MỤC LỤC
Trang
Danh mục các bảng -------------------------------------------------------------------- 3
Danh mục các thuật ngữ thường dùng ----------------------------------------------- 3
Danh mục các hình vẽ, đồ thị --------------------------------------------------------- 4
Lời nói đầu ------------------------------------------------------------------------------ 5
Chương 1- Tổng quan về neutrino mặt trời ----------------------------------------- 7
1.1 Sơ lược về mô hình chuẩn của mặt trời --------------------------------- 7
1.2 Phổ thông lượng neutrino tính toán theo lý thuyết -------------------10
1.3 Các thí nghiệm đo neutrino mặt trời -----------------------------------13
1.3.1 Detector Clo Homestake -----------------------------------------13
1.3.2 Thí nghiệm Kamiokande và SuperKamiokande ---------------14
1.3.3 Detector Galli SAGE và GALLEX ------------------------------15
1.3.4 Thí nghiệm SNO và giả thuyết Oscillation ---------------------16
1.3.5 Vấn đề thông lượng neutrino hep từ thí nghiệm Kamiokande 17
Chương 2 - Cơ sở lý thuyết tính tốc độ phản ứng không cộng hưởng trên mặt trời 20
2.1 Tốc độ phản ứng trên mặt trời --------------------------------------------20
2.2 Hàm phân bố vận tốc Maxwell-Boltzmann -----------------------------22
2.3 Tiết diện các phản ứng không cộng hưởng trên mặt trời ---------------24
Chương 3-Giả thuyết mới giải thích vấn đề của phổ neutrino hep -------------30
3.1 Hàm phân bố non-Maxwell-Boltzmann trong môi trườngLuận Văn - Đề Án - Tiểu Luận Môi Trường plasma--30
3.2 Khả năng Lévy flight dẫn đến hàm phân bố non-MB ---------------32
3.2.1 Sự kiện các ion năng lượng cao từ mặt trời --------------------32
3.2.2 Lévy flight ---------------------------------------------------------33
3.3 Khả năng xảy ra các phản ứng tương tác mạnh sinh +--------------37
Chương 4 - Kết quả tính toán và kết luận ------------------------------------------44
4.1 Kết quả của B và -------------------------------------------------------44
4.2 Dự đoán phổ thông lượng neutrino -----------------------48
4.3 Kết luận--------------------------------------------------------------------50
Tài liệu tham khảo --------------------------------------------------------------------53
Phụ lục---------------------------------------------------------------------------------- 55
55 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1706 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Khả năng Levy flight giải thích vấn đề thông lượng Neutrino HEP từ mặt trời, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
vaø khoái löôïng toång x yM m m , ñaïi löôïng
v ñöôïc vieát theo caùc bieán vaän toác töông ñoái v vaø vaän toác khoái taâm V.
0 0
v V v v v V vd d
(2.8)
Trong ñoù caùc haøm phaân boá vaän toác ñaõ ñöôïc bieán ñoåi laø
3/2 2
2
3/2 2
2
VV 4 V exp
2 2
vv 4 v exp
2 2
M M
kT kT
kT kT
(2.9)
kT
max
( )E
Naêng löôïng E
24
Hai haøm naøy cuõng ñöôïc chuaån hoùa baèng 1, maët khaùc trong tích phaân (2.8) thì
(v) chæ phuï thuoäc vaøo bieán v neân chuùng ta coù theå laáy tích phaân (2.8) theo bieán
V, (2.8) trôû thaønh
0
v v v v vd
(2.9a)
Theá coâng thöùc (2.9) vaøo bieåu thöùc naøy, chuùng ta ñöôïc
3/2 2
3
0
vv 4 v v exp v
2 2
d
kT kT
(2.9b)
Söû duïng 21 v
2
E , phöông trình naøy ñöôïc vieát döôùi daïng
1/2
3/2
0
8 1v exp
( )
EE E dE
kT kT
(2.10)
2.3. Tieát dieän caùc phaûn öùng khoâng coäng höôûng treân maët trôøi.
Theo lyù thuyeát phaûn öùng haït nhaân, thì phaûn öùng cuûa caùc haït trung hoøa
chaúng haïn neutron coù 1
v
, coøn ñoái vôùi caùc haït mang ñieän.
2
1 1( )
v
E
E
(2.11)
Theo hình 1.1 ta thaáy neutrino ñöôïc sinh ra chuû yeáu töø caùc phaûn öùng cuûa caùc
haït mang ñieän neân chuùng ta chæ quan taâm ñeán 1( )E
E
, ñoái vôùi phaûn öùng cuûa
caùc haït mang ñieän, toàn taïi theâm theá ñaåy Coulomb vôùi bieåu thöùc.
2
1 2( )C
Z Z eV r
r
(2.12)
Haït nhaân X muoán ñeán haït nhaân Y ñeå xaûy ra töông taùc haït nhaân thì noù phaûi vöôït
qua raøo theá Coulomb coù ñoä cao
2
1 2( )C
n
Z Z eV r
R
, trong ñoù Rn =Rx+Ry, Rx, Ry laàn
löôït laø baùn kính haït nhaân X, Y. Chaúng haïn vôùi phaûn öùng p+p D+e+ +e
25
thì ñoä cao raøo theá Coulomb tính ñöôïc laø Ec=550 keV, trong khi ñoù vôùi ñieàu kieän
nhieät ñoä maët trôøi 615 10T K , naêng löôïng trung bình cuûa caùc proton
3 2
2
E kT keV , neáu theo quan nieäm coå ñieån thì proton khoâng theå vöôït qua theá
Coulomb ñeå töông taùc haït nhaân ñöôïc, muoán vöôït qua raøo theá thì caùc haït nhaân
phaûi coù naêng löôïng ≥ 550 keV, nhöng xaùc suaát caùc haït nhaân coù naêng löôïng lôùn
hôn 550 keV raát beù. Ta laäp tæ soá so saùnh
182
max
( 550 ) 7.7 10
( 1.3 )
E keV
E kT keV
(2.13)
Ta thaáy tæ soá naøy quaù nhoû, neân hieån nhieân soá haït coù naêng löôïng ≥ 550 keV
khoâng ñuû ñeå sinh ra nguoàn naêng löôïng treân maët trôøi. Tuy nhieân caùc phaûn öùng
vaãn xaûy ra vôùi moät soá löôïng caùc haït coù naêng löôïng <550 keV, ñoù laø nhôø hieäu
öùng xuyeân raøo löôïng töû. Ta coù coâng thöùc cho xaùc suaát xuyeân raøo [14]
1/2
1/2
arctan / 1
exp 2
/ 1
c n n
c
cc n
R R RP KR
RR R
(2.14)
Vôùi
1/22
CK E E
, Rc laø vò trí maø theá Coulomb baèng vôùi naêng löôïng cuûa
haït. Töø bieåu thöùc (2.14) ta coù baûng 2.1 chæ ra caùc giaù trò xaùc suaát xuyeân raøo.
Taïi naêng löôïng thaáp E>Rn, bieåu thöùc (2.14) coù theå vieát laïi döôùi
daïng ñôn giaûn hôn
exp( 2 )P (2.15)
Ñaïi löôïng ñöôïc goïi laø thoâng soá Sommerfeld vaø baèng vôùi
2
1 2
v
Z Z e
(2.16)
Nhö vaäy tieát dieän phaûn öùng cuõng tæ leä vôùi xaùc suaát xuyeân raøo P
( ) exp( 2 )E P (2.17)
26
Hieån nhieân neáu naêng löôïng haït tôùi lôùn hôn ñoä cao theá Coulomb thì P=1.
Baûng 2.1 Giaù trò xaùc suaát xuyeân raøo cuûa phaûn öùng p+p.
Naêng löôïng p tôùi ( keV) Xaùc suaát xuyeân raøo
1 8.9×10-10
2 5.6×10-7
5 1.7×10-4
10 3.1×10-3
20 2.4×10-2
50 0.14
100 0.35
200 0.64
500 0.99
550 1.00
Töø (2.11) ta coù 1( )E
E
vaø (2.16) thì ( ) exp( 2 )E , keát hôïp 2 tính chaát naøy
ngöôøi ta coù theå vieát tieát dieän döôùi daïng sau.
1( ) exp( 2 ) ( )E S E
E
(2.18)
Trong ñoù haøm S(E) moâ taû töông taùc haït nhaân, ñoái vôùi caùc phaûn öùng khoâng coäng
höôûng thì S(E) thay ñoåi chaäm khi E thay ñoåi, S(E) ñöôïc goïi laø thöøa soá thieân vaên
hay thöøa soá haït nhaân. Chuùng ta tieán haønh öôùc löôïng giaù trò tieát dieän cuûa phaûn
öùng p(p, e+)D taïi ñænh cöïc ñaïi cuûa haøm phaân boá MB, vôùi ñieàu kieän nhieät ñoä
maët trôøi T~15 trieäu ñoä, luùc naøy Max taïi E=kT=1.3 keV. Ta coù giaù trò cuûa phaûn
öùng naøy 2010 b taïi E=2MeV[14, tr.139], vì taïi naêng löôïng naøy exp( 2 ) 1 ,
27
neân ta coù 201( ) ( ) 10E S E b
E
, daãn ñeán 20( ) 2 10S E bMeV , vì ñaây laø phaûn öùng
khoâng coäng höôûng neân ( )S E khoâng thay ñoåi nhieàu khi E thay ñoåi neân coù theå
xem 20( ) 2 10S E bMeV . Taïi E=1.3 keV, vôùi naêng löôïng naøy xaùc suaát xuyeân
raøo 8exp( 2 ) 1.25 10P , nhö vaäy giaù trò tieát dieän seõ laø
251( ) exp( 2 ) ( ) 1.95 10E S E b
E
. (2.19)
Giaù trò tieát dieän naøy raát nhoû vôùi ñieàu kieän nhieät ñoä treân maët trôøi.
