MỞ ĐẦU
Tính cấp thiết của đề tài
TKTN là một cơ chế quản lý thuế mới theo hướng tiên tiến hiện đại được tổ
chức thực hiện thí điểm từ 1/1/2004 và chính thức áp dụng từ 1/7/2007 khi Luật
quản lý thuế bắt đầu có hiệu lực. Cơ chế này tồn tại chủ yếu dựa trên sự tuân thủ tự
nguyện của ĐTNT. Để đạt được sự tuân thủ này phải có đồng thời 2 điều kiện: hệ
thống dịch vụ tuyên truyền hỗ trợ NNT toàn diện bên cạnh việc thanh tra kiểm tra
phải được tổ chức thực hiện đúng mục đích và có hiệu quả. Trong 2 điều kiện đó
hoàn thiện các dịch vụ hỗ trợ NNT là một chiến lược lâu dài và hiệu quả nhất làm
tăng sự tuân thủ tự nguyện: CQT cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi, cung cấp dịch
vụ tốt nhất để NNT tự thực hiện nghĩa vụ thuế của mình.
Do đó vấn đề cấp thiết đặt ra đối với CQT các cấp là làm thế nào để hoàn thiện
hoạt động tuyên truyền, hỗ trợ ĐTNT để đảm bảo thực hiện thành công cơ chế quản
lý thuế này từ 1/7/2007.
Mục tiêu đề tài
Với mong muốn đóng góp một phần công sức giúp Cục Thuế An Giang cải
thiện công tác tuyên truyền, hỗ trợ ngày càng tốt hơn, dần đi vào hoàn thiện, tác giả
chọn đề tài "Hoàn thiện hoạt động tuyên truyền, hỗ trợ ĐTNT trong quản lý thuế ở
Cục Thuế An Giang" để nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu được tác giả sử dụng chủ yếu là thống kê, so sánh
các thông tin, số liệu thu thập được.
Kết cấu đề tài
Trong phạm vi đề tài này, tác giả chia làm 4 chương tập trung vào các vấn đề
sau:
1. Giới thiệu chung về quản lý thuế và các mô hình tổ chức quản lý thuế qua
đó nêu lên lý do tại sao phải áp dụng mô hình tổ chức quản lý thuế theo chức năng
thực hiện cơ chế TKTN ở nước ta trong giai đoạn hiện nay.
2. Nêu lên vai trò công tác tuyên truyền, hỗ trợ trong việc thực hiện cơ chế
TKTN; Giới thiệu kinh nghiệm tuyên truyền hỗ trợ ĐTNT ở các nước cũng như
kinh nghiệm trong công tác này của các Cục Thuế khác.
3. Tiếp cận thực trạng công tác tuyên truyền hỗ trợ của các Cục Thuế thông
qua trường hợp Cục Thuế An Giang; đồng thời giới thiệu kết quả thăm dò ĐTNT
năm 2006 của TCT và Cục Thuế An Giang để làm rõ đánh giá về hiệu quả công tác
tuyên truyền, hỗ trợ của các Cục Thuế thực hiện cơ chế TKTN nói chung và Cục
Thuế An Giang nói riêng.
4. Phân tích và đưa ra các biện pháp nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền,
hỗ trợ ĐTNT, cụ thể đối với An Giang.
Nét mới của đề tài là đánh giá hiệu quả công tác tuyên truyền, hỗ trợ NNT
thông qua kết quả khảo sát NNT (khách hàng của CQT). Đây là một nội dung rất
mới được ngành Thuế thực hiện từ năm 2006. Tuy nhiên do phương pháp này mới
được triển khai thực hiện nên vẫn còn nhiều nội dung cần phải hoàn thiện trong thời
gian tới, ngoài ra việc thu thập số liệu cho đề tài cũng gặp khó khăn do việc công bố
số liệu có hạn chế. Vì lí do đó nên việc phân tích có lẽ cũng không tránh khỏi sai
sót.
102 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 2285 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Hoàn thiện hoạt động tuyên truyền, hỗ trợ đối tượng nộp thuế trong quản lý thuế ở cục thuế An Giang, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
tin, lần sau có nhu
cầu thì không tìm đến trang Web ngành thuế nữa.
3.3.1.2.1 Tinh thần, thái độ phục vụ, năng lực cán bộ thuế
3 Tinh thần thái độ phục vụ của cán bộ thuế/CQT:
Kết quả thống kê cho thấy có tới 35,7% DN cho rằng các cán bộ thuế làm
nhiệm vụ giải đáp, hướng dẫn cho DN có thái độ thân thiện; 56% đánh giá là bình
thường và chỉ có 2,4% đánh giá là không thân thiện. Vấn đề làm ảnh hưởng đến
tinh thần phục vụ của cán bộ thuế đó là sự không chuyên nghiệp trong tổ chức công
tác TTHT của các Cục Thuế, hoặc do thiếu nguồn lực (cán bộ hỗ trợ vừa trực tiếp
trả lời DN, lại vừa trả lời điện thoại, thậm chí vừa thực hiện các công việc thường
nhật khác) nên có 18,5% DN trả lời cho rằng lý do “Cán bộ thuế vừa trả lời vừa làm
các công việc khác” là nguyên nhân làm cho DN phải chờ đợi khi đến CQT.
Kết quả từ phỏng vấn sâu các DN cho rằng, việc cung cấp dịch vụ cho NNT
của CQT không phải chỉ ở bộ phận TTHT, mà việc hỗ trợ cho DN được thực hiện ở
rất nhiều các bộ phận khác nhau như nhận tờ khai, bán/đăng ký sử dụng hóa đơn,
thậm chí cả qua thanh tra kiểm tra để hướng dẫn, hỗ trợ. Hầu hết các DN được hỏi
cho rằng tinh thần thái độ của cán bộ ở bộ phận trả lời DN nhìn chung là tốt, nhưng
ở các bộ phận khác thì còn nhiều chỗ không tốt. Một số ứng xử khác như việc gửi
các thông báo nợ thuế, cách dùng từ ngữ trong các biên bản thanh tra kiểm tra, cách
giải thích của cán bộ thanh tra.... cũng gây cho DN những sự bất bình không đáng
có. Các DN cho rằng đây chính là điều thể hiện văn hoá giao tiếp giữa CQT với
cộng đồng DN, từng câu từng chữ cũng thể hiện mức độ cải cách, từng lời nói giao
tiếp của cán bộ thuế cũng thể hiện sự tôn trọng DN...
3 Năng lực trình độ của cán bộ thuế:
Các thông tin DN nhận xét về trình độ năng lực của cán bộ thuế chủ yếu thu
thập được thông qua các câu hỏi mở trong bảng hỏi cấu trúc hoặc trong các cuộc
phỏng vấn sâu. Hầu hết các DN được hỏi đều cho rằng trình độ của cán bộ thuế
không đồng đều và thậm chí trên mặt bằng chung thì còn hơi yếu so với yêu cầu
nhiệm vụ.
Điển hình là việc cán bộ thuế chỉ biết có chính sách thuế, còn đối với DN thực
hiện thì lại gắn với tổng thể quá trình SXKD, gắn với các văn bản quy phạm pháp
luật khác. Khi DN có vướng mắc phát sinh cụ thể, hỏi đến cán bộ thuế thì cán bộ
chỉ trả lời một cách chung chung, không thoả mãn được yêu cầu của DN.
Có DN còn cho rằng trình độ chung về luật pháp của cán bộ thuế cũng còn
thấp. Có trường hợp một nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong quá trình SXKD của DN
chịu sự điều chỉnh của nhiều Luật khác nhau thì cán bộ thuế (cán bộ TTHT và thanh
tra, kiểm tra) không có kiến thức về các lĩnh vực khác nên mỗi nơi, mỗi người hành
xử một khác.
Bên cạnh đó, các DN cũng cho rằng có một số cán bộ thuế không rành về chế
độ hạch toán kế toán, không thuộc các chuẩn mực nên không hướng dẫn được cho
DN, và khi thanh tra kiểm tra thì cũng không sâu, hoặc xử lý công việc không đúng.
Một số DN còn có nhận xét trình độ của cán bộ thuế ở các phòng quản lý (bao
gồm cả phòng quản lý DN TKTN theo mô hình cấp phòng) tốt hơn, hiểu DN và hỗ
trợ cho DN tốt hơn cán bộ ở các phòng TTHT.
Các ý kiến đánh giá về tinh thần thái độ phục vụ, năng lực trình độ của CQT
chủ yếu thu thập được từ kết quả các cuộc phỏng vấn sâu (người trả lời chủ yếu là
các DN thực hiện TKTN từ 1/1/2005 ở 5 tỉnh/ thành phố Hà Nội, TPHCM, Đồng
Nai, Bà Rịa Vũng Tàu, Quảng Ninh - là các DN lớn, ý thức tuân thủ tương đối tốt),
do đó các ý kiến thu được có thể không đại diện cho nhận xét chung của toàn bộ
cộng đồng DN về ngành thuế và cán bộ thuế. Tuy nhiên, đó cũng là những thông tin
tốt để ngành thuế xem xét và có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực và
tinh thần phục vụ cho cán bộ thuế.
