơn, đáp ứng tốt hơn công tác phục vụ khách hàng trong giao dịch nhằm nâng cao thương hiệu, uy tín của NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu nói riêng và NHNo&PTNT Việt Nam nói chung. - Kiện toàn và ổn định bộ máy tổ chức, tiếp tục đào tạo và đào tạo lại các mặt nghiệp vụ tín dụng, kế toán, thanh toán quốc tế…đặc biệt nâng cao trình độ tin học và ngoại ngữ cho cán bộ công nhân viên. 63 - Phát động các phong trào thi đua của cơ quan, đoàn thể, công đoàn…cần thường xuyên gắn liền với từng đợt, kì hoạt động kinh doanh trong quý, năm, đánh giá kết quả và thông báo để toàn thể cán bộ công nhân viên biết, từ đó nhân điển hình tốt trong toàn chi nhánh. 3.1.2. Mục tiêu kinh doanh năm 2012 Năm 2012, NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu phấn đấu đạt các chỉ tiêu theo định hướng phát triển kinh doanh đã được đề ra, đó là: Bảng 3.4: Chỉ tiêu kinh doanh của chi nhánh năm 2011 STT Chỉ tiêu Mục tiêu năm 2012 % so với năm 2011 1 Tổng nguồn vốn + Nội tệ 2.100 tỷ đồng +20% + Ngoại tệ 200 tỷ đồng +18% 2 Tổng dư nợ + Nội tệ 1.500 tỷ đồng +20% + Ngoại tệ 145 tỷ đồng +20% + Dư nợ từ nhóm 3 đến nhóm 5 chiếm < 1.5% tổng dư nợ + Phấn đấu có đủ quỹ thu nhập chi lương tối đa theo quy định của NHNo&PTNT Việt Nam. + Triển khai hiệu quả các loại hình dịch vụ, phấn đấu thu dịch vụ tăng từ 25% so với năm 2011. + Trích và xử lý rủi ro số nợ còn tồn đọng đúng quy định của ngành, hạn chế tới mức tối đa nợ tồn đọng phát sinh mới. Kiên quyết thu hồi các khoản nợ đến hạn cả gốc lẫn lãi. Tập trung thu hồi nợ đã xử lý rủi ro. + Tiếp tục chương trình hiện đại hóa ngân hàng. 3.1.3. Định hướng về công tác phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng - Trên tinh thần phấn đấu tăng trưởng và nâng cao chất lượng tín dụng phù hợp với kế hoạch đề ra, chi nhánh đưa ra một số định hướng trong hoạt động tín dụng và phòng ngừa, hạn chế rủi ro tín dụng như sau: 64 - Giảm tỷ lệ nợ xấu dưới 1.5%. Tập trung quyết liệt rà soát cụ thể từng khoản nợ đã được xử lý, giao chỉ tiêu thu hồi nợ xấu, đặc biệt là các khoản nợ đã được xử lý tới từng cán bộ tín dụng, hàng tháng có đánh giá kết quả thực hiện. - Nỗ lực chủ động cùng khách hàng hoàn thiện hồ sơ, thủ tục pháp lý về đảm bảo tiền vay để tăng cường trách nhiệm, nghĩa vụ của người vay, tạo cơ sở kinh tế và pháp lý khi thu hồi nợ. - Phấn đấu tiếp tục nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ tín dụng theo tiêu chuẩn quy định, nâng cao năng lực trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, nâng cao năng lực quản lý rủi ro, năng lực phân tích thị trường. Cán bộ tín dụng phải chuyên sâu tác nghiệp, nâng cao tinh thần tự nghiên cứu, có tinh thần trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp, thực hiện tốt nhiệm vụ thẩm định, xét và quyết định cho vay, quản lý kiểm soát chặt chẽ quá trình sử dụng vốn vay, chủ động thu nợ đầy đủ cả gốc lẫn lãi theo từng kỳ hạn theo hợp đồng vay vốn, phấn đấu không để phát sinh nợ quá hạn mới. - Tích cực tìm kiếm, tiếp cận khách hàng có năng lực tài chính lành mạnh, lựa chọn các dự án đầu tư, phương án kinh doanh có tính khả thi, hiệu quả cao, nguồn trả nợ chắc chắn để xem xét cho vay, đảm bảo tăng trưởng đi đôi với chất lượng, an toàn và hiệu quả. 3.2. Một số giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại chi nhánh Vũng Tàu. Trên cơ sở phân tích thực trạng chất lượng tín dụng tại chi nhánh Vũng Tàu, xin đưa ra giải pháp để nâng cao hơn nữa hiệu quả phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng tại chi nhánh như sau: 3.2.1. Nâng cao chất lượng thẩm định dự án, phương án kinh doanh. Xu hướng hiện nay, quy mô vốn cho vay mỗi hợp đồng tín dụng, mỗi khách hàng ngày càng lớn hơn. Các dự án vay vốn có mục đích đa dạng hơn, lĩnh vực kinh doanh ngày càng có những diễn biến thất thường hơn, tính cạnh tranh giữa các ngân hàng và các định chế tài chính khác cao hơn. Do đó, công 65 tác thẩm định lại ngày càng quan trọng hơn trước khi quyết định cho vay. Việc thẩm định dự án, phương án sản xuất kinh doanh chính là việc đưa ra những nhận định về khả năng trả nợ của dự án, phương án đó. Mục đích của thẩm định là lượng hóa những rủi ro có thể xảy ra và khả năng kiểm soát những rủi ro của ngân hàng. Trên cơ sở đó, dự kiến những biện pháp phòng ngừa và hạn chế những thiệt hại