Luận văn Hoàn thiện công tác kế toán nghiệp vụ tiêu thụ hàng hóa trong doanh nghiệp thương mại

a thùc tÕ b×nh qu©n Trong ®ã: §¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn ®­îc x¸c ®Þnh theo hai c¸ch: C¸ch 1: §¬n gi¸ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷: §¬n gi¸ b×nh qu©n (theo tõng mÆt hµng) = TrÞ gi¸ mua thù tÕ cña hµng hãa tån kho ®Çu kú + TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng hãa nhËp kho trong kú Sè l­îng hµng hãa tån kho ®Çu kú + Sè l­îng hµng hãa nhËp kho trong kú C¸ch 2: §¬n gi¸ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp (b×nh qu©n liªn hoµn) §¬n gi¸ b×nh qu©n (theo tõng mÆt hµng) = TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng hãa tån kho tr­íc khi nhËp + TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng hãa nhËp kho Sè l­îng hµng hãa tån kho tr­íc khi nhËp + Sè l­îng hµng hãa nhËp kho Cuèi kú tÝnh trÞ gi¸ mua cña toµn bé hµng hãa xuÊt kho trong kú b»ng c¸ch tæng céng trÞ gi¸ mua cña tõng lo¹i hµng hãa xuÊt khÈu. Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc: Víi ph­¬ng ph¸p nµy khi tÝnh gi¸ mua thùc tÕ hµng xuÊt kho dùa theo gi¶ thiÕt l« hµng nµo nhËp tr­íc th× xuÊt tr­íc. Ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc: Víi ph­¬ng ph¸p nµy khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng hãa xuÊt kho dùa theo gi¶ thiÕt l« hµng nµo nhËp tr­íc th× xuÊt tr­íc. B­íc 2: TÝnh vµ ph©n bæ chi phÝ thu mua hµng cho l« hµng hãa xuÊt kho trong kú: Chi phÝ mua hµng ®­îc tËp hîp riªng suèt th¸ng, cuèi thµng tiÕn hµnh ph©n bæ cho hµng xuÊt kho vµ hµng cßn l¹i tû lÖ víi gi¸ trÞ mua hµng cña th¸ng. Chi phÝ mua hµng ph©n bæ cho hµng xuÊt kho = Chi phÝ mua hµng cña hµng tån kho ®Çu kú + Chi phÝ mua hµng ph¸t sinh trong kú x TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng xuÊt kho TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng tån ®Þnh kú + TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng nhËp trong kú B­íc 3: Tæng hîp gi¸ mua thùc tÕ vµ chi phÝ mua hµng tÝnh cho hµng xuÊt kho. Tr­êng hîp doanh nghiÖp sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi chÐp chi tiÕt hµng tån kho. Cuèi kú dùa vµo trÞ gi¸ vèn thùc tÕ vµ trÞ gi¸ h¹ch to¸n cña hµng l­u chuyÓn trong kú ®Ó tÝnh to¸n ®iÒu chØnh chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n, x¸c ®Þnh gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng hãa xuÊt kho trong kú. TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt b¸n = TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng nhËp trong kú X TrÞ gi¸ hµng tån cña hµng xuÊt kho TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña hµng tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ hµng tån cña hµng nhËp trong kú 2.4. Ph­¬ng thøc thanh to¸n Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, thanh to¸n tiÒn hµng lµ do hai bªn tháa thuËn vµ lùa chän ph­¬ng thøc thanh to¸n phï hîp. C¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n gåm: Ph­¬ng thøc thanh to¸n trùc tiÕp lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n mµ hai bªn mua b¸n trùc tiÕp quan hÖ víi nhau mµ kh«ng ph¶i th«ng qua trung gian trong viÖc thanh to¸n tiÒn hµng, ph­¬ng thøc nµy cã c¸c h×nh thøc sau: + H×nh thøc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt, ng©n phiÕu + H×nh thøc hµng ®æi hµng Ph­¬ng thøc thanh to¸n kh«ng trùc tiÕp lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch trÝch chuyÓn tiÒn ë tµi kho¶n cña doanh nghiÖp hoÆc bï trõ gi÷a c¸c ®¬n vÞ th«ng qua trung gian lµ ng©n hµng. Ph­¬ng thøc nµy ®­îc thÓ hiÖn qua mét sè h×nh thøc sau: + Thanh to¸n sÐc + Thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm chi + Thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm thu + Thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông + Thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n + Thanh to¸n bï trõ 3. Yªu cÇu qu¶n lý vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. 3.1. Yªu cÇu qu¶n lý: Qu¶n lý vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng cña hµng hãa b¸n ra: Bao gåm qu¶n lý kh©u b¸n tõng mÆt hµng, tõng nhãm hµng. Qu¶n lý tèt kh©u nµy sÏ gióp cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong kinh doanh. Qu¶n lý gi¸ c¶ hµng hãa: §ßi hái doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng ®­îc biÓu gi¸ cho tõng mÆt hµng, tõng ®Þa ®iÓm kinh doanh. Ngoµi ra, cÇn ph¶i theo dâi viÖc thùc hiÖn gi¸ thêi kú ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng tiªu cùc trong kú nh­ n©ng gi¸, gi¶m gi¸. Qu¶n lý doanh thu: Ph¶i qu¶n lý tæng doanh thu vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu. Qu¶n lý gi¸ vèn hµng b¸n: Qu¶n lý gi¸ vèn hµng b¸n lµ doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý tõ viÖc mua hµng, nguån hµng, thêi gian mua ®Õn viÖc b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn hµng vÒ nhËp kho. Qu¶n lý viÖc thu håi tiÒn vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh: Qu¶n lý chÆt chÏ mÆt nµy b¾t ®Çu tõ khi ký kÕt hîp ®ång ®Õn khi ng­êi mua thùc sù nhËn ®­îc hµng vµ tiÒn ®­îc ®­a vÒ ®¬n vÞ. 3.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa. Ph¶n ¸nh, ghi chÐp, tÝnh to¸n sè hiÖn cã, t×nh h×nh lu©n chuyÓn vµ sö dông tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn, qu¸ tr×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp. Th«ng qua ghi chÐp, ph¶n ¸nh ®Ó gi¸m ®èc, kiÓm tra viÖc gi÷ g×n vµ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn, kinh phÝ vµ ph¸t hiÖn ng¨n ngõa kÞp thêi nh÷ng gian lËn th­¬ng m¹i, tham «, l·ng phÝ, vi ph¹m chÝnh s¸ch, chÕ ®é, luËt kinh tÕ, tµi chÝnh cña Nhµ n­íc. Cung cÊp c¸c sè liÖu, tµi liÖu phôc vô ®iÒu hµnh qu¶n lý doanh nghiÖp. KÕ to¸n tiªu thô hµng hãa lµ mét bé phËn kÕ to¸n trong doanh nghiÖp mang nhiÖm vô lµ thu thËp xö lý th«ng tin vÒ viÖc b¸n hµng trong doanh nghiÖp cho chñ doanh nghiÖp. H¹ch to¸n kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa gióp cho doanh nghiÖp t×nh h×nh kinh doanh cña tõng mÆt hµng, ®Þa ®iÓm kinh doanh nµo cã hiÖu qu¶, bé phËn nµo thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tiªu thô hµng hãa... Ghi chÐp, ph¸n ¸nh kÞp thêi, ®Çy ®ñ vµ trung thùc t×nh h×nh b¸n hµng cña doanh nghiÖp trong kú. TÝnh to¸n gi¸ mua thùc tÕ cña hµng hãa ®· tiªu thô, nh»m x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. Ph¶i tæng hîp, tÝnh to¸n, ph©n bæ chi phÝ cho mèi l« hµng hãa ®· tiªu thô, tÝnh to¸n chÝnh x¸c, x¸c ®Þnh gi¸ vèn cña hµng ®· tiªu thô nh»m x¸c ®Þnh l·i gép cña doanh nghiÖp. KiÓm tra t×nh h×nh thu tiÒn b¸n hµng vµ qu¶n lý tiÒn b¸n hµng. Cung cÊp ®Çy ®ñ, kkÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ t×nh h×nh b¸n hµng, phôc vô cho viÖc chØ ®¹o, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ph¸n ¸nh, kiÓm tra, gi¸m s¸t chÆt chÏ t×nh h×nh thùc tÕ kÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm, hµng hãa. II. ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. 