Luận văn Hoàn thiện kiểm toán khoản mục thuế GTGT trong kiểm toán BCTC do Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng thực hiện

rằng một số HĐ GTGT được đơn vị hạch toán phản ánh trên sổ chi tiết nhưng không được phản ánh trên bảng khai thuế GTGT đầu vào_Mẫu số 02/GTGT và những HĐ này được phản ánh ở các tháng sau, KTV cụ thể trên giấy làm việc_Biểu số 2.09 như sau: Biểu số 2.09 Tập hợp HĐ thuế GTGT không được kê khai C«ng ty kiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng viÖt nam Auditing Consu ltant Construction ViÖt Nam Company Tªn kh¸ch hµng/Client: Cty DÖt Lôa ABC Néi dung: TK 133 N¨m: 2004 Ngµy :25/02/2005 Ng­¬i TH: Ph¹m §×nh C Ng­êi KT: NguyÔn V¨n A M· sè: Trang: GiÊy lµm viÖc cña ktv Hóa đơn chứng từ mua Nội dung Doanh số mua Chưa thuế T/S Thuế GTGT Ghi chú KH Số HĐ Ngày AA/04 221726 16/02/04 Băng tải 47.300.000 5 2.365.000 √- T3 HA/04B 48696 22/02/04 Sợi 56.480.000 10 5.648.000 √- T4 CL/04B 467346 28/02/04 Tiếp khách 20.210.000 10 2.021.000 X HH/03T 160819 28/02/04 Dầu díêl 26.350.000 10 2.635.000 √-T3 HT/01 832703 28/02/04 Diều hòa+ti vi 26.960.000 10 2.696.000 √-T3 HN/04 198603 21/04/04 Thuốc nhuộm 58.450.000 10 5.845.000 √-T5 HĐ/04 031958 25/04/04 Giấy+mưc in 8.800.000 10 880.000 √-T6 MH/03B 101019 25/04/04 Máy nổ 13.250.000 5 662.500 √-T7 AB/04 571608 28/04/04 ĐT Quý I+In ter 15.000.000 10 1.500.000 √-T5 AL/04 198327 29/04/04 Cước vận chuyển 3.831.000 5 1.915.500 √-T5 HH/03T 162709 30/04/04 Dầu díêl+Xăng 48.765.000 10 4.876.500 √-T5 GU/04 031986 30/04/04 Đống thùng xe ô tô 3.831.000 5 1.915.500 √-T5 DX/04 017087 27/05/05 Thảm máy 21.680.000 10 2.168.000 √-T6 GT/04 008695 28/05/04 Tiếp khách 2.200.000 10 220.000 X AA/03T 199916 30/05/04 Hội nghị khách hàng 57.830.000 10 5.783.000 √-T6 KB/04 0078285 30/05/04 Cáp điện phòng nổ 49.375.100 5 2.468.755 √-T6 GB/03 026253 31/05/04 Cước điện thoại 5.780.000 10 578.000 √-T6 AD/04 045338 31/05/04 Cước chuyển fax 643.000 10 64.300 √-T6 GS/04 0032327 31/05/04 Giới thiệu công ty 8.163.300 10 816.330 √-T6 AL/04 270316 31/05/04 Cước bốc xếp 8.785.400 5 439.270 √-T6 HK/04 0025682 31/05/04 Tiếp khách 2.456.000 10 245.600 √-T6 X: HĐ GTGT không được kê khai trên tờ khai thuế các tháng sau √: HĐ GTGT được kê khai trên tờ khai thuế các tháng sau T3,T4,T5,T6,T7: HĐ GTGT được kê khai trong tháng 3,4,5,6,7. KiÓm tra ph¸t sinh Nî Sau khi so s¸nh, ®èi chiÕu sè d­, sè ph¸t sinh Nî, ph¸t sinh Cã TK 133, KTV thùc hiÖn kiÓm tra chøng tõ trªn c¬ së ®· chän mÉu. Ph­¬ng ph¸p chän mÉu ®­îc sö dông trong kiÓm tra chøng tõ thuÕ GTGT ®Çu vµo t¹i Công ty DÖt Lôa ABC lµ ph­¬ng ph¸p chän mÉu phi x¸c xuÊt: chän mÉu sè lín, c¸c chøng tõ cã sè ph¸t sinh lín th­êng ®­îc chän theo thø tù thêi gian. Trong th¸ng 12 kiÓm tra trªn sæ chi tiÕt TK 133 thÊy nghiÖp vô mua sîi nh­ng do sîi kÐm phÈm chÊt nªn Công ty DÖt Lôa ABC tr¶ l¹i cho Nhµ cung cÊp. Công ty DÖt Lôa ABC h¹ch to¸n nghiÖp vô nµy b»ng bót to¸n ghi ©m. KiÓm tra hãa ®¬n ®µu vµo, KTV ph¸t hiÖn ®¬n vÞ ®· h¹ch to¸n thuÕ GTGT cña hµng mua tr¶ l¹i theo hãa ®¬n sè: 0011292 ngµy 16/12/2004 cña Công ty TNHH X víi sè tiÒn:176.686.650 theo ®Þnh kho¶n nh­ sau: Nî TK 152: (168.273.000) Nî TK 133: (8.413.650) Cã TK 331_X: (176.686.650) KTV ®iÒu chØnh nh­ sau: BT1: Nî TK 152: 168.273.000 Nî TK 133: 8.813.650 Cã TK 331_X: 176.686.650 BT2: Nî TK 331_X: 176.686.650 Cã TK 152: 168.273.000 Cã TK 133: 8.813.650 VÊn ®Ò nµy sÏ ®­îc KTV ®Ò cËp trong th­ qu¶n lÝ: §Ò nghÞ ®¬n vÞ h¹ch to¸n theo ®óng quy ®Þnh kÕ to¸n. KiÓm tra sè ph¸t sinh Cã: + §èi chiÕu sè thuÕ ®· ®­îc khÊu trõ trªn sæ sách kÕ to¸n cíi phÇn III_B¸o c¸o KÕt qu¶ kinh doanh + KiÓm tra chi tiÕt thuÕ GTGT ph¸t sinh kho¶n hµng mua tr¶ l¹i do ®ã ph¸t sinh Cã TK 133 sÏ ®­îc ®iÒu chØnh. Bước 3: Kết luËn ®èi víi viÖc kiÓm tra TK 133 + Việc phản ánh thuế GTGT đầu vào của công ty Dệt Lụa ABC chưa thực hiện đúng theo Thông tư hướng dẫn của BTC là thuế phát sinh tháng nào là phải kê khai tháng đó, nếu tháng đó DN không kê khai thì chỉ được kê khai trong thời hạn 3 tháng sau kể từ ngày tiếp nhận HĐ.Mặc dù các HĐ của Công ty được phản ánh trong các tháng sau nhưng do các tháng trước không kê khai nên tháng sau kê khai thuế nên một số HĐ Công ty bỏ sót. + Các HĐ GTGT đều hợp lệ, các chứng từ kèm theo như: phiếu nhập kho, biên bản kiểm nghiệm vật tư, hợp đồng kinh tế, ... Kiến nghị: Đề nghị Công ty Dệt Lụa thực hiện kê khai thuế GTGT phát sinh theo đúng hướng dẫn của BTC. 1.2.1.2. KiÓm tra thuÕ GTGT ®Çu ra Do sản phẩm của Công ty Dệt Lụa ABC là vải và sản phẩm may mặc do đó thuế suất thuế GTGT của hàng hóa này 10%. Quá trình kiểm toán khoản mục thuế GTGT đầu ra xem xét các hóa đơn bán hàng, hợp đồng kí kết giữa Công ty Dệt Lụa ABC và khách hàng và các phiếu xuất kho. B­íc 1: KiÓm tra sè d­ - Tæng hîp thuÕ GTGT ®Çu ra trªn sổ chi tiết ®­îc thÓ hiÖn trªn giÊy lµm viÖc_BiÕu sè 2.11 cña KTV sau đó đối chiếu với bảng cân đối phát sinh, sổ cái, tờ khai thuế và phần III_ThuÕ GTGT ®­îc gi¶m trõ, thuÕ GTGT ®­îc hoµn l¹i, thuÕ GTGT ®­îc gi¶m, thuÕ GTGT hµng b¸n néi ®Þa. Cụ thể: + Số dư đầu kì trên sổ chi tiết, sổ cái và Nhật kí chứng từ, tờ khai khớp + Đối chiếu số phát sinh trong kì và số dư cuối kì giữa sổ chi tiết và tờ khai thuế GTGT khớp. B­íc 2: KiÓm tra chi tiÕt sè ph¸t sinh BiÓu sè 2.10 KiÓm tra chi tiÕt thuÕ GTGT ®Çu ra Sæ c¸i TK 3331 B¶ng c©n ®èi ph¸t sinh - C¸c b¶ng kª khai thuÕGTGT ®Çu ra - Tê kª khai thuÕ hµng th¸ng B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (SN§N, SDCN) Sæ chi tiÕt TK 3331 B¸o cao KÕt qu¶ kinh doanh (phÇn II) BiÓu sè 2.11 Tập hợp thuế GTGT trên sổ chi tiết C«ng ty kiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng viÖt nam Auditing Consu ltant Construction ViÖt Nam Company Tªn kh¸ch hµng/Client: Cty DÖt Lôa ABC Néi dung: TK 3331 N¨m: 2004 Ngµy :25/02/2005 Ng­¬i TH: TrÇn ThÞ B Ng­êi KT: NguyÔn V¨n A M· sè: Trang: GiÊy lµm viÖc cña ktv Th¸ng Ph¸t sinh Nî Ph¸t sinh Cã 01/01/2004 73.738.876 √ 01 333.084.515 458.162.882 √ 02 511.686.255 551.585.922 √ 03 325.075.033 402.320.335 √ 04 494.450.439 578.534.894 √ 05 590.783.255 597.686.500 √ 06 337.630.131 499.253.677 √ 07 399.259.558 543.389.577 √ 08 448.810.228 575.434.850 √ 09 544.733.640 683.012.690 √ 10 576.108.682 605.393.989 √ 11 522.027.705 794.692.101 √ 12 726.134.030 871.268.898 √ Céng ph¸t sinh 5.809.783.471 7.160.736.315 31/12/2004 