Luận văn Khảo sát một số đặc tính Azospirillum Sp. và ảnh hưởng của chúng trên vài dạng cây trồng ngắn ngày

carbon trình baøy ôû treân, rieâng ñoái vôùi chuûng A2 söû duïng ñöôïc 6 loaïi nhöng khoâng söû duïng ñöôïc dextrin. à Khaû naêng söû duïng nguoàn carbon treân moâi tröôøng dinh döôõng Caáy chuûng A2 vaø A3 vaøo moâi tröôøng dòch theå Andrade vôùi nguoàn carbon laàn löôït ñöôïc thay ñoåi laø glucose, galactose, saccharose, maltose, lactose, 67 dextrin. Quan saùt ñoä ñuïc vaø söï ñoåi maøu cuûa chæ thò fuchsin acid boå sung vaøo moâi tröôøng sau 48giôø nuoâi caáy. Chuûng A2 Chuûng A3 Hình 3.6. Khaû naêng söû duïng nguoàn carbon treân moâi tröôøng dòch theå Andrade cuûa chuûng A2 vaø A3 Ghi chuù : 1 - Ñoái chöùng glucose 1’ - Glucose 2 - Ñoái chöùng galactose 2’- Galactose 3 - Ñoái chöùng saccharose 3’- Saccharose 4 - Ñoái chöùng maltose 4’- Maltose 5 - Ñoái chöùng lactose 5’- Lactose 6 - Ñoái chöùng dextrin 6’- Dextrin Treân moâi tröôøng dinh döôõng coù boå sung fuchsin acid vôùi nguoàn carbon ñöôïc thay ñoåi laø glucose, galactose, saccharose, maltose, lactose hoaëc dextrin. Qua khaûo saùt nhaän thaáy ôû chuûng A2 vaø A3 ñeàu khoâng söû duïng ñöôïc lactose, chæ söû duïng ñöôïc 5 nguoàn carbon coøn laïi. ™ Khaû naêng khöû nitrate Caáy chuûng A2 vaø A3 vaøo moâi tröôøng cao thòt – pepton boå sung 0,2% KNO3 coù saün oáng Durham. Sau 4 ngaøy nuoâi caáy, thöû vôùi tinh boät - iode, ôû caû 2 68 oáng nghieäm nuoâi caáy chuûng A2 vaø A3 ñeàu xuaát hieän maøu xanh lam, oáng ñoái chöùng (oáng moâi tröôøng khoâng coù vi khuaån) thì khoâng coù phaûn öùng naøy, ñieàu naøy chöùng toû 2 chuûng A2 vaø A3 ñeàu coù khaû naêng khöû nitrate thaønh nitrite. Sau 8 ngaøy, trong oáng Durham cuûa oáng nghieäm nuoâi caáy A2, A3 vaø oáng ñoái chöùng khoâng coù hieän töôïng sinh khí. Nhö vaäy, töø keát quaû khaûo saùt nhaän thaáy chuûng A2 vaø A3 coù khaû naêng khöû nitrate thaønh nitrite, chuùng khoâng coù khaû naêng khöû nitrate thaønh nitrogen phaân töû (khoâng sinh boït khí trong oáng Durham). Töø keát quaû khaûo saùt 2 chuûng A2 vaø A3 veà ñaëc ñieåm khuaån laïc, kích thöôùc teá baøo, haøm löôïng ñaïm toång soá, haøm löôïng IAA, khaû naêng söû duïng nguoàn carbon trong moâi tröôøng voâ ñaïm coù theå keát luaän chuùng thuoäc 2 chuûng khaùc nhau. Theâm vaøo ñoù, caûø 2 ñeàu baét maøu ñoû treân moâi tröôøng congo ñoû, di ñoäng nhanh, teá baøo hình que, Gram aâm, sinh tröôûng thích hôïp trong ñieàu kieän vi hieáu khí, khöû nitrate ñeán nitrite, khaû naêng söû duïng moät soá nguoàn carbon trong moâi tröôøng dinh döôõng töø ñoù ñöa ñeán keát luaän hai chuûng A2 vaø A3 thuoäc gioáng Azospirillum. 3.4. Khaûo saùt aûnh höôûng cuûa dòch nuoâi caáy vi khuaån 3.4.1. Thôøi gian thích hôïp nhieãm dòch nuoâi caáy vi khuaån ñaït hieäu quaû Haït luùa khöû truøng sau khi naûy maàm, khoaûng 3 ngaøy, ñöôïc ngaâm vôùi dòch nuoâi caáy vi khuaån vaø theo doõi thôøi gian ngaâm : 0, 3, 6, 9 vaø 12giôø. Ñoái chöùng laø haït ñöôïc ngaâm trong moâi tröôøng Dobereiner dòch theå. Caáy haït vaøo oáng nghieäm. Sau 7 ngaøy ño chieàu cao caây. Keát quaû ñöôïc ghi nhaän trong baûng 3.4. Baûng 3.4. Chieàu cao trung bình caây luùa (mm) sau 7 ngaøy theo thôøi gian ngaâm haït 69 Chuûng Thôøi gian (giôø) Ñoái chöùng (100% - PL) A2 (% so ÑC – PL) A3 (% so ÑC – PL) 0 95,00 a 96,80 101,90% b 95,70 100,74% c 3 95,10 a 107,11 112,63% a 105,95 111,41% a 6 95,08 a 107,12 112,66% a 105,80 111,27% ab 9 94,89 a 107,05 112,81% a 105,89 111,60% ab 12 94,97 a 107,17 112,85% a 105,70 111,30% b CV% - LSD 0,22 0,40 0,12 0,23 0,12 0,23 Ghi chuù : Trong cuøng moät coät, nhöõng giaù trò trung bình coù cuøng moät chöõ caùi theo sau thì khoâng khaùc bieät coù yù nghóa ôû möùc xaùc suaát p = 0,05. 70 Ñoà thò 3.3. Hieäu quaû cuûa thôøi gian ngaâm haït maàm thoâng qua chieàu cao caây (mm) sau 7 ngaøy troàng luùa trong oáng nghieäm 85 95 105 115 0 3 6 9 12 Thôøi gian (giôø) C hi eàu c ao (c m ) A A ÑC Keát quaû thí nghieäm ñöôïc trình baøy trong baûng 3.4 vaø ñoà thò 3.3 cho thaáy ngaâm haït luùa naûy maàm vôùi dòch nuoâi caáy vi khuaån roài ñem troàng ngay (0 giôø) thì chieàu cao caây taêng 1,90% (A2) vaø 0,74% (A3) so vôùi ñoái chöùng vaø sai bieät coù yù nghóa khi ngaâm trong 3, 6, 9, 12giôø vôùi cuøng dòch nuoâi caáy, keát quaû naøy coù theå do vi khuaån khoâng ñuû thôøi gian ñeå tieáp xuùc vôùi haït maàm. Caùc khoaûng thôøi gian 3, 6, 9, 12giôø ngaâm dòch vi khuaån A2 hoaëc A3 ñeàu ñaït hieäu quaû töông ñöông nhau vaø sau 3giôø ngaâm dòch vi khuaån thì chieàu cao caây taêng 11,41% (A3) vaø 12,63% (A2) so vôùi ñoái chöùng. Vaäy choïn thôøi gian ngaâm laø 3giôø (180phuùt) ñeå nhieãm vi khuaån A2 vaø A3 leân haït maàm nhaèm tieát kieäm ñöôïc thôøi gian. 3.4.2. Khaûo saùt aûnh höôûng cuûa dòch nuoâi caáy vi khuaån treân caây maï trong oáng nghieäm, caây luùa trong chaäu vaø caây luùa ngoaøi ruoäng 3.4.2.1. Caây maï trong oáng nghieäm Thí nghieäm trong oáng nghieäm laø ñeå khaûo saùt vai troø cuûa vi khuaån leân caây luùa thôøi kyø maï (7 ngaøy tuoåi). Tieán haønh nuoâi caáy vi khuaån trong moâi tröôøng Dobereiner dòch theå, uû 30oC. 48giôø traûi ñóa ñeå xaùc ñònh maät ñoä teá baøo tröôùc khi nhieãm haït maàm (MA2 = 5,15*106 CFU/ml ; MA3 = 5,01 *106 CFU/ml), ñoàng 2 3 71 thôøi uû haït luùa. Sau ñoù haït naûy maàm ñöôïc ngaâm vôùi dòch nuoâi caáy vi khuaån trong 3 giôø, roài caáy 1 haït maàm vaøo moãi oáng nghieäm chöùa 15ml moâi tröôøng MS (moâi tröôøng MS coù söï thay ñoåi löôïng ñaïm : khoâng ñaïm, ¼ ñaïm, ½ ñaïm vaø nguyeân ñaïm). Moãi noàng ñoä ñaïm troàng 15 haït cho moãi chuûng. Sau 7 ngaøy nuoâi caáy thu ñöôïc keát quaû ôû baûng 3.5 (A2), 3.6 (A3) vaø hình 3.7. (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) Chuûng A2 Chuûng A3 Ghi chuù : (1) Caây maàm troàng treân moâi tröôøng MS voâ ñaïm khoâng nhieãm vi khuaån (2) Caây maàm troàng treân moâi tröôøng MS voâ ñaïm coù nhieãm vi khuaån (3) Caây maàm troàng treân moâi