có thể xảy ra. Để thực hiện tốt quá trình chuyên môn hóa hoạt động thẩm định, qua đó nâng cao chất lượng thẩm định, Chi nhánh nên quan tâm hàng đầu tới việc tổ chức, quản lý điều hành công tác thẩm định. Việc tổ chức, quản lý điều hành hoạt động thẩm định cần chú trọng vì đây là khâu quan trọng, ảnh hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng thẩm định của chi nhánh. Các dự án được đưa đến chi nhánh có quy mô, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh khác nhau. Việc bổ nhiệm, phân công cán bộ cần phải dựa vào khả năng, thực lực của mỗi người, đồng thời phải có sự kết hợp chặt chẽ, cùng hợp tác giúp đỡ lẫn nhau để phát huy trình độ, kinh nghiệm và thế mạnh của mỗi cán bộ nhằm đạt được hiệu quả trong công tác thẩm định. Việc phân công công tác phải gắn chặt với trách nhiệm của mỗi cán bộ thẩm định và kết quả của mỗi dự án mà người đó đảm nhiệm vì như thế trách nhiệm của cán bộ thẩm định mới ngày càng được nâng cao. Chi nhánh nên quy định chi tiết, cụ thể hơn về trách nhiệm cũng như quyền lợi của các cán bộ đối với kết quả thẩm định dự án đầu tư; thực hiện chuyên môn hóa trong công tác, tách bộ phận thẩm định ra khỏi tín dụng và bản thân nghiệp vụ thẩm định cần được chuyên môn hóa theo ngành, lĩnh vực kinh tế và thời hạn của dự án. Nhằm khắc phục rủi ro đạo đức và thông tin không cân xứng, chi nhánh cần tăng cường hệ thống thông tin nội bộ cũng như thu nhập các thông tin từ bên ngoài. 66 Trong quá trình thẩm định dự án cần thẩm định uy tín, khả năng tài chính của khách hàng. Trong thực tế, còn nhiều khách hàng cung cấp thông tin không chính xác, không đầy đủ, trong khi công tác thẩm định của chi nhánh chủ yếu dựa trên báo cáo tài chính của khách hàng là việc làm cần khắc phục. Để đánh giá tính hiệu quả của dự án, trong quá trình thẩm định cần đánh giá dự án trên phương án động, các tình huống có thể xảy ra, trên cơ sở đó so sánh và đánh giá độ nhạy của dự án đó để xem xét quyết định cho vay. 3.2.2. Xây dựng và hoàn thiện chiến lược quản trị rủi ro tín dụng Thực hiện cải tổ toàn diện các yếu tố ảnh hưởng, tác động đến năng lực quản trị rủi ro, bao gồm: Hoạch định và xây dựng chiến lược và chính sách quản trị rủi ro; tái cơ cấu bộ máy tổ chức; đẩy mạnh áp dụng các công cụ đo lường… Việc tái cơ cấu bộ máy tổ chức quản trị rủi ro phải được thực hiện theo hướng bộ phận chuyên trách quản lý tách bạch bộ máy quản trị rủi ro độc lập với kinh doanh; tiến tới thực hiện quản trị rủi ro theo ngành dọc, giảm dần mức độ ủy quyền phân cấp theo hàng ngang. Bộ máy giám sát rủi ro tín dụng của chi nhánh là một bộ phận độc lập không tham gia vào quá trình tạo rủi ro, có chức năng quản lý; giám sát rủi ro cho ngân hàng; nhận diện và phát hiện rủi ro; phân tích và đánh giá các mức độ rủi ro trên cơ sở các chỉ tiêu được xây dựng, đề ra các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro, nâng cao chất lượng các công cụ đo lường rủi ro và áp dụng công cụ đo lường rủi ro mới. 3.2.3. Tăng cường và sử dụng có hiệu quả tài sản đảm bảo Hiện nay, tình hình kinh tế có nhiều diễn biến phức tạp, hoạt động tín dụng ẩn chứa rất nhiều rủi ro. Một trong những biện pháp để đảm bảo an toàn và hạn chế tổn thất khi rủi ro xảy ra là tăng cường cho vay có đảm bảo, đây chính là nguồn thứ cấp thu hồi nợ sau xử lý. Tuy nhiên, việc xác định giá trị tài sản bảo đảm cần khách quan, tài sản bảo đảm phải có khả năng chuyển nhượng, đủ điều kiện pháp lý…Các cán bộ tín dụng cần thường xuyên theo dõi tài sản 67 bảo đảm, thu thập và nắm bắt thông tin về tài sản cùng loại qua thị trường để có cơ sở định giá tài sản đảm bảo, nếu có biến động lớn cần xem xét định giá lại giá trị tài sản. Với định hướng tăng cường cho vay có bảo đảm bằng tài sản, trong khi thực tế tài sản của khách hàng nhất là đối với doanh nghiệp nhà nước rất thấp so với dư nợ tại ngân hàng; đồng thời, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp ngoài quốc doanh hoạt động có hiệu quả, nhưng tài sản đủ cơ sở pháp lý để đảm bảo tiền vay không nhiều. Vì vậy, để tăng tài sản đảm bảo trong cho vay chi nhánh cần có biện pháp sau: + Yêu cầu khách hàng bổ sung tài sản đảm bảo, ngoài tài sản của khách hàng có thể dùng tài sản của cá nhân, chủ tịch hội đồng quản trị, giám đốc, kế toán trưởng, thành viên hội đồng quản trị…đứng ra bảo lãnh