Luận văn Hoàn thiện thủ tục phân tích trong tiến trình lập kế hoạch tại các công ty kiểm toán Việt Nam

50% 0 0% - Thöïc hieän ñaày ñuû 1 11% 2 50% 3 75% - Thöïc hieän ôû möùc ñoä töông quan caùc yeáu toá 1 11% 0 0% 1 25% 14 Neáu caâu traû lôøi laø khoâng thöïc hieän hoaëc thöïc hieän nhöng rôøi raïc, xin vui loøng giaûi thích lyù do sau 9 100% 4 100% 4 0% - Do thuû tuïc naøy ñaët ra nhöõng yeâu caàu quaù khaét khe 0 0% 0 0% 0 0% - Do thuû tuïc naøy chöa coù caùc höôùng daãn chi tieát neân thuû tuïc aùp duïng raát khoù hieåu 4 44% 0 0% 0 0% - Do thieáu söï giaùm saùt cuûa caùc cô quan chöùc naêng 0 0% 0 0% 0 0% - Do nhaän thöùc cuûa kieåm toaùn vieân chöa cao 3 33% 1 25% 0 0% - Do yeâu caàu cuûa xaõ hoäi chöa cao 0 0% 0 0% 0 0% - Do khoâng coù ñuû thôøi gian ñeå thöïc hieän caùc thuû tuïc phaân tích 0 0% 1 25% 0 0% 131/161 - Lyù do khaùc 2 22% 2 50% 4 0% 15 Coâng ty coù ñöa ra moät quy trình cuï theå veà vieäc aùp duïng thuû tuïc phaân tích trong tieán trình laäp keá hoaïch khoâng? 9 100% 4 100% 4 100% - Coù 5 56% 4 100% 4 100% - Khoâng 4 44% 0 0% 0 0% 16 Coâng ty coù xem thuû tuïc phaân tích trong giai ñoaïn laäp keá hoaïch ñoùng moät vai troø quan troïng trong quaù trình kieåm toaùn khoâng? 9 100% 4 100% 4 100% - Coù 9 100% 4 100% 4 100% - Khoâng 0 0% 0 0% 0 0% 17 Thuû tuïc phaân tích naøo döôùi ñaây ñöôïc aùp duïng chuû yeáu nhaát trong tieán trình laäp keá hoaïch kieåm toaùn? 9 100% 4 100% 4 100% - Phaân tích vaø tìm hieåu thoâng tin phi taøi chính 0 0% 0 0% 0 0% - Phaân tích thoâng tin taøi chính töông öùng trong kyø naøy vôùi kyø tröôùc treân baùo caùo taøi chính 9 100% 4 100% 4 100% - So saùnh caùc chæ tieâu baùo caùo ñôn vò vôùi soá lieäu bình quaân ngaønh 0 0% 0 0% 0 0% - Döï baùo xu höôùng bieán ñoäng cuûa naêm nay döïa vaøo soá lieäu cuûa caùc naêm tröôùc 0 0% 0 0% 0 0% 18 Ngoaøi thuû tuïc neâu treân, coâng ty coøn thöïc hieän theâm nhöõng thuû tuïc naøo nöõa khoâng? 9 100% 4 50% 4 25% - Phaân tích vaø tìm hieåu thoâng tin phi taøi chính 1 11% 2 50% 1 25% - Phaân tích thoâng tin taøi chính töông öùng trong kyø naøy vôùi kyø tröôùc treân baùo caùo taøi chính 0 0% 0 0% 0 0% - So saùnh caùc chæ tieâu baùo caùo ñôn vò vôùi soá lieäu bình quaân ngaønh 1 11% 1 25% 0 0% - Döï baùo xu höôùng bieán ñoäng cuûa naêm nay döïa vaøo soá lieäu cuûa caùc naêm tröôùc 3 33% 1 25% 3 75% - Khoâng thöïc hieän 4 44% 0 0% 0 0% 19 Trong quaù trình tìm hieåu thoâng tin khaùch haøng, coâng ty döïa vaøo nhöõng thoâng tin naøo? 23 100% 12 100% 20 100% - Thu thaäp thoâng tin töø kieåm toaùn vieân tieàn nhieäm 3 13% 4 33% 4 20% 132/161 - Thu thaäp thoâng tin thoâng qua caùc keânh thoâng tin nhö: baùo chí, internet, tivi, ñaøi v 4 17% 0 0% 4 20% - Töø laõnh ñaïo coâng ty 8 35% 3 25% 4 20% - Töø phoøng keá toaùn 7 30% 3 25% 4 20% - Töø nhöõng nguoàn khaùc 1 4% 2 17% 4 20% 20 Trong giai ñoaïn laäp keá hoaïch kieåm toaùn , coâng ty coù thöïc hieän Laäp keá hoaïch chieán löôïc khoâng? 9 100% 4 100% 4 100% - Coù 4 44% 3 75% 4 100% - Khoâng 5 56% 1 25% 0 0% 21 Trong giai ñoaïn laäp keá hoaïch kieåm toaùn , coâng ty coù thöïc hieän Laäp keá hoaïch toång theå khoâng? 9 100% 4 100% 4 100% - Coù 9 100% 4 100% 4 100% - Khoâng 0 0% 0 0% 0 0% 22 Trong giai ñoaïn laäp keá hoaïch kieåm toaùn , coâng ty coù thöïc hieän Laäp chöông trình kieåm toaùn khoâng? 9 100% 4 100% 4 100% - Coù 8 89% 4 100% 4 100% - Khoâng 1 11% 0 0% 0 0% 23 Trong khaâu laäp keá hoaïch chieán löôïc, coâng ty coù thöïc hieän caùc böôùc döôùi ñaây khoâng? 20 100% 12 100% 16 100% - Hieåu veà tình hình kinh doanh cuûa khaùch haøng 6 30% 3 25% 4 25% - Xaùc ñònh nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán baùo caùo taøi chính nhö cheá ñoä keá toaùn, chuaån möïc keá toaùn aùp duïng, yeâu caàu veà laäp baùo caùo taøi chính vaø quyeàn haïn cuûa coâng ty. 5 25% 3 25% 4 25% - Xaùc ñònh vuøng ruûi ro chuû yeáu cuûa doanh nghieäp vaø nhöõng aûnh höôûng cuûa noù tôùi baùo caùo taøi chính (ñaùnh giaù ban ñaàu veà ruûi ro tieàm taøng vaø ruûi ro kieåm soaùt) 5 25% 3 25% 4 25% - Ñaùnh giaù heä thoáng kieåm soaùt noäi boä 4 20% 3 25% 4 25% 24 Trong khaâu laäp keá hoaïch toång theå, coâng ty tìm hieåu tình hình kinh doanh cuûa ñôn vò ñöôïc kieåm toaùn thoâng qua caùc böôùc naøo döôùi ñaây? 28 100% 17 100% 24 100% 133/161 - Hieåu bieát chung veà neàn kinh teá coù aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng (1) 3 11% 1 6% 4 17% - Moâi tröôøng vaø lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng ( bao goàm: yeâu caàu moâi tröôøng, Thò tröôøng vaø caïnh tranh, ruûi ro kinh doanh, nhaø cung caáp , khaùch haøng,…) (2) 4 14% 3 18% 4 17% - Hieåu bieát veà heä thoáng keá toaùn vaø heä thoáng kieåm soaùt noäi boä ( bao goàm : Caùc chính saùch keá toaùn khaùch haøng ñang aùp duïng vaø nhöõng thay ñoåi trong caùc chính saùch ñoù, aûnh höôûng cuûa caùc chính saùch môùi veà keá toaùn vaø kieåm toaùn, heä thoáng thoâng tin, tin hoïc…) (3) 8 29% 4 24% 4 17% - Ñaùnh giaù ruûi ro vaø xaùc ñònh möùc ñoä troïng yeáu ( bao goàm : Ñaùnh giaù ruûi ro vaø xaùc ñònh möùc troïng yeáu. (4) 6 21% 4 24% 4 17% - Noäi dung, lòch trình vaø phaïm vi cuûa caùc thuû tuïc kieåm toaùn 3 11% 3 18% 4 17% - Phoái hôïp chæ ñaïo giaùm saùt cuoäc kieåm toaùn 4 14% 2 12% 4 17% 25 ÔÛ caâu hoûi 21, neáu caâu traû lôøi laø (1) , xin vui loøng neâu quan ñieåm vaø hieåu bieát veà vaán ñeà naøy. 4 100% 3 100% 4 100% - Coù 4 100% 3 100% 4 100% - Khoâng 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 26 ÔÛ caâu hoûi 21, neáu caâu traû lôøi laø (2), xin vui loøng neâu quan ñieåm vaø hieåu bieát veà vaán ñeà naøy. 4 100% 3 100% 4 100% - Coù 3 75% 3 100% 4 100% - Khoâng 1 25% 0 0% 0 0% 27 ÔÛ caâu hoûi 21, neáu caâu traû lôøi laø (3), xin vui loøng neâu quan ñieåm vaø hieåu bieát veà vaán ñeà naøy. 8 100% 4 100% 4 100% - Coù 8 100% 4 100% 4 100% - Khoâng 0 0% 0 0% 0 0% 134/161 28 ÔÛ caâu hoûi 21, neáu caâu traû lôøi laø (4), xin vui loøng neâu quan ñieåm vaø hieåu bieát veà vaán ñeà naøy. 7 100% 4 100% 4 100% - Coù 7 100% 4 100% 4 100% - Khoâng 0 0% 0 0% 0 0% 29 Döïa vaøo nhöõng phaân tích ñaõ thöïc hieän trong giai ñoaïn laäp keá hoaïch, nhöõng thoâng tin ñoù seõ giuùp ích gì cho kieåm toaùn vieân vaø coâng ty kieåm toaùn? 