tröôøng MS ¼ ñaïm nhieãm vi khuaån (4) Caây maàm troàng treân moâi tröôøng MS nguyeân ñaïm khoâng nhieãm vi khuaån (5)Caây maàm troàng treân moâi tröôøng MS ½ ñaïm coù nhieãm vi khuaån Hình 3.7. AÛnh höôûng cuûa söï nhieãm khuaån (caây maï 7 ngaøy tuoåi treân moâi tröôøng MS) 72 Baûng 3.5. Giaù trò trung bình caùc löôïng giaù caây maï sau 7 ngaøy caáy trong oáng nghieäm cuûa chuûng A2 Moâi tröôøng Chæ tieâu Voâ ñaïm (ÑC) Nguyeân ñaïm (ÑC) Voâ ñaïm (A2) ¼ ñaïm (A2) ½ ñaïm (A2) CV% - LSD Chieàu daøi reã (mm) 29,83 a 9,57 d 28,65 b 18,31 c 9,75 d 1,02 0,37 Toång soá reã 12,96 a 9,24 d 12,60 b 9,93 c 9,45 d 1,29 0,27 Chieàu daøi laù (mm) 59,82 e 119,76 b 84,24 d 94,81 c 121,67 a 0,16 0,29 Troïng löôïng khoâ (mg) 6,12 d 9,94 a 7,15 c 9,12 b 9,80 a 2,72 0,43 Ñaïm toång soá (mg/kg) 28,93 e 126,72 b 94,53 d 95,41 c 127,18 a 0,24 0,42 Ghi chuù : Trong cuøng moät haøng, nhöõng giaù trò trung bình coù cuøng moät chöõ caùi theo sau thì khoâng khaùc bieät coù yù nghóa ôû möùc xaùc suaát p = 0,05. 73 Baûng 3.6. Giaù trò trung bình caùc löôïng giaù caây maï sau 7 ngaøy caáy trong oáng nghieäm cuûa chuûng A3 Moâi tröôøng Chæ tieâu Voâ ñaïm (ÑC) Nguyeân ñaïm (ÑC) Voâ ñaïm (A3) ¼ ñaïm (A3) ½ ñaïm (A3) CV% - LSD Chieàu daøi reã (mm) 29,89 a 10,95 d 29,16 b 18,35 c 9,92 e 0,62 0,23 Toång soá reã 12,95 a 9,54 c 12,04 b 9,48 c 9,24 d 0,72 0,15 Chieàu daøi laù (mm) 59,83 e 125,70 b 85,34 d 94,87 c 127,18 a 0,09 0,16 Troïng löôïng khoâ (mg) 6,18 e 9,07 b 7,14 d 8,13 c 9,91 a 0,54 0,08 Ñaïm toång soá (mg/kg) 28,15 d 127,37 a 92,68 c 95,03 b 127,45 a 0,12 0,21 Ghi chuù : Trong cuøng moät haøng, nhöõng giaù trò trung bình coù cuøng moät chöõ caùi theo sau thì khoâng khaùc bieät coù yù nghóa ôû möùc xaùc suaát p = 0,05. Khi caây thieáu dinh döôõng noùi chung vaø thieáu ñaïm noùi rieâng seõ tìm nguoàn dinh döôõng baèng caùch vöôn daøi reã hoaëc laù hoaëc caû reã laãn laù, soá löôïng reã cuõng taêng leân. Ngöôïc laïi thaân moâ caây keùm phaùt trieån, moâ coù maøu xanh nhaït, phieán laù 74 moûng, aûnh höôûng ñeán quang hôïp. Neáu moâ caây haáp thu nitô vöôït quaù nhu caàu thì seõ meàm moûng. Tuy nhieân, neáu khoâng cung caáp ñuû löôïng caàn thieát thì moâ caây seõ bò cöùng do thöøa cellulose vaø lignin [14]. Qua khaûo saùt caùc chæ tieâu caây luùa sau 7 ngaøy troàng trong oáng nghieäm ñöôïc ghi nhaän ôû baûng 3.5, 3.6 vaø hình 3.7 nhaän thaáy raèng: Khi so saùnh keát quaû giöõa caây treân moâi tröôøng voâ ñaïm khoâng nhieãm vaø nguyeân ñaïm khoâng nhieãm, nhaän thaáy caây treân moâi tröôøng voâ ñaïm coù reã daøi vaø soá reã nhieàu, traùi laïi troïng löôïng khoâ nheï vaø laù ngaén hôn caây treân moâi tröôøng nguyeân ñaïm. Ñieàu naøy cho thaáy khi caây thieáu dinh döôõng (ñaëc bieät laø thieáu ñaïm) thì caùc cô quan trong caây seõ tìm nguoàn dinh döôõng baèng caùch vöôn daøi reã, traùi laïi laù phaùt trieån khoâng ñuùng möùc. Nhö vaäy caây thieát yeáu caàn phaûi coù ñaïm ñeå sinh tröôûng. Töø keát quaû caây treân moâi tröôøng voâ ñaïm nhieãm vaø voâ ñaïm khoâng nhieãm nhaän thaáy caây nhieãm coù laù daøi, troïng löôïng khoâ cao vaø haøm löôïng ñaïm toång soá nhieàu hôn caây khoâng nhieãm. Nhö vaäy, vi khuaån A2 vaø A3 coù aûnh höôûng leân söï sinh tröôûng cuûa caây maï. Keát quaû giöõa caây treân moâi tröôøng nguyeân ñaïm khoâng nhieãm vôùi caây treân moâi tröôøng voâ ñaïm nhieãm cho thaáy caây treân moâi tröôøng nguyeân ñaïm khoâng nhieãm coù laù daøi, troïng löôïng khoâ cao vaø haøm löôïng ñaïm toång soá nhieàu hôn caây treân moâi tröôøng voâ ñaïm nhieãm. Töø keát quaû naøy coù theå nhaän thaáy caây nhieãm khuaån treân moâi tröôøng MS voâ ñaïm khoâng ñuû cung caáp ñaïm cho caây neân caây sinh tröôûng khoâng toát so vôùi caây treân moâi tröôøng MS nguyeân ñaïm khoâng nhieãm. Chính vì vaäy khoâng theå thay theá hoaøn toaøn löôïng ñaïm caàn thieát cho caây bôûi vi khuaån. Töø keát quaû giöõa caây treân moâi tröôøng nguyeân ñaïm khoâng nhieãm vôùi caây treân moâi tröôøng ¼ vaø ½ ñaïm nhaän thaáy chieàu daøi laù vaø troïng löôïng khoâ cuûa caây 75 treân moâi tröôøng nguyeân ñaïm khoâng nhieãm coù keát quaû cao hôn caây treân moâi tröôøng ¼ ñaïm vaø thaáp hôn caây treân moâi tröôøng ½ ñaïm. Khi phaân tích ñaïm toång soá nhaän thaáy caây treân moâi tröôøng nguyeân ñaïm khoâng nhieãm coù haøm löôïng cao hôn caây treân moâi tröôøng ¼ ñaïm vaø khoâng sai bieät so vôùi caây treân moâi tröôøng ½ ñaïm. Do ñoù caây nhieãm khuaån treân moâi tröôøng ½ ñaïm sinh tröôûng toát nhaát. Töø nhöõng nhaän xeùt treân coù theå thaáy raèng muoán caây sinh tröôûng vaø phaùt trieån toát chuùng ta khoâng theå söû duïng vi khuaån maø khoâng keát hôïp vôùi ½ ñaïm coù trong moâi tröôøng MS. 3.4.2.2. AÛnh höôûng cuûa dòch nuoâi caáy vi khuaån treân caây luùa trong chaäu Töø keát luaän ban ñaàu veà vieäc nhieãm khuaån treân caây maï trong oáng nghieäm, chuùng toâi tieán haønh thöû nghieäm nhieãm khuaån treân caây luùa trong chaäu vôùi ½ löôïng ureâ (80kg ureâ/ha). Tröôùc tieân chuùng toâi tieán haønh phaân laäp maãu ñaát tröôùc gieo troàng nhaän thaáy coù caùc khuaån laïc maøu ñoû treân moâi tröôøng MT2. Nuoâi caáy vi khuaån trong moâi tröôøng MT3, uû 30oC. 48giôø traûi ñóa ñeå xaùc ñònh maät ñoä teá baøo tröôùc khi nhieãm haït maàm (MA2 = 5,75*106CFU/ml ; MA3 = 5,46 *106 CFU/ml). Choïn thôøi ñieåm uû haït luùa sao haït maàm khoaûng 1cm cuøng luùc vôùi maät ñoä teá baøo khoaûng 106CFU/ml. Keát quaû ñeám khuaån laïc xaùc ñònh maät ñoä teá baøo laø 5,57*106CFU/ml (A2) ; 5,46*106 CFU/ml (A3). Keá ñeán ngaâm haït naûy maàm vôùi dòch nuoâi caáy vi khuaån trong 3giôø roài phaân phoái 3 haït/chaäu. Sau 7 ngaøy ño chieàu daøi laù, 25 ngaøy ñeám soá nhaùnh, 95 ngaøy thu hoaïch ñeám soá boâng, soá haït vaø caân troïng löôïng haït. Keát quaû ñöôïc ghi nhaän ôû baûng 3.7. Baûng 3.7. Giaù trò trung bình caùc löôïng giaù caây luùa trong chaäu 76 Dòch nuoâi caáy Caùc chæ tieâu Ñoái chöùng (100% - PL) A2 (% so ÑC – PL) A3 (% so ÑC – PL) CV% - LSD Cao caây (cm) 17,32 b 18,97 109,53% a 18,62 107,51% a 1,84 0,83 Soá nhaùnh/caây 4,21 b 5,05 119,95% a 4,92 116,86% a 5,46 0,59 Soá boâng/caây 3,70 a 3,80 102,70% a 3,74 101,08% a 7,62 0,65 Soá haït chaéc/boâng 59,00 c 80,63 136,66% a 78,36 132,81% b 0,24 0,39 Soá haït leùp/boâng 20,35 a 17,08 83,93% b 16,85 82,80% ab 1,1 0,45 Troïng löôïng haït chaéc/boâng (g) 1,09 b 1,47 134,86% a 1,42 130,28% a 5,08 0,16 Troïng löôïng haït leùp/boâng (g) 0,27 a 0,14 51,85% b 0,15 55,56% b 18,56 0,07 Ghi chuù : Trong cuøng moät haøng, nhöõng giaù trò trung bình coù cuøng moät chöõ caùi theo sau thì khoâng khaùc bieät coù yù nghóa ôû möùc xaùc suaát p = 0,05. 