để vay vốn ngân hàng, áp dụng các biện pháp cầm cố quyền đòi nợ, bảo lãnh của Tổng công ty. + Giảm dần dư nợ nếu khách hàng không đáp ứng đủ điều kiện tài sản bảo đảm theo quy định của ngân hàng. Đối với việc nhận tài sản đảm bảo, chi nhánh cần thường xuyên xem xét tính hợp lệ, hợp pháp và tính thị trường của tài sản đó. Linh hoạt trong phạm vi cho phép đối với doanh nghiệp có tín nhiệm, kinh nghiệm, kinh doanh hiệu quả. 3.2.4. Phân tán rủi ro tín dụng Trong hoạt động tín dụng, rủi ro là điều khó tránh khỏi. Vậy làm thế nào để hạn chế thấp nhất rủi ro có thể xảy ra đồng thời đạt được mục tiêu lợi nhuận. Để thực hiện việc phân tán rủi ro, chi nhánh cần quan tâm đến phương thức sau: * Đa dạng hóa phương thức cho vay: Trong hoạt động tín dụng có rất nhiều phương thức cho vay như: cho vay hạn mức, cho vay thấu chi, cho vay theo món, cho vay đồng tài trợ Hiện nay, tại chi nhánh Vũng Tàu chủ yếu áp dụng các phương thức cho vay truyền thống như: cho vay hạn mức tín dụng và cho vay theo món, việc cho vay đồng tài trợ còn hạn chế. Tuy nhiên, thực tế cho thấy hình thức cho vay 68 đồng tài trợ lại tỏ ra rất an toàn, không có nợ quá hạn, nợ xấu. Vì vậy, ngoài hình thức tín dụng truyền thống, chi nhánh nên áp dụng hình thức cho vay mới, liên kết các ngân hàng khác để cấp tín dụng đối với các dự án cần nhiều vốn, đồng thời cán bộ tín dụng phải có trình độ cao. * Đa dạng hóa khách hàng: Việc mở rộng cho vay đối với mọi thành phần kinh tế, mọi đối tượng khách hàng nhằm tránh việc vay quá mức đối với một khách hàng, hạn chế rủi ro khi khách hàng gặp rủi ro không trả được nợ. Với tiềm năng còn khá lớn của NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu, hoàn toàn có thể mở rộng đối tượng khách hàng là các DNNN, DNNQD, và cá nhân hộ gia đình, mở rộng mục đích cho vay, mức vay, thời hạn vay. * Thực hiện mua bán nợ Mua bán nợ là một nghiệp vụ mang ý nghĩa rất quan trọng đối với ngân hàng thương mại, đặc biệt trong lĩnh vực quản trị. Mua bán nợ là công cụ đắc lực để quản trị doanh nghiệp cho vay hợp lý nhằm tránh rủi ro tập trung. Điều này được thể hiện ở chỗ: khi danh mục cho vay của ngân hàng nằm trong tình trạng mất cân đối, ngân hàng phải chuyển hướng đầu tư để phân tán rủi ro. Tuy nhiên, ngân hàng không thể chờ cho các khoản vay cũ hết hạn sau đó mới thu hồi vốn và chuyển hướng đầu tư, việc này mất nhiều thời gian và đôi khi không hiệu quả . Ngân hàng có thể bán các khoản cho vay nằm trong khu vực tập trung trong doanh mục của mình đồng thời mua lại các khoản cho vay mà trước đây chiếm tỷ trọng không lớn trong doanh mục cho vay nhằm phân tán rủi ro. Nhưng hiện nay, cũng như phần lớn các ngân hàng, chi nhánh Vũng Tàu nói chung vẫn chỉ áp dụng cách làm truyền thống là xử lý tài sản đảm bảo, không thu hồi được thì khởi kiện. Trong khi đó việc kiện tụng lại mất khá nhiều thời gian và tốn kém về mặt chi phí mà hiệu quả chưa chắc đã đạt được như mong muốn. Chính vì vậy, trong thời gian tới chi nhánh cần đầu tư quan tâm phát triển hơn nữa nghiệp vụ này. 69 * Thực hiện bảo hiểm tín dụng Bảo hiểm tín dụng là hình thức chuyển một phần hoặc toàn bộ rủi ro trong tín dụng cho các tổ chức bảo hiểm. Đây là hình thức rất phổ biến ở các nước khác nhưng lại khá mới ở nước ta và hiện chưa có nhiều ngân hàng thực hiện. Bảo hiểm tín dụng là trong những phương thức rủi ro trong ngân hàng. Bởi lẽ, mặc dù ngân hàng có thể thẩm định được mức độ rủi ro của các khoản vay, nhưng đối với tai nạn do thiên tai thì ngài khả năng của con người. Chỉ cần khác hàng tổn thất một phần, sản xuất kinh doanh đình trệ thì rủi ro trong ngân hàng rất lớn. Nếu bảo hiểm trả tiền kịp thời, doanh nghiệp có thể sản xuất ngay, khi đó ngân hàng có thể chậm thu hồi chứ không mất vốn. Hiện tại việc thực hiện Bảo hiểm tín dụng tại NHNo&PTNT nói chung và chi nhánh Vũng Tàu nói riêng đã được ban giám đốc quan tâm và đi vào thực hiện. Trong thời gian tới cần chú trọng để phát triển hơn nữa. Thậm chí một số lĩnh vực tài trợ cần bắt buộc có khoản mục bảo hiểm mới cấp tín dụng. 3.2.5. Nâng cao hiệu quả hệ thống thông tin tín dụng - Hiệu quả của công tác tín dụng phụ thuộc rất lớn vào độ chính xác của thông tin, nên nâng cao chất lượng tín dụng thông tin là một đòi hỏi khách quan cấp bách. Thông thường ở các nước phát triển nguồn cung cấp thông