1.424.691.720 T,TB T,TB T: §· céng vµ ®óng TB: §· ®èi chiÕu C§PS vµ ®óng √ : §· ®èi chiÕu víi tê khai thuÕ vµ ®óng KiÓm tra ph¸t sinh Nî: Sè ph¸t sinh Nî TK 3331 khíp víi ph¸t sinh Cã TK 133; khíp víi c¸c tê khai; khíp víi sæ c¸i. ViÖc kiÓm tra chi tiÕt ph¸t sinh Nî ®­îc tiÕn hµnh ®èi chiÕu víi phÇn kiÓm to¸n kho¶n môc thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. KiÓm to¸n kho¶n môc thuÕ GTGT ®Çu ra chñ yÕu ®­îc tiÕn hµnh b»ng viÖc kiÓm tra trªn phÇn ph¸t sinh Cã. KiÓm tra chi tiÕt ph¸t sinh Cã KiÓm tra chi tiÕt ph¸t sinh Cã TK 3331 dùa trªn sæ chi tiÕt TK 3331 vµ ®èi chiÕu víi c¸c phÇn hµnh kh¸c liªn quan nh­: tiÒn mÆt, TGNH, ph¶i thu, ...Trong qu¸ tr×nh kiÓm tra KTV ph¸t hiÖn 2 nghiÖp vô hµng mua bÞ tr¶ l¹i trong k× Công ty DÖt Lôa h¹ch to¸n ghi ©m doanh thu vµ thuÕ GTGT ®Çu ra nh­ sau: Hãa ®¬n sè 0019434 ngµy 16/01/2004 Nî TK 131_HS: (37.000.000) Cã TK 511 : (33.636.364) Cã TK 3331: (3.363.636) Hãa ®¬n sè 203108 ngµy 05/08/2004 Nî TK 131_Z: (10.117.500) Cã TK 511 : (9.197.727) Cã TK 3331: (919.773) Tæng sè thuÕ GTGT ®Çu ra Công ty h¹ch to¸n sai lµ: 4.283.409 ®. Bót to¸n ®iÒu chØnh: + BT1: Nî TK 131 : 47.117.500 + 131-HS: 37.000.000 + 131-Z : 10.117.500 Cã TK 511 : 42.834.091 Cã TK 3331: 4.283.409 +BT2: Nî TK 531 : 42.834.091 Nî TK 3331: 4.283.409 Cã TK 131 : 47.117.500 + 131_HS : 37.000.000 + 131_Z : 10.117.500 Cuèi k× kÕt chuyÓn kho¶n gi¶m trõ doanh thu nh­ sau: Nî TK 511 : 42.834.091 Cã TK 531: 4.283.409 VÊn ®Ò nµy ®­îc tr×nh bµy trong th­ qu¶n lÝ: §Ò nghÞ Cty DÖt Lôa ABC h¹ch to¸n theo ®óng nguyªn t¾c kÕ tãan. 1.2.2. T¹i C«ng ty ®Çu t­ th­¬ng m¹i dÞch vô CPA Do đặc thù của công ty thương mại dịch vụ CPA là hoạt động nhập khẩu. Chính lĩnh vực hoạt động kinh doanh này của Công ty đầu tư thương mại dịch vụ CPA có ảnh hưởng đến việc kiểm toán các khoản mục trên BCTC. KTV xem xét sổ sách liên quan đến khoản mục thuế GTGT bao gồm: Các chứng từ: hóa đơn GTGT, hợp đồng kinh tế Chứng từ ghi sổ Sổ đăng kí chứng từ ghi sổ Sổ cái TK 133, 3331 C¸c sæ thÎ kÕ to¸n nh­: sæ TSC§, sæ chi tiÐt vËt t­, s¶n phÈm, hµng hãa, sæ chi phÝ s¶n xuÊt, thÎ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng hãa. C¸c b¸o c¸o thuÕ, biªn b¶n quyÕt to¸n thuÕ, tê khai thuÕ hµng th¸ng C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m tr­íc, n¨m nay. 1.2.2.1. Đối với khoản mục thuế GTGT đầu vào Việc kiểm toán khoản mục thúê GTGT này được tiến hành tương tự như Công ty Dệt Lụa ABC Bước 1: Đối chiếu số liệu - Tổng hợp thuế GTGT trên sổ chi tiết_Biểu số 2.12 sau đó đối chiếu với bảng cân đối phát sinh, phần III_Báo cáo kết quả kinh doanh và sổ cái. - Tổng hợp thuế GTGT trên các tờ khai tổng hợp và tờ khai chi tiết được thể hiện trên giấy làm việc_Biểu số 2.13 Bước 2: Kiểm tra chi tiết số phát sinh Kiểm tra tờ khai - Thuế GTGT đầu vào trên các HĐ GTGT được hạch toán trên sổ chi tiết và được kê khai trên tờ khai thuế là khớp. KTV tiến hành kiểm tra các hóa đơn GTGT phát sinh theo phương thức chọn mẫu những HĐ GTGT có số tiền lớn và thường xuyên xảy ra và phát hiện: + HĐ GTGT số AL/04 0023568 ngày 27/04/04 số thuế GTGT 320.000, HĐ số GA/04 0025814 ngày 27/09/04 số thuế GTGT là 620.000 với nội dung là thanh toán tiếp khách, phòng nghỉ, dịch vụ Công ty chưa phản ánh trên sổ chi tiết và chưa được kê khai do bỏ sót: KTV điều chỉnh: Nợ TK 133 : 940.000 Co TK 3331: 940.000 + Các HĐ GTGT đều hợp lệ, và có đủ chứng từ đi kèm. Biểu số 2.12 Tổng hợp thuế GTGT đầu vào trên sổ chi tiết C«ng ty kiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng viÖt nam Auditing Consu ltant Construction ViÖt Nam Company Tªn kh¸ch hµng/Client: Cty CPA Néi dung: TK 133 N¨m: 2004 Ngµy :25/02/2005 Ng­¬i TH: Bùi Thị A Ng­êi KT: NguyÔn V¨n A M· sè: Trang: GiÊy lµm viÖc cña ktv Th¸ng Ph¸t sinh Nî Ph¸t sinh Cã 01/01/2004 01 227.560.071 √ 227.560.071 02 368.100.380 √ 368.100.380 03 519.697.261 √ 919.697.261 04 610.250.532 √ 610.250.532 05 406.987.554 √ 406.987.554 06 233.782.329 √ 233.782.329 07 267.459.180 √ 267.459.180 08 307.863.474 √ 307.863.474 09 497.598.826 √ 497.598.826 10 384.072.455 √ 384.072.455 11 348.018.470 √ 348.018.470 12 484.089.353 √ 484.089.353 Céng ph¸t sinh 4.445.069.885 4.445.069.885 31/12/2004 T,TB T,TB T: §· céng vµ ®óng TB: §· ®èi chiÕu C§PS vµ ®óng √ : §· ®èi chiÕu víi tê khai thuÕ vµ ®óng Biểu số 2.13 Tổng hợp thuế đầu vào trên tờ khai thuế C«ng ty kiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng ViÖt Nam Auditing Consultant Construction Viet Nam Company Tªn kh¸ch hµng/ Client: Cty CPA Néi dung: TK 133 N¨m: 2004 B­íc c«ng viÖc: Xem xÐt tê khai Ngµy:25/02/2005 Ng­êiTH: Bùi Thanh F Ng­êi KT: Phạm Thị H M· sè: Trang: GiÊy lµm viÖc cña ktv Th¸ng Tê khai tæng hîp Tê khai chi tiÕt 13311 13312 1 227.560.071 √ 220.056.343 √ 5.503.728 √ 2 368.100.380 √ 341.124.170 √ 26.976.210 √ 3 519.697.261 √ 483.383.355 √ 36.313.906 √ 4 610.250.532 √ 596.300.293 √ 13.950.239 √ 5 406.987.554 √ 393.855.503 √ 13.132.051 √ 6 233.782.329 √ 225.086.754 √ 8.695.575 √ 7 267.459.180 √ 266.173.039 √ 1.286.141 √ 8 307.863.474 √ 299.206.819 √ 8.656.655 √ 9 497.598.826 √ 363.155.760 √ 13.444.306 √ 10 384.072.455 √ 384.072.455 √ 15.188.355 √ 11 348.018.470 √ 348.018.470 √ 18.522.347 √ 12 484.089.353 √ 484.089.353 √ 9.671.577 √ Céng ph¸t sinh 4.345.069.885 3.298.866.087 1.046.203.798 T,TB T,TB T,TB T: §· céng vµ ®óng TB: §· ®èi chiÕu víi sæ c¸i, CĐPS và khớp √ : §· ®èi chiÕu víi sæ chi tiÕt vµ phï hîp Kiểm tra hàng hóa nhập khẩu: DN nhập khẩu hàng hóa chỉ được kê khai thuế GTGT khi đã nộp tiền thuế vào NSNN có xác nhận của ngân hàng hoặc của kho bạc, hoặc bằng chuyển khoản qua giấy báo Nợ của ngân hàng, giấy nộp tiền vào NSNN bằng tiền mặt. Bên cạnh đó việc nhập khẩu của Công ty còn phải căn cứ vào tờ khai hải quan và hợp đồng thương mại giữa Công ty CP CPA với phía nước ngoài (Công ty TNHH Danka_Liên Xô). Đây chính là nét khác biệt giữa Công ty đầu tư thương mai dịch vụ CPA và Công ty Dệt Lụa ABC. Qua quá trình kiểm toán thuế GTGT hàng nhập khẩu KTV phát hiện như sau: + Thuế GTGT trên các tờ khai hải quan khớp với trên kê khai + Vào tháng 3/2004, Công ty nhập phụ tùng máy ủi thuộc tờ khai hải quan số 01235 ngày 25/03/04 với thuế GTGT là 17.245.350 (Hợp đồng thương mại số AC9610 về cung cấp thiết bi, vật tư, xe lắp ráp với công ty TNHH Danka_Liên Xô), Công ty đầu tư thương mại dịch vụ CPA nộp thuế theo