Thay giaù trò ( )E ôû (2.18) vaøo (2.10), chuùng ta ñöôïc
1/2
3/2 1/2
0
8 1v ( ) exp E bS E dE
kT EkT
(2.20)
trong ñoù ñaïi löôïng b xuaát hieän töø thöøa soá xuyeân raøo exp( 2 ) , ñöôïc tính
1/2 2 1/2 1/21 2 1 22 / 989 ( )b e Z Z Z Z MeV (2.21)
Giaù trò b2 cuõng ñöôïc goïi laø naêng löôïng Gamow, kí hieäu EG. Ñoái vôùi caùc phaûn
öùng khoâng coäng höôûng, trong coâng thöùc (2.20),S(E) thay ñoåi chaäm theo naêng
löôïng, söï phuï thuoäc naêng löôïng chuû yeáu laø do thöøa soá muõ 1/2exp
E b
kT E
,
trong ñoù thöøa soá 1/2exp
b
E
xuaát hieän moâ taû khaû naêng xuyeân raøo theá Coulomb,
thöøa soá naøy raát nhoû khi naêng löôïng thaáp, vaø taêng khi E taêng, coøn thöøa soá
exp E
kT
xuaát hieän do haøm phaân boá MB, thöøa soá naøy giaûm raát nhanh khi E
taêng, do vaäy khi laáy tích 2 thöøa soá naøy, tích seõ ñaït cöïc ñaïi taïi E0.
2/3
1/32 2 2
0 1 2 61.222
bkTE Z Z T keV
(2.22)
Trong ñoù T6 laø nhieät ñoä ôû ñôn vò 106 0K. Vôùi nhieät ñoä taïi loõi maët trôøi khoaûng 15
trieäu ñoä, T6=15, ta coù giaù trò E0 cho moät vaøi phaûn öùng.
28
p+p : E0=5.9 keV
p+14N : E0=26.5 keV
+12C : E0=56 keV
16O+16O : E0=237 keV
Ta thaáy ñænh cuûa haøm phaân boá MB taïi E=1.3 keV, coù nghóa caùc haït seõ phaân boá
nhieàu ôû ñænh 1.3 keV, Nhöng soá phaûn öùng xaûy nhieàu nhaát khoâng phaûi naèm ôû
ñænh haøm phaân boá MB maø ôû vò trí caùch xa ñænh, taïi giaù trò E0, tuøy töøng loaïi phaûn
öùng maø giaù trò E0 seõ khaùc nhau.
Hình 2.2. Moâ taû haøm phaân boá MB vaø haøm xaùc suaát xuyeân raøo theá Coulomb,
tích cuûa hai haøm cho ta moät haøm gaàn gioáng haøm Gauss .
Ngöôøi ta nhaän thaáy haøm 1/2exp
E b
kT E
coù hình daïng gioáng nhö haøm Gauss
(hình 2.2) neân coù theå xaáp xæ gaàn ñuùng theo haøm Gauss nhö sau.
Haøm phaân boá MB
Ñænh
Gamow
Xaùc suaát xuyeân
raøo theá
Coulomb
1/2exp /b E
Q
ua
n
he
ä x
aùc
S
ua
át
Naêng löôïng E0
ΔE
Tích cuûa haøm phaân boá MB
vaø xaùc suaát xuyeân raøo
29
2
0 0
1/2
3exp exp exp
/ 2
E E EE b
kT E kT
(2.23)
trong ñoù ∆/2 laø ñoä roäng moät nöõa cuûa haøm Gauss ñöôïc xaùc ñònh
1/61/2 2 2 50 1 1 61/2
2/ 2 0.375
3
E kT Z Z T keV (2.24)
T6 laø nhieät ñoä trong ñôn vò 106 0K, chaúng haïn vôùi nhieät ñoä ôû phaàn loõi maët trôøi
khoaûng 15 trieäu ñoä thì T6 =15 ta coù giaù trò ∆/2 cho vaøi phaûn öùng
p+p : ∆/2=3.2 keV
p+14N : ∆/2=6.8 keV
+12C : ∆/2=9.8 keV
16O+16O : ∆/2=20.2 keV
Toùm laïi chuùng ta thaáy ñoái vôùi caùc phaûn öùng khoâng coäng höôûng thì toác ñoä phaûn
öùng cho 1 caëp haït v ñöôïc xaùc ñònh ôû (2.20) coù nhöõng ñaëc ñieåm.
- Ñoä lôùn cuûa v tæ leä vôùi ñoä lôùn phaàn dieän tích ñöôïc giôùi haïn bôûi haøm
Gauss nhö hình (2.2) (phaàn gaïch cheùo) öùng vôùi ñænh Gauss laø
2/3
0 2
bkTE
- Ñoä roäng moät nöõa ñænh Gauss ñöôïc xaùc ñònh 1/201/2
2/ 2
3
E kT .
- Toác ñoä phaûn öùng v ñöôïc xaùc ñònh chuû yeáu trong khoaûng naêng
löôïng töø E0-∆/2 ñeán E0+∆/2. Ngoaøi khoaûng naøy v haàu nhö khoâng ñaùng keå.
30
Chöông 3
Giaû thuyeát môùi giaûi thích vaán ñeà cuûa phoå neutrino hep
Nhö ñaõ trình baøy ôû chöông 2, ta thaáy tieát dieän caùc phaûn öùng treân maët trôøi
phuï thuoäc vaøo haøm phaân boá MB, vaán ñeà ñaët ra laø phaân boá MB ñöôïc aùp duïng
cho caùc chaát khí ôû traïng thaùi caân baèng nhieät, caùc tính toaùn cuûa Bahcall chuû yeáu
duøng haøm phaân boá naøy ñeå tính toác ñoä caùc phaûn öùng treân maët trôøi, coøn caùc haït
tham gia phaûn öùng treân maët trôøi laø caùc haït nhaân mang ñieän chöù khoâng phaûi laø
phaân töû khí trung hoøa, caùc ion mang ñieän taïo thaønh moâi tröôøng plasma, lieäu
phaân boá naøy coøn aùp duïng cho caùc haït mang ñieän hay phaûi ôû moät daïng khaùc. Coù
nhieàu taùc giaû ñaõ xem xeùt vaán ñeà naøy vaø ñaõ hieäu chænh laïi haøm phaân boá MB, khi
ñoù caùc tính toaùn veà phoå thoâng löôïng neutrino ñaõ ñöôïc hieäu chænh laïi. Veà vaán ñeà
phoå neutrino cuûa hep ôû thí nghieäm Kaminokande I, nhoùm taùc giaû Massimo
Coraddu cuõng ñaõ xem xeùt tröôøng hôïp aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng plasma ñeán
vieäc taêng giaù trò thoâng löôïng hep so vôùi tính toaùn cuûa Bahcall (duøng haøm phaân
boá MB). Chuùng ta seõ khaûo saùt tính toaùn cuûa nhoùm naøy.
3.1 Haøm phaân boá non-Maxwell-Boltzmann trong moâi tröôøng plasma.
Caùc taùc giaû ñaàu tieân xem xeùt khaû naêng toàn taïi haøm phaân boá khoâng phaûi
laø haøm phaân boá Maxwell-Boltzmann (non-Maxwell-Boltzmann vieát taét laø non-
MB) laø Kocharov cuøng caùc coäng söï [7] vaø Clayton [6], sau naøy Bahcall cuõng ñaõ
tính toaùn aûnh höôûng cuûa plasma vaøo vieäc laøm thay ñoåi phoå neutrino. Nhö ñaõ
trình baøy ôû chöông 2 chuùng ta coù haøm phaân boá MB exp /E kT , thì theo ñeà
xuaát cuûa Clayton haøm phaân boá naøy seõ ñöôïc hieäu chænh [6].
2exp / exp / ( / )E kT E kT E kT (3.1)
31
ÔÛ ñaây laø tham soá, ñöôïc xaùc ñònh tuøy thuoäc vaøo ñieàu kieän cuï theå, coù theå aâm
hay döông, thöôøng <<1, do nhoû neân ôû phaàn naêng löôïng ( /E kT ) thì ñaïi
löôïng 2/ ( / )E kT E kT → 2exp / ( / ) exp /E kT E kT E kT ,vaø 2exp / ( / )E kT E kT
gioáng phaân boá MB ban ñaàu. Tuy nhieân khi naêng löôïng ôû phaàn ñuoâi cuûa phaân boá
( /E kT ) thì thaønh phaàn 2( / )E kT trong haøm muõ (3.1) ñoùng goùp ñaùng keå vaø
2exp / exp / ( / )E kT E kT E kT , nhö vaäy haøm phaân boá theo ñeà xuaát cuûa
Clayton gioáng haøm phaân boá MB ôû phaàn naêng löôïng /E kT , coøn ôû phaàn ñuoâi
phaân boá (öùng vôùi naêng löôïng cao) thì khaùc nhau, chính söï khaùc nhau daãn ñeán
toác ñoä phaûn öùng cuõng thay ñoåi theo bieåu thöùc sau [7]
0v v v v e
(3.2)
trong ñoù 20 /E kT , E0 ñöôïc xaùc ñònh ôû (2.22). 0v v laø toác ñoä phaûn
öùng theo tính toaùn phaân boá MB. Nhö ñaõ neâu ôû chöông 1, theo thí nghieäm
Super-Kamiokande naêm 2001, giaù trò thoâng löôïng cuûa hep ño baèng thöïc nghieäm
gaáp khoaûng 4 laàn so vôùi tính toaùn lyù thuyeát [7] (giaù trò naøy ñöôïc tính coù xeùt ñeán
Oscillation), do vaäy khi ñaõ duøng haøm phaân boá cuûa Clayton, muoán giaù trò thöïc
nghieäm khôùp vôùi lyù thuyeát thì
0 0v v 4 v v v v 4e e
(3.3)
Massimo Coraddu cuøng caùc coäng söï ñaõ tieán haønh tính toaùn [7] .