26 100% 18 100% 17 100% - Giaûm thieåu ruûi ro kieåm toaùn 7 27% 4 22% 3 18% - Ruùt ngaén thôøi gian kieåm toaùn 4 15% 4 22% 4 24% - Cung caáp baèng chöùng kieåm toaùn moät caùch hôïp lyù vaø hoã trôï cho caùc thuû tuïc kieåm toaùn khaùc 7 27% 4 22% 3 18% - Haïn cheá kieåm tra maãu 2 8% 2 11% 3 18% - Naâng cao chaát löôïng kieåm toaùn 6 23% 4 22% 4 24% 30 Ñeå vieäc aùp duïng thuû tuïc phaân tích moät caùch coù hieäu quaû thì caàn coù nhöõng yeáu toá gì? 22 100% 9 100% 11 100% - Trình ñoä chuyeân moân nghieäp vuï cuûa kieåm toaùn vieân 9 41% 4 44% 4 36% - Quy trình aùp duïng moät caùch chaët cheõ vaø töông quan giöõa caùc yeáu toá taøi chính vaø phi taøi chính. 6 27% 3 33% 4 36% - Heä thoáng kieåm soaùt noäi boä höõu hieäu vaø hieäu quaû 7 32% 2 22% 3 27% - Lyù do khaùc 0 0% 0 0% 0 0% 31 Caàn coù nhöõng giaûi phaùp naøo ( ñöùng ôû goùc ñoä Doanh nghieäp) ñeå giuùp vieäc aùp duïng thuû tuïc phaân tích coù hieäu quaû cao vaø giuùp caùc coâng ty kieåm toaùn naâng cao chaát löôïng kieåm toaùn nhaèm ñaùp öùng vôùi nhu caàu hoäi nhaäp vaø caïnh tranh? 9 100% 4 100% 4 100% - Coù 9 100% 4 100% 4 100% - Khoâng 0 0% 0 0% 0 0% 135/161 32 Theo baïn, caàn coù nhöõng giaûi phaùp naøo ( ñöùng ôû goùc ñoä Chính Phuû maø cuï theå laø Boä taøi Chính vaø VACPA ) ñeå giuùp vieäc aùp duïng thuû tuïc phaân tích coù hieäu quaû cao vaø giuùp caùc coâng ty kieåm toaùn naâng cao chaát löôïng kieåm toaùn nhaèm ñaùp öùng vôùi nhu caàu hoäi nhaäp vaø caïnh tranh? 9 100% 4 100% 4 100% - Coù 9 100% 4 100% 4 100% - Khoâng 0 0% 0 0% 0 0% 33 Theo baïn, ngoaøi nhöõng vaán ñeà neâu treân, baïn coøn coù nhöõng vaán ñeà naøo khaùc caàn boå sung khoâng? 9 100% 4 100% 4 100% - Coù 2 22% 0 0% 1 25% - Khoâng 7 78% 4 100% 3 75% 136/161 Phuï luïc V – KEÁ HOAÏCH CHIEÁN LÖÔÏC VAØ KEÁ HOAÏCH TOÅNG THEÅ KEÁ HOAÏCH CHIEÁN LÖÔÏC VAØ KEÁ HOAÏCH TOÅNG THEÅ Khaùch haøng Coâng ty TNHH ABC Nieân ñoä: 31/12/2006 I. Thoâng tin veà hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng 1. Ñoái töông khaùch haøng: º Naêm ñaàu º Thöôøng xuyeân º Naêm thöù Teân Khaùch Haøng Coâng ty TNHH ABC Truï sôû chính Long An Chi nhaùnh ( neáu coù) Tel : 072 8xxxx Fax: 082.8xxxy email: website: Maõ soá thueá : xxxxxxxxx GP ñaàu tö xxxxxx Do Boä Keá Hoaïch vaø Ñaàu Tö caáp Lónh vöïc hoaït ñoäng Sản xuất, gia coâng thaønh phaåm ñoái vôùi caùc loaïi giaày, tuùi ñöïng duïng cuï theå thao vaø duïng cuï theå thao ñieàn kinh. söûa chöõa caùc loaïi khuoân ñöùc ñeá giaày vaø caùc loaïi khuoân ñuùc khaùc coù lieân quan ñeán ngaønh giaày. Ñòa baøn hoaït ñoäng Caû nöôùc Toång soá voán phaùp ñònh 15,000,000 USD Voán ñaàu tö: 60,000,000 USD Toång soá voán vay 740,807,236,058 VND töông ñöông 46,010,014.04 USD Thôøi gian hoaït ñoäng 50 naêm Hoäi ñoàng quaûn trò OÂng A Chuû Tòch OÂng B Uyû vieân OÂng C Uyû vieân Ban Giaùm Ñoác OÂng A Toång Giaùm Ñoác OÂng B Phoù Toång Giaùm Ñoác 137/161 2. Caùc beân coù lieân quan - Coâng ty meï : Coâng ty Quoác Teá XYZ – ( Taiwan Company) 3. Toùm taét caùc quy cheá hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng - Do giai ñoaïn ban ñaàu neân raát khoù ñeå coù theå thu thaäp ñöôïc 4. Naêng löïc quaûn lyù cuûa ban giaùm ñoác - Chöa ñaùnh giaù 5. Hieåu bieát chung veà neàn kinh teá coù aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng - Thò tröôøng giaøy ñang naèm trong voøng kieåm soaùt veà vieäc choáng baùn phaù giaù, vì theá lónh vöïc naøy ñang gaëp nhieàu khoù khaên vaø ruûi ro trong kinh doanh. Moâi tröôøng vaø lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa khaùch haøng + Yeâu caàu moâi tröôøng: Ñaây laø coâng ty 100% voán cuûa Ñaøi Loan nhöng Chuû Tòch coâng ty laø ngöôøi goác Nhaät Baûn, vì vaäy moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa coâng ty töông ñoái toát. + Thò tröôøng caïnh tranh : Ñaây laø moät trong nhöõng ngaønh ngheà kinh doanh coù tính caïnh tranh cao, tuy nhieân do caùc saûn phaåm ñeàu do coâng ty meï bao tieâu neân haàu nhö coâng ty khoâng lo laéng veà yeáu toá ñaàu vaøo cuõng nhö ñaàu ra ( coâng ty meï cung caáp caû yeáu toá nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo). Ñaëc ñieåm kinh doanh vaø caùc bieán ñoåi trong coâng ngheä SXKD + Ruûi ro kinh doanh + Thay ñoåi qui moâ kinh doanh vaø caùc ñieàu kieän baát lôïi Tính hình kinh doanh cuûa khaùch haøng - Saûn phaåm - Thò tröôøng 138/161 - Nhaø cung caáp - Chi phí - Caùc hoaït ñoäng nghieäp vuï + Nhöõng thay ñoåi veà vieäc aùp duïng tieán boä KHKT hay kyû thuaät môùi ñeå saûn xuaát ra saûn phaåm + Thay ñoåi nhaø cung caáp + Môû roäng hình thöùc baùn haøng ( chi nhaùnh baùn haøng) II. Tìm hieåu veà heä thoáng keá toaùn vaø heä thoáng kieåm soaùt noäi Caên cöù vaøo keát quaû phaân tích, soaùt xeùt sô boä baùo caùo taøi chính vaø tìm hieåu hoaït ñoäng kinh doanh cuûa khaùch haøng ñeå xem xeùt möùc ñoä aûnh höôûng tôùi vieäc laäp baùo caùo taøi chính treân caùo goác ñoä : - Caùc chính saùch keá toaùn khaùch haøng ñang aùp duïng vaø nhöõng thay ñoåi trong caùc chính saùch ñoù + Aûnh höôûng cuûa coâng ngheä thoâng tin vaø heä thoáng maùy tính + Aûnh höôûng cuûa caùc chính saùch môùi veà keá toaùn vaø kieåm toaùn + Ñoäi nguõ nhaân vieân keá toaùn + Yeâu caàu veà baùo caùo Keát luaän vaø ñaùnh giaù veà moâi tröôøng kieåm soaùt, heä thoáng keá toaùn, heä thoáng kieåm soaùt noäi boä laø ñaùng tin caäy vaø coù hieäu quaû º Cao º Trung bình º Thaáp III. Ñaùnh giaù ruûi ro vaø xaùc ñònh möùc troïng yeáu 1. Ñaùnh giaù ruûi ro - Ñaùnh giaù ruûi ro tieàm taøng º Cao º Trung bình º Thaáp - Ñaùnh giaù ruûi ro kieåm soaùt º Cao º Trung bình º Thaáp Toùm taét ñaùnh giaù keát quaû cuûa hoaït ñoäng kieåm soaùt noäi boä 139/161 2. Khaùi quaùt moät soá chæ tieâu treân baùo caùo taøi chính Chæ tieâu Naêm nay Naêm tröôùc Cheânh leäch Tyû leä Doanh thu thuaàn Giaù voán Laõi goäp Tyû leä laõi goäp Thu nhaäp taøi chính Thu nhaäp khaùc Chi phí taøi chính Chi phí baùn haøng Chi phí khaùc Lôïi nhuaän tröôùc thueá Khaû naêng coù nhöõng sai soùt troïng yeáu theo kinh nghieäm cuûa nhöõng naêm tröôùc vaø ruùt ra töø nhöõng gian laän vaø sai soùt phoå bieán. Xaùc ñònh