3.3.2 Giới thiệu kết quả thăm dò tổ chức, cá nhân nộp thuế năm 2006 của
Cục Thuế An Giang
3.3.2.1 Cách thức và phạm vi tiến hành
Để có cơ sở đánh giá và cải tiến chất lượng công tác quản lý hành chính thuế
nói chung, công tác tuyên truyền và hỗ trợ NNT nói riêng, vừa qua Cục Thuế An
Giang đã tiến hành phát Phiếu thăm dò 510 DN trên địa bàn tỉnh, chiếm tỷ lệ 30%
(510/1.722) DN hiện có bao gồm các loại hình DN như: DN nhà nước, DN có vốn
đầu tư nước ngoài, Cty cổ phần, Cty TNHH và DN tư nhân. Để việc chọn mẫu
mang tính đại diện tổng thể, Cục Thuế tiến hành chọn 30% mỗi loại hình DN ở 12
đơn vị trực tiếp quản lý từ các ngành nghề khác nhau như: chế biến kinh doanh
lương thực, chế biến thủy sản, kinh doanh phân bón, kinh doanh tiền tệ, ăn uống,
kinh doanh xăng dầu, vật liệu xây dựng, kinh doanh tân dược, sản xuất gạch ngói,
sản xuất nước đá, kinh doanh vận tải, xây dựng cơ bản, ăn uống, kinh doanh nước
giải khát, kinh doanh vàng và một vài ngành thương mại khác.
Nội dung gồm các nhóm câu hỏi:
- Liên quan đến hình thức hỗ trợ được ưa thích và sử dụng nhiều nhất.
- Đánh giá chất lượng hoạt động hỗ trợ của CQT.
- Ý kiến về tinh thần, thái độ phục vụ, năng lực của cán bộ thuế.
Trong số 510 Phiếu thăm dò phát ra, Cục Thuế thu về 123 Phiếu (tỷ lệ 24%).
3.3.2.2 Kết quả thăm dò
3.3.2.2.1 Đánh giá chung
Khi được hỏi đến hình thức hỗ trợ được ưa thích và sử dụng nhiều nhất thì trao
đổi trực tiếp với CQT là hình thức được DN ưa thích cũng như sử dụng nhiều nhất,
tiếp theo là qua điện thoại, qua tập huấn và qua trao đổi bằng văn bản, cụ thể như
sau:
- Khi được hỏi DN của bạn liên hệ với CQT bằng hình thức nào thì có đến
82,11% (101/123) DN trả lời liên hệ trực tiếp CQT, 67,79% (76/123) liên hệ bằng
điện thoại, 40,65% (50/123) liên hệ thông qua các buổi tập huấn và 38,21%
(47/123) liên hệ bằng văn bản. Trong khi đó, kết quả khảo sát của TCT cho thấy
DN thường liên hệ với CQT bằng điện thoại nhiều hơn là liên hệ trực tiếp (68,5%
so với 49,4%).
- Khi được hỏi về hình thức liên hệ với CQT được DN ưa thích thì thứ tự các
hình thức không thay đổi, tuy nhiên tỷ lệ này có thay đổi là có 77,24% (95/123) DN
muốn liên hệ trực tiếp tại CQT, 64,23% (79/123) muốn liên hệ bằng điện thoại,
47,15% (58/123) muốn liên hệ thông qua các buổi tập huấn và 45,53% (56/123)
muốn liên hệ bằng văn bản. Ngoài ra còn có 43,09% (53/123) muốn được CQT trao
đổi trực tiếp tại DN, 41,46% (51/123) muốn được trao đổi với CQT thông qua các
buổi đối thoại hay Hội nghị.
- Khi so sánh tỷ lệ giữa hình thức hỗ trợ DN thường sử dụng và hình thức hỗ
trợ được DN ưa thích cho thấy có sự khác biệt: hình thức hỗ trợ đến trao đổi trực
tiếp tại CQT và liên hệ với CQT bằng điện thoại ít được ưa thích hơn việc sử dụng
chúng (77,24% < 82,11% và 64,23% < 67,79%) trong khi đó hai hình thức còn lại
là trao đổi với CQT thông qua các buổi tập huấn và bằng văn bản thì ngược lại
(47,15 > 40,65% và 45,53% > 38,21%). Điều này có thể giải thích là đối với việc
trao đổi trực tiếp tại CQT cũng như việc trao đổi qua điện thoại thì tính pháp lý
không cao nên không được DN ưa thích; tuy nhiên do tính tiện lợi của nó nên được
DN sử dụng nhiều hơn mức độ ưa thích.
- Nội dung câu hỏi lần gần đây nhất DN của bạn liên hệ với CQT bằng hình
thức nào cũng cho kết quả tương tự như hai nội dung trên là gần đây nhất có 42%
DN liên hệ trực tiếp với CQT, 32% liên hệ qua điện thoại, 14% qua tập huấn và
12% qua văn bản.
3.3.2.2.2 Mức độ sẵn sàng phục vụ
Nơi tiếp xúc với NNT là nơi dễ tìm thấy, rộng rãi để tạo sự thuận lợi, thoải mái
cho NNT đến liên hệ làm việc. Có 63,33% DN đánh giá môi trường - không gian
làm việc nơi hướng dẫn tốt và rất tốt, 34,17% đánh giá chấp nhận được và 2,5%
đánh giá không tốt.
Khi được hỏi DN có hài lòng về thời gian phục vụ của CQT đối với các hình
thức liên hệ trực tiếp, điện thoại hoặc trả lời văn bản thì có 93,88% DN trả lời hài
lòng hoặc tương đối hài lòng; có 6,12% không hài lòng về thời gian phục vụ của
CQT. Thông qua phân tích chi tiết cho thấy DN không hài lòng do phải chờ nhiều
ngày mới nhận được câu trả lời khi liên hệ với CQT bằng điện thoại hoặc thời gian
chờ để được trả lời bằng văn bản sau 15 ngày hoặc không có câu trả lời từ CQT đối
với vấn đề cần hỗ trợ.
Đối với hình thức hỗ trợ bằng điện thoại hoặc liên hệ trực tiếp thì có 69,92%
DN liên hệ CQT được trả lời ngay, 26,83% được trả lời trong ngày, 3,25% phải chờ
nhiều ngày hoặc không có câu trả lời.
Đối với hình thức hỏi bằng văn bản thì có 68,35% DN được trả lời trong 10
ngày làm việc, 17,72% được trả lời trong thời gian 10 đến 15 ngày làm việc, 6,33%
được trả lời sau 15 ngày và 7,6% không được trả lời.
Về mức độ tiếp cận dịch vụ hỗ trợ của CQT: có 78,05% liên hệ CQT 6 tháng
trở lại đây, 11,38% liên hệ trong khoảng thời gian 6 tháng đến 1 năm, 10,57% liên
hệ cách đây hơn 1 năm.
3.3.2.2.3 Chất lượng nội dung trả lời
Có 96,69% DN cho rằng chất lượng những thông tin mà CQT cung cấp chấp
nhận được, rõ ràng dễ hiểu hoặc rất rõ ràng dễ hiểu và 3,31% DN cho rằng chất
lượng thông tin được cung cấp là không rõ ràng, khó hiểu hoặc rất khó hiểu.
Nhận xét về nội dung các buổi tập huấn DN tham gia có 51,3% DN cho rằng
nội dung các buổi tập huấn là đầy đủ, 43,48% cho rằng cần hướng dẫn chi tiết hơn
và 5,22% cho rằng có quá nhiều thông tin. Kết quả lấy ý kiến sau các buổi tập huấn
do Cục Thuế tổ chức cũng thu kết quả tương tự là nội dung CQT tập huấn quá rộng
nhưng lại không đi vào hướng dẫn chi tiết để DN thực hiện, thời gian dành cho DN
trao đổi với CQT là không đủ.
3.3.2.2.4 Tinh thần, thái độ phục vụ, năng lực cán bộ thuế
Kết quả thống kê cho thấy có 47,93% cán bộ hướng dẫn có thái độ niềm nở,
nhiệt tình, có 38,02% có thái độ bình thường, 12,4% chấp nhận được và chỉ 1,65%
đánh giá không niềm nở, nhiệt tình.
3.4 Những kết luận rút ra
Cùng với cải cách trong quản lý thuế, tổ chức bộ máy của ngành thuế theo
mô hình chức năng cũng đảm bảo cho việc tổ chức các hình thức tuyên truyền hỗ
trợ được chuyên sâu hơn. Hầu hết các hoạt động tuyên truyền hỗ trợ của CQT đã
được các DN TKTN đánh giá tương đối tốt và hài lòng với việc phục vụ của CQT.
Việc khảo sát bằng bảng câu hỏi (gửi qua bưu điện), đảm bảo các thông tin
thu được là khách quan, các phiếu trả lời đảm bảo tính khuyết danh nên nội dung trả
lời được đánh giá là khá trung thực; tuy nhiên tỷ lệ số phiếu thu về không cao.