tin rất nhiều từ các cơ quan thông tin đại chúng hoặc từ các cơ quan chuyên bán thông tin. Ở Việt Nam hiện nay, các cán bộ tín dụng rất khó khăn trong vấn đề nguồn thông tin. Mặc dù, đã có trung tâm thông tin tín dụng CIC nhưng các thông tin ở đây còn nghèo nàn và độ chính xác không cao. Còn hệ thống thông tin tín dụng tại chi nhánh Vũng Tàu mới chỉ dừng lại ở các thông tin rằng khách hàng vay vốn của chi nhánh hiện đang có tài khoản tại ngân hàng nào, số dư bao nhiêu, quá hạn bao nhiêu và sơ lược tình hình kinh tế thế giới và Việt Nam. - Trong thời gian tới để nâng cao hiệu quả hệ thống thông tin tín dụng từ đó giúp phòng ngừa, hạn chế rủi ro tín dụng, chi nhánh Vũng Tàu nên thu thập và lưu trữ thông tin thành kho dữ liệu trong đó tập hợp thông tin thành những 70 lĩnh vực kinh tế khác nhau. Hệ thống thông tin khách hàng, hệ thống phòng ngừa rủi ro trong chi nhánh cần được nâng cấp để hoạt động hiệu quả hơn, trở thành nguồn thông tin thống nhất, chuẩn xác mà khi cần các chi nhánh trong hệ thống NHNo&PTNT cũng như các ngân hàng khác đều có thể khai thác dễ dàng. Muốn vậy cần phải đẩy nhanh tốc độ hiện đại hóa công nghệ ngân hàng, tăng cường trang bị các thiết bị hiện đại phục vụ công tác thu thập và xử lý thông tin. Cụ thể: Xây dựng bộ máy đánh giá, phân tích, cập nhật thông tín tín dụng nhiều chiều tại chi nhánh. Bộ phận này có nhiệm vụ: + Trực tiếp tiếp nhận và xử lý thông tin khách hàng, thông tin giao dịch tín dụng và đưa ra cảnh báo sớm về các rủi ro tín dụng thông qua việc phân tích và xử lý thông tin qua các kênh khác nhau và chịu trách nhiệm về tính chính xác của thông tin, đồng thời trực tiếp cung cấp các thông tin pháp lý, tài chính phi tài chính, thông tin về các khoản nợ…thu nhập được nhằm đảm bảo các giao dịch tín dụng được xác lập tại chi nhánh hoặc khu vực an toàn, hiệu quả; lập báo cáo tín dụng; cung cấp thông tin cho NHNo&PTNT và Trung tâm CIC. + Là đầu mối thiết lập mối quan hệ chặt chẽ với các cơ sỏ ban ngành và các công ty tài chính, bảo hiểm, các ngành nghề có liên quan để có định hướng đầu tư đúng đắn trước khi đưa ra các phán quyết tín dụng. Mở rộng phạm vi đối tượng được đăng nhập và khai thác, sử dụng thông tin tín dụng của trung tâm CIC đối với các chi nhánh đến từng cán bộ tín dụng. 3.2.6. Hạn chế rủi ro đạo đức và nâng cao trình độ cán bộ. Để hạn chế rủi ro tín dụng cần nâng cao trách nhiệm của cán bộ tín dụng, gắn trách nhiệm với quyền lợi của các cán bộ làm công tác tín dụng. Chi nhánh nên áp dụng chính sách đãi ngộ hợp lý về tiền lương, tiền thưởng, hệ số tiền lương…Do cán bộ tín dụng luôn đối mặt với rủi ro cần phải có chế độ tiền lương đặc biệt để khuyến khích người làm công tác tín dụng, tránh xảy ra rủi ro đạo đức nghề nghiệp. Những cán bộ tín dụng vi phạm quy chế, quy chế, quy 71 trình nghiệp vụ tín dụng, làm thất thoát vốn nhà nước phải xử lý nghiêm khắc, đặc biệt đối với cán bộ thoái hóa, biến chất. Những cán bộ tín dụng có đạo đức tốt, yêu ngành, yêu nghề, có khả năng tiếp thị kinh doanh tốt, mang lại hiệu quả cao cho ngân hàng thì có chế độ khen thưởng như tăng lương trước hạn…Bên cạnh đó, chi nhánh cần thường xuyên tuyên truyền, phổ biến tư tưởng cho cán bộ tín dụng để mọi người hiểu và chấp hành đúng quy trình nghiệp vụ. Do hoạt động tín dụng liên quan đến nhiều lĩnh vực, nhiều ngành nghề, sản phẩm, trong khi đội ngũ tín dụng chủ yếu được đào tạo từ các trường kinh tế, kinh nghiệm liên quan đến kỹ thuật bị hạn chế. Đòi hỏi cán bộ tín dụng không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, thường xuyên tìm hiểu các ngành nghề lĩnh vực khác nhau để phục vụ cho hoạt động tín dụng. Công tác đào tạo của chi nhánh cần tập trung vào một số vấn đề như sau: Tăng cường hình thức đào tạo tập trung, kết hợp hình thức tập huấn tại chỗ, hình thức đào tạo này nhằm làm cho cán bộ tín dụng nắm bắt được một số nghiệp vụ nhất định trong thời gian ngắn như: tổ chức các buổi sinh hoạt nghiệp vụ định kỳ, thảo luận các vướng mắc trong công tác tín dụng, văn bản, quy trình nghiệp vụ. Phát động phong trào tự học, tự nghiên cứu, tự nâng cao nhận thức, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ tránh sự tụt hậu trước sự thay đổi của cơ chế thị trường, của công nghệ trong quá trình phát triển và hội nhập của ngân hàng. Cán bộ tín dụng cần phải chặt