1. H¹ch to¸n ban ®Çu. H¹ch to¸n ban ®Çu lµ qu¸ tr×nh theo dâi, ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµo c¸c chøng tõ kÕ to¸n lµm c¬ së cho viÖc h¹ch to¸n tæng hîp vµ h¹ch to¸n chi tiÕt. Tïy vµo tõng ph­¬ng thøc, h×nh thøc b¸n hµng, kÕ to¸n sö dông c¸c chøng tõ kÕ to¸n sau: Hãa ®¬n GTGT sè hiÖu 01/GTKT- 3LL Hãa ®¬n b¸n hµng sè hiÖu 02/GTTT- 3LL B¸o c¸o b¸n hµng B¶ng kª b¸n lÎ hµng hãa, dÞch vô B¶ng thanh to¸n hµng ®¹i lý GiÊy nép tiÒn cña nh©n viªn b¸n hµng PhiÕu thu, giÊy b¸o cã hoÆc sao kª cña ng©n hµng C¸c chøng tõ kÕ to¸n kh¸c cã liªn quan 2. Tµi kho¶n sö dông KÕ to¸n ho¹t ®éng b¸n hµng kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: TK 511: Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô TK 512: Doanh thu néi bé TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n TK 156: Hµng hãa TK 157: Hµng göi b¸n TK 131: Ph¶i thu cña ng­êi mua TK 333 (3331): ThuÕ GTGT ph¶i nép TK 33311: ThuÕ GTGT cña hµng hãa vµ dÞch vô tiªu thô trong n­íc TK 521: ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i TK 531: Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i TK 532: Gi¶m gi¸ hµng b¸n C¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c: 111, 112, 635,... 3. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n 3.1. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng ë doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn vµ nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n bu«n. B¸n bu«n qua kho B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp. + Khi doanh nghiÖp xuÊt kho b¸n hµng, c¨n cø vµo chøng tõ kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 113, 131: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 511 (5111): Gi¸ b¸n ch­a thuÕ gi¸ trÞ gi¸ t¨ng Cã TK 333 (33311): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra KÕt chuyÓn gi¸ vèn: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 156 (1561): TrÞ gi¸ hµng xuÊt kho + Khi b¸n hµng néi bé, c¨n cø vµo chøng tõ kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112, 136: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 512: Doanh thu néi bé ch­a cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 333 (33311): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra (nÕu cã) §ång thêi kÕt chuyÓn gi¸ vèn: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 156 (1561): TrÞ gi¸ hµng xuÊt kho B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc göi b¸n + Khi doanh nghiÖp xuÊt kho göi hµng cho kh¸ch hµng, c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho, kÕ to¸n ghi: Nî TK 157: Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho Cã TK 156 (1561): Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho + Khi ph¸t sinh c¸c chi phÝ göi hµng, c¨n cø vµo chøng tõ kÕ to¸n ghi: NÕu theo hîp ®ång bªn b¸n chÞu: Nî TK 641: Chi phÝ göi hµng Nî TK 133 (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo Cã TK 111, 113, 331: Tæng gi¸ thanh to¸n NÕu theo hîp ®ång bªn mua chÞu: Nî TK 138 (1388): Chi phÝ tr¶ thay ng­êi mua Cã TK 111, 112, 331,.. Chi phÝ tr¶ thay ng­êi mua + Khi ng­êi mua nhËn ®­îc hµng ®· thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n, c¨n cø vµo chøng tõ kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 113, 131: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 511: Gi¸ b¸n ch­a thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 333 (33311): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng + KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n: Nî TK 632: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 157: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n B¸n bu«n chuyÓn th¼ng: B¸n bu«n chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc giao tay ba. + Khi doanh nghiÖp b¸n hµng hµng theo h×nh thøc giao tay ba, kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ ghi: Nî TK 632: Gi¸ mua cña hµng hãa Nî TK 133 (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo Cã TK 111, 112, 331: Tæng gi¸ thanh to¸n trong kh©u mua. Nî TK 111, 112, 131: Tæng gi¸ thanh to¸n trong kh©u b¸n Cã TK 511 (5111): Gi¸ b¸n ch­a thuÕ CãTK 333 (33311): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra B¸n bu«n chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc göi hµng. + Khi doanh nghiÖp chuyÓn hµng cho kh¸ch hµng tõ kho cña ng­êi cung cÊp, kÕ to¸n ghi nh­ sau: Nî TK 157: Gi¸ mua cña hµng hãa göi b¸n Nî TK 133 (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra Cã TK 111, 112, 331...: Tæng gi¸ thanh to¸n + Khi ng­êi mua nhËn ®­îc hµng, ®· thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n, kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112, 131: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 511 (5111): Gi¸ b¸n ch­a thuÕ Cã TK 333 (33311): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra + KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 157: TrÞ gi¸ hµng göi b¸n KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n lÎ t¹i quÇy Khi doanh nghiÖp nhËn ®­îc chøng tõ b¸n hµng, c¨n cø vµo chøng tõ, kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112, 131: Gi¸ thanh to¸n Cã TK 511: Gi¸ b¸n ch­a thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 333 (33311): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n Nî TK 632: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng hãa Cã TK 156 (1561): KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng hãa NÕu ph¸t sinh thõa, thiÕu tiÒn b¸n hµng, c¨n cø vµo chøng tõ,kÕ to¸n ghi: + ThiÕu tiÒn b¸n hµng Nî TK 111: Thu tiÒn mÆt nhËp quü sè thùc nhËp Nî TK 138 (1381, 1388): Sè tiÒn thiÕu chê xö lý hoÆc b¾t båi th­êng Cã TK 511: Gi¸ b¸n ghi trªn hãa ®¬n hoÆc b¶ng kª Cã TK 333 (3331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra + Thõa tiÒn b¸n hµng Nî TK 111: TiÒn thõa chê xö lý Cã TK 338 (3381): TiÒn thõa chê xö lý KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng tr¶ gãp Khi doanh nghiÖp b¸n hµng theo ph­¬ng thøc tr¶ gãp, kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112: Sè tiÒn thu lÇn ®Çu Nî TK 131: Sè tiÒn cßn ph¶i thu Cã TK 511: Gi¸ b¸n thu tiÒn ngay Cã TK 333 (3331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra Cã TK 338 (3387): L·i tr¶ gãp KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n: Nî TK 632: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng hãa Cã TK 156: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng hãa §Þnh kú khi kh¸ch hµng thanh to¸n sè tiÒn tr¶ gãp Nî TK 111, 112: Kh¸ch hµng thanh to¸n Cã TK 131: Kh¸ch hµng thanh to¸n §ång thêi x¸c ®Þnh sè l·i tr¶ gãp nhËn ®­îc tõng kú: Nî TK 338 (3387): L·i tr¶ gãp ®· nhËn Cã TK 515: L·i tr¶ gãp ®· nhËn KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng ®¹i lý T¹i bªn giao ®¹i lý: Khi c¬ së giao ®¹i lý chuyÓn hµng ®Õn cho c¬ së nhËn ®¹i lý, kÕ to¸n ghi: + NÕu hµng xuÊt kho göi ®¹i lý b¸n Nî TK 157: Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho Cã TK 156: Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho + NÕu mua ®­a th¼ng tíi c¬ së ®¹i lý Nî TK 157: Gi¸ mua thùc tÕ Nî TK 133 (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo Cã TK 111, 112, 331..: Tæng gi¸ thanh to¸n Chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh chuyÓn hµng ®¹i lý, kÕ to¸n ghi: Nî TK 641: Chi phÝ chuyÓn hµng Nî TK 133 (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo Cã TK 111, 112: Tæng gi¸ thanh to¸n Khi c¬ së nhËn ®¹i lý thanh to¸n, kÕ to¸n ghi: + C¬ së ®¹i lý thanh