Trong cuộc điều tra của TCT, số phiếu khảo sát bằng bảng hỏi cấu trúc gửi đi là
1.200, số phiếu thu về là 715, đạt tỷ lệ phiếu thu về là 58,9%; trong khi đó kết quả
thăm dò của Cục Thuế, lại có tỷ lệ thấp hơn 24,12% (123/510 phiếu). Ngoại trừ
nguyên nhân khách quan (rất ít) là do DN không nhận được phiếu thăm dò thì
nguyên nhân nào khiến DN không gửi lại phiếu cũng là vấn đề Cục Thuế phải rút
kinh nghiệm cho lần sau để tỷ lệ thu hồi phiếu cao hơn, đảm bảo thông tin thu được
mang tính đại diện cho tổng thể DN.
Về nội dung các câu hỏi: do lần đầu tiên tiến hành thăm dò nên nội dung các
câu hỏi của Cục Thuế vẫn còn nhiều thiếu sót: chưa có nội dung đánh giá mức độ
hài lòng của DN đối với các hình thức hỗ trợ nói chung, của từng hình thức hỗ trợ
nói riêng như: điện thoại, liên hệ trực tiếp, trả lời bằng văn bản; thiếu các câu hỏi
đánh giá về công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật thuế của Cục
Thuế; nội dung các câu hỏi chưa giúp CQT phân tích được các nhân tố ảnh hưởng
và tỷ trọng của chúng đến chất lượng cung cấp dịch vụ công của CQT. Ngoài ra
chưa có câu hỏi thăm dò về các dịch vụ cung cấp trên trang web
www.agitax.gov.vn của Cục Thuế.
Về cách thức thăm dò thì hình thức phỏng vấn sâu hiện đang là thế mạnh của
điều tra xã hội học giúp cho CQT thu thập được rất nhiều thông tin mở rộng cho
những nội dung trong bảng hỏi cấu trúc. Tuy nhiên trong đợt lấy phiếu thăm dò lần
này Cục Thuế lại không tiến hành được nên cũng không thể phân tích sâu hơn nữa.
Nội dung các câu trả lời của DN vẫn còn một số mâu thuẫn có thể do DN
không hiểu ý câu hỏi hoặc chỉ trả lời cho có. Điều này có thể dẫn đến những sai
lệch trong đánh giá để cải tiến công tác quản lý hành chính thuế nói chung, công tác
tuyên truyền hỗ trợ của Cục Thuế nói riêng.
Đánh giá về cuộc khảo sát của TCT, có đến 80% DN cho rằng những cuộc
khảo sát như thế này rất có ích và có ích cho DN; 91,2% DN cho rằng CQT nên tổ
chức mỗi năm từ 1 đến 2 lần các cuộc khảo sát như thế này giúp cho DN có cơ hội
nói lên những mong muốn cũng như những vướng mắc của mình. Tương tự đối với
thăm dò của Cục Thuế, có 86,09% cho rằng các cuộc thăm dò này nên được thực
hiện theo tần suất tháng, quí, năm; bình quân lại nên thực hiện mỗi năm khoảng 2
lần, có 12,17% cho rằng các phiếu thăm dò như thế này nên được thực hiện sau mỗi
đợt tập huấn.
Một số câu hỏi chung đánh giá nhận xét về các dịch vụ của CQT có thể lặp lại
hàng năm, thông qua chỉ số biến động qua từng năm giúp CQT đánh giá được chất
lượng phục vụ của mình đang tốt lên hay kém đi.
CHƯƠNG 4
CÁC BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC
TUYÊN TRUYỀN, HỖ TRỢ ĐTNT TRONG THỰC HIỆN
TỰ KHAI TỰ NỘP Ở CỤC THUẾ AN GIANG
4.1 Nhóm kiến nghị về những chính sách thể chế
9 Tác động của Luật quản lý thuế đến phương thức quản lý của CQT:
CQT chuyển từ quản lý truyền thống sang phương pháp quản lý thuế hiện
đại, dựa trên cơ sở dữ liệu thông tin tổng hợp và kỹ thuật quản lý rủi ro. CQT thực
hiện hai chức năng cơ bản là tuyên truyền hỗ trợ NNT và giám sát việc chấp hành
pháp luật thuế.
Về công tác tuyên truyền pháp luật thuế và hỗ trợ NNT:
Để thực hiện cơ chế TKTN, cơ quan quản lý thuế sẽ không thực hiện các
công việc của NNT như tính thuế, thông báo nộp thuế…mà sẽ chuyển nguồn lực
sang công tác hỗ trợ NNT. Nhiệm vụ này bắt đầu từ việc triển khai từng văn bản
pháp luật về thuế đến hỗ trợ việc tuân thủ pháp luật thuế theo yêu cầu cụ thể của
NNT. CQT phải tổ chức tuyên truyền các chính sách thuế, bản chất tốt đẹp của việc
thực hiện nghĩa vụ thuế để có sự nhận thức đúng đắn và đồng thuận chung trong
toàn xã hội cũng như cộng đồng NNT.
Thêm vào đó, cơ quan quản lý thuế phải tăng cường hỗ trợ NNT thực hiện
đúng qui định về tính thuế, nộp thuế cũng như đảm bảo các quyền lợi về thuế. Việc
hỗ trợ có thể được thực hiện trực tiếp theo yêu cầu của NNT hoặc thông qua công
tác kiểm tra và thông báo NNT điều chỉnh các sai sót của hồ sơ thuế, hoặc thông
qua việc khuyến khích phát triển DN dịch vụ làm thủ tục về thuế.
Về kiểm tra, giám sát sự tuân thủ pháp luật thuế:
Các quy định về kiểm tra, giám sát quá trình chấp hành pháp luật thuế cũng
được quy định theo từng cấp độ tuân thủ của NNT. Trường hợp qua hệ thống quản
lý, giám sát, phát hiện NNT có sai sót trong kê khai hoặc quá thời hạn thực hiện các
thủ tục về thuế thì CQT sẽ có thông báo nhắc để NNT tự giác điều chỉnh các lỗi sai
hoặc các thủ tục còn thiếu. CQT chỉ can thiệp khi NNT có các hành vi khai thuế
không trung thực, chây ì không nộp thuế…nhằm đảm bảo môi trường bình đẳng
cho tất cả NNT.
Cơ sở cho việc áp dụng kỹ thuật quản lý rủi ro để quản lý NNT là dựa trên
hệ thống thông tin về NNT. Ngoài ra, dựa trên hệ thống thông tin NNT, CQT còn
phân tích, dự báo số thu phục vụ công tác điều hành ngân sách của Nhà nước.
Ngoài ra, Luật quản lý thuế còn đề cao trách nhiệm pháp lý của các cơ quan
nhà nước, tổ chức, cá nhân trong công tác quản lý thuế. Đó là các trách nhiệm:
- Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm chỉ đạo, giám
sát việc chấp hành các Luật thuế.
- Mặt trận tổ quốc Việt Nam có trách nhiệm vận động, động viên nhân dân
nghiêm chỉnh thi hành pháp luật thuế, giám sát việc thi hành pháp luật thuế của
NNT và cơ quan quản lý thuế, phê phán các hành vi vi phạm pháp luật thuế.
- Cơ quan thông tin, báo chí có trách nhiệm tuyên truyền, phổ biến chính
sách, pháp luật thuế và phản ánh, phê phán các hành vi phạm pháp luật thuế.
- Các cơ quan quản lý nhà nước trong phạm vi nhiệm vụ quản lý ngành có
trách nhiệm cung cấp thông tin liên quan đến NNT cho CQT hoặc phối hợp với cơ
quan quản lý thuế thực hiện cưỡng chế thuế, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm
pháp luật thuế.
Việc tham gia của các cơ quan, tổ chức, cá nhân vào công tác quản lý thuế
vừa mang tính giám sát NNT, cơ quan quản lý thuế trong quá trình thực thi nghĩa
vụ, quyền hạn của mình; đồng thời có tác dụng hỗ trợ cho hai nhóm chủ thể này
hoàn thành nghĩa vụ, trách nhiệm của mình với nhà nước.
Với việc luật hoá trách nhiệm của các cơ quan trên có tác dụng rất tích cực
trong việc đảm bảo sự đồng tình của nhân dân với công tác thuế bằng cách đề cao
các điển hình trong thực hiện nghĩa vụ thuế và phê phán các hành vi gian lận, trốn
thuế và nộp chậm tiền thuế. Đây chính là thuận lợi cơ bản cho công tác quản lý thuế
nói chung và tuyên truyền, hỗ trợ của CQT nói riêng.
