Luận văn Hoàn thiện kiểm toán chu trình hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam thực hiện

n ®éng vÒ hµng tån kho gi÷a c¸c qóy trong n¨m 2004 lµ kh«ng lín nªn quy m« mÉu chän lµ võa ph¶i, tiªu chÝ chän mÉu lµ nh÷ng phiÕu nhËp cã gi¸ trÞ lín h¬n 30.000.000VN§. Tr×nh tù ®èi chiÕu lµ tõ Sæ c¸i ®Õn NhËt ký chung ®Õn c¸c chøng tõ gèc. GiÊy lµm viÖc sè 2F ®­îc tr×nh bµy trong phô lôc 01 ®Ýnh kÌm. Qua ®ã, kiÓm to¸n viªn kÕt luËn c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ®­îc ghi chÐp ®Çy ®ñ, ®óng kú. *C«ng ty th­¬ng m¹i H: Sè l­îng mÉu chän ®­îc x¸c ®Þnh lµ lín h¬n h¼n so víi 2 kh¸ch hµng trªn. Lý do ®Æt ra lµ do c«ng t¸c kiÓm so¸t kh«ng cã hiÖu qu¶ (ch­a thµnh lËp kiÓm to¸n néi bé...). §èi víi c¸c nghiÖp vô nhËp kho, kiÓm to¸n viªn chän mÉu dùa trªn tiªu chÝ nh÷ng nghiÖp vô ph¸t sinh cã gi¸ trÞ lín h¬n 15.000.000®, tËp trung vµo qóy I vµ qóy IV. KÕt qu¶ thu ®­îc: MÉu biÓu 3: GiÊy lµm viÖc sè 2H. CIMEICO VN Tªn Ngµy Kh¸ch hµng: ………Cty TM H………. Ng­êi T.H ………. …….. M· sè ………… Néi dung thùc hiÖn: …KiÓm tra chøng tõ nhËp…. Ng­êi K.T ………. …….. Trang ………… N¨m kÕt thóc: 31/12/2004…………………… Chøng tõ Néi dung TK §¦ Sè tiÒn Ghichó SH NT Nî Cã PN 105 15/01/04 NK bãng h×nh 21inch 1521 112 232.465.003 PN 126 21/01/04 NK bãng h×nh 29inch 1521 112 102.394.758 PN 139 08/02/04 NK vi m¹ch L1 1521 112 154.004.587 X1 PN 154 25/02/04 NhËp bao b× 1524 111 39.479.021 PN 182 19/03/04 NhËp quÇn ¸o b¶o hé 153 331 54.387.932 X2 ……… PN 430 30/10/04 NhËp thiÕt bÞ ®ãng gãi 1522 331 32.587.992 PN467 12/11/04 NK vi m¹ch L4 1521 112 121.481.043 PN 501 02/12/04 NK bãng h×nh 1521 112 156.872.048 PN 511 05/12/04 NhËp hép xèp 1522 111 25.398.003 X3 PN 537 25/12/04 NK vi m¹ch L1 1521 112 200.583.573 X4 : Cã ®Çy ®ñ ho¸ ®¬n chøng tõ kÌm theo: biªn b¶n kiÓm nhËn vËt t­, ®¬n ®Æt hµng, hîp ®ång, yªu cÇu mua vËt t­, … X : Cã sai ph¹m cÇn ®­îc gi¶i thÝch, cô thÓ: X1: NghiÖp vô ph¸t sinh kh«ng cã Biªn b¶n kiÓm nhËn, trªn phiÕu nhËp kh«ng cã ch÷ ký cña kÕ to¸n tr­ëng. X2: Chøng tõ sè PN 182 bÞ tÈy xo¸ sè tiÒn ghi trªn ho¸ ®¬n, kÕ to¸n tr­ëng gi¶i thÝch lµ do chÊt l­îng l« hµng kÐm h¬n so víi hîp ®ång do ®ã C«ng ty yªu cÇu nhµ cung cÊp gi¶m gi¸ vµ ®· ®­îc chÊp nhËn do ®ã kÕ to¸n ®· söa ®¬n gi¸ vµ sè tiÒn trªn chøng tõ nµy. X3: Qua kiÓm tra thÊy c«ng t¸c b¶o qu¶n chøng tõ kh«ng tèt, t¹i nghiÖp vô nµy kh«ng t×m thÊy phiÕu chi tiÒn mÆt t­¬ng øng. X4: Kh«ng cã ®Çy ®ñ ch÷ ký x¸c nhËn cña kÕ to¸n tr­ëng trªn c¸c chøng tõ gèc kÌm theo. KÕt luËn: Víi sè l­îng mÉu chän theo tiªu chÝ ®· ®Æt ra, kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy cã kh¶ n¨ng x¶y ra sai sãt träng yÕu. ChÝnh v× vËy kiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh më réng quy m« mÉu chän, kh«ng giíi h¹n trong qóy I vµ qóy IV mµ më réng ra c¶ n¨m. Qua ®ã ®­a ra nhËn xÐt: Chøng tõ, sæ s¸ch kÕ to¸n cña ®¬n vÞ b¶o qu¶n ch­a ®­îc tèt, mét sè nghiÖp vô thiÕu chøng tõ. ViÖc ghi sæ ch­a khoa häc, cßn cã biÓu hiÖn tÈy xãa. Mét sè chøng tõ gèc kh«ng cã dÊu vÕt kiÓm tra hay phª duyÖt cña cÊp l·nh ®¹o (thiÕu ch÷ ký cña kÕ to¸n tr­ëng). Tuy nhiªn, sè liÖu trªn sæ s¸ch kÕ to¸n lµ t­¬ng ®èi khíp. §èi víi nghiÖp vô xuÊt vËt t­, hµng hãa, thñ tôc kiÓm tra ®èi chiÕu ®­îc tiÕn hµnh t­¬ng tù. KiÓm to¸n viªn chän mÉu kiÓm tra ®èi víi nghiÖp vô xuÊt thµnh phÈm tõ ®ã suy réng ra c¸c nghiÖp vô kh¸c. KÕt qu¶ thu ®­îc: MÉu biÓu 4: GiÊy lµm viÖc sè 3H. CIMEICO VN Tªn Ngµy Kh¸ch hµng: C«ng ty TM H Ng­êi T.H ………. …….. M· sè ………… Néi dung thùc hiÖn: KiÓm tra nghiÖp vô xuÊt thµnh phÈm………….. Ng­êi K.T ………. …….. Trang ………… N¨m kÕt thóc: ……31/12/2004…………… Chøng tõ Néi dung TK §¦ Sè tiÒn Ghichó SH NT Nî Cã Sæ s¸ch Thùc tÕ XK 015 03/01/04 XuÊt TV 21inch 632 1551 195,326,350 195,326,350 XK035 09/01/04 XuÊt TV 29inch 632 1552 125,342,754 125,342,754 XK 089 12/01/04 XuÊt ®Çu VCD K1 632 15531 124,896,328 124,896,328 X1 ……… XK 1037 09/12/04 XuÊt ®Çu DVD 632 15532 180,284,635 180,284,635 XK 1096 15/12/04 XuÊt TV mµn h×nh F 632 15511 230,924,255 230,924,255 XK 1165 21/12/04 XuÊt ®Çu VCD K1 632 15531 270,504,332 270,504,332 XK 1189 26/12/04 XuÊt ®Çu VCD K2 632 15531 225,452,098 225,452,098 X2 XK 1205 31/12/04 XuÊt ®Çu k.t sè 632 1554 69,574,254 69,574,254 §· ®èi chiÕu khíp ®óng gi÷a ho¸ ®¬n víi chøng tõ vËn chuyÓn, hîp ®ång mua b¸n, phiÕu xuÊt kho, sæ s¸ch kÕ to¸n. X Cã sai sãt ®· ®­îc ph¸t hiÖn, cô thÓ: X1: Trªn phiÕu xuÊt cã dÊu hiÖu tÈy xãa ®­îc nh©n viªn kÕ to¸n gi¶i thÝch do nhÇm lÉn trong ghi chÐp, ®· ®­îc th«ng qua ®Ó söa ch÷a nh­ng kh«ng cã dÊu hiÖu cña sù phª chuÈn ®ã. X2: kÕ to¸n ghi chÐp kh«ng ®óng vÒ thêi gian. Trªn phiÕu xuÊt 1205 ghi ngµy ph¸t sinh lµ 02/01/2005 trong khi trªn sæ ghi ngµy 31/12/2004. KiÓm to¸n viªn ®Ò nghÞ ®iÒu chØnh: N¨m 2004: ghi t¨ng GVHB Nî TK 155 (1554): 69.574.254® Cã TK 632: 69.574.254® N¨m 2005: ghi gi¶m GVHB Nî TK 632: 69.574.254 Cã Tk 155 (1554): 69.574.254®. KÕt luËn: Nh×n chung c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh cã ®Çy ®ñ chøng tõ gèc ®Ýnh kÌm, ngo¹i trõ mét sè sai sãt nh­ ®· nªu. NghiÖp vô xuÊt ngµy 12/01/2004 cÇn x¸c minh l¹i. KiÓm to¸n viªn nhËn thÊy c«ng t¸c ghi chÐp c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh liªn quan ®Õn hµng tån kho ®­îc thùc hiÖn ch­a tèt, c¸c thñ tôc phª chuÈn lµ ch­a ®Çy ®ñ. B­íc 3: §èi chiÕu sè d­ cuèi kú (31/12/2004): *C«ng ty E: C«ng t¸c kiÓm so¸t néi bé cña c«ng ty E ®­îc tiÕn hµnh t­¬ng ®èi chÆt chÏ, Biªn b¶n kiÓm kª ®­îc lËp theo mçi th¸ng t¹i tõng kho riªng biÖt, sè liÖu ®­îc b¶o qu¶n t¹i phßng kÕ to¸n. Qua ®¸nh gi¸, kiÓm to¸n viªn ®i ®Õn quyÕt ®Þnh ®èi chiÕu sè d­ cuèi kú trªn chu tr×nh hµng tån kho víi Biªn b¶n kiÓm kª do ®¬n vÞ lËp (thµnh phÈm, NVL tån kho, CCDC tån kho…), bá qua viÖc trùc tiÕp tiÕn hµnh kiÓm kª. ý kiÕn kiÓm to¸n viªn ®­a ra lµ chÊp nhËn sè l­îng hµng tån kho tån ®Õn ngµy 31/12/2004 lµ hîp lý. *C«ng ty F: Do mét sè lý do kh¸ch quan nªn kiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ tiÕn hµnh quan s¸t kiÓm kª thùc tÕ hµng tån kho t¹i thêi ®iÓm 31/12/2004 v× thÕ kiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh kiÓm kª chän mÉu ®èi víi sè l­îng hµng tån kho cña c«ng ty F tõ ®ã suy réng ra tæng thÓ. §Ó chuÈn bÞ kiÓm kª, kiÓm to¸n viªn trao ®æi víi Ban gi¸m ®èc c«ng ty F vÒ ngµy thùc hiÖn, ®Þa ®iÓm kiÓm kª víi mÉu ®­îc chän lµ nguyªn vËt liÖu. Thêi gian tiÕn hµnh lµ ngµy 21/01/2005, kiÓm to¸n viªn kiÓm kª thö nguyªn vËt liÖu tån trong kho ®¬n vÞ. KÕt thóc kiÓm kª vµo chiÒu cïng ngµy, kÕt qu¶ ®­îc kiÓm to¸n viªn ký x¸c nhËn vµo biªn b¶n. C¨n cø vµo sæ chi tiÕt nguyªn vËt liÖu tõ ngµy 01 ®Õn ngµy 21/01/05, b¸o c¸o sö dông vËt t­ tÝnh ®Õn ngµy 21/01, c¸c hãa ®¬n mua hµng… sau khi kiÓm tra tÝnh cã thËt, tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh chÝnh x¸c c¬ häc cña c¸c nghiÖp vô cã liªn quan tÝnh ®Õn 21/01; kiÓm to¸n viªn sÏ trõ lïi cho ®Õn ngµy 31/12/2004 trªn sæ s¸ch cña ®¬n vÞ.Nguyªn vËt liÖu tån kho cña C«ng ty bao gåm: nguyªn vËt