tờ khai hải quan vào NSNN bằng chuyển khoản nhưng chưa có xác nhận của Ngân hàng Ngoại Thương Hồng Bàng, do đó theo quy định thì khoản thuế này cũng không được khấu trừ. KTV điều chỉnh: Nợ TK 13312 : 17.245.350 Có TK 3331: 17.245.350 + Tờ khai hải quan số 02121 ngày 26/12/04 của Hải quan thành phố Hải phòng về việc nhập khẩu xe tải tự đổ Kamaz55111 lắp ráp của hợp đồng thương mại số AC9610 (Commercial invoice No AC9610) với thuế GTGT là 21.913.914 Công ty đầu tư thương mại dịch vụ CPA đã kê khai nhưng không có giấy nộp tiền vào NSNN cũng như không có giấy báo Nợ của ngân hàng. Do Công ty đầu tư thương mại dịch vụ chỉ căn cứ trên tờ khai hải quan để hạch toán và kê khai thuế. Do vậy KTV điều chỉnh như sau: Nợ TK 13312 : 21.913.914 Có TK 3331: 21.913.914 + Việc nhập khẩu các thiết bị, vật tư, ... của Công ty đầu tư thương mại dịch vụ CPA đều hợp lệ có đầy đủ các chứng từ đi kèm gồm: Hợp đồng thương mại (Commercial invoice), Vận tải đơn (Transport document), Giáy chứng nhận phẩm chất hàng hóa (Certificate of qunlity), Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (Certificate of origin), Bảng kê chi tiết đóng gói hàng hóa (Packing líst), giấy chứng nhận bảo hiểm (Insurance Certificate), ... Kiểm tra phát sinh Có được tiến hành tương tự như của Cty Dệt Lụa ABC - Đối chiếu số thuế đã được khấu trừ trong kì trên sổ kế toán với phần III của báo cáo kết quả kinh doanh. - Kiểm tra trong kì Cty đầu tư thương mại dịch vụ CPA không phát sinh các khoản hàng mua trả lại hay giảm giá hàng mua do đó kiểm tra phát sinh Có được đối chiếu với phần phát sinh Nợ thuế GTGT đầu ra. Bước 3: Kết luận đối với công việc kiểm tra TK 133 Sau khi KTV thảo luận với kê toán đơn vị, kế toán đã đồng ý với nhận xét của KTV.Kết thúc KTV phản ánh trên giấy làm việc biểu chủ đạo_Biếu số 2.14 như sau: Biểu số 2.14 Biểu chủ đạo C«ng ty kiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng ViÖt Nam Auditing Consultant Construction Viet Nam Company Tªn kh¸ch hµng/ Client: Cty CPA Néi dung: TK 133 N¨m: 2004 Ngµy:25/02/2005 Ng­êiTH: Bùi Thanh F Ng­êi KT: Phạm Thị H M· sè: Trang: BIỂU CHỦ ĐẠO/LEAD SHEET Nội dung Tham Chiếu Số liệu tại 31/12/2005 Số liệu tại 31/12/04 Trước đ/chỉnh Đ/c của KTV Sau đ/c 1. Thuế GTGT đầu vào 0 40.099.264 40.099.264 40.099.264 1.2.2.2.Đối với khoản mục thuế GTGT đầu ra Đối với khoản mục thuế GTGT đầu ra được tiến hành tương tự như đối với Công ty Dệt Lụa ABC nhưng do lĩnh vực kinh doanh của Công ty đầu tư thương mại dịch vụ CPA có sự đa dạng hơn trong thuế suất thuế GTGT đầu ra gồm 5%, 10%. Bước 1: Kiểm tra số dư - Tổng hợp thuế GTGT đầu ra trên sổ chi tiết_Biểu số 2.12 sau đó đối chiếu với sổ cái, tờ khai, phần III_Báo cáo kết quả kinh doanh + Số dư đầu kì trên sổ chi tiết thuế GTGT đầu ra và tờ khai thuế đều khớp + Số phát sinh trên tờ khai và sổ chi tiết khớp với nhau Biểu số 2.12 Tổng hợp trên sổ chi tiết C«ng ty kiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng viÖt nam Auditing Consu ltant Construction ViÖt Nam Company Tªn kh¸ch hµng/Client: Cty CPA Néi dung: TK 3331 N¨m: 2004 Ngµy :25/02/2005 Ng­¬i TH: Hà Thị B Ng­êi KT: NguyÔn V¨n A M· sè: Trang: GiÊy lµm viÖc cña ktv Th¸ng Ph¸t sinh Nî Ph¸t sinh Cã 01/01/2004 49.482.320 01 227.560.071 456.321.000 √ 02 368.100.380 512.963.357 √ 03 519.697.261 601.230.330 √ 04 610.250.532 752.159.852 √ 05 406.987.554 589.682.123 √ 06 233.782.329 456.852.303 √ 07 267.459.180 498.220.263 √ 08 307.863.474 401.203.258 √ 09 497.598.826 624.258.234 √ 10 384.072.455 487.741.369 √ 11 348.018.470 400.145.268 √ 12 484.089.353 552.357.456 √ Céng ph¸t sinh 4.445.069.885 6.333.134.813 31/12/2004 1.937.547.248 T,TB T,TB T: §· céng vµ ®óng TB: §· ®èi chiÕu C§PS vµ ®óng √ : §· ®èi chiÕu víi tê khai thuÕ vµ ®óng Bước 2: Kiểm tra số phát sinh Kiểm tra phát sinh Có - KTV tiến hành kiểm tra chi tiết HĐ bán hàng và các chứng từ kèm theo, KTV phát hiện sai sót sau: + HĐ 78473 ngày 11/12/2004. Khách hàng Công ty Than Núi Béo, số thuế VAT là 175.000 và HĐ 78488 ngày 19/12/2004 tiền hàng là 17.500.000 thuế VAT 875.000 đơn vị phản ánh đầy đủ vào sổ chi tiết nhưng chưa kê khai thuế GTGT tháng 12/2004. Đề nghị đơn vị kê bổ sung theo mẫu số 11/GTGT + HĐ 78141 ngày 24/12/2004 tiền hàng 17.750.077, thuế GTGT 887.504 đơn vị đã HĐ vào tháng 12/2004 nhưng vẫn được kê khai thuế và hạch toán. Đề nghị đơn vị điều chỉnh cho phù hợp. KTV điều chỉnh như sau: Nợ TK 3331 : 887.504 Có TK 131 : 887.504 + Qua kiểm tra KTV đã phát hiện đơn vịcó phát sinh giảm cước vận chuyển cho công ty miền bắc, tổng trị giá (gồm 5% VAT: 27.301.082) đơn vị hạch toán: Nợ TK 131 : 27.301.082 Có TK 511: 27.301.082 KTV điều chỉnh như sau: BT1) Nợ TK 131 : (27.301.082) Có TK 511: (27.301.082) BT2) a) Nợ TK 532 : 26.001.030 Nợ TK 3331 : 1.300.052 Có TK 131: 27.301.082 Nợ TK 511 : 26.001.030 Có TK 532: 26.001.030 Kiểm tra phát sinh Nợ TK 3331. Sè ph¸t sinh Nî TK 3331 khíp víi ph¸t sinh Cã TK 133; khíp víi c¸c tê khai; khíp víi sæ c¸i. ViÖc kiÓm tra chi tiÕt ph¸t sinh Nî ®­îc tiÕn hµnh ®èi chiÕu víi phÇn kiÓm to¸n kho¶n môc thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ và khớp. Bước 3: Kết luận KiÓm to¸n dùa vµo kÕt qu¶ c«ng viÖc ®· tiÕn hµnh kÕt luËn qua biểu chủ đạo_Biểu số 2.16. Biểu số 2.16 Biểu điều chỉnh C«ng ty kiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng ViÖt Nam Auditing Consultant Construction Viet Nam Company Tªn kh¸ch hµng/ Client: Cty CPA Néi dung: TK 3331 N¨m: 2004 Ngµy:03/03/2005 Ng­êiTH: Bùi Thanh F Ng­êi KT: Phạm Thị H M· sè: Trang: BIỂU CHỦ ĐẠO/LEAD SHEET Nội dung Tham Chiếu Số liệu tại 31/12/2005 Số liệu tại 31/12/04 Trước đ/chỉnh Đ/c của KTV Sau đ/c 1. Thuế GTGT đầu ra 1.937.547.248 (2.187.556) 1.935.359.692 1.3. KÕt thóc kiÓm to¸n So¸t xÐt giÊy tê lµm viÖc: Sau khi c¸c KTV vµ trî lÝ KTV hoµn thµnh c«ng viÖc kiÓm to¸n c¸c kho¶n môc, tr­ëng nhãm kiÓm to¸n tæng hîp, kiÓm tra giÊy lµm viÖc cña KTV. Th«ng qua nh÷ng ghi chÐp trªn giÊy tê lµm viÖc ®Ó tæng hîp b»ng chøng kiÓm to¸n vµ ®­a ra kÕt luËn thÝch hîp. ViÖc kiÓm tra giÊy tê lµm viÖc còng gióp KTV ph¸t hiÖn ra nh÷ng ®iÓm ch­a hoµn thµnh vµ cÇn bæ sung. LËp b¸o c¸o kiÓm to¸n vµ th­ qu¶n lÝ Sau khi so¸t xÐt giÊy tê lµm viÖc, ®èi víi kho¶n môc thuÕ GTGT, tr­ëng nhãm kiÓm to¸n ®· th¶o luËn víi kÕ to¸n tr­ëng ®¬n vÞ vÒ c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh vµ ®­îc