to¸n tiÒn hµng sau khi ®· khÊu trõ tiÒn hoa hång ®­îc h­ëng Nî TK 111, 112: Gi¸ thanh to¸n - hoa hång Nî TK 641: Hoa hång Cã TK 511: Gi¸ b¸n ch­a thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 333 (3331): ThuÕ gi¸ tÞ gia t¨ng ®Çu ra + C¬ së ®¹i lý thanh to¸n toµn bé tiÒn hµng sau ®ã nhËn hoa hång ®­îc h­ëng. Thanh to¸n tiÒn hµng: Nî TK 111, 112: Tæg gi¸ thanh to¸n Cã TK 511: Gi¸ b¸n ch­a thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 333 (3331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra Tr¶ hoa hång cho c¬ së ®¹i lý: Nî TK 641: Thanh to¸n tiÒn hoa hång Cã TK 111, 112: Thanh to¸n tiÒn hoa hång KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña hµng ®¹i lý ®· b¸n: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 157: Gi¸ vèn hµng hãa T¹i bªn nhËn ®¹i lý: Khi nhËn hµng tõ c¬ së giao ®¹i lý göi ®Õn, c¨n cø vµo chøng tõ: + NÕu c¬ së nhËn ®¹i lý bãc t¸ch ngay ®­îc hoa hång ®¹i lý ë t¹i thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu ®¹i lý. Nî TK 111,112... : Tæng gi¸ thanh to¸n hµng ®¹i lý Cã TK 331: Gi¸ thanh to¸n- hoa hång Cã TK 511: Hoa hång ®­îc h­ëng + NÕu c¬ së ®¹i lý kh«ng bãc t¸ch phÇn hoa hång ®­îc h­ëng ngay t¹i thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu. Nî TK 111, 112: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 331: Tæng gi¸ thanh to¸n XuÊt kho hµng b¸n ®¹i lý: Cã TK 003: TrÞ gi¸ hµng ®¹i lý xuÊt b¸n Khi c¬ së nhËn ®¹i lý ®· bãc t¸ch hoa hång ®¹i lý. + NÕu c¬ së nhËn ®¹i lý ®· bãc t¸ch hoa hång ®¹i lý. Nî TK 331: Gi¸ thanh to¸n ®· trõ hoa hång Cã TK 111, 112: Gi¸ thanh to¸n ®· trõ hoa hång + NÕu c¬ së nhËn ®¹i lý ch­a bãc t¸ch hoa hång ®¹i lý. NÕu c¬ së nhËn ®¹i lý khÊu trõ hoa hång®­îc h­ëng. Nî TK 331: Gi¸ thanh to¸n Cã TK 111, 112: Gi¸ thanh to¸n trõ hoa hång Cã TK 511: Hoa hång ®­îc h­ëng NÕu c¬ së nhËn ®¹i lý thanh to¸n toµn bé tiÒn hµng sau ®ã nhËn hoa hång. Khi thanh to¸n tiÒn hµng. Nî TK 331: Gi¸ thanh to¸n Cã TK 111, 112: Gi¸ thanh to¸n Khi nhËn hoa hång ®­îc h­ëng Nî TK 111,112: Hoa hång ®¹i lý ®­îc h­ëng Cã TK 511: Hoa hång ®­îc h­ëng KÕ to¸n c¸c nghiÖp vô xuÊt b¸n kh¸c. Hµng ®æi hµng kh«ng cïng b¶n chÊt. Khi doanh nghiÖp xuÊt hµng ®Ó ®æi hµng, c¨n cø vµo chøng tõ kÕ to¸n ghi: Nî TK 131: Gi¸ thanh to¸n cña hµng xuÊt ®æi Cã TK 511 (5111): Gi¸ b¸n cña hµng hãa xuÊt ®æi ch­a thuÕ Cã TK 333 (33311): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Nî TK 156 (1561): TrÞ gi¸ hµng xuÊt ®æi Khi doanh nghiÖp nhËn hµng ®æi nhËp kho: Nî TK 156 (1561): TrÞ gi¸ hµng ®æi nhËp kho Nî TK 133: (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo Cã TK 131: Gi¸ thanh to¸n cña hµng ®æi XuÊt hµng hãa thanh to¸n tiÒn l­¬ng cho c«ng nh©n viªn. Tr­êng hîp nµy ®­îc thanh to¸n nh­ tiªu thô hµng hãa ra bªn ngoµi nh­ng ghi nhËn theo doanh thu néi bé. Ghi nhËn doanh thu: Nî TK 334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK 512: Doanh thu néi bé ch­a cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 3331: ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra KÕt chuyÓn gi¸ vèn Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 156: TrÞ gi¸ hµng xuÊt kho XuÊt kho ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. §¬n vÞ vÉn lËp hãa ®¬n gi¸ thÞ gia t¨ng nh­ng g¹ch bá phÇn thuÕ xuÊt vµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. Gi¸ thanh to¸n chÝnh lµ trÞ gi¸ xuÊt kho hoÆc lµ gi¸ mua vµo cña hµng hãa. Ghi nhËn doanh thu. Nî TK 641: Chi phÝ b¸n hµng Nî TK 642: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng (gi¸ ch­a cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng) ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép (®­îc khÊu trõ (1331)) Nî TK 133: ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (®­îc khÊu trõ) Cã TK 3331: ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép KÕt chuyÓn gi¸ vèn Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 156: TrÞ gi¸ hµng xuÊt kho XuÊt hµng hãa lµm quµ biÕu, tÆng, th­ëng, ®­îc trang tr¶i b»ng quü khen th­ëng, phóc lîi. Ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng: Nî TK 431: Quü khen th­ëng, phóc lîi (4311, 4312) Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng (5111) Cã TK 3331: ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép KÕt chuyÓn gi¸ vèn Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 156: TrÞ gi¸ hµng xuÊt kho. KÕ to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu: ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i: Khi ph¸t sinh chøng tõ th­¬ng m¹i dµnh cho kh¸ch hµng ®­îc h­ëng c¨n cø vµo chøng tõ: Nî TK 521: Kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i. Nî TK 333 (3331): Gi¶m thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra cña phÇn chøng tõ Cã TK 111, 112, 131: PhÇn chiÕt khÊu th­¬ng m¹i tæng gi¸ thanh to¸n Cuèi kú kÕt chuyÓn chiÕt khÊu th­¬ng m¹i ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn. Nî TK 511: KÕt chuyÓn kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i Cã TK 521: KÕt chuyÓn kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: Khi ph¸t sinh doanh sè bÞ tr¶ l¹i, c¨n cø vµo chøng tõ: Nî TK 531: Doanh sè bÞ tr¶ l¹i Nî TK 333 (3331): Gi¶m thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra cña hµng tr¶ l¹i Cã TK 111, 112, 131: Tæng gi¸ thanh to¸n hµng tr¶ l¹i Ph¶n ¸nh sè hµng bÞ tr¶ l¹i nhËp kho hoÆc nhê ng­êi mua gi÷ hé. Nî TK 156, 157: TrÞ gi¸ vèn cña hµng tr¶ l¹i Cã TK 632: TrÞ gi¸ vèn cña hµng tr¶ l¹i Cuèi kú kinh doanh kÕt chuyÓn doanh sè tr¶ l¹i ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn. Nî TK 511: KÕt chuyÓn doanh sè bÞ tr¶ l¹i Cã TK 531: KÕt chuyÓn doanh sè bÞ tr¶ l¹i Gi¶m gi¸ hµng b¸n. Khi ph¸t sinh doanh sè bÞ gi¶m gi¸, c¨n cø vµo chøng tõ: Nî TK 532: Gi¶m gi¸ hµng b¸n ph¸t sinh Cã TK 333 (3331): Gi¶m thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra Cã TK 111, 112 131: Gi¸ thanh to¸n cña hµng bÞ gi¶m gi¸ Cuèi kú kÕt chuyÓn doanh sè bÞ gi¶m gi¸ ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn Nî TK 511: KÕt chuyÓn doanh sè bÞ gi¶m gi¸ Cã TK 531: KÕt chuyÓn doanh sè bÞ gi¶m gi¸ KÕt to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. KÕ to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép. ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép = ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra - ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ. + Khi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép. Nî TK 333 (33311) Cã TK 133 + Khi doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Nî TK 333 (33311): Nép thuÕ Cã TK 111, 112: Nép thuÕ KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. Cuèi kú kinh doanh doanh thu bÞ gi¶m trõ ®­îc ghi nhËn trªn c¸c tµi kho¶n 521, 531, 532 ®­îc kÕt chuyÓn vµo tµi kho¶n 511 hoÆc 512. Nî TK 511, 512: KÕt chuyÓn c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu Cã TK 521, 531, 532: KÕt chuyÓn c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu Doanh thu thuÇn ®­îc tÝnh trªn TK 511, 521 sau ®ã kÕt chuyÓn vÒ TK x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Nî TK 511, 512: KÕt chuyÓn kho¶n doanh thu thuÇn Cã TK 911: KÕt chuyÓn kho¶n doanh thu thuÇn Cuèi kú ph©n bæ chi phÝ mua hµng cho hµng hãa ®· tiªu thô Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 156 (1562): Chi phÝ mua hµng KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n Nî TK 911: X¸c ®Þnh kÕt qu¶ Cã TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Nî TK 911: X¸c ®Þnh kÕt qu¶ Cã TK 641: Chi phÝ b¸n hµng Cã TK 642: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp KÕt chuyÓn l·i Nî TK 911: X¸c ®Þnh kÕt qu¶ Cã TK 421: Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi KÕt chuyÓn lç Nî TK 421: Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi Cã TK 911: X¸c ®Þnh kÕt qu¶ 3.2. KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng ë doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép = Gi¸ trÞ gia t¨ng x ThuÕ suÊt Nî TK 511 (5111): TÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép Cã TK 333 (3331): TÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép Khi doanh nghiÖp nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Nî TK 333 (3331): Nép thuÕ Cã TK 111, 112: Nép thuÕ 3.3. KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng ë doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú vµ nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. §Çu kú kÕ to¸n kÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp. Nî TK 611: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ tån ®Çu kú. Cã TK 156, 151, 157: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ tån ®Çu kú. Trong kú, khi b¸n hµng chØ ghi nhËn doanh thu b¸n hµng. Nî TK 111, 112, 131: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 511 (5111): Gi¸ b¸n ch­a thuÕ Cã TK 333 (3331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra Cuèi kú, c¨n cø kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ kÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú. Nî TK 151, 156, 157: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ tån cuèi kú Cã TK 611: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ tån cuèi kú TÝnh trÞ gi¸ xuÊt cña hµng hãa sö dông trong kú theo c«ng thøc: XuÊt b¸n = Tån ®Çu kú + Mua vµo vµ t¨ng thªm do nguyªn nh©n kh¸c - Tån cuèi kú Sau ®ã kÕt chuyÓn vÒ TK 632: Nî TK 632: KÕt chuyÓn gi¸ vèn Cã TK 611: KÕt chuyÓn gi¸ vèn III. Sæ kÕ to¸n. C«ng ty ®ang ¸p dông h×nh thøc nhËt ký chøng tõ. H×nh thøc nhËt ký chøng tõ: Sö dông nhËt ký chøng tõ ®Ó theo dâi vÒ cã cña c¸c tµi kho¶n, khi cã nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµ cã ph©n tÝch theo c¸c tµi kho¶n ®èi øng, sö dông sæ c¸i cña c¸c tµi kho¶n ®Ó tæng hîp theo vÕ nî cña c¸c tµi kho¶n t¹i thêi ®iÓm bÊt kú. C¸c sæ c¸i ®­îc sö dông kÕt hîp kÕ to¸n tæng hîp víi kÕ to¸n chi tiÕt, kÕt hîp ghi theo thêi gian vµ ghi theo hÖ thèng. C¸c sæ kÕ to¸n ®­îc sö dông trong h×nh thøc nµy: NhËt ký chøng tõ, b¶ng kª, sæ c¸i tµi kho¶n vµ c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt. C¸c sæ chñ yÕu ph¶n ¸nh tiªu thô hµng hãa: B¶ng kª sè 8, 10, 11, nhËt ký chøng tõ sè 8, sæ c¸i TK 511, 632, 157, 3331, sæ chi tiÕt b¸n hµng, thanh to¸n víi ng­êi mua, ng­êi b¸n, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng... Theo h×nh thøc nµy nhËt ký chøng tõ, gi¶m khèi l­îng c«ng viÖc ghi sæ kÕ to¸n, c«ng viÖc ghi sæ ®­îc dµn ®Òu trong th¸ng, viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu ®­îc tiÕn hµnh ngay trªn c¸c sæ kÕ to¸n, viÖc lËp b¸o c¸o ®­îc kÞp thêi. Tuy nhiªn, theo h×nh thøc nµy, mÉu sæ phøc t¹p kh«ng thuËn tiÖn cho viÖc ¸p dông kÕ to¸n m¸y vµo c«ng viÖc kÕ to¸n. §éi ngò c¸n bé kÕ to¸n ®ßi hái ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n v÷ng vµng. S¬ ®å tr×nh tù ghi sæ theo h×nh thøc nhËt ký chøng tõ g¾n liÒn víi nghiÖp vô b¸n hµng: (s¬ ®å 04- phô lôc); S¬ ®å kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa (s¬ ®å 05- phô lôc) PhÇn hai C«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa t¹i c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than hµ néi A/ Giíi thiÖu chung vÒ C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi i. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi tr­íc ®©y lµ C«ng ty cung øng than- xi m¨ng Hµ Néi, ®­îc thµnh lËp ngµy 09/12/1974 theo quyÕt ®Þnh sè 1878/§T - QLKT cña Bé §iÖn Than nh»m thùc hiÖn quyÕt ®Þnh sè 254/CP ngµy 22/11/1974 cña Héi ®ång ChÝnh Phñ vÒ viÖc chuyÓn chøc n¨ng qu¶n lý cung øng than vÒ Bé §iÖn Than, víi tªn gäi ban ®Çu: "C«ng ty qu¶n lý vµ ph©n phèi than Hµ Néi". C«ng ty chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng ngµy 01/01/1975 (®©y còng chÝnh lµ ngµy mµ C«ng ty lÊy lµ ngµy thµnh lËp hiÖn nay). Do nhu cÇu ho¹t ®éng vµ nhiÖm vô ®ßi hái nªn cho ®Õn nay C«ng ty ®· qua nhiÒu lÇn ®æi tªn kh¸c nhau, ®ã lµ: Tõ n¨m 1975 ®Õn n¨m 1978 mang tªn: "C«ng ty qu¶n lý vµ ph©n phèi than Hµ Néi" trùc thuéc Tæng C«ng ty qu¶n lý vµ ph©n phèi than- Bé §iÖn Than. Tõ n¨m 1979 n¨m 1981 ®æi tªn thµnh: "C«ng ty qu¶n lý vµ ph©n phèi than Hµ Néi" trùc thuéc Tæng C«ng ty cung øng than Bé Má vµ sau nµy lµ Bé N¨ng L­îng. Tõ n¨m 1988 C«ng ty cã sù biÕn ®éng tæ chøc theo quyÕt ®Þnh cña Bé N¨ng L­îng ngµy 01/01/1988 s¸p nhËp xÝ nghiÖp c¬ khÝ vËn t¶i vµo C«ng ty cung øng than Hµ Néi vµo thêi ®iÓm nµy sè l­îng c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty lªn tíi 735 ng­êi. Ngµy 30/06/1993 theo chñ tr­¬ng cña Nhµ n­íc, Bé N¨ng L­îng ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 448/ NL- TCCBL§ C«ng ty "cung øng than Hµ Néi" ®­îc ®æi tªn thµnh "C«ng ty kinh doanh vµ chÕ biÕn than Hµ Néi" trùc thuéc Tæng C«ng ty kinh doanh vµ chÕ biÕn than ViÖt Nam. C«ng ty chuyªn lµm nhiÖm vô kinh doanh, s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn than sinh ho¹t phôc vô c¸c nhu cÇu s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña c¸c hé tiªu thô thuéc ®Þa bµn Hµ Néi vµ c¸c vïng phô cËn, c¸c tØnh: Hµ T©y, Hßa B×nh, S¬n La, Lai Ch©u. Ngµy 10/10/1993 Thñ t­íng chÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh sè 563/TTD thµnh lËp "Tæng C«ng ty than ViÖt Nam" ®Ó chÊn chØnh vµ lËp l¹i trËt tù trong khai th¸c s¶n xuÊt vµ kinh doanh than, t¸ch ra 03 miÒn: C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than miÒn B¾c, C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than miÒn Trung vµ C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than miÒn Nam. C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi lµ 1 trong sè 10 C«ng ty trùc thuéc d­íi sù ph©n cÊp vµ qu¶n lý trùc tiÕp cña C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than miÒn B¾c. C«ng ty kinh doanh vµ chÕ biÕn than Hµ Néi ho¹t ®éng víi t­ c¸ch ph¸p nh©n ®Çy ®ñ, cã con dÊu riªng, h¹ch to¸n kinh tÕ phô thuéc vµ chÞu tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn do C«ng ty kinh doanh vµ chÕ biÕn than miÒn B¾c giao cho. Trô së cña C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi ®Æt t¹i sè 5 Phan §×nh Giãt- Thanh Xu©n- Hµ Néi. Sau h¬n 20 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn C«ng ty kinh doanh vµ chÕ biÕn than Hµ Néi ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh tÝch ®¸ng kÕ nh­: N¨m 1995 ®­îc Nhµ n­íc tÆng th­ëng Hu©n ch­¬ng lao ®éng h¹ng ba N¨m 1999 ®­îc tÆng th­ëng Hu©n ch­¬ng chiÕn c«ng h¹ng ba trong phong trµo quÇn chóng b¶o vÖ an ninh Tæ Quèc. §¶ng bé C«ng ty ®­îc c«ng nhËn lµ §¶ng bé trong s¹ch v÷ng m¹nh liªn tôc trong nhiÒu n¨m. II. nhiÖm vô Tr­íc ®©y nhiÖm vô chñ yÕu cña C«ng ty lµ tæ chøc thu mua, tiªu thô than cho má, cung øng, ph©n phèi than theo kÕ ho¹ch cña Nhµ n­íc. HiÖn nay víi chøc n¨ng chÕ biÕn vµ kinh doanh than, C«ng ty cã mét sè nhiÖm vô c¬ b¶n sau: X©y dùng vµ tæ chøc chiÕn l­îc kinh doanh: Qu¶n lý, khai th¸c vµ sö dông c¸c nguån vèn cã hiÖu qu¶, ®Æc biÖt lµ nguån vèn ng©n s¸ch cÊp. Tu©n thñ c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ, kinh tÕ cña Nhµ n­íc vµ cña ngµnh. Ngoµi ra C«ng ty cßn cã nghÜa vô kh¸c ®èi víi nÒn kinh tÕ x· héi nh­ b¶o vÖ an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi, b¶o vÖ m«i tr­êng. iii. ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh vµ c¬ cÊu bé m¸y tæ chøc qu¶n lý. S¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty (s¬ ®å 01 - phô lôc) C«ng ty tæ chøc bé m¸y qu¶n lý theo kiÓu trùc tuyÕn. Ban gi¸m ®èc gåm cã 1 gi¸m ®èc vµ hai phã gi¸m ®èc, cã nhiÖm vô chØ ®¹o ®iÒu hµnh toµn bé ho¹t ®éng cña C«ng ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé c«ng t¸c kinh doanh cña C«ng ty tr­íc cÊp trªn, Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt. Phßng tæ chøc hµnh chÝnh cã nhiÖm vô tæ chøc c«ng t¸c c¸n bé nh©n sù, tiÒn l­¬ng vµ chÕ ®é ®èi víi c¸n bé c«ng nh©n viªn; C«ng t¸c thanh tra, b¶o vÖ, an ninh chÝnh trÞ, an toµn lao ®éng... Phßng kÕ ho¹ch vµ thÞ tr­êng cã nhiÖm vô x©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh, h­íng dÉn chØ ®¹o c¸c kÕ ho¹ch cho tr¹m thùc hiÖn; KÕt hîp víi phßng kÕ to¸n thèng kÕ ®Ó lËp dù th¶o c¸c hîp ®ång mua b¸n, vËn chuyÓn than. ChØ ®¹o kho, b·i than vµ c¸c c«ng t¸c kü thuËt than hãa nghiÖm ... Phßng kÕ to¸n thèng kª cã nhiÖm vô chØ ®¹o, lËp chøng tõ ban ®Çu, lËp sæ s¸ch ®èi víi c¸c tr¹m vµ cöa hµng; TËp hîp chøng tõ cña c¸c tr¹m vµ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i C«ng ty theo ®óng quy ®Þnh cña cÊp trªn vµ theo ®óng chÕ ®é kÕ to¸n cña Nhµ n­íc... Bèn tr¹m chÕ biÕn vµ kinh doanh than ®ãng ë Cæ Loa, ¤ C¸ch, Gi¸p NhÞ vµ VÜnh Tuy. C¸c tr¹m nµy lµ n¬i tæ chøc thùc hiÖn tiÕp nhËn than, chÕ biÕn than vµ qu¶n lý kho còng nh­ qu¶n lý c¸c tµi s¶n ®­îc C«ng ty giao ®Ó sö dông. Tr¹m trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô mua b¸n, chÕ biÕn, vËn chuyÓn than theo kÕ ho¹ch cña C«ng ty giao. iv. ®Æc ®iÓm Tæ CHøC c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n t¹i C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ néi. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n. S¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty (s¬ ®å 02 - phô lôc) C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi tæ chøc c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n theo lo¹i h×nh kÕ to¸n tËp trung toµn C«ng ty. KÕ to¸n tr­ëng lµ ng­êi ®øng ®Çu trong bé m¸y tµi chÝnh kÕ to¸n cña C«ng ty, cã nhiÖm vô h­íng dÉn, chØ ®¹o mäi c«ng viÖc kÕ to¸n tõ viÖc lËp chøng tõ, vµo sæ, h¹ch to¸n ®ång thêi cã nhiÖm vô tæng hîp sæ s¸ch vµ quyÕt to¸n tµi chÝnh. Bé phËn kÕ to¸n hµng mua vµ hµng tån kho: Thu thËp c¸c chøng tõ vÒ hµng mua vµ c¸c nhiÖm vô theo chi tiÕt cÊu thµnh nªn gi¸ vèn hµng mua, chi tiÕt cho tõng lo¹i hµng vµ nguån hµng. Bé phËn kÕ to¸n hµng b¸n vµ thanh to¸n tiÒn hµng: Thu thËp c¸c hãa ®¬n b¸n hµng vµ c¸c chøng tõ kh¸c phôc vô cho viÖc tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶, theo dâi viÖc thanh to¸n víi ng­êi b¸n vµ ng­êi mua cña c¸c tr¹m kinh doanh, theo dâi viÖc thùc hiÖn chÕ ®é thanh to¸n c«ng nî cña kh¸ch hµng, thanh to¸n l­¬ng vµ b¶o hiÓm cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Bé phËn kÕ to¸n quü: Tæng hîp c¸c phiÕu thu, phiÕu chi, lÖnh chi vµo sæ quü. Bé phËn kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh: Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh tæng hîp sè liÖu mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ kÞp thêi vÒ sè l­îng hiÖn tr¹ng vµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã t×nh h×nh t¨ng, gi¶m vµ di chuyÓn tµi s¶n cè ®Þnh, tÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c sè khÊu hao cña tµi s¶n cè ®Þnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Bé phËn kÕ to¸n tæng hîp: C¨n cø vµo sæ kÕ to¸n vµ c¸c chøng tõ ban ®Çu mua hµng, b¸n hµng, thu chi tiÒn mÆt vµ c¸c sæ chi tiÕt. Nh©n viªn kÕ to¸n tr¹m: ViÕt hãa ®¬n b¸n hµng cho kh¸ch hµng, thu tiÒn vµ lËp b¸o c¸o c¸c chøng tõ ban ®Çu, kÕ to¸n tr¹m ph¶i më ®Çy ®ñ c¸c sæ s¸ch ®Ó theo dâi mäi ho¹t ®éng kinh tÕ ph¸t sinh hµng ngµy cña tr¹m. C«ng ty ¸p dông h×nh thøc ghi sæ lµ h×nh thøc "NhËt ký chøng tõ". Quy tr×nh ghi sæ theo h×nh thøc "NhËt ký chøng tõ" (s¬ ®å 04 - phô lôc) ChÝnh s¸ch kÕ to¸n ¸p dông t¹i C«ng ty: Niªn ®é kÕ to¸n b¾t ®Çu tõ ngµy 01/01 vµ kÕt thóc vµo ngµy 31/12 hµng n¨m. C«ng ty tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ víi møc thuÕ suÊt cña Nhµ n­íc quy ®Þnh lµ 5%. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ hµng xuÊt b¸n C«ng ty ¸p dông lµ ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho lµ ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. §¬n vÞ tiÒn tÖ dïng trong ghi chÐp kÕ to¸n lµ: §ång ViÖt Nam. KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi (tõ n¨m 2003- 2005) §¬n vÞ tÝnh: §ång VN ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005 Doanh thu 51.273.702.274 58.562.908.478 63.005.664.154 Thu nhËp b×nh qu©n 1.250.000 1.290.000 1.336.000 HiÖn nay tæng sè lao ®éng cña c«ng ty lµ h¬n 1000 lao ®éng, c¸n bé c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ nhiÒu n¨m kinh nghiÖm trong c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh, ®éi ngò c«ng nh©n ®Òu tèt nghiÖp PTTH vµ ®­îc huÊn luyÖn ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô trong c«ng ty. B/ Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa cña C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ néi. I. ®Æc ®iÓm nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa cña C«ng ty. 1.1. Ph­¬ng thøc b¸n theo hîp ®ång (ph­¬ng thøc b¸n bu«n) Ph­¬ng thøc nµy gåm hai h×nh thøc sau: B¸n bu«n qua kho cña tr¹m Dùa vµo hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt gi÷a C«ng ty vµ kh¸ch hµng, tr¹m tiÕn hµnh ®iÒu ®éng xe, bèc than lªn xe råi vËn chuyÓn ®Õn ®Þa ®iÓm ®æ hµng ®· ghi trong hîp ®ång. B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng (b¸n giao tay ba) Theo h×nh thøc nµy than ®­îc vËn chuyÓn vÒ c¶ng, ga, tr¹m kh«ng tiÕn hµnh bèc lªn ®æ b·i mµ b¸n than trùc tiÕp cho kh¸ch hµng ®· cö c¸n bé ®Õn tËn n¬i trùc tiÕp nhËn hµng. 1.2. Ph­¬ng thøc b¸n lÎ. Khi kh¸ch hµng ®Õn mua hµng cña tr¹m, sau khi xem hµng cÈn thËn phï hîp víi yªu cÇu cña m×nh hoÆc cña c«ng ty m×nh. Kh¸ch hµng vµo phßng nghiÖp vô tiÕn hµnh lËp phiÕu giao hµng. ViÖc thanh to¸n tiÒn hµng lµ do hai bªn kh¸ch vµ c«ng ty tháa thuËn vµ lùa chän ph­¬ng thøc thanh to¸n. Gi¸ b¸n lµ gi¸ tháa thuËn gi÷a kh¸ch hµng vµ c«ng ty theo tõng ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng cô thÓ. Gi¸ vèn ®­îc tÝnh lµ gi¸ ®Ých danh. II. H¹ch to¸n ban ®Çu. Trong nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa c¸c chøng tõ sö dông cho viÖc h¹ch to¸n ban ®Çu t¹i c«ng ty gåm: Hãa ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng: Ph¸t hµnh theo c«ng v¨n sè 4660 