Luận văn Logistics và phát triển logistics trong vận tải biển Việt Nam

c¸c c«ng ®o¹n cña d©y chuyÒn VT§PT vµ nhËn dÞch vô phÝ. Nh÷ng l« hµng mµ c¸c DN ViÖt Nam ®øng ra nh­ ng­êi kinh doanh VT§PT ®Çy ®ñ cßn h¹n chÕ. §øng tr­íc t×nh h×nh ®ã, ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng cña Bé Giao th«ng VËn t¶i thùc hiÖn NghÞ quyÕt §¹i héi lÇn thø IX cña §¶ng, giai ®o¹n 2001 - 2005 ®· nªu râ trong môc tiªu chung lµ: "...tÝch cùc thùc hiÖn c¸c c«ng nghÖ vËn t¶i tiªn tiÕn..." vµ trong gi¶i ph¸p thùc hiÖn: "Cïng víi ®Çu t­ ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i ®i tr­íc mét b­íc, cÇn chó träng c¸c lÜnh vùc cã tÝnh mòi nhän nh­: c«ng nghÖ vËn t¶i biÓn bao gåm ph¸t triÓn vµ trÎ ho¸ ®éi tµu, c«ng nghÖ bèc xÕp, vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc...". XuÊt ph¸t tõ c¬ së vËt chÊt vµ vÞ trÝ ®Þa lý cña Viªt Nam trong mèi quan hÖ víi khu vùc vµ thÕ giíi, m« h×nh VT§PT cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi bao gåm [31]: X©y dùng mèi liªn kÕt gi÷a c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i ®Ó thiÕt lËp VT§PT. Trong ®ã, vËn t¶i biÓn ®­îc coi lµ yÕu tè träng t©m vµ kÕt hîp víi c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c t¹o nªn m« h×nh VT§PT ë n­íc ta víi hµng container lµ chÝnh. X©y dùng khu vùc ph¸t triÓn VT§PT: C¨n cø vµo chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam tõ nay ®Õn n¨m 2010; ch­¬ng tr×nh hîp t¸c ph¸t triÓn ASEAN - Mª C«ng vµ TiÓu vïng Mª C«ng më réng (GMS) vµ trªn c¬ së ®Ò xuÊt m« h×nh ph¸t triÓn VT§PT cña ViÖt Nam trªn ®©y, chóng ta cÇn tËp trung x©y dùng c¸c khu ph¸t triÓn VT§PT sau: + Hµnh lang VT§PT Hµ Néi - H¶i Phßng - C«n Minh (Trung Quèc) + Hµnh lang VT§PT Hå ChÝ Minh - ®ång b»ng s«ng Cöu Long + Hµnh lang VT§PT khu vùc miÒn Trung. §Ó thùc hiÖn ®­îc nh÷ng môc tiªu vµ m« h×nh ph¸t triÓn VT§PT trªn ®©y, chóng ta ph¶i thùc hiÖn nhiÒu gi¶i ph¸p ®ång bé. CH­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn logistics trong Giao nhËn, vËn t¶i biÓn t¹i ViÖt Nam I. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n khi ¸p dông logistics trong vËn t¶i biÓn t¹i ViÖt Nam ThuËn lîi ViÖc ¸p dông logistics trong giao nhËn, vËn t¶i biÓn t¹i ViÖt Nam cã mét sè thuËn lîi râ rÖt. Tuy ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng cña chóng ta ch­a tèt, nh­ng bï l¹i, nguån nh©n lùc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy l¹i dåi dµo. PhÇn lín trong sè hä ®Òu ®­îc qua ®µo t¹o chÝnh quy vµ bµi b¶n vÒ ho¹t ®éng giao nhËn, vËn t¶i biÓn t¹i c¸c tr­êng cã chÊt l­îng ®µo t¹o tèt nh­ §H Ngo¹i Th­¬ng. V× vËy, hä ®· cã kiÕn thøc vµ kh¶ n¨ng nhËn thøc t­¬ng ®èi tèt vÒ c¸c ho¹t ®éng giao nhËn, vËn t¶i biÓn. Cho nªn, theo mét sè DN ®­îc hái trong cuéc kh¶o s¸t th× nÕu ViÖt Nam ph¸t triÓn dÞch vô logistics trong ho¹t ®éng giao nhËn, vËn t¶i biÓn th× viÖc ®µo t¹o l¹i c¸n bé sÏ kh«ng gÆp nhiÒu khã kh¨n v× hä rÊt s½n sµng tiÕp thu c¸c ph­¬ng thøc qu¶n lý vµ kinh doanh míi. Bªn c¹nh ®ã, do hiÖn nay ho¹t ®éng nµy ch­a thùc sù ph¸t triÓn t¹i ViÖt Nam nªn c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh ho¹t ®éng logistics vÉn ch­a cè ®Þnh. ChÝnh v× vËy, tr­íc m¾t Nhµ n­íc cã thÓ ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt nh»m hç trî tèi ®a cho c¸c DN ho¹t ®éng, kinh doanh trong lÜnh vùc nµy. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, nÕu cã khã kh¨n, v­íng m¾c th× c¸c DN sÏ ®­îc ChÝnh phñ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho b»ng c¸ch thay ®æi c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh. ChÝnh v× vËy, cã thÓ nãi vÊn ®Ò ph¸p lý ch­a hoµn thiÖn cña n­íc ta trong lÜnh vùc nµy cã thÓ l¹i ®em l¹i lîi Ých cho ho¹t ®éng logistics trong giao nhËn, vËn t¶i biÓn. Chóng ta còng ®ang trong qu¸ tr×nh më cöa nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, cã nhiÒu chÝnh s¸ch hÊp dÉn nh»m thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi trong mäi lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ. Ho¹t ®éng giao nhËn, vËn t¶i biÓn còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt ®ã. C¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi còng muèn nh¶y vµo thÞ tr­êng hµng h¶i vÉn cßn non trÎ cña ViÖt Nam hßng mong tËn dông ®­îc lîi thÕ “ng­êi ®i tr­íc”. ChÝnh v× vËy, ho¹t ®éng logistics trong giao nhËn, vËn t¶i biÓn cña ViÖt Nam sÏ cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó nhËn ®­îc ®Çu t­ kh«ng chØ vÒ vèn, c«ng nghÖ mµ c¶ tr×nh ®é qu¶n lý hiÖn ®¹i tõ c¸c n­íc cã ngµnh dÞch vô nµy ph¸t triÓn ®Ó chóng ta cã thÓ ph¸t triÓn ngµnh dÞch vô logistics cña riªng m×nh. Tuy nhiªn, t­¬ng lai cña ngµnh cung cÊp dÞch vô logistics trong ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i biÓn kh«ng hoµn toµn lµ thuËn lîi. V× bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi kÓ trªn, vÉn cßn ®Çy rÉy nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c cÇn ph¶i kh¾c phôc. 2. Khã kh¨n 2.1. C¬ s¬ h¹ tÇng, vËt chÊt kü thuËt ch­a ®ång bé Cã tíi 67% sè DN ®­îc hái cho biÕt sù yÕu kÐm cña c¬ së h¹ tÇng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn cho viÖc triÓn khai ho¹t ®éng logistics t¹i ViÖt Nam gÆp khã kh¨n. Ph¸t triÓn logistics ®ßi hái ph¶i cã hÖ thèng kho b·i toµn cÇu, nh­ng hiÖn nay c¸c DN giao nhËn, vËn t¶i biÓn ViÖt Nam ch­a cã ®ñ tiÒm lùc vÒ vèn ®Ó x©y dùng hÖ thèng kho tiªu chuÈn toµn cÇu vµ dông cô chuyªn s©u. Bªn c¹nh ®ã, c¬ së vËt chÊt kü thuËt t¹i c¶ng, mét ®iÓm triÓn khai logistics quan träng trong toµn hÖ thèng l¹i ch­a ®­îc tèt nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn. Quy m« ®éi tµu còng nhá bÐ vµ cßn l¹c hËu. HÖ thèng ®­êng s¸ phôc vô giao th«ng ®­êng bé ch­a thÝch øng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh vËn t¶i míi. VÝ dô, ®­êng quèc lé 5A nèi H¶i Phßng víi Hµ Néi míi ®­îc ®Çu t­ x©y dùng n¨m 1998, nh­ng cho ®Õn nay ®· béc lé sù kh«ng phï hîp víi ph­¬ng thøc vËn t¶i container vµ VT§PT v× hÖ thèng ®­êng nµy chØ cho phÐp ®¹t t¶i träng 30 tÊn. Trong khi ®ã, theo «ng §inh V¨n H¹ - Gi¸m ®èc c¶ng Chïa VÏ - cho biÕt : träng l­îng mét container theo tiªu chuÈn quèc tÕ ISO 668: 1998 th× lo¹i 20'' (feet) lµ 24 tÊn, lo¹i 40'' lµ 30,5 tÊn, ch­a kÓ vá lo¹i container 40'' cã träng l­îng lµ 4 tÊn vµ tù träng mét chiÕc xe t¶i lµ 12 tÊn [43]. Nh­ vËy, nÕu