caùc nghieäp vuï vaø söï kieän kieåm toaùn phöùc taïp bao goàm caû kieåm toaùn nhöõng öôùc tính keá toaùn. Phöông phaùp kieåm toaùn ñoái vôùi caùc khoaûn muïc - Kieåm tra choïn maãu - Kieåm tra caùc khoaûn muïc troïng yeáu - Kieåm tra toaøn boä 100% IV. Noäi dung, lòch trình vaø phaïm vi cuûa caùc thuû tuïc kieåm toaùn - Ñaùnh giaù nhöõng thay ñoåi quan troïng cuûa caùc vuøng kieåm toaùn - AÛnh höôûng cuûa coâng ngheä thoâng tin - Coâng vieäc kieåm toaùn noäi boä 140/161 V. Phoái hôïp chæ ñaïo, giaùm saùt, kieåm tra - Söï tham gia cuûa caùc kieåm toaùn vieân khaùc - Söï tham gia cuûa chuyeân gia tö vaán phaùp luaät vaø caùc chuyeân gia thuoäc lónh vöïc khaùc. - Soá löôïng ñôn vò tröïc thuoäc phaûi kieåm toaùn - Keá hoaïch thôøi gian - Yeâu caàu nhaân söï VI. Caùc vaán ñeà khaùc - Kieåm toaùn sô boä - Kieåm keâ haøng toàn kho - Khaû naêng lieân tuïc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ñôn vò; - Nhöõng vaán ñeà ñaëc bieät phaûi quan taâm - Ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng kieåm toaùn vaø nhöõng traùch nhieäm phaùp lyù khaùc - Noäi dung vaø thôøi haïn laäp baùo caùo kieåm toaùn hoaëc nhöõng thoâng baùo khaùc döï ñònh göûi cho khaùch haøng VII. Toång hôïp keá hoaïch kieåm toaùn toång theå 141/161 Phuï luïcVI - CHU TRÌNH DOANH THU – PHAÛI THU Coâng ty TNHH ABC Baûn Töôøng Thuaät Heä Thoáng Chu Trình Doanh Thu Nieân ñoä: 31/12/2006 Baûn Töôøng thuaät heä thoáng Nieân ñoä: 31/12/2006 Caùc taøi khoaûn coù lieân quan Caùc taøi khoaûn chòu aûnh höôûng chính cuûa chu trình naøy laø: X Doanh thu baùn haøng X Thueá giaù trò gia taêng ñaàu ra X Phaûi thu khaùch haøng X Caùc khoaûn giaûm tröø doanh thu X Tieàn maët, tieàn gôûi ngaân haøng Töôøng thuaät heä thoáng khi trao ñoåi vôùi khaùch haøng trong giai ñoaïn laäp keá hoaïch Caùc vaán ñeà chung Coù Khoâng Chöông trình quaûn lyù doanh thu coù ñöôïc vi tính hoùa khoâng? x Trong tröôøng hôïp coù chöông trình, chöông trình naøy coù haïn cheá nhöõng ngöôøi coù lieân quan truy nhaäp söû duïng khoâng? x Döõ lieäu coù ñöôïc caäp nhaät thöôøng xuyeân hay khoâng? Vieäc cung caáp thoâng tin töø chöông trình coù phuø hôïp vôùi yeâu caàu quaûn lyù cuûa ñôn vò khoâng? x Ghi chuù: Do ñôn vò aùp duïng phaàn meàm töø coâng ty meï nöôùc ngoaøi ñeå baùo caùo vaø chaïy song song vôùi chöông trình keá toaùn töø moät coâng ty kieåm toaùn tröôùc ñoù. 142/161 Phöông phaùp ghi nhaän doanh thu 1. Ñoái vôùi Doanh thu xuaát khaåu: Khi coâng ty hoaøn taát hoà sô xuaát khaåu bao goàm : - Tôø khai xuaát khaåu - Vaän ñôn B/L - Commercial invoice - Giaù xuaát CMP ( ñôn giaù gia coâng), khaùch haøng chaáp nhaän thanh toaùn - Xuaát HÑ ñoû 2. Ñoái vôùi doanh thu noäi ñòa - Chuyeån giao haøng hoaù vaø xuaát hoaù ñôn Chính saùch tín duïng ñoái vôùi khaùch haøng: Do doanh thu chuû yeáu töø coâng ty meï, vaø coâng ty meï bao tieâu ñaàu vaøo vaø ñaàu ra neân chính saùch tín duïng cuõng töông ñoái ñôn giaûn. Chuû yeáu laø khoaûn phaûi thu töø coâng ty meï. Caùc khoaûn phaûi thu chuû yeáu thoâng qua chuyeån khoaûn, caùc khoaûn chi tieàn maët töông ñoái nhoû. Thuû tuïc cut off: Vì giai ñoaïn ban ñaàu neân chæ ñöa ra nhöõng baûng caàu hoûi ñôn giaûn ñeå thu thaäp neân chöa theå ñaùnh giaù veà thuû tuïc naøy. Trong quaù trình kieåm toaùn seõ kieåm tra veà vaán ñeà naøy Caùc thuû tuïc lieân quan ñeán haøng traû laïi, giaûm giaù haøng baùn: Chöa ñeà caäp, khi ñi vaøo giai ñoaïn kieåm toaùn seõ yeâu caàu cung caáp chi tieát hôn Ñaùnh giaù chung veà chu trình 143/161 Ñaùnh giaù chung veà vieäc giaùm saùt, kieåm tra vaø vai troø cuûa caùc caáp quaûn lyù, cuûa chuû doanh nghieäp ñoái vôùi vieäc ghi nhaän doanh thu: Phaân tích ruûi ro Do chöa coù ñaày ñuû thoâng tin thu thaäp , neân vieäc phaân tích ruûi ro cuõng phaûi döïa vaøo nhöõng yeáu toá chuû quan cuõng nhö xem xeùt caùc doanh nghieäp cuõng ngaønh, hoaït ñoäng trong cuøng lónh vöïc vaø döïa vaøo söï xeùt ñoan ngheà nghieäp maø kieåm toaùn vieân ñöa ra yù kieán ñaùnh giaù chu trình naøy. Ñaây laø möùc ñoä ñaùnh giaù theo keá hoaïch, sau khi thöïc hieän coâng vieäc kieåm toaùn thì möùc ñoä ruûi ro naøy coù theå thay ñoåi. Möùc ñoä ruûi ro Loaïi ruûi ro Thaáp Trung bình Cao 1. Doanh thu thöïc teá phaùt sinh nhöng khoâng ñöôïc ghi nhaän x 2. Caùc khoaûn doanh thu ghi nhaän treân soå laø khoâng coù thöïc, hoaëc bò ghi truøng x 3. Doanh thu ghi nhaän chöa ñuùng giaù trò x 4. Doanh thu ghi nhaän khoâng ñuùng kì x 5. Doanh thu khoâng ñöôïc phaân loaïi ñuùng 6. Sai soùt lieân quan ñeán vieäc toång hôïp doanh thu ñeå trình baøy treân baùo caùo x 7. Caùc khoaûn nghóa vuï thueá phaûi traû bò ghi nhaän thieáu x 8. Caùc khoaûn thueá phaûi traû bò ghi nhaän thöøa x 9. Phaûi thu ñöôïc ghi nhaän cao hôn thöïc teá x 10. Phaûi thu ñöôïc ghi nhaän thaáp hôn thöïc teá x 144/161 Phuï luïc VII – CHU TRÌNH MUA HAØNG- HTK VAØ PHAÛI TRAÛ NGÖÔØI BAÙN Coâng ty TNHH ABC Baûn Töôøng Thuaät Heä Thoáng Chu Trình Mua Haøng – Toàn Kho Vaø Coâng Nôï Phaûi Traû Nieân ñoä: 31/12/2006 Caùc taøi khoaûn coù lieân quan Caùc taøi khoaûn chòu aûnh höôûng chính cuûa chu trình naøy laø: X Mua haøng X Toàn kho X Phaûi traû ngöôøi baùn X Giaù voán haøng baùn X Caùc khoaûn thueá ñaàu vaøo Taøi khoaûn khaùc: Töôøng thuaät heä thoáng Caùc vaán ñeà chung Coù Khoâng Chöông trình quaûn lyù Mua haøng vaø Khoaûn phaûi traû ngöôøi baùn coù ñöôïc vi tính hoùa khoâng? X Trong tröôøng hôïp coù chöông trình, chöông trình naøy coù haïn cheá nhöõng ngöôøi coù lieân quan truy nhaäp söû duïng khoâng? X Döõ lieäu coù ñöôïc caäp nhaät thöôøng xuyeân hay khoâng? Vieäc cung caáp thoâng tin töø chöông trình coù phuø hôïp vôùi yeâu caàu quaûn lyù cuûa ñôn vò khoâng? X Ñaùnh giaù: heä thoáng chöông trình keá toaùn laø phuø hôïp vôùi ñieàu kieän hoaït ñoäng hieän taïi cuûa Coâng ty, kieåm toaùn vieân ñaëc bieät ghi nhaän khaû naêng cung caáp thoâng tin quaûn trò kòp thôøi, ñuùng yeâu caàu laø raát toát. 145/161 Phöông phaùp ghi nhaän Mua haøng vaø Khoaûn phaûi traû ngöôøi baùn Chính saùch chung - Ñôn vò nhaäp chuû yeáu caùc thieát bò, dung moâi, hoaù chaát sau: + Thieát bò khuoân phuïc vuï cheá vieäc laøm caùc ñeá giaày + Maùy may coâng nghieäp, maùy eùp, maùy