Luận văn Ký Hoàng Phủ Ngọc Tường

nhieân, taát caû nhöõng vaán ñeà ñöôïc taùi hieän ñeàu phaûi tuaân thuû ñi theo traät töï cuûa doøng caûm xuùc, caùi logic beân trong cuûa caûm höùng nhaø vaên chöù khoâng phaûi ñöôïc theå hieän tuøy höùng, baát chôït. Neùt ñaëc saéc cuûa tuøy buùt cuûa HPNT laø töø nhöõng söï vieäc töôûng chöøng nhö rieâng tö, ñôn giaûn, bình thöôøng trong cuoäc soáng, nhaø vaên ñaõ ruùt ra ñöôïc nhöõng vaán ñeà mang tính trieát lí raát thaâm traàm, saâu saéc, thaám ñaãm tính nhaân vaên. Coù theå noùi, caùch phaùt hieän, lí giaûi vaán ñeà môùi meû, ñoäc ñaùo ñöôïc theå hieän baèng moät gioïng ñieäu traàm tö tröõ tình chaát chöùa nhöõng caûm xuùc, suy nghó veà cuoäc ñôøi ñaõ ñöôïc laéng saâu, chieâm nghieäm ñaõ taïo neân söùc haáp daãn cho nhöõng trang tuøy buùt cuûa HPNT. Chaúng haïn, trong taùc phaåm “Muøa Xuaân thay aùo treân caây”, HPNT ñaõ theå hieän moät caùi toâi tröõ tình noàng haäu ñaày saùng taïo, môùi laï trong caùch caûm nhaän raát tinh teá söï chuyeån bieán cuûa ñaát trôøi vaän vaät vaøo muøa xuaân. Moïi söï vaät ñöôïc caûm nhaän, taùi hieän theo doøng caûm xuùc cuûa taâm traïng, qua caùi nhìn chuû quan cuûa 141 ngöôøi traàn thuaät. Ngay töø ñaàu taùc phaåm, nhaø vaên ñaõ nhaán maïnh: “Toâi chæ say meâ doõi theo cuoäc bieán aûo cuûa Xuaân, Haï, Thu, Ñoâng, qua boä lòch vónh haèng cuûa Töï nhieân vieát treân caây coû”. Baèng söï caûm nhaän cuûa caùi toâi tröõ tình, veû ñeïp cuûa muøa Xuaân ñaõ laàn löôït hieän leân qua söï thay ñoåi cuûa khí trôøi, cuûa saéc mai vaøng trong nhöõng khu vöôøn, cuûa caây coái trong thaønh phoá nhö caây xaø cöø, caây baøng, caây voâng… Xen laãn giöõa nhöõng suy tö caù nhaân laø nhöõng doøng kyù öùc, hoaøi nieäm veà kyû nieäm thôøi trai treû vôùi nhöõng ngaøy “tuoåi treû ñaày bieán ñoäng”, hay buoåi chieàu laõng maïn “ñaøm ñaïo veà söông khoùi” treân soâng Höông vôùi Sidorov vaø Baèng Vieät… Theo doøng caûm xuùc cuûa taâm traïng, nhaø vaên coøn ñi saâu mieâu taû cuï theå, tæ mæ söï thay ñoåi söï vaät trong tieát Xuaân sang nhö söï ñoåi thay maøu saéc raát kyø dieäu cuûa laù baøng, muøi höông hoa saàu ñoâng trong nhöõng ngoõ vaéng vaø caû söï giao muøa cuûa ñaát trôøi töø Xuaân sang Haï cuõng ñöôïc oâng ghi nhaän baèng nhöõng caûm xuùc töï ñaùy loøng: “Taâm hoàn toâi thoát nhieân traøn ñaày moät noãi xuùc ñoäng vöøa saâu thaúm vöøa roäng lôùn, vöôït khoûi baûn thaân toâi ñeå ñöa toâi hoøa nhaäp vaøo cuoäc chôi linh dieäu cuûa aùnh saùng. Toâi bieát laø muøa haï ñaõ ñeán”. Coù theå noùi, söï khaùm phaù veû ñeïp cuûa ñaát trôøi vaøo muøa xuaân theo caùi nhìn chuû quan cuûa caùi toâi tröõ tình vôùi nhöõng ghi nhaän caûm xuùc raát ñoäc ñaùo, raát rieâng ñaõ mang ñeán cho taùc phaåm moät aâm ñieäu tröõ tình noàng naøn, giaøu xuùc caûm noàng haäu. Beân caïnh ñoù, vôùi sôû tröôøng cuûa moät nhaø thô tröõ tình sieâu thöïc, trong tuøy buùt cuûa mình, nhöõng yeáu toá chính luaän vaø trieát lí voán ñöôïc söû duïng ñan xen vôùi caûm höùng tröõ tình noàng haäu ñeàu ñöôïc nhaø vaên theå hieän baèng ngoân ngöõ giaøu hình aûnh vaø traøn ñaày chaát thô. Ñaây laø moät trong nhöõng neùt ñoäc ñaùo cuûa tuøy buùt HPNT maø khoâng nhaø vaên vieát kyù naøo cuõng coù theå laøm ñöôïc. Bôûi vaäy maø tuøy buùt cuûa oâng thaám ñaãm chaát thô, deã ñi vaøo vaø laéng laïi nôi taâm hoàn ngöôøi ñoïc. Cuõng trong taùc phaåm “Muøa Xuaân thay aùo treân caây”, xen vaøo maïch caûm xuùc mieân man cuûa caùi toâi tröõ tình laø nhöõng ñoaïn trieát lí veà veû ñeïp vaø söùc soáng cuûa taïo vaät vaøo muøa 142 xuaân baèng loái vieát giaøu hình aûnh vaø ñaäm chaát thô. Ví nhö khi oâng baøn veà vò trí caây mai vaøng trong nhöõng khu vöôøn Hueá: “Vöôøn Hueá naøo duø ngheøo, vaãn daønh choã cho vaøi ba caây mai, gioáng nhö di saûn truyeàn cho nhieàu ñôøi, mai giaø thaønh coå thuï, caønh caây taùn lôùn, toûa saùng caû moät vuøng chung quanh. Saùng moàng moät Teát môû cöûa nhìn ra thaáy Chuùa Xuaân ñaõ ñeán beân theàm. Vì theá duø ít oûi giöõa caây vöôøn, mai vaãn taïo moät gam maøu hoaønh traùng cuûa khoâng gian lôùn, nhö maøu aùo xuaân nöõ trôøi ñaát ban cho thaønh phoá coá ñoâ”; hay khi noùi veà veû ñeïp huyeàn aûo cuûa muøa söông muø treân soâng Höông, oâng cuõng ñan xen vaøo vieäc theå hieän trieát lí veà cuoäc ñôøi: “Vaøo buoåi chieàu khoùi soâng môø mòt töôûng chöøng coù theå laøm cay maét ngöôøi. Ngaøy quang ñaõng, vaøo luùc naøy nuùi hieän ra raát gaàn, thaáy töøng neùt cong, töøng lôùp maïnh meõ cuûa caáu truùc, vaø caû nhöõng maûng maøu khaùc nhau cuûa ñaù vaø caây. Baây giôø nuùi non bieán maát trong khoùi xanh, chæ coøn thoaùng moät neùt nhaït nhoøa trong coõi söông môø aûo xa thaúm, töôûng nhö soâng Höông ñang troâi ñi giöõa röøng. Coù ai nghó raèng ñaèng sau veät caây kia laø moät kinh thaønh vôùi ñeàn ñaøi, cung ñieän vaø ngai vaøng… Thaûo naøo nhöõng thi nhaân Hueá xöa thöôøng noùi raèng cuoäc ñôøi laø moät giaác moäng daøi”. Coù theå noùi, söï khaùm phaù nhöõng vaán ñeà mang tính trieát lí cuûa cuoäc soáng vaø theå hieän chuùng baèng lôùp ngoân töø giaøu hình aûnh vaø chaát thô ñaõ mang ñeán cho tuøy buùt HPNT moät aâm höôûng du döông, traàm laéng ñaày loâi cuoán, haáp daãn. Söï phoùng tuùng caûm xuùc chuû quan cuûa HPNT treân nhöõng trang vieát veà caùc vaán ñeà thöôøng nhaät cuûa cuoäc soáng nhöng laïi mang yù nghóa nhaân sinh saâu saéc ñaõ taïo ra nhöõng taùc phaåm tuøy buùt vöøa thaám ñaãm phong caùch tröõ tình, töï do, phoùng khoaùng, vöøa theå hieän ñöôïc loái tö duy trí tueä, ñaày trieát lí, suy nghieäm cuûa moät taâm hoàn Hueá ñaäm baûn saéc taâm linh. 3.4.3 Söï xaâm nhaäp giöõa hai tieåu loaïi Söï keát hôïp giöõa caùi toâi tröõ tình vöøa caûm xuùc, vöøa quan saùt, caûm nghó trong buùt kyù vaø caùi toâi cuûa lí trí phaân tích söï vaät theo doøng caûm höùng trong tuøy 143 buùt ñaõ taïo ra nhöõng taùc phaåm kyù laø keát quaû cuûa söï hoøa troän giöõa hai phong caùch tieåu loaïi: buùt kyù vaø tuøy buùt. Chuùng ta coù theå keå ñeán nhöõng taùc phaåm thuoäc loaïi naøy nhö: Cheá ngöï caùt, Haønh lang cuûa ngöôøi vaø gioù, Ñaùnh giaëc treân haøng raøo ñieän töû, Ñaát nöôùc, Nhö con soâng töø nguoàn ra bieån, Ñôøi röøng… Ñoái vôùi nhöõng taùc phaåm vöøa mang caû hai phong caùch tieåu loaïi nhö treân, HPNT cuõng xaùc ñònh ñöôïc moät caùch öùng xöû ngheä thuaät rieâng, nhaèm laøm noåi baät ñaëc tröng cuûa caû hai tieåu loaïi trong cuøng moät taùc phaåm. Cuï theå, caùch