TCT/AC ngµy 7/12/1998 cña TCT PhiÕu thu vµ phiÕu chi: MÉu sè 01- TT ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 1141 TC/Q§/C§KT ngµy 01/01/1995 cña Bé Tµi chÝnh. PhiÕu giao hµng: Ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 1141 TC/Q§/C§KT Biªn b¶n giao nhËn than B¶ng sao kª b¸n hµng: MÉu sè 02/SK- MB PhiÕu nhËp kho §èi víi ph­¬ng thøc b¸n bu«n: PhiÕu giao hµng ph¶i ghi ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin theo ®óng quy ®Þnh vµ ®­îc lËp thµnh ba liªn: Liªn 1: §­îc l­u ë tr¹m Liªn 2: Göi vÒ c«ng ty l­u t¹i c«ng ty Liªn 3: Giao cho kh¸ch hµng lµm c¨n cø nhËn hµng PhiÕu giao hµng cã mÉu nh­ (MÉu sè 01) Biªn b¶n giao nhËn than cã mÉu nh­: (MÉu sè 02) Hãa ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng cã mÉu nh­: (MÉu sè 03) B¶ng sao kª b¸n hµng cã mÉu nh­: (MÉu sè 04) PhiÕu thu cã mÉu nh­: (MÉu sè 05) III. Tµi kho¶n sö dông C«ng ty sö dông c¸c tµi kho¶n sau: TK 511: Doanh thu b¸n hµng TK 3331: ThuÕ GTGT ®Çu ra TK 131: Ph¶i thu cña kh¸ch hµng TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n TK 156: Hµng hãa TK 1561: Gi¸ mua hµng hãa TK 1562: Chi phÝ thu mua hµng hãa TK 151: Hµng ®ang ®i ®­êng TK 641: Chi phÝ b¸n hµng TK 331: Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n TK 331.1: Gi¸ mua hµng TK 331.2: Chi phÝ mua hµng Tµi kho¶n 641 ®­îc më ®Ó ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¸t sinh trong kú. iv. tr×nh tù h¹ch to¸n 1. KÕ to¸n b¸n bu«n. B¸n bu«n qua kho tr¹m: KÕ to¸n c¨n cø vµo nh÷ng chøng tõ ban ®Çu khi xuÊt kho ®Ó h¹ch to¸n: Nî TK 131: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 511: Gi¸ b¸n ch­a thuÕ Cã TK 3331: ThuÕ GTGT ®Çu ra Cuèi th¸ng, c¨n cø vµo sæ chi tiÕt kho hµng hãa, b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt, tån ®Ó tÝnh vµ ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng b¸n Nî TK 632: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 156: TrÞ gi¸ hµng xuÊt b¸n Khi nhËn tiÒn thanh to¸n tõ kh¸ch hµng, kÕ to¸n ghi: Nî TK 111: NhËn tiÒn mÆt Nî Tk 112: NhËn b»ng tiÒn göi ng©n hµng Cã TK 131: Ph¶i thu cña kh¸ch hµng Khi ph¸t sinh chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc b¸n hµng hãa, kÕ to¸n ghi: Nî TK 641: Chi phÝ b¸n hµng Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®Çu vµo (nÕu cã) Cã TK 111, 112, 141: Tæng sè tiÒn ph¶i thanh to¸n. VÝ dô: Ngµy 2/1/2005 tr¹m Cæ Loa xuÊt b¸n cho nhµ m¸y gèm x©y dùng §«ng Anh theo hãa ®¬n GTGT sè 12667 (cã mÉu nh­ mÉu sè 03) C¨n cø vµo c¸c chøng tõ kÕ to¸n tr¹m Cæ Loa göi vÒ c«ng ty, kÕ to¸n c«ng ty h¹ch to¸n vµ ghi: Nî TK 131: 228.879.840 Cã TK 511: 217.980.800 Cã TK 3331: 10.899.040 Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sæ chi tiÕt kho hµng hãa, b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt, tån kho hµng hãa cña tr¹m Cæ Loa, kÕ to¸n tÝnh vµ kÕt chuyÓn gi¸ vèn: Nî TK 632: 195.520.317 Cã TK 156.520.317 - B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng: Khi hµng vÒ ®Õn c¶ng c¨n cø vµo phiÕu nhËp kho, hãa ®¬n GTGT, b¶ng sao kª mua hµng tr¹m Cæ Loa göi vÒ kÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK 165.1: Gi¸ mua hµng hãa Nî TK 165.2: Chi phÝ mua hµng Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®Çu vµo Cã TK 331: Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n Khi tiÕn hµnh giao hµng cho kh¸ch hµng, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ kÕ to¸n ghi: Nî TK 131: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 511: Gi¸ b¸n ch­a thuÕ Cã TK 3331: ThuÕ GTGT ®Çu ra §ång thêi kÕt chuyÓn gi¸ vèn vµ chi phÝ mua hµng, kÕ to¸n nghi: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 156: TrÞ gi¸ hµng xuÊt b¸n Khi kh¸ch hµng thanh to¸n tiÒn, kÕ to¸n ghi: Nî TK 111: NÕu nhËn b»ng tiÒn mÆt Nî TK 112: NÕu nhËn b»ng tiÒn göi ng©n hµng Cã TK 131: Ph¶i thu cña kh¸ch hµng VÝ dô: Ngµy 9/1/2005 tr¹m Cæ Loa nhËp than cña c«ng ty than cäc 6 vËn chuyÓn vÒ ga Cæ Loa b¸n cho anh §¹m theo hãa ®¬n sè 39253. Hãa ®¬n ®­îc tãm t¾t nh­ sau: Chñng lo¹i: Than c¸m 6; §¬n gi¸: 288.000 ®ång/ tÊn; Sè l­îng: 227,2 tÊn; Thµnh tiÒn: 65.433.600 ®ång; ThuÕ GTGT 5%; TiÒn thuÕ GTGT ®Çu ra: 3.271.680 ®ång; Tæng sè tiÒn ghi trªn hãa ®¬n: 68.705.280 ®ång. Khi hµng vÒ ®Õn ga Cæ Loa hµng kh«ng vÒ nhËp kho nh­ng thñ kho vÉn ghi phiÕu nhËp kho. (mÉu sè 06) Trong nghiÖp vô nµy cßn ph¸t sinh c¶ phÝ vËn chuyÓn: 227,2 tÊn x 25.000®= 5.680.000®; thuÕ GTGT 5%: 280.000®; tæng céng: 5.964.000® C¨n cø vµo c¸c chøng tõ, kÕ to¸n h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK 156 (165.1): 59.526.400 Nî TK 156 (156.2): 5.680.000 Nî TK 133: 3.260.320 Cã TK 331: 68.466.720 Khi b¸n hµng kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ cña tr¹m göi vÒ vµ h¹ch to¸n: Nî TK 131: 68.705.280 Cã TK 511: 65.433.600 Cã TK 3331: 3.271.680 KÕ to¸n kÕt chuyÓn gi¸ vèn: Nî TK 632: 65.206.400 Cã TK156: 65.206.400 C¨n cø vµo phiÕu thu sè 3 ngµy 9/1 kÕ to¸n ghi: Nî TK 111: 68.705.280 Cã TK 68.705.280 2. KÕ to¸n b¸n lÎ Khi suÊt b¸n cho kh¸ch hµng c¨n cø vµo hãa ®¬n GTGT, phiÕu thu, b¶ng sao kª b¸n, kÕ to¸n ghi: BT1: Nî TK131: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 511: Gi¸ b¸n ch­a thuÕ Cã TK 3331: ThuÕ GTGT ®Çu ra BT2: Nî TK 111: NhËn b»ng tiÒn mÆt Cã TK 131: Ph¶i thu cña kh¸ch hµng Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sæ chi tiÕt hµng hãa, b¶ng tæng hîp nhËp xuÊt tån vµ ph¶n ¸nh gi¸ vèn ghi: Nî TK 631: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 156: TrÞ gi¸ hµng xuÊt b¸n VÝ dô: Ngµy 05/01/2005 xuÊt b¸n cho chÞ Hoa theo hãa ®¬n GTGT sè 12780. Néi dung chÝnh cña hãa ®¬n nh­ sau: Chñng lo¹i: C4NH; §¬n gi¸ b¸n: 280.000 ®ång/ tÊn; Sè l­îng: 7 tÊn; Thµnh tiÒn: 1.960.000 ®ång; ThuÕ GTGT: 5%; TiÒn thuÕ GTGT ®Çu ra: 98.000 ®ång; Tæng sè tiÒn ghi trªn hãa ®¬n: 2.058.000 ®ång; H×nh thøc thanh to¸n: TiÒn mÆt. C¨n cø vµo c¸c chøng tõ ban ®Çu, kÕ to¸n h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK 131: 2.058.000 Cã TK 511: 1.960.000 Cã TK 3331: 98.000 Nî TK 111: 2.058.000 Cã TK 131: 2.058.000 Cuèi th¸ng tÝnh vµ kÕt chuyÓn gi¸ vèn Nî TK 632: 1.933.930 Cã TK 156: 1.933.930 3. KÕ to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ph¶i nép. C«ng ty tÝnh thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ víi møc thuÕ suÊt 5% vµ c¸ch tÝnh nh­ sau: ThuÕ GTGT ®Çu ra: ThuÕ GTGT ®Çu ra cña hµng hãa dÞch vô chÞu thuÕ trong kú = Doanh thu tiªu thô cña hµng hãa thùc tÕ tiªu thô trong kú x 5% X¸c ®Þnh sè thuÕ GTGT ph¶i nép: ThuÕ GTGT ph¶i nép = ThuÕ GTGT ®Çu ra - ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ Khi tiÕn hµnh khÊu trõ thuÕ, kÕ to¸n ghi: Nî TK 3331: KhÊu trõ thuÕ GTGT Cã TK 133: 4. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng tiªu thô. §èi víi h×nh thøc b¸n giao tay ba c«ng ty sö dông ph­¬ng ph¸p gi¸ ®Ých danh ®Ó h¹ch to¸n gi¸ vèn. §èi víi h×nh thøc b¸n bu«n qua kho vµ b¸n lÎ th× c«ng ty ¸p dông ph­¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn ®Ó h¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n. Theo ph­¬ng ph¸p nµy gi¸ vèn hµng b¸n ®­îc tÝnh theo c¸c b­íc sau: B­íc 1: TrÞ gi¸ hµng mua nhËp trong kú ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: TrÞ gi¸ hµng nhËp mua trong kú theo tõng chñng lo¹i = Sè tiÒn tr¶ cho nhµ cung cÊp (ch­a thuÕ) + Chi phÝ trong qu¸ tr×nh mua §èi víi hµng nhËn gia c«ng, chÕ biÕn th× trÞ gi¸ hµng nhËp tÝnh theo c«ng thøc sau: TrÞ gi¸ than nhËp, chÕ biÕn theo tõng chñng lo¹i trong kú = TrÞ gi¸ than nhËp th« theo tõng chñng lo¹i trong kú + TiÒn thuª chÕ biÕn + Chi phÝ ph¸t sinh §èi víi hµng nhËp néi bé: TrÞ gi¸ than nhËp néi bé theo tõng chñng lo¹i trong kú = TrÞ gi¸ than nhËp néi bé tõng chñng lo¹i trong kú + Chi phÝ ph¸t sinh trong giao nhËn Suy ra: TrÞ gi¸ than nhËp trong kú theo tõng chñng lo¹i = TrÞ gi¸ than nhËp trong kú theo tõng chñng lo¹i + TrÞ gi¸ than nhËp CB trong kú theo tõng chñng lo¹i + TrÞ gi¸ than nhËp néi bé trong kú theo tõng chñng lo¹i Tæng sè l­îng than nhËp trong kú tõng chñng lo¹i = Sè l­îng than nhËp mua trong kú tõng chñng lo¹i + Sè l­îng than nhËp CB trong kú tõng chñng lo¹i + Sè l­îng than nhËp néi bé tõng chñng lo¹i B­íc 2: X¸c ®Þnh ®¬n gi¸ b×nh qu©n. §¬n gi¸ b×nh qu©n tõng chñng lo¹i = TrÞ gi¸ hµng tån ®Çu kú tõng chñng lo¹i + Tæng trÞ gi¸ than nhËp trong kú tõng chñng lo¹i Sè l­îng than tån ®Çu kú tõng chñng lo¹i + Tæng sè than nhËp trong kú tõng chñng lo¹i B­íc 3: X¸c ®Þnh gi¸ vèn than xuÊt kho. TrÞ gi¸ vèn than xuÊt kho tõng chñng lo¹i = §¬n gi¸ mua b×nh qu©n tõng chñng lo¹i x Sè l­îng than tiªu thô trong kú tõng chñng lo¹i VÝ dô: Néi dung chÝnh cña sæ chi tiÕt kho hµng hãa 12/01/ 2005 chñng lo¹i than c¸m 6a cäc 6 tr¹m Cæ Loa: Tån ®Çu kú= 1184,87 tÊn; NhËp trong kú gåm: NhËp mua= 0, NhËp chÕ biÕn= 0, NhËp néi bé= 0; Tæng trÞ gi¸ than c¸m 6a C6 nhËp = 0; Tæng sè l­îng than c¸m 6a C6 nhËp= 0 tÊn. Th×: §¬n gi¸ b×nh qu©n than c¸m 6a C6/1 tÊn = 331.763.600 + 0 = 280.000 1184,87 + 0 S¬ ®å h¹ch to¸n tiªu thô hµng hãa t¹i c«ng ty (s¬ ®å 05) 5. Sæ kÕ to¸n. C«ng ty CB vµ KD than Hµ Néi h¹ch to¸n chi tiÕt hµng hãa theo ph­¬ng ph¸p thÎ song song ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ, c«ng ty sö dông c¸c sæ sau: ë tr¹m: Thñ kho ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho hµng hãa trªn thÎ kho theo sè l­îng (biÓu 01). ë phßng kÕ to¸n: Hµng ngµy khi b¸n hµng kÕ to¸n tr¹m ghi vµo sæ theo dâi b¸n hµng ®èi víi hé träng ®iÓm vµ kh¸ch hµng lÎ theo dâi phÇn sè l­îng mçi hé träng ®iÓm më 1 sæ riªng, mçi chñng lo¹i mét trang sæ riªng (biÓu 02). KÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chóng tõ nhËp, xuÊt hµng hãa: phiÕu xuÊt kho, nhËp kho,.. b¸n hµng hµng ngµy c¸c tr¹m göi lªn ®Ó vµo sæ chi tiÕt kho hµng hãa. Sæ nµy ®­îc ghi hµng ngµy vµ ®­îc më cho tõng chñng lo¹i than, cho tõng tr¹m CB vµ KD than (biÓu 03); sæ chi tiÕt b¸n hµng; Cuèi th¸ng kÕ to¸n c«ng ty c¨n cø vµo sæ chi tiÕt kho hµng hãa, tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n tõng chñng lo¹i vµ lËp b¸o c¸o nhËp, xuÊt, tån cña tõng tr¹m (biÓu 04); B¸o c¸o hµng tån toµn c«ng ty (biÓu 05); Cuèi th¸ng c¨n cø vµo b¸o c¸o hµng b¸n c¸c tr¹m göi vÒ kÕ to¸n lËp b¶ng tæng hîp tiÒn b¸n than c¸c tr¹m; B¸o c¸o c«ng nî hµng b¸n; mét sè b¶ng kª nh­: b¶ng kª sè 1, b¶ng kª sè 2, b¶ng kª sè 11,... ; NhËt ký chøng tõ sè 8 (biÓu 06) vµ sæ c¸i tµi kho¶n 511 (biÓu 07). PhÇn ba Mét sè Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa t¹i c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than hµ néi I. mét sè nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ chung vÒ kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa t¹i c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than hµ néi. Lµ mét doanh nghiÖp thµnh viªn cña Tæng c«ng ty than ViÖt Nam, d­íi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than MiÒn B¾c, C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh÷ng n¨m qua ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt kh¶ quan. Doanh sè than b¸n ra vµ lîi nhuËn thu ®­îc liªn tôc t¨ng trong c¸c n¨m. Trong sù phÊn ®Êu nç lùc còng nh­ thµnh tÝch chung cña toµn c«ng ty kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn sù phÊn ®Êu vµ hiÖu qu¶ ®¹t ®­îc cña c«ng t¸c kÕ to¸n, thÓ hiÖn lµ mét c«ng cô qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kinh doanh h÷u hiÖu cña c«ng ty. * ­u ®iÓm: VÒ h×nh thøc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n: C«ng ty tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n theo lo¹i h×nh kÕ to¸n tËp trung. Toµn c«ng ty chØ cã mét phßng kÕ to¸n duy nhÊt, c¸c tr¹m chÕ biÕn vµ kinh doanh than phô thuéc chØ cã mét nh©n viªn kÕ to¸n lµm nhiÖm vô h¹ch to¸n ban ®Çu c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh t¹i tr¹m m×nh ®Þnh kú göi vÒ phßng kÕ to¸n c«ng ty. VÒ ph­¬ng ph¸p b¸n hµng: Do chñng lo¹i than, mµ c«ng ty kinh doanh t­¬ng ®èi ®a d¹ng vµ ®èi t­îng kh¸ch hµng cña c«ng ty còng kh¸c nhau nªn c«ng ty còng tæ chøc c¸c ph­¬ng ph¸p b¸n hµng kh¸c nhau tïy theo tõng chñng lo¹i than vµ tõng ®èi t­îng kh¸ch hµng. Kh¸ch hµng cã thÓ mua than t¹i kho cña c«ng ty hoÆc yªu cÇu c«ng ty giao than t¹i kho cña m×nh c«ng ty cã thÓ ®¸p øng ®Çy ®ñ. Kh¸ch hµng cã thÓ thanh to¸n ngay hoÆc thanh to¸n chËm b»ng tiÒn mÆt, sec,... VÒ h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p thÎ song song cã ­u ®iÓm ghi chÐp ®¬n gi¶n, dÔ kiÓm tra, dÔ ®èi chiÕu. VÒ kÕ to¸n doanh thu: ViÖc h¹ch to¸n doanh thu b¸n hµng ®­îc kÕ to¸n tiÕn hµnh theo tõng tr¹m th«ng qua viÖc më sæ chi tiÕt hµng b¸n tõng tr¹m. VÒ kÕ to¸n thanh to¸n víi kh¸ch hµng: §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý, ®èi víi nh÷ng hé träng ®iÓm, kh¸ch hµng truyÒn thèng cña c«ng ty kÕ to¸n ®· më sæ chi tiÕt thanh to¸n víi tõng kh¸ch hµng cô thÓ. VÒ tæ chøc lu©n chuyÓn chøng tõ: Tuy viÖc tæ chøc c«ng t¸c b¸n hµng, ghi chÐp hãa ®¬n chøng tõ b¸n hµng vµ qu¶n lý kho b·i diÔn ra ë c¸c tr¹m trùc thuéc c«ng ty nh­ng c¸c chøng tõ hãa ®¬n b¸n hµng cuèi ngµy ®­îc nép vÒ phßng kÕ to¸n c«ng ty mét c¸ch nhanh chãng kÞp thêi nªn viÖc h¹ch to¸n ghi sæ kÕ to¸n ë c«ng ty vÉn ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®Çy ®ñ vµ thuËn tiÖn. * Nh­îc ®iÓm: VÒ h×nh thøc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n: C«ng ty tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n theo m« h×nh kÕ to¸n tËp trung. Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm ®­îc tr×nh bµy, tæ chøc theo m« h×nh nµy cã nh­îc ®iÓm lµ: Khèi l­îng c«ng viÖc kÕ to¸n tËp trung ë v¨n phßng c«ng ty lín. VÒ chÝnh s¸ch gi¸ c¶: Chñng lo¹i than kinh doanh cña c«ng ty rÊt phong phó. Mçi lo¹i cã rÊt nhiÒu ®¬n gi¸ kh¸c nhau. Vµ ngay mét lo¹i than cô thÓ nh­ nhau mçi tr¹m l¹i b¸n theo mét gi¸ kh¸c nhau. §iÒu nµy g©y khã kh¨n trong viÖc x©y dùng møc gi¸ phï hîp cho tõng kh¸ch hµng. H¬n n÷a c«ng ty kh«ng cã chiÕt khÊu thanh to¸n dµnh cho kh¸ch hµng tr¶ tr­íc thêi h¹n quy ®Þnh lµm cho tiÕn ®é thu nî ch­a nhanh. VÒ tµi kho¶n sö dông: C«ng ty kh«ng më tµi kho¶n 642 ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp mµ toµn bé chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®­îc kÕ to¸n cña c«ng ty ph¶n ¸nh chung trªn TK 641- Chi phÝ b¸n hµng. Nh­ vËy c«ng ty ch­a ph©n biÖt néi cña c¸c lo¹i chi phÝ. §ång thêi c«ng ty ch­a sö dông ®óng tµi kho¶n ®Ó ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ nµy vµ ¶nh h­ëng tíi viÖc qu¶ lý kinh doanh. VÒ ®¸nh gi¸ hµng hãa: HiÖn nay ë c«ng ty viÖc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn hµng hãa xuÊt