liÖu chÝnh (c¸c lo¹i hotcoil vµ Zn), vËt liÖu phô (c¸c lo¹i ho¸ chÊt, d©y cacbon, Pb…). KÕt qu¶ thu ®­îc trong b¶ng: B¶ng 13: Tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm kª nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty F C«ng ty F Tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm kª nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty F Nguyªn vËt liÖu §V tÝnh SL kiÓm kª thùc tÕ 21/01/2004 Sè l­îng thùc tÕ 31/12/2003 Sè l­îng sæ s¸ch 31/12/2004 Chªnh lÖch DÇu chèng gØ lÝt 3.274 2.986 2.984 2 Acid lÝt 152 135 134,696 0,304 Hotcoil (3.0x150) kg 432.560 445.832 445.776 56 Hotcoil (2,35x1184) kg 364.87 326 326 0 KÏm kg 231 164 164 0 … + Sè l­îng hotcoil (3.0x150) thùc tÕ kiÓm kª chªnh lÖch so víi sæ s¸ch lµ 56 x3.902,58 = 218.544 VN§ Trong ®ã ®Þnh møc hao hôt lµ 0.01% + DÇu chèng gØ thùc tÕ kiÓm kª chªnh lÖch víi sæ s¸ch lµ 2 x 22.800 = 45.600 VN§ Trong ®ã ®Þnh møc hao hôt lµ 0.3% NhËn xÐt: kiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn cã chªnh lÖch gi÷a thùc tÕ vµ sæ s¸ch cña c«ng ty F. Tuy nhiªn theo tÝnh to¸n th× chªnh lÖch nµy n»m trong ®Þnh møc hao hôt mµ c«ng ty F ®· quy ®Þnh. Do ®ã kiÓm to¸n viªn chÊp nhËn sè l­îng hµng tån kho t¹i ngµy 31/12/2004 trªn sæ s¸ch ®¬n vÞ lµ hîp lý. *C«ng ty H: Do c«ng ty H lµ kh¸ch hµng kiÓm to¸n n¨m ®Çu tiªn nªn kiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ cã mÆt t¹i thêi ®iÓm diÔn ra kiÓm kª cuèi n¨m tµi chÝnh (vµo ngµy 31/12/2004). T­¬ng tù nh­ c«ng ty ThÐp F, kiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh kiÓm kª mÉu ®èi víi mét sè hµng tån kho cña C«ng ty H vµo ngµy 10/02/2005, tõ ®ã suy réng ra tæng thÓ hµng tån kho cña C«ng ty råi trõ lïi l¹i ®Õn ngµy 31/12/2004 nh»m kh¼ng ®Þnh sè d­ hµng tån kho t¹i ngµy 31/12/2004. MÉu ®­îc chän ®Ó kiÓm kª lµ thµnh phÈm. KÕt qu¶ thu ®­îc kh«ng thÊy cã chªnh lÖch gi÷a sæ s¸ch vµ thùc tÕ, tõ ®ã cã thÓ kÕt luËn kÕt qu¶ kiÓm kª lµ chÝnh x¸c, ph¶n ¸nh ®óng sè l­îng hµng tån kho cã trong doanh nghiÖp. B­íc 4: KiÓm tra viÖc tÝnh gi¸ xuÊt hµng tån kho cña kh¸ch hµng: Qua thùc tÕ 3 kh¸ch hµng trªn, nhËn thÊy c¸c kh¸ch hµng ®Òu tiÕn hµnh tÝnh gi¸ xuÊt theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn, gi¸ xuÊt hµng tån kho ®­îc tÝnh nh­ sau: Gi¸ xuÊt hµng tån kho = Gi¸ trÞ tån ®Çu kú + Gi¸ trÞ nhËp trong kú Sè l­îng tån ®Çu kú + Sè l­îng nhËp trong kú Qua pháng vÊn nh©n viªn kÕ to¸n, kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ xuÊt hµng tån kho cña ®¬n vÞ kh«ng cã sù thay ®æi. kiÓm to¸n viªn còng tiÕn hµnh kiÓm tra chän mÉu hµng tån kho ®Ó tÝnh to¸n l¹i gi¸ xuÊt (sè l­îng mÉu chän nhá) thÊy kh«ng cã sai sãt. NhËn xÐt cña kiÓm to¸n viªn ghi trªn giÊy lµm viÖc “ ViÖc tÝnh gi¸ xuÊt hµng tån kho t¹i c«ng ty ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c c¬ häc”. B­íc 5: Thùc hiÖn kiÓm tra b¶ng tÝnh gi¸ thµnh: §©y lµ b­íc c«ng viÖc quan träng v× nã cã liªn quan ®Õn hÇu hÕt c¸c phÇn hµnh kiÓm to¸n kh¸c nh­ kiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng- thanh to¸n, chu tr×nh tiÒn l­¬ng- nh©n viªn, chu tr×nh b¸n hµng- thu tiÒn… *XÐt cô thÓ c¸c b­íc c«ng viÖc ®­îc tiÕn hµnh t¹i C«ng ty E: KiÓm tra chi tiÕt chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: KiÓm to¸n viªn thùc hÞªn viÖc kiÓm tra chi tiÕt chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®Ó kh¼ng ®Þnh viÖc xuÊt dïng cho c¸c ®èi t­îng cã ®­îc h¹ch to¸n chÝnh x¸c vµ ®óng kú hay kh«ng.Môc ®Ých cña phÇn viÖc nµy lµ nh»m tr¸nh viÖc h¹ch to¸n c¸c kho¶n chi phÝ xuÊt dïng cho s¶n xuÊt nhÇm sang chi phÝ b¸n hµng hay qu¶n lý. Thñ tôc tiÕn hµnh t­¬ng tù nh­ kiÓm tra tÝnh cã thËt cña c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh. KiÓm tra chi tiÕt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: KiÓm to¸n viªn kiÓm tra, xem xÐt viÖc ph©n bæ chi phÝ tiÒn l­¬ng cho c¸c ®èi t­îng chÞu phÝ cã ®óng ®¾n kh«ng. ViÖc kiÓm tra chi tiÕt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®· ®­îc thùc hiÖn trong kiÓm to¸n tiÒn l­¬ng- nh©n viªn, ®Ó kh¼ng ®Þnh l¹i kÕt qu¶ ®ã kiÓm to¸n viªn cã thÓ kiÓm tra chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm trªn thùc tÕ víi ®Þnh møc. KiÓm tra chi phÝ s¶n xuÊt chung: Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc chi tiÕt thµnh: chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ tiÒn l­¬ng, chi phÝ khÊu hao, chi phÝ c«ng cô, chi phÝ kh¸c. T¹i c«ng ty E, phÇn viÖc kiÓm tra chi tiÕt CP s¶n xuÊt chung ®­îc kÕ thõa tõ kÕt qu¶ kiÓm to¸n c¸c chu tr×nh kh¸c nh­ chu tr×nh tiÒn l­¬ng- nh©n viªn, chu tr×nh tµi s¶n cè ®Þnh… §èi víi chi phÝ ph¸t sinh b»ng tiÒn kh¸c, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh ®èi chiÕu gi÷a sè liÖu trªn sæ c¸i TK 627 (phÇn ®èi øng TK 111, 331…) víi chøng tõ gèc nh­ phiÕu chi, hãa ®¬n cña ng­êi b¸n… ®Ó kiÓm tra tÝnh cã thËt, tÝnh chÝnh x¸c cña nghiÖp vô ph¸t sinh. MÉu biÓu 5: GiÊy lµm viÖc sè 3E. CIMEICO VN Tªn Ngµy Kh¸ch hµng: ………CT DL E Ng­êi T.H ………. …….. M· sè ………… Néi dung thùc hiÖn: ……TK 627………… Ng­êi K.T ………. …….. Trang ………… N¨m kÕt thóc: …………31/12/2004…… Chøng tõ Néi dung Tµi kho¶n d­ Sè tiÒn Ghichó SH NT Nî Cã NH 10 03/01/04 Chi thuª ngoµi gia c«ng s¶n phÈm 6277 112 5.649.325 NH 26 08/01/04 Thanh to¸n tiÒn ®iÖn T12/03 6272 112 59.623.875 PC 703 09/01/04 Thanh to¸n tiÒn n­íc T12/03 6272 111 1.953.224 NH 97 08/02/04 Thanh to¸n tiÒn ®iÖn T1/04 6272 112 61.309.482 PC 905 09/02/04 Thanh to¸n tiÒn n­íc T1/04 6272 111 2.205.397 PC 1157 17/03/04 Chi phÝ söa m¸y s¶n xuÊt 6278 111 1.054.300   X …….. NH 779 08/11/04 Chi phÝ ®iÖn mua ngoµi T10 6272 112 58.959.760 PC 2811 09/11/04 Chi phÝ n­íc cho s¶n xuÊt T10 6272 111 1.893.875 PC 2925 23/11/04 Chi phÝ thiÕt bÞ phôc vô ph©n x­ëng 6278 111 21.835.000 X PX 703 07/12/04 Chi phÝ CCDC s¶n xuÊt 6273 153 1.869.530 NH 835 08/12/04 Chi phÝ ®iÖn mua ngoµi T11 6272 112 60.935.755 PC 3036 09/12/04 Chi phÝ n­íc cho s¶n xuÊt T11 6272 111 2.053.622 PC 3095 22/12/04 Chi phÝ thuª ngoµi kh¸c 6278 111 1.235.116 H§ 0354 30/12/04 Chi thuª ngoµi gia c«ng s¶n phÈm 6277 331 4.535.900 : §· ®èi chiÕu khíp ®óng gi÷a sè trªn sæ vµ chøng tõ gèc, cã ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ: ho¸ ®¬n ®á, giÊy b¸o nî cña Ng©n hµng, … x : Chøng tõ sè PC 1157 ngµy 17/03/04 chØ cã phiÕu chi, kh«ng cã chøng tõ ®i kÌm Chøng tõ sè PC 2925 ngµy 23/11/04: mua thiÕt bÞ phôc vô cho ph©n x­ëng, thùc tÕ kiÓm tra chøng tõ nµy lµ ho¸ ®¬n mua mét bé bµn ghÕ salong cho phßng qu¶n ®èc ph©n x­ëng 1, cã ®Çy ®ñ chøng tõ ®i kÌm. Chøng tõ sè PC 1157 ®­îc kÕ to¸n gi¶i thÝch lµ do thuª thî söa bªn ngoµi nªn kh«ng cã ho¸ ®¬n chøng tõ ®i kÌm. Chøng tõ sè PC 2925 ngµy 23/11/04 ®Ò nghÞ kÕ to¸n ®iÒu chØnh t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh vµ ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung. KiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh ph¶i thùc hiÖn trÝch khÊu hao bæ sung cho tµi s¶n nµy. KÕ to¸n tr­ëng ®· ®ång ý ®iÒu chØnh c¸c bót to¸n sau: Bót to¸n 1: Nî TK 111 : 21.835.000 Cã TK 627 : 21.835.000 Bót to¸n 2: Nî TK 211 : 21.835.000 Cã TK 111 : 21.835.000 Bót to¸n 3: Nî TK 627(6278) : 363.917 Cã 214 : 363.917 KÕt luËn: Nh×n chung c¸c nghiÖp vô ®Òu cã chøng tõ gèc hîp lÖ. §ång thêi víi viÖc kiÓm tra chi tiÕt c¸c chu tr×nh chi phÝ ®ã, kiÓm to¸n viªn kiÓm tra c¸ch ph©n bæ chi phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: T¹i c«ng ty E, kh©u s¶n xuÊt chÝnh diÔn ra t¹i xÝ nghiÖp DÖt. KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh c¸c thñ tôc: - Pháng vÊn nh©n viªn kÕ to¸n vÒ quy tr×nh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi t­îng, viÖc tæng hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn TK 154. - So¸t xÐt l¹i c«ng viÖc cña kÕ to¸n vÒ sù tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vÒ ®èi t­îng ph©n bæ, ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng. - Thùc hiÖn tÝnh to¸n ®Ó x¸c ®Þnh sù ®óng ®¾n cña sè liÖu ph©n bæ, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. - §èi chiÕu thÎ tÝnh gi¸ thµnh víi chøng tõ gèc, c¸c b¶n ph©n bæ, sæ c¸i c¸c tµi kho¶n cã liªn quan ®Ó kiÓm tra viÖc tËp hîp chi phÝ cã ®­îc chi tiÕt trªn c¸c thÎ tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi t­îng kh«ng. Qua kiÓm tra chän mÉu mét sè nghiÖp vô xuÊt dïng vËt t­, c«ng cô dông cô vµ kiÓm tra sè liÖu trªn sæ chi tiÕt vµ sæ c¸i TK 627 vµ mét sè phÇn hµnh kh¸c cã liªn quan, kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy viÖc tËp hîp vµ ghi chÐp chi phÝ s¶n xuÊt chung cña C«ng ty lµ ®óng ®¾n vµ hîp lý. T¹i ®¬n vÞ, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®­îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, ®©y lµ ph­¬ng ph¸p mang tÝnh phæ biÕn cao. Sau khi pháng vÊn nh©n viªn kÕ to¸n, kiÓm to¸n viªn ®i ®Õn nhËn ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ hîp lý. KiÓm to¸n viªn kiÓm tra c«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh vµ thùc hiÖn tÝnh to¸n l¹i ®èi víi mét sè thµnh phÈm s¶n xuÊt trong kú cña c«ng ty. Qua kiÓm tra, kiÓm to¸n viªn thÊy r»ng kÕ to¸n t¹i E tu©n thñ ®óng quy ®Þnh cña c«ng ty, c¸c phÐp tÝnh ®­îc thùc hiÖn chÝnh x¸c, cã sù phª chuÈn cña kÕ to¸n tr­ëng. B¶ng 14: B¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty E ChØ tiªu Tæng gi¸ thµnh SP Chi phÝ NVL trùc tiÕp 35.292.990.314 Chi phÝ NC trùc tiÕp 628.493.737 Chi phÝ s¶n xuÊt chung 2.273.756.502 Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm 38.205.240.553 *C«ng ty F: T­¬ng tù nh­ c«ng ty E, kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn c¸c b­íc kiÓm to¸n ®èi víi c«ng ty F, kÕt qu¶ thu ®­îc: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc tËp hîp ®óng vµo b¶ng tÝnh gi¸ thµnh. - ViÖc ph©n bæ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc thùc hiÖn chÝnh x¸c, ®óng quy ®Þnh cña ®¬n vÞ. - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú do kÕ to¸n c«ng ty x¸c ®Þnh lµ hîp lý. *C«ng ty H: §èi víi gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm, do ®Æc tr­ng s¶n phÈm kü thuËt t¹i c«ng ty H cã tiªu chuÈn riªng ®èi víi tõng chñng lo¹i s¶n phÈm, do ®ã mµ viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh¸ phøc t¹p, ®Þnh møc chi phÝ ®èi víi mçi s¶n phÈm tuú thuéc vµo ®Æc tr­ng kü thuËt riªng cña tõng lo¹i s¶n phÈm. Do lµ s¶n phÈm kü thuËt cã tÝnh chÝnh x¸c cao nªn nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt cho mçi s¶n phÈm lµ kh«ng ®æi do vËy, chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®èi víi mçi s¶n phÈm hÇu nh­ còng kh«ng ®æi (trõ khi nguyªn vËt liÖu ®ã ®­îc thay thÕ b»ng nguyªn vËt liÖu kh¸c th× míi cã biÕn ®éng vÒ chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®èi víi mçi s¶n phÈm). Tr­êng hîp nµy ®­îc xem xÐt kü khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trong kú. Do vËy, khi tiÕn hµnh kiÓm to¸n hµng tån kho kiÓm to¸n viªn kh«ng ®i s©u kiÓm tra vÒ chi phÝ nguyªn vËt liÖu mµ chØ tiÕn hµnh xem xÐt ®èi víi chi phÝ nh©n c«ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. C¸c thñ tôc kiÓm to¸n ®­îc thùc hiÖn t­¬ng tù. B­íc 6: X¸c nhËn hµng göi b¸n (nÕu cã): *Riªng ®èi víi c«ng ty DÖt lôa E: trong c¬ cÊu hµng tån kho cã tån t¹i hµng göi b¸n nªn kiÓm to¸n thùc hiÖn viÖc göi th­ x¸c nhËn vÒ sè hµng göi b¸n nµy. §¬n vÞ ®· tiÕn hµnh göi th­ x¸c nhËn ®Õn mét sè ®èi t­îng nh­ng sè d­ cña nh÷ng kh¸ch hµng ®ã kh«ng cao. Sè d­ hµng göi b¸n cßn l¹i ch­a ®­îc x¸c nhËn lµ 78.453.008® tËp trung vµo mét ®èi t­îng lµ C«ng ty Th­¬ng m¹i H¶i Phßng. KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh lËp th­ x¸c nhËn, ®­a cho c«ng ty E ®Ó göi cho c«ng ty TM H¶i Phßng. NÕu x¸c nhËn sè d­ cuèi kú vÒ hµng göi b¸n lµ ®óng th× ®¹i diÖn c«ng ty TM H¶i Phßng sÏ ®ãng dÊu vµ göi ng­îc l¹i cho kiÓm to¸n viªn, ng­îc l¹i nÕu cã sai sãt, kh«ng chÊp nhËn th× ph¶i ghi râ lý do. KÕt qu¶ thu ®­îc lµ c«ng ty TM H¶i Phßng x¸c nhËn sè d­ lµ ®óng, sè hµng göi b¸n lµ cã thËt. Th­ x¸c nhËn vµ tr¶ lêi nh­ sau: KÝnh göi C«ng ty Th­¬ng m¹i H¶i Phßng...... Phßng kÕ to¸n KÝnh göi Qóy ¤ng (Bµ) VÒ viÖc: X¸c nhËn kiÓm to¸n §Ó phôc vô cho viÖc kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh cña c«ng ty chóng t«i kÕt thóc ngµy 31/12/2004, xin ®Ò nghÞ Qóy C«ng ty x¸c nhËn gi¸ trÞ hµng göi b¸n gi÷a c«ng ty chóng t«i víi Qóy C«ng ty vµo ngµy 31/12/2004 lµ 78.453.008 VN§ (b¶y m­¬i t¸m triÖu bèn tr¨m n¨m m­¬i ba ngµn kh«ng tr¨m linh t¸m ®ång). §Ò nghÞ Qóy C«ng ty göi th­ nµy trùc tiÕp tíi KiÓm to¸n viªn cña chóng t«i (theo ®Þa chØ trªn phong b× ®Ýnh kÌm). Xin l­u ý ®©y chØ lµ th­ x¸c nhËn. C«ng ty KiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng ViÖt Nam. Sè 7 §­êng §µo TÊn QuËn Ba §×nh - HN §T: 047 663 499 . Fax: 047 664 120 Tíi : ¤ng NguyÔn §¾c Thµnh- KiÓm to¸n viªn chÝnh. Xin tr©n träng c¶m ¬n Qóy C«ng ty. Gi¸m ®èc §Æng Xu©n Ph­¬ng T«i/ Chóng t«i ®ång ý sè d­ trªn lµ ®óng t¹i thêi ®iÓm ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2004 T«i/ Chóng t«i kh«ng ®ång ý sè d­ trªn v× : …………………………………………………………………………………….. Ngµy 25/02/2005 §¹i diÖn (ký tªn) Gi¸m ®èc C«ng ty TM H¶i Phßng B¶ng 15: Th­ x¸c nhËn ®èi víi hµng göi b¸n cña c«ng ty E Trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh nh­ trªn, c¸c sai ph¹m mµ kiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn ®Òu ®­îc trao ®æi th«ng qua víi nh©n viªn kÕ to¸n ®¬n vÞ vµ ®­îc tæng hîp ®iÒu chØnh trªn giÊy lµm viÖc t¹i giai ®o¹n kÕt thóc. Lóc nµy kiÓm to¸n viªn ®­a ra nhËn xÐt: “Sè d­ hµng tån kho cña c«ng ty DÖt lôa E lµ cã thùc, ®­îc ®¸nh gi¸ vµ chuyÓn sæ ®óng”, ph¶n ¸nh trªn giÊy lµm viÖc: MÉu biÓu 6: GiÊy lµm viÖc sè 4E. CIMEICO VN Tªn Ngµy Kh¸ch hµng: ………Cty DL E………. Ng­êi T.H ………. …….. M· sè ………… Néi dung thùc hiÖn: …Tæng hîp 1…. Ng­êi K.T ………. …….. Trang ………… N¨m kÕt thóc: 31/12/2004…………………… Môc tiªu: §¶m b¶o sè d­ Hµng tån kho lµ cã thùc, ®· ®­îc ®¸nh gi¸ vµ chuyÓn sæ ®óng §¶m b¶o hµng tån kho ph¶n ¸nh ®óng kú C«ng viÖc: §èi chiÕu sè d­ ®Çu n¨m