0.017 0.014 (3.4)
Nhö vaäy vieäc nhoùm Massimo Coraddu aùp duïng haøm phaân boá theo ñeà nghò cuûa
Clayton coù theå giaûi thích söï khaùc nhau giöõa giaù trò thöïc nghieäm vaø lyù thuyeát cuûa
phoå thoâng löôïng hep, theo quan ñieåm cuûa chuùng toâi nhoùm Massimo Coraddu
duøng haøm phaân boá theo ñeà nghò cuûa Clayton vaãn coøn nhöõng vaán ñeà sau:
32
- Vì aâm neân 2exp / ( / )E kT E kT khi E, daãn ñeán voâ lyù, do
vaäy haøm phaân boá naøy phaûi ñöôïc cho baèng 0 ôû phaàn naêng löôïng cao,
nghóa laø ta chæ aùp duïng haøm phaân boá naøy vôùi giôùi haïn treân EMax naøo
ñoù. Ñieàu naøy coù veû göôïng eùp.
- Khi aùp duïng haøm phaân boá môùi thì khoâng chæ laøm thoâng löôïng hep
taêng maø cuõng laøm caùc keânh thoâng löôïng khaùc 8B, pp, 7Be… taêng, maëc
duø nhoùm taùc giaû Massimo Coraddu chæ ra raèng vôùi haøm phaân boá môùi
chuû yeáu chæ laøm taêng thoâng löôïng hep, coøn caùc keânh thoâng löôïng
khaùc thay ñoåi khoâng ñaùng keå, nhöng ñaây laø söï thay ñoåi khoâng mong
muoán.
3.2. Khaû naêng Leùvy flight daãn ñeán haøm phaân boá non-MB.
3.2.1 Söï kieän caùc ion naêng löôïng cao töø maët trôøi.
Theo chuùng toâi moät trong caùc söï kieän phuû ñònh haøm phaân boá MB laø
vieäc ghi nhaän caùc proton coù naêng löôïng lôùn hôn 10 MeV töø maët trôøi [13], khoâng
nhöõng proton maø coøn caùc loaïi haït khaùc electron, 3He, vaø caùc ion lôùn hôn, theo
hieåu bieát chuùng ta hieän nay thì nhieät ñoä beà maët maët trôøi ~5500 0C, vôùi nhieät ñoä
naøy kT=0.0005 keV, ta laäp tæ soá:
( 10 ) exp( 20000000)
( 0.0005 )
MB
MB
E MeV
E keV
(3.5)
tæ soá naøy noùi leân raèng vôùi haøm phaân boá MB thì khaû naêng toàn taïi caùc haït mang
naêng löôïng lôùn hôn 10 MeV khoâng theå xaûy ra, tuy nhieân ngöôøi ta vaãn ghi nhaän
caùc ion naêng löôïng cao töø vaøi MeV cuûa electron ñeán vaøi GeV cuûa proton, caùc
haït naêng löôïng cao töø maët trôøi gaây aûnh höôûng ñeán caùc thieát bò veä tinh, vaø töông
taùc vôùi baàu khí quyeån, caùc proton naêng löôïng cao naøy seõ töông taùc vôùi caùc
nguyeân töû cuûa baàu khí quyeån, trong caùc saûn phaåm taïo ra bao goàm neutron ñöôïc
33
quan saùt ôû maët ñaát baèng caùc Detector neutron, nhö vaäy chính caùc söï kieän ion
naêng löôïng cao naøy ñaõ phuû ñònh haøm phaân boá MB. Coù khaû naêng chính yeáu toá töø
tröôøng cuûa maët trôøi laø nguyeân nhaân, chuùng ta bieát laø nhieät ñoä cuûa maët trôøi raát
lôùn, coù theå ion hoùa haàu heát caùc nguyeân töû treân maët trôøi, do vaäy khi maët trôøi töï
quay xung quanh noù thì caùc ion cuõng quay, sinh ra doøng ñieän cöïc lôùn saûn sinh töø
tröôøng, chính töø tröôøng naøy coù theå gia toác caùc ion ñeán naêng löôïng raát lôùn, trong
khi ñoù haøm phaân boá MB khoâng tính ñeán hieäu öùng naøy, duø sao thì vieäc toàn taïi
caùc haït ion mang naêng löôïng cao laø thöïc teá maø haøm phaân boá MB khoâng theå
giaûi thích ñöôïc vaø vieäc boå chính laïi haøm phaân boá MB laø ñieàu caàn thieát
3.2.2. Leùvy flight.
Vaán ñeà ñaët ra cuûa vieäc xuaát hieän caùc ion naêng löôïng cao, trong khi haøm
phaân boá MB khoâng moâ taû ñöôïc hieän töôïng naøy, do ñoù chuùng toâi ñeà nghò hieäu
chænh haøm phaân boá MB sao cho noù vaãn moâ taû ñöôïc caùc tính chaát cuûa haøm phaân
boá MB ôû vuøng naêng löôïng thaáp, vaø moâ taû ñöôïc khaû naêng xuaát hieän caùc ion ôû
vuøng naêng löôïng cao, vaø haøm phaân boá seõ ñöôïc vieát laøm 2 phaàn
(v) (v) (v)MB high energy (3.6)
trong ñoù (v)MB laø phaân boá MB, (v)high energy laø haøm phaân boá duøng ñeå moâ taû caùc
ion naêng löôïng cao, vôùi ñieàu kieän:
ôû vuøng naêng löôïng thaáp (v) (v)MB high energy (3.7)
ôû vuøng naêng löôïng cao (v) (v)MB high energy (3.8)
coù nghóa laø ban ñaàu haøm phaân boá (v) (v)MB high energy , nhöng sau khi taêng naêng
löôïng thì haøm phaân boá (v)MB giaûm nhanh hôn (v)high energy daãn ñeán ôû vuøng naêng
löôïng cao (v) (v)MB high energy (hình 3.1). Ở ñaây naêng löôïng thaáp hay cao chæ coù
34
nghóa töông ñoái phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä, naêng löôïng thaáp coù nghóa laø ôû vuøng
E kT , naêng löôïng cao töông öùng vôùi E kT .
Hình 3.1.Haøm phaân boá môùi khi ñöa (v)high energy vaøo.
Chuùng toâi ñöa ta giaû thuyeát vieäc toàn taïi (v)high energy laø do coù caùc ion
chuyeån ñoäng theo moät loaïi “Random walk” goïi laø Leùvy flight. Chuùng ta bieát
ñoái vôùi chaát khí ôû traïng thaùi caân baèng nhieät, caùc phaân töû khí chuyeån ñoäng hoãn
loaïn, seõ va chaïm vôùi caùc phaân töû khí laân caän, caùc va chaïm naøy laø ngaãu nhieân,
khi moät phaân töû xaûy ra quaù trình ngaãu nhieân ñi töø moät va chaïm naøy sang moät va
chaïm khaùc, quaù trình ñoù goïi laø “Random walk”. Ñaëc ñieåm cuûa chaát khí coù caùc
phaân töû khí chuyeån ñoäng theo Random walk Leùvy flight thì noù coù haøm phaân boá
theo naêng löôïng giaûm chaäm hôn so vôùi phaân boá MB khi cho naêng löôïng taêng vaø
ñieàu naøy thoûa maõn vieäc toàn taïi (v)high energy ñöôïc trình baøy ôû treân. Vaäy vaán ñeà
ñaët ra laø phaân töû khí coù Random walk Leùvy flight coù gì ñaëc bieät? Chuùng ta bieát
khi caùc phaân töû khí chuyeån ñoäng vaø va chaïm caùc phaân töû khaùc, thì xaùc suaát noù
va chaïm vôùi caùc phaân töû khí laân caän laø lôùn nhaát, do khoaûng caùch giöõa caùc phaân
töû khí laân caän laø nhoû neân caùc phaân töû khí seõ coù Random walk nhoû, neáu chaát khí
max
( )MB E
max
( ) ( )MB LevyE E
kT Năng lượng E Năng lượng E kT
35
coù caùc phaân töû tuaân theo caùc Random walk nhoû naøy chuùng ta seõ coù haøm phaân
boá MB nhö ñaõ trình baøy ôû chöông 2. Tuy nhieân neáu chaát khí vì moät lyù do naøo
ñoù coù moät löôïng lôùn caùc phaân töû coù xaùc suaát va chaïm vôùi caùc phaân töû laân caän
nhoû, khi ñoù caùc phaân töû naøy seõ chuyeån ñoäng töï do moät quaõng ñöôøng daøi maø
khoâng vaï chaïm vôùi caùc phaân töû laân caän, luùc naøy caùc phaân töû seõ coù Random
walk lôùn, Random walk naøy ñöôïc goïi laø Levy flight. Vieäc chuùng toâi ñöa giaû
thuyeát Leùvy flight döïa treân cô sôû caùc söï kieän ghi nhaän caùc haït mang naêng löôïng
cao töø maët trôøi. Vôùi ñieàu kieän nhieät ñoä maët trôøi, caùc haït muoán ñaït naêng löôïng
cao nhö vaäy thì chuùng phaûi ñöôïc gia toác bôûi töø tröôøng cuûa maët trôøi, trong quaù
trình gia toác nhö vaäy caùc haït seõ chuyeån ñoäng ñònh höôùng, do ñoù xaùc suaát va
chaïm vôùi caùc phaân töû khí laân caän seõ thaáp vaø caùc haït seõ coù Random walk laø
Leùvy flight.