chẽ và cần có một số tiêu chuẩn cơ bản sau: + Phải được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực tài chính- ngân hàng. + Có khả năng ngoại ngữ, tin học, là điều kiện để phục vụ cho việc nghiên cứu tài liệu, giao dịch và sử dụng máy tính tính toán thẩm định dự án. + Có phẩm chất đạo đức: Đây chính là tiêu chuẩn quan trọng đối với cán bộ tín dụng, quyết định đến vấn đề rủi ro đạo đức trong kinh doanh ngân hàng. + Hiểu biết về xã hội và có kỹ năng giao tiếp tốt: giúp khách hàng và ngân hàng hiểu nhau hơn, làm cho khách hàng có thiện cảm với ngân hàng, gắn 72 bó với ngân hàng. Với kỹ năng giao tiếp tốt, cán bộ tín dụng tìm hiểu thêm được nhiều thông tin về khách hàng phục vụ trong xử lý nghiệp vụ. 3.2.7. Xử lý nợ quá hạn và nợ khó đòi Là biện pháp cuối cùng để hạn chế tối đa những khoản thiệt hại đã xảy ra. * Việc xử lý nợ quá hạn, chi nhánh cần có những biện pháp cụ thể như: + Phân tích nguyên nhân của khách hàng từ đó có biện pháp tháo gỡ. + Đối với những khách hàng có nợ quá hạn có tính chất tạm thời, hoạt động sản xuất kinh doanh bình thường, chi nhánh xem xét khả năng trả nợ và phương án sản xuất kinh doanh trong thời gian tới để quyết định cho vay. Việc cho vay bảo đảm thu hồi vốn, giúp khách hàng vượt khó khăn và có những biện pháp, có thể áp dụng biện pháp cơ cấu nợ. Căn cứ vào phương án sản xuất kinh doanh của khách hàng, khách hàng chứng minh được khả năng hoàn trả khi đến hạn sau khi cơ cấu nợ cho khách hàng đòi hỏi chi nhánh phải giám sát chặt chẽ các khoản nợ và hoạt động của khách hàng sau khi cơ cấu lại. + Đối với khách hàng khó khăn về tài chính, kinh doanh thua lỗ, khó khắc phục, nợ quá hạn chưa xác định được nguồn trả nợ, chi nhánh cần quản lý chặt chẽ khoản vay và khách hàng trên như sau: Đối với khoản vay có tài sản bảo đảm: Tìm khách hàng có khả năng tài chính nhận lại nợ của khách hàng khó khăn để tiếp tục khai thác hiệu quả tài sản bảo đảm bằng khả năng trả nợ. Chi nhánh rà soát tài sản bảo đảm, tình trạng tài sản, hồ sơ pháp lý có thể phát mại tài sản thu hồi vốn. Phối hợp cùng các bộ, ban, ngành cho tiến hành thanh lý, phát mại tài sản bảo đảm cho vay theo chỉ định để thu hồi vốn. Trong trường hợp phát mại tài sản bảo đảm cho vay theo chỉ định để thu hồi vốn thì buộc khách hàng phải trả tiếp phần còn lại thông qua việc bán tiếp tài sản, nếu không chi nhánh có thể tuyên bố phá sản Đối với trường hợp cho vay chỉ định, nếu tài sản phát mại không đủ thu hồi vốn vay, chi nhánh hoàn thiện thủ tục để trình chính phủ xử lý. 73 Đối với khoản vay không có bảo đảm. Trong trường hợp này cần kiểm soát chặt chẽ nguồn thu tài chính của khách hàng, các khoản phải thu, nguồn vốn thanh toán của các công trình qua thông báo vốn hằng năm đối với lĩnh vực xây dựng, kỳ thu tiền đối với các lĩnh vực khác và yêu cầu khách hàng cùng chủ đầu tư, người mua hàng cam kết thanh toán chuyển khoản về tài khoản của khách hàng tại chi nhánh. Tư vấn cho khách hàng bán bớt tài sản không phát huy hiệu quả, không cần sử dụng để trả nợ tiền vay. Đối với khách hàng là cá nhân: Kết hợp cùng với cơ quan công tác, vận động gia đình thu xếp nguồn trả nợ. - Biện pháp khởi kiện ra tòa: Hiện nay, trong quan hệ kinh tế, việc khởi kiện ra tòa chưa thành thói quen đối với mọi người. Trong nền kinh tế thị trường, chúng ta cần quen dần với việc giải quyết các vụ việc kinh tế qua tòa án kinh tế. Việc khởi kiện ra tòa sẽ có tác dụng đối với khách hàng không có thiện chí trong việc thực hiện nghĩa vụ trả nợ. Tận thu nợ ngoại bảng và nợ khoanh. Nợ ngoại bảng và nợ khoanh là những khoản nợ không sinh lời, thông thường được ngân hàng chuyển ra ngoại bảng hoặc không tính lãi. Khoản nợ trên có ảnh hưởng rất lớn đến kết quả kinh doanh của ngân hàng, do phải lấy từ nguồn dự phòng rủi ro để bù đắp, đây chính là lợi nhuận của ngân hàng. Nếu nợ ngoại bảng tăng thì chi nhánh có thể không có lãi do phải trích lập dự phòng nhiều. 