77 Qua baûng 3.7 nhaän thaáy khi nhieãm vi khuaån A2 vaø A3 thì chieàu cao caây taêng 9,53% (A2) vaø 7,51%(A3), soá nhaùnh/caây taêng 19,95% (A2) vaø 16,86% (A3), soá boâng/caây khoâng khaùc bieät coù yù nghóa so vôùi ÑC, soá haït chaéc/boâng taêng 36,66% (A2) vaø 32,81% (A3), troïng löôïng haït chaéc taêng 34,86% (A2) vaø 30,28% (A3) ; ngöôïc laïi soá haït leùp/boâng giaûm 11,6% (A2) vaø 8,8% (A3), troïng löôïng haït leùp/boâng giaûm 48,15% (A2) vaø 44,44% (A3) so vôùi ñoái chöùng. Keát quaû phaân laäp laïi ñaát chæ thaáy daïng khuaån laïc A2 vaø A3 vôùi soá löôïng nhieàu trong caùc loâ gaây nhieãm. Nhö vaäy, coù theå vi khuaån A2 vaø A3 laøm taêng chieàu cao caây, taêng soá nhaùnh, taêng soá löôïng vaø troïng löôïng haït chaéc, maëc daàu soá boâng khoâng taêng nhöng laøm giaûm soá löôïng vaø troïng löôïng haït leùp ôû caùc loâ nhieãm vi khuaån. 3.4.2.3. AÛnh höôûng cuûa dòch nuoâi caáy vi khuaån treân caây luùa ngoaøi ruoäng Nuoâi caáy vi khuaån trong moâi tröôøng MT3, uû 30oC. 48giôø traûi ñóa ñeå xaùc ñònh maät ñoä teá baøo tröôùc khi nhieãm haït maàm (MA2 = 5,85*106CFU/ml ; MA3 = 5,74 *106CFU/ml). Chuùng toâi tieán haønh phaân laäp maãu ñaát tröôùc gieo troàng nhaän thaáy coù caùc khuaån laïc maøu ñoû treân moâi tröôøng NFb raén. Sau khi ngaâm haït maàm vôùi dòch nuoâi caáy vi khuaån ñöôïc 3giôø, gieo haït maàm leân caùc loâ coù kích thöôùc 4m2. 78 ¾ Quan saùt chieàu cao caây luùa vaøo caùc thôøi ñieåm 15, 30, 45, 60ngaøy ôû chuûng A2 vaø A3. Keát quaû ghi nhaän ôû baûng 3.8 (A2), baûng 3.9 (A3) vaø ñöôïc bieåu dieãn trong ñoà thò 3.4. Ñoà thò 3.4. AÛnh höôûng cuûa söï nhieãm khuaån treân chieàu cao caây luùa ngoaøi ruoäng (cm/caây) cuûa chuûng A2 vaø A3 Chuûng A2 0 15 30 45 60 75 90 105 15 30 45 60 Thôøi gian (ngaøy) C hi eàu c ao (c m ) 1 2 3 4 5 ÑC Chuûng A3 0 15 30 45 60 75 90 105 15 30 45 60 Thôøi gian (ngaøy) C hi eàu c ao (c m ) 1 2 3 4 5 ÑC Ghi chuù : 1 laø loâ nhieãm vi khuaån Azospirillum, giaûm ½ löôïng ñaïm ôû laàn boùn phaân ñaàu tieân. 2, 3, 4 vaø 5 laø caùc loâ khoâng nhieãm, giaûm ½ löôïng ñaïm ôû laàn boùn phaân ñaàu tieân. 6 laø loâ ñoái chöùng khoâng nhieãm vi khuaån vaø ñöôïc boùn ñaày ñuû ñaïm. 79 Baûng 3.8. Chieàu cao trung bình caây luùa ngoaøi ruoäng (cm) cuûa chuûng A2 Thôøi gian (ngaøy) Loâ TN 15 30 45 60 Ñoái chöùng (100% - PL) 18,74 d 30,45 d 53,64 d 75,14 d 1 (% so ÑC – PL) 23,62 126,04% a 41,12 135,04% a 74,01 137,98% a 86,15 114,65%a 2 (% so ÑC – PL) 20,74 110,67% b 36,67 120,43% b 66,64 124,24% b 79,72 106,10%b 3 (% so ÑC – PL) 19,23 102,61% c 33,34 109,49% c 59,67 111,24% c 75,73 100,79%c 4 (% so ÑC – PL) 16,08 85,81% e 25,05 82,27% e 42,26 78,78% e 58,33 77,63%e 5 (% so ÑC – PL) 16,04 85,59% e 24,56 80,66% f 41,95 78,21% e 56,89 75,71% f CV% - LSD 0,65 0,23 0,31 0,18 0,31 0,32 0,31 0,41 Ghi chuù : Trong cuøng moät coät, nhöõng giaù trò trung bình coù cuøng moät chöõ caùi theo sau thì khoâng khaùc bieät coù yù nghóa ôû möùc xaùc suaát p = 0,05. 80 Baûng 3.9. Chieàu cao trung bình caây luùa ngoaøi ruoäng (cm) cuûa chuûng A3 Thôøi gian (ngaøy) Loâ TN 15 30 45 60 Ñoái chöùng (100% - PL) 18,41 d 29,01 d 53,93 d 75,02 d 1 (% so ÑC – PL) 22,52 122,32% a 39,03 134,54% a 73,17 135,68% a 84,62 112,80% a 2 (% so ÑC – PL) 20,44 111,03% b 35,07 120,89% b 65,57 121,58% b 80,08 106,05% b 3 (% so ÑC – PL) 18,87 102,50% c 31,78 109,55% c 55,01 102,00% c 75,51 100,65% c 4 (% so ÑC – PL) 15,82 85,93% e 23,62 81,42% e 41,19 76,38% e 58,12 77,47% e 5 (% so ÑC – PL) 15,34 83,32% f 22,96 79,15% f 41,81 77,53% f 55,29 73,70% f CV (%) - LSD 0,58 0,2 0,72 0,39 0,41 0,41 0,16 0,22 Ghi chuù : Trong cuøng moät coät, nhöõng giaù trò trung bình coù cuøng moät chöõ caùi theo sau thì khoâng khaùc bieät coù yù nghóa ôû möùc xaùc suaát p = 0,05. Keát quaû ôû baûng 3.8 vaø 3.9 vaø ñoà thò 3.4 cho thaáy chieàu cao caây ôû caùc loâ thí nghieäm (keå caû loâ ñoái chöùng) taêng nhanh töø ngaøy 15 ñeán ngaøy 45, sau ñoù caây 81 chaäm taêng chieàu cao, ñoù laø do vaøo giai ñoaïn sau 45 ngaøy laø thôøi kyø hình thaønh vaø phaùt trieån ñoøng, caây khoâng coøn sinh laù môùi neân chieàu cao taêng chaäm laïi [16]. ÔÛ giai ñoaïn 60 ngaøy, soá lieäu töø baûng 3.8 cho thaáy chieàu cao caây luùa ôû caùc loâ 4, 5 thaáp hôn so vôùi ÑC, caùc loâ coøn laïi cao hôn loâ ÑC vaø cao nhaát laø loâ 1 (taêng 14,65%). Baûng 3.9 cuõng cho keát quaû töông töï, chieàu cao caây luùa ôû loâ 1 nhieãm A3 cao nhaát vaø taêng 12,8% so vôùi ÑC. ¾ Giai ñoaïn 45 ngaøy tieán haønh ñeám soá nhaùnh treân caây ôû chuûng A2 vaø A3. Keát quaû ñöôïc ghi nhaän trong baûng 3.10 vaø bieåu dieãn ôû ñoà thò 3.5. Ñoà thò 3.5. AÛnh höôûng cuûa söï nhieãm khuaån ñeán khaû naêng phaân nhaùnh cuûa caây luùa ngoaøi ruoäng (nhaùnh/caây) vaøo thôøi ñieåm 45 ngaøy cuûa chuûng A2 vaø A3 Ghi chuù : 1- loâ nhieãm vi khuaån Azospirillum, giaûm ½ löôïng ñaïm ôû laàn boùn phaân ñaàu tieân. 2, 3, 4 vaø 5 laø caùc loâ khoâng nhieãm, giaûm ½ löôïng ñaïm ôû laàn boùn phaân ñaàu tieân. 