Luận văn Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp với việc tăng cường hiệu quả quản trị chi phí tại xí nghiệp xây lắp Điện Công ty điện lực I

- §éi 10 xÝ nghiÖp X©y l¾p §iÖn Sè tiÒn lµ: 40.000 ®ång (Bèn m­¬i ngµn ®ång ch½n) Lý do: Tr¶ tiÒn thuª m¸y hµn sö dông trong ngµy Ngµy15 th¸ng10 n¨m 2002 GiÊy biªn nhËn nµy cïng c¸c chøng tõ gèc lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n thanh to¸n t¹m øng vµ ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt, tæng hîp chi phÝ. Chi phÝ nµy ph¸t sinh ®­îc h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK 154- Chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh Cã TK 141, 111 §èi víi c«ng tr×nh SCL Quý I/2002 §L B¾c Ninh, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ®­îc h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK 154: 40.000 Cã TK 141: 40.000 Nh×n chung, kho¶n môc chi phÝ nµy th­êng Ýt vµ æn ®Þnh so víi dù to¸n. ViÖc h¹ch to¸n kho¶n môc chi phÝ nµy còng t­¬ng tù nh­ viÖc h¹ch to¸n c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c. 1.2.2.5 KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ngoµi c¸c chi phÝ trùc tiÕp nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, xÝ nghiÖp cßn h¹ch to¸n nh÷ng kho¶n chi phÝ gi¸n tiÕp nh­ng kh«ng kÐm phÇn quan träng cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm, gióp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra nhÞp nhµng vµ hiÖu qu¶ nhÊt, ®ã chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. T¹i XÝ nghiÖp X©y l¾p ®iÖn, chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm nh÷ng kho¶n môc chi phÝ sau: Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ®éi, ph©n x­ëng Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c (Chi phÝ thuª nhµ ë cho ®éi, chi phÝ tiÒn ®iÖn tho¹i…) C¸c kho¶n môc trªn ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c b¶ng ph©n bæ vµ c¸c nhËt ký chøng tõ (1, 2) cïng c¸c chøng tõ cã liªn quan. Cô thÓ nh­ sau: Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ®éi, ph©n x­ëng Chi phÝ nµy bao gåm l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô, phô cÊp ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý, c¸c kho¶n trÝch gåm BHXH, BHYT, KPC§ ®­îc tÝnh theo tû lÖ % quy ®Þnh hiÖn hµnh trªn tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi. Hµng th¸ng, c¸c nh©n viªn kinh tÕ ë c¸c ®éi thi c«ng cña XN theo dâi thêi gian vµ xÕp lo¹i lao ®éng cho tõng nh©n viªn trong ®éi trªn b¶ng chÊm c«ng. TiÒn l­¬ng cña bé phËn gi¸n tiÕp qu¶n lý, bé phËn gi¸n tiÕp s¶n xuÊt còng h¹ch to¸n vµo TK nµy dùa trªn sè ngµy c«ng lµm viÖc vµ hÖ sè l­¬ng c¬ b¶n, phô cÊp chøc vô vµ hÖ sè n¨ng suÊt cña tõng ng­êi mµ tÝnh møc l­¬ng ®­îc h­ëng. Cô thÓ, t¹i mçi ®éi l¹i quy ®Þnh mét møc hÖ sè riªng cho bé phËn qu¶n lý, vÝ dô t¹i 10 nh­ sau: §éi tr­ëng : 1.6 §éi phã : 1.4 ……… Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh TrÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ tÝnh vµo chi phÝ mét phÇn hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó t¹o nguån t¸i s¶n xuÊt cho tµi s¶n cè ®Þnh ®ã. Tµi s¶n cè ®Þnh ë xÝ nghiÖp th­êng chiÕm tû träng nhá. Tµi s¶n cè ®Þnh cña xÝ nghiÖp ®­îc tÝnh khÊu hao theo ph­¬ng ph¸p ®­êng th¼ng: Møc khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh = Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh Thêi gian sö dông Hµng th¸ng, kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh lËp b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao. B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao ®­îc lËp theo mÉu sau (Trang bªn). ë xÝ nghiÖp x©y l¾p ®iÖn kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung th­êng chiÕm tû träng lín thø 2 sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Hµng th¸ng c¨n cø vµo b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao, b¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung kÕ to¸n ghi: Nî TK 627 Cã TK 214 §ång thêi kÕ to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng c«ng tr×nh: Nî TK 154 (Chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh) Cã TK 627 (Chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh) VÝ dô: C¨n cø vµo b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao th¸ng 12 n¨m 2002 kÕ to¸n ghi: Nî TK 627: 10.391.580 Cã TK 214: 10.391.580 Khi øng tiÒn kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung ®éi thi c«ng ®­îc h­ëng, nh©n viªn kinh tÕ cÊp ph¸t theo nhu cÇu c«ng viÖc vµ tËp hîp chøng tõ lËp b¶ng kª chi phÝ chung göi vÒ phßng kÕ to¸n. B¶ng kª chi phÝ s¶n xuÊt chung C«ng tr×nh: SCL Quý I/2002 §iÖn Lùc B¾c Ninh STT Hä vµ tªn DiÔn gi¶i Sè tiÒn 1 Vò V¨n Quang Thuª nhµ ë cho ®éi thi c«ng 3.500.000 2 NguyÔn TiÕn §¹t Tr¶ tiÒn c­íc phÝ ®iÖn tho¹i 450.000 3 TrÇn V¨n Dòng Chi phÝ nghiÖm thu c«ng tr×nh 1.078.000 … …….. …….. ……. Tæng céng 12.082.430 B¶ng sè 2.21: B¶ng kª chi phÝ s¶n xuÊt chung Ngoµi ra, kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung cßn bao gåm c¸c chi phÝ ®­îc ph©n bæ tõ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh phô: §éi vËn t¶i, ph©n x­ëng c¬ khÝ, ®éi x©y dùng. C¸c ®¬n vÞ phô trî nµy mét mÆt s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, dÞch vô phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, mÆt kh¸c cßn b¸n ra ngoµi. Chi phÝ ph¸t sinh cña c¸c ®¬n vÞ nµy ®­îc tËp hîp riªng trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt, sau ®ã ph©n bæ trùc tiÕp cho c¸c ®èi t­îng sö dông. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i c«ng tr×nh nµo còng sö dông s¶n phÈm dÞch vô cña ®¬n vÞ nµy. VÝ dô: Trong ®éi xe, c¸c chi phÝ bao gåm : lu¬ng nh©n viªn l¸i xe, chi phÝ khÊu hao xe, c¸c kho¶n chi b»ng tiÒn kh¸c (tiÒn x¨ng xe, tiÒn vÐ qua cÇu, phµ…) §éi xe thùc hiÖn c«ng viÖc theo lÖnh v©n chuyÓn. C¨n cø vµo lÖnh vËn chuyÓn kÕ to¸n tÝnh ra ca xe phôc vô cho c«ng tr×nh nµo th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho c«ng tr×nh ®ã. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n tËp hîp lÖnh vËn chuyÓn ®Ó tÝnh tæng sè ca xe thùc hiÖn vµ lËp b¶ng kª h¹ch to¸n ca xe phôc vô. B¶ng kª h¹ch to¸n ca xe cã mÉu nh­ sau: B¶ng kª h¹ch to¸n ca xe phôc vô Th¸ng 12 n¨m 2002 §¬n vÞ : §ång §¬n vÞ Tªn c«ng tr×nh TK Nî TK Cã Sè tiÒn §éi 1 TBA xÝ nghiÖp gç H¶i D­¬ng 154 154VT 3.277.250 …. … … … … §éi 10 SCL Quý I/2002 §L B¾c Ninh 154 154VT 2.097.204 …. ………. … … … Tæng céng 23.857.250 B¶ng sè 2.22: B¶ng kª ca xe phôc vô Toµn bé c¸c chi phÝ ph¸t sinh cña ®éi xe ®­îc h¹ch to¸n trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt cña ®éi xe. Sæ kÕ to¸n chi tiÕt TK 154VT (§éi xe) Th¸ng 12 n¨m 2002 §¬n vÞ: §ång Chøng tõ SH NT DiÔn Gi¶i TK§¦ Sè ph¸t sinh Nî Cã Sè D­ NKCT 1 Thanh to¸n tiÒn x¨ng xe 111 1.262.300 BK 1a Thanh to¸n tiÒn c«ng t¸c phÝ 141 900.000 BPBTL L­¬ng nh©n viªn l¸i xe 334 1.937.400 BPBTL C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng 338 368.106 BPBKH KhÊu hao TSC§ 214 709.812 …….. …... Céng 30.774.070 35.785.793 B¶ng sè 2.23: Sæ kÕ to¸n chi tiÕt ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ cho ®éi x©y d­ng vµ ®éi c¬ khÝ còng ®­îc thùc hiÖn t­¬ng tù nh­ ®éi vËn t¶i. TK 334 TK154VT TK 154 Chi phÝ l­¬ng cho l¸i xe Ph©n bæ chi phÝ TK 214 cho SXKD chÝnh Chi phÝ khÊu hao TK 111,112 Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c TK 154 TK 141 T¹m øng tiÒn c«ng t¸c phÝ Ph©n bæ chi phÝ cho SXKD phô TK 338 C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng S¬ ®å 9: S¬ ®å h¹ch to¸n Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh phô Tr×nh tù ghi sæ chi phÝ s¶n xuÊt chung còng ®­îc ghi t­¬ng tù nh­ tr×nh tù ghi sæ c¸c kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. C¨n cø vµo b¶ng kª chi phÝ chung kÕ to¸n vµo sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp b¶ng kª sè 4. Tõ b¶ng kª sè 4 kÕ to¸n sÏ tËp hîp sè liÖu ®Ó vµo sæ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh (chÝnh, phô) vµ lªn nhËt ký chøng tõ sè 7. NhËt ký nhøng tõ sè 7 chÝnh lµ c¬ së ®Ó kÕ to¸n tæng hîp vµo Sæ C¸i TK 154. 