chÊp nhËn ®iÒu chØnh theo ®Ò xuÊt cña KTV.Trong tr­êng hîp nh÷ng ®Ò xuÊt ®iÒu chØnh cña KTV kh«ng ®­îc kh¸ch hµng chÊp thuËn th× dùa vµo møc träng yÕu ®· ®­îc thiÕt lËp, KTV sÏ ph¶i c©n nh¾c ®Ó ®­a ra ý kiÕn kiÓm to¸n phï hîp. Trö¬ng nhãm kiÓm to¸n th¶o luËn vµ thèng nhÊt víi Ban gi¸m ®èc kh¸ch hµng vÒ sè liÖu trªn BCTC ®­îc ph¸t hµnh, nh÷ng vÊn ®Ò ®Ò cËp trong Th­ qu¶n lÝ. B¸o c¸o kiÓm to¸n bao gåm: B¸o c¸o cña Ban gi¸m ®èc B¸o c¸o kiÓm to¸n Báo cáo tài chính + B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n n¨m tµi chÝnh kÕt thóc ngµy 31/12/2004 + B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh n¨m 2004 + B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ + ThuyÕt minh BCTC Th­ qu¶n lÝ th­êng ®­îc lËp kÌm theo b¸o c¸o kiÓm to¸n víi môc ®Ých t­ vÊn cho kh¸ch hµng nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n, hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé gióp ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n thùc hiÖn tèt h¬n trong nh÷ng n¨m tµi chÝnh tiÕp theo. Thanh lÝ hîp ®ång th­êng ®­îc lËp khi kÕt thóc cuéc kiÓm to¸n vµ bao giê còng ph¶i thùc hiÖn b­íc thanh lÝ hîp ®ång. §©y lµ b­íc cuèi sïng ®Ó c«ng viÖc kiÓm to¸n hoµn thiÖn vÒ mÆt ph¸p lÝ. 2. KiÓm to¸n kho¶n môc thuÕ GTGT t¹i ®¬n vÞ kh¸ch hµng h¹ch to¸n thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp Trong Luận văn này do giới hạn về thời gian và số lần được kiểm toán thuế GTGT tại đơn vị khách hàng theo phương pháp trực tiếp là ít do vậy thực tế phần kiểm toán thuế này tại các đơn vị hạch toán thuế theo phương pháp trực tiếp em xin lấy một ví dụ để chứng minh lad Công ty kinh doanh vàng bạc đã quý MC. Quá trình kiểm toán được tiến hành cụ thể như sau: 2.1. LËp kÕ ho¹ch kiªm to¸n Lập kế hoạch kiểm toán đối với Cty kinh doanh vàng bạc đã quý MC được lập tương tự như việc lập kế hoạch kiểm toán đối với khách hàng hạch toán theo phương pháp khấu trừ. Cty kinh doanh vàng bạc đã quý MC lµ kh¸ch hµng th­êng xuyªn cña Cemeico ViÖt Nam nªn nh÷ng th«ng tin vÒ Cty kinh doanh vàng bạc đã quý MC ®­îc KTV cËp nhËt tõ hå s¬ kiÓm to¸n cña n¨m tr­íc nh»m thu thËp th«ng tin c¬ së vÒ nghÜa vô ph¸p lÝ cña kh¸ch hµng, bao gåm: Thông tin chung về khách hàng Cty kinh doanh vàng bạc đã quý MC là Dn TNHH thành lập theo giấy phép số 2703/GP/TLDN ngày 16/08/1998 của UBND thành phố HN. Hoạt động kinh doanh của cty gồm: Buôn, bán vàng, bạc, đá quý Chế tác vàng, bạc, đá quý Đặc điểm tổ chức công tác kế toán Các chính sách kế toán đang áp dụng tại Cty kinh doanh vàng bạc đã quý MC cũng tương tự như ở Cty Dệt Lụa ABC, điểm khác là Cty kinh doanh vàng bạc đã quý MC áp dụng hình thức sổ kế toán Chứng từ ghi sổ Theo thông tư số 120/2003/TT-BTC ngày 12/12/2003 thì các CSKD mua, bán, vàng, bạc, đá quý phải tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp. Chính vì đặc điểm này nên trong khâu lập kế hoạch kiểm toán, phân công công việc cho các KTV và trợ lí KTV, trưởng nhóm kiểm toán đã phân công cho một KTV thực hiện kiểm toán đồng thời ba khoản mục liên quan đến nhau: Kiểm toán doanh thu hàng bán, giá vốn hàng bán và thuế GTGT. 2.2. Thùc hiÖn kiÓm to¸n Do Cty kinh doanh vàng bạc đã quý MC nộp thúê GTGT theo phương pháp trực tiếp nên thuế GTGT phải nộp được tính dựa trên doanh số của hàng hóa bán ra và giá vốn của hàng bán. Thực tế cho thấy, các gian lận xảy ra đối với các DN tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thường không phải ở bước tính toán thuế GTGT mà chủ yếu ở khâu hạch toán doanh thu và giá vốn hàng bán. Bởi vậy, trong giai đoạn thực hiện kiểm toán, KTV đặc biệt chú trọng soát xét các nghiệp vụ đối với doanh số và giá vốn hàng bán. Bước 1: Đối chiếu Công việc đối chiếu thuế GTGT phải nộp được thực hiện khá đơn giản, KTV đối chiếu danh thu và giá vốn thực tế trên sổ sách kế toán với tổng hợp “Tờ khai thuế GTGT dùng cho cơ sở tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp trên GTGT và cơ sở kinh doanh vàng bạc, đá quý và ngoại tệ”_Mẫu số 07A/GTGT, đối chiếu báo cáo KQKD (phần I và phần II), với sổ cái TK 3331. Bước 2: Kiểm tra phát sinh Kiểm toán chi tiết doanh thu và giá vốn hàng bán được thực hiện theo khung chương trình của Cty Cemeico Việt Nam trước đó. Xác định thuế GTGT phải nộp Sè thuÕ GTGT ph¶i nép = GTGT cña hµng hãa, dÞch vô chÞu thuÕ x ThuÕ suÊt thuÕ GTGT cña hµng hãa, dÞch vô ®ã GTGT cña hµng hãa, dÞch vô = Doanh sè cña hµng hãa, dÞch vô b¸n ra - Gi¸ vèn cña hµng hãa, dÞch vô b¸n ra Thuế suất thuế GTGT được áp dụng đối với DN kinh doanh vàng, bạc, đá quý tại Cty kinh doanh vàng bạc đá quý MC là 10%. Qua kiểm tra chứng từ, KTV đã phát hiện ra các sai sót sau: * Hóa đơn bán hàng số 1010 ngày 10/10/2004 không được phản ánh vào sổ kế toán, số tiền là: 4.500.000 đ. KTV điều chỉnh như sau: BT1: Nợ TK 111 : 4.950.000 Có TK 511: 4.950.000 BT2: Nợ TK 511 : 450.000 Có TK 3331: 450.000 * Hợp đồng kinh tế số 0303 ngày 16/08/2004 giữa Cty kinh doanh vàng bạc đá quý MC với Cty HDI International của Thụy Sỹ về việc mua vàng dạng thỏi chưa chế tác với số tiền là 17.755 USD, tỷ giá do Ngân hàng Ngoại thương công bố là 15.225 đ/USD, thúê nhập khẩu là 20%, đây là loại không chịu thuế GTGT theo Thông tư số 120/2003/TT-BTC Ngày 12/12/2003 nhưng Cty kinh doanh vàng bạc đá quý MC lại tính thuế GTGT nhập khẩu 10% theo định khoản như sau: Nợ TK 152 : 356.822.215 Có TK 1122: 270.319.860 Có TK 3331: 32.438.383 Có TK 3333: 54.063.972 KTV điều chỉnh như sau: Nợ TK 3331 : 32.438.383 Có TK 152: 32.438.383 VÊn ®Ò nµy sÏ ®­îc KTV ®Ò cËp trong th­ qu¶n lÝ: §Ò nghÞ ®¬n vÞ h¹ch to¸n theo ®óng quy ®Þnh kÕ to¸n. Bước 3: Kết luận Sau khi KTV thảo luận với kê toán đơn vị, kế toán đã đồng ý điều chỉnh theo ý kiến của KTV. 2.3. KÕt thóc kiÓm to¸n Bước lập Báo cáo kiểm toán và Thư quản lí cũng được thực hiện tương tự như kiểm toán ở Cty khách hành hạch toán thuế GTGT theo phương thức khấu trừ. Chương II đã trình bày thực tế kiểm toán thuế GTGT do Cty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam thực hiện tại cty khách hàng hạch toán thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp và theo phương pháp khấu trừ. Cuộc kiểm toán của Cty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam được bắt đầu bằng thư chào hàng. Khi khách hàng đồng ý kiểm toán, KTV phải lên kế hoạch phục vụ khách hàng bằng việc lập kế hoạch kiểm toán, sau đó thực hiện