9 Tác động của Luật DN và Luật đầu tư:
Cùng với việc gia nhập vào Tổ chức thương mại thế giới (WTO), việc áp
dụng hàng loạt các Luật mới nhất là việc Luật DN và Luật đầu tư từ 1/7/2006 dự
kiến sẽ có tác dụng rất lớn trong việc cải thiện môi trường đầu tư, đẩy nhanh tốc độ
phát triển kinh tế của đất nước. Hệ thống pháp luật đồng bộ sẽ tạo hành lang pháp
lý để việc thực thi chính sách thuế ngày càng có hiệu quả hơn. Tuy nhiên với việc
cải thiện môi trường đầu tư sẽ giúp có nhiều DN mới được thành lập hoặc mở rộng
loại hình kinh doanh nên sẽ làm cho việc quản lý thuế nói chung gặp khó khăn hơn
và bộ phận hỗ trợ sẽ gặp nhiều áp lực hơn.
4.1.1 Kiến nghị về hệ thống luật pháp có liên quan12
Với việc Quốc hội thông qua hàng loạt các Luật mới trong năm 2006 và dự
kiến trong năm 2007 thì hệ thống pháp luật có nhiều thay đổi theo chiều hướng tiến
bộ, ngày càng phù hợp với tình hình thực tế của đất nước và yêu cầu hội nhập quốc
tế. Tuy nhiên, việc ban hành các văn bản dưới luật để đảm bảo chính sách pháp luật
đi vào cuộc sống được đánh giá là chưa đảm bảo tính kịp thời. Đơn cử như Luật
quản lý thuế, một Luật được CQT kỳ vọng là sẽ nâng cao hiệu quả quản lý thuế
được Quốc hội khoá 11 thông qua ngày 29/11/2006 tại kỳ họp thứ 10, có hiệu lực từ
1/7/2007 nhưng đến nay (5/2007) vẫn chưa có bất kỳ Nghị định nào của Chính phủ
hướng dẫn thực hiện. Do vậy, kiến nghị Chính phủ, các Bộ cần sớm ban hành các
văn bản pháp qui theo thẩm quyền trên cơ sở có xem xét đến những qui định mới
12 Quyết định số 201/2004/QĐ - TTg ngày 06/12/2004 của Thủ tướng Chính Phủ về việc phê duyệt chương
trình cải cách hệ thống thuế đến năm 2010
của các Bộ có liên quan đảm bảo không chồng chéo để sớm phát huy tính tích cực
của những Luật mới được thông qua.
Theo GS H.Ishi thì cải cách thuế phải đảm bảo 3 nguyên tắc là sự ổn định và
công bằng để đảm bảo lòng tin của NNT, có tính khả thi để đảm bảo chính sách
thuế có thể thực hiện được13. Điều này có nghĩa là chính sách thuế phải đảm bảo
tính bao quát và lâu dài để đảm bảo tính ổn định; xây dựng chính sách thuế không
được xa rời nguyên tắc là các loại thuế trực thu phải đảm bảo tính công bằng, thuế
gián thu góp phần đảm bảo thu cho ngân sách là chủ yếu; trong qui trình xây dựng
chính sách thuế nhất định phải lấy ý kiến đóng góp của các tầng lớp dân cư để đảm
bảo chính sách thuế có thể đưa vào áp dụng phù hợp với thực tế.
Do vậy, đối với các Luật Thuế mới sắp ban hành theo chương trình cải cách
và hiện đại hoá ngành Thuế đến 2010 nhất thiết phải lấy ý kiến rộng rãi của nhân
dân, của DN nhất là các Luật thuế mới như: thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ
cấp, thuế chống phân biệt đối xử; thuế bảo vệ môi trường; thuế tài sản; thuế sử dụng
đất. Trong dự thảo nhất thiết phải ghi rõ mục tiêu, đối tượng và thời điểm áp dụng
cho phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước, đảm bảo ổn định sản xuất,
thị trường và đời sống nhân dân. Ngoài ra cần lưu ý là các Luật Thuế mới này phải
đảm bảo cách thức tổ chức thực hiện phù hợp với qui định của Luật quản lý thuế.
Hiến pháp qui định nộp thuế là quyền lợi và nghĩa vụ của toàn dân. Vì vậy,
các cơ quan thông tin đại chúng, hệ thống giáo dục quốc gia có trách nhiệm đẩy
mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về các chính sách thuế để mọi tổ chức, cá
nhân hiểu rõ và tự giác chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật thuế: biểu dương các tổ
chức, cá nhân thực hiện tốt nghĩa vụ thuế, đồng thời phê phán mạnh mẽ các hiện
tượng vi phạm pháp luật thuế. Để công tác phối hợp này có hiệu quả, kiến nghị
BTC sớm trình Chính phủ phê duyệt Qui chế phối hợp giữa BTC (mà đại diện là
Tổng cục Thuế) với các cơ quan có liên quan trong việc tuyên truyền, phổ biến
13 “Xây dựng văn hoá nộp thuế”, Hàn Tín, Tạp chí đầu tư chứng khoán số Xuân Bính Tuất (số
4+5+6 ngày 23/1/2006 trang 45)
chính sách, pháp luật thuế; vận động, động viên nhân dân nghiêm chỉnh thi hành
pháp luật thuế...theo qui định của Luật quản lý thuế.
Kiến nghị BTC trình Chính phủ cho phép TCT được tiếp tục thực hiện chính
sách tinh giản biên chế đối với cán bộ thuế có sức khoẻ và năng lực hạn chế để nâng
cao chất lượng cán bộ công chức trong ngành, từ đó có cơ sở để nâng cao chất
lượng đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên truyền TTHT.
4.1.2 Kiến nghị về công tác tuyên truyền hỗ trợ
Công tác tuyên truyền, hỗ trợ đến 2010 được thực hiện theo hướng: “Thực
hiện tuyên truyền, giáo dục về thuế bằng nhiều hình thức phong phú để nâng cao ý
thức tự giác tuân thủ pháp luật của ĐTNT; khuyến khích và phát triển mạnh mẽ các
dịch vụ tư vấn, kế toán thuế”14. Theo đó, tác giả có các kiến nghị với Tổng cục
Thuế như sau:
Công tác tuyên truyền
Trên cơ sở nâng cao trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân vào công
tác quản lý thuế theo tinh thần Luật quản lý thuế, kiến nghị công tác tuyên truyền
của Tổng cục Thuế áp dụng các biện pháp sau:
9 Phối hợp với Bộ Giáo dục và đào tạo để đặt vấn đề đưa chương trình giáo
dục về thuế vào các cấp học. Tổ chức thi tìm hiểu chính sách thuế trong học đường
để từ đó hình thành và phát triển ý thức tuân thủ pháp luật thuế như là một chuẩn
mực đạo đức.
9 Phối hợp với các cơ quan báo, đài duy trì và mở rộng các chương trình
tuyên truyền về thuế, nên phối hợp với VTV thực hiện chương trình tuyên truyền
chính sách, pháp luật thuế thay vì mỗi tỉnh có chương trình riêng, trong đó đưa ra
tình huống hỏi đáp về chính sách thuế dạng đưa ra câu hỏi đúng, sai gửi thư trả lời
14 Quyết định 201/2004/QĐ-TTg ngày 06/12/2004 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương
trình cải cách hệ thống thuế đến 2010.
về Đài có dự đoán số người có đáp án đúng như chương trình hỏi đáp Luật giao
thông hiện nay để thu hút đông đảo các tầng lớp dân cư tham gia.
9 Có chương trình, kế hoạch phối hợp với các đoàn thể để vận động các tầng
lớp nhân dân nghiêm chỉnh thực hiện chính sách thuế.
Công tác hỗ trợ:
Ứng dụng CNTT để có thể hỗ trợ ĐTNT, những người có quan tâm về
chính sách thuế 24/24 thông qua hệ thống điện thoại hỗ trợ NNT, website:
Xây dựng dịch vụ hỗ trợ NNT thông qua Trung tâm hỗ trợ điện thoại trong
điều kiện mức độ sử dụng Internet trong DN và hộ gia đình ở nước ta còn thấp là
hoàn toàn phù hợp. Người sử dụng làm theo hướng dẫn của Tổng đài (góp phần
giảm tải cho bộ phận Hỗ trợ của CQT và có thể phục vụ ngoài giờ). Tuy nhiên vấn
đề cước phí phải đảm bảo hợp lý đối với trường hợp dùng điện thoại di động. Cước
phí chỉ nên tính khi nội dung các câu hỏi không nằm trong danh sách các câu hỏi
được trả lời tự động mà phải thông qua gặp trực tiếp cán bộ hỗ trợ.
Hỗ trợ qua website: Đây là hình thức hỗ trợ có nhiều tiện ích do tài liệu hỗ trợ
có thể được lưu lại phục vụ cho nghiên cứu, làm tài liệu tham khảo. Ngoài ra CQT
có thể cung cấp rất nhiều tiện ích cho NNT thông qua website. Tuy nhiên website
của Tổng cục Thuế tại địa chỉ www.gdt.gov.vn so với các website khác vẫn còn
nhiều điểm hạn chế. Để công tác tuyên truyền, hỗ trợ thông qua website Tổng cục
Thuế tốt hơn, tác giả đưa kiến nghị sau:
- Kịp thời cập nhật các văn bản hướng dẫn thực hiện chính sách thuế cả trang
web tiếng Việt và tiếng Anh.