ñaët vaán ñeà, nhaäp ñeà cuûa taùc phaåm bao giôø cuõng laø tuøy buùt vaø khi ñi vaøo ñeà taøi chính maø oâng mieâu taû thì ñoù laïi laø buùt kyù, cuoái cuøng, khi keát thuùc taùc phaåm thì oâng laïi quay trôû veà vôùi tuøy buùt . Bôûi vaäy, coù theå noùi, tuøy buùt laø söï ñaët vaán ñeà vaø keát thuùc vaán ñeà cho buùt kyù trong nhöõng taùc phaåm pha troän caû hai phong caùch tieåu loaïi cuûa HPNT. Chuùng ta coù theå thaáy roõ ñieàu naøy qua moät soá taùc phaåm. Nhö trong “Cheá ngöï caùt”, thì ñoaïn ñaàu taùc phaåm mieâu taû phaàn ñôøi cuûa caùt mang phong caùch cuûa tuøy buùt, coøn ñoaïn giöõa taùc phaåm mieâu taû caûnh ngöôøi ñi cheá ngöï caùt mang phong caùch cuûa buùt kyù, vaø ñoaïn cuoái taùc phaåm mieâu taû söï “thay da ñoåi thòt” cuûa vuøng caùt töø khi coù con ñeâ caùt laïi mang phong caùch cuûa tuøy buùt. Hay trong “Haønh lang cuûa ngöôøi vaø gioù”, ñoaïn ñaàu taùc phaåm theå hieän söï hoài töôûng cuûa taùc giaû veà lòch söû traàm huøng, gian lao cuûa daân toäc laø tuøy buùt, coøn ñoaïn giöõa taùc phaåm mieâu taû khoâng khí soâi noåi cuûa nhöõng ngaøy xuoáng ñöôøng ñaáu tranh cuûa sinh vieân Hueá laø buùt kyù, vaø ñoaïn cuoái taùc phaåm mieâu taû söï boài hoài xuùc ñoäng cuûa taùc giaû khi ñöùng ôû caây caàu giôùi tuyeán laïi laø tuøy buùt ..vv… Coù theå thaáy, caùch öùng xöû ngheä thuaät naøy ñaõ ñem laïi cho taùc phaåm söï hoaøn chænh veà noäi dung cuõng nhö veà hình thöùc. Bôûi leõ, vieäc ñöa ra nhöõng suy nghó, ñaùnh giaù, nhaän xeùt mang tính chuû quan cuûa nhaø vaên ôû ñaàu taùc phaåm vöøa coù yù nghóa gôïi môû vaán ñeà moät caùch kheùo leùo vöøa theå hieän ñöôïc quan ñieåm, thaùi ñoä cuûa taùc giaû veà caùc vaán ñeà seõ ñöôïc trình baøy trong taùc phaåm. Phaàn buùt kyù ôû giöõa 144 taùc phaåm chính laø söï daãn giaûi, minh hoïa mang tính khaùch quan thoâng qua nhöõng söï kieän, con ngöôøi ñöôïc mieâu taû, taùi hieän nhaèm laøm saùng toû, noåi baät tö töôûng chuû ñaïo cuûa taùc phaåm maø nhaø vaên muoán ñeà caäp. Cuoái cuøng, khi keát thuùc taùc phaåm thì nhöõng nhaän xeùt, ñaùnh giaù theå hieän laäp tröôøng, tö töôûng cuûa nhaø vaên caøng coù yù nghóa quan troïng trong vieäc keát luaän vaø môû roäng vaán ñeà. Nhö vaäy, söï keát hôïp haøi hoøa, mang tính khoa hoïc trong vieäc taùi hieän nhöõng vaán ñeà, söï kieän khaùch quan vôùi loái tö duy chuû quan cuûa nhaø vaên ñaõ ñem ñeán cho taùc phaåm moät neùt ñoäc ñaùo rieâng, vöøa raát tröõ tình, phoùng tuùng, nhöng laïi vöøa raát logic, trí tueä. Beân caïnh ñoù, coù nhöõng taùc phaåm, tuøy buùt chæ xuaát hieän ôû moät soá ñoaïn trong taùc phaåm chöù khoâng phaûi luùc naøo cuõng ôû ñaàu vaø ôû cuoái taùc phaåm. Ví nhö trong buùt kyù “Ñôøi röøng”, thì ñoaïn vaên mieâu taû söï phong phuù cuûa heä ñoäng thöïc vaät ôû röøng tuøng A Sao laø mang phong caùch cuûa tuøy buùt; hay trong “Ñaùnh giaëc treân haøng raøo ñieän töû”, thì ñoaïn ñaàu taùc phaåm mieâu taû quy moâ toäi aùc cuûa keû thuø quanh caùi haøng raøo ñieän töû Mac Na-ma-ra laø mang phong caùch cuûa tuøy buùt, cuõng nhö vaäy, trong “Röøng hoài”, thì chæ coù ñoaïn vaên mieâu taû veû ñeïp, vò trí vaø giaù trò cuûa caây hoài Vieät Nam laø mang phong caùch cuûa tuøy buùt… Baèng kinh nghieäm cuûa söï töøng traûi, HPNT ñaõ coá gaéng taïo ra nhöõng ñoät phaù môùi laï trong caùch öùng xöû ngheä thuaät ñoái vôùi töøng tieåu loaïi. Baát kyø taùc phaåm kyù naøo cuõng ñeàu ñoøi hoûi nhaø vaên taùi hieän ngöôøi thaät, vieäc thaät, tuy nhieân yeáu toá thaät ñoù phaûi ñöôïc theå hieän moät caùch coù thaåm myõ qua caùi nhìn cuûa chuû theå traàn thuaät. Vaø tuøy theo ñaëc ñieåm cuûa töøng tieåu loaïi kyù maø HPNT coù caùch phoái hôïp haøi hoøa, hôïp lyù giöõa nhöõng yeáu toá cuûa caûm xuùc, suy nghó chuû quan vôùi nhöõng yeáu toá thoâng tin veà söï kieän, con ngöôøi cuûa ñôøi soáng khaùch quan. Hôn nöõa, chính voán kieán thöùc uyeân baùc veà vaên hoùa, lòch söû daân toäc cuøng vôùi söï traûi nghieäm thöïc teá ñaõ giuùp HPNT coù ñöôïc söï nhanh nhaïy, linh hoaït trong vieäc trình baøy, taùi hieän, phoái hôïp giöõa yeáu toá tröõ tình vaø chính luaän, chuû quan vaø khaùch quan ñoù. Bôûi vaäy, 145 Ñaëng Hieån ñaõ khaúng ñònh: “Nhöõng neùt ñaëc saéc trong phong caùch ngheä thuaät cuûa oâng (HPNT) laø söï keát hôïp nhuaàn nhuyeãn giöõa khaùch quan vaø chuû quan, giöõa tröõ tình vaø chính luaän, söû thi hoùa caûm höùng lòch söû vaø khaùm phaù chieàu saâu vaên hoùa cuûa ñoái töôïng” [47, tr.37]. 146 KEÁT LUAÄN Trong hôn ba möôi naêm taän tuïy vôùi nghieäp vaên, HPNT ñaõ daønh troïn taâm huyeát cuûa mình cho theå kyù vaø vôùi nhöõng noã löïc khoâng ngöøng cuûa mình, oâng ñaõ trôû thaønh moät hieän töôïng khaù ñoäc ñaùo cuûa kyù Vieät Nam ñöông ñaïi noùi rieâng cuõng nhö vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi noùi chung. Traûi qua bao thaêm traàm cuûa cuoäc ñôøi, nhöõng trang kyù noàng naøn tình yeâu Toå quoác, nhaân daân vaø caùch maïng cuûa oâng luoân taïo moät ma löïc haáp daãn ñoái vôùi ñoäc giaû trong vaø ngoaøi nöôùc. 1. Coù theå noùi, moãi taùc phaåm kyù HPNT laø söï phöùc theå cuûa nhieàu tieåu loaïi kyù vaø caùc theå loaïi vaên hoïc khaùc , trong ñoù, buùt kyù vaø tuøy buùt laø hai theå mang phong caùch chuû ñaïo trong “Tuyeån taäp Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng” (taäp 2 vaø 3). Baèng söï phoái hôïp nhuaàn nhuyeãn giöõa tö duy lí luaän, logic cuûa kyù vôùi tö duy phoùng khoaùng, laõng maïn cuûa thô tröõ tình sieâu thöïc, trong ñoù, chaát tröõ tình chieám vò trí quan troïng, oâng ñaõ cho ra ñôøi nhöõng taùc phaåm kyù mang ñaäm tính tröõ tình - chính luaän. Theo thôøi gian, HPNT ñaõ taïo ñöôïc daáu aán rieâng cuûa mình treân vaên ñaøn kyù Vieät Nam hieän ñaïi baèng moät phong caùch buùt kyù ñoäc ñaùo döïa treân sôû tröôøng cuûa moät caùi Toâi tröõ tình noàng naøn, töøng traûi ñaày chieâm nghieäm, suy töôûng vaø thaám ñaãm chaát thô cuûa con ngöôøi thoâng tueä moïi leõ ñôøi, moïi trieát lí cuûa Nho, Phaät, Ñaïo vaø caû Hieän sinh. Bôûi vaäy, tuy laø moät ngöôøi ñeán sau so vôùi nhöõng baäc ñaøn anh khaùc nhö Nguyeãn Tuaân, Toâ Hoaøi, Voõ Phieán, Vuõ Baèng… nhöng oâng ñaõ khaúng ñònh taøi naêng cuûa mình baèng nhöõng trang kyù ñaày “aùnh löûa”. 