3.2.8. Sử dụng các công cụ phái sinh phòng ngừa rủi ro tín dụng. Hiện nay, hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung và chi nhánh NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu nói riêng vẫn chủ yếu áp dụng các biện pháp truyền thống để phòng ngừa rủi ro tín dụng, xử lý nợ xấu cũng như nợ tiềm ẩn rủi ro, đó là thu trực tiếp của khách hàng, sử dụng quỹ dự phòng rủi 74 ro, cho thuê các tài sản bảo đảm, sử dụng nguồn tái cấp vốn của nhà nước, giãn nợ. Hiện nay, trên thế giới việc sử dụng các công cụ tài chính Forwards, Option, và Swap vào phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng là rất phổ biến nhưng hầu như chưa được áp dụng trong quản lý rủi ro tín dụng ở Việt Nam. Vì vậy, để quản lý rủi ro tín dụng tốt thì các ngân hàng thương mại Việt Nam cũng như chi nhánh cần tập trung nghiên cứu các sản phẩm phái sinh trên thị trường tiền tệ, thị trường ngoại hối và thị trường hàng hóa, dần đưa vào sử dụng và cung cấp các công cụ phái sinh để phòng ngừa rủi ro. Thêm vào đó, cần tăng cường công tác quan hệ quốc tế nhằm học hỏi kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng từ các ngân hàng khác từ các nước tiên tiến nhất trên thế giới. 3.3. Một số kiến nghị 3.3.1. Kiến nghị đối với chính phủ và các bộ ngành Trong việc hoạch định chính sách, cần cân đối một cách thích hợp giữa các mục tiêu đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, ổn định tiền tệ và sự phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng thương mại, tránh tình trạng thắt chặt hoặc thả lỏng quá mức, thay đổi định hướng quá đột ngột gây ảnh hưởng đến hoạt động của ngân hàng thương mại. Nhà nước phải không ngừng tạo ra môi trường pháp lý lành mạnh để khuyến khích sản xuất kinh doanh, tạo hành lang pháp lý vững chắc để các thành phần kinh tế yên tâm bỏ vốn ra đầu tư. Bên cạnh đó, Nhà nước cũng cần tiếp tục hoàn thiện, đổi mới môi trường kinh tế, coi đó là giải pháp tổng thể và cơ bản nhất trong quá trình đổi mới mọi lĩnh vực kinh doanh nói chung và lĩnh vực kinh doanh tiền tệ nói riêng. Trong việc ban hành và thực hiện các cơ chế chính sách pháp luật chủ động đi trước sự phát triển của nền kinh tế xã hội, cần phải thu thập ý kiến các thành phần có tác động để đảm bảo việc thực thi được chính xác, hiệu quả, công bằng và phù hợp với điều kiện thực tế. 75 Thúc đẩy sự phát triển của các thị trường tài chính, trước hết là thị trường liên ngân hàng, thị trường tiền tệ, thị trường các sản phẩm phái sinh, thị trường mua bán nợ… thêm nhiều cơ hội đầu tư nhằm phân tán, giảm thiểu rủi ro trong hoạt động ngân hàng. Hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật như hệ thống thông tin, kiểm toán, kế toán theo chuẩn mực quốc tế…tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp nói chung và ngân hàng thương mại nói riêng phát triển an toàn, bền vững, hội nhập quốc tế. Chính phủ cần phối hợp với các bộ ngành có liên quan trong quá trình xử lý các vấn đề pháp lý phức tạp như: Đăng kí tài sản đảm bảo, quản lý đất đai, quy hoạch xây dựng, xử lý nợ xấu, tập trung tháo gỡ những vướng mắc khó khăn trong thủ tục phát mại tài sản. 3.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng nhà nước 3.3.2.1. Nâng cao chất lượng quản lý, điều hành NHNN đóng vai trò là cơ quan điều hành, quản lý vĩ mô trong lĩnh vực tiền tệ, tín dụng. Vì vậy, NHNN cần nâng cao vai trò định hướng trong quản lý và tư vấn cho các ngân hàng thương mại thông qua việc thường xuyên tổng hợp, phân tích thông tin thị trường, đưa ra các nhận định và dự báo khách quan, mang tính khoa học, đặc biệt là liên quan đến hoạt động tín dụng để các ngân hàng thương mại có cơ sở tham khảo, định hướng trong việc hoạch định chính sách tín dụng của mình sao cho vừa đảm bảo phát triển hợp lý, vừa phòng ngừa được rủi ro. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế cho vay, đảm bảo tiền vay trên cơ sỏ bảo đảm an toàn cho hoạt động tín dụng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các ngân hàng thương mại, quy định chặt chẽ về trách nhiệm của các ngân hàng thương mại về việc tuân thủ quy chế cho vay và bảo đảm tiền vay, hạn chế bớt các thủ tục pháp lý phức tạp, gây khó khăn cho các ngân hàng thương mại. 76 NHNN cần xây dựng và hoàn thiện các định chế về các công cụ bảo hiểm tín dụng để các ngân hàng thương mại có thể áp dụng một cách chuẩn xác, kịp thời như: bảo hiểm tiền vay, quyền chọn tín dụng và các công cụ phái sinh khác. Đồng thời, tổ chức đào tạo, hướng dẫn các nghiệp vụ trên để giúp các ngân hàng thương mại vừa đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng, vừa phòng ngừa và phân tán rủi ro trong hoạt động tín dụng. 3.3.2.2. Tăng cường thanh tra hoạt động tín dụng của các ngân hàng Công tác thanh tra hoạt động tín dụng cần thực hiện thường xuyên hơn và nâng cao trình độ đội ngũ thanh tra viên để có khả năng phát hiện kịp thời các sai sót, xu hướng lệch lạc trong phân tích tín dụng…để chỉ đạo và phòng ngừa, chỉnh sửa và khắc phục một cách triệt để. Quá trình thanh tra cần phòng ngừa xu hướng cạnh tranh không lành mạnh, buông lỏng các điều kiện tín dụng dẫn đến nguy cơ rủi ro trong hoạt động tín dụng của không chỉ một ngân hàng mà cả một hệ thống. 