kiểm toán và kết thúc kiểm toán. Có thể thấy rằng việc kiểm toán khoản mục thuế GTGT được thực hiện theo một chương trình kiểm toán mẫu nhưng việc thực hiện này không rập khuôn máy móc theo chương trình có sẵn mà được áp dụng linh hoạt đối với từng khách hàng. Việc thực hiện kiểm toán khoản mục thuế GTGT của Cty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam là hiệu quả và phù hợp với các Chuẩn mực Kiểm toán Quốc tế và Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam Ch­¬ng 3 Mét sè nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kiÓm to¸n kho¶n môc thuÕ GTGT do C«ng ty kiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng ViÖt Nam thùc hiÖn I. NhËn xÐt kiÓm to¸n kho¶n môc thuÕ gtgt t¹i C«ng ty 1. NhËn xÐt chung Trong những năm qua tuy mới ra đời nhưng các Công ty kiểm toán ở nước ta đã phát huy được vai trò kiểm tra, kiểm soát của mình, góp phàn quan trọng đưa nền kinh tế phát triển theo đúng quỹ đạo đã được hoạch định, làm lành mạnh hóa các mối quan hệ kinh tế, tạo lập hành lang pháp lí thuận lợi cho các quan hệ kinh tế phát triển. So với sự phát triển của kiểm toán ở các nước phát triển thì khoảng thời gian 10 năm xuất hiện trở lại đây của kiểm toán ở nước ta không phải là một khoảng thời gian dài nhưng với sự nỗ lực từ phía các cơ quan chức năng và của các công ty kiểm toán bước đầu đã hình thành trong suy nghĩ của mọi người khái niệm, bản chất, chức năng và vai trò của kiểm toán trong nền kinh tế thị trường. Tuy nhiên Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam và các công ty kiểm toán độc lập khác vẫn gặp nhiều khó khăn trong hoạt động của mình. Những khó khăn này khiến cho hoạt động kiểm toán chưa thực sự phát huy hết vai trò của nó trong việc góp phần hướng dẫn nghiệp vụ và củng cố nề nếp hoạt động kế toán nói riêng và hoạt động kiểm toán nói chung , góp phần nâng cao hiệu quả và năng lực quản lí từ đó góp phần làm trong sạch hoạt động tài chính kế toán tại DN. Một số khó khăn chủ yếu. Từ phía Nhà nước Sự ra đời của chuẩn mực kiểm toán Việt Nam đã góp phần hướng dẫn cho hoạt động kiểm toán nhưng cho tới nay chỉ có 27 chuẩn mực được ban hành. Sự thiếu hụt này của hệ thống chuẩn mực kiểm toán Việt Nam tạo mang lại cho các công ty kiểm toán sự lộn xộn, không đồng bộ khung pháp lí cho hoạt động kiểm toán. Mặt khác những nghị định, thông tư ban hành về chế độ kế toán thiếu thống nhất và luôn đổi mới nhiều trường hợp chưa đáp ứng và phù hợp với nhu cầu thực tiễn, thậm chí còn xảy ra nhiều hiện tượng chồng chéo và hướng dẫn trái ngược nhau Các quy định về quyền hạn ban hành văn bản của các cơ quan chức năng và các luồng văn bản gửi đi chưa được quy định rõ ràng, cụ thể hoặc không được thực hiện theo đúng quy định của luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật Từ phía DN Trong thời gian qua khái niệm kiểm toán đã được nhắc đến thường xuyên hơn, các DN cũng đã hiểu rõ hơn vai trò của kiểm toán nhưng nhìn chung các DN vẫn chưa thấy hết tầm quan trọng và sự cần thiết của việc kiểm toán BCTC trong hoạt động kinh doanh của mình. Hiện nay, còn nhiều DN chưa thực hiện việc kiểm toán một cách tự nguyện. Điều này gây ra khó khăn trong việc mở rộng hoạt động của công ty. Bên cạnh đó các DN được kiểm toán không xuất phát từ sự tự nguyện mà được chỉ định thường có thái độ dè dặt, thiếu tin tưởng, thậm chí gây cản trở cho các KTV khi thực hiện kiểm toán, họ cho rằng nhiệm vụ của các KTV là tìm ra tất cả những sai sót trong hoạt động kế toán của đơn vị nên có thái độ thiếu hợp tác như che dấu, không cung cấp đầy đủ tài liệu theo yêu cầu của KTV, ...Mặt khác, mức phí kiểm toán còn cao cũng chưa thực sự khuyến khích các DN tự nguyện thực hiện kiểm toán. Từ phía các Công ty kiểm toán Tại các nước Châu âu, Châu Mỹ hoạt động kiểm toán rất phát triển trong khi ở nước ta còn nhiều bỡ ngỡ. Việc Nhà nước cho phép các công ty kiểm toán nước ngoài hoạt động tại nước ta khiến cho các công ty trong nước phải đương đầu với sự cạnh tranh khốc liệt. Để đương đầu với sự cạnh tranh này, các công ty kiểm toán trong nước đã dặt ra mục tiêu hàng đầu là nâng cao chất lượng kiểm toán, đồng thời giảm chi phí kiểm toán nhằm giảm giá phí đáp ứng nguyện vọng và phù hợp với các DN trong nước. Ngoài ra, nguồn tài liệu về kiểm toán chưa phong phú, đặc biệt các tài liệu kiểm toán nước ngoài còn ít, chưa được chú trọng biên dịch đã làm hạn chế sự tiếp cận của các KTV Việt Nam với các phương pháp kiểm toán kiểm toán tiến tiến, hiệu quả cao. Hệ thống đào tạo sinh viên chuyên ngành kiểm toán chưa được đồng bộ. Hiện nay chỉ một số trường đại học lớn trong nước mới đào tạo sinh viên chuyên ngành kiểm toán. Mặt khác chương trình đào tạo giữa các trừờng cũng khác nhau đáng kể điều này tạo ra sự chênh lệch trong chất lượng mặt bằng chung. Chất lượng không đồng đều, sự thiếu hụt nguồn nhân lực đã buộc các công ty kiểm toán phải thực hiện việc đào tạo lại gây ra sự lãng phí không cần thiết. Đứng trước những khó khăn đó, Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam vẫn đứng vững và không ngừng phát triển, thị trường kiểm toán thường xuyên được mở rộng và doanh thu tăng ổn định. Có được điều này là do sự nỗ lực không ngừng của toàn thể công nhân viên của công ty, có thể kể ra một vài nguyên nhân chủ yếu sau: - Công ty đặt ra một chiến lược phát triển hợp lí, phù hợp với sự phát triển chung cua nền kinh tế đất nước nói chung và của ngành kiểm toán nói riêng. - Đội ngũ cán bộ công nhân viên của công ty có trình độ chuyên môn cao, nhiệt tình với công việc, đáp ứng được yêu cầu của việc kiểm toán. - Một trong những mục tiêu hàng đầu của công ty là nâng cao chất lượng hoạt động, đặc biệt trong lĩnh vực thế mạnh của công ty như: Kiểm toán tài chính, xác định giá trị DN để CPH, ... - Bên cạnh đó, công ty còn chú trọng nâng cao chất lượng đào tạo KTV và trợ lí kiểm toán 2. NhËn xÐt vÒ quy tr×nh kiÓm to¸n BCTC cña C«ng ty Kiểm toán BCTC là dịch vụ cung cấp chủ yếu của Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam, đây là một trong những thế mạnh và hoạt động đặc thù của Cty nên trong thời gian qua cũng như trong giai đoạn phát triển tới, nâng cao chất lượng kiểm toán BCTC là mục tiêu hàng đầu của Công ty với mục tiêu cung cấp cho khách hàng những dịch vụ tốt nhất, đảm bảo quyền lợi cao nhất cho khách hàng, cung cấp những thông tin với độ tin cậy