6- loâ ñoái chöùng khoâng nhieãm vi khuaån vaø ñöôïc boùn ñaày ñuû ñaïm. 0 2 4 6 8 Chuûng vi khuaån So á n ha ùnh 1 2 3 4 5 ÑC A2 A3 82 Baûng 3.10. Soá nhaùnh trung bình cuûa caây luùa ngoaøi ruoäng (nhaùnh/caây) vaøo thôøi ñieåm 45 ngaøy cuûa chuûng A2 vaø A3 Chuûng Loâ thí nghieäm A2 A3 Ñoái chöùng (100% - PL) 5,04 cd 4,93 c 1 (% so ÑC – PL) 6,01 119,25% a 5,72 116,02% a 2 (% so ÑC – PL) 5,53 109,72% b 5,38 ± 0,18 109,13% b 3 (% so ÑC – PL) 5,25 104,17% bc 5,20 ± 0,14 105,48% b 4 (% so ÑC – PL) 4,73 93,85% d 4,51 ± 0,13 91,48% d 5 (% so ÑC – PL) 4,38 86,90% e 4,24 ± 0,07 86,00% e CV% - LSD 3,62 0,34 2,74 0,25 Ghi chuù : Trong cuøng moät coät, nhöõng giaù trò trung bình coù cuøng moät chöõ caùi theo sau thì khoâng khaùc bieät coù yù nghóa ôû möùc xaùc suaát p = 0,05. 83 Qua keát quaû ghi nhaän aûnh höôûng cuûa söï nhieãm khuaån ñoái vôùi khaû naêng phaân nhaùnh luùa ngoaøi ruoäng ôû baûng 3.10 vaø ñoà thò 3.5 cho thaáy khaû naêng phaân nhaùnh ôû caùc chuûng vaøo thôøi ñieåm 45 ngaøy : ⋅ Treân ruoäng thöû nghieäm nhieãm A2 : caùc loâ 3 vaø 4 coù soá nhaùnh khoâng khaùc bieät coù yù nghóa so vôùi ÑC, loâ 5 thaáp (giaûm 13,1%), coøn loâ 1 cao nhaát (taêng 19,25%). ⋅ Treân ruoäng thöû nghieäm nhieãm A3 : nhaän thaáy khaû naêng phaân nhaùnh ôû caùc loâ 4 vaø 5 thaáp (giaûm 14% (loâ 5), 8,52% (loâ 4)), caùc loâ 1, 2, 3 cao hôn loâ ÑC vaø cao nhaát laø loâ 1 (taêng 16,02%). Töø nhöõng nhaän xeùt veà chieàu cao vaø soá nhaùnh ôû treân nhaän thaáy raèng coù theå coù aûnh höôûng vi khuaån trong caùc loâ 1, 2, 3. ¾ Vaøo thôøi ñieåm thu hoaïch (luùa 95 ngaøy tuoåi), tieán haønh ñeám soá boâng/ñôn vò dieän tích, ñeám soá haït/boâng, tính tyû leä haït chaéc, caân troïng löôïng 1000 haït, sau ñoù tính naêng suaát luùa/ñôn vò dieän tích. Keát quaû ñöôïc ghi nhaän trong baûng 3.11 (A2) vaø 3.12 (A3). 84 Baûng 3.11. AÛnh höôûng A2 treân chæ tieâu caây luùa vaøo thôøi ñieåm thu hoaïch Chæ tieâu Loâ TN Soá boâng/m2 Soá haït/boâng Tyû leä haït chaéc (%) Troïng löôïng 1000 haït (g) Naêng suaát (g/m2) Ñoái chöùng (100% - PL) 508,45 a 62,46 b 81,75 b 20,74 b 538,45 bc 1 (% so ÑC – PL) 508,40 99,99% a 66,86 107,04% a 89,46 109,43% a 24,04 115,91% a 731,03 135,77% a 2 (% so ÑC – PL) 508,42 99,99% a 63,62 101,86% b 83,58 102,24% b 21,52 103,76% ab 581,78 108,05% b 3 (% so ÑC – PL) 508,38 99,99% a 62,38 99,87% b 81,33 99,49% b 20,64 99,52% b 532,35 98,89% c 4 (% so ÑC – PL) 508,00 99,91% a 58,86 94,24% c 72,88 89,15% c 17,03 82,11% c 371,11 68,92% d 5 (% so ÑC – PL) 507,90 99,89% a 58,61 93,84% c 71,82 87,85% c 6,65 80,28% c 355,97 66,11% d CV% - LSD 0,43 4,00 1,85 2,10 2,67 3,89 7,9 2,89 5,04 47,54 85 Baûng 3.12. AÛnh höôûng A3 treân chæ tieâu caây luùa vaøo thôøi ñieåm thu hoaïch Chæ tieâu Loâ TN Soá boâng/m2 Soá haït/boâng Tyû leä haït chaéc (%) Troïng löôïng 1000 haït (g) Naêng suaát (g/m2) Ñoái chöùng (100% -PL) 507,27 a 61,70 b 81,34 b 21,10 b 537,17 c 1 (% so ÑC – PL) 508,23 100,19% a 66,32 107,49% a 89,93 110,56% a 24,00 113,74% a 727,48 135,43% a 2 (% so ÑC – PL) 508,16 100,18% a 63,62 103,11% ab 82,40 101,30% b 21,77 103,18% ab 579,94 107,96% b 3 (% so ÑC – PL) 507,67 100,08% a 62,72 101,65% ab 82,39 101,29% b 21,62 102,46% ab 567,18 105,59% b 4 (% so ÑC – PL) 505,60 99,67% b 57,29 92,85% c 68,34 84,02% c 17,42 82,56% c 344,83 64,19% d 5 (% so ÑC – PL) 505,20 99,59% b 56,59 91,72% c 67,60 83,11% c 17,29 81,94% c 334,15 62,21% d CV% - LSD 0,17 1,60 3,79 4,24 3,56 5,11 7,39 2,76 2,61 24,54 86 Ghi chuù : 1 laø loâ nhieãm vi khuaån Azospirillum, giaûm ½ löôïng ñaïm ôû laàn boùn phaân ñaàu tieân. 2, 3, 4 vaø 5 laø caùc loâ khoâng nhieãm, giaûm ½ löôïng ñaïm ôû laàn boùn phaân ñaàu tieân. 6 laø loâ ñoái chöùng khoâng nhieãm vi khuaån vaø ñöôïc boùn ñaày ñuû ñaïm. Trong cuøng moät coät, nhöõng giaù trò trung bình coù cuøng moät chöõ caùi theo sau thì khoâng khaùc bieät coù yù nghóa ôû möùc xaùc suaát p = 0,05. Qua keát quaû baûng 3.11 cho thaáy soá boâng ôû caùc loâ thí nghieäm khoâng khaùc bieät coù yù nghóa so vôùi ÑC. Soá haït/boâng ôû loâ 2, loâ 3 khoâng khaùc bieät so vôùi ÑC ; loâ 4, 5 thaáp hôn so ÑC : 5,76% (loâ 4), 6,16% (loâ 5) ; tuy nhieân loâ 1 taêng 7,04% so ÑC. Troïng löôïng 1000 haït ôû loâ 2 khoâng khaùc bieät so vôùi loâ 1, 3 vaø ÑC ; coøn ôû loâ 1 taêng 15,91%, loâ 4 giaûm 17,89%, loâ 5 giaûm 19,72% so ÑC. Naêng suaát luùa ôû loâ 1 ñaït 731,03g/m2 taêng 35,77% so ÑC, ôû loâ 2 vaø 3 khoâng khaùc bieät so ÑC, coøn loâ 4 giaûm 31,08%, loâ 5 giaûm 33,89% so ÑC. Keát quaû ôû baûng 3.12 cuõng nhaän thaáy raèng loâ 1 ñaït naêng suaát 727,48g/m2 taêng 35,43% so ÑC, loâ 2 taêng 7,96%, loâ 3 taêng 5,59%, loâ 4 giaûm 35,81%, loâ 5 giaûm 37,79% so ÑC. Keát quaû phaân laäp laïi ñaát chæ thaáy daïng khuaån laïc A2 vaø A3 vôùi soá löôïng nhieàu trong caùc loâ 1, 2 vaø 3. Nhö vaäy, coù theå do möa hoaëc töôùi tieâu maø vi khuaån A2 vaø A3 theo doøng nöôùc di chuyeån ñeán caùc loâ 2 vaø 3 (ñöôïc boùn ½ löôïng phaân ñaïm) laøm cho caùc loâ naøy ñaït naêng suaát töông ñöông vôùi loâ ñoái chöùng. 87 3.5. Taïo cheá phaåm “phaân vi sinh” 3.5.1. Chuaån bò 3.5.1.1. Dòch nuoâi caáy vi khuaån Nuoâi caáy vi khuaån A2 trong moâi tröôøng Dobereiner. Caùch khoaûng 12giôø ño trò soá maät ñoä quang vaø ñeám giaùn tieáp soá löôïng teá baøo (ñeám soá khuaån laïc treân thaïch ñóa). Keát quaû ñöôïc theå hieän ôû baûng 3.13. Baûng 3.13. Söï thay ñoåi maät ñoä teá baøo cuûa chuûng A2 theo thôøi gian Thôøi gian (giôø) OD610nm CFU/ml log (CFU/ml) 0 0,03 2,99*105 5,48 12 0,062 4,2*105 5,62 24 0,101 2,61*106 6,42 36 0,145 0,78*107 6,89 48 0,284 2,98*107 7,47 60 0,28 2,9*107 7,46 72 0,274 2,86*107 7,46 84 0,269 2,75*107 7,44 96 0,265 2,82*107 7,45 Ghi chuù: CFU/ml – soá teá baøo coù trong 1ml dòch nuoâi caáy 88 Ñoà thò 3.6. Söï thay ñoåi maät ñoä teá baøo cuûa chuûng A2 theo thôøi gian 5,45 5,95 6,45 6,95 7,45 7,95 0 12 24 36 48 60 72 84 96 Töông töï, khi khaûo saùt söï gia taêng soá löôïng cuûa chuûng A3 ta thu ñöôïc keát quaû theå hieän ôû baûng 3.14. Baûng 3.14. Söï thay ñoåi maät ñoä teá baøo cuûa chuûng A3 theo thôøi gian Thôøi gian (giôø) OD610nm CFU/ml log (CFU/ml) 0 0,030 1,68*105 5,23 12 0,058 2,65*105 5,42 24 0,069 1,1*106 6,04 36 0,125 4,14*106 6,62 48 0,248 