2. Baèng moät tình yeâu noàng thaém, nhieät thaønh ñoái vôùi queâ höông, ñaát nöôùc, nhöõng caûm höùng thieân nhieân, caûm höùng vaên hoùa - lòch söû, caûm höùng tröõ tình coâng daân, caûm höùng pheâ phaùn vaø caûm höùng thôøi söï laàn löôït hieän leân trong töøng trang vieát cuûa HPNT sinh ñoäng, chaéc chaén vaø ñaày aán töôïng bôûi chieàu saâu trieát lí, 147 bôûi tính nhaân vaên cao caû maø nhaø vaên muoán chuyeån taûi ñeán taát caû chuùng ta. Thaät vaäy, laø moät thi só cuûa thieân nhieân, HPNT ñaõ hoøa mình vaøo nhöõng mieàn khoâng gian xanh thaúm ôû moïi neûo ñöôøng ñaát nöôùc ñeå chieâm ngöôõng, khaùm phaù veû ñeïp ñoäc ñaùo cuûa caûnh saéc thieân nhieân ôû chieàu saâu thaêm thaúm aån chöùa nhieàu traàm tích vaên hoùa, lòch söû cuûa daân toäc. Tuy nhieân, ñoù cuõng laø moät thieân nhieân ñaày hoang sô, döõ doäi, khaéc nghieät ñaõ vaø ñang ngaøy caøng bò taøn phaù bôûi bom ñaïn, chaát ñoäc hoùa hoïc trong chieán tranh, vaø trong hieän taïi laø nhöõng nhu caàu vaät chaát taàm thöôøng cuûa con ngöôøi. Laø moät nhaø vaên luoân nung naáu khaùt voïng khaùm phaù beà daøy vaên hoùa lòch söû cuûa caùc hieän töôïng ñôøi soáng vaø laø moät nhaø Hueá hoïc, HPNT luoân treân con ñöôøng tìm kieám, phaùt hieän veû ñeïp cuûa baûn saéc vaên hoùa xöù sôû treân ba phöông dieän: vaên hoùa aåm thöïc, vaên hoùa chôi, vaên hoùa taâm linh, ñoàng thôøi ñöa ra nhöõng giaûi trình môùi veà nhöõng vaán ñeà cuûa lòch söû daân toäc coøn gaây nhieàu thaéc maéc, tranh caõi vôùi moät caùi nhìn ñaày bieän chöùng, khoa hoïc vaø mang hôi thôû cuûa thôøi ñaïi. Coù theå noùi, töø nhöõng trang vieát phong phuù, haøm suùc veà truyeàn thoáng vaên hoùa - lòch söû cuûa xöù sôû, cuûa daân toäc, HPNT ñaõ khaúng ñònh söï tìm toøi, khai phaù loái ñi rieâng cuûa mình treân con ñöôøng saùng taùc ñaày choâng gai, thöû thaùch. Laø moät nhaø vaên - trí thöùc - caùch maïng, HPNT ñaõ taùi hieän ôû vò trí trang troïng nhaát hình töôïng nhöõng con ngöôøi Vieät Nam yeâu nöôùc trong thôøi ñaïi môùi ôû thôøi chieán vaø caû thôøi bình. OÂng coøn ñaïi dieän caû moät theá heä tuoåi treû trí thöùc mieàn Nam baøy toû nhöõng traên trôû, suy tö cuûa hoï trong quaù trình ñi tìm lí töôûng soáng ñuùng ñaén ñaày gian lao, thöû thaùch tröôùc nhöõng khuùc ngoaët cuûa lòch söû daân toäc. Qua ñoù, chuùng coù theå caûm nhaän ñöôïc taám loøng cuûa moät nhaø vaên yù thöùc raát roõ traùch nhieäm coâng daân cuûa mình tröôùc nhöõng bieán coá lôùn lao cuûa lòch söû daân toäc. Cuoái cuøng, laø moät nhaø vieát kyù luoân ñeà cao tinh thaàn daân toäc vaø yù thöùc traùch nhieäm cuûa moät caây buùt kyù, HPNT ñaõ caát cao tieáng noùi toá caùo toäi aùc dieät 148 chuûng vaø dieät moâi tröôøng soáng cuûa nhöõng theá löïc ngoaïi xaâm ñoái vôùi daân toäc Vieät Nam. Vaø baèng thaùi ñoä pheâ phaùn treân tinh thaàn xaây döïng, HPNT ñaõ caäp nhaät nhöõng vaán ñeà thôøi söï noùng hoåi caàn ñaùng leân tieáng baùo ñoäng ñeå xaõ hoäi ñöôïc “thieát keá trôû laïi treân aám no, coâng baèng vaø nhaân phaåm”. Ñieàu naøy ñaõ theå hieän tính thôøi söï caäp nhaät cuûa nhöõng trang kyù HPNT cuõng nhö taám loøng cuûa nhaø vaên ñoái vôùi ñaát nöôùc, nhaân daân trong thôøi kyø ñoåi môùi. 3. Veà phöông dieän ngheä thuaät, coù theå noùi, HPNT ñaõ khaúng ñònh ñöôïc phong caùch rieâng cuûa mình qua caùch xaây döïng nhaân vaät, toå chöùc keát caáu, theå hieän ngoân ngöõ, gioïng ñieäu vaø caùch öùng xöû ngheä thuaät ñoái vôùi töøng theå kyù. Vôùi tö chaát cuûa con ngöôøi coù caù tính phoùng khoaùng, töï do, raát ngheä só, HPNT luoân ñöùng ôû vò trí laø ngöôøi keå chuyeän tröïc tieáp trong taùc phaåm ñeå coù theå deã daøng baøy toû nhöõng suy ngaãm, chieâm nghieäm saâu saéc, thaám thía veà leõ ñôøi. Ñoàng thôøi, baèng söï taùi hieän nhöõng neùt ñeïp ñoäc ñaùo thuoäc veà tính caùch, taøi naêng, nhaân vaät trong kyù HPNT hieän leân vöøa gaàn guõi, bình dò nhöng laïi vaãn toaùt ra nhöõng neùt khí khaùi rieâng, mang tö chaát cuûa con ngöôøi Vieät Nam trong thôøi ñaïi môùi. Khoâng chæ theá, vôùi caùch toå chöùc taùc phaåm theo keát caáu “phi coát truyeän” vaø keát caáu tröôøng lieân töôûng cuøng vôùi söï vaän duïng linh hoaït caùc yeáu toá lòch söû, yeáu toá daân gian, truyeàn thoáng daân toäc ñan xen vôùi nhöõng huyeàn thoaïi, HPNT caøng coù cô hoäi boäc loä caù tính vöøa tröõ tình, phoùng khoaùng vöøa logic, trí tueä cuõng nhö voán kieán thöùc uyeân baùc cuûa mình veà caùc lónh vöïc cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. Ngoân ngöõ kyù HPNT cuõng theå hieän moät neùt ñeïp ñoäc ñaùo rieâng. Ñoù khoâng chæ laø moät ngoân ngöõ ñaày chaát thô, giaøu caûm xuùc, mang ñaäm tính trieát lí, nghieäm suy ñaõ taïo neân söï taàng baäc veà yù nghóa, söùc lan truyeàn caûm xuùc cuûa ngoân töø, maø ñoù coøn laø moät ngoân ngöõ raønh maïch, chính xaùc, khuùc trieát cuûa tö duy khoa hoïc, laøm taêng söùc thuyeát phuïc cuûa nhöõng “khoaùi thuù thuaàn trí tueä” ôû ngöôøi ñoïc. Beân caïnh ñoù, gioïng ñieäu söû thi huyeàn thoaïi vaø gioïng ñieäu troø chuyeän traàm tö, tröõ tình 149 trong kyù HPNT cuõng goùp phaàn theå hieän nhöõng suy tö, chieâm nghieäm, giaõi baøy raát thaâm traàm, saâu saéc cuûa taâm hoàn con ngöôøi luoân traên trôû, khaéc khoaûi vôùi nhöõng leõ ñôøi, nhöõng trieát lí nhaân sinh trong cuoäc soáng. Vaø baèng kinh nghieäm cuûa söï töøng traûi, HPNT ñaõ coá gaéng taïo ra nhöõng ñoät phaù môùi laï trong caùch öùng xöû ngheä thuaät ñoái vôùi töøng tieåu loaïi buùt kyù, tuøy buùt. Coù theå noùi, chính söï keát hôïp kheùo leùo, haøi hoøa giöõa yeáu toá tröõ tình vaø chính luaän, chuû quan vaø khaùch quan maø HPNT luoân ñem laïi söï môùi laï, ñoäc ñaùo cho töøng taùc phaåm buùt kyù, tuøy buùt vaø caû nhöõng taùc phaåm hoøa troän caû hai phong caùch tieåu loaïi. 4. Treân cô sôû tieáp noái kinh nghieäm cuûa nhöõng ngöôøi ñi tröôùc, HPNT ñaõ taïo cho kyù cuûa mình moät phong caùch rieâng, moät hôi thôû môùi. Coù leõ, do caù tính thích traàm tö, suy ngaãm maø kyù HPNT thieân veà khaùm phaù nhöõng maïch ngaàm cuûa cuoäc soáng töø trong lòch söû, vaên hoùa hôn laø nhöõng gay gaét trong cuoäc soáng thöôøng nhaät. Bôûi vaäy, kyù cuûa oâng raát nheï nhaøng, chöùa ñöïng nhieàu thoâng tin, giaøu chaát vaên hoùa, mang nhöõng rung caûm saâu saéc cuûa taâm hoàn con ngöôøi ñoái vôùi cuoäc ñôøi vaø ñaäm chaát nhaân vaên. Ñaây coù theå xem laø moät neùt ñoäc ñaùo ñaõ taïo neân “baûn saéc” veà noäi dung caûm höùng trong nhöõng saùng taùc cuûa oâng. Hôn theá nöõa, söï coù maët cuûa kyù HPNT trong vaên hoïc daân toäc coøn laø moät ñoùng goùp raát lôùn veà maët theå loaïi vôùi nhieàu phöông thöùc bieåu hieän ngheä thuaät môùi laï, goùp phaàn laøm taêng söùc phaùt trieån cuûa vaên hoïc. Vôùi nhöõng trang kyù giaøu giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät nhö vaäy, HPNT ñaõ trôû thaønh moät trong soá khoâng nhieàu nhöõng nhaø vaên vieát kyù hieän nay maø taùc phaåm luoân gaây ñöôïc söï chuù yù, haáp daãn ñoái vôùi ngöôøi ñoïc noùi chung vaø giôùi pheâ bình noùi rieâng. 