- Sớm khắc phục tình trạng xây dựng các danh mục mà nội dung chưa có trong
thời gian dài.
- Xây dựng một kênh hỏi đáp chính sách thuế trên website của Tổng cục Thuế
như trên website www.hcmtax.gov.vn của Cục Thuế thành phố Hồ Chí Minh đang
thực hiện.
- Ngoài ra, trên website này Tổng cục Thuế cũng có thể khảo sát ý kiến của
NNT về một vấn đề nào đó liên quan đến công tác thuế như Cục Thuế thành phố
Hồ Chí Minh đã thực hiện.
Kiến nghị về tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn thuế:
Trước đây việc cung cấp dịch vụ về thuế cho NNT chủ yếu là tư vấn thuế, NNT
vẫn là người chịu trách nhiệm cuối cùng trước CQT về tất cả các nội dung liên quan
đến nghĩa vụ thuế của mình, tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn thuế không phải chịu
trách nhiệm trước CQT ngoại trừ trách nhiệm phát sinh với NNT trong hợp đồng cung
cấp dịch vụ.
Hiện nay, theo qui định của Luật quản lý thuế thì DN kinh doanh dịch vụ làm thủ
tục về thuế (không gọi là đại lý thuế như trong dự thảo) sẽ chịu trách nhiệm trước pháp
luật và NNT theo thoả thuận trong hợp đồng dịch vụ làm thủ tục về thuế. Tức là tùy
theo thoả thuận trong hợp đồng, trách nhiệm mà tổ chức này gánh thay cho NNT có thể
bao gồm: Khai thuế, nộp thuế, quyết toán thuế, lập hồ sơ đề nghị số tiền thuế được
miễn, số tiền thuế được giảm, số tiền thuế được hoàn theo qui định. Ngoài ra, tổ
chức này phải có trách nhiệm cung cấp cho CQT các tài liệu, chứng cứ để có thể
chứng minh tính chính xác các nội dung mà mình thực hiện. Theo đó, trách nhiệm
pháp lý trước CQT được chuyển từ NNT sang tổ chức cung cấp dịch vụ làm thủ tục
về thuế. Để đảm bảo tổ chức này có đủ năng lực thực hiện trách nhiệm của mình,
Luật quản lý thuế đã qui định tổ chức kinh doanh dịch vụ làm thủ tục về thuế là DN
kinh doanh có điều kiện:
- Có ngành, nghề dịch vụ làm thủ tục về thuế ghi trong giấy chứng nhận đăng
ký kinh doanh;
- Có ít nhất hai nhân viên được cấp chứng chỉ hành nghề dịch vụ làm thủ tục
thuế.
Người được cấp chứng chỉ hành nghề theo qui định phải có bằng cao đẳng
trở lên thuộc một trong các chuyên ngành kinh tế, tài chính, kế toán, kiểm toán,
luật và đã có thời gian làm việc từ hai năm trở lên trong các lĩnh vực này; có
năng lực hành vi dân sự đầy đủ, có phẩm chất, đạo đức tốt, trung thực, nghiêm
chỉnh chấp hành pháp luật.
Theo qui định đó có các vấn đề về pháp lý liên quan đến DN làm thủ tục
về thuế cần phải hiểu rõ ở đây:
- Không giới hạn loại hình DN cung cấp dịch vụ: Tổ chức kinh doanh
dịch vụ làm thủ tục về thuế được thành lập và hoạt động theo qui định của
Luật DN nên có thể là loại hình Cty cổ phần, trách nhiệm hữu hạn, hợp danh
hay DNTN, tức là chịu trách nhiệm vô hạn hoặc hữu hạn. Giả sử DN làm dịch
vụ kê khai thuế không đúng qui định thì khi CQT thanh tra phát hiện truy thu
và phạt các trường hợp DN này đang cung cấp dịch vụ làm thủ tục về thuế thì
lấy gì đảm bảo DN này có đủ số tiền phạt để nộp ngân sách theo trách nhiệm
phát sinh trong hợp đồng với NNT. Do vậy thiết nghĩ, để hạn chế rủi ro cho
NNT và Nhà nước thì điều kiện để thành lập DN này phải có thêm điều kiện
về vốn pháp định để đảm bảo chất lượng của dịch vụ được DN cung cấp.
- DN cung cấp dịch vụ chịu trách nhiệm pháp lý trước CQT và NNT:
điều kiện thành lập DN phải có ít nhất hai nhân viên được cấp chứng chỉ hành
nghề dịch vụ làm thủ tục thuế. Nghĩa là một cá nhân được cấp chứng chỉ hành nghề
dịch vụ làm thủ tục thuế không thể cung cấp dịch vụ này một cách hợp pháp mà phải
có thêm ít nhất 1 cá nhân được cấp chứng chỉ hành nghề dịch vụ làm thủ tục thuế để
đăng ký thành lập DN. Do vậy trách nhiệm pháp lý trước CQT và NNT theo hợp
đồng cung cấp dịch vụ là của DN chứ không phải cá nhân.
- Về điều kiện để cấp được cấp chứng chỉ hành nghề của cá nhân:
+ Về chuyên môn: phải có bằng cao đẳng trở lên thuộc một trong các
chuyên ngành kinh tế, tài chính, kế toán, kiểm toán, luật.
+ Về thâm niên: có thời gian làm việc từ hai năm trở lên trong các lĩnh
vực này.
+ Về năng lực pháp luật và đạo đức: có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, có
phẩm chất, đạo đức tốt, trung thực, nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật.
Sắp tới BTC sẽ có Nghị định hướng dẫn về việc cấp, thu hồi chứng chỉ hành
nghề dịch vụ làm thủ tục về thuế và quản lý hoạt động của tổ chức kinh doanh dịch
vụ làm thủ tục về thuế. Theo đó, để đảm bảo cá nhân được cấp chứng chỉ hành nghề
có thể đảm đương công việc một cách trôi chảy và Nhà nước có thể quản lý được
hoạt động khá "nhạy cảm" này thì tác giả kiến nghị BTC cần phải qui định rõ như
sau:
- Về điều kiện cấp chứng chỉ hành nghề cho cá nhân: Ngoài các điều kiện trên thì
yêu cầu cá nhân phải đạt kỳ thi sát hạch do BTC tổ chức mới được cấp chứng chỉ đủ
điều kiện hành nghề dịch vụ làm thủ tục thuế. Chứng chỉ này nên có thời hạn và sau
thời gian 3 năm (như ở Úc) thì các đối tượng này phải được sát hạch lại cũng như phải
được xem xét lại tư cách hành nghề thì mới được gia hạn tiếp thời gian hoạt động.
- Về quản lý hoạt động DN hành nghề dịch vụ làm thủ tục thuế: Các DN này
trước hết phải là thành viên của Hiệp hội DN hành nghề dịch vụ làm thủ tục thuế để
dễ dàng cho việc tương trợ lẫn nhau cũng như liên hệ với CQT. Sau đó, BTC nên
dần chuyển công việc sát hạch lại cũng như xem xét tư cách tiếp tục hành nghề tư
vấn thuế cho Hiệp hội hành nghề dịch vụ làm thủ tục thuế như của Úc. Hiệp hội sẽ
là cơ quan chịu trách nhiệm quản lý hoạt động đại lý thuế theo qui định của Hiệp
hội nghề và có quyền yêu cầu bỏ giấy phép hành nghề của các thành viên trong
Hiệp hội với BTC.
Với việc lưu ý các vấn đề pháp lý nói trên về loại hình DN này cũng như có
điều kiện ràng buộc về điều kiện hành nghề của cá nhân và quản lý loại hình DN
này độc lập với CQT sẽ giúp DN này phát huy được mặt tích cực của nó: giải quyết
được bài toán thực hiện SSKT đối với các DN vừa và nhỏ để tiến tới thực hiện một
hình thức thu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ vào năm 2008 cho phù hợp
với thông lệ quốc tế theo Quyết định 201/2004/QĐ-TTg ngày 6/12/2004 phê duyệt
chương trình cải cách hệ thống thuế đến 2010. Ngoài ra, hiện nay chưa có thống kê
số lượng cá nhân cung cấp dịch vụ làm dịch vụ thủ tục về thuế vì hợp đồng giữa họ
và NNT thường không được kê khai với CQT. Hệ quả là CQT thất thu thuế thu
nhập cá nhân từ phía cá nhân làm dịch vụ kê khai thuế; DN sử dụng dịch vụ vừa
phải chịu trách nhiệm trước CQT về tính hợp pháp của các Tờ kê khai thuế vừa
không được khấu trừ vào chi phí khoản phí tổn đã chi này. Thiệt thòi chủ yếu về
NNT mà tính thiết thực của chính sách thuế thì chưa cao. Việc thực hiện tốt Luật
quản lý thuế ở việc mở ra DN kinh doanh dịch vụ làm thủ tục kê khai thuế sẽ góp
phần giải quyết khá triệt để 2 bài toán nêu trên
Kiến nghị khác:
- TCT cần sớm xây dựng chuẩn mực văn hóa công sở và văn minh giao tiếp
cho cán bộ thuế để thực hiện thống nhất trong toàn ngành.