2.2.3. KiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp X©y l¾p ®iÖn 1.2.3.1 KiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ë xÝ nghiÖp x©y l¾p ®iÖn, s¶n phÈm dë dang lµ c¸c c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh dë dang ch­a hoµn thµnh. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ tÝnh to¸n phÇn chi phÝ s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong kú. Th«ng th­êng, ®Ó ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang mét c¸ch hîp lý, tr­íc hÕt ph¶i tæ chøc kiÓm kª chÝnh x¸c møc ®é hoµn thµnh cña khèi l­îng x©y l¾p dë dang. Tuy nhiªn, ®èi víi xÝ nghiÖp x©y l¾p ®IÖn, do sè l­îng cña c¸c c«ng tr×nh nhiÒu, ph©n t¸n ë kh¾p c¸c ®Þa ph­¬ng, ®Æc ®iÓm kü thuËt phøc t¹p cho nªn kh«ng thÓ trùc tiÕp ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ®­îc. Bªn c¹nh ®ã, ph­¬ng thøc thanh to¸n x©y l¾p cña xÝ nghiÖp lµ thanh to¸n sau khi c«ng tr×nh hoµn thµnh. Nh­ vËy, s¶n phÈm dë dang lµ phÇn chi phÝ ph¸t sinh tõ lóc khëi c«ng ®Õn tr­íc khi c«ng tr×nh kÕt thóc. Hµng th¸ng, kÕ to¸n chi phÝ gi¸ thµnh tiÕn hµnh tæng hîp chi phÝ cho tõng c«ng tr×nh vµ cho tõng ®éi trªn sæ chi tiÕt gi¸ thµnh. Chi phÝ DD cuèi th¸ng = CPDD ®Çu th¸ng + CP ph¸t sing trong th¸ng Chi phÝ dë dang cuèi th¸ng cña tõng c«ng tr×nh chÝnh lµ chi phÝ s¶n phÈm dë dang. T¹i ®éi 10, Trong th¸ng 12 Chi phÝ s¶n phÈm dë dang lµ 743.559.368 ®ång. 1.2.3.2. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm TÝnh gi¸ cho s¶n phÈm hoµn thµnh lµ c«ng t¸c cuèi cïng cña qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. §Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh ®Çy ®ñ chÝnh x¸c cÇn ph¶i sö dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thÝch hîp. Víi ®èi t­îng tÝnh gi¸ lµ tõng c«ng tr×nh xÝ nghiÖp ®· ¸p dông ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ ph­¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Hµng th¸ng, kÕ to¸n gi¸ thµnh tËp hîp toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú b»ng c¸ch céng toµn bé sè liÖu trªn sæ chi tiÕt chi phÝ cho tõng ®éi tõng c«ng tr×nh vµ ®èi chiÕu víi sè liÖu tæng céng trªn sæ chi phÝ kinh doanh. §èi víi tõng c«ng tr×nh th× thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh lµ khi c«ng tr×nh hoµn thµnh, ®· cã biªn b¶n nghiÖm thu vµ ®­îc quyÕt to¸n. Dùa trªn ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña m×nh, xÝ nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ ph­¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ. ViÖc h¹ch to¸n th¼ng toµn bé chi phÝ vµo TK 154 lµm cho c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp ®¬n gi¶n ®i rÊt nhiÒu. Sau khi tÝnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕ to¸n tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cho tõng c«ng tr×nh. Tæng chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®­îc lÊy tõ sæ chi tiÕt TK 642. Do tæng chi phÝ quan lý th­êng lµ lín, nhiÒu c«ng tr×nh kÐo dµi sang n¨m sau nªn nÕu ph©n bæ toµn bé chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kú lµ kh«ng hîp lý. XÝ nghiÖp kÕt chuyÓn mét phÇn chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµo TK 142, trªn c¬ së ®ã ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh hoµn thµnh theo c«ng thøc: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho c«ng tr×nh X = Doanh thu cña c«ng tr×nh X * 6% VÝ dô: C«ng tr×nh SCL quý I/2002 §iÖn lùc B¾c Ninh cã doanh thu lµ 168.643.485 ®ång, CPQLDN ®­îc ph©n bæ cho c«ng tr×nh nµy nh­ sau: CPQLDN = 168.643.485 * 6% = 10.118.609,1 ®ång Sæ chi tiÕt CPSXKD B¶ng kª sè 4 B¶ng tæng hîp chi tiÕt Sæ chi phÝ SXKD Chøng tõ chi phÝ NhËt ký chøng tõ sè 7 Sæ c¸i TK 154 B¸o c¸o tµi chÝnh Nh­ vËy, qua toµn bé qu¸ tr×nh h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nh­ trªn, cã thÓ kh¸i qu¸t c¸ch tæ chøc sæ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp nh­ sau: Ghi chó: : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi th¸ng : §èi chiÕu, kiÓm tra S¬ ®å 2.8: Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp X©y l¾p ®iÖn 2.3.4. Ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ chi phÝ t¹i xÝ nghiÖp x©y l¾p ®iÖn T×nh h×nh biÕn ®éng chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh tr×nh ®é qu¶n lý, ®iÒu hµnh, khai th¸c, sö dông nguyªn vËt liÖu, lao ®éng, m¸y mãc thiÕt bÞ cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp vµ chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së cÊu t¹o nªn gi¸ thµnh, v× vËy, tiÕt kiÖm chi phÝ chÝnh lµ c¬ së ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ lu«n g¾n liÒn víi viÖc sö dông tµi s¶n, vËt t­, lao ®éng trong s¶n xuÊt. Qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt thùc chÊt lµ qu¶n lý viÖc sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm, cã hiÖu qu¶ c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t­, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. MÆt kh¸c, chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ChÝnh v× vËy h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®åi hái ph¶i chÝnh x¸c nh»m ®¸p øng tèt nhu cÇu qu¶n lý gióp cho doanh nghiÖp cã ®­îc chç ®øng v÷ng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ngµy nay. §Ó theo dâi chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng thÓ chØ dùa vµo sè liÖu tæng céng toµn xÝ nghiÖp mµ ng­êi qu¶n lý cßn ph¶i n¾m b¾t ®­îc sè liÖu cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. H¹ch to¸n chi phÝ theo kho¶n môc cã t¸c dông lín trong viÖc so s¸nh gi¸ thµnh thùc tÕ vµ gi¸ thµnh dù to¸n cña tõng c«ng tr×nh. §Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, viÖc l©p dù to¸n chi phÝ gi¸ thµnh c«ng tr×nh lµ v« cïng quan träng ®Ó cã thÓ so s¸nh gi÷a gi¸ thµnh thùc tÕ vµ gi¸ thµnh dù to¸n tõ ®ã ®­a ra c¸c biÖn ph¸p ®Ó t×m ra nguyªn nh©n cña sù chªnh lÖch chi phÝ. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch gi¸ thµnh thÝch hîp nhÊt víi xÝ nghiÖp lµ ph©n tÝch gi¸ thµnh theo kho¶n môc chi phÝ. C¸c kho¶n môc ®­îc lËp dù to¸n trong gi¸ thµnh bao gåm: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng - Chi phÝ s¶n xuÊt chung 2.3.4.1. Ph©n tÝch c¸c kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh §Ó ®¸nh gi¸ sù t¨ng gi¶m vµ ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña tõng kho¶n môc chi phÝ ®Õn gi¸ thµnh em lÊy vÝ dô cô thÓ lµ mét c«ng tr×nh. §ã lµ c«ng tr×nh Söa ch÷a lín quý I/2002 §iÖn Lùc B¾c Ninh, c«ng tr×nh cã quy m« lo¹i võa. B¶ng ph©n tÝch gi¸ thµnh C«ng tr×nh Söa ch÷a lín Quý I/2002 §iÖn Lùc B¾c Ninh §¬n vÞ: §ång Kho¶n môc chi phÝ Dù to¸n Thùc tÕ Chªnh lÖch Sè tiÒn TT (%) Sè tiÒn TT (%) Sè tiÒn TT (%) Chi phÝ NVLTT 120.356.426 78,47 114.605.218 77,72 -5.751.208 96,94 Chi phÝ NCTT 19.891.637 12,97 20.724.527 14,06 +832.890 -14,04 Chi phÝ SDMTC 40.000 0.03 40.000 0.04 0 0 Chi phÝ SXC 13.096.540 8,53 12.082.430 8,18 -1.014.110 17,1 Céng 153.384.603 100 147.452.175 100 -5.932.428 100 B¶ng sè 2.24: B¶ng ph©n tÝch gi¸ thµnh Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy tæng chi phÝ thùc tÕ gi¶m tuyÖt ®èi so víi chi phÝ dù to¸n lµ 5.932.428 ®ång vµ gi¶m t­¬ng ®èi lµ 3,87%. Nh­ vËy, XÝ nghiÖp ®· tiÕt kiÖm ®­îc mét kho¶n chi phÝ lµ: 5.932.428 ®ång. §Ó t×m ra nguyªn nh©n vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n thùc tr¹ng ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh, em sÏ ®i s©u vµo ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña tõng kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c«ng tr×nh nµy. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn vËt liÖu theo gi¸ dù to¸n lµ 120.356.426 ®ång chiÕm 78,47% gi¸ trÞ dù to¸n c«ng tr×nh nh­ng trªn thùc tÕ chi phÝ vËt liÖu lµ 114.605.218 ®ång chiÕm 77,72% gi¸ trÞ thùc tÕ c«ng tr×nh. Nh­ vËy, XÝ nghiÖp ®· tiÕt kiÖm ®­îc mét kho¶n chi phÝ lµ 5.751.208 ®ång chiÕm 96,94% trong tæng chªnh lÖch gi÷a gi¸ dù to¸n vµ gi¸ thùc tÕ. §©y lµ c«ng tr×nh cã quy m« võa cho nªn viÖc tiÕt kiÖm ®­îc mét kho¶n chi phÝ nh­ vËy lµ rÊt ®¸ng kÓ. Kho¶n môc chi phÝ nµy gi¶m lµ do ¶nh h­ëng cña nhiÒu nguyªn nh©n nh­ng nguyªn nh©n chñ yÕu ph¶i kÓ ®Õn lµ do c«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o qu¶n vËt liÖu cña xÝ nghiÖp ®· thùc hiÖn tèt nªn tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng l·ng phÝ, thÊt tho¸t vËt liÖu. Bªn c¹nh ®ã, sù n¨ng ®éng cña c¸c c¸n bé vËt t­ còng nh©n viªn kinh tÕ ë c¸c ®éi thi c«ng ®· t×m ra ®­îc nguån cung cÊp vËt t­ æn ®Þnh, gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng gãp phÇn lµm gi¶m kho¶n môc chi phÝ nµy so víi dù to¸n. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng thùc tÕ t¨ng so víi dù to¸n lµ 832.890 ®ång. §©y lµ mét tû träng cao so víi c¸c c«ng tr×nh kh¸c cña xÝ nghiÖp do c«ng tr×nh ®ßi hái mét l­îng lao ®éng lín. Nh­ng do yªu cÇu c«ng viÖc ®ßi hái lao ®éng ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cao cho nªn lao ®éng chñ yÕu lµ lao ®éng trong xÝ nghiÖp. Theo dù to¸n kho¶n môc chi phÝ nµy lµ 19.891.637 ®ång chiÕm 12,97% tæng chi phÝ dù to¸n trong khi ®ã thùc tÕ kho¶n môc chi phÝ nµy ph¸t sinh lµ 20.724.527 chiÕm 14,06% tæng chi phÝ thùc tÕ. Kho¶n môc chi phÝ nµy t¨ng mét kho¶n nh­ vËy lµ kh¸ lín. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn viÖc t¨ng nµy cã thÓ lµ do: §Þa ®iÓm thi c«ng c«ng tr×nh qu¸ xa, thêi gian thi c«ng dµi, ®iÒu kiÖn sinh ho¹t cña c«ng nh©n gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n nªn xÝ nghiÖp buéc ph¶i t¨ng thªm mét kho¶n chi phÝ cho hä. Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng So víi ngµnh s¶n xuÊt x©y l¾p nãi chung, ho¹t ®éng x©y l¾p §iÖn cña xÝ nghiÖp cã mét ®iÓm rÊt kh¸c, ®ã lµ nhu cÇu sö dông m¸y thi c«ng trong s¶n xuÊt lµ rÊt Ýt. Do vËy, kho¶n môc chi phÝ th­êng chiÕm tû träng nhá trong gi¸ thµnh æn ®Þnh so víi dù to¸n. §èi víi c«ng tr×nh SCL Quý I/2002 §iÖn Lùc B¾c Ninh chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng chØ chiÕm 0,04% trong tæng chi phÝ thùc tÕ. Kho¶n chi phÝ nµy ph¸t sinh theo ®óng dù to¸n lµ 40.000 ®ång cho 2 giê thuª m¸y hµn chuyªn dông. Chi phÝ s¶n xuÊt chung Kho¶n môc chi phÝ nµy th­êng chiÕm tû träng lín thø hai sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp , tuy nhiªn ë c«ng tr×nh nµy kho¶n môc chi phÝ nµy l¹i chiÕm tû träng thÊp h¬n tû träng cña chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Theo dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ 13.096.540 ®ång chiÕm 8,53% tæng chi phÝ cßn trªn thùc tÕ kho¶n môc chi phÝ nµy ph¸t sinh lµ 12.082.430 ®ång chiÕm 8,18% tæng chi phÝ. Nh­ vËy, xÝ nghiÖp ®· tiÕt kiÖm ®­îc mét kho¶n chi phÝ lµ 1.014.110 ®ång. So víi c«ng tr×nh th× kho¶n tiÕt kiÖm nµy lµ ®¸ng khÝch lÖ. Nguyªn nh©n cã thÓ lµ do ®éi ®· c¾t gi¶m ®­îc mét sè kho¶n chi phÝ héi häp, nghiÖm thu c«ng tr×nh… Nh×n chung, c«ng tr×nh CSL Quý I/2002 §iÖn Lùc B¾c Ninh ®· tiÕt kiÖm ®­îc mét kho¶n chi phÝ ®¸ng kÓ, chñ yÕu lµ do thùc hiÖn vµ qu¶n lý tèt kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tuy nhiªn, kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp l¹i t¨ng h¬n so víi dù to¸n mét kho¶n kh¸ lín. Qua ®ã cho thÊy xÝ nghiÖp cã thÓ ph¸t huy viÖc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ sö dông vËt liÖu nh­ hiÖn nay, ®èi víi lao ®éng xÝ nghiÖp cã thÓ huy ®éng lùc l­îng bªn ngoµi nÕu c«ng tr×nh thi c«ng ë xa vµ ®iÒu kiÖn kü thuËt cho phÐp. 2.3.4.2. Ph©n tÝch tæng gi¸ thµnh cña c¸c c«ng tr×nh hoµn thµnh qua mét sè n¨m Trong ho¹t ®éng kinh doanh x©y l¾p, khèi l­îng c«ng viÖc kh«ng t¨ng hay gi¶m theo mét xu thÕ nhÊt ®Þnh qua mét sè n¨m mµ hoµn toµn phô thuéc vµo nhu cÇu cña tõng giai ®o¹n ®Æc biÖt lµ ngµnh kinh doanh x©y l¾p ®iÖn. ViÖc ph©n tÝch tæng gi¸ thµnh qua mét sè n¨m kh«ng hoµn toµn cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ sù ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp. Tuy nhiªn, nã cã thÓ gióp chóng ta xem xÐt t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp, qua ®ã t×m ra c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®ã vµ cã c¸c gi¶i ph¸p kÞp thêi gióp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp ngµy cµng më réng. C¸c kho¶n môc chi phÝ vµ tæng gi¸ thµnh c¸c c«ng tr×nh hoµn thµnh trong 3 n¨m 2000, 2001, 2002 ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng sau: B¶ng ph©n tÝch gi¸ thµnh toµn xÝ nghiÖp §¬n vÞ: §ång ChØ tiªu N¨m 2000 Sè tiÒn % N¨m 2001 Sè tiÒn % N¨m 2002 Sè tiÒn % Chi phÝ NVLTT 8.538.974.010 68,2 62.527.291.973 72,6 9.386.461.932 70,1 Chi phÝ NCTT 1.314.651.424 10,5 10.076.712.343 11,7 473.428.344 9,8 Chi phÝ SDMTC 250.409.796 2,0 1.980.892.170 2,3 101.448.931 2,1 Chi phÝ SXC 2.416.454.522 19,3 11.540.850.034 13,4 4.869.562.265 18 Tæng céng 12.520.489.752 100 86.125.746.519 100 14.830.901.472 100 B¶ng sè 25: B¶ng ph©n tÝch gi¸ thµnh toµn xÝ nghiÖp Qua b¶ng ph©n tÝch gi¸ thµnh trªn ta thÊy sù t¨ng gi¶m kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c n¨m. N¨m 2000, tæng gi¸ thµnh c¸c c«ng tr×nh lµ 12.520.489.752 ®ång trong ®ã chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chiÕm tû träng lín nhÊt lµ 68,2%, tiÕp ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt chung chiÕm 19,3%, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp chiÕm 10,5% vµ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng chiÕm tû träng nhá nhÊt lµ 2%. Sang n¨m 2001, tæng gi¸ thµnh t¨ng ®ét biÕn lµ: 86.125.746.519 ®ång, t¨ng so víi n¨m 2000 lµ 73.605.256.767 ®ång, VÒ c¬ cÊu, kho¶n môc chi phÝ chiÕm tû träng lín nhÊt vÉn lµ kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chiÕm 72,6%, tiÕp ®ã vÉn lµ kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung tuy nhiªn so víi n¨m 2000 th× kho¶n môc nµy l¹i gi¶m ®i ®¸ng kÓ. Cã thÓ nãi n¨m 2001 lµ mét n¨m thµnh c«ng ®èi víi xÝ nghiÖp. Cã ®­îc kÕt qu¶ ®ã lµ do sù cè g¾ng, nç lùc kh«ng ngõng cña toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn trong xÝ nghiÖp. Bªn c¹nh c¸c c«ng tr×nh do C«ng ty giao, xÝ nghiÖp lu«n t×m tßi vµ n¾m b¾t nh÷ng nhu cÇu cña thÞ tr­êng ®Ó ký kÕt c¸c hîp ®ång kinh tÕ vµ më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Bªn c¹nh ®ã còng ph¶i kÓ ®Õn c¸c nh©n tè kh¸ch quan kh¸c, ®Ëc biÖt lµ tõ khi ¸p dông luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (1/1/1999) do Bé tµi chÝnh ban hµnh, xÝ nghiÖp cµng ph¶i cè g¾ng h¬n ®Ó hoµn thµnh khèi l­îng x©y c«ng t¸c x©y l¾p ®Ó gi¶i phãng c¸c chi phÝ kh«ng ®­îc khÊu trõ thuÕ GTGT ®Çu vµo. N¨m 2002, tæng gi¸ thµnh gi¶m ®ét ngét. Tæng gi¸ thµnh lµ: 9.830.801.472 ®ång, trong ®ã chi phÝ nguyªn vËt liÖu vÉn chiÕm ­u thÕ (70,1%), tiÕp ®ã ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt chung chiÕm 18% vµ kho¶n môc chi phÝ chiÕm tû träng thÊp nhÊt vÉn lµ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chØ chiÕm 2,1%. Tuy nhiªn, nh×n vµo kÕt qu¶ nµy kh«ng thÓ ®¸nh gi¸ r»ng xÝ nghiÖp lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶. Bëi v× sù gi¶m sót nµy lµ do ¶nh h­ëng cña nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan, ®ã lµ sù gi¶m sót vÒ mÆt b»ng kinh tÕ nãi chung vµ ®Æc biÖt trong ngµnh x©y l¾p ®iÖn nãi riªng. Sù gi¶m sót ®ã cßn cã thÓ lµ do trong n¨m mÆc dï xÝ nghiÖp vÉn nhËn ®­îc nhiÒu c«ng tr×nh nh­ng do c¸c c«ng tr×nh ®Òu cã quy m« nhá lµm cho tæng gi¸ thµnh cña xÝ nghiÖp còng nhá ®i. Nh×n chung, qua 3 n¨m 2000, 2001, 2002 ta thÊy vÒ c¬ cÊu c¸c kho¶n môc chi phÝ biÕn ®éng kh«ng lín l¾m, nh­ng trong nh÷ng n¨m tiÕp theo, XÝ nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu h¬n n÷a ®Ó ngµy cµng gÆt h¸i ®­îc nhiÒu thµnh c«ng h¬n trong lÜnh vùc ho¹t ®éng cña m×nh ®ång thêi ngµy cµng cñng cè ®­îc chç ®øng cña m×nh trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. phÇn 3 hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n trÞ chi phÝ t¹i XÝ nghiÖp X©y l¾p ®iÖn XÝ nghiÖp x©y l¾p ®iÖn lµ mét doanh nghiÖp Nhµ N­íc víi sè vèn ban ®Çu kh«ng ph¶i lµ lín, tr¶i qua qu¸ tr×nh ho¹t ®éng XÝ nghiÖp ®· dÇn dÇn ph¸t triÓn vµ ®¹t ®­îc uy tÝn lín trong lÜnh vùc ho¹t ®éng cña m×nh. XÝ nghiÖp kh«ng nh÷ng cè g¾ng phÊn ®Êu hoµn thµnh v­ît møc nhiÖm vô kÕ ho¹ch do C«ng ty §iÖn lùc I giao mµ cßn rÊt n¨ng ®éng trong viÖc t×m kiÕm c¸ch tiÕp cËn thÞ tr­êng, më réng lo¹i h×nh kinh doanh, thu hót kh¸ch hµng vµ ký kÕt thªm c¸c hîp ®ång kinh doanh x©y l¾p tïy thuéc vµo quy m« tÝnh chÊt vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi c«ng tr×nh. §èi víi mçi dù ¸n, XÝ nghiÖp ®Òu lËp hå s¬ dù thÇu, lËp ra c¸c dù ¸n tèi ­u ®Ó giµnh thÇu c«ng tr×nh, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, mang l¹i lîi Ých cho toµn XÝ nghiÖp. Cã ®­îc thµnh c«ng ®ã lµ do sù cè g¾ng nç lùc trªn mäi mÆt cña toµn XÝ nghiÖp. 3.1 sù cÇn thiÕt ph¶I hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp x©y l¾p ®iÖn Mét doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng vµ tån t¹i trong sù c¹nh tranh kh¾c nghiÖt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng th× ph¶i biÕt khai th¸c, ph¸t huy kh¶ n¨ng, thÕ m¹nh cña m×nh ph¶i biÕt x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c kho¶n chi phÝ bá ra, kh«ng ngõng nghiªn cøu t×m tßi ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®ã c¸c doanh nghiÖp ph¶i chó träng tíi c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sao cho c«ng t¸c ®ã ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch ®óng ®¾n vµ khoa häc nhÊt. Còng nh­ c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n kh¸c nãi chung ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu qu¶n lý cña ®¬n vÞ, c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm còng cÇn ph¶i b¶o ®¶m c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ®ã lµ: + Nguyªn t¾c tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ + Nguyªn t¾c kÞp thêi Bëi v×, gi¸ thµnh lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Muèn sö dông chØ tiªu gi¸ thµnh vµo qu¶n lý th× cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ gi¸ thµnh cña c¸c lo¹i s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp t¹o ra. TÝnh ®óng gi¸ thµnh lµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c vµ h¹ch to¸n ®óng néi dung kinh tÕ cña chi phÝ ®· ph¸t sinh ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. V× vËy, ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ®åi t­îng tÝnh gi¸ thµnh, sö dông ®óng ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ph¶i ®­îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch chÝnh x¸c. TÝnh ®ñ lµ tÝnh to¸n ®Çy ®ñ mäi hao phÝ ®· bá ra trªn c¬ së h¹ch to¸n kinh doanh, lo¹i bá mäi yÕu tè bao cÊp ®Ó tÝnh ®Çy ®ñ ®Çu vµo theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh. TÝnh ®ñ còng ®ßi hái lo¹i bá nh÷ng chi phÝ kh«ng liªn quan hoÆc nh÷ng kho¶n chi phÝ mang tÝnh chÊt tiªu cùc, l·ng phÝ, kh«ng hîp lý, nh÷ng kho¶n thiÖt h¹i kh«ng ®­îc quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm ®Çy ®ñ. Trong hai nguyªn t¾c c¬ b¶n trªn th× nguyªn t¾c tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ th­êng hay bÞ vi ph¹m do c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan cña doanh nghiÖp, ®iÒu nµy dÉn ®Õn rÊt nhiÒu khã kh¨n trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp ®ã. Së dÜ nh­ vËy lµ do nÕu doanh nghiÖp kh«ng h¹ch to¸n ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c c¸c kho¶n môc chi phÝ th× kh«ng thÓ ®¸nh gi¸ ®óng kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®Ó tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý cÇn thiÕt nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp m×nh. NÕu doanh nghiÖp ph¸t huy ®­îc nh÷ng ­u ®iÓm ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× kh«ng nh÷ng t¨ng ®­îc lîi nhuËn mµ cßn thùc hiÖn tèt ®­îc tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi Nhµ n­íc còng nh­ c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn. ChÝnh v× vËy, tÝnh ®óng tÝnh ®ñ chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cã tÇm quan träng v« cïng to lín ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n quan t©m tíi c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch khoa häc nhÊt dùa trªn nh÷ng c¨n cø sau: - ChÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n hiÖn hµnh. - TÝnh chÊt ®Æc thï cña ngµnh, lÜnh vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. - Quy