Maët khaùc Leùvy flight ñaõ ñöôïc kieåm chöùng baèng nhieàu thöïc nghieäm,
chaúng haïn vieäc xaùc ñònh Leùvy flight trong lónh vöïc chaát raén [9], hoaëc xaùc ñònh
Leùvy flight baèng moâ phoûng caùc va chaïm cuûa caùc phaân töû theo moâ hình Landau-
Teller[5]. Trong lónh vöïc thieân vaên, Leùvy flight ñöôïc ñöa ra ñeå giaûi thích vaán
ñeà cuûa caùc aån tinh, caùc aån tinh laø caùc ngoâi sao khoâng theå nhìn thaáy baèng maét
thöôøng, maø thoâng qua caùc tín hieäu radio phaùt ra töø chuùng, caùc tín hieäu radio naøy
ñöôïc taïo ra do quaù trình dao ñoäng maät ñoä electron giöõa caùc vì sao, neáu tính
toaùn theo lyù thuyeát ñuùng thì caùc tín hieäu ñöôïc ghi nhaän keùo daøi theo thôøi gian tæ
leä vôùi ñoä daøi böôùc soùng theo bieåu thöùc 4, tuy nhieân giaù trò ño thöïc nghieäm
khaùc vôùi tính toaùn baèng lyù thuyeát. Coù theå giaûi thích coù söï sai khaùc giöõa lyù
thuyeát vaø thöïc nghieäm neáu ñöa vaøo Leùvy flight [4].
36
Do ñoù trong coâng thöùc (3.6) chuùng ta vieát laïi (v) (v)high energy Levy , vôùi
yeâu caàu haøm (v)Levy giaûm chaäm hôn (v)MB khi naêng löôïng taêng. Chuùng toâi ñeà
nghò (v)Levy coù daïng nhö sau:
1/2 2
1/2
8 1 vv exp
2Levy
mB
kTkT
(3.9)
Nhö ñaõ ñeà caäp ôû chöông 2 thì ta coù haøm phaân boá MB theo vaän toác ôû coâng thöùc
(2.6), chuùng ta coù theå vieát bieåu thöùc naøy döôùi daïng phuï thuoäc vaøo naêng löôïng
2v / 2E nhö sau:
1/2
1/2
8 1 expMB
E EE
kT kTkT
(3.10)
Ñaët /x E kT thì (3.5) trôû thaønh
1/2
1/2
8 1 expMBx x xkT
(3.11)
Khi ñoù haøm phaân boá môùi coù daïng
1/2 1/2
1/2 1/2
8 1 8 1( ) exp( ) exp( )MB Levyx x x x B xkT kT
(3.12)
vôùi Levy ñöôïc xaùc ñònh
1/2
1/2
8 1 expLevyx B xkT
(3.13)
trong ñoù B vaø laø caùc tham soá, B raát nhoû vaø 0 1 , ôû chöông 2 chuùng ta
cuõng ñaõ ñeà caäp haøm phaân boá phaûi ñöôïc chuaån hoùa, nghóa laø
0 0 0
v v v 1MB Levyx d d d
, trong khi ñoù haøm MB ñaõ ñöôïc chuaån hoùa
0
v 1MBd
, do vaäy haøm haøm Levy phaûi thoûa yeâu caàu
0
v 1Levyd
, vieäc choïn
37
0 laø ñeå
0
vLevyd
hoäi tuï, coøn 1 laø ñeå Levy giaûm chaäm hôn MB khi E taêng,
B raát nhoû laø ñeå thoûa yeâu caàu
0
v 1Levyd
, khi ñoù bieåu thöùc tính tieát dieän seõ laø:
v v v
MB Levy
(3.14)
Vôùi v MB laø toác ñoä phaûn öùng cho moät caëp haït ñöôïc tính theo phaân boá MB nhö
ñaõ ñöôïc xaùc ñònh ôû (2.10), coù nghóa laø vôùi tính toaùn theo haøm phaân boá MB, thì
chuùng ta seõ coù keát quaû thoâng löôïng caùc keânh neutrino ñaõ ñöôïc xaùc ñònh theo
Bahcall nhö ôû baûng 1.2 vaø hình 1.3, theá (3.13) vaøo (3.2), v
Levy
ñöôïc xaùc ñònh:
1/2
1/2
0
8 exp
Levy
v B kT x x dx
(3.15)
ôû ñaây chuùng ta chæ quan taâm ñeán v
Levy
ôû (3.15). Muïc ñích cuûa chuùng toâi laø
tieán haønh öôùc löôïng giaù trò B vaø sao cho phaân boá Leùvy coù theå giaûi thích vaán
ñeà giaù trò thöïc nghieäm thoâng löôïng hep cao hôn so vôùi giaù trò tính toaùn baèng lyù
thuyeát cuûa Bahcall trong khi ñoù vaãn khoâng laøm aûnh höôûng caùc keânh phoå
neutrino khaùc.
3.3. Khaû naêng xaûy ra caùc phaûn öùng töông taùc maïnh sinh +.
Chuùng ta ñaõ bieát caùc phaûn öùng töông taùc maïnh coù tieát dieän raát lôùn so
vôùi tieát dieän cuûa caùc phaûn öùng töông taùc yeáu, nhöng thöïc teá treân maët trôøi soá caùc
phaûn öùng töông taùc maïnh raát nhoû so vôùi caùc phaûn öùng töông taùc yeáu. Töø hình
1.1 moâ taû chuoãi p-p treân maët trôøi, trong chuoãi naøy coù caùc phaûn öùng töông taùc
maïnh.
d+p 3He +
He+3He 2p
3He+4He 7Be+
38
Maëc duø tieát dieän caùc phaûn öùng raát lôùn so vôùi tieát dieän caùc phaûn öùng töông taùc
yeáu nhöng maät ñoä soá haït laïi raát beù, chaúng haïn maät ñoä loaïi haït D laïi phuï thuoäc
vaøo chính phaûn öùng töông taùc yeáu sinh ra noù p+p D+e++e. Chuùng toâi ñaët ra
giaû thuyeát, vôùi haøm phaân boá coù phaàn ñuoâi keùo daøi “Leùvy” thì coù theå xaûy ra
phaûn öùng töông taùc maïnh p+p D++ vôùi Q=-140 MeV? Muoán xaûy ra phaûn
öùng naøy thì naêng löôïng toång hai proton ban ñaàu phaûi lôùn hôn 140 MeV,
sau ñoù chính + laïi phaân raõ + ++ , + e++e+ , khaû naêng chính caùc
neutrino ñöôïc phaân raõ naøy coù theå giaûi thích söï sai khaùc cuûa thoâng löôïng hep
giöõa lyù thuyeát vaø thöïc nghieäm? Vì phoå thoâng löôïng neutrino e, ôû phaûn öùng
+ e++e+ , thay ñoåi töø 0 ñeán 53 MeV, neân coù khaû naêng ñoùng goùp laøm cho
giaù trò ño thöïc nghieäm thoâng löôïng hep cao hôn so vôùi giaù trò tính toaùn baèng lyù
thuyeát, ñieàu naøy hoaøn toaøn coù theå xaûy ra. Nhö ñaõ trình baøy ôû chöông 2, chuùng
ta ñaõ öôùc löôïng giaù trò thì tieát dieän phaûn öùng töông taùc yeáu p+pD+e++e ,
49 21.95 10pp cm
, trong khi ñoù tieát dieän caùc phaûn öùng töông taùc maïnh
~ 10-26cm2 , nhö vaäy chæ caàn phaân boá Leùvy giaûm chaäm coù giaù trò raát nhoû ôû phaàn
naêng löôïng cao (≥140 MeV, öùng vôùi phaàn ñuoâi phoå ) cuõng coù theå xaûy ra caùc
phaûn öùng sinh neutrino nhö ñeà caäp ôû treân, töø ñoù ñoùng goùp vaøo thoâng löôïng hep
maët trôøi, trong khi haøm ñoù ñoái vôùi haøm phaân boá MB thì khoâng theå xaûy ra caùc
phaûn öùng sinh +. Vôùi moâ hình coù xeùt ñeán hai phaûn öùng + ++ , +
e++e+ , chuùng toâi tính toaùn thoâng löôïng neutrino ñöôïc sinh ra töø hai phaûn
öùng naøy nhö sau:
ÔÛ chöông 1, chuùng ta ñaõ ñeà caäp thoâng löôïng hep ño ñöôïc theo thí
nghieäm Sper-Kamiokande I laø 73×103cm-2s-1, trong khi giaù trò tính baèng lyù
thuyeát cuûa Bahcall laø 7.88 ×103cm-2s-1, theo chuùng toâi ñoä leäch 73×103cm-2s-1-
39
7.88 ×103cm-2s-1=65.12×103cm-2s-1 do thoâng löôïng e töø phaûn öùng +
e++e+ ñoùng goùp, ñieàu ñoù giaûi thích taïi sao giaù trò thöïc nghieäm cao hôn
nhieàu giaù trò lyù thuyeát nhö vaäy vaø giaù trò B vaø ñöôïc öôùc löôïng sao cho thoâng
löôïng cuûa e ñöôïc sinh ra töø phaûn öùng naøy (chæ giôùi haïn töø 0-20 MeV) baèng
65.12×103cm-2s-1.