- Sớm xây dựng quy chế giám sát và đôn đốc việc giải quyết các thủ tục hành
chính thuế để các Cục Thuế thực hiện (hiện nay nhiệm vụ này đang được giao cho
phòng TTHT, tuy nhiên chưa có hướng dẫn cách thực hiện và quy chế phối hợp
giữa các bộ phận);
- Thực hiện cải cách quản lý thuế, CQT trở thành cơ quan cung cấp dịch vụ
công về thuế thì các hoạt động của CQT phải hướng tới khách hàng, nhằm phục vụ
tốt nhất theo các nhu cầu của khách hàng. Do đó, Tổng cục thuế cần tổ chức các
khóa đào tạo kỹ năng điều tra xã hội học cho cán bộ thuế làm công tác TTHT để
nắm bắt, phân tích nhu cầu khách hàng để cung cấp các nội dung, hình thức TTHT
cho phù hợp với nhu cầu NNT trên địa bàn.
4.2 Nhóm kiến nghị về phương thức thực hiện đối với Cục Thuế
4.2.1 Tăng cường số lượng, chất lượng của đội ngũ cán bộ làm công tác
TTHT
Tăng cường số lượng, chất lượng của đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên
truyền và hỗ trợ nhằm hướng đến mục tiêu ngành thuế trở thành cơ quan cung cấp
dịch vụ công cho NNT. Do đó Tổng cục Thuế yêu cầu bố trí 15% cán bộ làm công
tác tuyên truyền hỗ trợ15 nhưng hiện nay tỷ lệ này ở Cục Thuế An Giang chỉ đạt
bình quân 6,3% nên trong thời gian tới cần phải bố trí, sắp xếp tăng cường cán bộ
cho bộ phận này mới có thể đảm bảo thực hiện tốt cơ chế mới. Tuy nhiên, để thực
hiện thành công cơ chế TKTN với phương châm xem NNT là đối tượng cần phục
vụ thì đòi hỏi cán bộ thuế được bố trí làm công tác tuyên truyền hỗ trợ phải đáp ứng
những yêu cầu sau:
9 Có tinh thần ham học hỏi để có thể cập nhật nhanh nhất những thay đổi về
chính sách thuế cũng như có sự am hiểu về môi trường kinh doanh của DN để có
thể hỗ trợ cho DN một cách chính xác và nhanh chóng.
9 Ngoài việc có năng lực, có kinh nghiệm, am hiểu chính sách thuế và thực tế
SXKD của DN, cán bộ làm công tác hỗ trợ phải có tác phong làm việc nghiêm túc,
đúng giờ đồng thời phải có khả năng giao tiếp, truyền đạt tốt.
Do đó trong giai đoạn chuyển đổi và sắp xếp lại tổ chức, thông qua kết quả
kiểm tra kiến thức cán bộ công chức hàng năm cần chọn những cán bộ có kết quả
thi tốt, vững về nghiệp vụ có khả năng giao tiếp tốt từ Đội quản lý DN (CCT),
Phòng Tổng hợp và dự toán (Cục Thuế), Tổ Nghiệp vụ (CCT) sang làm công tác
tuyên truyền, hỗ trợ; Định kỳ luân phiên, luân chuyển công tác để cán bộ có kinh
nghiệm thực tế.
Ngoài ra, cần phải có kế hoạch bồi dưỡng, kiểm tra thường xuyên hàng năm để
nâng cao năng lực và tinh thần phục vụ của cán bộ thuế nói chung và đặc biệt là cán
bộ làm công tác tuyên truyền và hỗ trợ nói riêng.
+ Có kế hoạch đào tạo chuyên sâu về pháp luật thuế và các lĩnh vực có liên
quan cho cán bộ thuế, nhất là chế độ kế toán.
+ Đào tạo kỹ năng cho cán bộ làm công tác tuyên truyền và hỗ trợ.
4.2.2 Tăng cường trang bị cơ sở vật chất; cải tiến phương pháp, cách thức tổ
chức phục vụ tại CQT
15 Công văn số 3862/TCT-HTQT ngày 28/10/2005 của Tổng cục Thuế
Bộ phận tuyên truyền hỗ trợ là nơi CQT tiếp xúc với DN, do vậy việc ưu tiên
trang bị cơ sở vật chất cũng như các phương tiện làm việc để cán bộ thuế có thể hỗ
trợ DN một cách tốt nhất là việc làm rất cần thiết. Theo đó Cục Thuế đã trang bị các
phương tiện tốt nhất để phục vụ NNT như:
- Bố trí địa điểm đặt bộ phận hỗ trợ DN là nơi dễ nhìn thấy nhất trong Văn
phòng Cục Thuế, CCT.
- Trang bị điện thoại hiển thị số để thuận tiện cho việc ghi chép thông tin và
liên lạc lại với NNT khi cần thiết.
- Đặt màn hình điện tử ở bộ phận hỗ trợ để NNT và bố trí cán bộ hướng dẫn để
có thể giúp NNT truy cập thông tin từ Website ngành cũng như hỗ trợ kê khai thuế.
- Trang bị bàn làm việc, ghế ngồi, phòng ốc thoáng mát tạo sự thoải mái tối đa
cho NNT khi đến liên hệ với CQT.
Tuy nhiên, tác giả có thêm một số kiến nghị sau:
- Điện thoại ở bộ phận tuyên truyền hỗ trợ nên trang bị thêm thiết bị trượt số
(nếu trường hợp số này bận thì chuyển sang số khác, giống như dịch vụ chuyển
cuộc gọi mà bưu điện đang cung cấp). Số điện thoại hỗ trợ được công khai không
được lắp kèm máy fax.
- Các pano tuyên truyền ngoài việc nên lắp đặt mới ở các khu dân cư nên lưu ý
giao cho CCT bảo quản, để kịp thời sửa chữa các pano hỏng đã được lắp đặt ở địa
phương mình. Ngoài ra, đối với các pano đã được lắp đặt trước đây tuyên truyền
bằng khẩu hiệu nên thay bằng hình ảnh các công trình phúc lợi ở địa phương được
xây dựng bằng NSNN sẽ có hiệu quả hơn trong việc động viên nhân dân tự giác
thực hiện nghĩa vụ của mình (có CCT đã thực hiện rồi).
Bên cạnh việc trang bị cơ sở vật chất, việc bố trí cán bộ cần phải lưu ý các
điểm sau:
- Cán bộ bố trí để trả lời DN thì không bố trí làm các công việc khác, tránh
tình trạng NNT phải chờ đợi để được trả lời còn cán bộ hỗ trợ phải làm việc khác.
- Nên phân công cán bộ hỗ trợ theo từng nội dung chính sách thuế hoặc nhóm
ngành nghề để đảm bảo tính chuyên sâu vì NNT thường thắc mắc những vấn đề cụ
thể chứ không phải chung chung.
4.2.3 Giám sát việc trả lời văn bản và giải quyết các thủ tục hành chính về thuế
Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc giám sát, đánh giá việc trả lời văn
bản và giải quyết các thủ tục hành chính về thuế (hiện nay đang có ứng dụng Quản
Quản lý hồ sơ tuy nhiên do chưa được sử dụng rộng rãi nên hiệu quả mang lại
không đạt yêu cầu).
4.2.4 Nâng cao chất lượng các lớp tập huấn, hướng dẫn về thuế
- Định kỳ tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn về thuế cho DN (theo ý kiến
của 64,6% DN được TCT khảo sát);
- Gửi phiếu thăm dò nhu cầu tập huấn theo từng nội dung để DN đăng ký (theo
43,48% DN được Cục Thuế thăm dò cho rằng nội dung tập huấn cần hướng dẫn chi
tiết hơn). Sau đó, hệ thống lại các văn bản, các quy định có liên quan đến thuế, theo
từng sắc thuế, từng nhóm đối tượng có ảnh hưởng để tập huấn, giúp DN cập nhật
được thông tin;
- Phổ biến rộng rãi thông tin về các lớp học thông qua báo, đài, Website Cục
Thuế... (theo 40,61% DN được Cục Thuế thăm dò cho rằng không tham gia tập
huấn vì không nhận được giấy mời).