kho chØ ®­îc thùc hiÖn vµo cuèi kú h¹ch to¸n. §iÒu nµy ®· g©y ra nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh nh­ kh«ng ®¶m b¶o tÝnh kÞp thêi cña kÕ to¸n trong viÖc ph¶n ¸nh theo dâi t×nh h×nh nhËp- xuÊt- tån kho mét c¸ch nhanh chãng t¹i tõng thêi ®iÓm trong kú h¹ch to¸n. Kh«ng ph¸t huy ®­îc chøc n¨ng cña kÕ to¸n qu¶n trÞ. VÒ kÕ to¸n thanh to¸n víi kh¸ch hµng: Trong qu¸ tr×nh b¸n hµng ®Ó khuyÕn khÝch kh¸ch hµng mua hµng, c«ng ty ®· ¸p dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n linh ho¹t mÒm dÎo. NÕu kh¸ch hµng ch­a cã kh¶ n¨ng thanh to¸n tiÒn hµng ngay th× ®­îc c«ng ty cho tr¶ chËm song kÕ to¸n c«ng ty l¹i kh«ng lËp kho¶n dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi. Tr­êng hîp kh¸ch hµng thùc sù kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n th× c«ng ty buéc ph¶i h¹ch to¸n lç. Nh­ vËy c«ng ty kh«ng thùc hiÖn theo chÕ ®é kÕ to¸n ban hµnh ch­a ®¶m b¶o ®­îc nguyªn t¾c thËn träng, mét trong nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña kÕ to¸n. VÒ sæ s¸ch kÕ to¸n: ViÖc sö dông b¶ng kª sè 9 ë c«ng ty kh«ng cÇn thiÕt, th«ng th­êng sö dông b¶ng kª sè 9 khi doanh nghiÖp sö dông c¶ gi¸ gi¸ h¹ch to¸n vµ gi¸ thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ mua hµng hãa trong khi doanh nghiÖp chØ sö dông gi¸ thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh mua hµng. ViÖc lËp b¸o c¸o hµng b¸n ë c¸c tr¹m chØ theo dâi phÇn l­îng b¸n vµ tiÒn b¸n tõng tõng chñng lo¹i mµ kh«ng theo dâi phÇn ®¬n gi¸ lµ cho viÖc kiÓm tra gi÷a l­îng b¸n vµ tiÒn b¸n thu ®­îc cñ tõng chñng lo¹i kh«ng thuËn tiÖn. - VÒ kÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶: MÆc dï doanh thu b¸n hµng vµ gi¸ vèn hµng b¸n ®­îc x¸c ®Þnh cho tõng tr¹m, theo tõng chñng lo¹i than. Nh­ng khi x¸c ®Þnh kÕt qu¶ l¹i chØ tiÕn hµnh cho toµn c«ng ty mµ kh«ng x¸c ®Þnh cho tõng tr¹m. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho viÖc qu¶n lý cña ban l·nh ®¹o c«ng ty, c¸c nhµ qu¶n trÞ daonh nghiÖp kh«ng n¾m kÕt qu¶ b¸n hµng cña tõng tr¹m trong kú lµ lç hay l·i mµ cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh kÞp thêi. VÒ ph­¬ng ph¸p ghi sæ: HiÖn nay kÕ to¸n c«ng ty ghi sæ theo ph­¬ng ph¸p thñ c«ng tuy cã phï hîp víi h×nh thøc nhËt ký chøng tõ nh­ng trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay khi mµ khèi l­îng c«ng viÖc nhiÒu, yªu cÇu qu¶n lý vµ xö lý sè liÖu ®ßi hái cao vµ nhanh chãng th× viÖc ghi sæ, tÝnh to¸n b»ng thñ c«ng lµ rÊt khã kh¨n vµ dÉn ®Õn sai sãt nhÇm lÉn tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc x¸c ®Þnh kÕ qu¶ cuèi cïng. MÆt kh¸c kÕ to¸n c«ng ty ch­a sö dông phÇn mÒm kÕ to¸n nµo. C¸c c«ng viÖc kÕ to¸n do c¸c nh©n viªn kÕ to¸n lµm thñ c«ng sau ®ã ®­a lªn m¸y tÝnh ®Ó in ra c¸c lo¹i b¶ng biÓu: b¶ng kª, nhËt ký chøng tõ, c¸c sæ chi tiÕt, c¸c b¶ng tæng hîp ch­a khai th¸c triÖt ®Ó øng dông phÇm mÒm tin häc trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n. II. mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa t¹i c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than hµ néi. Sau mét thêi gian thùc tËp vµ víi t­ c¸ch lµ mét sinh viªn, em xin ®Ò ra mét sè ý kiÕn cña m×nh nh»m kh¾c phôc, cñng cè vµ hoµn thiÖn h¬n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa: ViÖc sö dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n: C«ng ty cïng sö dông TK 1561, 1562, 3311,3312 lµ ch­a phï hîp. C«ng ty nªn chØ sö dông TK 3311: Theo dâi phÇn ph¶i tr¶ ng­êi b¸n vµ TK 3312: Theo dâi phÇn ph¶i tr¶ ng­êi cung cÊp dÞch vô vËn chuyÓn mµ kh«ng cÇn thiÕt ph¶i më chi tiÕt cho TK 156. HiÖn nay c«ng ty ®ang sö dông TK 641- chi phÝ b¸n hµng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. ViÖc h¹ch to¸n nµy ch­a tu©n theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, ch­a ph©n biÖt râ ®­îc c¸c kho¶n chi phÝ. V× vËy theo em c«ng ty nªn sö dông TK 641 ®Ó tËp hîp chi phÝ b¸n hµng vµ TK 642 ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. ViÖc kÕ to¸n thanh to¸n víi kh¸ch hµng: C«ng ty cã quan hÖ bu«n b¸n víi nhiÒu kh¸ch hµng vµ cã b¸n chÞu cho nh÷ng kh¸ch hµng th­êng xuyªn, víi khèi l­îng lín, ph¶i thu cña c«ng ty t­¬ng ®èi nhiÒu. Do vËy ®Ó tr¸nh nh÷ng tæn thÊt cã thÓ x¶y ra vµ tr¸nh ®­îc nh÷ng ®ét biÕn trong kinh doanh còng nh­ ®Ó qu¸n triÖt nguyªn t¾c thËn träng trong kinh doanh c«ng ty nªn thùc hiÖn trÝch lËp quü dù phßng nî khã ®ßi. Cuèi niªn ®é, kÕ to¸n ph¶i tÝnh sè nî ph¶i thu khã ®ßi do con nî kh«ng c¸c kh¶ n¨ng thanh to¸n cã thÓ x¶y ra trong n¨m kÕ ho¹ch ®Ó trÝch tr­íc vµo chi phÝ kinh doanh. Gäi lµ lËp c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi. KÕ to¸n c«ng ty nªn sö dông TK 139- dù phßng ph¶i thu khã ®ßi vµ TK 004- nî khã ®ßi ®· xö lý ®Ó thùc hiÖn c«gn viÖc trÝch lËp dù phßng nµy. KÕt cÊu TK 139: Bªn nî- Xö lý nî ph¶i tu khã ®ßi . (Hoµn nhËp dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi); Bªn cã- Sè tiÒn lËp dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi. (Sè d­ bªn cã: Dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi hiÖn cã) ViÖc chiÕt khÊu thanh to¸n: HiÖn nay c«ng ty ch­a sö dông chiÕt khÊu thanh to¸n cho kh¸ch hµng trong b¸n hµng. §Ó khuyÕn khÝch kh¸ch hµng tr¶ nî nhanh, thu håi vèn nhanh vµ t¨ng vßng quay vèn c«ng ty nªn sö dông chiÕt khÊu thanh to¸n. ViÖc chiÕt khÊu th­¬ng m¹i: C«ng ty nªn ¸p dông chiÕt khÊu th­¬ng m¹i cho kh¸ch hµng mua víi sè l­îng lín. VÒ sæ s¸ch kÕ to¸n: §èi víi b¸o c¸o b¸n hµng cña c¸c tr¹m nªn cã thªm cét ®¬n gi¸ ®Ó cã thÓ kiÓm tra chÝnh x¸c sè l­îng than b¸n ra víi sè tiÒn b¸n thu ®­îc. N©ng cao vai trß cña kÕ to¸n qu¶n trÞ trong c«ng ty: V× kÕ to¸n qu¶n trÞ lµ khoa häc thu thËp, xö lý vµ cung cÊp th«ng tin vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ lµm c¬ së cho cÊp qu¶n trÞ ®­a ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n nhÊt. C«ng ty nªn ¸p dông tin häc vµo kÕ to¸n (kÕ to¸n m¸y): §Ó gi¶m bít sù vÊt v¶ cña nh©n viªn kÕ to¸n, n©ng cao kh¶ n¨ng tù ®éng hãa, ®é chÝnh x¸c cao, cËp nhËt th«ng tin nhanh vµ liªn tôc, dÔ kiÓm tra ®¸nh gi¸. KÕt luËn Trong nh÷ng n¨m qua cïng víi sù ®æi míi rÊt nhanh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn ®· vµ ®ang ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan. Doanh sè than b¸n ra vµ lîi nhuËn thu ®­îc qua c¸c n¨m liªn tôc t¨ng, c«ng ty ®· thùc hiÖn tèt ngh· vô cña m×nh víi Nhµ n­íc, víi nhµ cung cÊp vµ víi c¸c kh¸ch hµng kh¸c. Thu nhËp cña c¸n bé c«ng nh©n viªn ngµy mét t¨ng lªn. C«ng ty ®ang dÇn kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña m×nh trªn thÞ tr­êng. Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi cïng víi phÇn kiÕn thøc lý thuyÕt vÒ kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i mµ em ®­îc häc tËp t¹i tr­êng §¹i häc Qu¶n Lý Vµ Kinh Doanh Hµ Néi em ®· hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy víi sù h­ëng dÉn Hµ §øc Trô, vµ c¸n bé phßng KÕ to¸n thèng kª cña c«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than HµNéi. Do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn luËn v¨n cña em cßn nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ cña c¸n bé trong C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi ®Ó luËn v¨n cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Môc lôc