caét, vaät tö thieát bò trong daây chuyeân saûn xuaát. + Nguyeân vaät lieäu PE vaø caùc nguyeân lieäu phuïc vuï cho gia coâng - Phaàn coøn laïi ñôn vò mua trong nöôùc vôùi caùc maët haøng chuû yeáu : + Mua ñoâi daây giaày, mua giaáy maøu, chaát taïo maøu, caùc vaät duïng cho phaân xöôûng Coâng ty meï cung caáp caùc yeáu toá ñaàu vaøo nhaäp khaåu Ñaët haøng Quy trình maãu: YEÂU CAÀU MUA HAØNG: ñöa leân boä phaän Cung öùng vaät tö tröôùc ngaøy 25 moãi thaùng (1) Ñoái vôùi nhöõng maët haøng duøng chung cho caùc nhaø maùy, Mr. A [Tröôûng boä phaän cung öùng] toång hôïp vaø trình leân cho Toång Gíam ñoác hoaëc Phoù toång giaùm ñoác duyeät. (2) Neáu nhöõng maët haøng mua rieâng cho töøng nhaø maùy, töøng YEÂU CAÀU KHAÙCH HAØNG ñuôïc trình cho Toång GÑ hoaëc Phoù toång giaùm ñoác kyù YEÂU CAÀU MUA HAØNG ñöôïc löu taïi Boä phaän mua haøng, baûn photo ñöôïc löu laïi trong chöùng töø thanh toaùn Quy trình cuûa Khaùch haøng - Tröôûng boä phaän cuûa caùc phaân xöôûng khi coù nhaän ñôn haøng töø boä phaän baùn haøng, hoï leân keá hoaïch ñaët haøng vaø coù söï pheâ duyeät cuûa töøng tröôûng boä phaän vaø caùc thaønh vieân coù lieân quan, sau ñoù göûi leân cho Ban Giaùm Ñoác. Ban Giaùm Ñoác duyeät vaø tieán haønh ñaët haøng vaø do caùc Boä Phaân ñoù töï giaûi quyeát. Quy trình maãu Sau khi YEÂU CAÀU MUA HAØNG ñöôïc pheâ duyeät bôûi TGÑ, PTGÑ; Nhaân vieân phoøng kinh doanh tieán haønh tìm kieám nhaø cung caáp baèng caùch ñaáu thaàu (ñoái vôùi tröôøng hôïp giaù trò lôùn), thu thaäp baùo giaù vaø tieán haønh ñaøm phaùn vôùi nhaø cung caáp ñeå kyù hôïp ñoàng. Löïa choïn nhaø cung caáp theo thöù töï tieâu thöùc veà: 1/Chaát löôïng 2/ Gíacaû 3/Giao haøng 4/Dòch vuï. Döïa vaøo keát quaû ñaøm phaùn, baûn chaøo giaù Phoøng cung öùng laäp PHIEÁU CHOÏN NHAØ CUNG ÖÙNG trình BGÑ choïn nhaø cung öùng, phieáu naøy cuõng ñöôïc xem xeùt bôûi Phoøng keá toaùn, Phoøng kyõ thuaät vaø toå chöùc. 146/161 Döïa treân nhaø cung öùng ñöôïc BGÑ duyeät, Phoøng cung öùng tieán haønh laäp ñôn ñaët haøng, hoaëc kyù hôïp ñoàng vôùi nhaø cung caáp. PHIEÁU NHAÄP KHO laø caên cöù ñeå haïch toaùn mua haøng vaø phaûi traû ngöôøi baùn. Do ñaây môùi chæ laø giai ñoaïn laäp keá hoaïch neân cuõng chöa ñi saâu vaøo töøng coâng vieäc cuï theå cuûa quy trình maø chæ ñaùnh giaù sô boä veà noù. Quy trình maãu Nhaäp haøng Khi haøng ñöôïc nhaäp veà nhaø maùy, Thuû kho vaø Ban chaát löôïng tieán haønh kieåm tra chaát löôïng haøng hoùa, sau ñoù cuøng nhau xaùc nhaän leân BIEÂN BAÛN KIEÅM TRA CHAÁT LÖÔÏNG, sau ñoù BIEÂN BAÛN KTCL seõ ñöôïc giaùm ñoác nhaø maùy xaùc nhaän vaøo. Ñoái chieáu haøng nhaäp vôùi caùc chöùng töø pheâ chuaån mua haøng Khi haøng veà (1) Nhaân vieân phuï traùch mua haøng thuoäc phoøng cung öùng coù traùch nhieäm ñoái chieáu chöùng töø mua haøng (hoaù ñôn, chöùng töø nhaäp khaåu) veà soá löôïng, ñôn giaù vôùi hôïp ñoàng, ñôn ñaët haøng, phieáu pheâ chuaån mua haøng; nhaân vieân naøy phaûi kyù nhaùy vaøo CHÖÙNG TÖØ MUA HAØNG (2) Thuû kho ñoái chieáu chöùng töø mua haøng vôùi soá löôïng thöïc te á, xaùc nhaän vaø Bieân baûn kieåm tra chaát löôïng Ghi nhaän soå saùch BIEÂN BAÛN CHAÁT LÖÔÏNG cuøng CHÖÙNG TÖØ MUA HAØNG ñöôïc chuyeån leân phoøng cung öùng ñeå nhaân vieân phoøng cung öùng ñoái chieáu giöõa caùc loaïi CHÖÙNG TÖØ MUA HAØNG, BIEÂN BAÛN CHAÁT LÖÔÏNG vaø CHÖÙNG TÖØ PHE CHUAÅN VIEÄC MUA HAØNG; sau ñoù laäp GIAÁY ÑEÀ NGHÒ THANH TOAÙN (ghi nhaän soá tieàn vaø soá löôïng) chuyeån leân cho Ms Nhaøn (Keá toaùn vaät tö) tieán haønh laøm thuû tuïc nhaäp kho. Keá toaùn vaät tö sau khi ñoái chieáu laïi caùc loaïi giaáy tôø treân, tieán haønh laäp PHIEÁU NHAÄP KHO vaø xaùc nhaän vaøo PHIEÁU NHAÄP KHO. PHIEÁU NHAÄP KHO sau ñoù ñöôïc thuû kho, boä phaän mua haøng vaø Phoù phoøng keá toaùn xaùc nhaän laïi. 147/161 Quy trình maãu: Thanh toaùn cho ngöôøi baùn Sau khi tieán haønh haïch toaùn nhaäp kho xong, keá toaùn vaät tö löu laïi boä photo chöùng töø mua haøng vaø lieân 1 PHIEÁU NHAÄP KHO; chuyeån boä chöùng töø goàm LIEÂN 2 PHIEÁU NHAÄP KHO, CHÖÙNG TÖØ MUA HAØNG, BIEÂN BAÛN CHAÁT LÖÔÏNG, HOÙA ÑÔN, PHIEÁU ÑEÀ NGHÒ THANH TOAÙN chuyeån sang keá toaùn thanh toaùn. Keá toaùn thanh toaùn kieåm tra laïi moät laàn nöõa caùc chöùng töø naøy roài chuyeån leân cho KTT vaø GÑ pheâ duyeät. PHIEÁU ÑEÀ NGHÒ THANH TOAÙN laø caên cöù ñeå laäp UÛY NHIEÄM CHI, PHIEÁU CHI thanh toaùn cho khaùch haøng. UÛY NHIEÄM CHI ñöôïc keá toaùn ngaân haøng laäp vaø ñöôïc chuyeån leân KTT vaø GÑ kyù tröôùc khi chuyeån Ngaân haøng thanh toaùn cho khaùch haøng. Ñoái chieáu ñònh kyø Ñoái chieáu coâng nôï: ñôn vò chöa thöïc hieän vieäc ñoái chieáu coâng nôï baèng vaên baûn vaøo cuoái naêm ñoái vôùi caùc coâng nôï, ñôn vò chæ ñoái chieáu vôùi moät soá nhaø cung caáp. Tuy nhieân, qua 2002 ñôn vò seõ thöïc hieän ñoái chieáu vaøo cuoái naêm ñaày ñuû. Ñoái chieáu soá lieäu keá toaùn kho vaø thuû kho: haøng thaùng, keá toaùn vaät tö in baûng keâ nhaäp xuaát toàn xuoáng cho thuû kho ñoái chieáu vôùi theû kho. Xong thuû kho seõ xaùc nhaän leân baûng keâ nhaäp xuaát toàn. Kieåm keâ Cuoái naêm ñôn vò coù thöïc hieän kieå keâ ñoái vôùi toaøn boä NVL, THAØNH PHAÅM, SPDD [tuy nhieân khoâng coù chöùng kieán cuûa kieåm toaùn vieân] Chính saùch tín duïng cuûa ngöôøi baùn daønh cho Coâng ty: Ñoái vôùi nhaø cung caäp nöôùc ngoaøi, chuû yeáu töø coâng ty meï neân tín duïng töông ñoái khoâng thaét chaët. Ñoái vôùi mua haøng trong nöôùc: tuyø nhaø cung caáp maø coù ñieàu kieän thanh toaùn khaùc nhau, coù nhaø cung caáp ñôn vò phaûi öùng tröôùc, coøn nhöõng nhaø cung caáp cho nôï thì thôøi gian nôï khoaûng 30 ngaøy 148/161 Thuû tuïc cut off: Ñôn vò ghi nhaän haøng toàn kho döïa treân phieáu nhaäp kho sau khi haøng ñaõ ñöôïc nhaäp veà kho vaø ñôn vò ñaõ kieåm tra chaát löôïng haøng hoùa. Do vaäy, ñoái vôùi haøng nhaäp khaåu mua vôùi giaù CIF, coù khaû naêng nhöõng chuyeán haøng mua vaøo cuoái naêm chöa ñöôïc ghi nhaän vaøo toàn kho ñôn vò ñuùng kyø. Ñaùnh giaù chung veà vieäc giaùm saùt, kieåm tra vaø vai troø cuûa caùc caáp quaûn lyù, cuûa chuû doanh nghieäp ñoái vôùi vieäc ghi nhaän Mua haøng vaø Khoaûn phaûi traû ngöôøi baùn: Chuû doanh nghieäp toû ra tích cöïc trong