víi B¸o c¸o kiÓm to¸n n¨m 2003 §èi chiÕu sè d­ ngµy 31/12/2004 víi sæ chi tiÕt, sæ c¸i, b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh §èi chiÕu sè liÖu kiÓm kª ngµy 31/12/2004 trªn Biªn b¶n kiÓm kª víi sè liÖu trªn sæ s¸ch vµo cïng ngµy KiÓm tra ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ xuÊt KiÓm tra b¶ng tÝnh gi¸ thµnh Göi th­ x¸c nhËn ®èi víi hµng göi b¸n KÕt qu¶: Sè d­ ®Çu n¨m phï hîp víi B¸o c¸o kiÓm to¸n. Sè d­ ngµy 31/12/2004 phï hîp gi÷a Sæ chi tiÕt, sæ c¸i vµ B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh. Sè liÖu trªn sæ phï hîp kiÓm kª thùc tÕ. TÝnh gi¸ theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. C¸c lo¹i chi phÝ ®­îc tËp hîp ®óng ®¾n. KÕ to¸n ph©n bæ chi phÝ vµ tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang hîp lý. Hµng göi b¸n ®­îc x¸c nhËn lµ cã thËt. KÕt luËn: Sè d­ hµng tån kho lµ cã thËt, ®­îc ®¸nh gi¸ vµ chuyÓn sæ ®óng. Cã mét sè nghiÖp vô ph¶n ¸nh kh«ng ®óng kú nh­ng nh×n chung c«ng t¸c kiÓm to¸n hµng tån kho tháa m·n ®­îc c¸c yªu cÇu doanh nghiÖp ®Æt ra. *C«ng ty F: Kh¸c víi c«ng ty DÖt lôa E, t¹i c«ng ty F, kÕ to¸n ®· tiÕn hµnh göi th­ x¸c nhËn sè d­ vÒ hµng göi b¸n t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc n¨m tµi chÝnh 2004. KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh tæng hîp ®èi chiÕu vµ ®i ®Õn kÕt luËn: Sè d­ vÒ hµng göi b¸n t¹i c«ng ty F lµ cã thËt. Sau khi tiÕn hµnh c¸c b­íc c«ng viÖc trªn, kiÓm to¸n viªn trao ®æi víi kÕ to¸n t¹i ®¬n vÞ vÒ nh÷ng sai ph¹m ®· ph¸t hiÖn. Cã thÓ nhËn thÊy møc ®é träng yÕu cña sai ph¹m kh«ng cao, kiÓm to¸n viªn nhËn xÐt: “Sè d­ hµng tån kho t¹i c«ng ty ThÐp F lµ cã thùc, ®­îc ®¸nh gi¸ vµ chuyÓn sæ ®óng”. (MÉu t­¬ng tù nh­ c«ng ty E). *C«ng ty H: kh«ng cã hµng göi b¸n. Dùa vµo c¸c b»ng chøng thu ®­îc, kiÓm to¸n viªn ®i ®Õn kÕt luËn: nh×n chung, sè d­ hµng tån kho t¹i c«ng ty H lµ cã thËt, ®· ®­îc ®¸nh gi¸ vµ chuyÓn ®óng. Tuy nhiªn, c«ng t¸c b¶o qu¶n chøng tõ kh«ng tèt, quy tr×nh kiÓm so¸t kh«ng chÆt chÏ (c¸c phiÕu nhËp xuÊt ®«i khi kh«ng cã ch÷ ký phª duyÖt cña kÕ to¸n tr­ëng…). C¸c sai ph¹m kh¸c kiÓm to¸n viªn trao ®æi víi kÕ to¸n t¹i c«ng ty H ®Ó ®­a ra nh÷ng ®iÒu chØnh hîp lý (thÓ hiÖn trªn b¶ng tæng hîp sai sãt vµ biÓu chØnh hîp). 3. KÕt thóc kiÓm to¸n: C¸c b»ng chøng thu thËp ®­îc trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho sÏ ®­îc tËp hîp l¹i cho tr­ëng nhãm kiÓm to¸n ®Ó tiÕn hµnh so¸t xÐt l¹i toµn bé c«ng viÖc ®· thùc hiÖn vµ ®¸nh gi¸ tÝnh ®Çy ®ñ cña c¸c b»ng chøng ®ã. ViÖc ®¸nh gi¸ nµy ®­îc dùa trªn møc ®é tháa m·n c¸c môc tiªu kiÓm to¸n riªng ®èi víi chu tr×nh hµng tån kho: ®¶m b¶o sè d­ hµng tån kho lµ cã thËt, ®­îc ®¸nh gi¸ vµ chuyÓn sæ ®óng; ®¶m b¶o hµng tån kho ®­îc ®Þnh gi¸ chÝnh x¸c vµ c¸c nghiÖp vô vÒ hµng tån kho ®­îc ph¶n ¸nh ®óng kú. Trªn c¬ së c¸c c«ng viÖc ®· tiÕn hµnh, kiÓm to¸n viªn ®­a ra B¶ng tæng hîp sai sãt vµ BiÓu chñ ®¹o ®èi víi hµng tån kho. * C«ng ty DÖt lôa E: Cïng víi giÊy lµm viÖc sè 4E, kiÓm to¸n viªn lËp B¶ng tæng hîp sai sãt vµ BiÓu chØ ®¹o. Sau khi so¸t xÐt, kiÓm to¸n viªn chÝnh ®­a ra nhËn xÐt trong B¸o c¸o kiÓm to¸n ph¸t hµnh th¸ng 02/2005 vÒ B¸o c¸o tµi chÝnh n¨m 2004 cña c«ng ty DÖt lôa E nh­ sau: “B¸o c¸o tµi chÝnh ®· ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý trªn c¸c khÝa c¹nh träng yÕu t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty E t¹i ngµy 31/12/2004, còng nh­ kÕt qu¶ kinh doanh vµ c¸c luång l­u chuyÓn tiÒn tÖ trong n¨m tµi chÝnh kÕt thóc t¹i ngµy 31/12/2004 phï hîp víi chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh vµ c¸c quy ®Þnh ph¸p lý cã liªn quan”. MÉu biÓu 7: GiÊy lµm viÖc sè 5E. CIMEICO VN Tªn Ngµy Kh¸ch hµng: …C«ng ty DL E……………. Ng­êi T.H ………. …….. M· sè ………… Néi dung thùc hiÖn: …Tæng hîp htk ……. Ng­êi K.T ………. …….. Trang ………… N¨m kÕt thóc: ………31/12/04……….. B¶ng tæng hîp sai sãt DiÔn gi¶i TK §¦ B¶ng C©n ®èi kÕ to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh Nî Cã Nî Cã + Chøng tõ PC 2925 Mua TSC§ nh­ng kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo CP s¶n xuÊt chung. §Ò nghÞ ®iÒu chØnh: 111 627 211 111 627 214 21.835.000 21.835.000 21.835.000 363.917 363.917 21.835.000 + Chøng tõ PN sè 3192: kÕ to¸n ph¶n ¸nh kh«ng ®óng kú ph¸t sinh. §Ò nghÞ ®iÒu chØnh: N¨m 2004, ghi: N¨m 2005, ghi: 331 152 152 331 34.638.127 34.638.127 34.638.127 34.638.127 MÉu biÓu 8: GiÊy lµm viÖc sè 6E. CIMEICO VN Tªn Ngµy Kh¸ch hµng: …C«ng ty DL E……………. Ng­êi T.H ………. …….. M· sè ………… Néi dung thùc hiÖn: …………………….. …………Tæng hîp HTK ………………. Ng­êi K.T ………. …….. Trang ………… N¨m kÕt thóc: ……31/12/04… BiÓu chØ ®¹o Néi dung Tham chiÕu Sè kh¸ch hµng 31/12/2004 Sè ®iÒu chØnh Sè kiÓm to¸n 31/12/2004 Sè kh¸ch hµng 31/12/2003 Hµng mua ®i ®­êng 0 (20.162) NVL 3.606.385.708 (34.638.127) 3.571.747.581 3.060.975.888 CCDC 4.574.549 4.574.549 4.948.114 CP SXKD dd 5.399.829.890 5.399.829.890 7.416.941.874 Thµnh phÈm 15.673.758.885 15.673.758.885 12.142.502.868 HH tån kho Hµng göi b¸n (23.784.825) 177.535.931 (23.784.825) 177.535.931 123.272.204 348.798.273 * C«ng ty ThÐp F: KiÓm to¸n viªn còng ®­a ra B¶ng tæng hîp sai sãt vµ BiÓu chØ ®¹o cã mÉu t­¬ng tù nh­ ®èi víi c«ng ty E: MÉu biÓu 9: GiÊy lµm viÖc sè 3F. CIMEICO VN Tªn Ngµy Kh¸ch hµng: …C«ng ty DL E……………. Ng­êi T.H ………. …….. M· sè ………… Néi dung thùc hiÖn: …Tæng hîp htk ……. Ng­êi K.T ………. …….. Trang ………… N¨m kÕt thóc: ………31/12/04……….. B¶ng tæng hîp sai sãt DiÔn gi¶i TK §¦ B¶ng C©n ®èi kÕ to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh Nî Cã Nî Cã + Chøng tõ H§ 150 mua quÇn ¸o BHL§, kÕ to¸n ghi sæ thiÕu. §iÒu chØnh: 153 331 5.637.005 5.637.005 MÉu biÓu 10: GiÊy lµm viÖc sè 4F. CIMEICO VN Tªn Ngµy Kh¸ch hµng: …C«ng ty DL E……………. Ng­êi T.H ………. …….. M· sè ………… Néi dung thùc hiÖn:Tæng hîp hµng tån kho……….. Ng­êi K.T ………. …….. Trang ………… N¨m kÕt thóc: ……31/12/04… BiÓu chØ ®¹o Néi dung Tham chiÕu Sè kh¸ch hµng 31/12/2004 Sè ®iÒu chØnh Sè kiÓm to¸n 31/12/2004 Sè kh¸ch hµng 31/12/2003 NVL 26.010.002.585 26.010.002.585 25.519.711.821 CCDC 13.594.429 5.637.005 19.231.434 5.345.898 CP sxkd dd 7.001.858.452 7.001.858.452 5.404.166.997 TP tån kho 21.184.235.949 21.184.235.949 13.404.321.564 Hµng göi b¸n 207.146.128 207.146.128 572.482.468 Nh×n chung c¸c sai ph¹m x¶y ra ®èi víi c«ng ty F lµ kh«ng träng yÕu nªn nhËn xÐt kiÓm to¸n viªn chÝnh ®­a ra trong B¸o c¸o kiÓm to¸n vÒ B¸o c¸o tµi chÝnh n¨m 2004 cña c«ng ty ThÐp F lµ t­¬ng tù nh­ ®èi víi c«ng ty DÖt lôa E: “B¸o c¸o tµi chÝnh ®· ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý trªn c¸c khÝa c¹nh träng yÕu t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty E t¹i ngµy 31/12/2004, còng nh­ kÕt qu¶ kinh doanh vµ c¸c luång l­u chuyÓn tiÒn tÖ trong n¨m tµi chÝnh kÕt thóc t¹i ngµy 31/12/2004 phï hîp víi chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh vµ c¸c quy ®Þnh ph¸p lý cã liªn quan” (trÝch B¸o c¸o tµi kiÓm to¸n th¸ng 01/2005 do CIMEICO lËp). * C«ng ty Th­¬ng m¹i H: Tõ nh÷ng