cao cho công tác quản lí kinh tế tài chính và điều hành công việc sản xuất kinh doanh. Chính vì vậy, chu trình kiểm toán BCTC của Công ty tương đối hoàn thiện với 3 giai đoạn: Lập kế haọch kiểm toán, thực hiện kiểm toán và kết thúc kiểm toán. * Giai đoạn: Lập kế hoạch kiểm toán Đây là giai đoạn đầu tiên của mỗi cuộc kiểm toán. Vai trò quan trọng của giai đoạn này không những được khẳng định trong chuẩn mực kiểm toán quốc tế mà còn được khẳng định trong chuẩn mực kiểm toán Việt Nam. Tại Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam việc lập kế hoạch thường được thực hiện chu đáo cho cả kế hoạch chiến lược và kế hoạch tổng quát. Kế hoạch chiến lược được lập đối với các khách hàng kí hợp đồng thực hiện kiểm toán trong nhiều năm và khách hàng có quy mô lớn, phức tạp. Việc lập kế hoạch chiến lược càng được thực hiện tốt thì hiệu quả công tác kiểm toán càng cao, chất lượng dịch vụ cung cấp được tăng lên đồng thời nâng cao khả năng duy trì và mở rộng khách hàng nhất là lượng khách hàng thường xuyên. Lập kế hoạch tổng quát được thực hiện với mọi khách hàng. Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam làm tốt công tác này ngay từ bước ban đầu từ khi chuẩn bị kế hoạch kiểm tóan cho đến việc thu thập các thông tin cơ sở, các thông tin về nghĩa vụ pháp lí của khách hàng cũng như nghiên cứu hệ thống KSNB của khách hàng. Một trong những nguyên nhân giúp Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam duy trì được một lượng khách hàng thường xuyên tương đối lớn và mở rộng được nhiều khách hàng mới là khả năng tiếp cận nhanh chóng với khách hàng, có được sự hợp tác với khách hàng giúp cho cuộc kiểm toán được tiến hành thuận lợi, tiết kiệm thời gian và đạt hiệu quả cao Thực tế cho thấy thông qua tìm hiểu kỹ hệ thống KSNB khách hàng kết hợp với các kết luận thu được trong quá trình thực hiện kiểm toán, Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam đã giúp khá nhiều khách hàng hoàn thiện hơn công tác kế tóan và nâng cao tính hiệu lực của hệ thống KSNB bằng những đề xuất kịp thời thể hiện trong Thư quản lí. * Giai đoạn: Thực hiện kế hoạch kiểm toán Trên cơ sở kế hoạch kiểm toán đã dược lập đủ về thời gian, mục tiêu, phạm vi tiến hành kiểm toán và dựa trên chương trình kiểm toán đã dựng, các KTV của Cemeico Việt Nam tiến hành kiểm toán chi tiết một cách toàn diện. Cách tiếp cận kiểm toán của Công ty là kiểm toán theo khoản mục, tuy nhiên khi thực hiện kiểm toán các KTV đã kết hợp chặt chẽ giữa những khoản mục có liên quan thông qua việc trao đổi, thống nhất từng phần việc của từng người thực hiện, cùng thảo luận giải quyết các vấn đề phát hiện, tăng khả năng gắn kết giữa các phần việc. * Giai đoạn: Kết thúc kiểm toán Kết quả của giai đoạn này là kết luận thích đáng về tính trung thực và hợp lí của các thông tin trên BCTC của khách hàng dựa trên những bằng chứng đã thu được. Một kết luận hợp lí được KTV đưa ra dựa trên việc đánh giá tính đầy đủ và hợp lí của các bằng chứng kiểm toán đã thu được kết hợp với những nhận định mang tính nhà nghề. Tại Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam việc đưa ra ý kiến về tính trung thực và hợp lí của các thông tin trên BCTC luôn được thược hiện với thái độ thận trọng nghề nghiệp cao. 3. NhËn xÐt vÒ kiÓm to¸n kho¶n môc thuÕ GTGT t¹i C«ng ty KiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng ViÖt Nam Qua quá trình tìm hiểu thực tế kiểm toán khoản mục thuế GTGT tại các công ty khách hàng có thể thấy quá trình kiểm toán khoản mục thuế GTGT của Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam khá hoàn thiện. Có được điều này là do một vài nguyên nhân sau: Công ty đã thiết kế các mục tiêu trong kiểm toán thuế GTGT, chính sách kế toán và hệ thống KSNB cần tìm hiểu liên quan đến thuế GTGT cũng như các sai sót tiềm tàng có liên quan Thiết kế chương trình kiểm toán đối với hai khoản mục thuế GTGT được khấu trừ và thuế GTGT đầu ra phù hợp . Mặc dù về lí luận, các chương trình kiểm toán cho các khoản mục cần được thiết kế cho từng cuộc kiểm toán cụ thể tùy thuộc vào đặc điểm hoạt động kinh doanh của khách hàng cũng như kể quả của bước công việc trước đó tìm hiểu khách hàng, đánh giá hệ thống KSNB, mức trọng yếu được ước lượng và phân bổ cho từng khoản mục,...Nhưng vì thuế GTGT là loại thuế mới ra đời, lại khá phức tạp do đối tượng chịu thuế rất đa dạng, các Nghị định, thông tư, văn bản pháp lí được ban hành, thay thế liên tục nhằm hoàn thiện những vướng mắc, hoàn thiện cơ sở pháp lí cho hạch toán thuế GTGT. Chính vì vậy việc thiết kế chương trình kiểm toán cụ thể cho khoản mục này trong từng cuộc kiểm toán là khó thực hiện, gây nhiều khó khăn cho KTV. Do đó việc hoàn thiện kiểm toán khoản mục này trong kiểm toán BCTC đối với Công Ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam nói riêng cũng như các Công ty kiểm toán độc lập hiện nay là cần thiết. II. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kiÓm to¸n kho¶n môc thuÕ GTGT t¹i C«ng ty Cimeico ViÖt Nam 1. TÝnh tÊt yÕu cña viÖc hoµn thiÖn kiÓm to¸n kho¶n môc thuÕ GTGT do C«ng ty KiÓm to¸n t­ vÊn x©y dùng ViÖt Nam thùc hiÖn Kiểm tra việc thực hiện nghĩa vụ với NSNN là một nội dung quan trọng, thường xuyên của hoạt động của các cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Khi nền kinh tế thị trường ở nước ta càng phát triển, các quy luật kinh tế phát huy được vai trò của nó trong việc điều chỉnh nền kinh tế theo những quy luật khách quan vốn có. Các quan hệ kinh tế nảy sinh ngày càng phức tạp, nhiều DN do sự chi phối của quy luật cạnh tranh và quy luật giá trị đã lâm vào đình đốn ... hoặc những DN kinh doanh có lãi nhưng vì lợi ích riêng, vẫn luôn tìm mọi kẽ hở của pháp luật để gian lận trốn và tránh thuế ... Năm 1999 Luật thuế GTGT có hiệu lực thi hành trên cả nước, đây là Luật thuế tiên tiến, quy trình vận hành rất khoa học, nhưng nó cũng đòi hỏi một trình độ quản lí về vĩ mô cũng như vi mô tương đối đồng bộ, cộng với trách nhiệm phải được nâng cao của đối tượng nộp thuế. Nhà nước ta không chờ có đủ các điều kiện mới ban hành hệ thống VAT, mà ngược lại dùng nguyên tắc vận hành và đặc điểm về tính tự cưỡng chế của luật thuế này để hoàn thiện, đưa các hoạt động kinh tế, các quá trình quản lí vào nề nếp. Khi mà các điều kiện mới đã xuất hiện nhưng chưa hoàn thiện, các phương thức cũ chưa bị xóa bỏ hoàn toàn, thì