vieäc xaây döïng moät heä thoáng kieåm soaùt noäi boä toát ñeå ngaên ngöøa caùc sai soùt trong hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp qua vieäc xaây döïng caùc quy trình ISO 9000. Phaân tích ruûi ro Vieäc phaân tích ruûi ro phaûi ñöôïc keát hôïp vôùi keát luaän töø: - Ñaùnh giaù ruûi ro ñoái vôùi caùc nghieäp vuï thöôøng xuyeân cuûa taøi khoaûn Mua haøng vaø Khoaûn phaûi traû ngöôøi baùn - Baûng toång hôïp caâu hoûi xem xeùt heä thoáng (SRQ- Systerm Review Questionaire) Möùc ñoä ruûi ro Loaïi ruûi ro Thaáp Trung bình Cao 1. Mua haøng vaø Khoaûn phaûi traû ngöôøi baùn thöïc teá phaùt sinh nhöng khoâng ñöôïc ghi nhaän X 2. Caùc khoaûn Mua haøng vaø Khoaûn phaûi traû ngöôøi baùn ghi nhaän treân soå laø khoâng coù thöïc, hoaëc bò ghi truøng X 3. Mua haøng vaø Khoaûn phaûi traû ngöôøi baùn ghi nhaän chöa ñuùng giaù trò X 4. Mua haøng vaø Khoaûn phaûi traû ngöôøi baùn ghi nhaän khoâng ñuùng kì X 5. Mua haøng vaø Khoaûn phaûi traû ngöôøi baùn khoâng ñöôïc phaân loaïi ñuùng X 6. Sai soùt lieân quan ñeán vieäc toång hôïp Khoaûn phaûi traû ngöôøi baùn ñeå trình baøy treân baùo caùo X 7. Soá löôïng haøng toàn kho khoâng coù thöïc X 8. Ñôn giaù haøng toàn kho khoâng ñöôïc ñaùnh giaù hôïp lyù X 149/161 Phuï luïc VIII - BAÛNG CAÂU HOÛI VEÀ VIEÄC ÑAÙNH GIAÙ HEÄ THOÁNG KIEÅM SOAÙT NOÄI BOÄ BÖÔÙC COÂNG VIEÄC COÙ KHOÂNG GHI CHUÙ Coâng vieäc cuûa thuû quyõ vaø keá toaùn coù do moät ngöôøi phuï traùch khoâng? ‰ ‰ Haøng thaùng keá toaùn vaø thuû quyõ coù ñoái chieáu soá dö khoâng? ‰ ‰ Caùc khoaûn tieàn thu chi coù ñöôïc laøm phieáu theo quy ñònh khoâng? Coù kyù ñaày ñuû khoâng ‰ ‰ Vieäc ñoái chieáu soå phuï ngaân haøng coù ñöôïc tieán haønh haøng thaùng khoâng? ‰ ‰ Caùc khoaûn ngoaïi teä coù môû soå theo doõi rieâng khoâng? ‰ ‰ Caùc nghieäp vuï thu - chi ñöôïc ghi cheùp ñuùng vôùi chöùng töø khoâng? ‰ ‰ Caùc nghieäp vuï phaùt sinh ñöôïc ghi cheùp ñuùng kyø khoâng? ‰ ‰ Keát luaän veà HT KSNB Toát ‰ Khaù‰ Trung bình ‰ Keùm ‰ YÙ kieán ñoùng goùp naâng cao heä thoáng KSNB Khoaûn muïc phaûi thu BÖÔÙC COÂNG VIEÄC COÙ KHOÂNG GHI CHUÙ Coù môû soå theo doõi rieâng cho töøng ñoái töôïng khaùch haøng khoâng? ‰ ‰ Keá toaùn coù tröïc tieáp ñi thu tieàn baùn haøng? ‰ ‰ Nhaân vieân thu tieàn baùn haøng coù noäp ngay cho thuû quyõ khoâng? ‰ ‰ Keá toaùn coù thöôøng xuyeân ñoái chieáu coâng nôï vôùi khaùch haøng khoâng? ‰ ‰ 150/161 Keá toaùn coù laäp baûng tính tuoåi nôï theo töøng khaùch haøng ñeå laøm caên cöù laäp döï phoøng? ‰ ‰ Vieäc ghi cheùp coâng nôï phaùt sinh coù ñuû cô sôû phaùp lyù khoâng? ‰ ‰ Coâng ty coù thöïc hieän caùc bieän phaùp thu nôï quaù haïn thanh toaùn kòp thôøi khoâng? ‰ ‰ Cuoái kyø keá toaùn coù ñaùnh giaù laïi soá dö coù goác ngoaïi teä theo quy ñònh khoâng? ‰ ‰ Keát luaän veà HT KSNB Toát ‰ Khaù‰ Trung bình ‰ Keùm ‰ YÙ kieán ñoùng goùp naâng cao heä thoáng KSNB Khoaûn muïc haøng toàn kho BÖÔÙC COÂNG VIEÄC COÙ KHOÂNG GHI CHUÙ Coâng ty coù môû soå theo doõi chi tieát töøng loaïi nguyeân vaät lieäu khoâng? ‰ ‰ Ghi nhaän giaù trò haøng toàn kho coù theo phöông phaùp giaù goác? ‰ ‰ Phöông phaùp xaùc ñiònh giaù trò haøng toàn kho cuoái kyø coù nhaát quaùn trong naêm khoâng? ‰ ‰ Keá toaùn kho coù kieâm nhieäm thuû kho khoâng ‰ ‰ Heä thoáng kho taøng coù boá trí rieâng vaø ñaûm baûo an toaøn khoâng? ‰ ‰ Coâng ty coù laäp caùc phieáu nhaäp xuaát khi nhaäp xuaát haøng ko? ‰ ‰ Caùc phieáu nhaäp xuaát coù ñaàu ñuû chöû kyù ko? ‰ ‰ Ñònh kyø hoaëc cuoái naêm cty coù kieåm keâ haøng toàn kho khoâng? Coù phaân loaïi ‰ ‰ 151/161 haøng? Vieäc laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho coù ñuû cô sôû chöùng minh giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc thaáp hôn giaù goác? ‰ ‰ Coù laäp bieân baûn xuû lyù haøng thöøa - thieáu? ‰ ‰ Keát luaän veà HT KSNB Toát ‰ Khaù‰ Trung bình ‰ Keùm ‰ YÙ kieán ñoùng goùp naâng cao heä thoáng KSNB Khoaûn muïc Taøi Saûn Coá Ñònh Vaø Baát Ñoäng Saûn Ñaàu Tö BÖÔÙC COÂNG VIEÄC COÙ KHOÂNG GHI CHUÙ Coâng ty coù môû soå theo doõi chi tieát töøng loaïi taøi saûn khoâng? ‰ ‰ Ghi nhaän giaù trò taøi saûn theo giaù goác? ‰ ‰ Taøi saûn coù mang theá chaáp cho caùc vay ko? ‰ ‰ Trích khaáu hao TSCÑ coù theo ñuùng quy ñònh hieän haønh ‰ ‰ Caùc thuû tuïc thanh lyù TSCÑ coù ñuùng ? ‰ ‰ Cuoái naêm coù kieåm keâ vaø phaân loaïi taøi saûn vaø phaân loaïi theo nhu caàu sd ko? ‰ ‰ TSCÑ Coù mua baûo hieåm ko? ‰ ‰ Keát luaän veà HT KSNB Toát ‰ Khaù‰ Trung bình ‰ Keùm ‰ YÙ kieán ñoùng goùp naâng cao heä thoáng KSNB 152/161 Khoaûn muïc Caùc Khoaûn Nôï Phaûi Traû BÖÔÙC COÂNG VIEÄC COÙ KHOÂNG GHI CHUÙ Coù môû soå theo doõi rieâng cho töøng ñoái töôïng khaùch haøng khoâng? ‰ ‰ Keá toaùn coù thöôøng xuyeân ñoái chieáu coâng nôï vôùi khaùch haøng khoâng? ‰ ‰ Vieäc ghi cheùp coâng nôï phaùt sinh coù ñuû cô sôû phaùp lyù khoâng? ‰ ‰ Ñoái vôùi caùc khoaûn vay, cty coù traû nôï ñuùng haïn theo hôïp ñoàng khoâng? ‰ ‰ Cty coù vay nôï vôùi laõi suaát cao hôn laõi suaát ngaân haøng? ‰ ‰ Cuoái kyø keá toaùn coù ñaùnh giaù laïi soá dö coù goác ngoaïi teä theo quy ñònh khoâng? ‰ ‰ Keát luaän veà HT KSNB Toát ‰ Khaù‰ Trung bình ‰ Keùm ‰ YÙ kieán ñoùng goùp naâng cao heä thoáng KSNB Khoaûn muïc Tieàn Löông Vaø Caùc Khoaûn Theo Löông BÖÔÙC COÂNG VIEÄC COÙ KHOÂNG GHI CHUÙ Cty coù xaây döïng quy cheá traû löông? ‰ ‰ Tieàn löông vaø caùc khoaûn phaûi traû cho Tieàn löông vaø caùc khoaûn phaûi traû cho ‰ ‰ Cty coù xaây döïng quyõ löông theo quy ñònh? ‰ ‰ Cty chi löông theo ñuùng baûng löông ñaõ ñöôïc NLÑ kyù khoâng? ‰ ‰ Caùc khoaûn giaûm tröø vaøo löông cuûa NLÑ theo ñuùng quy ñònh khoâng? ‰ ‰ Cty coù ñaêng kyù vaø noäp BHXH cho ‰ ‰ 153/161 toaøn boä NLÑ ñaõ ñöôïc kyù HÑLÑ ko? NLÑ ñaõ ñöôïc kyù HÑLÑ ko? Cty coù nôï löông NLÑ lieân tuïc ko? ‰ ‰ Keát luaän veà HT KSNB Toát ‰ Khaù‰ Trung bình ‰ Keùm ‰ YÙ kieán ñoùng goùp naâng cao heä thoáng KSNB Khoaûn muïc Nguoàn Voán Chuû Sôû Höõu BÖÔÙC COÂNG VIEÄC COÙ KHOÂNG GHI CHUÙ Cty ñaõ goùp voán ñaày ñuû theo ñaêng kyù? ‰ ‰ Vieäc ghi nhaän voán CSH coù ñaûm baûo ñuùng cô sôû phaùp lyù khoâng? ‰ ‰ Cty coù quy cheá cuï theå trong vieäc trích vaø söû duïng caùc quyõ trong doanh nghieäp? ‰ ‰ Vieäc trích laäp caùc quyõ coù