thùc hiÖn theo ®óng quy ®Þnh th× ph¶i rót ruét, san t¶i, tøc lµ ph¶i th¸o kÑp ch× container, mµ muèn th¸o kÑp ch× th× ph¶i xin phÐp vµ ®­îc sù ®ång ý cña h¶i quan, kÐo theo nhiÒu chi phÝ ph¸t sinh vµ bao nhiªu khª phiÒn to¸i cho DN nh­ hµng ho¸ sÏ kÐm chÊt l­îng, nhiÒu hµng kh«ng thÓ thùc hiÖn san t¶i, kÐo dµi thêi gian lµm hµng cña DN... Víi c¬ së h¹ tÇng kh«ng ®ång bé nh­ vËy, viÖc ¸p dông logistics trong vËn t¶i biÓn râ rµng lµ cßn nhiÒu khã kh¨n. Mét trong nh÷ng yªu cÇu cña hÖ thèng logistics lµ cã hÖ thèng qu¶n lý trªn m¹ng chuÈn ®Ó cã thÓ ®­a ra ®­îc nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vµ kÞp thêi vÒ t×nh h×nh tµu vµ hµng còng nh­ gióp nhµ qu¶n lý logistics ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh cã hiÖu qu¶ nhÊt. Tuy nhiªn, hiÖn nay viÖc øng dông CNTT trong qu¶n lý c¶ng, tµu vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ. Thø nhÊt lµ c¸c giÊy tê cÇn thiÕt cho c«ng t¸c qu¶n lý hiÖn nay vÉn ch­a ®­îc quy chuÈn trªn toµn quèc, chø ch­a nãi ®Õn quèc tÕ. C«ng cuéc c¶i c¸ch hµnh chÝnh t¹i c¶ng ®· ®­a ra mét sè lo¹i giÊy tê quy chuÈn nh­ng viÖc c¶i c¸ch nµy míi chØ ®­îc tiÕn hµnh thÝ ®iÓm t¹i mét sè c¶ng lín chø ch­a ¸p dông trªn diÖn réng. Thø hai, hÖ thèng m¸y tÝnh nèi m¹ng gi÷a c¸c c¶ng còng nh­ c¸c DN kinh doanh giao nhËn, vËn t¶i biÓn cho ®Õn nay vÉn ch­a hoµn toµn ®­îc liªn kÕt, dÉn ®Õn viÖc xö lý th«ng tin ch­a ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn trªn toµn thÕ giíi. NÕu ViÖt Nam kh«ng cã ®ñ sù héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi trong lÜnh vùc th«ng tin th× viÖc øng dông logistics trong giao nhËn, vËn t¶i biÓn sÏ vÉn cßn ch­a ®­îc th«ng suèt. §Ó ho¹t ®éng logistics ®­îc liÒn m¹ch th× viÖc chñ ®éng trong khai th¸c tµu vµ c¶ng lµ rÊt cÇn thiÕt. Nh­ng nh­ ®· ph©n tÝch ë phÇn thùc tr¹ng ho¹t ®éng giao nhËn, vËn t¶i biÓn, chóng ta cßn phô thuéc rÊt lín vµo n­íc ngoµi vÒ tµu, vÒ c¶ng trung chuyÓn. Cho nªn, muèn øng dông logistics trong ho¹t ®éng giao nhËn, vËn t¶i cã hiÖu qu¶ th× cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng c¶ng trung chuyÓn quèc tÕ ®Ó ViÖt Nam cã thÓ chñ ®éng chuyÓn chë hµng ho¸. 2.2. Hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng logistics ch­a ®­îc thiÕt lËp Do ho¹t ®éng logistics vÉn cßn t­¬ng ®èi míi mÎ t¹i ViÖt Nam nªn hiÖn nay ho¹t ®éng nµy ch­a cã v¨n b¶n luËt nµo ®iÒu chØnh. Ngoµi ra, c¸c h×nh thøc vËn t¶i hç trî cho ho¹t ®éng logistics nh­ VT§PT ë n­íc ta hiÖn nay còng ch­a ®­îc ph¸p luËt ®iÒu tiÕt m¹nh mÏ. V× kh«ng cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ quyÒn lîi còng nh­ tr¸ch nhiÖm vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña dÞch vô nµy nªn viÖc øng dông logistics trong giao nhËn, vËn t¶i biÓn ë ViÖt Nam gÆp nhiÒu khã kh¨n trë ng¹i. TÊt c¶ c¸c DN ®­îc pháng vÊn trong ph¹m vi kho¸ luËn nµy ®Òu thèng nhÊt ý kiÕn r»ng viÖc thiÕu sù hç trî vÒ mÆt luËt ph¸p lµ nguyªn nh©n khiÕn cho viÖc ¸p dông logistics trong giao nhËn, vËn t¶i biÓn t¹i ViÖt Nam ch­a ®­îc réng r·i. §ã lµ bëi v× c¸c DN ng¹i ngÇn nÕu cã rñi ro x¶y ra th× kh«ng biÕt c¨n cø vµo ®©u ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña m×nh do hiÖn nay míi chØ cã v¨n b¶n ph¸p luËt ®iÒu chØnh hµnh vi cña ng­êi giao nhËn vËn t¶i vµ nã kh«ng phï hîp víi ng­êi cung øng dÞch vô logistics v× ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i chØ lµ mét bé phËn nhá trong toµn bé quy tr×nh logistics. §iÒu nµy chøng tá hÖ thèng ph¸p luËt cña ViÖt Nam ch­a theo kÞp thùc tiÔn kinh doanh vµ trë thµnh mét c¶n trë ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh. 2.3. Ch­a cã ®µo t¹o chuyªn m«n cho ®éi ngò lao ®éng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc logistics Lùc l­îng lao ®éng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc logistics ch­a thùc sù ®­îc ®µo t¹o mét c¸ch bµi b¶n, chÝnh quy vÒ lÜnh vùc nµy. HiÖn nay, t¹i tÊt c¶ c¸c tr­êng §H trong c¶ n­íc ®Òu ch­a cã m«n häc nµo mang tªn logistics. Sinh viªn cña c¸c tr­êng §H thuéc khèi kinh tÕ vµ §H Hµng h¶i - Khoa Kinh tÕ vËn t¶i biÓn, §H Giao th«ng VËn t¶i - Khoa Kinh tÕ ®Òu chØ ®­îc ®µo t¹o vÒ vÒ giao nhËn, vËn t¶i, b¶o hiÓm, h¶i quan, nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng... vµ còng chØ ®­îc truyÒn ®¹t kiÕn thøc vÒ mÆt lý thuyÕt vµ khi ra tr­êng lµm viÖc trong lÜnh vùc giao nhËn, vËn t¶i, hä vËn dông kiÕn thøc tæng hîp nµy ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô logistics cho c¸c kh¸ch hµng. Ngoµi ra, c¸c kinh nghiÖm thùc tÕ lµ nh÷ng bµi häc quý gi¸ cho hä trong hµnh trang ho¹t ®éng logistics. §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ mÆt nh©n lùc nµy, HiÖp héi giao nhËn kho vËn ViÖt Nam hµng n¨m vÉn kÕt hîp víi c¸c HiÖp héi giao nhËn thuéc c¸c n­íc ASEAN tæ chøc c¸c kho¸ ®µo t¹o nghiÖp vô giao nhËn, gom hµng ®­êng biÓn nh­ng ho¹t ®éng nµy còng kh«ng th­êng xuyªn, chØ cã 1 ®Õn 2 kho¸ trong n¨m vµ sè l­îng c¸n bé qu¶n lý còng nh­ nh©n viªn nghiÖp vô ®­îc tham gia rÊt h¹n chÕ nªn ch­a ®¸p øng ®­îc nh­ cÇu. HiÖp héi còng ®· kÕt hîp víi HiÖp héi giao nhËn Singapore tæ chøc mét kho¸ häc vÒ logistics vµ göi mét sè c¸n bé giao nhËn cña ViÖt Nam sang häc tËp, nh­ng ho¹t ®éng nµy ®ßi hái kinh phÝ lín vµ vÉn ch­a gi¶i quyÕt ®­îc tËn gèc vÊn ®Ò lµ cã rÊt nhiÒu c¸n bé giao nhËn ViÖt Nam ch­a hiÓu biÕt nhiÒu vÒ dÞch vô logistics. Ho¹t ®éng giao nhËn, vËn t¶i biÓn ViÖt Nam hiÖn nay ®ang trong thêi kú héi nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ. Do ®ã, ®éi ngò lao ®éng lµm viÖc trong lÜnh vùc nµy ®ßi hái ph¶i cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vµ tin häc tèt ®Ó cã kh¶ n¨ng xö lý kÞp thêi c¸c th«ng tinh vµ t×nh huèng x¶y ra ®èi víi tµu vµ hµng v× vËn t¶i ®­êng biÓn chñ yÕu phôc vô cho ho¹t ®éng XNK. Tuy nhiªn, thùc tÕ cho thÊy ®éi ngò lao ®éng nµy kh«ng nh÷ng ch­a ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu vÒ mÆt chuyªn m«n mµ tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vµ tin häc cña hä còng cÇn ph¶i ®­îc ®µo t¹o thªm n÷a. Cã tíi 89% sè DN cho biÕt nguån nh©n lùc ch­a ®ñ kinh nghiÖm lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¶n trë viÖc triÓn khai réng r·i dÞch vô logistics t¹i ViÖt Nam hiÖn nay. 2.4. C¹nh tranh qu¸ m¹nh tõ c¸c c«ng ty n­íc ngoµi Trong sè c¸c DN ®­îc pháng vÊn, 50% cho