Töø bieåu thöùc toác ñoä phaûn öùng cho 1 caëp haït (3.15) öùng vôùi phaân boá Leùvy
chuùng ta coù bieåu thöùc tính soá phaûn öùng trong 1 cm3 vaø trong 1 s:
1/2
1/21 2 1 2
( , )
12 12 140 /
8v exp
1 1Levy p p DLevy Mev kT
N N N Nr B kT x x dx
(3.16)
ÔÛ ñaây chuùng ta ñaõ ñaët /x E kT , naêng löôïng ngöôõng cho phaûn öùng p+p
D++ laø 140MeV. Löu yù, trong coâng thöùc (3.16) chuùng ta chæ giôùi haïn cho phaûn
öùng chuùng ta quan taâm ppD+, vôùi giaù trò tieát dieän laø ( , )p p Dx , nhöng
thöïc teá haøm phaân boá Leùvy khoâng chæ ñoùng goùp cho phaûn öùng naøy xaûy ra, maø
cuõng ñoùng goùp cho caùc phaûn öùng ôû chu trình pp vaø CNO nöõa (hình 1.1 vaø 1.2),
nghóa laø (3.16) phaûi ñöôïc vieát
1/2
1/21 2 1 2
12 12 0
8v exp
1 1Levy tongLevy
N N N Nr B kT x x dx
trong ñoù tongx bao goàm phaûn öùng p+pD+
+ vaø caùc phaûn öùng ôû chu trình pp
vaø CNO, tuy nhieân muïc ñích cuûa chuùng toâi chæ giôùi haïn tham soá B vaø cuûa
haøm phaân boá Leùvy sao cho vôùi haøm phaân boá naøy thì chæ coù khaû naêng xaûy ra
phaûn öùng p+pD++, nhöng khoâng aûnh höôûng ñeán caùc phaûn öùng ôû chu trình p-
p vaø CNO, ñieàu naøy seõ khoâng laøm thay ñoåi tính toaùn cuûa Bahcall nhöng coù theå
giaûi thích söï cheânh leäch giöõa lyù thuyeát vaø thöïc nghieäm cuûa phoå neutrino hep.
Vieäc giôùi haïn tham soá B vaø nhö vaäy seõ ñöôïc trình baøy ôû chöông 4.
40
Maët khaùc nhieät ñoä cuûa maët trôøi cuõng nhö caùc tham soá khaùc nhö maät ñoä,
aùp suaát khoâng phaûi laø haèng soá, nhieät ñoä, maät ñoä aùp suaát seõ giaûm daàn töø loõi ra
beà maët, caùc soá lieäu veà maät ñoä, nhieät ñoä, aùp suaát… chuùng toâi laáy töø caùc tính toaùn
cuûa Bahcall [17], ôû ñaây xem maët trôøi coù daïng caàu ñöôïc chia thaønh nhieàu lôùp
nhoû, moãi lôùp i seõ öùng vôùi phaàn theå tích coù naèm trong phaàn giôùi haïn cuûa hai maët
caàu baùn kính Ri-1 vaø Ri, öùng vôùi moãi lôùp nhoû nhö vaäy thì caùc ñaïi löôïng nhö maät
ñoä, nhieät ñoä, aùp suaát… laø haèng soá, do vaäy soá phaûn öùng seõ laø toång cuûa taát caû soá
phaûn öùng cuûa caùc lôùp.
i i i
i i
A A rV (3.17)
trong ñoù Vi laø theå tích cuûa lôùp thöù i, ri laø toác ñoä phaûn öùng trong lôùp thöù i, A, Ai
laàn löôït laø soá phaûn öùng treân maët trôøi vaø soá phaûn öùng trong lôùp thöù i cuûa maët
trôøi, theá (3.16) vaøo (3.17) chuùng ta ñöôïc.
1/2
1/21 2
( , )
12 140 /
8 exp
1
i
i i
i i i i ip p D
i Mev kT
N NA B V kT x x dx
(3.18)
Vôùi soá phaûn öùng A ñöôïc sinh ra trong 1s thì hieån nhieân chuùng ta seõ coù thoâng
löôïng neutrino ño ñöôïc ôû traùi ñaát seõ laø
2(0 53 ) / 4MeV A L (3.19)
L laø khoaûng caùch töø maët trôøi ñeán traùi ñaát, laø thoâng löôïng cuûa neutrino sinh ra
töø . Trong coâng thöùc (3.18) chuùng ta tieán haønh xaùc ñònh giaù trò tieát dieän cuûa
phaûn öùng p+p D++, theo [10] chuùng ta coù hình 3.2.
Theo hình veõ thì giaù trò tieát dieän thay ñoåi theo naêng löôïng, khi naêng
löôïng taêng thì tieát dieän taêng, chuùng toâi choïn giaù trò 20 b (öùng vôùi naêng
löôïng toång ban ñaàu cuûa hai proton khoâng lôùn hôn 140 MeV nhieàu). Vieäc choïn
giaù trò tieát dieän thaáp (öùng vôùi naêng löôïng cuûa + thaáp) vì neáu choïn giaù trò tieát
41
dieän lôùn thì seõ öùng vôùi naêng löôïng ban ñaàu cuûa proton cao, daãn ñeán naêng löôïng
cuûa + seõ cao.
Hình 3.2 Moâ taû töông quan tieát dieän caùc keânh khaùc nhau cuûa phaûn öùng p+p ôû
gaàn ngöôõng, truïc ñöùng laø giaù trò tieát dieän, truïc ngang laø ñoäng löôïng max cuûa
pion sau phaûn öùng. Hai ñöôøng lieân tuïc laø ñöôøng ñöôïc tính toaùn baèng lyù thuyeát.
Nhö vaäy naêng löôïng caùc saûn phaåm phaân raõ cuõng cao (taát nhieân bao goàm caû
neutrino), vaø phoå neutrino seõ thay ñoåi, chuùng ta bieát + e, vaø e naøy coù
phoå traõi daøi töø 0 ñeán 53 MeV, khi phoå neutrino thay ñoåi thì khoâng coøn traûi daøi
töø 0 ñeán 53MeV maø seõ ôû cao hôn tuøy vaøo naêng löôïng cuûa + sau phaûn öùng,
trong khi phoå neutrino cuûa hep chæ traõi daøi töø 0 ñeán 18.8 MeV, muoán phoå
neutrino töø saûn phaåm phaân raõ cuûa pion vaãn naèm trong khoaûng 0-18.8MeV,
chuùng toâi quan taâm ñeán caùc pion sau phaûn öùng coù naêng löôïng thaáp (öùng vôùi
MeV/c
42
tieát dieän nhoû), ôû ñaây giaù tieát dieän 20 b ñöôïc choïn baèng haèng soá vôùi muïc
ñích laø ñeå tieán haønh öôùc löôïng giaù trò B vaø töø phoå Levy. Cuõng vì chuùng toâi
quan taâm ñeán caùc giaù trò tieát dieän ôû gaàn ngöôõng neân trong tích phaân (3.15),
chuùng toâi chæ laáy caän töø 140 MeV ñeán 280 MeV. ÔÛ caän tích phaân naøy, hieån
nhieân + töø phaûn öùng p+pD++ coù ñoäng naêng lôùn hôn 0, neân etöø e coù
naêng löôïng khoâng coøn thay ñoåi töø 0 ñeán 53MeV maø phaûi ôû khoaûng naêng löôïng
cao hôn. Ñeå ñôn giaûn vieäc tính toaùn ôû ñaây chæ giaû söû ñoäng naêng cuûa + baèng 0.
Trong coâng thöùc (3.19) thì thoâng löôïng öùng vôùi phoå neutrino töø 0 ñeán
53MeV maø chuùng toâi chæ quan taâm ñeán töø 0 ñeán 20 MeV (giôùi haïn ño cuûa thí
nghieäm Super-Kamiokande) neân trong coâng thöùc (3.19) phaûi nhaân vôùi troïng soá
, trong ñoù ñöôïc tính
20
0
53
0
( )
( )
MeV
Mev
E dE
E dE
(3.20)
trong ñoù ( )E phoå thoâng löôïng cuûa e, (3.19) trôû thaønh
2(0 20 ) (0 53 ) / 4MeV MeV A L (3.21)
nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân thì
3 2 1(0 20 ) 65.12 10 cm sMeV (3.22)
ñeå tính , phaûi xaùc ñònh haøm ( )E , chuùng toâi tham khaûo haøm ( )E töø website
Super-Kamiokande Home[16], haøm phaân boá theo naêng löôïng cuûa electron
trong phaân raõ + e++e+ .
2 5
2
3
( )
2 (3 2 )
192
F
e
d E G m
dE
(3.23)
43
trong ñoù Ee laø naêng löôïng electron, max/eE E , maxE laø naêng löôïng cöïc ñaïi cuûa
electron max / 2 53E m MeV , GF laø haèng soá Fermi.