ñuùng quy ñònh? Vieäc söû duïng caùc quyõ coù ñuùng quy ñònh? ‰ ‰ Keát luaän veà HT KSNB Toát ‰ Khaù‰ Trung bình ‰ Keùm ‰ YÙ kieán ñoùng goùp naâng cao heä thoáng KSNB 154/161 Khoaûn muïc Doanh thu BÖÔÙC COÂNG VIEÄC COÙ KHOÂNG GHI CHUÙ Vieäc ghi nhaän doanh thu coù ñuùng quy ñònh vôùi chuaån möïc veà doanh thu ko? ‰ ‰ Cty coù phaân loaïi doanh thu theo töøng loaïi hình kinh doanh? ‰ ‰ Doanh thu phaùt sinh trong naêm ñaõ ñöôïc xuaát hoaù ñôn ñaày ñuû ko? ‰ ‰ Vieäc ghi nhaän doanh thu haøng xuaát khaåu coù ñaûm baûo ñuùng quy ñònh ko? ‰ ‰ Cty coù ghi nhaän doanh thu ñoái vôùi haøng gôûi ñi baùn ko ? ‰ ‰ Cty coù ghi nhaän doanh thu ñoái vôùi haøng xuaát duøng noäi boä ko ? ‰ ‰ Cty coù ghi nhaän doanh thu ñoái vôùi haøng bieáu, taëng ko? ‰ ‰ Khi ghi nhaän DT, keá toaùn coù ñoái chieáu vôùi caùc boä phaän xuaát haøng ko? ‰ ‰ Caùc khoaûn giaûm giaù haøng baùn coù ñöôïc ngöôøi coù thaåm quyeàn pheâ duyeät ko? ‰ ‰ Caùc khoaûn haøng baùn bò traû laïi coù ñöôïc ngöôøi mua xuaát hoaù ñôn traû haøng ko? ‰ ‰ Cty ghi nhaän doanh thu ñuùng nieân ñoä ko? ‰ ‰ Keát luaän veà HT KSNB Toát ‰ Khaù‰ Trung bình ‰ Keùm ‰ YÙ kieán ñoùng goùp naâng cao heä thoáng KSNB 155/161 Phụ lục IX ®æI MíI NéI DUNG, CH¦¥NG TR×NH §μO T¹O, THI TUYÓN KIÓM TO¸N VI£N H¦íNG §ÕN Sù THõA NHËN CñA C¸C N¦íC §èI VíI CHøNG CHØ KIÓM TO¸N VI£N VIÖT NAM TS. Phùng Thị Đoan Phó Tổng thư ký VACPA 15 năm hình thành và phát triển kiểm toán độc lập cũng là 15 năm hình thành và phát triển của hoạt động đào tạo và thi tuyển Kiểm toán viên Việt Nam. Ngay từ đầu những năm 90 để đáp ứng yêu cầu phải có ngay những người có chứng chỉ Kiểm toán viên để ký báo cáo kiểm toán, Bộ Tài chính đã cho phép tổ chức kỳ thi sát hạch đầu tiên và duy nhất và đã cấp chứng chỉ Kiểm toán viên cho 34 người. Sau đó Hội đồng thi tuyển Kiểm toán viên cấp Nhà nước đã được thành lập và hoạt động từ năm 1995 đến nay. Qua 11 năm hoạt động, Hội đồng thi đã tổ chức được 12 kỳ thi, cấp Chứng chỉ Kiểm toán viên cho 1270 người, cấp chứng chỉ hành nghề kế toán cho 39 người, tạo ra một đội ngũ đông đảo những người hành nghề kế toán, kiểm toán đáp ứng nhu cầu phát triển ngày càng cao, càng nhanh về quy mô và chất lượng của hoạt động kiểm toán độc lập. Việc tổ chức ôn, thi và cấp Chứng chỉ Kiểm toán viên Việt Nam hiện nay có ưu điểm: - Số lượng môn thi là 8 môn, không phải là nhiều so với số lượng môn thi để nhận chứng chỉ chuyên gia Kế toán, Kiểm toán viên của một số nước (Anh, úc, Pháp). - Nội dung, yêu cầu ôn thi đối với từng môn thi đã từng bước được nâng cao, đặc biệt từ năm 2000 đến nay đã luôn được cập nhật với hệ thống chuẩn mực kế toán, kiểm toán, hệ thống pháp luật kinh tế của Việt Nam được ban hành ngày càng đầy đủ và hoàn thiện. - Thời gian hướng dẫn ôn thi: tăng dần, từ một ngày một môn tăng dần lên 3 ngày và 5 ngày một môn. - Thời gian thi tập trung trong một đợt 5 ngày không phải là dài, người dự thi có thể rút ngắn thời gian thi và nếu đạt yêu cầu sẽ được nhận chứng chỉ sớm. Tuy nhiên việc tổ chức ôn, thi và Cấp chứng chỉ Kiểm toán viên Việt Nam hiện nay vẫn còn một số tồn tại: - Về số lượng môn thi: Số lượng 8 môn được quy định từ năm 1992 là phù hợp với giai đoạn trước đây. So với yêu cầu phát triển của khoa học kinh tế nói chung và kế toán, kiểm toán nói riêng thì người dự thi cần được học và thi thêm một vài môn nữa để mở rộng hiểu biết và nâng cao kỹ năng chuyên môn nghề nghiệp. - Về đối tượng được tham dự kỳ thi Kiểm toán viên: Theo quy định hiện nay chỉ có những người tốt nghiệp đại học các chuyên ngành kế toán, kiểm toán, tài chính ngân hàng có 4 hoặc 5 năm thực tế làm việc trong các 156/161 lĩnh vực kế toán, kiểm toán mới được tham dự thi. Với quy định này, những người tốt nghiệp đại học chuyên ngành khác như quản trị kinh doanh, kinh tế đối ngoại, kinh tế xây dựng, thống kê.. không được thi kể cả khi họ đã thực tế làm việc 5 năm trong các công ty kiểm toán. Tuy năm 2006, Hội đồng thi đã xem xét những người tốt nghiệp đại học chuyên ngành khác được dự thi (khi có trên 10% thời lượng học các môn kế toán, kiểm toán, tài chính, ngân hàng, phân tích hoạt động kinh tế trên tổng thời lượng học các môn ở trường đại học) thì việc xem xét này cũng không nên kéo dài để đảm bảo tính thống nhất và công khai. - Về thời gian học ôn: Tuy đã tăng từ 8 ngày lên 27 ngày cho 8 môn nhưng theo ý kiến học viên, thời gian học ôn các môn còn ngắn, nhất là các môn kế toán, kiểm toán, tài chính doanh nghiệp. Việc học ôn thi hiện nay mới nhằm phục vụ cho kỳ thi chứ chưa nhằm mục đích trang bị và nâng cao kiến thức cho Kiểm toán viên tương lai. - Về tài liệu học: Chỉ đến năm 2006, Hội đồng thi mới biên soạn và phát hành được 2 bộ tài liệu học thi còn trước đó chỉ có đề cương ôn thi cho các môn và danh mục tài liệu tham khảo. Điều này gây khó khăn cho người dự thi bởi vì nội dung, yêu cầu môn thi là khá rộng và việc tìm kiếm các tài liệu tham khảo không phải là dễ dàng, chưa nói tài liệu, giáo trình của một vài môn học của các trường Đại học còn có những điểm chưa thống nhất. - Về cách thức tổ chức thi: Từ năm 1995 đến nay, ngoại trừ 4 năm đầu tổ chức hai kỳ thi một năm, còn lại từ 1999 đến nay chỉ tổ chức một kỳ thi gồm 8 môn liên tục trong vòng 1 tuần. Cách thức thi này gây áp lực lớn trong việc học và thi của thí sinh. Hiện nay Việt Nam đang đàm phán gia nhập các Hiệp định hội nhập kinh tế khu vực, trong đó có lĩnh vực dịch vụ tài chính, kế toán, kiểm toán với các nước ASEAN và trong tương lai là với các nước khác. Nếu chúng ta tiếp tục kéo dài thực trạng trên sẽ là cản trở lớn đến sự phát triển nghề nghiệp kế toán, kiểm toán và quá trình hội nhập Để khắc phục những tồn tại trên với mục tiêu đẩy nhanh sự phát triển thị trường dịch vụ kế toán, kiểm toán hướng đến sự thừa nhận của các nước đối với Chứng chỉ Kiểm toán viên Việt Nam, theo ý kiến chúng tôi cần thực hiện đổi mới chương trình và cách thức tổ chức thi cấp Chứng chỉ Kiểm toán viên Việt Nam theo lộ trình dưới đây: Giai đoạn 1: Bước chuẩn bị Với lịch sử hình thành và phát triển Kiểm toán độc lập, trong môi trường kinh tế và pháp luật hiện nay chúng ta cần tiến hành bước chuẩn bị cho việc đổi mới căn bản việc