5. Nhaø vaên lôùn laø moät nhaø vaên coù taøi naêng, ñoùng goùp cho neàn vaên hoïc nöôùc nhaø nhöõng taùc phaåm vaên hoïc coù giaù trò, coù söùc soáng laâu beàn. Baèng nhöõng trang kyù traøn ñaày “aùnh löûa” cuûa mình, HPNT ñaõ thöïc söï taïo ñöôïc moät choã ñöùng 150 xöùng ñaùng, vöõng chaéc trong laøng kyù Vieät Nam hieän ñaïi cuõng nhö trong neàn vaên hoïc nöôùc nhaø. Vôùi mong muoán ñöôïc goùp phaàn tìm hieåu kyù HPNT treân phöông dieän noäi dung caûm höùng vaø phöông thöùc bieåu hieän ngheä thuaät, chuùng toâi ñaõ maïnh daïn ñi vaøo vuøng ñaát “chöa ñöôïc khai phaù” nhaèm khaúng ñònh giaù trò cuûa kyù HPNT trong quaù trình phaùt trieån cuûa kyù Vieät Nam ñöông ñaïi. Töø ñoù, coù theå höôùng ñeán nghieân cöùu, phaùt hieän nhöõng yeáu toá ñaëc thuø trong phong caùch ngheä thuaät cuûa HPNT treân cô sôû quan nieäm phong caùch laø toång hôïp caùc ñaëc ñieåm mang tính ñoäc ñaùo, xuyeân suoát noäi dung vaø hình thöùc taùc phaåm cuõng nhö trong söï khaûo saùt, ñoái chieáu phong caùch kyù HPNT vôùi phong caùch kyù cuûa nhöõng nhaø vaên khaùc trong moái quan heä ñoàng ñaïi, lòch ñaïi. Höôùng nghieân cöùu naøy coù theå ñaùnh giaù nhöõng thaønh töïu ñaày saùng taïo cuûa nhaø vaên ñeå qua ñoù nhìn thaáy nhöõng vaán ñeà lôùn ñaët ra trong söï phaùt trieån vaên hoïc cuûa moät giai ñoaïn. Bôûi vaäy, duø chöa ñaày ñuû, nhöng chuùng toâi hy voïng luaän vaên seõ goùp moät phaàn nhoû trong vieäc tìm hieåu söï nghieäp vaên chöông cuûa HPNT, moät “caây buùt xuaát saéc cuûa mieàn Trung xöù Hueá” (Traàn Maïnh Thöôøng). 151 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Phan Thuaän An (2001), “Töø yeán tieäc Hoaøng cung ñeán neùt tinh teá trong moùn aên Hueá”, Taïp chí Soâng Höông, (150), tr.85-88. 2. Baûo Anh (2002), “Nhöõng trang vieát töø than ñaù doàn neùn”, Quaûng Nam chuû nhaät, (31), tr.8. 3. Taï Duy Anh (2001), Ngheä thuaät vieát truyeän ngaén vaø kí, Nhaø xuaát baûn Thanh Nieân, Haø Noäi. 4. Laïi Nguyeân AÂn (1992), 150 Thuaät ngöõ vaên hoïc, Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc Quoác gia, Haø Noäi. 5. Ñoã Bang, Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng, Leâ Vaên Haûo, Phan Thuaän An, Mai Khaéc Öng (1983), Nguyeãn Hueä - Phuù Xuaân, Nhaø xuaát baûn Thuaän Hoùa, Hueá. 6. Vuõ Baèng (1990), Mieáng ngon Haø Noäi, Nhaø xuaát baûn Vaên hoïc, Haø Noäi. 7. Vuõ Baèng (2000), Thöông nhôù möôøi hai, Nhaø xuaát baûn Vaên hoïc, Haø Noäi. 8. Ñaëng Vieät Bích (1996), “Hueá - moät caùi nhìn khaùi löôïc veà vaên hoùa”, Taïp chí Soâng Höông, (12). 9. Phan Thanh Bình (1994), “Söï gôïi töôûng trong taùc phaåm ñieâu khaéc cuûa Ñieàm Phuøng Thò”, Taïp chí Soâng Höông, (5). 10. Nguyeãn Vaên Boång (1981), “Vaên xuoâi 79”, Taïp chí vaên ngheä, (19), tr.2. 11. Nguyeãn Vaên Boång, Toâ Nhuaän Vyõ, Thanh Queá, Cao Duy Thaûo (1998), Vaên mieàn Trung theá kyû XX (Taäp 1), Nhaø xuaát baûn Ñaø Naüng, Ñaø Naüng. 12. Hoaøng Caùt (2000), “Ñoïc Ngoïn nuùi aûo aûnh cuûa Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Cöûa Vieät, (70), tr.68-71. 13. Nguyeãn Minh Chöông (1963), “Maáy suy nghó veà vaán ñeà ñieån hôõnh trong theå kyù”, Taïp chí Nghieân cöùu vaên hoïc, (6). 14. Ngoâ Thò Kim Cuùc (2002), “Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng - ngöôøi say meâ Toå quoác”, Thanh Nieân chuû nhaät, (146), tr.10. 15. Leâ Cung (2001), Phong traøo ñoâ thò Hueá trong khaùng chieán choáng Myõ, Nhaø xuaát baûn Thuaän Hoùa, Hueá. 16. Leâ Ñöùc Duïc (1998), “Döøng laïi vaø ñi tieáp anh Töôøng ôi”, Kieán thöùc ngaøy nay. 152 17. Leâ Ñöùc Duïc (2000), “Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng - ngöôøi leã ñoä vôùi thieân nhieân”, Taïp chí Cöûa Vieät, (65), tr.95-98. 18. Ñinh Xuaân Duõng (2004), Vaên hoïc, vaên hoùa tieáp nhaän vaø suy nghó, Nhaø xuaát baûn Töø ñieån Baùch khoa, Haø Noäi. 19. Ñöùc Duõng (1996), Caùc theå kí baùo chí, Nhaø xuaát baûn Vaên hoùa thoâng tin, Haø Noäi. 20. Phaïm Xuaân Duõng (2002), “Ngöôøi ham chôi noùi thaät”, Kieán thöùc ngaøy nay, (390), tr.41-43. 21. Traàn Thanh Ñaïm, Hoaøng Nhaân (1991), Tuyeån taäp thô vaên Hueá - Bình Trò Thieân, Nhaø xuaát baûn TP Hoà Chí Minh. 22. Phan Cöï Ñeä (chuû bieân) (2004), Vaên hoïc Vieät Nam theá kyû XX: nhöõng vaán ñeà lòch söû vaø lí luaän vaên hoïc, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 23. Buøi Minh Ñöùc (2004), Töø ñieån tieáng Hueá, Nhaø xuaát baûn Vaên hoïc, Trung taâm nghieân cöùu quoác hoïc. 24. Haø Minh Ñöùc (chuû bieân) (1980), Kí vieát veà chieán tranh caùch maïng vaø xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi, Nhaø xuaát baûn Quaân ñoäi nhaân daân. 25. Haø Minh Ñöùc (1985), Taùc phaåm vaên cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh, Nhaø xuaát baûn Khoa hoïc xaõ hoäi, Haø Noäi. 26. Haø Minh Ñöùc (chuû bieân) (1998), Lí luaän vaên hoïc, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 27. Hoà Vaên Ñöùc (2001), “Moät soá ñaëc ñieåm theå loaïi tuøy buùt Nguyeãn Tuaân sau caùch maïng thaùng Taùm”, Taïp chí Nha Trang, (69). 28. Vaên Giaù (2000), Vuõ Baèng beân trôøi thöông nhôù, Nhaø xuaát baûn Vaên hoùa thoâng tin, Haø Noäi. 29. Hoà Theá Haø (2002), “Thoâng ñieäp thô Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Soâng Höông, (161), tr.61-64. 30. Leâ Baù Haùn, Traàn Ñình Söû, Nguyeãn Khaéc Phi (chuû bieân) (1997), Töø ñieån thuaät ngöõ vaên hoïc, Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc Quoác gia, Haø Noäi. 31. Nguyeãn Vaên Haïnh, Huyønh Nhö Phöông (1995), Lí luaän vaên hoïc - vaán ñeà vaø suy nghó, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 32. Hoaøng Ngoïc Hieán (1998), Naêm baøi giaûng veà theå loaïi: kí, bi kòch, tröôøng ca, anh huøng ca, tieåu thuyeát; Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 33. Ngoâ Minh Hieàn (2004), “Vaên hoùa qua caùi nhìn lòch söû trong vaên xuoâi Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Vaên hoùa ngheä thuaät, (3). 