m«, h×nh thøc s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. - Yªu cÇu vµ tÝnh ®Æc thï trong qu¶n lý cña doanh nghiÖp. - Tr×nh ®é chung cña bé m¸y kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cÇn chñ ®éng thùc hiÖn theo c¸c c¨n cø trªn ®Ó kh«ng nh÷ng n©ng cao ®­îc vÞ thÕ cña m×nh trªn thÞ tr­êng mµ cßn ®ãng gãp vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn chung cña ngµnh XDCB vµ cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, trong tÝnh ®a d¹ng vµ phøc t¹p cña thùc tÕ hµng ngµy, t¹i mçi doanh nghiÖp cã ph¸t sinh c¸c ®Æc ®iÓm riªng. Nã ®ßi hái ph¶i lu«n hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n doanh nghiÖp cho phï hîp. Do ®ã, hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan vµ cÇn thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp. ViÖc hoµn thiÖn dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh: Thø nhÊt: N¾m v÷ng chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng. Song song víi sù ph¶n ¸nh lµ sù gi¸m ®èc qu¸ tr×nh kinh doanh mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Do vËy, cÇn hoµn thiÖn toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n nh»m t¨ng c­êng møc ®é chÝnh x¸c vµ tèc ®é ph¶n ¸nh th«ng tin vÒ tµi s¶n, c«ng nî, ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p t¨ng nhanh tèc ®é chu chuyÓn vèn, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña xÝ nghiÖp. Thø hai: Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i dùa trªn c¸c ®Æc tr­ng kh¸c biÖt gi÷a ho¹t ®éng kinh doanh x©y dùng c¬ b¶n vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c. Thø ba: KÕt hîp gi÷a tÝnh thèng nhÊt vµ ®a d¹ng vÒ néi dung, ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. Néi dung, ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n ®Òu giùa trªn ph¸p lÖnh thèng kª, c¸c chÕ ®é vÒ chøng tõ kÕ to¸n, chÕ ®é tµi kho¶n kÕ to¸n, chÕ ®é b¸o c¸o kÕ to¸n, song còng cÇn ph¶i dùa trªn nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña ho¹t ®éng x©y l¾p ®iÖn mµ cã sù söa ®æi bæ sung cho phï hîp. §©y lµ qu¸ tr×nh t¸c ®éng hai chiÒu tõ söa ch÷a nh÷ng sai sãt, thiÕu khoa häc trong thùc tiÔn ®Ó bæ sung hoµn thiÖn dÇn vÒ mÆt lý luËn sau ®ã dïng thùc tÕ ®Ó chøng minh vµ kiÓm nghiÖm tÝnh ®óng ®¾n cña lý luËn ®ã. Th­ t­: KÕt hîp hµi hoµ, s¸ng t¹o gi÷a m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i víi tiÒm n¨ng tri thøc cña con ng­êi. ChØ cã nh­ vËy míi ®em l¹i hiÖu qña kinh tÕ cao nhÊt cho c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng. Thø n¨m: B¶o ®¶m nguyªn t¾c phôc vô theo yªu cÇu cña kinh doanh trªn c¬ së thùc hiÖn ®óng c¸c quy ®Þnh vÒ ph¸p luËt. Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái khi hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i nh¹y bÐn ch©n thùc phï hîp víi c¸c quy luËt thÞ tr­êng vÒ kinh doanh ®ång thêi ph¶i tu©n thñ theo ®óng c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, luËt ®Þnh, khi cã nh÷ng vÊn ®Ò bÊt cËp n¶y sinh th× cÇn thiÕt ph¶i cã ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ lªn c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p ®iÕu chØnh cho phï hîp. 3.2 §¸nh gi¸ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp x©y l¾p ®iÖn 2.2.1 Nh÷ng ­u ®iÓm - Tæ chøc qu¶n lÝ M« h×nh tæ chøc cña xÝ nghiÖp x©y l¾p ®iÖn phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - kü thuËt cña m×nh. C¸c bé phËn qu¶n lý vµ s¶n xuÊt ®­îc tæ chøc mang tÝnh chuyªn m«n ho¸ cao, tõng phßng ban chøc n¨ng vµ bé phËn s¶n xuÊt ®· ®i s©u vµo thùc hiÖn nhiÖm vô cña m×nh. ChÕ ®é thñ tr­ëng vµ tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n ®­îc thùc hiÖn nghiªm ngÆt. Sù ph©n cÊp chøc n¨ng qu¶n trÞ hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c¸n bé qu¶n lý cã thÓ ®éc lËp gi¶i quyÕt c«ng viÖc thuéc ph¹m vi chøc n¨ng cña m×nh. §éi ngò c¸n bé qu¶n lý cã tr×nh ®é cao, ®­îc bè trÝ c«ng viÖc kh¸ phï hîp víi ngµnh nghÒ cña m×nh. VÒ c«ng t¸c ®µo t¹o: XÝ nghiÖp rÊt chó ý vµ coi träng c«ng t¸c ®µo t¹o ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c båi d­ìng nghiÖp vô, ®µo t¹o lao ®éng...§ång thêi cã tæ chøc thii tay nghÒ giái nh»m khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng cã tinh thÇn häc hái cao. M« h×nh qu¶n lý theo trùc tuyÕn chøc n¨ng l¹i cµng gióp cho XÝ nghiÖp ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng s½n cã cña b¶n th©n vµ kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm tån t¹i. - Tæ chøc s¶n xuÊt Bé m¸y s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp gän nhÑ vµ n¨ng ®éng, c¸c phßng ban chøc n¨ng phôc vô cã hiÖu qu¶ ®· gióp ban l·nh ®¹o xÝ nghiÖp rÊt nhiÒu trong c«ng t¸c qu¶n lÝ kinh tÕ, tæ chøc s¶n xuÊt, gi¸m s¸t thi c«ng vµ tæ chøc kÕ to¸n khoa häc. C¸c ®éi thi c«ng ®­îc bè trÝ theo sù chuyªn m«n ho¸ víi quy m« thÝch hîp - Bé m¸y kÕ to¸n Bé m¸y kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp ®­îc tæ chøc chÆt chÏ víi quy tr×nh lµm viÖc khoa häc, c¸n bé kÕ to¸n cã tr×nh ®é, n¨ng lùc vµ nhiÖt t×nh, ®­îc bè trÝ hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc ®­îc giao, gãp phÇn ®¾c lùc vµo c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ qu¶n lÝ kinh tÕ tµi chÝnh cña XÝ nghiÖp. - C«ng t¸c kÕ to¸n C«ng t¸c kÕ to¸n t¹i xÝ nghiÖp ®· thùc sù thÓ hiÖn vµ ph¸t huy ®­îc vai trß trong viÖc cung cÊp th«ng tin cho qu¶n lý. + Thø nhÊt vÒ tµi kho¶n sö dông vµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n: XÝ nghiÖp ®· tu©n thñ ®óng hÖ thèng tµi kho¶n theo chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam vµ theo sù cô thÓ ho¸ cña C«ng ty cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña ngµnh. HÖ thèng tµi kho¶n cña xÝ nghiÖp kh«ng nhiÒu, nh÷ng tµi kho¶n chi tiÕt cßn ®¬n gi¶n nh­ng còng ph¶n ¸nh ®­îc ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. XÝ nghiÖp sö dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn ®Ó h¹ch to¸n. Ph­¬ng ph¸p nµy t­¬ng ®èi phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng vµ yªu cÇu qu¶n lý cña XÝ nghiÖp. Nã cho phÐp ph¶n ¸nh kÞp thêi vµ th­êng xuyªn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹i xÝ nghiÖp. + Thø hai vÒ hÖ thèng sæ kÕ to¸n XÝ nghiÖp ¸p dông h×nh thøc sæ NhËt ký - Chøng tõ theo quy ®Þnh cña c«ng ty. §©y lµ h×nh tøc sæ phøc t¹p nhÊt nh­ng nã phï hîp víi quy m«, lo¹i h×nh, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp. §èi víi hÖ thèng sæ chi tiÕt, ®­îc lËp trªn c¬ së c¸c nhu cÇu vÒ qu¶n lý cña XÝ nghiÖp ®· ®¶m b¶o quan hÖ ®èi chiÕu víi sæ tæng hîp, cung cÊp nh÷ng th«ng tin chi tiÕt cÇn thiÕt cho qu¶n lÝ. Nh×n chung, c¸c sæ s¸ch c«ng ty ®ang sö dông ®· ®¸p øng ®­îc yªu cÇu qu¶n lý ®Æt ra, ®¶m b¶o ®­îc sù thèng nhÊt vÒ ph¹m vi vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu kÕ to¸n vµ c¸c bé phËn cã liªn quan. + Thø ba vÒ hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh MÆc dï kÕ to¸n thñ c«ng vÉn lµ chñ yÕu nh­ng XÝ nghiÖp lu«n cè g¾ng lËp c¸c b¸o c¸o ®Þnh k× theo quy ®Þnh ®ñ vµ ®óng h¹n. Ngoµi ra, XÝ nghiÖp cßn ph¶i lËp c¸c b¸o c¸o theo yªu cÇu cña C«ng ty (lËp hµng th¸ng) ®Ó C«ng ty n¾m ®­îc t×nh h×nh ho¹t ®éng cña XÝ nghiÖp. + Thø t­ lµ hÖ thèng chøng tõ kÕ to¸n XÝ nghiÖp sö dông hÖ thèng chøng tõ theo quy ®Þnh cña Bé Tµi ChÝnh vµ mét sè chøng tõ theo quy ®Þnh riªng cña ngµnh. Sau qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn. C¸c chøng tõ ®­îc l­u ë hå s¬ tõng c«ng tr×nh riªng biÖt, rÊt thuËn lîi cho viÖc kiÕm tra sau nµy. + Thø n¨m lµ viÖc ¸p dông m¸y tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n XÝ nghiÖp ®· ®­a viÖc ¸p dông kÕ to¸n m¸y vµo c«ng t¸c kÕ to¸n ®· gióp Ých rÊt nhiÒu trongviÖc tæng hîp sè liÖu vµ lªn b¸o c¸o. Cè ®­îc nh÷ng thµnh tùu trªn ®©y lµ do sù cè g¾ng nç lùc cña toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong toµn xÝ nghiÖp, trong ®ã cã mét phÇn ®ãng gãp kh«ng nhá cña phßng tµi vô ®· thùc hiÖn tèt vai trß qu¶n lý tµi chÝnh cña m×nh. 2.2.2 Nh÷ng tån t¹i C«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ ngiÖp ®· ph¸t huy ®­îc râ vai trß cña m×nh trong nh÷ng n¨m qua. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®ã, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vÇn cßn mét sè tån t¹i nhÊt ®Þnh. - ViÖc lu©n chuyÓn chøng tõ Còng nh­ c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p kh¸c, XÝ nghiÖp cã ®i¹ bµn ho¹t ®éng réng, c¸c c«ng tr×nh cña xÝ nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh trªn kh¾p c¸c tØnh, thµnh cho nªn viÖc thanh to¸n chøng tõ cña c¸c ®éi lªn xÝ nghiÖp th­êng bÞ chËm chÔ lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. Chøng tõ thanh to¸n chËm dÉn ®Õn viÖc h¹ch to¸n kh«ng kÞp thêi, lµm cho khèi l­îng c«ng viÖc bÞ dån vµo mét thêi ®iÓm cã thÓ dÉn ®Õn nh­ng sai sãt kh«ng ®¸ng cã trong c«ng t¸c h¹ch to¸n nh­: ghi thiÕu, ghi nhÇm lµm ¶nh h­ëng ®Õn viÖc cung cÊp th«ng tin cho ng­êi qu¶n lÝ ra quyÕt ®Þnh vµ ®ång thêi còng lµm ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp. - ViÖc sö dông tµi kho¶n ®Ó h¹ch to¸n HiÖn nay, viÖc tËp hîp c¸c chi phÝ ph¸t sinh nh­: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng t¹i XÝ nghiÖp ®Òu kh«ng th«ng qua c¸c tµi kho¶n: TK 621, TK 622, TK 623 mµ ®­îc tËp hîp ®­a th¼ng vµo TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. MÆc dï, viÖc tËp hîp nh­ vËy cã thÓ ®¬n gi¶n h¬n trong c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ c«ng tr×nh nh­ng l¹i kh«ng ®óng theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña chÕ ®é kÕ to¸n. H¬n n÷a, viÖc tËp hîp nh­ vËy lµm cho viÖc theo dâi tõng kho¶n môc chi phÝ lµ t­¬ng ®èi khã kh¨n. KÕ to¸n chi phÝ kh«ng thÓ cã ngay sè liÖu cña tõng kho¶n môc chi phÝ mµ ph¶i tiÕn hµnh bãc t¸ch tõ nh÷ng kho¶n t¹m øng. - Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ë xÝ nghiÖp, nh×n chung c¸c c«ng tr×nh th­êng cã quy m« võa vµ nhá nªn ph­¬ng thøc h¹ch to¸n víi chñ ®Çu t­ lµ thanh to¸n khi c«ng tr×nh hoµn thµnh, gi¸ thµnh c«ng tr×nh lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh tõ lóc khëi c«ng c«ng tr×nh ®Õn khi bµn giao, chi phÝ dë dang ®­îc ®¸nh gi¸ hµng th¸ng lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh tõ lóc khëi c«ng cho ®Õn cuèi th¸ng ®ã. V× vËy, xÝ nghiÖp cã gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang kh¸ lín. §Æc biÖt ®èi víi nhiÒu c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín, thêi gian thi c«ng kÐo dµi tõ n¨m nµy qua n¨m kh¸c nh­ vËy ph­¬ng thøc thanh to¸n sau khi hoµn thµnh toµn bé c«ng tr×nh lín dÉn ®Õn t×nh tr¹ng vèn bÞ ø ®äng trªn c«ng tr×nh. - VÒ c«ng t¸c kÕ to¸n qu¶n trÞ KÕ to¸n qu¶n trÞ gi÷ mét vai trß rÊt quan träng trong c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i bÊt k× mét c«ng ty nµo. Tuy nhiªn t¹i xÝ nghiÖp kÕ to¸n qu¶n trÞ vÉn ch­a thùc sù ®­îc quan t©m. C«ng t¸c kÕ to¸n míi chØ thiªn vÒ chøc n¨ng kÕ to¸n tµi chÝnh (tÝnh to¸n, tËp hîp sè liÖu vµo c¸c b¶ng biÓu, b¸o c¸o theo quy ®Þnh) chø ch­a coi träng viÖc lËp baã c¸o mang tÝnh chÊt néi bé, chØ sö dông trong XÝ nghiÖp. 3.3 mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp x©y l¾p ®iÖn C«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng muèn ®­îc hoµn thiÖn tèt th× chøc n¨ng, nhiÖm vô cña h¹ch to¸n kÕ to¸n ph¶i ®­îc n¾m v÷ng. H¬n n÷a cÇn xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó cã h­íng hoµn thiÖn thÝch hîp. Hoµn thiÖn chÝnh lµ viÖc söa ch÷a nh÷ng c¸i sai, nh÷ng c¸i ch­a khoa häc ®Ó ®i ®Õn nh÷ng c¸i ®óng, nh÷ng c¸i theo quy ®Þnh. Qua thêi gian thùc tËp t¹i XÝ nghiÖp X©y l¾p ®iÖn, ®­îc sù chØ b¶o tËn t×nh cña c¸c c¸n bé t¹i Phßng Tµi vô xÝ nghiÖp, em ®· cã ®iÒu kiÖn t×m hiÓu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i xÝ nghiÖp. D­íi gãc ®é lµ mét sinh viªn thùc tËp em xin phÐp m¹nh d¹n ®­a ra mét sè ý kiÕn vÒ nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cïng ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn nh÷ng tån t¹i ®ã ë XÝ nghiÖp x©y l¾p §iÖn - C«ng ty §iÖn Lùc I nh­ sau: 3.3.1. VÒ viÖc lu©n chuyÓn chøng tõ ViÖc lu©n chuyÓn chøng tõ t¹i xÝ nghiÖp nhiÒu khi bÞ chËm chÔ lµm ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. V× vËy, ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, phßng tµi vô nªn cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ thêi gian giao nép chøng tõ thanh to¸n ®Ó h¹n chÕ tèi thiÓu nh÷ng tr­êng hîp chi phÝ ph¸t sinh kú nµy nh­ng kú sau míi ®­îc h¹ch to¸n hoÆc c«ng viÖc dån Ðp vµo nh÷ng ngµy cuèi th¸ng. §èi víi c¸c c«ng tr×nh, XÝ nghiÖp nªn ®iÒu ®éng nh©n viªn phßng tµi vô xuèng tËn c«ng tr×nh ®Ó gi¸m s¸t, kiÓm tra viÖc ghi chÐp, cËp nhËt chøng tõ… ®¶m b¶o c«ng t¸c h¹ch to¸n ®­îc kÞp thêi vµ chÝnh x¸c. 3.3.2 ViÖc sö dông tµi kho¶n ®Ó tËp hîp chi phÝ ViÖc h¹ch to¸n th¼ng chi phÝ s¶n xuÊt vµo TK 154, mÆc dï gióp viÖc h¹ch to¸n chi phÝ ®­îc ®¬n gi¶n h¬n nh­ng l¹i kh«ng ®óng víi chuÈn mùc kÕ to¸n vµ khã kh¨n trong viÖc theo dâi riªng tõng kho¶n môc chi phÝ. V× vËy, theo em xÝ nghiÖp nªn sö dông c¸c tµi kho¶n 621, 622, 623, 627 ®Ó tËp hîp riªng tõng kho¶n môc chi phÝ vµ cuèi kú míi kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n 154. T­¬ng øng víi c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n sÏ lËp sæ chi tiÕt cho tõng tµi kho¶n, cô thÓ ë tõng ®éi, tõng c«ng tr×nh. Nh­ vËy, viÖc theo dâi vµ qu¶n lý c¸c kho¶n môc sÏ thuËn lîi vµ dÔ dµng h¬n. 3.3.3. Ph­¬ng ph¸p qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ - §èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p v× vËy viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña xÝ nghiÖp. TiÕt kiÖm chi phÝ kh«ng cã nghÜa lµ c¾t xÐn bít l­îng nguyªn vËt liÖu ®Þnh møc cho thi c«ng c«ng tr×nh mµ theo quan ®iÓm lµ h¹n chÕ nh÷ng hao hôt trong b¶o qu¶n, thi c«ng vµ vËn chuyÓn. V× vËy ®Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu nµy xÝ nghiÖp nªn: ThiÕt lËp mèi quan hÖ æn ®Þnh víi mét sè nhµ cung cÊp, gi÷ uy tÝn trong quan hÖ kinh doanh vµ nªn ký hîp ®ång mua vËt t­ víi c¸c nhµ cung cÊp trong thêi gian dµi víi ®Þa ®iÓm vµ thêi gian giao nhËn vËt t­ ®­îc x¸c ®Þnh phï hîp víi yªu cÇu c«ng viÖc vµ tiÕn ®é thi c«ng c«ng tr×nh. H¬n n÷a, viÖc giao nhËn vËt t­ tho¶ thuËn theo tiÕn ®é thi c«ng sÏ h¹n chÕ ®­îc t×nh tr¹ng hao hôt vËt khi b¶o qu¶n trong thêi gian dµi, gi¶m ®­îc chi phÝ b¶o vÖ c«ng tr­ßng. Do c¸c c«ng trr×nh ë xa xÝ nghiÖp nªn viÖc giao cho ®éi thi c«ng tù lo mét phÇn vËt liÖu còng gãp phÇn lµm gi¶m bít chi phÝ. Tuy nhiªn, xÝ nghiÖp míi chØ sö dông ho¸ ®¬n mua hµng ®Ó lµm c¨n cø ghi sæ chi phÝ v× vËy ®Ó ®¶m b¶o chÊt lu­îng vËt t­ ®­a tíi c«ng tr×nh, xÝ nghiÖp nªn yªu cÇu c¸c ®éi ph¶i lËp biªn b¶n giao nhËn vËt t­ gi÷a bªn cung øng vµ bªn thi c«ng. Biªn b¶n cã thÓ ®­îc lËp theo mÉu sau: Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam §éc lËp – Tù do – H¹nh phóc Biªn b¶n giao nhËn vËt t­ Ngµy th¸ng n¨m Chóng t«i gåm: ¤ng (Bµ): §¹i diÖn bªn cung øng ¤ng (Bµ): §¹i diÖn bªn nhËn §· tiÕn hµnh giao nhËn sè vËt t­ sau: STT Tªn, quy c¸ch, chñng lo¹i vËt t­ §¬n vÞ tÝnh Sè l­îng Tæng céng §¹i diÖn bªn cung øng §¹i diÖn bªn nhËn (Ký, Hä tªn) (Ký, Hä tªn) Biªn b¶n nµy ®­îc lËp t¹i thêi gian vµ ®Þa ®iÓm giao nhËn vËt t­. sau ®ã nh©n viªn kinh tÕ cña ®éi sÏ göi biªn b¶n nµy kÌm theo c¸c chøng tõ gèc ®Ó lµm c¨n cø ghi sæ kÕ to¸n. Bªn c¹nh c¸c biÖn ph¸p trªn xÝ nghiÖp còng nªn cè g¾ng gi¶m tíi møc tèi thiÓu hao hôt trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n, vËn chuyÓn vµ ®Æc biÖt lµ kh©u thi c«ng. §Ó ®¶m b¶o ®­îc yªu cÇu nµy trø¬c hÕt xÝ nghiÖp cÇn ph¶i tæ chøc kho b·i ®óng yªu cÇu kü thuËt, th­êng xuyªn n©ng cao chÊt l­îng kho b·i vµ kiÓm tra t×nh h×nh b¶o qu¶n vËt liÖu ë tõng c«ng tr×nh thi c«ng. Bªn c¹nh ®ã, xÝ nghiÖp nªn cã chÕ ®é th­ëng ph¹t hîp lý víi ®éi qu¶n lý vµ b¶o vÖ kho b·i. §èi víi nh÷ng tr­êng hîp vi ph¹m ph¶i xö ph¹t thËt nghiªm kh¾c ®ång thêi còng ph¶i cã chÕ ®é khen th­ëng thÝch hîp ®èi víi nh÷ng lao ®éng hoµn thµnh tèt c«ng viÖc cña m×nh. - §èi víi chi phÝ nh©n c«ng HiÖn nay t¹i xÝ nghiÖp, chi phÝ nh©n c«ng th­êng ®­îc h¹ch to¸n vµo th¸ng cuèi cïng khi c«ng tr×nh hoµn thµnh. Nh­ vËy, sè liÖu chi phÝ cô thÓ theo tõng th¸ng ®Ó ®èi chiÕu, xem xÐt víi khèi l­îng c«ng viÖc thùc hiÖn lµ kh«ng cã. Theo em xÝ nghiÖp nªn h¹ch to¸n chi phÝ tiÒn l­¬ng hµng th¸ng dùa trªn c¸c chøng tõ chñ yÕu lµ c¸c hîp ®ång giao kho¸n, b¶ng chÊm c«ng vµ cã sù gi¸m s¸t cña xÝ nghiÖp trong viÖc tÝnh tr¶ l­¬ng hay tÝnh t¹m øng ë c¸c c«ng tr×nh. BiÖn ph¸p nµy cã t¸c dông n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ n©ng cao ®­îc ý thøc tr¸ch nhiÖm cña ng­êi c«ng nh©n, ®ång thêi ®Èy nhanh tiÕn ®é thi c«ng ®¶m b¶o thêi gian bµn giao c«ng tr×nh. Ngoµi ra, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ghi sæ kÕ to¸n, cung cÊp ngay th«ng tin vÒ kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, xÝ nghiÖp cã thÓ lËp b¶ng kª chi phÝ nh©n c«ng cho tõng ®éi nh­ sau: B¶ng kª chi phÝ nh©n c«ng §éi…. TT Tªn c«ng tr×nh CPNCTT cña c«ng nh©n xÝ nghiÖp Cpnctt cña lao ®éng thuª ngoµi Cpnctt cña nh©n c«ng hîp ®ång Céng Céng - Chi phÝ s¶n xuÊt chung HiÖn nay, viÖc h¹ch to¸n kho¶n môc chi phÝ nµy cã mét ®iÒu ®¸ng nãi ®ã lµ viÖc ph©n bæ chi phÝ vËn chuyÓn cña tõng ®éi xe cho tõng c«ng tr×nh. Dùa trªn sè ca xe tõ b¶ng ph©n bæ vµ ®Þnh møc cña tõng lo¹i xe, kÕ to¸n sÏ cã sè liÖu vÒ kho¶n chi phÝ vËn chuyÓn nµy. ViÖc tÝnh chi phÝ dùa trªn c¬ së ®Þnh møc nh­ vËy sÏ ph¸t sinh mét kho¶n chªnh lÖch so víi thùc tÕ, t¹o ra kho¶n tån vµo cuèi n¨m. V× vËy ®Ó viÖc h¹ch to¸n ®­îc chÝnh x¸c h¬n, theo em xÝ nghiÖp nªn ph©n bæ chi phÝ cña ®éi xe theo sè chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh mµ kh«ng nªn ph©n bæ theo ®Þnh møc. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n sÏ tËp hîp toµn bé chi phÝ ph¸t sinh cña ®éi xe (Theo tõng lo¹i xe) sau ®ã chia cho tæng sè ca xe thùc hiÖn sÏ cã ®¬n gi¸ thùc tÕ cña tõng ca xe ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh. - §èi víi chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp T¹i xÝ nghiÖp, chi phÝ QLDN ®Þnh kú hµng n¨m kÕt chuyÓn sang chi phÝ chê kÕt chuyÓn (TK 142), sau ®ã khi c«ng tr×nh hoµn thµnh sÏ ph©n bæ vµo chi phÝ trong kú. ViÖc ph©n bæ nµy dùa trªn tiªu thøc doanh thu cña tõng c«ng tr×nh lµ hîp lý. Tuy nhiªn, xÝ nghiÖp nªn lÊy chi phÝ cÇn ph©n bæ lµ tæng CPQLDN ph¸t sinh trong n¨m chø kh«ng nªn lÊy mét tû lÖ cè ®Þnh lµ 6% ®Ó ph¶n ¸nh thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh hµng n¨m cña xÝ nghiÖp. - Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang Chi phÝ dë dang ®­îc ®¸nh gi¸ hµng th¸ng bao gåm toµn bé chi phÝ tõ khi khëi c«ng cho ®Õn cuèi th¸ng ®ã, ®ång thêi xÝ nghiÖp còng ¸p dông ph­¬ng thøc thnah to¸n sau khi c«ng tr×nh hoµn thµnh toµn bé nªn cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng vèn bÞ ø ®éng trªn c«ng tr×nh.V× vËy, theo em víi nh÷ng c«ng tr×nh lín, cã ®iÓm dõng kü thuËt nhÊt ®Þnh th× xÝ nghiÖp nªn yªu cÇu bªn chñ ®Çu t­ thanh to¸n theo ®iÓm dõng kü thuËt. Nh­ vËy xÝ nghiÖp sÏ thu håi vèn nhanh, t¨ng vßng quay cña vèn tr¸nh t×nh tr¹ng ph¶i vay vèn ®Ó thi c«ng, gãp phÇn lµm t¨ng lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp. 3.3.4. VÒ c«ng t¸c kÕ to¸n qu¶n trÞ KÕ to¸n qu¶n trÞ gi÷ mét vai trß rÊt quan träng trong c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i bÊt k× mét c«ng ty nµo. Tuy nhiªn, t¹i xÝ nghiÖp kÕ to¸n qu¶n trÞ vÉn ch­a thùc sù ®­îc quan t©m. C«ng t¸c kÕ to¸n míi chØ thiªn vÒ chøc n¨ng kÕ to¸n tµi chÝnh (tÝnh to¸n, tËp hîp sè liÖu vµo c¸c b¶ng biÓu, b¸o c¸o theo quy ®Þnh) chø ch­a coi träng viÖc lËp b¸o c¸o mang tÝnh chÊt néi bé sö dông trong XÝ nghiÖp. §Ó c¸c th«ng tin chi phÝ mang l¹i hiÖu qu¶ cao cho qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cña c¸c nhµ l·nh ®¹o, hµng n¨m xÝ nghiÖp nªn tiÕn hµnh ph©n tÝch gi¸ thµnh tõ ®ã gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ cã thÓ nhËn biÕt ®­îc nh÷ng nh©n tè cã ¶nh h­ëng tÝch cùc hoÆc tiªu cùc ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®ång thêi còng gióp cho c¸c nhµ l·nh ®¹o biÕt ®­îc t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c ®¬n vÞ thi c«ng. Qua ®ã cã thÓ ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu vµ kÞp thêi ®Ó cã thÓ h¹n chÕ ®­îc c¸c nh©n tè tiªu cùc vµ ph¸t huy ®­îc nh÷ng nh©n tè tÝch cùc. 3.3.5. VÒ viÖc ¸p dông m¸y tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n T¹i xÝ nghiÖp viÖc ¸p dông m¸y tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n ®· gióp Ých rÊt nhiÒu trong viÖc xö lý, l­u tr÷ th«ng tin kÕ to¸n. Th«ng tin kÕ to¸n ®­îc cËp nhËt hµng ngµy, xö lý nhanh chãng, chÝnh x¸c lµm gi¶m ®i rÊt nhiÒu khèi l­îng c«ng viÖc kÕ to¸n. Tuy nhiªn, ®Ó t¨ng c­êng h¬n n÷a kh¶ n¨ng khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ m¸y vi tÝnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n xÝ nghiÖp nªn tæ chøc c¸c kho¸ båi d­ìng nghiÖp vô cho c¸c nh©n viªn kÕ to¸n còng nh­ ®Çu t­ mua s¾m ch­¬ng tr×nh kÕ to¸n míi nh»m ®¸p øng tèt h¬n yªu cÇu cña qu¶n lý trong giai ®o¹n hiÖn nay. 3.4 Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ chi phÝ t¹i xÝ nghiÖp x©y l¾p ®iÖn §Êt n­íc ta ®ang hßa m×nh vµo sù ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi víi nhiÒu kÕ ho¹ch vµ chØ tiªu kinh tÕ ®Æt