Trong tính toaùn haøm phoå thoâng löôïng cuûa electron ôû (3.23), ngöôøi ta khoái
löôïng cuûa electron vaø nhö vaäy coù theå xem phaân raõ cuûa + ra 3 haït ñeàu khoâng
coù khoái löôïng (vì neutrino cuõng xem nhö khoâng coù khoái löôïng), vì lyù do ñoái
xöùng neân ñaây cuõng laø haøm xaùc ñònh phoå thoâng löôïng cuûa neutrino, theá (3.23)
vaøo (3.20) tính ñöôïc 0.087.
Theá (3.21) vaøo (3.22) chuùng ta ñöôïc
2 5 2 1(0 53 ) / 4 7.47 10 cm sMeV A L (3.24)
vôùi L laø khoaûng caùch töø maët trôøi ñeán traùi ñaát, L=1.496×108 km, töø (3.24) ta coù:
1/2 280 /
1/21 2
( , )
12 140 /
33 1
8 exp
1
2.1 10 ( )
i
i
MeV kT
i i
i i i i ip p D
i Mev kT
N NA B V kT x x dx
s
(3.25)
hay noùi caùc khaùc trong 1s phaûi coù 2.1×1033 phaûn öùng sinh ra +,
44
Chöông 4
Keát quaû tính toaùn vaø keát luaän
4.1 Keát quaû cuûa B vaø
Nhö ñaõ trình baøy ôû chöông 3 vieäc tính toaùn giaù trò B vaø phaûi thoûa maõn
2 ñieàu kieän,
- Giaù trò B vaø phaûi khoâng aûnh höôûng ñeán caùc phaûn öùng ôû chu trình p-
p vaø CNO.
- Toác ñoä phaûn öùng sinh , A=2.1×1033(s-1)
Tröôùc heát chuùng toâi giôùi haïn B vaø ñeå haøm Leùvy khoâng aûnh höôûng ñeán tính
toaùn cuûa Bahcall ñoái vôùi caùc phaûn öùng ôû chu trình p-p vaø CNO. Vieát laïi coâng
thöùc tính toác ñoä phaûn öùng cho haøm phaân boá môùi: v v v
MB Levy
, vôùi
v MB xaùc ñònh ôû (3.11).
1/2
1/2
0
8v exp
MB
kT x x x dx
trong khi v
Levy
xaùc ñònh ôû (3.15),
1/2
1/2
0
8v exp
Levy
B kT x x dx
Rieâng v
Levy
ôû (3.15) ñöôïc phaân tích thaønh 2 thaønh phaàn sau
1/2
1/2
,
0
1/2
1/2
( , )
140 /
8v exp
8 exp
pp CNOLevy
p p D
MeV kT
B kT x x dx
B kT x x dx
(4.1)
trong ñoù ,pp CNOx laø tieát dieän cho caùc phaûn öùng ôû chu trình pp vaø CNO ôû hình
1.1 vaø 1.2, coøn ( , )p p Dx laø tieát dieän cho phaûn öùng p+pD+
, muoán haøm
phaân boá Leùvy khoâng aûnh höôûng ñeán caùc keát quaû tính toaùn cuûa Bahcall (Bahcall
duøng haøm phaân boá MB ñeå tính cho caùc phaûn öùng ôû chu trình pp vaø CNO) thì
45
1/2 1/2
1/2 1/2
, ,
0 0
8 8exp exp
pp CNO pp CNO
B kT x x dx kT x x x dx
(4.2)
Deã nhaän thaáy ôû (4.2) chuùng ta chæ caàn yeâu caàu exp expB x x x , tuy
nhieân nhö ñaõ ôû trình baøy ôû treân thì do haøm phaân boá Leùvy giaûm chaäm coøn haøm
phaân boá MB giaûm nhanh khi taêng naêng löôïng neân exp expB x x x khi E
cao, muoán öôùc löôïng giaù trò B vaø thoûa (4.2) thì chuùng ta ñeå yù nhaän xeùt ôû cuoái
chöông 2, giaù trò toác ñoä phaûn öùng tính theo coâng thöùc (4.1) ñöôïc xaùc ñònh chuû
yeáu trong khoaûng töø E0-Δ/2 ñeán E0+Δ/2, coù nghóa ñoùng goùp cuûa haøm phaân boá
MB khoâng ñaùng keå trong khoaûng E>E0+ Δ/2, hay noùi caùch khaùc
1/2 1/2 /2
1/2 1/2
0 /2
0 0
8 8exp exp
v (0 ) v ( / 2 / 2)
E
E
kT x x x dx kT x x x dx
E E E E
(4.3)
neáu haøm phaân boá Leùvy thoûa maõn ñieàu kieän
0 0( / 2) ( / 2)Levy MBE E E E (4.4)
thì (4.2) seõ thoûa maõn, vì haøm Leùvy giaûm chaäm so vôùi haøm phaân boá MB neân vôùi
ñieàu kieän (4.4), suy ra 0 0 0 0( /2 /2) ( /2 /2)Levy MBE E E E E E neân
0 0 0 0v ( / 2 / 2) v ( / 2 / 2)Levy MBE E E E E E .
Chuùng ta yeâu caàu Levy trong (4.4) phaûi ñuùng vôùi taát caû caùc keânh neutrino,
tuy nhieân chæ caàn yeâu caàu keânh coù E0 lôùn nhaát thì caùc keânh coøn laïi hieån hieân
ñuùng, theo (2.22) ta coù
2/3
1/32 2 2
0 1 2 61.222
bkTE Z Z T keV
, döïa vaøo hai chu
trình ôû hình 1.1 vaø 1.2 thì ta thaáy E0 öùng vôùi phaûn öùng p+14N coù E0 laø lôùn nhaát
baèng 26.5 keV vaø Δ/2=6.8keV do coù tích Z1Z2 laø lôùn nhaát, do ñoù theo (4.4)
chuùng ta coù
46
( 33.3 )
1
( 33.3 )
Levy
MB
E keV
E keV
(4.5)
với đñieàu kieän nhieät ñoä ôû loõi maët trôøi 15 trieäu ñoä, theá ,Levy MB töø (3.11) vaø
(3.13) vaøo (4.4), (4.4) trôû thaønh:
10exp( 25.6 ) 1.95 10B (4.6)
Bieåu thöùc (4.6) laø giôùi haïn cho phoå Leùvy ñöôïc ñöa vaøo sao cho vaãn
khoâng aûnh höôûng ñeán caùc keát quaû tính toaùn cuûa Bahcall. Baây giôø chuùng ta tieán
haønh öôùc löôïng giaù trò B vaø thoûa phöông trình (3.20), A=2.1×1033(s-1), ñaây laø
phöông trình tích phaân coù hai aån soá, trong khi chuùng ta chæ coù 1 phöông trình
neân khoâng theå giaûi, tuy nhieân muïc ñích chuùng toâi laø chæ öôùc löôïng giaù trò B vaø
neân chuùng toâi tieán haønh tính toaùn nhö sau, choïn =0,1 sau ñoù taêng leân vôùi soá
gia 0.02, theá laàn löôït giaù trò vaøo phöông trình (3.20), chuùng ta seõ tìm ñöôïc giaù
trò B, caùc giaù trò vaø B ñöôïc trình baøy ôû baûng 4.1.
Baûng 4.1. Moái quan heä giöõa B vaø cuûa haøm phaân boá Leùvy.
Giaù trò Giaù trò B exp( 25.6 )B Giaù trò Giaù trò B exp( 25.6 )B
0.10 3.1×10-35 7.77×10-36 0.28 3.1×10-22 2.59×10-23
0.12 1.9×10-34 4.34×10-35 0.29 1.0×10-20 7.72×10-22
0.14 1.6×10-33 3.31×10-34 0.30 4.9×10-19 3.47×10-20
0.16 1.8×10-32 3.35×10-33 0.31 3.6×10-17 2.34×10-18
0.18 2.2×10-31 3.66×10-32 0.32 4.3×10-15 2.55×10-16
0.20 3.7×10-30 5.46×10-31 0.33 9.0×10-13 4.87×10-14
0.22 1.1×10-28 1.42×10-29 0.34 3.4×10-10 1.67×10-11
0.24 5.9×10-27 6.68×10-28 0.35 2.5×10-7 1.11×10-8
0.26 7.8×10-25 7.63×10-26
47
Töø baûng 4.1 ta nhaän thaáy khi caøng nhoû thì B caøng nhoû, vaø ngöôïc laïi
caøng lôùn thì B cuõng lôùn, ñieàu naøy ñöôïc giaûi thích vì khi nhoû haøm Levy giaûm
chaäm khi taêng naêng löôïng, neân chuùng ta chæ caàn B raát nhoû cuõng coù theå moâ taû
vuøng naêng löôïng töø 140MeV ñeán 280MeV, trong khi lôùn thì haøm Levy giaûm
raát nhanh khi taêng naêng löôïng neân chuùng ta phaûi caàn B lôùn hôn môùi moâ taû ñöôïc
vuøng naêng löôïng töø 140MeV ñeán 280MeV. Khi caøng nhoû (nhoû hôn 0.1) thì
haøm Levy giaûm raát chaäm neân coù theå xem nhö haàu nhö khoâng ñoåi khi thay ñoåi
naêng löôïng, ñieàu naøy chuùng toâi khoâng mong muoán vì muïc ñích chuùng toâi ñöa
haøm Levy vaøo laø ñeå moâ taû moät haøm giaûm chaäm khi naêng löôïng taêng chöù khoâng
caàn giaûm quaù chaäm neân khoâng caàn thieát xeùt giaù trò nhoû hôn 0.1. Vôùi giaù trò
=0.35 thì (4.7) khoâng coøn ñuùng nöõa , neân ñöôïc giôùi haïn <0.34, vaäy chuùng ta
coù giôùi haïn cuûa vaø B laø:
0.10≤≤0.34 töông öùng vôùi 3.1×10-39<B<3.4×10-10 (4.7)
ÖÙng vôùi moãi caëp giaù trò vaø B nhö vaäy ñeàu moâ taû ñöôïc moät haøm Levy giaûm
chaäm theo naêng löôïng vaø moâ taû ñöôïc hieän töôïng giaù trò thöïc nghieäm thoâng
löôïng hep cao hôn giaù trò ñöôïc tính baèng lyù thuyeát.