đào tạo, thi tuyển Kiểm toán viên với những nội dung công việc cần hoàn thiện dưới đây: - Trong 2-3 năm tới: Bộ Tài chính vẫn là cơ quan ra quyết định thành lập Hội đồng thi tuyển Kiểm toán viên nhưng Chủ tịch Hội đồng thi nên giao cho VACPA cử người đảm trách, Bộ Tài chính cử người tham gia Hội đồng để thực hiện chức năng giám sát. Hội đồng thi chịu trách nhiệm tổ chức và quản lý các kỳ thi, biên soạn và phát hành tài liệu học thi. Số lượng môn thi trước mắt vẫn giữ 8 môn như hiện nay nhưng tài liệu học thi cần được biên soạn thành một cuốn sách với đầy đủ nội dung cần học và bài tập thực hành. Chứng chỉ Kiểm toán viên do Bộ Tài chính và VACPA cùng ký. - Việc tổ chức học ôn: Hội đồng thi cần quy định thời lượng ôn từng môn nhiều hơn và thời gian học dài hơn có thể là 3-5 tháng trước ngày thi, học dãn cách và tận dụng những ngày nghỉ (thứ 7, chủ nhật), học ngoài giờ hành chính để các thí sinh có điều kiện theo học. Bà Phùng Thị Đoan Phó Tổng Thư ký VACPA 157/161 - Về đối tượng được dự thi: Hội đồng thi cần thu thập thông tin về chương trình và cơ cấu môn học về một số chuyên ngành ở các trường Đại học khối kinh tế để mở rộng đối tượng được dự thi. Những người tốt nghiệp Đại học chuyên ngành Quản trị kinh doanh hoặc kinh tế có số lượng học trình các môn chuyên ngành kế toán, kiểm toán, tài chính, phân tích hoạt động kinh tế chiếm tỷ lệ lớn (10-15%) thì nên cho dự thi. Những người tốt nghiệp chuyên ngành Quản trị kinh doanh, kinh tế (trừ kinh tế chính trị) hoặc thống kê có số lượng học trình các môn chuyên ngành thấp thì có thể yêu cầu học chuyển đổi thêm 4 môn (kế toán tài chính, kế toán quản trị, tài chính doanh nghiệp, phân tích hoạt động tài chính) để có đủ điều kiện dự thi. Việc tổ chức học chuyển đổi các môn nêu trên có thể do Hội đồng thi và các trường Đại học mà Hội đồng lựa chọn phối hợp tổ chức. Chứng chỉ học chuyển đổi các môn do Trường đại học cấp. Giai đoạn 2: Bước quá độ chuyển đổi Trong giai đoạn này (năm thứ 3, 4 kể từ nay) chúng ta học tập kinh nghiệm của một số nước, đặc biệt là của Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh (ACCA) và của Hội CPA Australia để thực hiện đổi mới căn bản việc đào tạo, thi tuyển KTV Việt Nam với mục tiêu đi theo thông lệ của các nước để dễ được các nước thừa nhận Chứng chỉ KTV Việt Nam. Bước quá độ chuyển đổi này gồm những nội dung cơ bản dưới đây: - Việc tổ chức và quản lý thi tuyển và cấp chứng chỉ KTV cần được Bộ Tài chính chuyển giao hoàn toàn cho Hội Kiểm toán viên hành nghề đảm trách. Hội đồng thi có đại diện của Bộ Tài chính giúp. Bộ Tài chính kiểm tra giám sát hoạt động này của Hội để đảm bảo mọi hoạt động được tiến hành trong một khuôn khổ pháp lý và đảm bảo công bằng, nghiêm chỉnh và chất lượng. - Số lượng các môn thi: Cần cơ cấu lại số lượng và nội dung các môn thi và phân chia thành 3 cấp bậc: Đại cương, Trung cấp, Nâng cao. Tham khảo chương trình học của ACCA và CPA Australia chúng tôi đề xuất học thi KTV Việt Nam gồm 12 môn được cơ cấu như sau: (1) Phần Đại cương (2 môn): • Kế toán tài chính (chuẩn mực cơ bản) • Kế toán quản trị (2) Phần Trung cấp (6 -7 môn) • Kế toán tài chính trung cấp (chuẩn mực phức tạp hơn) • Kiểm toán (chuẩn mực cơ bản kể cả chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp) • Quản trị tài chính doanh nghiệp • Luật Thuế • Pháp luật về Kinh tế • Tiếng Anh chuyên nghành (3) Phần Nâng cao Bắt buộc (2 môn) • Quản trị tài chính doanh nghiệp nâng cao • Quản trị Doanh nghiệp và lập chiến lược Tự chọn (chọn 2 trong 7 môn) • Kế toán tài chính nâng cao (chuẩn mực phức tạp) • Kiểm toán nâng cao (chuẩn mực phức tạp) • Quản lý hiệu quả hoạt động 158/161 • Thuế nâng cao • Quản trị rủi ro • Quản lý danh mục đầu tư • Phá sản, chia tách, sáp nhập và mua lại doanh nghiệp Nội dung của môn Phân tích hoạt động tài chính và môn Tiền tệ tín dụng được lựa chọn để đưa những nội dung cần thiết vào môn Quản trị tài chính doanh nghiệp. So với chương trình thi hiện nay thì nên bỏ môn Tin học. Phần nâng cao gồm những môn bắt buộc và những môn tự chọn để thích hợp cho những người muốn có Chứng chỉ Kiểm toán viên nhưng không hành nghề kiểm toán, kế toán, ví dụ họ làm việc trong cơ quan Nhà nước, tư vấn thuế, tư vấn đầu tư hoặc các lĩnh vực khác. - Về đối tượng dự thi: Mở rộng đối tượng dự thi gồm tất cả những người tốt nghiệp Đại học có hai năm kinh nghiệm đã có thể bắt đầu học. Năm thứ 3, thứ 4 đã có thể dự thi phần 1, phần 2 nhưng học viên phải đủ bốn hoặc năm năm kinh nghiệm mới được thi phần ‘Nâng cao’. Những ai học Đại học chuyên ngành Kế toán, Kiểm toán, tài chính, ngân hàng thì được miễn thi 2 môn ở phần “Đại cương” có thể vào học ngay phần “Trung cấp”. Điểm thi các môn được bảo lưu 5 năm. - Về kỳ thi và thứ tự thi: Mỗi năm nên tổ chức hai kỳ thi vào tháng 4 và tháng 10. Các môn thi trong cùng một phần không bắt buộc theo thứ tự. Thí sinh có thể học và thi đồng thời các môn thi trong phần “Đại cương” và “Trung cấp”, nhưng chỉ những ai đã thi đạt yêu cầu các môn thi trong hai phần “Đại cương” và “Trung cấp” thì mới được thi phần “Nâng cao”. - Về biên soạn tài liệu học: Đây là công việc khó khăn, phức tạp nhất quyết định sự thành công và chất lượng của quá trình đổi mới đào tạo, thi tuyển KTV Việt Nam. Để có một bộ giáo trình đảm bảo chất lượng tiêu chuẩn quốc tế thì Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (nếu được Bộ Tài chính chuyển giao) phải lựa chọn một cơ sở đào tạo đảm trách việc biên soạn và xuất bản tài liệu học thi KTV. Hội Kiểm toán viên hành nghề đưa ra chương trình học và yêu cầu giảng dạy từng môn. Cần thành lập Hội đồng thẩm định chất lượng tài liệu học thi trước khi sử dụng chính thức. Chương trình học phải gắn liền với thực tế và hướng tới phần thực hành nhiều hơn. - Việc tổ chức học thi và phương pháp giảng dạy: VACPA trực tiếp tổ chức học hoặc xem xét, lựa chọn để giao việc tổ chức học thi cho các trường hoặc trung tâm đủ điều kiện. Phương thức giảng dạy cần giảm cách độc thoại mà chuyển dần sang giảng dạy 2 chiều, có sự tham gia tích cực của người học để người học cùng động não với giảng viên, họ sẽ tiếp nhận thông tin tốt hơn sau mỗi buổi học. Số lượng các