r»ng viÖc cung cÊp dÞch vô logistics cña c¸c DN giao nhËn, vËn t¶i biÓn t¹i ViÖt Nam hiÖn nay gÆp khã kh¨n lµ do sù c¹nh tranh m¹nh mÏ tõ phÝa c¸c c«ng ty logistics cña n­íc ngoµi. NÕu muèn triÓn khai ho¹t ®éng logistics mét c¸ch toµn diÖn th× c¸c DN giao nhËn, vËn t¶i biÓn ph¶i bá vèn ®Çu t­ rÊt lín ®Ó x©y dùng hÖ thèng kho b·i tiªu chuÈn, hÖ thèng qu¶n lý trªn m¹ng chuÈn vµ ®µo t¹o nh©n lùc ®ñ kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh hÖ thèng nµy. Trong khi ®ã, c¸c c«ng ty logistics n­íc ngoµi ®· cã s½n c¬ së h¹ tÇng, vËt chÊt, kü thuËt phôc vô cho hÖ thèng logistics, nªn c¸c DN ViÖt Nam muèn c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty nµy trong bÊt cø khÝa c¹nh nµo: gi¸, chÊt l­îng dÞch vô, ®Òu gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n nÕu khong muèn nãi lµ trong thêi ®iÓm hiÖn nay, c¸c DN cña ViÖt Nam hoµn toµn ch­a cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi n­íc ngoµi. II. Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn logistics trong vËn t¶i biÓn t¹i ViÖt Nam 1. C¸c gi¶i ph¸p vÜ m« 1.1. CÇn ban hµnh c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn logistics 1.1.1. VÒ ph¸t triÓn ho¹t ®éng logistics nãi riªng Cho tíi nay, ViÖt Nam vÉn ch­a cã v¨n b¶n ph¸p lý nµo quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng logistics còng nh­ c¸c yÕu tè hç trî cho logistics nh­ vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc, th­¬ng m¹i ®iÖn tö... Tõ thùc tÕ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ nãi chung, chóng ta rót ra mét kÕt luËn lµ ngµnh nµo cã c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ®iÒu chØnh chÆt chÏ, cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch th× ngµnh ®ã sÏ ph¸t triÓn m¹nh mÏ, vÝ dô nh­ trong lÜnh vùc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. V× vËy, ®Ó ngµnh dÞch vô logistics ph¸t triÓn tèt th× nh÷ng t¸c ®éng vÒ mÆt chÝnh s¸ch vµ ph¸p lý lµ rÊt quan träng. Do vËy, Nhµ n­íc ta cÇn sím x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh dÞch vô nµy mét c¸ch toµn diÖn. NÕu chóng ta cã mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®óng ®¾n, chóng ta sÏ kh«ng l·ng phÝ c¸c nguån lùc, ®Çu t­ kh«ng bÞ dµn tr¶i ®Ó tr¸nh kÕt qu¶ lµ ®Çu t­ nhiÒu mµ vÉn manh món nh­ trong mét sè lÜnh vùc hiÖn nay. V× ngµnh nµy cã ý nghÜa quan träng trong qu¸ tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam nªn Nhµ n­íc còng cÇn sím ®­a ra c¸c v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng nµy còng nh­ c¸c bªn tham gia dÞch vô, cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cô thÓ nh­: cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vÒ thuÕ ®èi víi dÞch vô logistics vµ ng­êi kinh doanh logistics nh­ gi¶m thuÕ thu nhËp c«ng ty cho nh÷ng ng­êi cung cÊp dÞch vô logistics vµ gi¶m thuÕ XNK cho c¸c chñ hµng ViÖt Nam thuª dÞch vô logistics cña nh÷ng ng­êi kinh doanh logistics ViÖt Nam. §iÒu nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy ho¹t ®éng logistics ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n n÷a. Ngoµi ra, Nhµ n­íc còng nªn cho phÐp c¸c nhµ kinh doanh dÞch vô logistics cña ViÖt Nam liªn doanh víi c¸c c«ng ty logistics n­íc ngoµi ®Ó tËn dông kinh nghiÖm, häc hái c¸ch thøc tiÕn hµnh dÞch vô vµ quan träng h¬n c¶ lµ më réng thÞ tr­êng cung cÊp dÞch vô logistics, kh«ng chØ cung cÊp dÞch vô logistics cho c¸c nhµ XNK trong n­íc mµ cßn v­¬n ra n­íc ngoµi, tõng b­íc th©m nhËp thÞ tr­êng logistics quèc tÕ, mÆc dï ®©y lµ mét môc tiªu hÕt søc khã kh¨n. Nh»m x©u chuçi c¸c ho¹t ®éng logistics mét c¸ch liÒn m¹ch vµ cã hiÖu qu¶ th× Bé GTVT vµ Bé Th­¬ng m¹i cÇn phèi hîp thµnh lËp mét c¬ quan qu¶n lý vÒ logistics vµ dÞch vô logistics. C¬ quan nµy sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm : - Ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn logistics cña ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn héi nh©p quèc tÕ. - §Ò xuÊt viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng cho logistics vµ dÞch vô logistics. - Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ®iÒu chØnh dÞch vô logistics vµ c¸c vÊn ®Ò vÒ giao dÞch trong dÞch vô logistics. - Nghiªn cøu øng dông KHCN, nhÊt lµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö vµ c«ng nghÖ truyÒn d÷ liÖu ¸p dông trong logistics. - §¨ng ký vµ cÊp phÐp cho ng­êi kinh doanh logistics. - Gióp ®ì thµnh lËp vµ ph¸t triÓn c¸c nhµ kinh doanh dÞch vô logistics quèc gia. - Phèi hîp víi c¸c tæ chøc khu vùc vµ quèc tÕ trong viÖc ph¸t triÓn logistics. Bªn c¹nh ®ã, vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc lµ mét d©y chuyÒn dÞch vô vËn t¶i "tõ cöa tíi cöa" phôc vô ®¾c lùc cho dÞch vô logistics. Nh­ng hiÖn nay ViÖt Nam ch­a cã luËt ®iÒu chØnh VT§PT mµ míi chØ ban hµnh d­íi d¹ng NghÞ ®Þnh vµ chóng ta còng ch­a cã mét c¬ quan cô thÓ nµo qu¶n lý chung vÒ VT§PT. Nhµ n­íc còng ch­a cã chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m ph¸t triÓn VT§PT. §Ó thùc hiÖn néi dung ph¸t triÓn VT§PT, Nhµ n­íc ph¶i ¸p dông ®ång bé mét lo¹t biÖn ph¸p nh»m kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a Nhµ n­íc vµ c¸c DN. Cô thÓ lµ: - X¸c ®Þnh c¬ quan cã thÈm quyÒn quèc gia qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh VT§PT. C¬ quan nµy sÏ tiÕn hµnh viÖc ®¨ng ký vµ cÊp phÐp ho¹t ®éng cho c¸c nhµ kinh doanh VT§PT phï hîp víi yªu cÇu trong n­íc vµ khu vùc. C¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc nµy sÏ ®¶m b¶o cho viÖc ph¸t triÓn vµ kinh doanh VT§PT ë n­íc ta theo ®óng ph¸p luËt ViÖt Nam vµ C«ng ­íc quèc tÕ vÒ VT§PT, b¶o ®¶m quyÒn lîi cho c¸c chñ hµng cña ViÖt Nam. - H×nh thµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p lý, nghÞ ®Þnh, luËt... ®iÒu chØnh VT§PT dùa trªn c¬ së c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh khung ASEAN vÒ VT§PT vµ C«ng ­íc quèc tÕ vÒ VT§PT. §©y lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Ó t¹o khu«n khæ ph¸p lý cho VT§PT ph¸t triÓn. 