- Số lượng người trong một lớp tập huấn không quá 70 người (theo ý kiến của
90,8% DN được Tổng cục Thuế khảo sát);
- Tăng thời gian trao đổi, giải đáp vướng mắc (theo kết quả thăm dò sau các
buổi tập huấn chính sách thuế cho DN do Cục Thuế tổ chức);
- Lựa chọn người hướng dẫn có nghiệp vụ, kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực
thuế và có khả năng truyền đạt tốt (theo kết quả thăm dò sau các buổi tập huấn
chính sách thuế cho DN và cán bộ thuế do Cục Thuế tổ chức);
- Công tác tổ chức sinh động hơn, giảng viên có thể sử dụng các thiết bị trợ
giảng hiện đại (theo kết quả thăm dò sau các buổi tập huấn chính sách thuế cho cán
bộ thuế do Cục Thuế tổ chức)
4.2.5 Thường xuyên cập nhật thông tin và tăng cường các hình thức hỗ trợ
qua Website www.agitax.gov.vn của Cục Thuế
- Tăng cường cập nhật thông tin nhất là thông báo về thời gian tổ chức tập
huấn, lấy ý kiến về nội dung cần tập huấn cho DN.
- Qua kết quả thăm dò của Cục Thuế cho thấy 45,53% DN muốn trao đổi với
CQT bằng văn bản; điều này cũng dễ hiểu bởi đó là hình thức hỗ trợ có giá trị pháp
lý cao nhất trong các hình thức hỗ trợ trao đổi trực tiếp, điện thoại, tập huấn... Tuy
nhiên số DN liên hệ với bộ phận hỗ trợ của Cục Thuế thông qua tiếp xúc trực tiếp
lại chiếm đa số bởi tính hiệu quả về chi phí của nó. Do đó việc hỗ trợ giải đáp qua
trang web là hình thức trung gian giữa 2 hình thức trên: vừa kịp thời vừa có giá trị
pháp lý do có thể lưu lại làm chứng cứ. Do vậy, cần thiết lập thêm mục mới trên
trang web cho phép ĐTNT gởi câu hỏi trực tiếp đến Cục Thuế (có 1 bộ phận theo
dõi để đảm bảo câu hỏi được trả lời đúng và kịp thời).
- Thực hiện thêm hình thức tuyên truyền thông qua đưa lên trang web danh
sách các ĐTNT thực hiện tốt nghĩa vụ thuế, đây cũng là 1 hình thức vừa khuyến
khích ĐTNT nộp thuế đúng, đủ vừa là một cách tăng thêm uy tín cho ĐTNT được
khen thông qua chứng nhận của CQT về kết quả kinh doanh và về ý thức chấp hành
luật pháp.
- Đưa danh sách những cán bộ thuế bị kỷ luật vì hành vi nhũng nhiễu ĐTNT
cho thấy quyết tâm đổi mới của ngành Thuế.
- Đưa ra câu hỏi thăm dò trên trang web để mọi người có quan tâm đến vấn đề
thuế có thể đưa ra ý kiến về câu hỏi khảo sát, góp ý xây dựng ngành Thuế. Đây là
hình thức thăm dò thường xuyên hỗ trợ cho khảo sát định kỳ của CQT.
- Cho DN đăng ký địa chỉ mail để CQT có thể gửi những chính sách thuế mới
có liên quan cho các DN vừa kịp thời vừa tiết kiệm chi phí in ấn.
4.2.6 Bổ sung các dịch vụ tuyên truyền hỗ trợ mới
Trong số giải pháp để thực hiện chương trình cải cách và hiện đại hoá ngành
Thuế đến 2010 có "Hệ thống giáo dục quốc gia có trách nhiệm đẩy mạnh công tác
tuyên truyền, giáo dục về các chính sách thuế để mọi tổ chức, cá nhân hiểu rõ và tự
giác chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật thuế". Để có thể thực hiện tốt công tác
tuyên truyền và hỗ trợ thông qua phối hợp hệ thống giáo dục, tác giả có kiến nghị
với Cục Thuế hỗ trợ cho thực hiện mô hình kê khai thuế ảo như sau:
- Xây dựng mô hình kê khai thuế ảo cho sinh viên thuộc khối ngành kinh tế
thuộc trường Đại học An Giang, Trung cấp Kinh tế Kỹ thuật thông qua rút kinh
nghiệm từ mô hình của Đoàn Thanh niên Trường Đại học Kinh tế. Nhóm sinh viên
tham gia mô hình này được sinh hoạt mỗi tuần 1 lần, có giáo viên/cán bộ thuế sẽ
giới thiệu về việc ghi hoá đơn, lập các tờ khai thuế, giới thiệu về chức năng nhiệm
vụ của CQT, thảo luận về chính sách thuế...Đây là một dịch vụ mới, theo đó Cục
Thuế sẽ có thể hỗ trợ cho những khách hàng tiềm năng. Việc hỗ trợ ngoài việc sẽ
tạo cho nhóm khách hàng tiềm năng này có ý thức tự giác chấp hành chính sách
thuế còn tạo được tình cảm tốt đẹp giữa NNT với CQT qua đó những đối tượng này
sẽ trở thành những tuyên truyền viên tích cực của CQT cho gia đình họ nói riêng và
cộng đồng nói chung.
Cục Thuế sẽ hỗ trợ nhân sự hướng dẫn kê khai thuế, các văn bản chính sách
thuế mới và 1 phần kinh phí, 1 phần còn lại sẽ thông qua thu phí hội viên. Nhân sự
của Cục Thuế dự kiến sẽ gồm cán bộ am hiểu chính sách thuế của Phòng Tuyên
truyền và hỗ trợ, thành viên Ban Tiểu giáo viên tham gia với tư cách cố vấn chính
sách thuế; thành viên Ban chấp hành Chi Đoàn Cục Thuế sẽ tham gia cùng Ban
chấp hành Đoàn Khoa để tổ chức các buổi sinh hoạt, các phong trào.
Đoàn Khoa sẽ thu hút sinh viên tham gia mô hình: giáo viên của khoa và lớp
trưởng của lớp sẽ là thành viên của Ban điều hành.
Từ các hội viên tham gia mô hình này Cục Thuế có thể mời các sinh viên tham
gia hỗ trợ ĐTNT kê khai thuế như CQT Đài Loan làm, hoặc giúp CQT thăm dò ý
kiến DN để đảm bảo khách quan.
4.2.7 Nâng cao chất lượng các cuộc thăm dò, khảo sát DN nhằm xây dựng,
cải tiến các hình thức hỗ trợ phù hợp yêu cầu NNT
Về phương pháp điều tra khảo sát:
- Khảo sát bằng bảng câu hỏi (gửi qua bưu điện), đảm bảo các thông tin thu
được là khách quan, các phiếu trả lời đảm bảo tính khuyết danh nên nội dung trả lời
được đánh giá là khá trung thực; tuy nhiên tỷ lệ số phiếu thu về có thể không cao.
Để thực hiện khảo sát bằng phương pháp này, CQT phải in mẫu phiếu đẹp, có thư
gửi DN kèm, gửi sẵn phong bì có dán tem để DN gửi lại phiếu.
- Khảo sát bằng phỏng vấn sâu: Thông qua phỏng vấn sâu, giúp cho CQT thu
thập được rất nhiều thông tin mở rộng cho những nội dung trong bảng câu hỏi. Do
đó, Cục Thuế nên chọn thêm hình thức này để làm rõ hơn các ý kiến trả lời của DN.
Nếu Cục Thuế thực hiện hình thức khảo sát này, việc phỏng vấn sâu nên được thực
hiện bởi các đối tác bên ngoài CQT để đảm bảo sự cởi mở và an tâm của người trả
lời trong quá trình phỏng vấn. Để khuyến khích DN thẳng thắn trao đổi những suy
nghĩ của mình, tổ chức lấy ý kiến phải giới thiệu mục đích của cuộc phỏng vấn và
cam kết với DN là tất cả các câu trả lời đều đảm bảo tính khuyết danh, chỉ phục vụ
cho mục đích nghiên cứu, không ảnh hưởng gì đến DN trong quá trình quan hệ với
CQT địa phương sau này.
+ Khảo sát qua trang Web của ngành thuế: Một hình thức khảo sát trưng cầu ý
kiến nữa thường được áp dụng đó là đưa các câu hỏi khảo sát lên trang web của
ngành thuế. Hình thức này sẽ trưng cầu được đông đảo ý kiến của công chúng ở các
lứa tuổi, các thành phần khác nhau. Tuy nhiên, hạn chế của phương pháp này là
không xác định được mẫu khảo sát để phân loại nhu cầu, mặt khác, đối tượng tham
gia cũng bị hạn chế là chỉ giới hạn ở những người có truy cập vào internet, vào
trang web của Tổng cục thuế mới có thể tham gia và không đảm bảo được mỗi đối
tượng khảo sát chỉ trả lời một lần. Do đó, Cục Thuế chỉ nên lấy ý kiến trên trang
web để tham khảo.