Thöïc teá ñoái vôùi söï phaân boá caùc haït treân maët trôøi ta coù haøm phaân boá caøng
nhoû khi naêng löôïng caøng lôùn, hay noùi caùch khaùc xaùc suaát xuaát hieän caùc haït coù
naêng löôïng caøng lôùn seõ caøng nhoû, nhöng khoâng giaûm quaù nhanh nhö haøm MB ,
neân chuùng ta môùi caàn moät haøm high energy giaûm chaäm khi cho naêng löôïng taêng ñeå
moâ taû hieän töôïng treân. Tuy nhieân vieäc xaùc suaát phaân boá caùc haït caøng giaûm khi
taêng naêng löôïng tuaân theo moät quy luaät naøo ñoù maø chuùng ta chöa hieåu roõ ñöôïc
neân vieäc chuùng toâi ñöa ra haøm Levy coù nhieàu khaû naêng löïa choïn caëp giaù trò vaø
B maø töông öùng vôùi moãi caëp vaø B, quaù trình giaûm theo naêng löôïng seõ khaùc
48
nhau, caøng nhoû, Levy giaûm caøng chaäm, caøng lôùn thì Levy giaûm caøng nhanh
nhöng vaãn giaûi thích ñöôïc vaán ñeà phoå thoâng löôïng hep. Ñaây laø öu ñieåm cuûa
haøm Levy maø chuùng toâi ñöa ra.
4.2 Döï ñoaùn phoå thoâng löôïng neutrino ,e vaø .
Xeùt phaûn öùng + ++, coù Q=33.91 MeV, aùp duïng ñònh luaät baûo
toaøn naêng löôïng vaø ñoäng löôïng chuùng ta tính ñöôïc naêng löôïng sau phaân raõ laø
29.79 MeV, ñoái vôùi phaûn öùng + e++e+ , phoå thoâng löôïng cuûae vaø
thay ñoåi töø 0 ñeán 53 MeV, neáu xem +, + ban ñaàu ñöùng yeân thì töø (3.24) suy ra
thoâng löôïng e vaø ñöôïc döï ñoaùn ôû maët ñaát laø 5 2 17.47 10 cm s vôùi naêng
löôïng töông öùng nhö sau, naêng löôïng cuûa laø 29.79MeV coøn naêng löôïng cuûa
e vaø thay ñoåi töø 0 ñeán 53MeV. Tuy nhieân trong coâng thöùc (3.25) thì caän tích
phaân ñöôïc laáy töø 140MeV ñeán 280MeV, trong khi ngöôõng naêng löôïng cuûa phaûn
öùng p+p + chæ laø 140MeV, do ñoù khoâng theå xem + ñöùng yeân maø phaûi coù
ñoäng naêng ban ñaàu naøo ñoù vaø + cuõng vaäy, neân e töø phaûn öùng + e++e+
khoâng thay ñoåi töø 0-53MeV maø phaûi ôû khoaûng cao hôn. ÔÛ muïc 1.3.5 chuùng ta
cuõng coù ñeà caäp ngöôøi ta tính thoâng löôïng neutrino hep baèng caùch ño caùc
neutrino coù naêng löôïng töø 18-20MeV, töø ñoù suy ra thoâng löôïng cuûa toaøn phoå
naêng löôïng neutrino hep, tuy nhieân ôû hình 1.3 ta thaáy thoâng löôïng neutrino hep
trong khoaûng naêng löôïng naøy raát nhoû, chæ caàn söï ñoùng goùp nhoû neutrino töø +
e++e+ trong khoaûng naêng löôïng 18-20MeV cuõng ñuû laøm giaù trò thoâng
löôïng toaøn phoå naêng löôïng cuûa hep thay ñoåi raát nhieàu. Trong khi ñoù naêng löôïng
e khoâng thay ñoåi töø 0-53 MeV maø ôû khoaûng cao hôn neân giaù ñöôïc tính ôû
tích phaân (3.20) khoâng ñöôïc laáy caän töø 0-20MeV maø phaûi laáy caän ôû moät giaù trò
cao hôn 0 vaø ñeán 20MeV. Do ñoù khaúng ñònh ñoä leäch giöõa thöïc nghieäm vaø lyù
49
thuyeát cuûa thoâng löôïng hep baèng 65.12×103cm-2s-1( ôû muïc 3.3) chính laø do
thoâng löôïng etöø + e++e+ ñoùng goùp vaøo khoâng coøn ñuùng nöõa (khaúng
ñònh naøy thoûa maõn chæ khi xem + ñöôïc sinh ra töø phaûn öùng p+pD++ coù ñoäng
naêng baèng 0) maø coù theå laø giaù trò nhoû hôn 65.12×103cm-2s-1nhieàu. Ñieàu naøy daãn
ñeán giaù trò thoâng löôïng neutrino e vaø nhoû hôn 5 2 17.47 10 cm s . Do ñoù
chuùng toâi chæ ñöa ra döï ñoaùn toàn taïi caùc neutrino e vaø töø maët trôøi coù
naêng löôïng lôùn hôn 20MeV vaø chuùng toâi chöa ñöa ra ñöôïc giaù trò thoâng löôïng
cuï theå vaø ñang chôø thöïc nghieäm ghi nhaän caùc neutrino naøy.
Tuy nhieân vieäc caùc thí nghieäm ghi nhaän caùc neutrino töø maët trôøi ôû vuøng
naêng löôïng lôùn hôn 20MeV laø moät vieäc khoâng ñôn giaûn. Vì caùc neutrino ñeán
ñeán maët ñaát bao goàm caùc nguoàn khaùc nhau, neutrino ñöôïc sinh ra töø maët trôøi ôû
chu trình p-p coù naêng löôïng thay ñoåi töø 0 ñeán 20MeV, neutrino töø caùc sieâu sao
naêng löôïng thay ñoåi töø 20 MeV ñeán 80 MeV [12], neutrino töø khí quyeån traùi ñaát
coù naêng löôïng thay ñoåi töø vaøi chuïc MeV ñeán vaøi GeV[8], caùc neutrino naøy xuaát
hieän do caùc haït naêng löôïng cao töø vuõ truï vaøo töông taùc vôùi baàu khí quyeån. Neáu
baày giôø toàn taïi theâm nguoàn neutrino töø maët trôøi coù naêng löôïng lôùn hôn 20MeV
nhö chuùng toâi döï ñoaùn thì ta thaáy caùc phoå naøy seõ choàng leân nhau. Daãn ñeán thí
nghieäm muoán phaân bieät caùc nguoàn rieâng bieät khoâng ñôn giaûn vaø taát nhieân vieäc
ghi nhaän söï toàn taïi caùc neutrino coù naêng löôïng lôùn hôn 20 MeV töø maët trôøi
cuõng seõ gaëp khoù khaên. Chuùng toâi coù lieân laïc thaønh vieân cuûa nhoùm tieán haønh thí
nghieäm Kamiokande. Hoï ñang chuaån bò vieát moät baøi baùo (chöa xuaát baûn) veà
vieäc toàn taïi caùc phaûn öùng + ++ ,+ e++e+ ôû treân maët trôøi vaø tieán
haønh thí nghieäm ghi nhaän caùc neutrino naøy. Chuùng toâi hi voïng seõ tìm ñöôïc
nhöõng thoâng tin töø baøi baùo naøy.
50
4.3 Keát luaän.
Haøm phaân boá caùc haït laø yeáu toá raát quan troïng xaùc ñònh toác ñoä phaûn öùng
treân maët trôøi, vieäc ghi nhaän caùc ion naêng löôïng cao ôû nhieät ñoä thaáp ñoøi hoûi
chuùng ta phaûi hieäu chænh laïi haøm phaân boá MB, chuùng toâi ñöa ra giaû thuyeát veà
Leùvy flight vaø ñeà nghò haøm phaân boá
1/2 2
1/2
8 1 vv exp
2Levy
mB
kTkT
nhaèm muïc ñích giaûi thích vaán ñeà phoå
hep, ôû muïc 3.2.2 chuùng toâi ñaõ ñöa ra giaû thuyeát nguyeân nhaân vieäc toàn taïi Leùvy
flight chính laø do töø tröôøng cuûa maët trôøi gia toác caùc haït ñeán naêng löôïng cao, tuy
nhieân nguyeân nhaân coù theå laø do moät quaù trình vaät lyù khaùc, nhöng muoán toàn taïi
caùc haït mang naêng löôïng cao ôû nhieät ñoä thaáp thì nhaát thieát caùc haït phaûi chuyeån
ñoäng theo Random walk laø Leùvy flight. ÔÛ ñaây coù theå xem coâng thöùc
1/2 2
1/2
8 1 vv exp
2Levy
mB
kTkT
laø coâng thöùc baùn thöïc nghieäm moâ taû
theâm caùc haït mang naêng löôïng cao, qua ñoù xuaát hieän theâm caùc phaûn öùng sinh
neutrino p+pD++++ e++e+ , coù theå giaûi thích vaán ñeà phoå
neutrino hep.