1.1.2. VÒ thñ tôc h¶i quan ®èi víi hµng ho¸ XNK §Ó ho¹t ®éng h¶i quan ngµy cµng hiÖu qu¶ vµ gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc hç trî thùc hiÖn tèt h¬n n÷a ho¹t ®éng logistics th× bªn c¹nh viÖc thùc thi c¸c quy ®Þnh trong LuËt H¶i quan th× Nhµ n­íc còng cÇn gi¶i quyÕt mét sè v­íng m¾c ph¸t sinh tõ LuËt nµy. ChÝnh phñ nªn ban hµnh NghÞ ®Þnh vÒ ®Þa bµn ho¹t ®éng H¶i quan vµ quan hÖ gi÷a H¶i quan víi c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn thi hµnh LuËt H¶i quan, NghÞ ®Þnh qui ®Þnh cô thÓ ph¹m vi tæ chøc ho¹t ®éng cña H¶i quan, QuyÕt ®Þnh vÒ khai H¶i quan ®iÖn tö vµ trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö trong viÖc lµm thñ tôc H¶i quan ®Ó t¨ng c­êng hiÖu qu¶ trong tæ chøc triÓn khai c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô H¶i quan vÒ kiÓm tra sau th«ng quan, øng dông tin häc trùc tiÕp phôc vô c«ng t¸c nghiÖp vô vµ tæ chøc chØ ®¹o thùc hiÖn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ H¶i quan tõ c¸c ®¬n vÞ thuéc c¬ quan Tæng côc. Cô thÓ: - VÒ viÖc qu¶n lý H¶i quan ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, xuÊt nhËp c¶nh t¹i c¶ng chuyªn dïng: HiÖn nay, Côc Hµng H¶i, Bé giao th«ng vËn t¶i cã v¨n b¶n c«ng nhËn mét sè c¶ng chuyªn dïng vµ cho phÐp tµu thuyÒn n­íc ngoµi vËn chuyÓn hµng hãa XNK ®­îc ra, vµo t¹i mét sè tØnh, thµnh phè víi l­u l­îng hµng lín, mÆt hµng chñ yÕu lµ nguyªn liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt. Do vËy, cÇn ph¶i cã v¨n b¶n qui ®Þnh x¸c ®Þnh râ ph¹m vi ®Þa bµn ho¹t ®éng vµ ranh giíi tr¸ch nhiÖm gi÷a c¬ quan H¶i quan vµ c¬ quan chøc n¨ng trong viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t H¶i quan nh»m tr¸nh sù chång chÐo trong nghiÖp vô kiÓm tra ®Ó gióp th«ng quan hµng ho¸ dÔ dµng h¬n nh»m gi¶m thêi gian "chÕt" hµng n»m chê ®­îc gi¶i phãng. - VÒ thñ tôc hµng hãa chuyÓn c¶ng: §èi víi hµng hãa nhËp khÈu cã vËn ®¬n ghi c¶ng ®Ých lµ mét c¶ng nh­ng t¹m dì t¹i c¶ng kh¸c råi míi chuyÓn vÒ c¶ng ®Ých b»ng ph­¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c (ph­¬ng tiÖn vËn t¶i nhËp c¶nh ban ®Çu sau ®ã lµm thñ tôc xuÊt c¶nh lu«n) th× hiÖn nay ch­a cã h­íng dÉn vÒ lµm thñ tôc H¶i quan cho c¸c l« hµng nµy, ch­a qui ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm cña ®¹i lý h·ng tµu, c¸c Chi côc H¶i quan c¶ng cã hµng t¹m dì, Chi côc H¶i quan lµm thñ tôc cho ph­¬ng tiÖn xuÊt nhËp c¶nh nªn cßn g©y lóng tóng cho c¸n bé h¶i quan khi thùc hiÖn nhiÖm vô ®èi víi c¸c l« hµng nµy, lµm ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é l­u chuyÓn hµng ho¸, t¸c ®éng trùc tiÕp tíi ng­êi XNK, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ... - VÒ ho¹t ®éng gi¸m s¸t hµng xuÊt khÈu chuyÓn cöa khÈu: Theo qui ®Þnh t¹m thêi th× H¶i quan cöa khÈu cã tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t hµng xuÊt khÈu, chuyÓn cöa khÈu cho ®Õn khi thùc xuÊt (hµng hãa ®­îc xÕp lªn ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµng hãa). Thùc tÕ cã tr­êng hîp hµng xuÊt qua c¶ng ®­îc xÕp lªn tµu biÓn vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn ®Õn c¶ng kh¸c råi míi xÕp lªn tµu vµ tµu xuÊt c¶nh t¹i c¶ng ®ã. Tæng côc H¶i quan cÇn cã h­íng dÉn vÒ quan hÖ phèi hîp gi÷a c¸c Chi côc H¶i quan t¹i c¸c c¶ng. - §èi víi viÖc xuÊt nhËp khÈu vá container: HiÖn nay t¹i c¸c c¶ng biÓn quèc tÕ cã sè l­îng vá container rÊt lín cÇn ph¶i lµm thñ tôc xuÊt khÈu, nhËp khÈu nh­ng ch­a cã h­íng dÉn cô thÓ viÖc khai H¶i quan ®èi víi lo¹i h×nh nµy ®Ó Chi côc H¶i quan c¶ng kiÓm tra vµ cho th«ng quan. - §Þa ®iÓm lµm thñ tôc H¶i quan: Mét sè côc H¶i quan tØnh, thµnh phè qu¶n lý ®Þa bµn kh«ng cã c¶ng biÓn vµ cöa khÈu ®­êng bé nªn doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu khi lµm thñ tôc më tê khai t¹i c¸c ®¬n vÞ nãi trªn ph¶i lµm thñ tôc chuyÓn cöa khÈu, nh÷ng ®Þa ph­¬ng nµy hiÖn t¹i ch­a ®­îc cÊp cã thÈm quyÒn c«ng nhËn ®Þa ®iÓm kiÓm tra, do ®ã viÖc lu©n chuyÓn hå s¬ chËm, thanh kho¶n gÆp khã kh¨n, dÔ thÊt l¹c còng g©y ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi tiÕn ®é thùc hiÖn lµm hµng XNK. - VÒ niªm phong H¶i quan: Theo qui ®Þnh t¹m thêi, ®èi víi l« hµng xuÊt khÈu ®­îc miÔn kiÓm tra thùc tÕ nh­ng ch­a ®­îc chi côc H¶i quan ngoµi cöa khÈu niªm phong ®óng qui c¸ch th× chi côc H¶i quan cöa khÈu xuÊt niªm phong. VÊn ®Ò nµy cÇn ®­îc h­íng dÉn thªm tr¸nh g©y ¸ch t¾c t¹i cöa khÈu. ViÖc ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin, x©y dùng c¨n cø ph¸p lý vÒ khai H¶i quan ®iÖn tö (Phô lôc 8) vµ trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö trong viÖc lµm thñ tôc H¶i quan theo qui ®Þnh cña LuËt H¶i quan lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch, vµ lµ kh©u ®ét ph¸ ®Ó ®¶m b¶o ®æi míi c¬ b¶n vÒ thñ tôc H¶i quan hiÖn nay, mang l¹i hiÖu qu¶ ho¹t ®éng h¶i quan ngµy cµng cao, gi¶m thêi gian lµm thñ tôc h¶i quan, t¹o ®iÒu kiÖn th«ng quan hµng ho¸ tèt h¬n. §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu nµy, Nhµ n­íc cÇn hç trî ngµnh H¶i quan x©y dùng hÖ thèng th«ng tin m¸y tÝnh H¶i quan, ®¶m b¶o viÖc truyÒn, nhËn th«ng tin tõ Trung t©m th«ng tin d÷ liÖu Tæng côc H¶i quan ®Õn Chi côc H¶i quan, c¬ quan Nhµ n­íc, tæ chøc liªn quan ®Ó phôc vô yªu cÇu qu¶n lý, ®iÒu hµnh, trao ®æi, sö dông d÷ liÖu ®iÖn tö trong viÖc lµm thñ tôc h¶i quan, kiÓm tra hµng ho¸, qu¶n lý thu nép thuÕ ®èi víi hµng hãa xuÊt nhËp khÈu vµ yªu cÇu hiÖn ®¹i hãa qu¶n lý H¶i quan còng nh­ ®¶m b¶o viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t H¶i quan ®èi víi hµng hãa xuÊt nhËp khÈu b»ng ph­¬ng thøc th­¬ng m¹i ®iÖn tö. 1.1.3. VÒ ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö Nhµ n­íc cÇn sím ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p lý hç trî cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö ph¸t triÓn t¹i ViÖt Nam v× ph¸t triÓn th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ mét c«ng cô ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay. Nhµ n­íc cÇn ph¶i x©y dùng chiÕn l­îc chung vÒ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ sè ho¸, x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch, ®¹o luËt, vµ c¸c quy ®Þnh cô thÓ t­¬ng øng. HÖ thèng ph¸p lý cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë ViÖt Nam cÇn ®­îc x©y dùng trªn c¬ së §¹o luËt mÉu vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö cña Uû ban Liªn hîp quèc vÒ luËt th­¬ng m¹i quèc tÕ nh»m t¹o ra sù ®ång bé trong hÖ thèng ph¸p luËt cña ViÖt Nam víi luËt quèc tÕ, b¶o vÖ quyÒn lîi vµ sù hîp ph¸p trong c¸c giao dÞch th­¬ng m¹i ®iÖn tö cña c¸c nhµ XNK ViÖt Nam. Cô thÓ, néi dung cña v¨n b¶n luËt ®ã cÇn ph¶i : Thõa nhËn tÝnh ph¸p lý cña c¸c giao dÞch th­¬ng m¹i ®iÖn tö (th«ng qua m¹ng Internet vµ hÖ thèng EDI), ch÷ ký ®iÖn tö vµ ch÷ ký sè ho¸. B¶o vÖ ph¸p lý c¸c hîp ®ång th­¬ng m¹i ®iÖn tö, c¸c thanh to¸n ®iÖn tö, ®èi víi së h÷u trÝ tuÖ liªn quan ®Õn mäi h×nh thøc giao dÞch ®iÖn tö, ®èi víi m¹ng th«ng tin, chèng téi ph¹m x©m nhËp nh»m thu thËp tin tøc mËt, thay ®æi c¸c th«ng tin trªn trang Web, th©m nhËp vµo c¸c d÷ liÖu, sao chÐp trém c¸c phÇn mÒm, truyÒn virus ph¸ ho¹i... mét c¸ch bÊt hîp ph¸p. ThiÕt lËp hÖ thèng m· nguån cho tÊt c¶ c¸c th«ng tin sè ho¸. 