1,75*107 7,24 60 0,228 1,65*107 7,22 72 0,207 1,68*107 7,23 84 0,184 1,75*107 7,24 96 0,165 1,62*107 7,21 Ghi chuù : CFU/ml – soá teá baøo coù trong 1ml dòch nuoâi caáy thôøi gian (giôø) lo g (C FU /m l) 89 Ñoà thò 3.7. Söï thay ñoåi maät ñoä teá baøo cuûa chuûng A3 theo thôøi gian Qua keát quaû nhaän thaáy trong khoaûng 12giôø ñaàu nuoâi caáy chuûng A2, A3 ñeàu sinh tröôûng raát chaäm, maät ñoä teá baøo gia taêng raát ít. Sau ñoù chuùng baét ñaàu sinh tröôûng maïnh, thôøi gian sinh tröôûng maïnh nhaát töø khoaûng 24 - 48giôø. Sau ñoù soá löôïng teá baøo coù khuynh höôùng thay ñoåi khoâng ñaùng keå. Do ñoù choïn thôøi ñieåm 48giôø nuoâi caáy ñeåø khaûo saùt caùc noäi dung khaùc. ™ AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä leân söï sinh tröôûng cuûa 2 chuûng A2 vaø A3 Tieán haønh nuoâi caáy vi khuaån trong moâi tröôøng MT3 ôû caùc nhieät ñoä 18, 25, 30, 35, 40, 45, 50oC. Sau 48giôø laáy maãu ño trò soá maät ñoä quang, keát quaû ñöôïc ghi nhaän ôû baûng 3.15 theå hieän ôû ñoà thò 3.8 vaø hình 3.8. 5,2 5,7 6,2 6,7 7,2 7,7 0 12 24 36 48 60 72 84 96 thôøi gian (giôø) lo g (C FU /m l) 90 Baûng 3.15. AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä leân söï sinh tröôûng cuûa A2 vaø A3 döïa vaøo giaù trò OD610nm Chuûng Nhieät ñoä (oC) A2 A3 18 0,005 0,005 25 0,105 0,081 30 0,284 0,248 35 0,322 0,343 40 0,383 0,250 45 0,088 0,053 50 0,003 0,002 Ñoà thò 3.8. AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä leân söï sinh tröôûng cuûa A2 vaø A3 döïa vaøo giaù trò OD610nm A2 A3 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 Nhieät ñoä (oC) O D 61 0n m 18 25 30 35 40 45 50 91 Hình 3.8. AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä leân söï sinh tröôûng cuûa A2 vaø A3 döïa vaøo chæ thò maøu bromothymol blue Trong moâi tröôøng coù chaát chæ thò maøu bromothymol blue, neáu nhieät ñoä thích hôïp cho söï phaùt trieån cuûa vi khuaån seõ laøm taêng ñoä ñuïc moâi tröôøng vaø thay ñoåi maøu chæ thò töø xanh laù caây sang xanh döông (vi khuaån kieàm hoùa moâi tröôøng). Qua keát quaû trong baûng 3.15, ñoà thò 3.8 vaø hình 3.8 nhaän thaáy 2 chuûng A2 vaø A3 khoâng sinh tröôûng ôû 18oC vaø 50oC. A2 sinh tröôûng trong khoaûng nhieät ñoä 25 - 45oC vaø sinh tröôûng maïnh ôû 40oC. A3 sinh tröôûng trong khoaûng nhieät ñoä 25 - 40oC vaø sinh tröôûng maïnh ôû 35oC. 92 ™ AÛnh höôûng cuûa pH leân söï sinh tröôûng cuûa 2 chuûng A2 vaø A3 Nuoâi caáy vi khuaån trong MT3 coù giaù trò pH=4, 5, 6, 7, 8 vaø 9 ôû 40oC (A2) vaø 35oC (A3). Sau 48 giôø laáy maãu ño trò soá maät ñoä quang, keát quaû ñöôïc ghi nhaän ôû baûng 3.16, theå hieän ôû ñoà thò 3.9 vaø hình 3.9. Baûng 3.16. AÛnh höôûng cuûa pH leân söï sinh tröôûng cuûa A2 vaø A3 döïa vaøo giaù trò OD610nm Chuûng pH A2 A3 4 0,005 0,005 5 0,006 0,005 6 0,120 0,117 6,8 0,383 0,343 7 0,226 0,176 8 0,162 0,151 9 0,038 0,076 Ñoà thò 3.9. AÛnh höôûng cuûa pH leân söï sinh tröôûng cuûa A2 vaø A3 döïa vaøo giaù trò OD610nm 0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 0,3 0,35 0,4 0,45 Chuûng vi khuaån O D 6 10 nm 4 5 6 6,8 7 8 9 10 A3 A2 93 Hình 3.9. AÛnh höôûng cuûa pH leân söï sinh tröôûng cuûa A2 vaø A3 döïa vaøo chæ thò maøu bromothymol blue Moâi tröôøng boå sung bromothymol blue, vi khuaån phaùt trieån seõ laøm ñuïc vaø kieàm hoùa moâi tröôøng (pH trung tính moâi tröôøng maøu xanh laù caây, pH acid moâi tröôøng maøu vaøng, pH kieàm moâi tröôøng maøu xanh döông). Qua keát quaû ñöôïc ghi nhaän ôû baûng 3.16, theå hieän ôû ñoà thò 3.9 vaø hình 3.9 nhaän thaáy taïi caùc giaù trò pH=4, 5 vaø 9, caû 2 chuûng A2 vaø A3 khoâng sinh tröôûng. Chuùng sinh tröôûng ôû bieân ñoä pH töø 6 ñeán 8 vaø thích hôïp ôû pH=6,8. 94 3.5.1.2. Chuaån bò cheá phaåm “phaân vi sinh” Š AÛnh höôûng ñoä aåm cuûa than buøn leân söï gia taêng soá teá baøo vi khuaån Caùc chuûng A2 vaø A3 ñöôïc nuoâi caáy treân than buøn hoaït hoùa vôùi caùc ñoä aåm : 30%, 40%, 50% vaø 60%. Kieåm tra soá löôïng teá baøo A2 vaø A3 (baûng 3.17) thoâng qua vieäc ñeám soá khuaån laïc taïi thôøi ñieåm 0giôø vaø 72giôø. Baûng 3.17. Maät ñoä teá baøo A2 vaø A3 trong 1 gram cheá phaåm theo thôøi gian vôùi söï thay ñoåi ñoä aåm Ñoä aåm Thôøi gian (giôø) 30% 40% 50% 60% 0 4,75*107 4,8*107 4,81*107 4,83*107 A2 72 2,6*103 3,6*104 5,11*107 4,25*105 0 1,0*107 1,08*107 1,06*107 1,1*107 A3 72 3,54*103 2,11*104 1,34*107 3,63*105 Qua keát quaû ôû baûng 3.17 nhaän thaáy luùc 0giôø soá löôïng vi khuaån töông ñöông nhau. Sau 72giôø soá löôïng vi khuaån ôû ñoä aåm 50% taêng khoâng nhieàu, coøn caùc ñoä aåm khaùc thì giaûm. Ñieàu naøy chöùng toû vi khuaån A2 vaø A3 phaùt trieån ñöôïc trong cheá phaåm coù ñoä aåm 50%. Š AÛnh höôûng noàng ñoä NH3 leân söï sinh tröôûng cuûa vi khuaån Söû duïng ñoä aåm 50%, caáy vi khuaån leân than buøn coù boå sung NH3 thay ñoåi 1,5%; 1,8%; 2,1%; 2,4% vaø 2,7%. UÛ 40oC (A2) vaø 35oC (A3). Keát quaû thu ñöôïc ôû baûng 3.18. 95 Baûng 3.18. AÛnh höôûng cuûa NH3 leân söï gia taêng soá löôïng teá baøo NH3 Thôøi gian (giôø) 1,5% 1,8% 2,1% 2,4% 2,7% 0 1,11*107 1,18*107 1,22*107 1,20*107 1,13*107 A2 72 4,03*104 2,01*105 1,73*106 4,51*107 2,46*103 0 1,04*107 1,05*107 1,10*107 1,07*107 1,08*107 A3 72 1,97*105 2,89*106 3,27*106 4,10*107 2,80*102 Sau 3 ngaøy nuoâi caáy töø keát quaû trong baûng 3.18 nhaän thaáy vôùi caùc tyû leä NH3 1,5%, 1,8%, 2,1% vaø 2,7% soá löôïng teá baøo giaûm. Soá löôïng teá baøo taêng ôû 2,4%. Š AÛnh höôûng cuûa moâi tröôøng dinh döôõng leân söï toàn taïi cuûa vi khuaån Caáy vi khuaån vaøo than buøn ñöôïc hoaït hoùa vôùi 2,4% NH3. Ñoä aåm than buøn 50% coù boå sung moâi tröôøng Dobereiner. Keát quaû thu ñöôïc ôû baûng 3.19. Baûng 3.19. Söï bieán ñoåi maät ñoä teá baøo A2 vaø A3 theo thôøi gian Thaønh phaàn Thôøi gian (giôø) Ñoái chöùng (than buøn) Than buøn+MT3 0 1,71*107 1,67*107 A2 72 2,23*107 3,60*108 0 2,08*107 2,10*107 A3 72 0,83*107 4,03*108 96 Qua keát quaû ôû baûng 3.19 sau 3 ngaøy nuoâi caáy nhaän thaáy maät ñoä teá baøo cuûa 2 chuûng ñeàu taêng khi thay nöôùc caát baèng moâi tröôøng nuoâi caáy vi khuaån. Nhö vaäy qua caùc khaûo saùt veà ñoä aåm, tyû leä NH3 vaø thaønh phaàn dinh döôõng boå sung vaøo neàn chaát mang laø than buøn, ta coù theå chuaån bò cheá phaåm ñoái vôùi 2 chuûng : 2,4% NH3 ñeå hoaït hoùa than buøn, boå sung dòch nuoâi caáy vi khuaån ôû ñoä aåm 50%, uû ôû nhieät ñoä 40oC (A2) vaø 35oC (A3) trong 48giôø. Ñem saáy nheï ôû 45oC ñeå baûo quaûn. 3.5.2. Khaûo saùt aûnh höôûng cuûa cheá phaåm “phaân vi sinh” treân caây luùa trong chaäu vaø rau caûi ngaén ngaøy 3.5.2.1. Luùa trong chaäu Chuùng toâi tieán haønh phaân laäp maãu ñaát tröôùc gieo troàng nhaän thaáy coù caùc khuaån laïc maøu ñoû treân moâi tröôøng NFb raén. Troän 10gram cheá phaåm cho moãi chaäu ñaát, cho 3 haït naûy maàm vaøo trong moãi chaäu ñaát. Sau 7 ngaøy ño chieàu daøi laù, 25 ngaøy ñeám soá nhaùnh, 95 ngaøy sô boä thu hoaïch ñeám soá boâng, soá haït vaø caân troïng löôïng haït. Keát quaû laø trung bình cuûa 30 caây ñöôïc ghi nhaän ôû baûng 3.20. 97 Baûng 3.20. Giaù trò trung bình caùc löôïng giaù caây luùa trong chaäu Cheá phaåm Caùc chæ tieâu Ñoái chöùng (100% - PL) A2 (% so ÑC – PL) A3 (% so ÑC – PL) CV% - LSD Chieàu cao caây (cm) 18,54 b 20,38 109,92% a 19,96 107,66% a 2,33 1,04 Soá nhaùnh/caây 4,43 b 5,32 120,09% a 5,21 117,61% a 5,32 0,60 Soá boâng/caây 4,80 a 4,92 102,50% a 4,85 101,04% a 7,31 0,80 Soá haït chaéc/boâng 64,00 b 87,61 136,89% a 85,50 133,59% a 3,50 6,28 Soá haït leùp/boâng 20,68 a 18,71 90,47% b 18,26 88,30% b 1,16 0,48 Troïng löôïng haït chaéc/boâng (g) 1,15 b 1,58 137,39% a 1,49 129,57% a 3,18 0,10 Troïng löôïng haït leùp/ boâng (g) 0,28 a 0,14 50,00% b 0,15 53,57% b 24,31 0,10 Ghi chuù : Trong cuøng moät haøng, nhöõng giaù trò trung bình coù cuøng moät chöõ caùi theo sau thì khoâng khaùc bieät coù yù nghóa ôû möùc xaùc suaát p = 0,05. 98 Qua baûng 3.20 nhaän thaáy khi nhieãm cheá phaåm vi khuaån thì chieàu cao caây taêng 9,92% (A2), 7,66% (A3) , soá nhaùnh/caây taêng 20,09% (A2), 17,61% (A3) , soá boâng/caây taêng khoâng ñaùng keå : 2,5% (A2), 1,04% (A3), soá haït chaéc/boâng taêng 36,89% (A2), 33,59% (A3), troïng löôïng haït chaéc taêng 37,39% (A2), 29,57% (A3); ngöôïc laïi soá haït leùp/boâng giaûm 9,53% (A2), 11,7% (A3), troïng löôïng haït leùp/boâng giaûm 50% (A2), 46,43% (A3) so vôùi ñoái chöùng. Keát quaû phaân laäp laïi ñaát chæ thaáy daïng khuaån laïc A2 vaø A3 vôùi soá löôïng nhieàu trong caùc loâ gaây nhieãm. Nhö vaäy, “cheá phaåm” vi khuaån A2 vaø A3 laøm taêng chieàu cao caây, taêng soá nhaùnh, maëc duø soá boâng khoâng taêng nhöng taêng soá löôïng vaø troïng löôïng haït chaéc, laøm giaûm soá löôïng vaø troïng löôïng haït leùp. 3.5.2.2. Caûi thìa Chuùng toâi tieán haønh phaân laäp maãu ñaát tröôùc gieo troàng nhaän thaáy coù caùc khuaån laïc maøu ñoû treân moâi tröôøng NFb raén. Troän 50gram cheá phaåm “phaân vi sinh” cho moãi loâ (3 laàn laëp laïi). Ñoái chöùng laø 50gram than buøn hoaït hoùa. Tieán haønh khaûo saùt : Š AÛnh höôûng cuûa cheá phaåm “phaân vi sinh” ñeán söï sinh truôûng laù caây caûi thìa Laù laø cô quan quan troïng cuûa caây troàng. Thoâng qua quaù trình quang hôïp, laù cung caáp nhöõng döôõng chaát chính cho caây caû veà löôïng laãn chaát ñeå hình thaønh sinh khoái cuûa caây. Ñoái vôùi nhöõng caây troàng maø saûn phaåm thu hoaïch laø laù nhö caây caûi thìa thì söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån maïnh meõ cuûa boä laù coù yù nghóa voâ cuøng quan troïng trong saûn xuaát goùp phaàn vaøo vieäc naâng cao naêng suaát, phaåm chaát ñoàng thôøi gia taêng hieäu quaû kinh teá cho ngöôøi troàng rau. Caùch 5 ngaøy ñeám soá laù treân 5 caây/loâ ñöôïc ñaùnh daáu, theo doõi trong 25 ngaøy. Keát quaû ñöôïc ghi nhaän trong baûng 3.21 vaø ñoà thò 3.10. 99 Baûng 3.21. Soá laù trung bình cuûa caây caûi thìa (laù/caây) Cheá phaåm Thôøi gian (ngaøy) Ñoái chöùng (100% - PL) A2 (% so ÑC – PL) A3 (% so ÑC – PL) CV% - LSD 5 4,23 c 4,75 112,29% a 4,59 108,51% b 1,39 0,14 10 5,01 b 5,91 117,96% a 5,68 113,37% a 3,94 0,50 15 5,46 b 7,01 128,39% a 6,71 122,89% a 6,27 0,91 20 6,42 b 9,01 140,34% a 8,82 137,38% a 3,43 0,63 25 7,96 c 12,82 161,06% a 12,31 154,65% b 1,41 0,35 Ghi chuù : Trong cuøng moät haøng, nhöõng giaù trò trung bình coù cuøng moät chöõ caùi theo sau thì khoâng khaùc bieät coù yù nghóa ôû möùc xaùc suaát p = 0,05. 100 Ñoà thò 3.10. AÛnh höôûng cuûa cheá phaåm “phaân vi sinh” ñeán soá löôïng laù caûi thìa 0 5 10 15 5 10 15 20 25 Thôøi gian (ngaøy) So á la ù ÑC A A Keát quaû ôû baûng 3.21 vaø ñoà thò 3.10 cho thaáy, soá laù/caây taêng daàn theo thôøi gian sinh tröôûng. Giai ñoaïn 5 ngaøy sau khi troàng (caáy) soá laù ôû caùc coâng thöùc töông ñöông nhau, ñaït 4,23 laù/caây (ÑC), 4,75 laù/caây (CP A2). Ñaây laø giai ñoaïn phuïc hoài sau khi caáy, caây chöa huùt ñöôïc dinh döôõng nhieàu. Soá laù/caây gia taêng maïnh meõ vaøo giai ñoaïn 15 ngaøy sau khi troàng vaø ñaït soá löôïng toái ña ôû giai ñoaïn 25 ngaøy sau khi troàng. Khi soá laù/caây ñaït toái ña, caây boùn CP A2 coù soá laù/caây taêng 61,06%, caây boùn CP A3 coù soá laù/caây taêng 54,65% so vôùi ÑC. Š AÛnh höôûng cuûa cheá phaåm “phaân vi sinh” treân chieàu cao caây caûi thìa Song song vôùi vieäc ñeám soá laù, chuùng toâi ghi nhaän chieàu cao cuûa 5 caây/loâ ñöôïc ñaùnh daáu ôû caùc thôøi gian 5, 10, 15, 20, 25 ngaøy. Keát quaû ñöôïc ghi nhaän trong baûng 3.22. 2 3 101 Baûng 3.22. Chieàu cao trung bình cuûa caây caûi thìa (cm/caây) Cheá phaåm Thôøi gian(ngaøy) Ñoái chöùng (100% - PL) A2 (% so ÑC – PL) A3 (% so ÑC – PL) CV% - LSD 5 8,58 a 8,85 103,15% a 8,57 99,88% a 3,55 0,70 10 8,74 b 9,49 108,58% a 8,95 102,40% b 1,72 0,35 15 9,43 b 11,45 121,42% a 11,13 118,03% a 4,09 0,99 20 10,31 b 13,72 133,07% a 13,66 132,49% a 3,77 1,07 25 11,12 b 16,51 148,47% a 16,24 146,04% a 1,31 0,43 Ghi chuù : Trong cuøng moät haøng, nhöõng giaù trò trung bình coù cuøng moät chöõ caùi theo sau thì khoâng khaùc bieät coù yù nghóa ôû möùc xaùc suaát p = 0,05. 