153 34. Nguyeãn Duy Hieàn, Leâ Vaên Thuyeân (1999), Phuù Xuaân - Hueá: töø ñoâ thò coå ñeán hieän ñaïi, Nhaø xuaát baûn Thuaän Hoùa, Hueá. 35. Nguyeãn Vaên Hoa, Phaïm Hoàng Vieät (söu taàm vaø nghieân cöùu) (1997), Hieåu theâm veà lòch söû qua caùc hoài kyù, kí söï, tuøy buùt, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 36. Nguyeãn Vaên Hoa (2003), “Phaûi chaêng sau Tuyeån taäp Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng thì taùc giaû coi nhö giang hoà gaùc kieám?”, Taïp chí Soâng Höông, (168), tr.123-125. 37. Toâ Hoaøi, Cheá Lan Vieân, Traàn Cö, Vuõ Ñöùc Phuùc (1966), “Trao ñoåi yù kieán veà theå kyù vaø vaán ñeà vieát veà ngöôøi thaät vieäc thaät”, Taïp chí Vaên hoïc, (8). 38. Toâ Hoaøi (1977), Soå tay vieát vaên, Nhaø xuaát baûn Taùc phaåm môùi, Haø Noäi. 39. Nguyeãn Xuaân Hoaøng (2003), “Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng trong maét toâi”, Kieán thöùc ngaøy nay, (450), tr.3-5. 40. Traàn Hoaøng (2006), “Moät giôø troø chuyeän cuøng nhaø vaên Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Giaùo duïc vaø thôøi ñaïi, (45), tr 12. 41. Leâ Thò Höôøng (2000), “Doøng soâng, boùng nuùi, ñòa linh vaø lôøi ñoàng voïng Hueá”, Taïp chí Cöûa Vieät, (71), tr.68-71. 42. Leâ Thò Höôøng (2002), “Xin ñöôïc noùi veà Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng nhö moät thi só cuûa thieân nhieân”, Taïp chí Soâng Höông, (161), tr.68-72. 43. M.B. Khrapchenco (1978), Caù tính saùng taïo cuûa nhaø vaên vaø söï phaùt trieån cuûa vaên hoïc, Nhaø xuaát baûn Taùc phaåm môùi, Haø Noäi. 44. Toân Thaát Döông Kî, Leâ Vaên Haûo, Nguyeãn Vaên Boång, Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng, Ñoaøn Minh Tuaán (1974), Treân ñaát môùi: taâp vaên xuoâi vaø thô cuûa nhieàu taùc giaû trong vaø ngoaøi nöôùc vieát veà vuøng Quaûng Trò giaûi phoùng, Nhaø xuaát baûn Vaên ngheä giaûi phoùng. 45. Thuûy Leâ (1998), “Ngöôøi haùi phuø dung ñöôïc nhieàu aùnh löûa”, Taïp chí Tia saùng, (161). 46. Taï Ngoïc Lieãn (2002), “Vaên, kí, chí, luïc”, Taïp chí Vaên ngheä treû, (5). 47. Phan Troïng Luaän (chuû bieân) (2003), Ngöõ vaên 12 (Taäp 2), Saùch giaùo khoa thí ñieåm, Ban Khoa hoïc töï nhieân, Boä 2, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 48. Phan Troïng Luaän (chuû bieân) (2003), Ngöõ vaên 12 (Taäp 2), Saùch giaùo khoa thí ñieåm, Ban Khoa hoïc xaõ hoäi vaø nhaân vaên, Boä 2, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 154 49. Phöông Löïu, Traàn Ñình Söû, Nguyeãn Xuaân Nam (chuû bieân) (1997), Lí luaän vaên hoïc, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 50. Traàn Thuøy Mai (2002), “Kyù vaên hoùa cuûa Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Soâng Höông, (161), tr.56-57. 51. Nguyeãn Ñaêng Maïnh (chuû bieân) (1992), Taùc giaû vaên hoïc Vieät Nam (Taäp 2), Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 52. Nguyeãn Ñaêng Maïnh (2002), Con ñöôøng ñi vaøo theá giôùi ngheä thuaät cuûa nhaø vaên, Nhaø xuaát baûn Vaên hoïc, Haø Noäi. 53. Nguyeãn Ñaêng Maïnh (2003), Nhaø vaên Vieät Nam hieän ñaïi - chaân dung vaø phong caùch, Nhaø xuaát baûn Vaên hoïc, Haø Noäi. 54. J. K. Melvil (1997), Caùc con ñöôøng cuûa trieát hoïc phöông Taây hieän ñaïi, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 55. Toân Thaûo Mieân (tuyeån vaø giôùi thieäu) (1998), Nguyeãn Tuaân - veà taùc gia vaø taùc phaåm, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 56. Ñaëng Nhaät Minh (2002), “Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng - moät taâm hoàn Hueá”, Taïp chí Tia Saùng, (6), tr.47-65. 57. Ngoâ Minh (2002), “Vaøi suy nghó veà Tuyeån taäp Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Soâng Höông, (161), tr.65-68. 58. Ngoâ Minh (2003), “Nhöõng ñieàu toâi hoïc ñöôïc töø vaên chöông Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Cöûa Vieät, (108). 59. Ngoâ Minh (2005), “Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng - ñau ñaùu noãi loøng”, Baùo Thöøa Thieân Hueá Xuaân 2005. 60. Leâ Traø My (2003), “Veà vieäc giaûng daïy theå kyù vaø kyù cuûa Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng trong chöông trình Vaên trung hoïc phoå thoâng”, Taïp chí Giaùo duïc vaø thôøi ñaïi, (49), tr.28-29. 61. Leâ Traø My (2003), “Moät doøng chaûy cuûa taûn vaên ñöông ñaïi”, Taïp chí Dieãn ñaøn Vaên ngheä, (2), tr21-23. 62. Daï Ngaân (2002), “Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng noãi nieàm cuûa löûa”, Taïp chí Vaên hoùa ngheä thuaät, (5), tr.20-21. 63. Nguyeân Ngoïc (2001), “Ñoïc Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Röôïu hoàng ñaøo chöa nhaém ñaõ say , tr.4-16. 64. Phaïm Xuaân Nguyeân (1989), “Kyù Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Chaân dung vaên hoïc Quaûng Bình, Quaûng Trò, Thöøa Thieân sau 1975, tr. 75-78. 155 65. Hoaøng Só Nguyeân (2001), “Ñoïc Nhaøn ñaøm cuûa Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Soâng Höông, (147), tr.78-81. 66. Vónh Nguyeân (2003), “OÂng Töôøng”, Taïp chí Cöûa Vieät, (103). 67. Vöông Trí Nhaøn (1997), “Nguyeãn Tuaân vaø theå tuøy buùt”, Taïp chí vaên hoïc, (6). 68. Hoaøng Pheâ (chuû bieân) (1998), Töø ñieån Tieáng Vieät, Vieän Ngoân ngöõ hoïc, Nhaø xuaát baûn Ñaø Naüng. 69. Nguyeãn Khaéc Pheâ (2002), “Giaûi thöôûng lôùn cho Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Tuoåi Treû chuû nhaät, (18), tr.7. 70. Phaïm Phuù Phong (1986), “Ai ñaõ ñaët teân cho doøng soâng - Nghó veà chaëng ñöôøng saùng taùc cuûa Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Soâng Höông, (20). 71. Phaïm Phuù Phong (2002), “Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng - Ngöôøi keå chuyeän coå tích chieán tranh”, Taïp chí Soâng Höông, (161), tr.58-60. 72. Ngoâ Vaên Phuù, Phong Vuõ, Nguyeãn Phan Haùch (1999), Nhaø vaên Vieät Nam theá kæ XX, Nhaø xuaát baûn Hoäi nhaø vaên, Haø Noäi. 73. Nguyeãn Phuùc (2004), Vaên hoïc: saùng taïo vaø thaåm ñònh, Nhaø xuaát baûn Khoa hoïc xaõ hoäi, Haø Noäi. 74. Huyønh Nhö Phöông (1994), “Nhöõng aùnh löûa cuûa loøng yeâu nöôùc”, Nhöõng tín hieäu môùi, tr.52-62. 75. G.N. Poâpeâloáp (chuû bieân) (1998), Daãn luaän nghieân cöùu vaên hoïc, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 76. Traàn Ñöùc Anh Sôn (2004), Hueá - Trieàu Nguyeãn: moät caùi nhìn, Nhaø xuaát baûn Thuaän Hoùa, Hueá. 77. Traàn Ñình Söû (1987), “Ai ñaõ ñaët teân cho doøng soâng - Buùt kyù söû thi cuûa Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Vaên ngheä, (7). 