1.2. CÇn ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, kü thuËt ®ång bé vµ tiªn tiÕn Cho dï Nhµ n­íc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch nh­ng nÕu dÞch vô logistics cña ViÖt Nam vÉn cßn yÕu kÐm, hiÖu qu¶ ch­a cao th× còng kh«ng thÓ thu hót ®­îc ng­êi XNK sö dông dÞch vô trong n­íc. Do vËy, song song víi viÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch, c¸c quy ®Þnh níi láng vµ khuyÕn khÝch ho¹t ®éng logistics ph¸t triÓn t¹i ViÖt Nam th× Nhµ n­íc ta còng cÇn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, hÖ thèng ®­êng s¸, cÇu c¶ng, trang thiÕt bÞ phôc vô ho¹t ®éng giao nhËn, kho vËn... ®Ó t¹o c¬ së vËt chÊt cho dÞch vô logistics. Chóng ta ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn ®ång bé ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng kh«ng t­¬ng thÝch gi÷a c¬ së h¹ tÇng víi ph­¬ng thøc vËn chuyÓn container g©y ra t×nh tr¹ng ïn t¾c container t¹i c¶ng H¶i Phßng nh­ ®· nªu ë trªn. Ph¸t triÓn hÖ thèng logistics ph¶i tËp trung vµo 2 bé phËn chÝnh, bao gåm c¬ së h¹ tÇng vËt chÊt, c¬ së h¹ tÇng th«ng tin. Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng vËt chÊt C¬ së h¹ tÇng vËt chÊt chÝnh lµ c¸c ®Çu mèi, c¸c nót giao th«ng nh­ c¶ng, kho b·i, trung t©m ph©n phèi..., c¸c tuyÕn vËn t¶i , c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, hÖ thèng khai th¸c, kiÓm so¸t vËn t¶i vµ qu¶n lý thÞ tr­êng. *VÒ ph¸t triÓn hÖ thèng c¶ng: HiÖn nay hÖ thèng c¶ng biÓn ViÖt Nam vÉn cßn tån t¹i nhiÒu bÊt cËp: quy m« c¶ng cßn nhá bÐ, c¬ së h¹ tÇng c¶ng biÓn cßn l¹c hËu, ch­a theo kÞp c¸c c¶ng kh¸c trong khu vùc, qu¶n lý c¶ng ch­a hiÖu qu¶ vµ ®Çu t­ ch­a thÝch ®¸ng. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng tån ®äng nµy, Nhµ n­íc cÇn ®¶m b¶o: - ViÖc x©y dùng c¸c c¶ng ph¶i tu©n thñ theo Quy ho¹ch ph¸t triÓn c¶ng ®· ®­îc ChÝnh phñ phª duyÖt nh»m ®¶m b¶o ph¸t triÓn c¶ng cã hÖ thèng, tr¸nh ®Çu t­ dµn tr¶i kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶ sö dông cao. Trong thêi gian tíi cÇn chó träng ph¸t triÓn hÖ thèng c¶ng container trung t©m phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng logistics vµ giao nhËn vËn t¶i trong n­íc vµ khu vùc v× trong t­¬ng lai vËn t¶i container sÏ trë nªn phæ biÕn trong ho¹t ®éng vËn t¶i vµ gióp n©ng cao hiÖu qu¶ cña chuçi cung øng cho DN s¶n xuÊt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña dÞch vô logistics. Theo dù b¸o (phô lôc 11), n¨ng lùc th«ng qua cña c¶ng container t¹i ViÖt Nam lµ rÊt nhá bÐ, do ®ã, ChÝnh phñ cÇn ph¶i hoµn thiÖn vµ n©ng cÊp theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng c¶ng cotainer cña ViÖt Nam ®Ó ®ãn ®Çu c¬ héi trong t­¬ng lai ®ång thêi t¹o tiÒn ®Ò ph¸t triÓn ngµnh dÞch vô logistics. Ngoµi ra, Nhµ n­íc còng cÇn chó ý ph¸t triÓn hÖ thèng c¶ng néi ®Þa (ICD) ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho VT§PT ph¸t triÓn v× hiÖn nay c¸c c¶ng néi ®Þa ë c¶ phÝa B¾c vµ phÝa Nam ®Òu cã quy m« nhá, ch­a ®¸p øng yªu cÇu vËn chuyÓn, xÕp dì hµng container. - VÒ vèn ®Çu t­, Nhµ n­íc cÇn bá vèn tõ ng©n s¸ch, vèn viÖn trî, vèn vay cña c¸c ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc chÝnh trÞ quèc tÕ ®Ó c¶i t¹o vµ x©y dùng míi c¸c c¶ng biÓn chÝnh vµ lín, n¹o vÐt luång l¹ch, mua s¾m c¸c ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ. Cßn c¸c ®Þa ph­¬ng bá vèn ®Ó x©y dùng c¸c c¶ng biÓn ®Þa ph­¬ng. Kinh phÝ ®Çu t­ cho c¶ng biÓn (Phô lôc 7) cÇn ph¶i ®­îc sö dông ®óng môc ®Ých, tËp trung theo ®óng quy ho¹ch ph¸t triÓn. Víi viÖc ban hµnh LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi, Nhµ n­íc còng cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch kªu gäi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi bá vèn vµo ®Çu t­ cho hÖ thèng c¶ng biÓn cña n­íc ta, tÝch cùc liªn doanh liªn kÕt ®Ó tËn dông vèn vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña n­íc ngoµi. - VÒ qu¶n lý, khai th¸c c¶ng, hiÖn nay n­íc ta cã 6 lo¹i c¬ quan qu¶n lý c¶ng: Bé chñ qu¶n (Bé GTVT) - Côc Hµng h¶i ViÖt Nam; ®Þa ph­¬ng (thµnh phè, tØnh); c¸c tæng c«ng ty (Vinalines, Tæng c«ng ty than- M« h×nh TCT 91); c¸c c¶ng trùc thuéc Bé kh¸c (c¸c c¶ng chuyªn dông); c¸c c¬ quan Nhµ n­íc trùc thuéc c¸c tØnh, thµnh qu¶n lý c¸c c¶ng; c¸c c¶ng liªn doanh cã gãp vèn cña ViÖt Nam vµ c¸c c¶ng 100% vèn n­íc ngoµi. Mçi c¬ quan qu¶n lý nµy ®Òu cã nh÷ng ­u vµ nh­îc ®iÓm, v× vËy, Nhµ n­íc cÇn nghiªn cøu ®Ó ph¸t huy ­u ®iÓm cña mçi lo¹i h×nh qu¶n lý vµ nghiªn cøu m« h×nh qu¶n lý c¶ng cña c¸c n­íc cã hÖ thèng c¶ng biÓn ph¸t triÓn ®Ó häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý, khai th¸c c¶ng hiÖu qu¶ h¬n (Phô lôc 9). * VÒ ph¸t triÓn c¸c tuyÕn vËn t¶i: Dùa trªn dù b¸o vÒ thÞ tr­êng vËn t¶i biÓn viÔn d­¬ng cña ®éi tµu biÓn ViÖt Nam (Phô lôc 12) th× bªn c¹nh c¸c tuyÕn vËn t¶i hiÖn cã, nh»m t¨ng n¨ng lùc chuyªn chë vµ thu hót thªm nhiÒu kh¸ch hµng h¬n, t¹o nªn sù liÒn m¹ch trong ho¹t ®éng logistics th× côc Hµng h¶i ViÖt Nam ph¶i chØ ®¹o më thªm c¸c tuyÕn vËn t¶i quèc tÕ. - Tõ nay ®Õn n¨m 2005, vËn t¶i viÔn d­¬ng cã c¸c tuyÕn gÇn: + H¶i Phßng, Sµi Gßn - Singapore, Malaysia + Sµi Gßn, §µ N½ng - §µi Loan, Hång K«ng, Hµn Quèc, NhËt B¶n + H¶i Phßng - Hång K«ng, §µi Loan, Hµn Quèc, NhËt b¶n - Sau n¨m 2005, thªm c¸c tuyÕn ®i c¸c n­íc Ch©u ¢u vµ B¾c Mü Cì tµu hîp lý sö dông trong vËn t¶i viÔn d­¬ng: Tµu b¸ch ho¸ ®i gÇn 10.000 - 20.000 DWT ®i xa 30.000 - 50.000 DWT Tµu container ®i gÇn 600 - 800 TEUs * VÒ ph¸t triÓn ®éi tµu phôc vô vËn t¶i biÓn: Vèn ®Ó ph¸t triÓn ®éi tµu lµ rÊt lín nªn cÇn ph¶i cã sù hç trî trùc tiÕp còng nh­ gi¸n tiÕp tõ phÝa Nhµ n­íc. Tõ tr­íc ®Õn nay, Nhµ n­íc chØ chó träng ®Çu t­ vèn cho viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng c¶ng cßn ph¸t triÓn ®éi tµu lµ do ngµnh tù bá vèn ra. Nh»m ph¸t triÓn ®éi tµu theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸, chuyªn dông ho¸ vµ trÎ ho¸, Nhµ n­íc nªn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p sau: - ChÝnh phñ nªn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî ®Çu t­ ®Ó c¸c c«ng ty vËn t¶i biÓn cã thÓ thuª, mua vµ vay mua tµu míi b»ng c¸ch ®øng ra b¶o l·nh cho c¸c DN nµy vay vèn ë c¸c ng©n hµng trong vµ ngoµi n­íc víi l·i suÊt ­u ®·i. Tuy nhiªn, khi thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy, ChÝnh phñ còng nªn xem xÐt kü tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, chØ b¶o l·nh cho c¸c dù ¸n träng ®iÓm. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t còng cÇn th­êng xuyªn tiÕn hµnh ®Ó ®¶m b¶o ®Çu t­ cã hiÖu qu¶, tr¸nh nh÷ng tiªu cùc ph¸t sinh vµ nh»m b¶o toµn vèn ®Çu t­. Ngoµi ra, ChÝnh phñ nªn xem xÐt gi¶m thuÕ nhËp khÈu tµu biÓn ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ®éi tµu. - ChÝnh phñ nªn coi viÖc ph¸t triÓn ®éi tµu còng lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng cña ngµnh VËn t¶i biÓn, tõ ®ã giµnh mét phÇn ng©n s¸ch ®Çu t­ trùc tiÕp cho ®éi tµu biÓn quèc gia. Trong thêi gian tíi, cÇn ­u tiªn giµnh mét phÇn vèn vay cña ChÝnh phñ cho ®éi tµu nßng cèt vay l¹i ®Ó ph¸t triÓn ®éi tµu (Phô lôc 13). - ChÝnh phñ cã thÓ gi¸n tiÕp ®Çu t­ cho ®éi tµu b»ng c¸ch ®Çu t­ cho ngµnh c«ng nghiÖp ®ãng tµu ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh nµy, khuyÕn khÝch ®ãng tµu viÔn d­¬ng cã träng t¶i lín, hiÖn ®¹i. Hiªn nay, tuy ngµnh ®ãng tµu ViÖt Nam ®· cã thÓ ®ãng ®­îc tµu cã träng t¶i trªn 5000 tÊn [37], nh­ng ®iÒu ®ã kh«ng ®ång nghÜa víi viÖc ngµnh ®ãng tµu ®· ®¸p øng ®ñ nhu cÇu ®Çu t­ vÒ sè l­îng vµ chñng lo¹i tµu cña c¸c DN vËn t¶i biÓn ViÖt Nam. V× vËy, Nhµ n­íc cÇn cho phÐp liªn doanh, liªn kÕt víi n­íc ngoµi v× ®©y lµ nh©n tè quan träng nhÊt thóc ®Èy nhanh ngµnh c«ng nghiÖp ®ãng vµ söa ch÷a tµu ViÖt Nam nh»m tranh thñ kü thuËt ®ãng míi vµ söa ch÷a hiÖn ®¹i, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2005 ®ãng ®­îc tµu 10.000 tÊn vµ tµu lín h¬n, söa ch÷a ®­îc c¸c tµu tõ 30.000 - 50.000 tÊn trë xuèng, chó träng tíi c¸c lo¹i tµu cã nhu cÇu cao trong t­¬ng lai nh­ tµu chë hµng b¸ch ho¸, tµu container. §Çu t­ cho c«ng nghiÖp ®ãng tµu lµ nhu cÇu thùc tÕ vµ cã lîi, song thu håi vèn l©u, nªn Nhµ n­íc cÇn cã sù quan t©m tíi chÝnh s¸ch thuÕ, khÊu hao, l·i suÊt vay ­u ®·i vµ vay dµi h¹n... Nhµ n­íc còng cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé ngµnh nµy nh­ quy ®Þnh lo¹i tµu trong n­íc ®ãng vµ söa ch÷a ®­îc th× kh«ng ®­îc nhËp khÈu vµ ®em ra n­íc ngoµi söa ch÷a. 1.2.2. Ph¸t triÓn h¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin H¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña dÞch vô logistics ë nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi. V× vËy, khi x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn dÞch vô logistics ë ViÖt Nam th× vai trß cña h¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin còng rÊt to lín. C¬ së h¹ tÇng th«ng tin ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng logistics bao gåm: m¹ng l­íi th«ng tin phôc vô kinh doanh, trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö (EDI), hÖ thèng Internet... Tr­íc tiªn, Nhµ n­íc cÇn ®Èy nhanh viÖc thiÕt lËp hÖ thèng trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö (EDI) - c«ng nghÖ ®ang ®­îc ¸p dông trong kinh doanh, khai th¸c VT§PT, ®Æc biÖt lµ vËn t¶i biÓn. CÇn thiÕt lËp hÖ thèng EDI gi÷a c¸c c¶ng biÓn ViÖt Nam víi c¸c chñ tµu, c¸c c¬ quan h¶i quan, gi÷a c¸c c¶ng chÝnh cña ViÖt Nam víi c¸c c¶ng chÝnh trong khu vùc, víi c¸c c«ng ty giao nhËn vËn t¶i biÓn. Víi sù hç trî cña hÖ thèng EDI, c¸c bªn liªn quan sÏ n¾m ®­îc th«ng tin nhanh chãng vÒ tµu, thêi gian tµu tíi c¶ng, hµng ho¸ ®­îc chuyªn chë tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho c¬ quan h¶i quan lµm thñ tôc XNK ®èi víi hµng vµ tµu ®­îc nhanh chãng, c¶ng chñ ®éng trong viÖc xÕp dì, gi¶i phãng hµng kÞp thêi, tr¸nh ®­îc thêi gian chê ®îi l©u cña tµu vµ chñ hµng. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc còng cÇn hç trî c¸c c¶ng, c¬ quan h¶i quan vµ c¸c c«ng ty giao nhËn, vËn t¶i biÓn vÒ kinh phÝ, vÒ t­ vÊn trong viÖc x©y dùng hÖ thèng th«ng tin hiÖn ®¹i. V× muèn ®Çu t­ cho c«ng nghÖ míi th× cÇn ph¶i chi nhiÒu tiÒn, nÕu kh«ng cã sù trî gióp tõ phÝa ChÝnh phñ th× c¸c c¬ quan nµy cã thÓ sÏ kh«ng cã ®ñ nguån kinh phÝ dµnh cho ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin nªn l¹i nhËp c«ng nghÖ cò cña n­íc ngoµi. Nh­ vËy, viÖc ®Çu t­ sÏ kh«ng cã hiÖu qu¶ l©u dµi v× c«ng nghÖ sÏ sím bÞ l¹c hËu. Môc tiªu "®i t¾t ®ãn ®Çu" cña Nhµ n­íc v× thÕ mµ kh«ng thùc hiÖn ®­îc. §Ó ph¸t triÓn hÖ thèng Internet, ChÝnh phñ cÇn ®Èy m¹nh hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng truyÒn th«ng, gia t¨ng tèc ®é ®­êng truyÒn, ®Æc biÖt sím triÓn khai c«ng nghÖ ADSL vµ n©ng cao c«ng suÊt cña b¨ng th«ng ®Ó gióp cho th«ng tin ®­îc truyÒn ®i nhanh chãng, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh, c¸c c¬ quan thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn dÞch vô logistics. ViÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng trªn ®©y sÏ gióp cho logistics thùc hiÖn chuyªn chë hµng ho¸ "tõ cöa tíi cöa" víi gi¸ thµnh vËn t¶i thÊp h¬nvµ gióp t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña ng­êi kinh doanh logistics cu¶ ViÖt Nam. 1.3. Liªn kÕt c¸c hiÖp héi ngµnh nghÒ cã liªn quan ®Ó ph¸t huy vai trß s½n cã cña hä §èi víi ngµnh dÞch vô hµng h¶i, hiÖn nay chóng ta cã 4 HiÖp héi ngµnh nghÒ: HiÖp héi chñ tµu ViÖt Nam, HiÖp héi c¶ng biÓn ViÖt Nam, HiÖp héi ®¹i lý m«i giíi hµng h¶i ViÖt Nam vµ HiÖp héi giao nhËn kho vËn ViÖt Nam. Trong thêi gian qua c¸c hiÖp héi ®· tÝch cùc ho¹t ®éng, ®¹i diÖn cho quyÒn lîi cña héi viªn trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trong vµ ngoµi n­íc. Ngoµi ra, c¸c HiÖp héi cßn tham gia tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng héi nhËp, hîp t¸c giao th«ng vËn t¶i t¹i ASEAN - §iÒu nµy sÏ t¹o tiÒn ®Ò cho ph¸t triÓn VT§PT vµ dÞch vô logistics t¹i ViÖt Nam. Cho ®Õn nay, c¸c HiÖp héi ®· cã c¸c ®Ò xuÊt víi ChÝnh phñ, c¸c Bé, Ngµnh cã liªn quan trong viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch nh»m