ra, ®iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã sù nç lùc tham gia cña c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy, mçi doanh nghiÖp ®Òu tÝch cùc tèi ®a hãa lîi nhuËn vµ mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p ®Ó ®¹t ®­îc lîi nhuËn cao ®ã lµ gi¶m chi phÝ ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i xÝ nghiÖp x©y l¾p ®iÖn, xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña xÝ nghiÖp, em xin ®­a ra mét sè biÖn ph¸p gi¶m chi phÝ nh»m h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh­ sau: 3.4.1. Gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chiÕm tû träng lín trong gi¸ thµnh x©y l¾p th­êng tõ 60% ®Õn 80%, do ®ã viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ nµy trong c¶ ho¹t ®éng cung øng vµ sö dông lu«n lµ vÊn ®Ò rÊt ®¸ng quan t©m. Dùa vµo khèi l­îng c«ng viÖc hiÖn cã, xÝ nghiÖp tiÕn hµnh giao viÖc mua nguyªn vËt liÖu phôc vô thi c«ng cho c¸c ®éi s¶n xuÊt trªn c¬ së ®Þnh møc nguyªn vËt liÖu ®· lËp. §Ó tiÕt kiÖm vµ qu¶n lý chÆt chÏ h¬n kho¶n môc chi phÝ nµy, xÝ nghiÖp nªn thùc hiÖn mét sè néi dung c¬ b¶n sau: - Th­êng xuyªn ®èi chiÕu gi÷a gi¸ c¶ thÞ tr­êng víi ho¸ ®¬n do nh©n viªn cung øng vËt t­ cung cÊp ®Ó ph¸t hiÖn ra nh÷ng sai sãt bÊt th­êng trong qu¸ tr×nh mua vËt t­ phôc vô s¶n xuÊt. §Ó thùc hiÖn tèt c«ng viÖc nµy ®ßi hái xÝ nghiÖp ph¶i thiÕt lËp ®­îc mét m¹ng l­íi c¸c nhµ cung cÊp th­êng xuyªn võa ®¶m b¶o ®­îc tiÕn ®é thi c«ng l¹i võa gi¸m s¸t ®­îc sè l­îng còng nh­ gi¸ c¶ vËt t­. - Gi¶m tèi thiÓu hao hôt trong vËn chuyÓn, thi c«ng vµ b¶o qu¶n vËt t­. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy xÝ nghiÖp nªn thùc hiÖn ®ång bé c¸c biÖn ph¸p nh­: + Lu«n theo dâi, ®ét xuÊt kiÓm tra qu¸ tr×nh vËn chuyÓn, thu mua, nhËp, xuÊt, b¶o qu¶n vËt t­. + TÝch cùc duy tr× ph­¬ng thøc cung øng vËt t­ ®Õn tËn ch©n c«ng tr×nh. - X©y dùng chÕ ®é th­ëng ph¹t tho¶ ®¸ng, lu«n n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm, ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong sö dông vËt t­. - ¸p dông c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt nh»m h¹n chÕ hao phÝ vËt t­. 3.4.2. Gi¶m chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ mét kho¶n môc chi phÝ cã tû träng kh«ng nhá trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Muèn gi¶m ®­îc chi phÝ nh©n c«ng th× chØ b»ng c¸ch t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cña c¸c c«ng nh©n v× t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng chÝnh lµ viÖc gi¶m møc hao phÝ lao ®éng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hoµn thµnh. §Ó t¨ng ®­îc n¨ng suÊt lao ®éng XÝ nghiÖp cÇn ph¶i: - Th­êng xuyªn øng dông kü thuËt míi vµo s¶n xuÊt nh»m c¶i tiÕn ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cho c«ng nh©n viªn. - Tæ chøc s¾p xÕp khèi l­îng thi c«ng theo mét tr×nh tù khoa häc, hîp lý ®Ó cung cÊp kÞp thêi vËt t­ vµ m¸y mãc thiÕt bÞ cho thi c«ng. - X©y dùng mét chÕ ®é th­ëng ph¹t hîp lý ®Ó khuyÕn khÝch c«ng nh©n t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. 3.4.3. Gi¶m chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng HiÖn nay, t¹i xÝ nghiÖp m¸y thi c«ng hoµn to¸n lµ do thuª ngoµi v× vËy ®Ó gi¶m kho¶n môc chi phÝ nµy c¸c ®éi cÇn t×m vµ khai th¸c nhiÒu n¬i cho thuª, xÝ nghiÖp còng nªn quan t©m ®Õn gi¸ c¶ vµ chÊt l­îng. Trong t­¬ng lai, khi khèi l­îng c«ng viÖc nhiÒu h¬n, m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i h¬n cã thÓ ®¶m nhiÖm nhiÒu c«ng viÖc cho ng­êi lao ®éng th× xÝ nghiÖp nªn ®Çu t­ mua s¾m nh÷ng lo¹i m¸y mµ xÝ nghiÖp sö dông nhiÒu nhÊt ®Ó võa chñ ®éng trong c«ng viÖc võa gi¶m bít ®­îc kho¶n môc chi phÝ nµy. 3.4.4. Gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ mét kho¶n môc chi phÝ gåm rÊt nhiÒu lo¹i vµ ®«i khi kh«ng cã nh÷ng chøng tõ gèc ®Ó x¸c minh. V× vËy, xÝ nghiÖp nªn cã nh÷ng quy chÕ cô thÓ cho tõng lo¹i chi phÝ vµ tiÕn hµnh so s¸nh, ®¸nh gi¸ tõng lo¹i chi phÝ ë tõng thêi kú ®Ó t×m ra nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng vµ lý do cña nã ®ång thêi c¸c kho¶n chi phÝ hîp lý cÇn ph¶i ®­îc gi¶ quyÕt kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. KÕt luËn Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¹nh tranh ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn gi÷a c¸c doanh nghiÖp lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Bëi vËy doanh nghiÖp mét lµ ph¶i hoµn thiÖn m×nh ®Ó tiÕn lªn phÝa tr­íc chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh hoÆc lµ doanh nghiÖp sÏ tôt hËu, tr­ît khái quü ®¹o chung cña nÒn kinh tÕ, lµm ¨n thua lç dÉn ®Õn ph¸ s¶n nÕu kh«ng biÕt ph¸t huy nh÷ng tiÒm n¨ng vµ n¾m b¾t kÞp thêi sù thay ®æi trªn th­¬ng tr­êng. ViÖc h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò mµ doanh nghiÖp quan t©m hµng ®Çu. §Ó h¹ thÊp chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ viÖc cÇn thiÕt cña mçi doanh nghiÖp. Lµ c«ng cô qu¶n lÝ quan träng, kÕ to¸n nãi chung, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh nãi riªng lu«n ph¶i ®­îc c¶i tiÕn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña c«ng t¸c qu¶n lÝ ë tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Ngµnh x©y dùng c¬ b¶n ®· t¹o nªn mét c¬ së vËt chÊt cho x· héi, t¨ng c­êng tiÒm lùc kinh tÕ vµ quèc phßng cho ®Êt n­íc. Tr¶i qua mét qu¸ tr×nh häc tËp, nghiªn cøu vµ thêi gian thùc tËp t¹i XÝ nghiÖp X©y l¾p ®iÖn, em nhËn thÊy r»ng ®i ®«i víi viÖc häc tËp nghiªn cøu lý luËn th× viÖc t×m hiÓu thùc tÕ còng rÊt quan träng. §©y lµ thêi gian gióp cho sinh viªn ¸p dông nh÷ng kiÕn thøc cña m×nh vµo c«ng t¸c thùc tÕ. MÆt kh¸c, nã cßn t¹o cho sinh viªn hiÓu ®óng, hiÓu s©u h¬n nh÷ng kiÕn thøc m×nh cã vµ bæ sung thªm nh÷ng kiÕn thøc mµ chØ thùc tÕ míi cã ®­îc. Trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i XÝ nghiÖp x©y l¾p ®iÖn- c«ng ty §iÖn Lùc I, ®­îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ thÇy gi¸o TrÇn V¨n ThuËn cïng c¸c c¸n bé phßng tµi vô ë xÝ nghiªp, em ®· hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh víi ®Ò tµi:”Hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh víi viÖc t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n trÞ t¹iXÝ nghiÖp x©y l¾p §iÖn - C«ng Ty §iÖn Lùc I”. Trong b¶n luËn v¨n nµy, em ®· m¹nh d¹n tr×nh bµy mét sè kiÕn nghÞ cña m×nh víi nguyÖn väng gióp cho xÝ nghiÖp hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh sao cho hîp lÝ vµ ®óng chÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n míi ®­îc ban hµnh ®Ó xÝ nghiÖp ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch cao h¬n n÷a, tù kh¼ng ®Þnh m×nh trªn thÞ tr­êng. MÆc dï em ®· rÊt cè g¾ng nh­ng do tr×nh ®é nhËn thøc cßn h¹n chÕ vµ trong thêi gian thùc tËp ng¾n nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o, cña ban gi¸m ®èc vµ c¸c c¸n bé phßng tµi vô ®Ó chuyªn ®Ò ®­îc hoµn thiÖn h¬n vµ nhËn thøc cña em ®­îc ®Çy ®ñ h¬n n÷a. Em xin ch©n träng c¶m ¬n thÇy gi¸o TrÇn V¨n ThuËn, c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa kÕ to¸n cïng c¸c c¸n bé Phßng tµi vô cña xÝ nghiÖp x©y l¾p §iÖn ®· h­íng dÉn em hoµn thµnh b¶n luËn v¨n nµy.