b»ng chøng thu ®­îc, kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy vÒ sè liÖu kÕ to¸n t¹i c«ng ty H kh«ng x¶y ra sai sãt träng yÕu nh­ng vÒ c«ng t¸c ghi sæ, b¶o qu¶n chøng tõ cßn nhiÒu sai ph¹m. DÊu hiÖu kiÓm so¸t cña kÕ to¸n tr­ëng kh«ng ®ång ®Òu, doanh nghiÖp cÇn nhanh chãng kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy ®Ó tr¸nh nh÷ng sai ph¹m lín cã kh¶ n¨ng x¶y ra. Nh×n chung, c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i ®¬n vÞ còng tu©n theo ®Çy ®ñ chÕ ®é kÕ to¸n theo quy ®Þnh chung vµ theo nh÷ng quy ®Þnh Ban gi¸m ®èc ®Æt ra. KÕt qu¶ kiÓm to¸n thÓ hiÖn trªn B¶ng tæng hîp sai sãt vµ BiÓu chØ ®¹o: MÉu biÓu 11: GiÊy lµm viÖc sè 4H. CIMEICO VN Tªn Ngµy Kh¸ch hµng: …C«ng ty DL E……………. Ng­êi T.H ………. …….. M· sè ………… Néi dung thùc hiÖn: …Tæng hîp htk ……. Ng­êi K.T ………. …….. Trang ………… N¨m kÕt thóc: ………31/12/04……….. B¶ng tæng hîp sai sãt DiÔn gi¶i TK §¦ B¶ng C©n ®èi kÕ to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh Nî Cã Nî Cã + Chøng tõ PX sè 1205: kÕ to¸n ph¶n ¸nh kh«ng ®óng kú ph¸t sinh. §Ò nghÞ ®iÒu chØnh: N¨m 2004, ghi: N¨m 2005, ghi: 155 632 632 155 69.574.254 69.574.254 69.574.254 69.574.254 MÉu biÓu 12: GiÊy lµm viÖc sè 5H. CIMEICO VN Tªn Ngµy Kh¸ch hµng: …C«ng ty DL E……………. Ng­êi T.H ………. …….. M· sè ………… Néi dung thùc hiÖn: …………………….. …………Tæng hîp HTK ………………. Ng­êi K.T ………. …….. Trang ………… N¨m kÕt thóc: ……31/12/04… BiÓu chØ ®¹o Néi dung Tham chiÕu Sè kh¸ch hµng 31/12/2004 Sè ®iÒu chØnh Sè kiÓm to¸n 31/12/2004 Sè kh¸ch hµng 31/12/2003 NVL 3.351.013.375 3.351.013.375 3.740.835.535 CCDC 155.967.745 155.967.745 149.403.476 CP sxkd dd 5.273.942.444 5.273.942.444 4.939.509.967 TP tån kho 16.951.463.177 69.574.254 17.021.037.431 1.234.496.798 Hµng hãa tån kho 7.308.475.860 7.308.475.860 2.608.291.822 Ch­¬ng III: mét sè ®Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho t¹i cimeico vietnam. I. Mét sè ®¸nh gi¸ tõ thùc tiÔn c«ng t¸c kiÓm to¸n t¹i CIMEICO VN: 1. VÒ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chung cña Cimeico: KiÓm to¸n lµ ho¹t ®éng cßn kh¸ míi mÎ ë ViÖt Nam nh­ng ®· vµ ®ang ph¸t triÓn rÊt nhanh víi sù ra ®êi cña hµng lo¹t c¸c c«ng ty kiÓm to¸n. CIMEICO ViÖt Nam míi ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy ®­îc 6 n¨m vµ ®ang chÞu sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®ang ho¹t ®éng t¹i n­íc ta, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi víi nhiÒu thuËn lîi vÒ quy m«, kinh nghiÖm ho¹t ®éng, ¸p lùc c¹nh tranh còng phÇn nµo t¸c ®éng ®Õn chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ kiÓm to¸n, g©y khã kh¨n cho c«ng ty trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. Thùc tÕ ë n­íc ta hiÖn nay ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp míi chØ t¹o dùng cho m×nh h×nh ¶nh ban ®Çu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ch­a kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß lµ mét c«ng cô qu¶n lý m¹nh cña c¸c nhµ qu¶n lý. Cho tíi nay nhiÒu doanh nghiÖp vÉn ch­a hiÓu biÕt hÕt ®­îc b¶n chÊt vµ lîi Ých cña viÖc kiÓm to¸n ®em l¹i lµ h­íng dÉn nghiÖp vô vµ cñng cè nÒn nÕp c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ s¶n xuÊt kinh doanh cña chÝnh doanh nghiÖp. NhiÒu doanh nghiÖp thùc hiÖn kiÓm to¸n chØ v× môc ®Ých ®Ó ®èi phã hay theo yªu cÇu cña cÊp trªn mµ kh«ng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc tÕ cña doanh nghiÖp nªn n¶y sinh th¸i ®é dÌ dÆt, thiÕu hîp t¸c cña kh¸ch hµng g©y khã kh¨n vµ ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm to¸n. Trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh, c«ng ty lu«n cè g¾ng n©ng cao chÊt l­îng c¸c dÞch vô mµ m×nh cung cÊp ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng kiÓm to¸n. §Ó n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c kiÓm to¸n, Cimeico VN ®· x©y dùng ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n víi tõng chu tr×nh cña B¸o c¸o tµi chÝnh nh»m gióp cho kiÓm to¸n viªn cã thÓ ®Þnh h­íng c¸c c«ng viÖc cÇn thùc hiÖn sao cho hiÖu qu¶ c«ng t¸c kiÓm to¸n ®¹t ®Õn møc cao nhÊt cã thÓ. Ch­¬ng tr×nh chung cña Cimeico bao gåm ba phÇn: LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, thùc hiÖn kiÓm to¸n vµ kÕt thóc kiÓm to¸n. Ch­¬ng tr×nh nµy ®­îc x©y dùng dùa trªn c¬ së chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam vµ nh÷ng quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh, phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c kiÓm to¸n quèc tÕ ®­îc chÊp nhËn réng r·i. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n: ViÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cña Cimeico VN ®­îc thiÕt lËp tu©n thñ theo nh÷ng h­íng dÉn trong chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam. Cã thÓ lÊy vÝ dô mét sè b­íc c«ng viÖc nh­: ®Çu tiªn, kiÓm to¸n viªn ph¶i nhËn diÖn lý do kiÓm to¸n cña kh¸ch hµng tõ ®ã ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÊp nhËn kiÓm to¸n. C¸c kiÓm to¸n viªn thu thËp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt, ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé nh­ hÖ thèng nµy cã tån t¹i hay kh«ng, sù tån t¹i cña nã cã ®¶m b¶o tÝnh hiÖu lùc hay kh«ng?... Tuy nhiªn c«ng viÖc lËp kÕ ho¹ch cña C«ng ty cßn mét sè vÊn ®Ò cÇn ph¶i xem xÐt: §¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé: c«ng ty chØ ®¸nh gi¸ vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t chung ®èi víi mäi ho¹t ®éng cña c«ng ty kh¸ch hµng, ch­a ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cho tõng chu tr×nh mµ chñ yÕu chØ dùa vµo kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn ®Ó ®¸nh gi¸. C«ng viÖc nµy chØ ®­îc thùc hiÖn ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng kiÓm to¸n n¨m ®Çu tiªn cßn kh¸ch hµng th­êng xuyªn th× chØ ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i khi cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ trong n¨m kiÓm to¸n. §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro: ViÖc x¸c ®Þnh møc träng yÕu vµ ®¸nh gi¸ rñi ro lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh khèi l­îng mÉu chän cÇn thiÕt cho c¶ cuéc kiÓm to¸n còng nh­ cho tõng chu tr×nh. KiÓm to¸n viªn sÏ tiÕn hµnh ­íc l­îng møc träng yÕu cho toµn bé B¸o c¸o tµi chÝnh råi ph©n chia cho tõng chu tr×nh theo møc ®é quan träng cña chu tr×nh, chu tr×nh ®ã tren B¸o c¸o tµi chÝnh. Thùc tÕ cho thÊy c«ng ty chØ ®¸nh ®­a ra møc träng yÕu kÕ ho¹ch cho toµn bé B¸o c¸o tµi chÝnh mµ kh«ng chia møc träng yÕu cho tõng chu tr×nh, chu tr×nh cô thÓ. KÕt thóc kiÓm to¸n, sau khi tæng hîp c¸c sai sãt trªn B¸o c¸o tµi chÝnh, kiÓm to¸n viªn sÏ so s¸nh tæng sai sãt víi møc träng yÕu kÕ ho¹ch. C¸ch ®¸nh gi¸ nµy chñ yÕu dùa vµo kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn vµ nh÷ng th«ng tin thu thËp ®­îc liªn quan ®Õn chu tr×nh ®ã tõ ®¬n vÞ kh¸ch hµng. Do ®ã kiÓm to¸n viªn kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c sè l­îng b»ng chøng cÇn thu thËp ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ kiÓm to¸n. ViÖc thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n: viÖc thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®ßi hái ph¶i x©y dùng ®­îc thêi gian kiÓm to¸n, ph©n c«ng c«ng viÖc cho tõng ng­êi vµ ®Æc biÖt lµ ph¶i thiÕt kÕ ®­îc c¸c tr¾c nghiÖm kiÓm to¸n cÇn thùc hiÖn. Nh­ng viÖc thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n cña CIMEICO l¹i ch­a ®Ò cËp ®Õn viÖc thiÕt kÕ cô thÓ c¸c tr¾c nghiÖm sÏ tiÕn hµnh ®èi víi tõng chu tr×nh, chu tr×nh. Thùc hiÖn kiÓm to¸n: KiÓm to¸n viªn sÏ tiÕn hµnh kiÓm to¸n dùa trªn kÕ ho¹ch ®· lËp. Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn sÏ bæ sung c¸c vÊn ®Ò, nh÷ng sù kiÖn ph¸t sinh khi tiÕp cËn víi chu tr×nh trªn B¸o c¸o tµi chÝnh cña kh¸ch hµng. §èi víi nh÷ng chu tr×nh mµ sè l­îng nghiÖp vô x¶y ra nhiÒu kiÓm to¸n viªn sÏ tiÕn hµnh chän mÉu ®Ó tiÕn hµnh c¸c thñ tôc kiÓm to¸n råi suy réng ra tæng thÓ cÇn kiÓm to¸n. §èi víi chu tr×nh mµ theo kinh nghiÖm ®¸nh gi¸ lµ rñi ro cao hoÆc sè l­îng nghiÖp vô x¶y ra Ýt th× kiÓm to¸n viªn cã thÓ tiÕn hµnh kiÓm to¸n toµn diÖn. Trong b­íc nµy, kiÓm to¸n viªn kÕt hîp c¸c ph­¬ng ph¸p kü thuËt nghiÖp vô nh­ ®iÒu tra, ®èi chiÕu, so s¸nh, ph©n tÝch, rµ so¸t… ®Ó thùc hiÖn c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t, thñ tôc ph©n tÝch vµ thö nghiÖm chi tiÕt. Sè l­îng thö nghiÖm, tr¾c nghiÖm nµy phô thuéc vµo thêi gian kiÓm to¸n, sù h÷u hiÖu hay kh«ng cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Th«ng qua c¸c thñ tôc kiÓm to¸n nµy, kiÓm to¸n viªn ®­a ra nh÷ng b»ng chøng ®¸ng tin cËy phï hîp víi môc tiªu ®· ®Æt ra. Tuy nhiªn viÖc chän mÉu kiÓm to¸n cña kiÓm to¸n viªn th­êng chän mÉu theo ph­¬ng ph¸p sè lín (lùa chän sè tiÒn ph¸t sinh lín) v× nh÷ng nghiÖp vô ph¸t sinh víi gi¸ trÞ lín th­êng chøa ®ùng rñi ro cao h¬n, nh­ng ®©y ch­a ph¶i lµ ph­¬ng ph¸p chän mÉu tèi ­u v× sai ph¹m cña mét nghiÖp vô ph¸t sinh víi sè tiÒn nhá nh­ng ®­îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn sÏ thµnh sai ph¹m träng yÕu. Khi tiÕn hµnh thñ tôc ph©n tÝch, kiÓm to¸n viªn chñ yÕu chØ sö dông ph©n tÝch ®èi víi c¸c th«ng tin tµi chÝnh (c¸c chØ tiªu ph©n tÝch nµy còng kh«ng ®­îc thÓ hiÖn râ rµng trªn giÊy lµm viÖc), hÇu nh­ kh«ng ph©n tÝch th«ng tin phi tµi chÝnh. NÕu cã thÓ kÕt hîp ®­îc viÖc ph©n tÝch c¸c th«ng tin tµi chÝnh vµ phi tµi chÝnh sÏ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ kiÓm to¸n mµ hiÖu qu¶ cuéc kiÓm to¸n vÉn ®­îc ®¶m b¶o. KÕt thóc kiÓm to¸n: C¸c kiÓm to¸n viªn trong nhãm tËp hîp c¸c b»ng chøng thu thËp ®­îc cho tr­ëng nhãm kiÓm to¸n vµ tr­ëng nhãm kiÓm to¸n sÏ ®­a ra ý kiÕn cuèi cïng dùa trªn c¸c giÊy tê lµm viÖc. B¸o c¸o kiÓm to¸n do CIMEICO ph¸t hµnh trªn c¬ së ®éc lËp, kh¸ch quan vµ t¹o ®­îc sù tin cËy cho nh÷ng ng­êi sö dông kÕt qu¶ kiÓm to¸n. Nh×n chung ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n cña C«ng ty kiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng ViÖt Nam thiÕt kÕ lµ hîp lý vµ phï hîp ®ång thêi còng thÓ hiÖn mét phong c¸ch riªng cña m×nh so víi c¸c C«ng ty kiÓm to¸n kh¸c. 2. NhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh do CIMEICO VIETNAM thùc hiÖn: KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho lµ mét phÇn quan träng trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh do chu tr×nh nµy lu«n cã ¶nh h­ëng träng yÕu tíi B¸o c¸o tµi chÝnh cña c«ng ty kh¸ch hµng mµ cô thÓ lµ ¶nh h­ëng tíi b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh th«ng qua chu tr×nh gi¸ vèn hµng b¸n. Do ®ã kiÓm to¸n hµng tån kho lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt vµ quan träng trong mäi cuéc kiÓm to¸n. Cïng víi viÖc x©y dùng ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chung, c«ng ty cßn x©y dùng ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n riªng cho chu tr×nh kiÓm to¸n hµng tån kho. C¨n cø vµo c¸c th«ng tin thu thËp ®­îc, c¸c kiÓm to¸n viªn sÏ x¸c ®Þnh thñ tôc kiÓm to¸n nµo cÇn thùc hiÖn còng nh­ sè l­îng c¸c thñ tôc tiÕn hµnh. Th«ng th­êng néi dung ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho gåm 3 b­íc c¬ b¶n: ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, thùc hiÖn thñ tôc kiÓm so¸t ®èi víi hµng tån kho, thùc hiÖn kiÓm tra chi tiÕt ®èi víi nghiÖp vô vµ sè d­ hµng tån kho. Thñ tôc ph©n tÝch kh«ng ®­îc t¸ch thµnh mét b­íc riªng biÖt, kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn thñ tôc nµy khi ph©n tÝch B¸o c¸o tµi chÝnh cña ®¬n vÞ (trong khi ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé). XÐt riªng víi thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt, sè l­îng thñ tôc nµy phô thuéc vµo ®é tin cËy cña b»ng chøng ®· thu thËp ®­îc tõ c¸c b­íc c«ng viÖc trªn. Tr­íc hÕt ®Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh cã thËt cña hµng tån kho t¹i ngµy kÕt thóc niªn ®é, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh thñ tôc quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho. §Æc biÖt trong tr­êng hîp kh«ng thÓ tiÕn hµnh quan s¸t t¹i ngµy 31/12 th× kiÓm to¸n viªn phô tr¸ch chu tr×nh hµng tån kho cïng víi c«ng ty kiÓm to¸n sÏ tháa thuËn víi kh¸ch hµng vÒ mét cuéc kiÓm kª thö theo quy m« mÉu nhÊt ®Þnh. Tõ ®ã, kiÓm to¸n viªn sÏ trõ lïi hoÆc céng thªm vµo ®Ó ®­a ra con sè vµo ngµy 31/12. §èi víi nghiÖp vô vµ sè d­ hµng tån kho, c«ng ty ®· x©y dùng hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p hîp lý ®Ó cã ®Çy ®ñ sù ®èi chiÕu gi÷a chøng tõ vµ sæ s¸ch, kh¼ng ®Þnh c¸c nghiÖp vô lµ thùc sù ph¸t sinh còng nh­ sè d­ hµng tån kho lµ cã thËt, ®­îc ph¶n ¸nh ®óng… Tãm l¹i, chu tr×nh kiÓm to¸n hµng tån kho do Cimeico VN x©y dùng lµ hîp lý, c¸c thñ tôc kiÓm to¸n ®­îc sö dông trong ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n lµ ®Çy ®ñ vµ cÇn thiÕt c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng ®Ó tõ ®ã ®­a ra nhËn xÐt chÝnh x¸c vÒ chu tr×nh hµng tån kho trªn B¸o c¸o tµi chÝnh cña ®¬n vÞ kh¸ch hµng. II. §Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm to¸n hµng tån kho trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty KiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng ViÖt Nam: 1. ý nghÜa cña viÖc hoµn thiÖn kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh: So víi bÒ dµy lÞch sö ngµnh nghÒ kiÓm to¸n trªn thÕ giíi th× ho¹t ®éng kiÓm to¸n ë ViÖt Nam míi chØ lµ b­íc khëi ®Çu vµ cßn rÊt non trÎ, ho¹t ®éng kiÓm to¸n vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ trªn c¶ gãc ®é lý luËn vµ thùc tÕ, do ®ã ngµnh kiÓm to¸n ë ViÖt Nam cÇn ph¶i tù hoµn thiÖn m×nh ®Ó phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi. Bªn c¹nh ®ã trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ hiÖn nay, n­íc ta ®ang kh«ng ngõng xóc tiÕn qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi, ®iÒu nµy ®· më ra cho ho¹t ®éng kinh tÕ, tµi chÝnh kÕ to¸n, kiÓm to¸n nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn vµ c¶ nh÷ng th¸ch thøc to lín. §øng