102 Ñoà thò 3.11. AÛnh höôûng cuûa cheá phaåm “phaân vi sinh” treân chieàu cao caây caûi thìa (cm/caây) 0 5 10 15 20 5 10 15 20 25 Thôøi gian (ngaøy) C hi eàu c ao (c m ) ÑC A A Keát quaû thí nghieäm ñöôïc trình baøy trong baûng 3.22 vaø ñoà thò 3.11 cho thaáy, chieàu cao caây taêng daàn theo thôøi gian sinh tröôûng. Giai ñoaïn 5 ngaøy sau khi troàng (caáy) chieàu cao caây ôû caùc loâ thí nghieäm töông ñöông nhau, ñaït 8,57 cm/caây (CP A3), 8,85 cm/caây (CP A2). Ñaây laø giai ñoaïn phuïc hoài sau khi caáy, caây chöa huùt ñöôïc dinh döôõng nhieàu. Töø giai ñoaïn 15 ngaøy sau khi troàng (caáy) caây sinh tröôûng nhanh vaø ñaït chieàu cao toái ña ôû giai ñoaïn 25 ngaøy sau khi troàng. Khi chieàu cao caây ñaït toái ña, caây boùn CP A2 coù chieàu cao taêng 48,47%, caây boùn CP A3 coù chieàu cao taêng 46,04% so vôùi ÑC. Š AÛnh höôûng cuûa cheá phaåm “phaân vi sinh” treân caây caûi thìa vaøo thôøi ñieåm thu hoaïch Vaøo thôøi ñieåm 28 ngaøy sau khi caáy, tieán haønh ño chieàu cao, ñeám soá laù, caân troïng löôïng cuûa 5 caây/loâ vaø tính naêng suaát treân 1m2. Keát quaû ghi nhaän ôû baûng 3.23. 2 3 103 Baûng 3.23. Giaù trò trung bình caùc löôïng giaù caây caûi thìa vaøo thôøi ñieåm thu hoaïch Cheá phaåm Chæ tieâu Ñoái chöùng (100% - PL) A2 (% so ÑC – PL) A3 (% so ÑC – PL) CV% - LSD Chieàu cao (cm) 11,18 c 16,92 151,34% a 16,42 146,87% b 2,15 0,72 Soá laù (laù) 8,29 b 13,36 161,16% a 12,92 155,85% a 3,38 0,88 Troïng löôïng caây (g) 10,23 b 16,27 159,04% a 15,77 154,15% a 4,35 1,39 Naêng suaát (kg/m2) 0,92 b 1,46 158,70% a 1,42 154,35% a 5,31 0,15 Chieàu cao caây laø moät trong nhöõng yeáu toá caáu thaønh naêng suaát quan troïng. Keát quaû thí nghieäm ôû baûng 3.23 cho thaáy, vaøo thôøi ñieåm thu hoaïch, chieàu cao caây taêng 51,34% (CP A2), 46,87% (CP A3) so vôùi ñoái chöùng. Laù laø boä phaäân quan troïng cuûa caây vaø laø yeáu toá caáu thaønh naêng suaát, vì vaäy naêng suaát cao hay thaáp phuï thuoäc raát nhieàu vaøo yeáu toá naøy. Soá lieäu ôû baûng 3.23 cho thaáy vaøo thôøi ñieåm thu hoaïch, soá laù/caây taêng 61,16% (CP A2), 55,85% (CP A3) so vôùi ñoái chöùng. Troïng löôïng caây laø yeáu toá quan troïng, aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán naêng suaát caây troàng. Soá lieäu thoáng keâ ôû baûng 3.23 cho thaáy coù söï thay ñoåi veà troïng löôïng caây giöõa caùc loâ thí nghieäm. Vaøo thôøi ñieåm thu hoaïch, troïng löôïng caây taêng 59,04% (CP A2), 54,15% (CP A3) so vôùi ñoái chöùng. 104 Söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caây troàng laø cô sôû ñaùnh giaù söï thích nghi cuûa caây troàng ñoái vôùi ñaát ñai vaø caùc bieän phaùp kyõ thuaät taùc ñoäng. Do ñoù, naêng suaát caây troàng laø chæ tieâu quan troïng nhaát ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa caùc bieän phaùp kyõ thuaät taùc ñoäng nhö phaân boùn, gioáng… Keát quaû ôû baûng 3.23 cho thaáy naêng suaát rau taêng 58,7% (CP A2), 54,35% (CP A3) so vôùi ñoái chöùng. Keát quaû phaân laäp laïi ñaát chæ thaáy daïng khuaån laïc A2 vaø A3 vôùi soá löôïng nhieàu trong caùc loâ gaây nhieãm. Nhö vaäy, khi söû duïng caùc “cheá phaåm” A2 vaø A3 giuùp taêng chieàu cao, taêng soá laù, taêng troïng löôïng caây vaø chính nhôø theá taêng naêng suaát caây troàng. 105 CHÖÔNG 4 KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ 106 ™ Keát luaän 1/ Phaân laäp - Ñaõ phaân laäp vaø tuyeån choïn ñöôïc hai chuûng vi khuaån Azospirillum coù khaû naêng coá ñònh ñaïm vaø sinh IAA toát, kyù hieäu laø A2 vaø A3. Söû duïng hai chuûng naøy ñeå nghieân cöùu. 2/ Ñaëc tính sinh lyù, sinh hoùa - Coù khaû naêng di ñoäng maïnh, hình que, Gram aâm, - Kích thöôùc A2 : (2,52 – 2,87) μm × (0,69 – 1,38) μm. A3 : (2,18 – 2,56) μm × (0,61 – 0,98) μm. - Thôøi gian sinh tröôûng toái öu cuûa A2 vaø A3 : 48giôø. - Nhieät ñoä thích hôïp : A2 (40oC), A3 (35oC). - pH thích hôïp : pH=6,8. - Trong moâi tröôøng voâ ñaïm A2 söû duïng glucose, galactose, saccharose, maltose, lactose vaø malat, khoâng söû duïng ñöôïc dextrin ; A3 söû duïng caùc nguoàn carbon glucose, galactose, saccharose, maltose, lactose, malat vaø dextrin. Trong moâi tröôøng dinh döôõng A2 vaø A3 söû duïng glucose, galactose, saccharose, maltose, lactose, dextrin vaø khoâng söû duïng ñöôïc lactose. - A2 vaø A3 coù khaû naêng khöû nitrate thaønh nitrite. 3/ Taïo vaø thöû nghieäm cheá phaåm “phaân vi sinh” - Thöû nghieäm dòch nuoâi caáy vi khuaån treân : Š Caây luùa trong oáng nghieäm : coù theå keát hôïp giöõa ½ ñaïm trong moâi tröôøng MS vaø löôïng vi khuaån (0,5*107CFU/ml) seõ giuùp caây sinh tröôûng vaø phaùt trieån toát, ít toán keùm. Š Caây luùa trong chaäu (söû duïng ñaát ñeâ bao thuoäc huyeän Chôï Môùi, tænh An Giang) : khi boùn ½ löôïng phaân ñaïm keát hôïp vôùi maät ñoä vi khuaån khoaûng 0,5*107CFU/ml keát quaû laø chieàu cao caây, soá nhaùnh, soá löôïng vaø troïng löôïng haït 107 chaéc taêng, maëc daàu soá boâng khoâng taêng nhöng laøm giaûm soá löôïng vaø troïng löôïng haït leùp. Š Caây luùa ngoaøi ruoäng (ñöôïc troàng treân ñaát ñeâ bao thuoäc huyeän Chôï Môùi, tænh An Giang) : khi giaûm ½ löôïng ñaïm ôû laàn boùn phaân ñaàu tieân keát hôïp vôùi dòch nuoâi caáy vi khuaån khoaûng 0,5*107CFU/ml keát quaû laø taêng chieàu cao, taêng söï phaân nhaùnh, soá boâng khoâng taêng nhöng soá löôïng vaø troïng löôïng haït chaéc taêng, ñoàng thôøi soá löôïng vaø troïng löôïng haït leùp giaûm ñi daãn ñeán taêng naêng suaát luùa treân caùc loâ 1, 2 vaø 3. - Böôùc ñaàu taïo cheá phaåm “phaân vi sinh” cho hai chuûng : ‚ A2 : 2,4% NH3, ñoä aåm 50% (söû duïng moâi tröôøng MT3), 40oC, 48giôø. ‚ A3 : 2,4% NH3, ñoä aåm 50% (söû duïng moâi tröôøng MT3), 35oC, 48giôø. - Thöû nghieäm cheá phaåm “phaân vi sinh” treân : Š Caây luùa trong chaäu (söû duïng ñaát ñeâ bao thuoäc huyeän Chôï Môùi, tænh An Giang) : khi boùn 10g cheá phaåm/chaäu thu ñöôïc söï gia taêng veà chieàu