78. Traàn Ñình Söû (1996), Lí luaän vaø pheâ bình vaên hoïc, Nhaø xuaát baûn Hoäi nhaø vaên, Haø Noäi. 79. Traàn Ñình Söû (1998), “Vai troø saùng taïo vaên hoùa cuûa vaên hoïc”, Taïp chí Vaên hoïc, (6). 80. Traàn Ñình Söû (1999), Maáy vaán ñeà thi phaùp vaên hoïc Trung ñaïi Vieät Nam, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 81. Traàn Ñình Söû (2001), Thi phaùp Truyeän Kieàu, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 156 82. Traàn Ñình Söû (chuû bieân) (2003), Ngöõ vaên 12 (Taäp 1), Saùch giaùo khoa thí ñieåm, Ban Khoa hoïc töï nhieân, Boä 1, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 83. Traàn Ñình Söû (chuû bieân) (2003), Ngöõ vaên 12 (Taäp 1), Saùch giaùo khoa thí ñieåm, Ban Khoa hoïc xaõ hoäi vaø nhaân vaên, Boä 1, Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc, Haø Noäi. 84. Traàn Höõu Taù (2000), Nhìn laïi moät chaëng ñöôøng vaên hoïc, Nhaø xuaát baûn TP Hoà Chí Minh. 85. Nguyeãn Troïng Taïo (2002), “Leã hoäi rieâng cuûa Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Cöûa Vieät, (93). 86. Nguyeãn Troïng Taïo (2002), “Töø A ñeán Z vôùi Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Soâng Höông, (161), tr.52-55. 87. Ngoâ Thaûo (1981), “Töø moät soá saùng taùc vaên xuoâi ñöôïc giaûi thöôûng 1978 - 1979”, Taïp chí vaên ngheä, (41). 88. Thanh Thaûo (2002), “Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng - ngöôøi haùi phuø du”, Taïp chí Soâng Höông, (158), tr.65-67. 89. Traàn Ngoïc Theâm (1997), Tìm veà baûn saéc vaên hoùa Vieät Nam, Nhaø xuaát baûn Treû, TP Hoà Chí Minh. 90. Leâ Vieát Thoï (2000), “Trong mieàn hoaøi nieäm”, Taïp chí Soâng Höông, tr.62- 63. 91. Hoaøng Trung Thoâng, Phong Leâ, Vuõ Tuaán Anh (bieân soaïn) (1979), Vaên hoïc Vieät Nam choáng Myõ cöùu nöôùc, Nhaø xuaát baûn khoa hoïc xaõ hoäi, uûy ban KHXH Vieät Nam, Vieän Vaên hoïc. 92. Nguyeãn Khaéc Thuaàn, Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng, Quang Uyeån, Huyønh Kim, Phaïm Phuù Haït, Hoaøng Sôn (1998), Goø noåi ñaát hoïc, Nhaø xuaát baûn Ñaø Naüng. 93. Traàn Thöùc (chuû bieân) (2005), Vieát treân ñöôøng tranh ñaáu: tuyeån taäp thô vaên yeâu nöôùc cuûa tuoåi treû Hueá trong phong traøo ñoâ thò 1954 - 1975, Nhaø xuaát baûn Thuaän Hoùa, Hueá. 94. Traàn Maïnh Thöôøng (2003), Töø ñieån taùc gia vaên hoïc Vieät Nam theá kæ XX, Nhaø xuaát baûn Hoäi nhaø vaên, Haø Noäi. 95. Ñaëng Tieán (2002), “Ñoïc Tuyeån taäp Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Dieãn ñaøn Paris, (123), tr.1-2. 96. Ngoïc Trai (1981), “Löûa cuûa Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Vaên ngheä, (19), tr.4. 157 97. Leâ Quang Trang, Traàn Baûo Höng (1995), Thai ngheùn taùc phaåm: nhöõng maåu chuyeän veà quaù trình hình thaønh moät soá taùc phaåm truyeän ngaén, tuøy buùt trong vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi, Nhaø xuaát baûn Hoäi nhaø vaên. 98. Trung taâm nghieân cöùu Quoác hoïc (2002), Baûn saéc daân toäc trong vaên hoùa vaên ngheä, Nhaø xuaát baûn Vaên hoïc, Haø Noäi. 99. Nguyeãn Tuaân (1980), “Kyù Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng coù raát nhieàu aùnh löûa”, Taïp chí Vaên ngheä, (25), tr.3. 100. Nguyeãn Tuaân (1996), Tuyeån taäp Nguyeãn Tuaân (Taäp 1, Löõ Huy Nguyeân tuyeån), Nhaø xuaát baûn Vaên hoïc. 101. Nguyeãn Tuaân (1996), Tuyeån taäp Nguyeãn Tuaân (Taäp 2, Löõ Huy Nguyeân tuyeån), Nhaø xuaát baûn vaên hoïc. 102. Nguyeãn Tuaân (1996), Tuyeån taäp Nguyeãn Tuaân (Taäp 3, Löõ Huy Nguyeân tuyeån), Nhaø xuaát baûn Vaên hoïc. 103. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (1971), Ngoâi sao treân ñænh Phu Vaên Laâu, Nhaø xuaát baûn Vaên ngheä Giaûi phoùng. 104. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (1976), Nhöõng daáu chaân qua thaønh phoá, Nhaø xuaát baûn Vaên ngheä giaûi phoùng. 105. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (1979), Raát nhieàu aùnh löûa, Nhaø xuaát baûn Taùc phaåm môùi, Haø Noäi. 106. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (1984), Ai ñaõ ñaët teân cho doøng soâng, Nhaø xuaát baûn Thuaän Hoùa, Hueá. 107. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (1984), Baûn di chuùc cuûa coû lau, Nhaø xuaát baûn Thuaän Hoùa, Hueá. 108. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (1987), Baøi thô thoân Vó: thô vieát veà Hueá tröôùc 1945, Nhaø xuaát baûn TP Hoà Chí Minh. 109. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (1992), Ngöôøi haùi phuø dung, Nhaø xuaát baûn Hoäi nhaø vaên, Haø Noäi. 110. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (1995), Hueá, di tích vaø con ngöôøi, Nhaø xuaát baûn Thuaän Hoùa, Hueá. 111. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (1995), Hoa traùi quanh toâi, Nhaø xuaát baûn Treû, TP Hoà Chí Minh. 112. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (1997), Nhaøn ñaøm, Nhaø xuaát baûn Treû, TP Hoà Chí Minh. 158 113. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (1998), Ngöôøi ham chôi, Nhaø xuaát baûn Thuaän Hoùa, Hueá. 114. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (1999), Ngoïn nuùi aûo aûnh, Nhaø xuaát baûn Thanh nieân. 115. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (2001), Mieàn gaùi ñeïp, Nhaø xuaát baûn Thuaän Hoùa, Hueá. 116. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (2001), Trong maét toâi, Nhaø xuaát baûn Thuaän Hoùa, Hueá. 117. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (2001), Röôïu hoàng ñaøo chöa nhaém ñaõ say, Nhaø xuaát baûn Ñaø Naüng. 118. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (2002), Tuyeån taäp Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (Taäp 1) (Traàn Thöùc tuyeån choïn) , Nhaø xuaát baûn Treû, TP Hoà Chí Minh. 119. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (2002), Tuyeån taäp Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (Taäp 2) (Traàn Thöùc tuyeån choïn) , Nhaø xuaát baûn Treû, TP Hoà Chí Minh. 120. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (2002), Tuyeån taäp Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (Taäp 3) (Traàn Thöùc tuyeån choïn) , Nhaø xuaát baûn Treû, TP Hoà Chí Minh. 121. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (2002), Tuyeån taäp Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (Taäp 4) (Traàn Thöùc tuyeån choïn), Nhaø xuaát baûn Treû, TP Hoà Chí Minh. 122. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (2004), Trònh Coâng Sôn vaø caây ñaøn lya cuûa hoaøng töû beù, Nhaø xuaát baûn Treû, TP Hoà chí Minh. 123. Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng, Nguyeãn Traàn Thieát, Phan Thò Thanh Nhaøn (1985), Taïi sao Toå quoác laïi laø meï, Nhaø xuaát baûn Phuï nöõ. 124. Baèng Vieät, Ñoã Ñöùc Hieåu (chuû bieân) (2005), Töø ñieån vaên hoïc (Boä môùi), Nhaø xuaát baûn Theá giôùi. 125. Leâ Xuaân Vieät (1981), Ngheä thuaät vieát kyù cuûa Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng trong “Raát nhieàu aùnh löûa”, Taïp chí vaên hoïc, (4), tr.143-145. 126. Leâ Xuaân Vieät (1999), “Caûnh saéc thieân nhieân trong kyù Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng”, Taïp chí Cöûa Vieät, (60), tr.80-85. 127. Traàn Quoác Vöôïng (1994), “Baûn saéc vaên hoùa daân toäc qua saéc thaùi Hueá”, Taïp chí Soâng Höông, (5). 128. Nguyeãn Ñaéc Xuaân (1997), Coá ñoâ Hueá: bí aån vaø khaùm phaù, Nhaø xuaát baûn Thuaän Hoùa, Hueá. 159 PHUÏ LUÏC Nhaø vaên Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng (thaùng 01/2006) 160 Nhaø vaên Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng vaø ngöôøi thöïc hieän luaän vaên (thaùng 01/2006) 161 Nhöõng taùc phaåm cuûa HPNT ñöôïc KHAÛO SAÙT trong luaän vaên * Taäp 2 - “Tuyeån taäp Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng” 1. Nhö con soâng töø nguoàn ra bieån 2. Chaâu thoå ngaøn naêm 3. Cheá ngöï caùt 4. Raát nhieàu aùnh löûa 5. Röøng nöôùc maën 6. Ñaát Muõi 7. Mieáng traàu ñoû 8. Ñaùnh giaëc treân haøng raøo ñieän töû 9. Coøn maõi ñeán baây giôø 10. Ai veà chaâu xöa 11. Röøng hoài 12. Ai ñaõ ñaët teân cho doøng soâng? 13. Ñôøi röøng 14. Hoa traùi quanh toâi 15. Coàn Coû ngaøy thöôøng 16. Ñöùa con phuø sa 17. Vaønh ñai trong löûa 18. Baûn di chuùc cuûa coû lau 19. Ñeâm chong ñeøn nhôù laïi 20. Söû thi buoàn 21. Tieác röøng 22. Tuyeät tình coác 23. “Deät gaám” vôùi thuûy quaân luïc chieán ôû Cöûa Vieät 24. Ngoïn nuùi aûo aûnh 25. “Dieãm xöa” cuûa toâi 26. Coân Sôn 27. Muøa Xuaân thay aùo treân caây 28. Röøng cöôøi 29. Lyù chuoàn chuoàn 30. Ngöôøi Myõ trôû laïi 31. Haønh lang cuûa ngöôøi vaø gioù * Taäp 3 - “Tuyeån taäp Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng” 32. Trung taâm thaønh Chaâu Hoùa 33. Tính caùch Hueá 34. Ñoâi ñieàu veà vaên hoùa Hueá 35. Maáy ñaëc tröng cuûa “vaên hoùa aên” vuøng Hueá 36. Chuyeän nhaø Nguyeãn 37. Lyù töôûng anh huøng trong thô Vieät Nam thôøi Nguyeãn sô 38. Baùo ñoäng veà moâi tröôøng Hueá döôùi goùc nhìn vaên hoùa 39. “Thaønh phoá lòch söû” moät cô may cöùu vaõn Hueá 162 40. Tröôøng Thanh nieân tieàn tuyeán vaø theá heä Giaûi phoùng quaân Hueá ñaàu tieân 41. Ñaát nöôùc 42. Laøng queâ vaên hieán 43. Röôïu Hoàng Ñaøo chöa nhaém ñaõ say 44. Qua baøi thô “Vònh Tam Taøi” cuûa Traàn Cao Vaân thöû tìm queû Nhaân trong Kinh Dòch 45. Nhöõng cuoán saùch toâi ñaõ ñoïc hoài coøn beù 46. Moät thôøi laøm baùo 47. Moät vaøi suy nghó veà theå kyù 48. Möôïn ñaù ñeå ngoài 49. Nguyeãn Traõi tröôùc ngaõ ba thôøi ñaïi 50. Thaày Ñaøo Duy Töø 51. Nguyeãn Hueä vôùi chieán löôïc con ngöôøi 52. Chim huyeàn haïc 53. Tay chôi 54. Thaêm moä Nguyeãn Coâng Tröù 55. Nhaân Euro 2000, laïi nghó veà moät nhaø thô coå 56. “Töø thuï yeáu quy” - cuoán saùch haøng ñaàu veà choáng tham nhuõng ôû theá kyû 19 57. Thaønh kính töôûng nieäm Traàn Cao Vaân 58. Thaûo Am Nguyeãn Khoa Vy 59. Öng Bình Thuùc Giaï Thò 60. Toáng bieät Löu Nguyeãn veà Trôøi 61. Ñöùa con khoâng queân lôøi meï daën 62. Phuøng Quaùn laïy döa 63. Caûm nhaän thô Ngoâ Kha 64. “7 chöõ caùi” Ñieàm Phuøng Thò 65. Haønh tinh yeâu thöông cuûa Hoaøng töû Beù 66. Muøa thu laù bay 67. Nôi khoâng coù hoa hoàng 68. Ngöôøi uoáng röôïu - moät cuoäc röôïu voâ tieàn khoaùng haäu cuûa nhaïc só Trònh Coâng Sôn 69. Buøi Giaùng trong toâi 70. Nhôù hoaøi 71. Veà chieác panh-xoâ vaø khaåu suùng cuûa Tröôøng 72. Lang thang vôùi Traàn Quoác Vöôïng 163 73. Khoâng gian 74. Veû traàm maëc cuûa ñaát ñaù 75. Ñaø Laït - Noel 1965 vaø Ñinh Cöôøng 76. Laâm Trieát vaø coõi moäng du 77. Ñoàng dao Nguyeãn Troïng Taïo 78. Ñoát loø höông giôû phím ñoàng ngaøy xöa 79. Khaùi nieäm Leâ Minh Ngoïc 80. Töôûng nieäm Diana Phaân loaïi taùc phaåm theo caùc kieåu coát truyeän ∗ Kieåu coát truyeän taâm lí: coù 13 taùc phaåm 1. Hoa traùi quanh toâi 2. Röøng nöôùc maën 3. Ai ñaõ ñaët teân cho doøng soâng 4. Chaâu thoå ngaøn naêm 5. Ñôøi röøng 6. Ngoïn nuùi aûo aûnh 7. “Dieãm xöa” cuûa toâi 8. Lyù chuoàn chuoàn 9. Muøa Xuaân thay aùo treân caây 10. Haønh lang cuûa ngöôøi vaø gioù 11. Ñaát nöôùc 12. Nhöõng cuoán saùch toâi ñaõ ñoïc hoài coøn beù 13. Moät vaøi suy nghó veà theå kyù ∗ Kieåu coát truyeän chæ laø söï taäp hôïp moät heä thoáng söï kieän döôùi moät chuû ñeà naøo ñoù: coù 15 taùc phaåm. 1. Vaønh ñai trong löûa 2. Ñaùnh giaëc treân haøng raøo ñieän töû 3. Röøng cöôøi 4. Tieác röøng 5. Trung taâm thaønh Chaâu Hoùa 6. Tính caùch Hueá 7. Ñoâi ñieàu veà vaên hoùa Hueá 8. Lyù töôûng anh huøng trong thô Vieät Nam thôøi Nguyeãn Sô 9. Baùo ñoäng veà moâi tröôøng Hueá döôùi goùc nhìn vaên hoùa 10. “Thaønh phoá lòch söû” - moät cô may cöùu vaõn Hueá 164 11. Chuyeän nhaø Nguyeãn 12. Maáy ñaëc tröng cuûa “vaên hoùa aên” vuøng Hueá 13. Tröôøng Thanh nieân Tieàn tuyeán vaø theá heä Giaûi phoùng quaân Hueá ñaàu tieân 14. Laøng queâ vaên hieán 15. Moät thôøi laøm baùo ∗ Kieåu coát truyeän xoay quanh moät vaán ñeà ñaùng chuù yù hay moät nhaân vaät coù tieáng taêm trong xaõ hoäi, trong ñoù ñan xen khoâng ít nhöõng suy nghó, lieân töôûng cuûa nhaø vaên: coù 47 taùc phaåm 1. Cheá ngöï caùt 2. Ñaát Muõi 3. Coøn maõi ñeán baây giôø 4. Ai veà chaâu xöa 5. Röøng hoài 6. Coàn Coû ngaøy thöôøng 7. Ñöùa con phuø sa 8. Ñeâm chong ñeøn nhôù laïi 9. Söû thi buoàn 10. Tuyeät tình coác 11. “Deät gaám” vôùi Thuûy quaân luïc chieán ôû Cöûa Vieät 12. Coân Sôn 13. Qua baøi thô “Vònh Tam Taøi” cuûa Traàn Cao Vaân thöû tìm queû Nhaân trong Kinh Dòch 14. Moät thôøi laøm baùo 15. Möôïn ñaù ñeå ngoài 16. Nguyeãn Traõi tröôùc ngaõ ba thôøi ñaïi 17. Thaày Ñaøo Duy Töø 18. Nguyeãn Hueä vôùi chieán löôïc con ngöôøi 19. Chim huyeàn haïc 20. Tay chôi 21. Thaêm moä Nguyeãn Coâng Tröù 22. Nhaân Euro 2000, laïi nghó veà moät nhaø thô coå 23. “ Töø thuï yeáu quy” - cuoán saùch haøng ñaàu veà choáng tham nhuõng ôû theá kyû 19 165 24. Thaønh kính töôûng nieäm Traàn Cao Vaân 25. Thaûo Am Nguyeãn Khoa Vy 26. Öng Bình Thuùc Giaï Thò 27. Toáng bieät Löu Nguyeãn veà Trôøi 28. Ñöùa con khoâng queân lôøi meï daën 29. Phuøng Quaùn laïy döa 30. Caûm nhaän thô Ngoâ Kha 31. “7 chöõ caùi” Ñieàm