các gian lận trong nền kinh tế vẫn có chiều hướng gia tăng. Trong điều kiện đó việc tăng cường và sử dụng đồng bộ các công cụ quản lí như thanh tra, kiểm tra và kiểm toán trong giai đoạn hiện nay càng trở nên cấp thiết, nó là điều kiện quyết định cho sự thành công hay thất bại của các mục tiêu đã được lựa chọn. Những lí do từ phía Nhà nước, từ phía công ty kiểm toán đã gây ra nhiều khó khăn cho các KTV và chuyên viên thuế khi thực hiện nhiệm vụ của mình, bởi vậy trong thời gian qua có những kết luận của kiểm toán và cơ quan thuế chưa có tiếng nói chung, trong một số trường hợp số liệu kết luận của cơ quan thuế và cơ quan kiểm toán còn có sai lệch khá lớn, sự thiếu thống nhất thường được biểu hiện ở các trường hợp sau: Áp dụng sai văn bản hoặc sử dụng văn bản đã hết hiệu lực Hiểu sai nội dung hướng dẫn của các văn bản Các tổ công tác của các ngành có quan điểm khác nhau và đều giữ quan điểm riêng của mình mà không hướng vào chuẩn mực chung là các quy định pháp luật. Đưa ra văn bản khác nhau để làm căn cứ kết luận, xử lí. Có sự tính toán sai hoặc nhầm lẫn về mặt toán học ở các đoàn, tổ kiểm tra, kiểm toán. Cơ quan thuế xử lí sai do phải chịu áp lực và tuân thủ quyết định của chính quyền quản lí song trùng sở tại Đôi khi có đoàn, tổ kiểm toán xử lí sai do chưa nắm bắt hết được các diễn biến thực tiễn kinh doanh, hạch toán, kế toán, ... của DN tại địa phương ... và kết quả là xảy ra hai tình huống sau: + Khi số liệu kết luận của các KTV thống nhất với cơ quan thuế (về mặt tính toán và văn bản áp dụng), thì cơ quan thuế sẽ căn cứ vào kết quả đó để thu và truy thuế theo luật định. Lúc này chất lượng công tác kiểm toán càng cao thì càng hỗ trợ đắc lực cho ngành thuế trong thực hiện nhiệm vụ của mình, vì nó giảm được công tác kiểm tra, thanh tra của cơ quan thuế, đồng thời tạo điều kiện để DN thực hiện đầy đủ, kịp thời nghĩa vụ của mình với NSNN. + Nhưng cũng có trường hợp số liệu của KTV có sai sót do rủi ro kiểm toán, thì cơ quan thuế tính toán lại và thông báo cho KTV biết về kết quả đó. Những trường hợp như vậy xảy ra đôi khi dẫn đến những vướng mắc trong quan hệ giữa DN với cơ quan thuế, gây sự nghi nghờ của DN đối với các cơ quan chức năng của Nhà nước. Để hạn chế những tác động không tốt trên, bên cạnh nhiều mặt cần hoàn thiện thì việc hoàn thiện kiểm toán thuế GTGT là đặc biệt cần thiết và quan trọng và là ưu tiên hàng đầu nhằm chống thất thu cho NSNN, tư vấn cho các DN thực hiện đúng chế độ kế toán thuế GTGT. Chính vì vậy kiểm toán khoản mục thuế GTGT cần được liên tục hoàn thiện góp phần đảm bảo chất lượng chung của kiểm toán BCTC. 2. KiÕn nghÞ Như đã trình bày, việc hoàn thiện kiểm toán thuế GTGT là rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở những kiến thức đã học và việc tiếp cận với thực tế kiểm toán thuế GTGT tại Cty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam, em xin mạnh dạn đưa ra một số kiến nghị nhỏ bé của mình nhằm hoàn thiện hơn quá trình kiểm toán khoản mục thuế GTGT nói riêng và BCTC nói chung: Về phương pháp chọn mẫu trong kiển toán Như chúng ta đã biết có hai phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu xác xuất và chọn mẫu phi xác xuất. Tại Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam phương pháp chọn mẫu thường xuyên được sử dụng là chọn mẫu theo nhận định nhà nghề và chọn mẫu theo quy mô, đây là hai loại hình của phương pháp chọn mẫu phi xác xuất. Không thể phủ nhận tính ưu việt của phương pháp chọn mẫu này, đặc biệt khi sai sót trọng yếu phân bổ tập trung theo những khối quần thể xác định hoặc nếu đám đông có kích cỡ nhỏ, công việc làm quen với đối tượng kiểm toán đã thực hiện tốt và khả năng nhạy cảm của KTV lớn. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, sai sót lại phân bổ đều trong quần thể trong trường hợp này để có mẫu chọn tiêu biểu thì phương pháp chọn mẫu xác xuất lại cho thấy hiệu quả hơn. Vì thế bên cạnh phương pháp chọn mẫu phi xác xuất, Công ty nên áp dụng cả phương pháp chọn mẫu xác xuất, áp dụng phương pháp nào có hiệu quả nhất còn tùy thuộc vào từng cuộc kiểm toán cụ thể. Việc chọn mẫu bằng bảng số ngẫu nhiên và chọn mẫu hệ thóng không quá tốn kém, cách thức tiến hành cũng không phức tạp vì vậy trong giai đoạn hiện nay Công ty hoàn toàn có thể thực hiện được. Về sự phối hợp giữa công ty kiểm toán và cơ quan thuế Sự phối hợp, trao đổi ở mức độ cần thiết và phù hợp giữa các KTV và các chuyên viên của cơ quan thúê địa phương được phân công theo dõi về tình hình thực hiện nghĩa vụ thuế của DN trước khi tiến hành và khi cần thiết thì ngay trong khi đang tiến hành các cuộc kiểm toán. Việc phối hợp và trao đổi phù hợp này nhằm mục đích nâng cao chất lượng của các cuộc kiểm toán, nó không vi phạm tới quyền độc lập về nghề nghiệp của các KTV đã được pháp luật thừa nhận. Thực hiện được điều này nó sẽ giúp các KTV rút ngắn được thời gian, nhanh chóng nắm bắt được đặc điểm hạch toán ... các hoạt động phức tạp đa dạng của DN trong cơ chế tại thị trường của địa phương. Thực hiện giữa nhiệm vụ kiểm toán của cơ quan kiểm toán và chức năng kiểm tra, thanh tra của cơ quan thuế có mối liên hệ mật thiết với nhau, cơ bản là thống nhất về mục tiêu và kĩ thuật tiến hành. Trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường thì mối quan hệ hai bên lại càng khăng khít hơn. Kiểm toán thực chất là quá trình thu thập và đánh giá các bằng chứng kế toán để làm cơ sở cho việc nhận xét và kết luận của KTV. Quá trình kiểm toán và kiểm tra quyết toán thực chất đều là quá trình thực hiện “kiểm toán tuân thủ”. Tức là việc kiểm tra xem xét và đánh giá việc chấp hành luật lệ, nguyên tắc, chính sách của các đối tượng kiểm toán... Đây cũng chính là yêu cầu khách quan, là tiền đề, là cơ sở cho sự phối hợp nêu trên có điều kiện thực hiện. Về hệ thống KSNB cần được ghi chép trên giấy tờ làm việc Đánh giá hệ thống KSNB của cty khách hàng là một bước quan trọng không thể thiếu trong bất cứ cuộc kiểm toán BCTC nào diễn ra. Công việc đánh gía hệ thống KSNB giúp KTV: - Đánh giá các BCTC có được kiểm toán hay không? KTV phải thu thập thông tin về tính trung thực của Ban giám đốc trong việc lập và trình bày sổ sách kế toán để được thỏa mãn là các bằng chứng thu được có thể chứng minh cho các số dư trên BCTC - Nhận diện và đánh giá các sai phạm tiềm tàng - Quyết định về mức đánh gía thích hợp của