cao, soá nhaùnh, soá löôïng vaø troïng löôïng haït chaéc, soá boâng khoâng taêng nhöng giaûm soá löôïng vaø troïng löôïng haït leùp so vôùi ñoái chöùng. Š Caûi thìa (ñöôïc troàng treân ñaát xaùm thuoäc quaän Taân Bình, Tp Hoà Chí Minh) : boùn 50g cheá phaåm/m2 giuùp taêng chieàu cao, taêng soá laù, taêng troïng löôïng caây vaø chính nhôø theá taêng naêng suaát caây troàng so vôùi ñoái chöùng. ™ Ñeà nghò Töø nhöõng keát quaû nghieân cöùu ñaït ñöôïc, chuùng toâi xin ñeà nghò nghieân cöùu tieáp theo trong ñieàu kieän thôøi gian vaø thieát bò toát hôn. - Ñònh danh vi khuaån A2 vaø A3 ñeán möùc ñoä loaøi. - Tieáp tuïc phaân laäp Azospirillum treân caùc loaïi ñaát khaùc nhau ñeå choïn chuûng thích hôïp nhaèm öùng duïng cho vieäc saûn xuaát phaân vi sinh. 108 - Taùch chieát vaø thu IAA töø moâi tröôøng sinh toång hôïp do vi khuaån tieát ra nhaèm öùng duïng cho caây troàng. - Tìm hieåu chi tieát veà ñieàu kieän, thaønh phaàn moâi tröôøng ñeå thu sinh khoái nhieàu hôn nhaèm phuïc vuï cho vieäc saûn xuaát phaân vi sinh töø Azospirillum. - Laëp laïi thí nghieäm treân nhöõng neàn ñaát khaùc nhau, trong nhöõng muøa vuï khaùc nhau ñeå khaúng ñònh tính öu vieät cuûa cheá phaåm “phaân vi sinh”. - Xaùc ñònh thôøi gian baûo quaûn cheá phaåm. - Tieáp tuïc thöïc hieän moät soá thí nghieäm veà haøm löôïng chaát khoâ, chaát xô, ñöôøng toång soá, nitrate treân rau. 109 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Tieáng Vieät 1. Nguyeãn Thò Phöông Chi, Nguyeãn Ngoïc Duõng, Haø Thò Hoàng Thanh (1995), “Söû duïng Azospirillum ñeå saûn xuaát phaân vi sinh cho luùa”, Taïp chí sinh hoïc, 17 (1), tr. 30 -35. 2. Nguyeãn Laân Duõng vaø coäng söï (1976), Moät soá phöông phaùp nghieân cöùu vi sinh vaät hoïc, 2, Nxb Khoa hoïc vaø kyõ thuaät, Haø Noäi. 3. Nguyeãn Laân Duõng (1984), Vi sinh vaät ñaát vaø söï chuyeån hoùa caùc hôïp chaát carbon, nitô, Nxb Khoa hoïc vaø kyõ thuaät, Haø Noäi. 4. Nguyeãn Laân Duõng (1992), Tìm hieåu veà coâng ngheä sinh hoïc, Nxb Giaùo duïc. 5. Nguyeãn Laân Duõng, Ñoaøn Vaên Möôïc, Nguyeãn Phuøng Tieán, Ñaëng Ñöùc Traïch, Phaïm Vaên Ty (1992), Moät soá phöông phaùp nghieân cöùu vi sinh vaät hoïc, Nxb Khoa hoïc vaø kyõ thuaät, Haø Noäi. 6. Nguyeãn Laân Duõng, Nguyeãn Ñình Quyeán, Phaïm Vaên Ty (1998), Vi sinh vaät hoïc, Nxb Giaùo duïc. 7. Nguyeãn Maïnh Duõng (1997), Phaân vi sinh vaät Nhöõng nghieân cöùu vaø öùng duïng, 1, Nxb Khoa hoïc vaø kyõ thuaät, Haø Noäi. 8. Nguyeãn Ngoïc Duõng, Nguyeãn Thò Phöông Chi, Haø Thò Hoàng Thanh, Lyù Kim Baèng (1991), “Khaû naêng coá ñònh nitô cuûa Azospirillum sp. trong ñieàu kieän hoäi sinh vôùi maàm haït luùa”, Taïp chí sinh hoïc, 13(3), tr 25-27. 9. Nguyeãn Ngoïc Duõng, Nguyeãn Thò Phöông Chi, Haø Thò Hoàng Thanh (1991), “Söï phaân boá cuûa moät soá nhoùm vi khuaån dò döôõng carbon coá ñònh nitô trong ñaát troàng luùa vaø reã luùa taïi moät soá vuøng ven Haø Noäi”, Taïp chí sinh hoïc, 17(2), tr 15-18. 10. Buøi Huy Ñaùp (1980), Caây luùa Vieät Nam, Nxb Khoa hoïc vaø kyõ thuaät, Haø Noäi. 110 11. Nguyeãn Thaønh Ñaït, Nguyeãn Duy Thaûo (1986), Vi sinh vaät hoïc, Nxb Giaùo duïc. 12. Nguyeãn Ngoïc Ñeä MS (1994), Giaùo trình caây luùa, Tuû saùch Ñaïi hoïc Caàn Thô, Caàn Thô. 13. Phaïm Thò AÙnh Hoàng (2003), Kyõ thuaät sinh hoùa, Nxb Ñaïi hoïc Quoác gia, Tp. Hoà Chí Minh. 14. Voõ Thò Baïch Mai (2004), Söï phaùt trieån choài vaø reã, Nxb Ñaïi hoïc Quoác gia, Tp Hoà Chí Minh. 15. Voõ Ñình Ngoä, Nguyeãn Sieâu Nhaân, Traàn Maïnh Trí (1997), Than buøn ôû Nam Vieät Nam vaø söû duïng than buøn trong noâng nghieäp, Nxb Noâng nghieäp, Tp. Hoà Chí Minh. 16. Mai Thaønh Phuïng (2004), Caåm nang canh taùc luùa ngaén ngaøy ôû Ñoàng baèng Soâng Cöûu Long. 17. Nguyeãn Vaên Uyeån vaø coäng söï (1994), Coâng ngheä sinh hoïc vaø moät soá öùng duïng ôû Vieät Nam, Nxb Noâng nghieäp. 18. Vuõ Vaên Vuï (1999), Sinh lyù thöïc vaät öùng duïng, Nxb Giaùo duïc. 19. Vuõ Höõu Yeâm (1995), Giaùo trình phaân boùn vaø caùch boùn phaân, Nxb Noâng nghieäp, Haø Noäi. Tieáng Anh 20. Axelehmann (1976),“The van urk-salkowski reagent–a senitive and specific chromogenic reagent for silica gel thin–layer chromatographic detection and indentification of indole derivatives”, Journal of chromatography, p. 267-276. 21. Barbara Eckert, Olmar Baller Weber, Gudrun Kirchkof, Andras Halbritter, Marion Stoffels and Harmann (2001), “Azospirillum doebereinerae sp. nov., a nitrogen fixing bacterium associated with the C4 – grass Miscanthus”, International Journal of Systemtic and Evolutionary Microbiology. 111 22. Bernard R.Glick, Jack J.Pasternak (1998), Molecular biotechnology. Principles and Application of Recombinant DNA, ASM Press, Washington D.C, 2nd ed. 23. John G. Holt, Noel R. Krieg, Peter H.A.Sneath, James T.Staley, Stanley T. Williams (1994), Bergey’s Manual of Determinative Bacteriology, vol.1, 9th ed. 24. M. G. Murty and J. K. Ladha (1988),”Influence of Azospirillum inoculation on mineral uptake and growth of rice under hydroponic conditions”, Plant and soil 108, p 281-285. 25. Mohammad Pessarakli (1995), Handbook of plant and crop physiology, Mareel Dekker, Ine, New York. 26. N.V. Doronina, E.G.Ivanona and Yu.A.Trtsenko (2001), “ New evidence for the ability of methythesize auxins”, Microbiology, vol.71.no.1. 27. Okon,Y; K.Pulnik,Y (1987) , “Development and function of Azospirillum inoculated roots”, Soil and Fertilizer, vol 50 No.3, p.308. 28. Sivramiah Shantharam and Autar K. Mattoo (1997), “Enhancing biological nitrogen fixation : An appraisal of current and alternative technologies for N input into plants”, Plant and soil 194, p 205-216. 29. Yaacov Okon and Carlos A.Labandera, Gonzalez (1994), “Review. Agronomic applications of Azospirillum : An evaluation of 20 years worldwide field inoculation”, Soil biol. Biochem, Vol. 26, No.12. 30. Y. Okon and Y. Kapulnik (1986), “Development and function of Azospirillum- inoculated roots”, Plant and soil 90, p 3-16. 112