tr­íc c¬ héi më réng thÞ phÇn ®ång thêi n©ng cao tÝnh c¹nh tranh, bÊt kú C«ng ty kiÓm to¸n nµo còng ph¶i ®Æt vÊn ®Ò hoµn thiÖn quy tr×nh kiÓm to¸n cña m×nh lªn hµng ®Çu bëi mét quy tr×nh kiÓm to¸n hiÖu qu¶ lu«n lµ lîi thÕ c¹nh tranh m¹nh mÏ ®èi víi c¸c ®èi thñ kh¸c. HiÖn nay n­íc ta ®· vµ ®ang ban hµnh c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n t¹o mét khung ph¸p lý chung cho ho¹t ®éng kÕ to¸n kiÓm to¸n, tuy nhiªn vÉn ch­a t¹o dùng ®­îc mét hµnh lang ph¸p lý víi ®óng ý nghÜa cña nã cho ho¹t ®éng kiÓm to¸n. V× vËy trong mçi cuéc kiÓm to¸n cho dï kh¶ n¨ng ph¸n xÐt vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña kiÓm to¸n viªn cã cao th× vÉn cßn tån t¹i nh÷ng khiÕm khuyÕt. §Ó h¹n chÕ ®­îc nã th× nhu cÇu hoµn thiÖn quy tr×nh kiÓm to¸n lµ cÇn thiÕt, cã thÓ nãi hoµn thiÖn ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n lµ tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi mçi C«ng ty kiÓm to¸n trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn. §èi víi kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cña CIMEICO hiÖn nay còng vÉn cßn mét sè vÊn ®Ò h¹n chÕ: h¹n chÕ trong viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®èi víi hµng tån kho, h¹n chÕ trong ph­¬ng ph¸p chän mÉu kiÓm to¸n, ®iÒu tra, x¸c minh, thùc nghiÖm… C¸c nghiÖp vô vÒ hµng tån kho th­êng ph¸t sinh víi tÇn suÊt vµ quy m« lín nh­ng thêi gian vµ chi phÝ kiÓm to¸n l¹i giíi h¹n do ®ã viÖc kh¶o s¸t chi tiÕt c¸c nghiÖp vô vÒ hµng tån kho ®­îc thùc hiÖn rÊt h¹n chÕ, g©y ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng cña c¸c b»ng chøng kiÓm to¸n vµ cã thÓ dÉn ®Õn m¾c sai lÇm trong viÖc ®­a ra kÕt luËn kiÓm to¸n. Nh­ vËy viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm to¸n hµng tån kho còng trë nªn rÊt cÇn thiÕt v× hµng tån kho chiÕm mét tû träng lín trong tæng tµi s¶n l­u ®éng cña doanh nghiÖp vµ lµ chu tr×nh träng yÕu trªn c¸c B¸o c¸o tµi chÝnh. 2. Mét sè ®Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p chñ yÕu hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho: Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé: §¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé lµ c«ng viÖc quan träng trong b­íc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé gióp kiÓm to¸n viªn h¹n chÕ ®­îc rñi ro kiÓm so¸t, tiÕt kiÖm chi phÝ kiÓm to¸n nhÊt lµ ®èi víi chu tr×nh cã tÝnh träng yÕu vµ phøc t¹p nh­ hµng tån kho. HiÖn nay viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé trong ho¹t ®éng kiÓm to¸n cña CIMEICO chñ yÕu dùa vµo kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn, b»ng viÖc kiÓm to¸n viªn ®Æt ra c¸c c©u hái cho c¸c nh©n viªn còng nh­ Ban gi¸m ®èc c«ng ty kh¸ch hµng, trªn c¬ së c¸c c©u tr¶ lêi nhËn ®­îc, kiÓm to¸n viªn sÏ ®¹t ®­îc sù hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña c«ng ty. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i trong bÊt cø lÜnh vùc g× kiÓm to¸n viªn còng cã kinh nghiÖm vµ cã thÓ kh«ng nªu lªn ®­îc c©u hái mang tÝnh ®Æc thï cho kh¸ch hµng ®ã. ViÖc ®¸nh gi¸ dùa vµo kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn cã thÓ ®­a ra nh÷ng kÕt luËn thiÕu chÝnh x¸c vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña ®¬n vÞ. Trong b­íc nµy kiÓm to¸n viªn nªn sö dông l­u ®å hay b¶ng c©u hái theo tõng dÊu hiÖu cña kiÓm so¸t néi bé ®Ó nhËn thÊy sù cã mÆt hay thiÕu v¾ng mét ho¹t ®éng kiÓm so¸t nµo ®ã. HÖ thèng c©u hái bªn c¹nh nh÷ng c©u hái ®ãng (tøc lµ c©u hái ®­a ra hai c¸ch tr¶ lêi “Cã” hoÆc “Kh«ng”) cÇn ph¶i më réng sö dông thªm nh÷ng c©u hái më, cho phÐp kiÓm to¸n viªn linh ®éng h¬n trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ hÖ thèng nµy. B¶ng 16: B¶ng c©u hái vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. C©u hái Cã Kh«ng Ghi chó HÖ thèng chøng tõ gèc sö dông trong c«ng t¸c qu¶n lý HTK cã ®Çy ®ñ kh«ng? Sæ s¸ch chøng tõ kÕ to¸n vÒ HTK cã ®­îc l­u tr÷ vµ sö dông hîp lý kh«ng? Cã sù ph©n c«ng ph©n nhiÖm riªng biÖt gi÷a ng­êi phô tr¸ch ghi chÐp nghiÖp vô nhËp xuÊt kho víi kÕ to¸n thanh to¸n hay thñ kho kh«ng? Cã phßng riªng biÖt thùc hiÖn chøc n¨ng mua hµng hoÆc ng­êi ®éc lËp gi¸m s¸t c«ng viÖc mua hµng kh«ng? Cã phßng kiÓm ®Þnh chÊt l­îng hµng mua, nh÷ng quy ®Þnh vÒ viÖc kiÓm nhËn hµng mua vµ ghi chÐp vµo Biªn b¶n kiÓm nghiÖm kh«ng? PhiÕu xuÊt kho cã ®­îc lËp trªn c¬ së c¸c phiÕu yªu cÇu sö dông vËt t­ hay ®¬n ®Æt hµng ®­îc phª duyÖt ®Çy ®ñ kh«ng? §¬n vÞ cã thùc hiÖn lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt? S¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã qua kh©u kiÓm ®Þnh chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng? Cã thùc hiÖn kiÓm kª HTK theo ®óng quy ®Þnh hay kh«ng? Cã tr­êng hîp mang HTK ®i thÕ chÊp ®Ó vay vèn hay kh«ng? §Þa ®iÓm b¶o qu¶n vµ l­u tr÷ HTK cã an toµn vµ b¶o ®¶m c¸c tiªu chuÈn kü thuËt kh«ng? Cã thùc hiÖn ph©n lo¹i nh÷ng chu tr×nh HTK chËm lu©n chuyÓn, lçi thêi, h­ háng kh«ng? Kh¸ch hµng ®· x¸c ®Þnh dù phßng gi¶m gi¸ HTK ch­a? ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ HTK cã nhÊt qu¸n víi c¸c n¨m tr­íc kh«ng? Cã tÝnh gi¸ thµnh chi tiÕt cho tõng lo¹i thµnh phÈm kh«ng? ……………………………………………….. Hoµn thiÖn viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro: C«ng ty CIMEICO míi chØ thùc hiÖn ®¸n gi¸ møc träng yÕu kÕ ho¹ch cho tæng thÓ trªn B¸o c¸o tµi chÝnh chø kh«ng ph©n bæ møc träng yÕu ®ã cho tõng chu tr×nh cô thÓ, C«ng ty cÇn xem xÐt l¹i vÊn ®Ò nµy vµ x©y dùng tû lÖ träng yÕu ph©n bæ cho tõng chu tr×nh tuú theo tÝnh chÊt cña tõng chu tr×nh. §ång thêi CIMEICO nªn x©y dùng mét b¶ng ®¸nh gi¸ møc rñi ro (cao, trung b×nh, thÊp). B¶ng 17: B¶ng c¸c møc ®¸nh gi¸ rñi ro cña CIMEICO: Møc sai ph¹m ®èi víi chu tr×nh hµng tån kho < 10% møc träng yÕu kÕ ho¹ch 10%- 15% møc träng yÕu kÕ ho¹ch >= 15% møc träng yÕu kÕ ho¹ch Møc rñi ro ThÊp Trung b×nh Cao Hoµn thiÖn thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n: CIMEICO VN cÇn thùc hiÖn viÖc thiÕt kÕ c¸c tr¾c nghiÖm kiÓm to¸n cô thÓ trªn c¬ së ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®· ®­îc x©y dùng s½n cho tõng chu tr×nh. ViÖc thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n ®­îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ sÏ gióp kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn kiÓm to¸n theo mét kÕ ho¹ch, lÞch tr×nh cô thÓ ®ång thêi gióp Ban gi¸m ®èc c«ng ty kiÓm so¸t vµ n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c kiÓm to¸n. X©y dùng ph­¬ng ph¸p chän mÉu kiÓm to¸n: HiÖn nay cã mét sè c«ng ty kiÓm to¸n ®· tiÕn hµnh x©y dùng c¸c phÇn mÒm chuyªn ngµnh ®Ó chän mÉu kiÓm to¸n. ViÖc chän mÉu ngÉu nhiªn qua m¸y tÝnh sÏ gióp kiÓm to¸n viªn tiÕt kiÖm thêi gian còng nh­ gi¶m bít c¸c sai sãt trong qu¸ tr×nh chän mÉu. C¸ch nµy cã ­u ®iÓm lµ mang tÝnh x¸c suÊt cao ®ång thêi gióp cho viÖc vi tÝnh ho¸ c«ng t¸c kiÓm to¸n, viÖc tÝnh to¸n cña kiÓm to¸n viªn còng chÝnh x¸c h¬n, tiÕt kiÖm thêi gian. Tuy nhiªn còng cÇn ph¶i kÕt hîp c¶ kinh nghiÖm ®¸nh gi¸ cña kiÓm to¸n viªn ®èi víi mÉu chän ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. Hoµn thiÖn thñ tôc ph©n tÝch: Thñ tôc ph©n tÝch lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n cã hiÖu qu¶ cao, cho phÐp kiÓm to¸n viªn tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian vµ chi phÝ, ®ång thêi ph¶n ¸nh ®­îc mèi liªn hÖ b¶n chÊt gi÷a c¸c sè d­ cña c¸c chu tr×nh trªn B¸o c¸o tµi chÝnh. Tõ ®ã kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh ®­îc träng t©m c«ng viÖc. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ t¹i CIMEICO, c¸c kiÓm to¸n viªn chØ chñ yÕu sö dông thñ tôc ph©n tÝch ë møc ®é c¬ b¶n (so s¸nh biÕn ®éng tuyÖt ®èi cña hµng tån kho ®Çu kú, cuèi kú …); thñ tôc ph©n tÝch ch­a ®­îc t¸ch ra thµnh b­íc riªng biÖt. Trong thêi gian tíi, kiÓm to¸n viªn sÏ l­u ý sö dông thñ tôc ph©n tÝch tû suÊt (ph©n tÝch xu h­íng) lµ nh÷ng c«ng cô ph©n tÝch m¹nh. Cã thÓ kÓ ra nh÷ng chØ tiªu ph©n tÝch däc nh­: B¶ng 18: C¸c chØ tiªu ph©n tÝch däc hµng tån kho ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 Chªnh lÖch (%) 1. HTK / TS 2. HTK / DT 3. HTK / GVHB Ngoµi ra, kiÓm to¸n viªn cÇn thùc hiÖn theo c¸c thñ tôc ph©n tÝch kh¸c ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c nh÷ng nguyªn nh©n t¹o nªn sù biÕn ®éng cña chu tr×nh hµng tån kho. Cô thÓ cã thÓ sö dông mét sè tû suÊt ®· nªu ë ch­¬ng I: Tæng l·i gép Tû suÊt l·i gép = Tæng doanh thu Tæng GVHB Tû lÖ quay vßng HTK =  Sè d­ HTK b×nh qu©n Bªn c¹nh viÖc ph©n tÝch c¸c th«ng tin tµi chÝnh, kiÓm to¸n viªn nªn xem xÐt ®Õn c¸c th«ng tin phi tµi chÝnh ®Ó kiÓm tra tÝnh hîp lý cña sè d­ chu tr×nh c©n kiÓm to¸n, tõ ®ã cã nh÷ng nhËn xÐt x¸c ®¸ng h¬n v× nã kÕt hîp ®­îc gi÷a nh÷ng th«ng tin do kh¸ch hµng cung cÊp víi th«ng tin kiÓm to¸n viªn tù ph¸t hiÖn hoÆc lÊy tõ nguån ®éc lËp kh¸c dùa trªn chØ tiªu phi tµi chÝnh. VÝ dô nh­ ®èi víi viÖc kiÓm tra tÝnh hîp lý cña sè d­ hµng tån kho, khi kh¸ch hµng l­u tr÷ hµng tån kho ë nhiÒu kho kh¸c nhau, kiÓm to¸n viªn cã thÓ so s¸nh gi÷a sè l­îng hµng tån kho trªn sæ s¸ch víi diÖn tÝch cã thÓ chøa cña kho ®ã. C¸c chØ tiªu phi tµi chÝnh nµy ®Æc biÖt cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc xem xÐt trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho trong c«ng ty kh¸ch hµng. §èi víi c«ng viÖc quan s¸t vËt chÊt hµng tån kho: Khi kÕt thóc quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho, kiÓm to¸n viªn nªn lËp B¶ng kª chªnh lÖch vµ B¶ng kª x¸c minh cho tõng lo¹i hµng tån kho ë tõng kho vµ c¨n cø vµo ®ã ®Ó quy kÕt tr¸ch nhiÖm cho tõng kho vµ tõng ®èi t­îng cô thÓ. Th«ng qua ®ã kiÓm to¸n viªn còng dÔ dµng tæng hîp kÕt qu¶ ph¸t hiÖn ®­îc, ®¸nh gi¸ c¸c sai ph¹m x¶y ra thuéc lo¹i rñi ro nµo vµ nh÷ng vÊn ®Ò mµ kiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i x¸c minh l¹i. B¶ng 19: B¶ng kª chªnh lÖch Chøng tõ Néi dung (diÔn gi¶i) Sè tiÒn Ghi chó møc ®é sai ph¹m Sè hiÖu Ngµy th¸ng Sæ s¸ch Thùc tÕ Chªnh lÖch B¶ng 20: B¶ng kª x¸c minh Chøng tõ Néi dung (diÔn gi¶i) Sè tiÒn §èi t­îng x¸c minh Ghi chó møc ®é sai ph¹m Sè hiÖu Ngµy th¸ng Trùc tiÕp Gi¸n tiÕp Nh×n chung ®Ó hoµn thiÖn ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chung còng nh­ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cÇn ®Õn sù phèi hîp cña c«ng ty kiÓm to¸n, c¬ quan qu¶n lý cÊp Nhµ n­íc vµ tõ chÝnh c«ng ty kh¸ch hµng. Riªng ®èi víi c«ng ty KiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng ViÖt Nam nãi riªng vµ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp nãi chung, Ban Gi¸m ®èc c«ng ty nªn x©y dùng mét chÝnh s¸ch ph¸t triÓn, n©ng cao tr×nh ®é cña c¸c kiÓm to¸n viªn b»ng c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau nh­ thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh tuyÓn dông nh©n viªn mét c¸ch chÆt chÏ, khuyÕn khÝch søc s¸ng t¹o trong c«ng viÖc, ®­a ra nh÷ng quy chÕ nh»m ®¶m b¶o tu©n thñ quy chÕ kiÓm so¸t chÊt l­îng kiÓm to¸n… ®Ó cã thÓ héi nhËp víi xu thÓ ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi. Nh÷ng ho¹t ®éng trªn còng nh»m môc ®Ých ®Èy m¹nh vai trß, vÞ trÝ cña ngµnh kiÓm to¸n trong nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ngµy mét ph¸t triÓn. KÕt luËn Nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, do ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp ë n­íc ta vÉn cßn lµ mét lÜnh vùc míi mÎ, cßn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n trong c¶ lý luËn vµ thùc tiÔn. §Ó n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n, n¾m b¾t kÞp víi xu thÕ chung cña thÕ giíi, c¸c C«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp ®· vµ ®ang tÝch cùc hoµn thiÖn ho¹t ®éng kiÓm to¸n cña m×nh. Víi hy väng ®­îc ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm to¸n, trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty KiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng ViÖt Nam em ®· cã ®iÒu kiÖn nghiªn cøu vµ t×m hiÓu thùc tiÔn kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cña c«ng ty. Trong bµi viÕt cña m×nh em ®· cè g¾ng liªn hÖ gi÷a thùc tiÔn kiÓm to¸n t¹i c«ng ty vµ lý luËn ®Ó rót ra mét sè nhËn xÐt vµ ý kiÕn vÒ c«ng t¸c kiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cña c«ng ty. Do thêi gian vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ, sè l­îng kh¸ch hµng ®­îc t×m hiÓu kh«ng nhiÒu, nhiÒu chu tr×nh t×m hiÓu cßn ch­a kü l­ìng, nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt cßn mang tÝnh chÊt chñ quan, gi¶i ph¸p ®­a ra chØ mang tÝnh gîi më vµ ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« ®Ó em cã thÓ më réng kiÕn thøc vµ hoµn thiÖn bµi viÕt cña m×nh. Cuèi cïng em xin göi lêi c¶m ¬n tíi gi¸o viªn h­íng dÉn - TS Chu Thµnh, toµn thÓ Ban gi¸m ®èc C«ng ty KiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng ViÖt Nam, anh NguyÔn §¾c Thµnh - Phã Gi¸m §èc C«ng ty còng nh­ c¸c anh chÞ phßng KiÓm to¸n I ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho em hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy. Danh môc Tµi liÖu tham kh¶o 1. “Auditing- KiÓm to¸n”, Alvin A.Arens, James K. Loebbecke. Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª 1995. Biªn dÞch: §Æng Kim C­¬ng, Ph¹m V¨n §­îc. 2. Gi¸o tr×nh KiÓm to¸n tµi chÝnh- Khoa KÕ to¸n- §H KTQD Chñ biªn: GS- TS NguyÔn Quang Quynh. 3. Gi¸o tr×nh Lý thuyÕt KiÓm to¸n- §H KTQD. GS- TS NguyÔn Quang Quynh. 4.T¹p chÝ kÕ to¸n, kiÓm to¸n n¨m 2003, 2004. 5. Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh- PGS Ph¹m ThÞ G¸i- §H KTQD. 6. HÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam- NXB Tµi chÝnh. 7. HÖ thèng chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam- trang web:mof.gov.vnn.vn 8. C¸c tµi liÖu lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn C«ng ty KiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng (CIMEICO) ViÖt Nam. NhËn xÐt cña ®¬n vÞ thùc tËp Hµ Néi, ngµy th¸ng n¨m 2005 NhËn xÐt cña gi¸o viªn h­íng dÉn Hµ Néi, ngµy th¸ng n¨m 2005