ph¸t triÓn c¸c dÞch vô vËn t¶i. §Ó ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô hµng h¶i cña n­íc ta nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu chung lµ theo kÞp tr×nh ®é tiªn tiÕn trong khu vùc vµ thÕ giíi, ph¸t huy vai trß cña HiÖp héi ngµnh nghÒ lµ mét gi¶i ph¸p cã tÝnh thùc thi cao. Thµnh viªn trong c¸c HiÖp héi ngµnh nghÒ chÝnh lµ nh÷ng ng­êi tham gia chñ yÕu vµo ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i vµ dÞch vô logistics cña n­íc ta. V× vËy, c¸c HiÖp héi ngµnh nghÒ ®ãng vai trß quan träng trong ph¸t triÓn logistics ë ViÖt Nam. §Ó ph¸t huy vai trß cña m×nh, c¸c HiÖp héi ngµnh nghÒ ph¶i: - §¹i diÖn lîi Ých chÝnh ®¸ng cña c¸c DN trong c¸c quan hÖ trong vµ ngoµi n­íc, nhÊt lµ viÖc lµm cÇu nèi DN víi Nhµ n­íc trong viÖc ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn dÞch vô hµng h¶i, trong viÖc quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh nghÒ. - T­ vÊn cho DN vÒ ph¸p lý quèc tÕ, th«ng tin thÞ tr­êng, tr­íc hÕt lµ nh÷ng th«ng tin chiÕn l­îc, më réng kh¸ch hµng vµ b¶o vÖ lîi Ých cña héi viªn khi gÆp rµo c¶n vµ tranh chÊp th­¬ng m¹i quèc tÕ. - Gióp DN trong viÖc ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô qu¶n lý vµ ngo¹i ng÷ cho c¸n bé. - Xö lý tèt viÖc c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh gi÷a c¸c héi viªn vµ ®iÒu hoµ quyÒn lîi cña héi viªn, trªn c¬ së ®ã, hiÖp héi ®Ò xuÊt víi ChÝnh phñ chÞu tr¸ch nhiÖm tho¶ thuËn ban hµnh c¸c lo¹i gi¸ dÞch vô hµng h¶i ®Ó t¹o nªn søc c¹nh tranh cña ngµnh hµng h¶i n­íc ta víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc. - Tham gia ý kiÕn vµo c¸c v¨n b¶n ph¸p quy liªn quan tíi ho¹t ®éng cña DN kinh doanh dÞch vô hµng h¶i tõ khi so¹n th¶o ®Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi cña ph¸p luËt. §©y lµ sù hç trî ®¾c lùc cho c¸c c¬ quan Nhµ n­íc trong viÖc ®µo t¹o ph¸t triÓn ngµnh dÞch vô logistics còng nh­ c¸c luËt lÖ, quy ®Þnh cã liªn quan tíi dÞch vô logistics. Nh»m thùc hiÖn chøc n¨ng vµ nhiÖm vô trªn, c¸c HiÖp héi cÇn ®­îc cñng cè vÒ mÆt tæ chøc vµ ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng. Trong 4 HiÖp héi ngµnh nghÒ hµng h¶i nªu trªn, chØ cã HiÖp héi giao nhËn kho vËn lµ cã bé phËn chuyªn tr¸ch th­êng trùc h­ëng l­¬ng, cßn 3 HiÖp héi kh¸c chñ yÕu lµ kiªm nhiÖm v× vËy ®· h¹n chÕ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña HiÖp héi. Do ®ã, c¸c HiÖp héi nªn cã bé phËn chuyªn tr¸ch th­êng trùc cã trang bÞ tèt, gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c vÊn ®Ò hµng ngµy. Trong viÖc ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô hµng h¶i nãi chung vµ dÞch vô logistics trong vËn t¶i biÓn nãi riªng, nÕu ph¸t huy tèt vai trß cña HiÖp héi ngµnh nghÒ trong céng ®ång DN, sÏ thóc ®Èy m¹nh mÏ sù ph¸t triÓn cña c¸c DN trong viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô logistics ®Ó c¹nh tranh ®­îc víi c¸c n­íc trong khu vùc. 1.4. X©y dùng nguån nh©n lùc phôc vô cho yªu cÇu cña ho¹t ®éng logistics DÞch vô logistics lµ mét ngµnh dÞch vô phøc t¹p vµ mang tÝnh quèc tÕ cao. V× vËy, muèn kinh doanh dÞch vô logistics cã hiÖu qu¶ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi, chóng ta ph¶i hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vµ thùc hiÖn nhuÇn nhuyÔn c¸c c«ng ®o¹n cña logistics. Cho nªn viÖc x©y dùng nguån nh©n lùc lµ mét nh©n tè rÊt quan träng gãp phÇn quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÞch vô nµy. Yªu cÇu ®èi víi ng­êi c¸n bé lµm c«ng t¸c logistics trong vËn t¶i biÓn lµ võa ph¶i hiÓu biÕt vÒ ho¹t ®éng logistics, l¹i võa ph¶i cã kiÕn thøc vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ giao nhËn vËn t¶i quèc tÕ. Nh­ng hiÖn nay, trong ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o t¹i c¸c tr­êng d¹y vÒ giao nhËn, vËn t¶i, th­¬ng m¹i quèc tÕ ë ViÖt Nam ch­a cã m«n nµo ®­îc gäi lµ logistics. V× vËy, vÊn ®Ò cÊp thiÕt lµ Bé GTVT phèi hîp cïng Bé GD-§T triÓn khai nghiªn cøu, ®­a ra gi¸o tr×nh vÒ m«n häc logistics vµ tiÕn hµnh gi¶ng d¹y t¹i c¸c tr­êng §H Ngo¹i th­¬ng, §H Hµng h¶i - Khoa Kinh tÕ vËn t¶i biÓn, §H GTVT. §éi ngò sinh viªn t¹i c¸c tr­êng §H nµy sau nµy sÏ trë thµnh nh÷ng c¸n bé trùc tiÕp thùc hiÖn dÞch vô logistics vµ gãp phÇn ph¸t triÓn ngµnh dÞch vô míi mÎ nµy, b¾t kÞp víi c¸c n­íc trong khu vùc. Bªn c¹nh ®ã, ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c logistics còng cÇn ph¶i n¾m v÷ng kiÕn thøc vÒ vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc, vÒ tiÕp vËn trong hÖ thèng d©y chuyÒn dÞch vô vµ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn dÞch vô logistics. ViÖt Nam cã thÓ häc hái kinh nghiÖm ®µo t¹o logistics cña ASEAN, ®Æc biÖt lµ cña Singapore, n­íc ®øng ®Çu khèi ASEAN vÒ viÖc øng dông logistics. HiÖn nay Singapore ®· cã mét lo¹t c¸c tr­êng ®µo t¹o nghÒ vÒ logistics trong vËn t¶i. Theo kÕ ho¹ch, ®Õn n¨m 2005, Singapore sÏ ®µo t¹o kho¶ng 500.000 chuyªn viªn vÒ logistics ®Ó lµm viÖc trong 16 nhãm ngµnh kinh tÕ [38]. Nh»m ph¸t triÓn ®éi ngò nh©n lùc phôc vô cho ngµnh dÞch vô logistics, ChÝnh phñ ViÖt Nam cã thÓ x©y dùng ch­¬ng tr×nh hîp t¸c gi÷a hai quèc gia ®Ó göi sinh viªn vµ c¸n bé ®· ho¹t ®éng trong lÜnh vùc giao nhËn, vËn t¶i sang Singapore ®Ó ®­îc ®µo t¹o bµi b¶n. Ngoµi ra, trong thêi gian ®Çu thùc hiÖn dÞch vô logistics, chóng ta còng cã thÓ thuª nh©n lùc cña n­íc b¹n vÒ ®Ó sö dông ngay. Ngoµi ra, trong thêi ®¹i tin häc hiÖn nay, viÖc ®µo t¹o c¸n bé h¶i quan, c¸n bé kinh doanh XNK vµ giao nhËn vËn t¶i vÒ tin häc ®Ó xö lý thµnh th¹o nghiÖp vô nh»m ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc vµ giÊy tê lµ rÊt quan träng trong ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho ngµnh dÞch vô logistics. §µo t¹o ngo¹i ng÷ cho ng­êi lµm c«ng t¸c logistics còng cÇn ph¶i ®­îc chó träng v× ®©y lµ mét ho¹t ®éng mang tÝnh quèc tÕ cao, ®ßi hái ph¶i cã sù kÕt hîp gi÷a nhiÒu b­íc ë c¸c quèc gia kh¸c nhau. Cho nªn, ng­êi c¸n bé lµm logistics ph¶i cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ tèt ®Ó cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c«ng viÖc nhanh chãng, chÝnh x¸c. 2. Gi¶i ph¸p vi m« 2.1. N©ng cao chÊt l­îng c¸c dÞch vô cung øng cho kh¸ch hµng Bªn c¹nh nh÷ng cè g¾ng cña ChÝnh phñ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó cho c¸c DN kinh doanh dÞch vô giao