- Thuê các tổ chức tư vấn khảo sát độc lập thực hiện: Việc điều tra khảo sát
nhu cầu của NNT do ngành thuế thực hiện ở mức đơn giản, rời rạc, không thành hệ
thống và theo một quy mô tổng thể, bài bản nên kết quả chỉ dừng lại ở việc thu nhận
thông tin, thống kê mức độ ít nhiều mà chưa khai thác tốt thông tin, chưa phân tích
được các nhân tố ảnh hưởng, mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến hiệu quả
công tác TTHT. Nguyên nhân do đây là một công việc hoàn toàn mới mẻ, ngành
thuế không có nhiều kinh nghiệm trong việc nắm bắt và phân tích nhu cầu của
khách hàng, cán bộ thuế cũng chưa được đào tạo, trang bị kiến thức, kỹ năng về
điều tra xã hội học, nên việc thuê/phối hợp với một đơn vị có chức năng và kinh
nghiệm để điều tra khảo sát là cần thiết. Trong tương lai, cùng với việc Cục Thuế tự
điều tra khảo sát để nắm bắt nhu cầu của NNT, cũng cần thuê/phối hợp các tổ chức
tư vấn khảo sát độc lập để trưng cầu ý kiến, đánh giá chất lượng hoạt động/cung cấp
dịch vụ của CQT để khách quan hơn.
KẾT LUẬN
So với các nước đi trước đã áp dụng cơ chế TKTN, vấn đề cung cấp dịch vụ
hỗ trợ tổ chức, cá nhân NNT ở nước ta là vấn đề khá mới mẻ nên cần phải hoàn
thiện rất nhiều. Vì vậy việc học hỏi các nước đi trước, học hỏi lẫn nhau giữa CQT
các cấp để vận dụng cho phù hợp tình hình thực tế là một việc làm rất cần thiết, rất
nên làm. Tuy nhiên để có thể cung cấp dịch vụ hỗ trợ NNT tốt nhất, tác giả cũng có
những kiến nghị liên quan đến chính sách thể chế, đó là:
3 Chính sách thuế phải đảm bảo tính ổn định, công bằng và khả thi cao.
3 Các thủ tục hành chính thuế phải được qui định cụ thể, rõ ràng, dễ hiễu,
thuận tiện cho NNT.
3 Phải có và tổ chức thực hiện có hiệu quả Qui chế phối hợp giữa Cơ quan
quản lý thuế với các cơ quan nhà nước trong việc tham gia quản lý thuế nói chung;
tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật thuế, vận động nhân dân tự giác thực
hiện nghiêm chỉnh chính sách thuế... nói riêng theo qui định của Luật quản lý thuế.
3 Bộ Tài chính sớm ban hành các qui định về điều kiện cấp chứng chỉ hành
nghề của các cá nhân cũng như quản lý hoạt động của các tổ chức kinh doanh dịch
vụ làm thủ tục về thuế nhằm cung cấp thêm một kênh hỗ trợ mới, hiệu quả cho
NNT bên cạnh kênh hỗ trợ công từ CQT.
Đối với trường hợp Cục Thuế An Giang, tác giả có các kiến nghị liên quan đến
công tác nhân sự, trang bị cơ sở vật chất, phương pháp cũng như cách thức phục vụ
NNT để ngày càng nâng cao chất lượng công tác này, trong đó đề xuất việc xây
dựng mô hình kê khai thuế ảo đối với ĐTNT tiềm năng. Tác giả tin rằng với cách
thức hỗ trợ phù hợp, có sáng tạo, có phương pháp đánh giá hiệu quả thì công tác
tuyên truyền hỗ trợ của Cục Thuế sẽ là tiền đề vững chắc để Cục Thuế thực hiện
thành công cơ chế quản lý thuế mới trong giai đoạn hiện nay và sắp tới./.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
&Các bài báo, tạp chí
1. Thanh An -Minh Tường (2006), “Cơ chế tự khai-tự nộp: Năm 2007 sẽ triển
khai trên toàn quốc”, Thời báo Tài chính, số ngày 30/8/2006.
2. Trọng Bảo (2006), “Ba yếu tố tác động đến cải cách, hiện đại hoá ngành
Thuế”, Tạp chí Thuế (40).
3. Mạnh Bôn (2006), “Đỉnh cao cải cách thuế”, Tạp chí đầu tư chứng khoán,
(4+5+6), trang 45.
4. TS. Nguyễn Việt Cường (2006), “Bản chất và tính ưu việt của đại lý thuế”,
Tạp chí Thuế (32).
5. Đoàn Thị Thu Hà (2006), “Giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ kế toán,
kiểm toán”, Tạp chí Thuế (33).
6. TS. Nguyễn Văn Hiệu (2007), "Vấn đề pháp lý khi mở rộng diện tự kê khai, tự
nộp thuế", Tạp chí Thuế (1+2), trang 38-42.
7. Đặng Duy Khanh (2006), “Cơ chế DN tự khai, tự nộp: Xuất phát điểm của cải
cách thuế”, Tạp chí Thuế (36).
8. Phạm Đình Thi (2007), "Tác động của Luật Quản lý thuế đối với cơ quan thuế
và người nộp thuế", Tạp chí Thuế (1+2), trang 34-37, 42.
9. Hàn Tín (2006), “Xây dựng văn hoá nộp thuế”, Tạp chí đầu tư chứng khoán,
(4+5+6).
&Các giáo trình, sách tham khảo
10. GS.TS Dương Thị Bình Minh chủ biên (2005), Tài chính công, NXB Tài
chính.
&Tài liệu khác
11. Cục Thuế An Giang (2006), Báo cáo kết quả thăm dò ý kiến của tổ chức/cá
nhân, An Giang.
12. Thủ tướng Chính Phủ (2004), Quyết định số 201/2004/QĐ-TTg 6/12/2004 về
việc phê duyệt chương trình cải cách hệ thống thuế đến 2010, Hà Nội.
13. Tổng cục Thuế (2005), Phương án chuyển đổi tổ chức bộ máy quản lý thuế
cấp Cục theo mô hình chức năng, Hà Nội.
14. Tổng cục Thuế (2005), Tài liệu tập huấn triển khai thực hiện cơ chế tự kê
khai, tự nộp thuế, Hà Nội.
15. Tổng cục Thuế (2005), Quyết định 1417/QĐ-TCT ngày 7/7/2006 về việc sửa
đổi, bổ sung Quyết định số 1149/QĐ-TCT ngày 28/10/2005 về việc sắp xếp lại cơ
cấu tổ chức và quy định chức năng, nhiệm vụ của các phòng thuộc Cục Thuế thực
hiện thí điểm cơ chế tự kê khai, tự nộp thuế, Hà Nội.
16. Tổng cục Thuế (2005), Quyết định 1188/QĐ-TCT ngày 03/11/2005 về việc
ban hành Quy trình tuyên truyền, hỗ trợ NNT thực hiện cơ chế tự kê khai, tự nộp
thuế, Hà Nội.
17. Tổ công tác thuộc Tổng cục Thuế (2005), Báo cáo kết quả khoá học về dịch
vụ ĐTNT theo chương trình hợp tác đào tạo dành cho các nước thành viên SGATA
lần thứ 3 tại Singapore, Hà Nội.
18. Tổng cục Thuế (2006), Đề án cải cách quản lý thuế cấp CCT kèm theo công
văn số 563/TCT-DNK ngày 14/2/2006, Hà Nội.
19. Tổng cục Thuế (2007), Công văn 185/TCT-BCC ngày 10/01/2007 về kết quả
điều tra khảo sát nhu cầu hỗ trợ người nộp thuế thực hiện cơ chế TKTN
Tiếng Anh
20. Harvey S.Rosen, Public Finance 4th Edition, Princeton University
21. Edited by Luigi Bernardi, Mark W.S Chandler and Luca Gandullia, Tax
Systems in New Eu Members, Routedge - An Imprint of Taylor & Francis Group.
Các trang web của các cơ quan, tổ chức trong và ngoài nước
22. Bộ Kế hoạch và đầu tư: www.mpi.gov.vn
23. Bộ Tài chính: www.mof.gov.vn (Trang nội bộ: www.btc.vn)
24. Bộ Thương mại: www.mot.gov.vn
25. Cải cách hành chính của Bộ Nội vụ: www.vista.gov.vn
26. Cơ quan thuế Australia: www.ato.gov.au
27. Cơ quan thuế Hàn Quốc: www.nta.go.kr
28. Cơ quan thuế Nhật Bản: www.nta.go.jp
29. Cục Quản lý thu nội địa Singapore: www.iras.gov.vn
30. Cục Thuế An Giang: www.agitax.gov.vn
31. Cục Thuế Tp.HCM: www.hcmtax.gov.vn
32. Tạp chí Đảng cộng sản: www.tapchicongsan.org.vn
33. Tổng cục Thuế: www.gdt.gov.vn (Trang nội bộ: www.tct.vn)
PHỤ LỤC
PHỤ LỤC 1: Phiếu trưng cầu ý kiến của Tổng cục Thuế
PHỤ LỤC 2: Công văn của Tổng cục Thuế số 185/TCT-BCC ngày 10/1/2007
về việc Kết quả điều tra khảo sát nhu cầu hỗ trợ người nộp thuế thực hiện cơ chế
TKTN.
PHỤ LỤC 3: Phiếu thăm dò ý kiến của tổ chức/cá nhân của Cục Thuế An
Giang.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 467631.pdf