3.3.2.3. Nâng cao chất lượng của trung tâm thông tin tín dụng Một trong những bộ phận được ngân hàng thương mại sử dụng là Trung tâm thông tín tín dụng (CIC). Và một trong những điều kiện cần thiết để thực hiện quản trị rủi ro tốt là hệ thống thông tin phải đầy đủ, cập nhật, chính xác. Chất lượng thông tin ngày càng cao thì rủi ro trong kinh doanh của tổ chức tín dụng ngày càng giảm. Thông tin tín dụng phải đầy đủ, kịp thời. Bên cạnh đó, cần chú trọng đổi mới và hiện đại hóa các trang thiết bị hệ thống. Cán bộ làm công tác quản lý mạng CIC am hiểu về công nghệ, khả năng thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp và đưa ra những nhận định, cảnh báo thích hợp. Hiện nay, các ngân hàng chưa có sự hợp tác tích cực với CIC chủ yếu là do muốn giữ bí mật thông tin về khách hàng để cạnh tranh. Ngân hàng nhà nước cần phải có biện pháp khuyến khích và quy định dần các ngân hàng thương mại hợp tác, cung cấp thông tin một cách đầy đủ cho trung tâm. Thanh tra NHNN nên kiểm tra việc báo cáo, khai thác thông tin của các ngân hàng, 77 đồng thời có biện pháp xử lý kiên quyết, kịp thời đối với những ngân hàng vi phạm chế độ báo cáo thông tin tín dụng như: báo cáo thiếu, báo cáo thông tin sai lệch. Đồng thời, khuyến khích các ngân hàng sử dụng thông tin tín dụng từ CIC như là một tài liệu bắt buộc phải có trong quá trình thẩm định cho vay. 3.3.2.4. Xây dựng các chỉ tiêu trung bình ngành Các chỉ tiêu trung bình ngành là một căn cứ quan trọng để làm tiêu chuẩn cho kết quả phân tích đánh giá khách hàng được đúng đắn, từ đó giảm thiểu rủi ro tín dụng. Do đó, kiến nghị NHNN và các cơ quan phối hợp xây dựng các chỉ tiêu trung bình ngành. 3.3.2.5. Phối hợp với Bộ Tài Chính hoàn thiện và ban hành hệ thống kế toán theo chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) Xây dựng các giải pháp hoàn thiện phương pháp kiểm soát và kiểm toán nội bộ trong các tổ chức tín dụng phù hợp với các chuẩn mực quốc tế. Hoàn thiện hệ thống giám sát ngân hàng theo hướng: nâng cao chất lượng phân tích tình hình tài chính và hệ thống cảnh báo sớm những rủi ro tiềm ẩn trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, phát triển và thống nhất công thức giám sát khách hàng trên cơ sở lí luận và thực tiễn; xây dựng cách tiếp cận hoạt động đánh giá chất lượng quản lý rủi ro trong nội bộ các tổ chức tín dụng. Triển khai mạnh hơn nữa các nghiệp vụ phòng ngừa rủi ro trên thị trường tiền tệ như: quyền chọn, hoán đổi, kỳ hạn, tương lai.… 3.3.3. Kiến nghị đối với NHNo&PTNT Việt Nam và CN Vũng Tàu. Tăng vốn, bao gồm: vốn tự có cấp 1, và cấp 2; Mua lại ngân hàng yếu kém, Ký Hợp đồng thỏa thuận hợp tác hỗ trợ với các ngân hàng. Tái cấu trúc lại vốn huy động, theo hướng tăng nhanh phát hành chứng từ có giá ( kỳ phiếu, chứng chỉ tiết kiệm, trái phiếu), Loại bỏ khỏi danh mục các khoản đầu tư kém hiệu quả, để nâng cao chất lượng tín dụng. Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ để làm cơ sở cho chi nhánh thực hiện tốt việc phân loại nợ góp phần quản lý tốt rủi ro. Xây dựng chiến lược 78 tăng trưởng tín dụng phân theo đối tượng khách hàng, khu vực ngành, và phát triển các chính sách khách hàng dựa vào việc đánh giá, phân loại khách hàng. Trong thời điểm hiện nay, khi mà chính phủ và NHNN thường xuyên đưa ra các quyết định, nghị quyết nhằm ngày càng hoàn thiện hoạt động của ngân hàng thì NHNo&PTNT Việt Nam cần chỉ đạo, hướng dẫn cụ thể, kịp thời các chủ trương, chính sách đó để chi nhánh Vũng Tàu thực hiện hiệu quả các hoạt động của ngân hàng. Hội sở chính nên chủ động xây dựng các chính sách quản lý rủi ro tín dụng một cách đồng bộ, kịp thời để chi nhánh có thể áp dụng một cách tốt nhất. Tạo môi trường thể chế nội bộ minh bạch và lành mạnh, hiệu quả. Xây dựng mối liên kết hỗ trợ giữa các chi nhánh, phòng ban, thường