Phuøng Thò 32. Haønh tinh yeâu thöông cuûa Hoaøng töû Beù 33. Muøa thu laù bay 34. Nôi khoâng coù hoa hoàng 35. Ngöôøi uoáng röôïu - moät cuoäc uoáng röôïu voâ tieàn khoaùng haäu cuûa nhaïc só Trònh Coâng Sôn 36. Buøi Giaùng trong toâi 37. Nhôù hoaøi 38. Veà chieác panh-xoâ vaø khaåu suùng cuûa Tröôøng 39. Lang thang vôùi Traàn Quoác Vöôïng 40. Khoâng gian 41. Veû traàm maëc cuûa ñaát ñaù 42. Ñaø Laït - Noel 1965 vaø Ñinh Cöôøng 43. Laâm Trieát vaø coõi moäng du 44. Ñoàng dao Nguyeãn Troïng Taïo 45. Ñoát loø höông giôû phím ñoàng ngaøy xöa 46. Khaùi nieäm Leâ Minh Ngoïc 47. Töôûng nieäm Diana ∗ Kieåu coát truyeän töông ñoái hoaøn chænh : coù 5 taùc phaåm 1. Baûn di chuùc cuûa coû lau 2. Raát nhieàu aùnh löûa 3. Nhö con soâng töø nguoàn ra bieån 4. Mieáng traàu ñoû 5. Ngöôøi Myõ trôû laïi 1 Troø chuyeän cuøng nhaø vaên Hoaøng Phuû Ngoïc Töôøng Khi tieán haønh laøm ñeà taøi naøy, toâi ñaõ raát höùng thuù nghó raèng mình seõ nhanh choùng ra Hueá gaëp nhaø vaên ñeå trao ñoåi tröïc tieáp veà caùc vaán ñeà lieân quan ñeán ñeà taøi, vaø nhaân dòp ñoù ñi tham quan nhöõng danh lam thaéng caûnh noåi tieáng cuûa maûnh ñaát kinh kì maø toâi chöa töøng ñöôïc ñaët chaân ñeán. Nhöng roài, vì baän coâng vieäc nhaø tröôøng, gia ñình vaø lo tìm taøi lieäu cho ñeà taøi, maõi ñeán thaùng 01/ 2006, toâi môùi tranh thuû thu xeáp ñi Hueá ñöôïc. Tröôùc khi ñi, toâi coù goïi ñieän thoaïi cho nhaø vaên ñeå xin pheùp moät cuoäc heïn vaø oâng ñaõ raát vui möøng khi bieát keá hoaïch cuûa toâi. Vöøa ñeán Hueá luùc 9 giôø saùng, thì ñeán 3 giôø chieàu, toâi ñaõ ñöôïc coâ Laâm Thò Myõ Daï ñoùn tieáp noàng nhieät taïi nhaø rieâng cuûa hoï, moät caên nhaø xinh ñeïp naèm trong con heûm nhoû gaàn chuøa Töø Ñaøm treân ñöôøng Phan Boäi Chaâu. Vöøa vaøo nhaø, coâ ñaõ noùi ngay vôùi toâi: “Baùc Töôøng ñaõ troâng chaùu töø hoâm qua khi chaùu goïi ñieän baùo tin seõ ra ñaây” vaø roài coâ ñöa toâi leân laàu 2 ñeå gaëp nhaø vaên. Sau nhöõng lôøi thaêm hoûi söùc khoûe, chuùng toâi ñi vaøo vaán ñeà chính: NTHLV: Vì sao baùc laïi gaén nghieäp vaên cuûa mình vôùi theå kyù? NV HPNT (chaäm raõi): Baùc nghó raèng chæ coù theå kyù môùi ñaûm baûo ñöôïc söï trung thöïc cuûa vieäc taùi hieän söï kieän, con ngöôøi. Laøm sao mình vieát maø ngöôøi ta ñoïc caûm thaáy nhö coù moät thaân phaän cuûa hoï trong ñoù, ñaây chính laø baûn chaát phaûn aùnh “ngöôøi thaät, vieäc thaät” cuûa theå kyù. Ñeå coù ñöôïc ñieàu naøy, ñoøi hoûi ngöôøi vieát kyù phaûi ñi thöïc teá raát nhieàu. Vaø caùi gian khoå cuûa hoï cuõng laø ôû ñoù. NTHLV: Baùc ñaõ choïn cho mình moät phong caùch vieát kyù nhö theá naøo? NV HPNT: Baùc ñaõ thöû theå kyù trong nhieàu theå loaïi vaên hoïc khaùc. Bôûi vaäy maø kyù cuûa baùc coù söï hieän dieän cuûa nhieàu theå loaïi vaên hoïc, nhö chaát thô thay theá cho thô, hay coù nhöõng taùc phaåm ñoïc coù caûm giaùc nhö laø moät truyeän ngaén, moät truyeän daøi, vaø caû nhö moät tieåu thuyeát… 2 NTHLV: Baùc quan nieäm nhö theá naøo veà theå buùt kyù, tuøy buùt? NV HPNT: Theo baùc, tuøy buùt laø moät caùch vieát maø trong ñoù ngöôøi ta phaûi duøng lí trí ñeå caàm naém laáy thöïc teá. Caùi Toâi cuûa nhaø vaên trong tuøy buùt laø caùi Toâi cuûa lí trí, phaân tích söï vaät. Coøn trong buùt kyù, nhaø vaên söû duïng caùi Toâi cuûa baûn lónh myõ hoïc vöøa caûm xuùc vöøa quan saùt, caûm nghó. Bôûi vaäy maø trong caùc taùc phaåm buùt kyù, baùc hay söû duïng nhöõng caâu nhö: Toâi nghó raèng…, Toâi thaáy raèng… vv.. Thoâng qua ñoù, baùc muoán baøy toû chính kieán, quan ñieåm cuûa mình ñoái vôùi caùc vaán ñeà ñöôïc trình baøy. Bôûi vaäy maø traùch nhieäm cuûa ngöôøi vieát buùt kyù raát lôùn, hoï phaûi gaùnh vaùc moïi söï kieän seõ xaûy ra trong taùc phaåm. NTHLV: Vaäy ñoái vôùi nhöõng taùc phaåm hoøa troän caû hai phong caùch buùt kyù vaø tuøy buùt, baùc coù caùch öùng xöû nhö theá naøo? NV HPNT: Ñoái vôùi nhöõng taùc phaåm thuoäc daïng naøy, thì caùch ñaët vaán ñeà, nhaäp ñeà cuûa baùc bao giôø cuõng laø tuøy buùt, coøn khi ñi vaøo ñeà taøi chính maø mình mieâu taû thì laïi laø buùt kyù vaø phaàn luaän thì seõ trôû laïi vôùi tuøy buùt. Tuy nhieân, khoâng phaûi taát caû taùc phaåm naøo baùc cuõng ñeàu ñi theo moät caùch vieát nhö vaäy… NTHLV: Vì sao trong caùc taùc phaåm cuûa mình baùc hay vieát veà nhöõng ngöôøi trí thöùc trong cuoäc khaùng chieán choáng Myõ tröôøng kyø cuûa daân toäc? NV HPNT: Luùc naøo baùc cuõng caûm thaáy raèng mình coù nghóa vuï chöa laøm ñoái vôùi hoï, vaø baùc caûm thaáy coù loãi vôùi hoï, bôûi so vôùi hoï, baùc laø ngöôøi may maén ñöôïc soáng soùt. NTHLV: Nhaân vaät trong kyù cuûa baùc coù ñaëc ñieåm gì? NV HPNT: Kyù cuûa baùc coù ngöôøi chöù khoâng coù nhaân vaät. Neáu coù chæ laø baùc aán vaøo ñeå ñoïc xong, ngöôøi ñoïc caûm thaáy ghi nhôù nhaân vaät. Coù khi vaøi 3 ba ngöôøi coù thaät hôïp laïi thaønh moät nhaân vaät, coù khi laø nhaân vaät ñöôïc hö caáu nhöng chæ laø nhaân vaät phuï. Vôùi aâm höôûng chaäm raõi, töø töø (ñieàu naøy cuõng gioáng nhö nhòp ñieäu buùt kyù cuûa oâng), HPNT thong thaû trao ñoåi vôùi toâi veà nhieàu vaán ñeà noåi baät trong taùc phaåm cuûa oâng. OÂng noùi maø khoâng heà bieát meät moûi. Ñaõ vaäy, laâu laâu, oâng laïi nhaéc coâ Myõ Daï thay nöôùc traø göøng môùi ñeå toâi uoáng cho aám ngöôøi. Noùi chuyeän gaàn ñöôïc hai tieáng, toâi ngaïi oâng meät neân xin pheùp ra veà. OÂng taàn ngaàn nhö khoâng muoán keát thuùc caâu chuyeän. Nhöng khi nghe toâi noùi hoâm sau laïi ñeán thì oâng vui veû haún vaø aân caàn baûo: “Chaùu khoâng phaûi ngaïi gì caû. Bôûi chaùu ñaõ ñi töø Nha Trang ra taän ñaây ñeå thaêm baùc laø ñieàu raát ñaùng quyù”. Treân ñöôøng veà, nghó tôùi thaùi ñoä tieáp ñoùn noàng nhieät, chu ñaùo cuûa hai vôï choàng nhaø vaên maø toâi caûm thaáy aám loøng, queân ñi caû caùi reùt thaùng gieâng ôû Hueá voán dó laøm toâi teâ taùi töø khi böôùc xuoáng taøu. Saùng hoâm sau, toâi laïi ñeán thaêm nhaø vaên thì ñöôïc coâ Myõ Daï baùo tin laø oâng ñaõ bò vieâm moät beân phoåi. Ñieàu naøy khieán toâi raát ray röùt caûm thaáy nhö ñoù laø loãi cuûa mình. Nhöng coâ Daï lieàn gaït ngay yù nghó ñoù cuûa toâi, coâ ngoài taâm söï vôùi toâi nhieàu ñieàu veà gia ñình, coâng vieäc, con caùi …roài coâ coøn nhieät tình luïc tìm cho toâi moät soá taøi lieäu noùi veà kyù HPNT… Taát caû nhöõng ñieàu ñoù ñaõ ghi ñaäm trong toâi moät aán töôïng saâu saéc khoâng theå naøo queân ñöôïc trong quaù trình laøm luaän vaên cuûa mình.