Nhöõng vaán ñeà chuùng toâi giaûi quyeát ñöôïc trong luaän vaên naøy laø
- Ñöa ra giaû thuyeát toàn taïi phaân boá Levy flight treân maët trôøi, moâ taû
ñöôïc vuøng naêng löôïng cao cuûa haït nhaân treân maët trôøi qua haøm
v Levy .
- Coù theå giaûi thích ñöôïc söï cheânh leäch giöõa thöïc nghieäm vaø lyù thuyeát
cuûa thoâng löôïng neutrino hep.
- Döï ñoaùn phoå thoâng löôïng neutrino ôû vuøng naêng löôïng cao.
Nhöõng maët haïn cheá trong luaän vaên:
51
- Giaù trò tieát dieän
( , )p p D
chæ ñöôïc öôùc löôïng ~20b.
- Haøm chuùng toâi ñöa ra v Levy laø chæ moät ñeà nghò, coù theå chöa phaûi laø
moät haøm toái öu.
- Chöa tính ñeán hieäu chænh khi xeùt ñeán + ñöôïc sinh ra töø phaûn öùng
p+pD++ coù ñoäng naêng ban ñaàu, daãn ñeán ñöôïc sinh ra töø phaân
raõ + ++ cuõng coù ñoäng naêng ban ñaàu. Töø ñoù, phoå caùc neutrino
töø phaân raõ + e++e+ caàn ñöôïc hieäu chænh.
Tuy nhieân vaán ñeà chuùng toâi ñöa ra coù theå seõ gaëp nhieàu tranh caõi, caàn
phaûi coù thöïc nghieäm ghi nhaän neutrino vuøng naêng löôïng lôùn hôn 20MeV môùi
coù theå xaùc nhaän ñöôïc, do ñoù chæ döøng laïi ôû möùc ñoä öôùc löôïng vaø B, caùc giaù trò
B vaø cuûa haøm v Levy ôû baûng 4.1 moâ taû ñöôïc giôùi haïn trong vuøng khoâng aûnh
höôûng ñeán caùc tính toaùn cuûa Bahcall vaø coù theå giaûi thích ñöôïc vaán ñeà thoâng
löôïng cuûa hep. Trong töông lai gaàn chuùng toâi seõ tính toaùn vôùi giaù trò
( , )p p D
chính xaùc vaø tính ñeán hieäu öùng thay ñoåi phoå neutrino khi xeùt ñeán naêng löôïng
cuûa + töø phaûn öùng p+pD+. Töø ñoù ñöa ra giôùi haïn vaø B toát hôn.
ÔÛ ñaây cuõng muoán nhaán maïnh raèng neáu vieäc hieäu chænh laïi haøm phaân boá
MB cuûa chuùng toâi ñuùng thì chuùng ta caàn coù caùi nhìn môùi veà haøm phaân boá theo
naêng löôïng cuûa caùc haït nhaân treân caùc ngoâi sao, qua ñoù chuùng ta cuõng phaûi xaùc
ñònh laïi caùc coâng thöùc tính toác ñoä phaûn öùng cuûa caùc phaûn öùng coù Z lôùn, vì vôùi
caùc phaûn öùng naøy theá Coulomb lôùn neân ñoøi hoûi caùc haït tham gia phaûn öùng coù
naêng löôïng lôùn môùi coù khaû naêng vöôït raøo theá Coulomb ñeå tham gia phaûn öùng,
maø khi haït ôû naêng löôïng lôùn thì toác ñoä phaûn öùng ñöôïc xaùc ñònh chuû yeáu töø
v Levy , chaúng haïn ñoái vôùi caùc chu trình Ne-Na, Mg-Al…, quaù trình hình thaønh
12C töø 3 haït anpha, chuùng toâi cuõng ñaõ khaûo saùt aûnh höôûng cuûa v Levy vaøo toác
52
ñoä phaûn öùng hình thaønh 12C vaø nhaän thaáy toác ñoä phaûn öùng thay ñoåi raát lôùn so
vôùi tính toaùn vôùi haøm phaân boá MB. Vaán ñeà naøy ñöôïc trình baøy ôû luaän vaên thaïc
cuûa Traàn Huy Duõng.
53
Taøi lieäu tham khaûo
.
[1] B. Aharmim et al (2007). ‘Determination of the νe and total 8B solar
neutrino fluxes using the Sudbury Neutrino Observatory Phase I data
set’ Physical review C 75, 045502
[2] C. Amsler et al (2008), (Particle Data Group), ‘Solar neutrinos review’
PL B667, 1
[3] John N. Bahcall, Sarbani Basu, M.H. Pinsonneault (1998). ‘How
uncertain are solar neutrino predictions’ Physical Letter B, 433:1.
[4] S.Boldyrev and C.Gwinn, (2002)‘Scintillations and Leùvy flights through
the interstellar medium’ Astrophysics, 584, 791-796.
[5] A.Carati, L. Galgani, B. Pozzi (2003), ‘Leùvy Flights in the Landau-Teller
Model of Molecular Collisions’, Physical Review Letters. 90, 010601
[6] D.D. Clayton (1974), ‘Maxwellian relative energies and solar neutrinos’
Nature 249, 131
[7] M. Coraddu et al(2003). ‘Super-Kamiokande hep neutrino best fit: a
possible signal of non-Maxwellian solar plasma’Physica A, 326, 473-481
[8] Y. Fukuda et al (1998).‘Evidence for oscillation of atmospheric
neutrinos’, Physical Review Letter, 81, 1562–1567
[9] Gorham et al. ( 1 June 2004) ‘Experimental determination of Leùvy flight
distributions of the energy barriers in spin glasses’ Journal of applied
physics, Vol. 95, No 11.
[10] J. G. HARDIE et al (1997). ‘Kinematically complete measurement of
pp→pn near threshold’, Physical Review C, 56, 20–37.
54
[11] J. HOSAKA et al (2006). Solar neutrino measurements in Super-
Kamiokande-I, Physical review D 73,112001.
[12] M. Malek et al (2003). ‘Search for Supernova Relic Neutrinos at Super-
Kamiokande’ Physical Review Letters. 90, 061101
[13] P. Raychaudhuri 29th International Cosmic Ray Conference Pune (2005)
1, 153-156
[14] C.E.Rollfs and W.S.Rodney (1988), Cauldrons in the Cosmos , The
University of Chicago Press.
[15] Robert Ellis Stanford (May 1999), ‘Spectrum of solar neutrinos above
6.5 MeV’ PhD thesis, Louisiana State University.
[16]
[17]
55
PHUÏ LUÏC
Chöông trình tính toaùn B vaø cho tröôøng hôïp =0.14.
matdo=ReadList["C:/matdo.txt",Number];
matdohidro=ReadList["C:/matdohidro.txt",Number];
nhietdo=ReadList["C:/nhietdomattroi.txt",Number];
bankinh=ReadList["C:/bankinh.txt",Number];
Array[a,1284,1];
For[i=1,i1284,++i,a[i]=matdo[[i]]*matdohidro[[i]]*6.023*10
^23 ];
r=a[1]*a[1]/2*(4/3*Pi*(bankinh[[1]]*6.955*10^11)^3)*Sqrt[2/
Pi]*(8.6171*10^-
5*nhietdo[[1]]/(0.5*931*10^6))^0.5*3*10^8*0.1*10^-
27*Integrate[Exp[-x^0.14],{x,140*10^6/(8.6171*10^-
5*nhietdo[[1]]),280*10^6/(8.6171*10^-5*nhietdo[[1]])}]
giatricuoi=a[1284]*a[1284]*(4/3*Pi*(bankinh[[1284]]*6.955*1
0^11)^3-
4/3*Pi*(bankinh[[1283]]*6.955*10^11)^3)*Sqrt[2/Pi]*(8.6171*
10^-5*nhietdo[[1284]]/(0.5*931*10^6))^0.5*3*10^8*0.1*10^-
27*Integrate[Exp[-x^0.14],{x,140*10^6/(8.6171*10^-
5*nhietdo[[1284]]),280*10^6/(8.6171 Print["gia tri r la",r]
*10^-5*nhietdo[[1284]])}]
sosanh=r/giatricuoi
For[i=2,i1284,++i,r=r+a[i]*a[i]*(4/3*Pi*(bankinh[[i]]*6.95
5*10^11)^3-4/3*Pi*(bankinh[[i-
1]]*6.955*10^11)^3)*Sqrt[2/Pi]*(8.6171*10^-
5*nhietdo[[i]]/(0.5*931*10^6))^0.5*3*10^8*0.1*10^-
27*Integrate[Exp[-x^0.14],{x,140*10^6/(8.6171*10^-
5*nhietdo[[i]]),280*10^6/(8.6171*10^-5*nhietdo[[1284]])}]];
Print["so phan ung trong mot giay ", r]
dapso=(2.1*10^29)/r;
Print["dap so can tim la",dapso]
r=0;
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- luan van thac sy.12853.pdf