rủi ro kiểm soát ảnh hưởng đến rủi ro phát hiện từ đó ảnh hưởng đến quyết định số lượng bằng chứng kiểm toán phải thu thập - Có kế hoạch thiết kế các cuộc khảo sát thích hợp Về mặt lí luận, công việc đánh gía hệ thống KSNB cần được thực hiện. Tuy nhiên, ngoại trừ các cuộc kiểm tóan hợp tác với các Công ty kiểm toán nước ngoài, công việc đánh giá hệ thống KSNB được thực hiện đầy đủ và được mô tả chi tiết trên giấy tờ làm việc thì hầu hết các cuộc kiểm toán BCTC của Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam việc đánh giá hệ thống KSNB chưa được thực hiện và chưa mô tả đầy đủ trên giấy tờ làm việc. Công ty Kiểm tóan tư vấn xây dựng Việt Nam nên đề ra quy chế bắt buộc mọi cuộc kiểm toán đều phải đánh giá hệ thống KSNB đầy đủ và ghi chép mô tả trên giấy làm việc. Công ty có thể sử dụng một trong ba phương pháp sau tùy thuộc đặc điểm đơn vị được kiểm toán và quy mô kiểm toán: Vẽ các lưu đồ; Lập bảng câu hỏi về KSNB; Bảng tường thuật về KSNB. * Bảng câu hỏi về hệ thống KSNB: Bảng này đưa ra các câu hỏi theo các mục tiêu chi tiết của hệ thống KSNB đối với từng lĩnh vực được kiểm toán. Các câu hỏi được thiết kế dưới dạng trả lời “có” hoặc “không” và các câu trả lời không sẽ cho thấy nhược điểm của hệ thống KSNB. Ưu điểm của công cụ này là được lập sẵn nên KTV có thể tiến hành nhanh chóng và không bỏ sót các vấn đề quan trọng. Nhưng do được thiết kế chung nên bảng câu hỏi có thể không được phù hợp với mọi loại hình DN. * Bảng tường thuật về KSNB là sự mô tả bằng văn bản về cơ cấu KSNB của khách hàng, sung cấp thêm sự phân tích về cơ cấu kiểm soát giúp KTV hiểu biết đầy đủ hơn về hệ thống KSNB * Lưu đồ: Bao gồm lưu đồ ngang và lưu đồ dọc, là sự trình bày toàn bộ các quá trình kiểm soát áp dụng cũng như mô tả các chứng từ, tài liệu kế toán cùng quá trình vận động và luân chuyển chúng bằng các kí hiệu và biểu đồ. Ví dụ bảng câu hỏi về hệ thống KSNB như sau: STT Câu hỏi Trả lời Ghi chú Có Không 1 Tìm hiểu về chính sách kế toán - Công ty có thuộc diện chịu thuế GTGT không? - Có theo phương pháp khấu trừ thuế hay ko? - Liệt kê các loại hình hoạt động sản xuất kinh doanh ứng với tỷ lệ thuế suất: + Sản phẩm chịu thuế 0% + Sản phẩm chịu thuế 5% + Sản phẩm chịu thuế 10% + Sản phẩm không chịu thuế 2 Tìm hiểu về HTKSNB - Việc tính toán, kê khai và nộp thuê được thực hiện như thê nao? - HĐ được sử dụng tại đơn vị là HĐ đặc biệt hay do BTC phát hành? - Hệ thống TK, sổ sách kế toán theo dõi việc phát sinh và nộp các khoản thuế có hoàn chỉnh hay ko? - Phân công công tác kế toán thuế GTGT như thế nào? - Công ty có gặp rắc rối gì hay khiếu nại gì vè thuế hay không? Nếu có thì vấn đề gì?bản chất của vấn đề Thực tế các cuộc kiểm toán có sự hợp tác với các Công ty kiểm toán nước ngoài cho thấy việc ghi chép quá trình đánh giá hệ thống KSNB trên giấy tờ làm việc không tốn kém về mặt chi phí, hơn nữa đây là một bước công việc mang tính sao chép lại công việc đã thực hiện. Trên quan điểm chi phí_lợi ích và với cơ sở vật chất cùng trình độ các KTV tại Công ty hiện nay việc quy định ghi chép quá trình đánh giá hệ thống KSNB trên giấy tờ làm việc là hoàn toàn mang tính khả thi. Về việc sử dụng bảng kê xác minh và bảng kê chênh lệch Về bảng kê xác minh Trong quá trình thực hiện kiểm toán, các KTV ở Công ty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam đều có sử dụng phương pháp xác minh trong thu thập bằng chứng kiểm toán song chưa sử dụng bảng kê xác minh trong hồ sơ kiểm toán Bảng kê xác minh có thể sử dụng trong trường hợp KTV kiểm tra chứng từ và thấy thiếu chữ kí người phê duyệt, thiếu chữ kí người nhận tiền đối với phiếu chi, thiếu chứng từ gốc song KTV lại chưa có những bằng chứng cụ thể về sai phạm này. Thông tin trên bảng kê xác minh có thể thấy nội dung sai phạm này, quy mô sai phạm và những đối tượng trực tiếp có liên quan đến sai phạm. Việc sử dụng bảng kê xác minh cũng cần xem xét đến yếu tố thời gian và hiệu quả kiểm toán tuy nhiên bảng kê xác minh cũng là một tài liệu minh chứng cho quá trình thực hiện kiểm toán và là tài liệu có ích trong thuyết minh Báo cáo kiểm toán. Mẫu bảng kê xác minh có thể áp dụng như sau: Bảng kê xác minh Chứng từ Nội dung Số tiền Đối tượng xác minh Ghi chú mức độ sai phạm Số hiệu Ngày tháng Trực tiếp Gián tiếp Về bảng kê chênh lệch Bảng kê chênh lệch có thể được sử dụng trong trường hợp khi KTV thực hiện quá trình đối chiếu, phát hiện có chênh lệch giữa số liệu thực tế và số liệu so sánh của KTV. Khi KTV có đầy đủ các bằng chứng chắc chắn về sai phạm này trong hoạt động tài chính kế toán của DN thì có thể sử dụng bảng kê chênh lệch theo mẫu sau: Bảng kê chênh lệch Chứng từ Nội dung Số tiền Ghi chú mức độ sai phạm SH NT Sổ sách Thực tế Chênh lệch KÕt luËn Thích ứng với yêu cầu của nền kinh tế chuyển đổi theo cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế, hoạt động kiểm toán độc lập ở nước ta đã hình thành và phát triển nhanh chóng và trở thành công cụ trợ giúp đắc lực cho các nhà quản lí. Kiểm toán khoản mục thuế GTGT trong kiểm toán BCTC là một phần công việc rất có ý nghĩa trong mỗi cuộc kiểm toán. Thông qua quá trình tìm hiểu kiểm toán khoản mục thuế GTGT tại Cty khách hàng em đã phần nào nằm bắt được lí luận chung của vấn để cũng như hình dung được thực tiễn kiểm toán thuế GTGT tại Cty Kiểm toán tư vấn xây dựng Việt Nam. Em đã thấy được tầm quan trọng của kiểm toán thuế, những thuận lợi và khó khăn trong công tác kiểm toán thuế trong thực tế. Đồng thời em cũng đánh giá được mối quan hệ giữa lí luận và thực tế công tác kiểm toán. Với những kiến thức rất bổ ích khi thực hiện đề tài và được tiếp cận công việc kiểm toán tại Cty giúp em không bị ngỡ ngàng khi bước vào thực hành kiểm toán sau này. Trong luận văn này của mình em đã trình bày những hiểu biết của mình cũng như các quan sát thực tế trong thời gian thực tập và nghiên cứu đề tài. Luận văn cũng bao gồm những đánh giá nhận xét theo nhận thức và ý kiến chủ quan của em về công tác kiểm toán nói chung và kiểm toán thuế GTGT nói riêng. Song do hạn chế về thời gian cũng như bản thân em còn những hạn chế về mặt nhận thức, cách trình bày, tư duy tổng hợp nên Luận văn của em chắc chắn còn rất nhiều thiếu sót. Em rất mong được sự chỉ bảo của thầy cô, cũng như những ý kiến đóng góp của các anh chị trong phòng kiểm toán để Luận văn được hoàn thiện hơn. Môc lôc Trang