xuyên có sự trao đổi thông tin giữa các chi nhánh. Kiến nghị NHNo&PTNT Việt Nam cần mở thêm các lớp đào tạo, chia sẻ kiến thức để các cán bộ tín dụng có chuyên môn nghiệp vụ hoàn thiện hơn. NHNo&PTNT Chi nhánh Vũng Tàu cần thực hiện tốt chính sách của NHNo&PTNT Việt Nam. Nâng cao trình độ cán bộ tín dụng. Mở rộng, đa dạng nguồn huy động, đa dạng nguồn thu và đa dạng khách hàng. KẾT LUẬN Trong Chương III đã đưa ra một số giải pháp đối với ngân hàng nhằm góp phần hạn chế rủi ro tín dụng cho ngân hàng. Bên cạnh đó, đưa ra những kiến nghị với Chính phủ và các bộ ngành, Ngân hàng Nhà nước, NHNo&PTNT Việt Nam hoàn thiện hơn môi trường kinh doanh để NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu thành công hơn nữa trong công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng của mình. 79 KẾT LUẬN Như mọi hoạt động kinh doanh khác, hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay đang phát triển mạnh mẽ và nó đã trở thành quan trọng trong việc cung cấp “Vốn ” cho các quá trình sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế. Hoạt động tín dụng của Ngân hàng vừa đem lại lợi nhuận lại vừa tiềm ẩn những rủi ro. Để có thể tồn tại và phát triển các ngân hàng buộc phải khắc phục những khó khăn trước mắt, nâng cao chất lượng tín dụng, loại bỏ các hoạt động kém hiệu quả khỏi danh mục, tái cấu trúc lại nguồn vốn, tỷ trọng nguồn thu… Tuy nhiên việc loại bỏ rủi ro trong hoạt động kinh doanh tín dụng là không thực tế. Vì vậy, trong quá trình hoạt động mỗi ngân hàng phải biết chấp nhận rủi ro ở mức độ nhất định để có được hiệu quả kinh doanh tốt nhất. Cho nên, vấn đề phòng ngừa và hạn chế rủi ro là hoàn toàn cần thiết. Bám sát vào mục tiêu đó, Đề Tài đã hoàn thành được các nội dung sau: Thứ nhất, Đề Tài đã tìm hiểu những lý luận cơ bản về tín dụng ngân hàng, rủi ro tín dụng trong ngân hàng và kinh nghiệm của một số ngân hàng, tập đoàn trên thế giới để từ đó rút ra được những bài học cho ngân hàng thương mại Việt Nam. Thứ hai, Đề Tài đã đi sâu phân tích và đánh giá thực trang rủi ro tín dụng của NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu. Thứ ba, Thông qua việc đánh giá những ưu điểm cũng như các hạn chế cùng với các nguyên nhân của nó trong công tác phòng ngừa rủi ro tín dụng của NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu, Đề Tài đã nêu lên một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro tại NHNo&PTNT chi nhánh Vũng Tàu. 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Lê Văn Tư, Tiền tệ, Ngân Hàng, Thị trường Tài Chính, NXB Thống kê, 2001 2. Dương Thị Bình Minh, Sử Đình Thành, Giáo trình lý thuyết Tài Chính- Tiền tệ, NXB Thống Kê, 2004 3. Nguyễn Đăng Dờn, Tín Dụng Ngân Hàng, NXB Thống Kê, 2005. 4. Nguyễn Đăng Dờn, Nghiệp Vụ Ngân Hàng Thương Mại, NXB Thống Kê, 2007. 5. Nguyễn Thị Mùi, Giáo trình Nghiệp Vụ Ngân Hàng Thương Mại, NXB Tài Chính , 2006. 6. Hoàng Kim, Tiền tệ và Ngân Hàng, NXB Chính Trị Quốc Gia, 2006 7. Peter S.Rose, Quản trị ngân hàng thương mại, NXB Tài Chính, 2005 8. Nguyễn Thị Mùi, Quản lý kinh doanh tiền tệ , NXB Tài chính, 2005 9. Lê Vinh Danh, Tiền tệ hoạt động ngân hàng, NXB Chính Trị Quốc Gia, 2006 10. Sử Đình Thành-Vũ Thị Minh Hằng, Nhập môn Tài chính- Tiền tệ, NXB Đại Học Quốc Gia TP.HCM, 2006. 11. Vũ Công Tuấn, Thẩm định Dự án Đầu tư, NXB Thành phố, 2005 12. Frederic. S.Mishkin, Tiền tệ Ngân Hàng Và Thị Trường Tài Chính, NXB Khoa Học Kỹ Thuật, 1994 13. David Begg, Kinh Tế Học, NXB Thống kê, 2007 14. Paul A. Samuelson &W.D Nordhaus, Kinh tế học, NXB Thống kê, 1992 15. Lê Bảo Lâm, Kinh tế Vĩ mô, NXB Lao Động- Xã Hội, 2007 16. N. Gregory Mankiw, Kinh tế Vĩ Mô, NXB Thống Kê, 1996 17. Robert S.Pindick, Daniel L.Robinfeld, Kinh Tế Học Vĩ Mô, NXB Thống kê, 1999 18. Michael E.Gordon, Triết lý Doanh nghiệp, NXB Lao động Xã Hội, 2008 19. Wiliam D.Bygrave & Andrew Zacharakis, Đầu Tư Tự Doanh, NXB Tổng hợp TP.HCM, 2008 20. Trần Ngọc Thơ, Tài Chính Doanh Nghiệp Hiện Đại, NXB Thống Kê,2007 21. Nguyễn Thị Ngọc Trang, Quản Trị Rủi Ro Tài Chính, NXB Thống Kê, 2007 81 22. Luật các tổ chức tín dụng- số 02/1997/QH 10 23. Các văn bản NHNN và NHNo&PTNT Việt Nam. 24. Cẩm nang tín dụng NHNo&PTNT Việt Nam 25. Sổ tay tín dụng NHNo&PTNT Việt Nam năm 2004 26. Tạp chí ngân hàng các số năm 2009,2010,2011 27. Các tài liệu liên quan khác…