trung tâm luyện thi cũng cần mở rộng dần để tăng tính cạnh tranh, tăng chất lượng, có lợi cho người học. VACPA sẽ thu phí thường niên của các trung tâm luyện thi này. Việc tổ chức học thi có thể học ngoài giờ hành chính, học trải dài trong năm, chủ yếu vào mùa thấp điểm để người học không bị ảnh hưởng lớn đến công việc. - Về ra đề thi, coi thi và chấm thi: Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam sau khi được Bộ Tài chính chuyển giao tổ chức và quản lý các kỳ thi phải chịu trách nhiệm tổ chức việc ra đề thi và chấm thi. Về cách thức ra đề thi nên phân biệt giữa các phần: Đối với phần Đại cương thì nên 70% trắc nghiệm và 30% bài viết. Đối với phần trung cấp thì nên 30% trắc nghiệm, 70% bài viết. Đối với phần nâng cao thì 100% bài viết. Với cách ra đề thi này, thí sinh sẽ nâng cao nhanh trình độ và dễ đạt kết quả hơn. Việc coi thi trước hết có sự kết hợp, sau 2, 3 năm có thể giao cho đơn vị khác đủ điều kiện tổ chức thi để đảm bảo tính độc lập. VACPA sẽ trích một phần lệ phí thi để trả cho đơn vị coi thi. 159/161 - Lộ trình thực hiện bước chuyển đổi: Những công việc cụ thể của Giai đoạn 2: ‘Bước chuyển đổi’ cần được xây dựng thành chương trình cụ thể và tiến hành dần dần trong khoảng thời gian từ 3-5 năm với những bước đi thận trọng và vững chắc. Chúng tôi xin đề xuất lộ trình cụ thể bước chuyển đổi trong phụ lục kèm theo. Giai đoạn 3: Chính thức chuyển đổi - Khi bước sang giai đoạn chính thức chuyển đổi, việc đào tạo thi tuyển Kiểm toán viên Việt Nam có khả năng hòa nhập với việc đào tạo, thi tuyển Kiểm toán viên các nước. Lúc này cần xem xét tổng thể và hoàn thiện thêm cả về chương trình học, biên soạn và xuất bản tài liệu học, tổ chức học, ra đề thi, coi thi và chấm thi. Bắt đầu từ Giai đoạn 3, tất cả các môn sẽ được tổ chức thi hai lần một năm vào tháng 4 và tháng 10. - Xem xét khả năng kết nối đào tạo với trường Đại học: Trong quá trình xây dựng chương trình học thi Kiểm toán viên, VACPA cần xem xét tới khả năng kết nối chương trình đào tạo, thi tuyển Kiểm toán viên Việt Nam với việc đào tạo sinh viên chuyên ngành kế toán, kiểm toán. Căn cứ vào chương trình đào tạo chuyên sâu về kế toán, kiểm toán ở trường Đại học, VACPA nghiên cứu điều kiện, cách thức và công việc phải làm để hướng tới việc kết nối đào tạo, thi tuyển Kiểm toán viên với việc đào tạo ở bậc Đại học chuyên ngành kế toán, kiểm toán. - Về nội dung, chương trình và cách thức tổ chức học, thi và cấp Chứng chỉ hành nghề kế toán sẽ được nghiên cứu, vận dụng các đề xuất về nội dung, chương trình và cách thức tổ chức học, thi và cấp Chứng chỉ Kiểm toán viên nói trên §ổi mới nội dung, chương trình đào tạo, thi tuyển và cấp Chứng chỉ Kiểm toán viên Việt Nam theo định hướng nêu trên có ý nghĩa hết sức to lớn vì kết quả đổi mới là để xác lập vị thế quan trọng của nghề nghiệp kế toán, kiểm toán, nâng cao giá trị ở tầm quốc gia và thừa nhận quốc tế đối với Chứng chỉ Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam. Với đội ngũ hành nghề kế toán, kiểm toán được đào tạo một cách căn bản, được trang bị đầy đủ những kiến thức chuyên môn cần thiết và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, chắc chắn sẽ đưa đến chất lượng dịch vụ kế toán, kiểm toán được nâng cao, góp phần làm tăng tính công khai, minh bạch và lành mạnh hóa nền tài chính nước nhà. Tuy nhiên công cuộc đổi mới này chỉ có thể được tiến hành thuận lợi khi được Bộ Tài chính chấp thuận, quan tâm, chỉ đạo, chuyển giao và tạo điều kiện thuận lợi cho Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam triển khai thực hiện. Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam cũng phải nghiên cứu, xây dựng thành một Dự án, tổ chức hội thảo lấy ý kiến rộng rãi các cơ quan Nhà nước, các trường Đại học, ACCA, CPAA, ICPAS, các công ty kiểm toán, kế toán và các doanh nghiệp trước khi triển khai thực hiện. Đồng thời Hội phải có đủ nhân lực có trình độ chuyên môn và khả năng quản lý để đảm trách quá trình triển khai, thực hiện Dự án một cách hiệu quả. Dự án này nếu được triển khai sẽ đòi hỏi nguồn lực không nhỏ về tài chính và hỗ trợ về chuyên gia. Chúng ta có thể đề xuất với các tổ chức tài chính Quốc tế như Ngân hàng thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển Châu á (ADB) tài trợ ngân sách và đề nghị sự trợ giúp về chuyên gia của các tổ chức nghề nghiệp mà VACPA đã có quan hệ hợp tác như ACCA, CPA Australia, CPA Singapore. Bằng việc thực hiện dự án này, chúng ta tin tưởng vào mục tiêu đến năm 2010 sẽ được một số nước thừa nhận Chứng chỉ Kiểm toán viên Việt Nam. /. Tổng kết 15 năm Kiểm toán độc lập 160/161 Phụ lục X: TỐP 10 CÁC HÀNG KIỂM TOÁN QUỐC TẾ THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM 10 Hãng Kiểm toán lớn nhất thế giới năm 2006 và 10 công ty kiểm toán Việt Nam lớn nhất năm 2006 Theo tin từ công ty Baker Tilly International, 10 Hãng kiểm toán lớn nhất thế giới năm 2006 có thứ tự như sau: TT Tên Hãng Kiểm toán Doanh thu (tỷ USD) Tốc độ tăng doanh thu (%) 1 PWC 21,986 9 2 Deloitte 20,000 10 3 Ernst & Young 18,400 9 4 KPMG International 16,880 8 5 BDO In ternational 3,911 17 6 Grant Thornton 2,800 12 7 RSM International 2,758 10 8 Baker Tilly In ternational 2,301 9 9 Horwath International 2,188 9 10 Moores Rowland International 2,144 8 161/161 10 Công ty Kiểm toán lớn nhất Việt Nam năm 2006: TT Tên Công ty Kiểm toán Doanh thu (triệu VND) Tốc độ tăng doanh thu (%) 1 Công ty TNHH Price Waterhouser Coopers VN (PWC) 172,528 72 2 Công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam (E&Y) 137,638 31 3 Công ty TNHH KPMG Việt Nam 133,586 44 4 Công ty Kiểm toán Việt Nam TNHH (VACO) 81,599 26 5 Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán (AASC) 59,916 39 6 Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) 42,630 52 7 Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn Tài chính Kế toán (AFC) 21,828 15 8 Công ty TNHH Grant Thornton Việt Nam (G.T) 19,004 55 9 Công ty Kiểm toán và Dịch vụ Tin học (AISC) 18,229 23 10 Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam (VAE) 15,100 19 (Theo báo cáo tình hình hoạt động của các công ty kiểm toán được lập vào năm 2006 của Bộ Tài chính)