nhËn, vËn t¶i ph¸t triÓn, ®¸p øng kÞp yªu cÇu cña ho¹t ®éng chuyªn chë hµng ho¸ b»ng ®­êng biÓn th× b¶n th©n c¸c DN nµy còng ph¶i nç lùc hÕt m×nh ®Ó cã thÓ c¹nh tranh tèt trong qu¸ tr×nh héi nhËp cña ®Êt n­íc. §Ó ®øng v÷ng trong m«i tr­êng c¹nh tranh khèc liÖt kh«ng cã sù b¶o hé cña Nhµ n­íc khi c¸c HiÖp ®Þnh vÒ hµng h¶i ViÖt Nam ký kÕt hoµn toµn cã hiÖu lùc th× c¸ch duy nhÊt lµ c¸c DN ph¶i n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô. Do vËy, viÖc tiÕp tôc ®Çu t­ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng cò, hiÖn ®¹i hãa c¸c trang thiÕt bÞ hiÖn cã, mua s¾m c¸c trang thiÕt bÞ míi ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c giao nhËn hµng hãa còng nh­ c«ng t¸c qu¶n lý cña c¸c DN nµy ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao lµ viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt. Tr­íc m¾t, c¸c DN ph¶i hoµn thiÖn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô ®ang cung cÊp cho kh¸ch hµng. Do h×nh thøc chuyªn chë b»ng container ngµy cµng phæ biÕn do nh÷ng lîi Ých thiÕt thùc mµ nã ®em l¹i nªn c¸c DN còng cÇn ®Çu t­ cho ho¹t ®éng nµy: x©y dùng cho m×nh nh÷ng kho b·i Container riªng, t¹o thuËn lîi cho viÖc ®ãng hµng, giao nhËn Container. §èi víi c¸c kho b·i ®· x©y dùng tõ l©u cÇn nhanh chãng c¶i t¹o, n©ng cÊp theo h­íng hiÖn ®¹i, ®¶m b¶o võa an toµn võa ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. §èi víi kho hµng, c¸c DN nªn trang bÞ nh÷ng m¸y mãc theo h­íng tù ®éng hãa, l¾p ®Æt hÖ thèng ®iÒu hµnh b»ng m¸y vi tÝnh vµo kho võa ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c võa gióp cho c«ng t¸c qu¶n lý ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao. Theo ®ã, mçi Container ®­îc ®­a vµo kho tiÕp nhËn sÏ cã mét m· sè kiÓm so¸t riªng, ®­îc truy cËp vµo hÖ thèng m¸y vi tÝnh. NÕu c«ng ty còng ®ång thêi lµ ng­êi chuyªn chë th× m· sè nµy sÏ thèng nhÊt tõ lóc nhËn hµng cho ®Õn khi giao hµng cho ng­êi nhËn ë n¬i ®Õn. HÖ thèng m¸y sÏ ghi l¹i toµn bé th«ng tin liªn quan ®Õn Container vµ hµng hãa trong Container. Mäi söa ®æi, bæ sung sÏ ®­îc m¸y cËp nhËt cho toµn bé hÖ thèng. Mçi khi cã yªu cÇu g× ng­êi phô tr¸ch sÏ tiÕn hµnh c«ng viÖc mét c¸ch an toµn nhÊt, tiÕt kiÖm nhÊt. HÖ thèng nµy cã tªn gäi lµ CCMS (Cargo and Container Management System) vµ ®­îc c¸c h·ng giao nhËn vËn t¶i n­íc ngoµi ¸p dông, phæ biÕn. NÕu c¸c DN ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng ¸p dông hÖ thèng nµy th× sÏ t¹o tiÒn ®Ö thuËn lîi cho viÖc chuyÓn sang cung cÊp dÞch vô logistics. Ngoµi ra, c¸c DN còng cÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng ®Ó dÇn h­íng tíi ph¸t triÓn toµn diÖn m« h×nh dÞch vô logistics. C¸c DN giao nhËn cã thÓ ®Çu t­ trang thiÕt bÞ ®Ó cung cÊp dÞch vô ph©n lo¹i, ®ãng gãi hµng ho¸ cho c¸c nhµ XNK. C¸c DN giao nhËn sÏ thay mÆt nhµ XNK thùc hiÖn c¸c dÞch vô ®ãng gãi phï hîp víi träng l­îng, kÝch cì, gi¸ trÞ hµng ho¸, ®¨ng ký m· hiÖu, nh·n hiÖu hµng ho¸ chÝnh x¸c, phï hîp víi yªu cÇu, tiªu chuÈn quèc tÕ nh»m t¹o thuËn lîi trong viÖc xÕp dì, giao nhËn vµ vËn chuyÓn hµng ho¸. ViÖc nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c c«ng ty giao nhËn chuyªn chë hµng ho¸ an toµn h¬n do hä trùc tiÕp lµ ng­êi ®ãng gãi vµ chuyªn chë nªn hä hiÓu râ h¬n ai hÕt cÇn ph¶i ®ãng gãi hµng ho¸ nh­ thÕ nµo cho phï hîp, hä sÏ ®­îc chuyªn m«n ho¸ s©u ®Ó thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô nµy nªn t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho ng­¬× lao ®éng. Ng­êi XNK còng gi¶i quyÕt ®­îc khã kh¨n vÒ kho b·i, kh¾c phôc ®­îc sù thiÕu kinh nghiÖm trong c«ng t¸c ®iÒu phèi hµng ho¸, gi¶m chi phÝ trong viÖc thùc hiÖn c¸c dÞch vô hËu cÇn tr­íc khi hµng ®­îc xuÊt khÈu. Ngoµi ra, c¸c DN nµy còng cÇn n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô kiÓm kª, ph©n phèi hµng ho¸ ®Õn ®óng ®Þa chØ tiÕp nhËn ®Ó gióp c¸c nhµ XNK tÝnh ®óng l­îng dù tr÷ cÇn thiÕt, ®¶m b¶o tiÕn ®é s¶n xuÊt kinh doanh, kh«ng bÞ thiÕu hôt hay tån ®äng qu¸ ®Þnh møc d÷ tr÷. §Ó cã thÓ thu hót l­îng kh¸ch hµng qua kho ngµy mét nhiÒu h¬n th× c¸c DN kinh doanh dÞch vô giao nhËn, vËn t¶i biÓn ph¶i ¸p dông phÝ l­u kho thÊp, kh«ng ¸p dông phÝ luü tiÕn ®Ó hµng ho¸ cã thÓ tån tr÷ víi sè l­îng lín trong thêi gian dµi, nhÊt lµ ®èi víi hµng tr÷ l­îng lín, hµng n«ng s¶n, ph©n bãn, ho¸ chÊt phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp; cã chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi kh¸ch hµng th­êng xuyªn l­u kho; ®¶m b¶o an toµn vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng hµng ho¸ ®Ó t¹o t©m lý yªn t©m cho kh¸ch hµng… NÕu c¸c DN nµy cã thÓ ¸p dông ®­îc c¸c biÖn ph¸p trªn mét c¸ch ®ång bé th× chÊt l­îng dÞch vô cña c¸c DN sÏ ®­îc n©ng cao, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn dÞch vô logistics t¹i ViÖt Nam trong thêi gian tíi. 2.2. Liªn doanh víi c¸c c«ng ty logistics n­íc ngoµi ®Ó häc hái kinh nghiÖm HiÖn nay do c¸c dÞch vô logistics t¹i ViÖt Nam vÉn cßn s¬ sµi vµ ch­a ph¸t triÓn, còng nh­ c¸c DN giao nhËn, vËn t¶i biÓn cña ViÖt Nam ch­a tù cung cÊp ®­îc c¸c dÞch vô logistics mµ chñ yÕu lµ lµm ®¹i lý cho c¸c c«ng ty logistics n­íc ngoµi nh­ ®· ph©n tÝch ë phÇn thùc tr¹ng nªn tr­íc m¾t c¸c DN nµy cÇn tÝch cùc liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c c«ng ty logistics n­íc ngoµi ®Ó tËn dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ph­¬ng thøc qu¶n lý tiªn tiÕn, vèn vµ thÞ tr­êng cña n­íc ngoµi. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, c¸c DN cña ViÖt Nam ph¶i t¨ng c­êng më réng quan hÖ ®¹i lý víi c¸c c«ng ty logistics cña n­íc ngoµi c¶ trong quan hÖ víi c¸c h·ng giao nhËn còng nh­ c¸c h·ng tµu biÓn. Muèn c¸c c«ng ty n­íc ngoµi nhËn c¸c DN giao nhËn, vËn t¶i biÓn ViÖt Nam lµm ®¹i lý th× b¶n th©n c¸c DN nµy còng ph¶i tù phÇn nµo gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, tr×nh ®é nghiÖp vô cña nh©n viªn, trang thiÕt bÞ… C¸c c«ng ty logistics n­íc ngoµi cã kinh nghiÖm ho¹t ®éng trong lÜnh vùc logistics, cã hÖ thèng kho b·i toµn cÇu ®· ®­îc ph¸t triÓn tõ tr­íc, cã kh¶ n¨ng vÒ tµi chÝnh sÏ hé trî ®¾c lùc cho c¸c DN ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµo ho¹t ®éng giao nhËn, vËn t¶i biÓn quèc tÕ, nhÊt lµ trong viÖc ph¸t triÓn ho¹t ®éng logistics trong vËn t¶i biÓn. 2.3. Tin häc ho¸ hÖ thèng qu¶n lý trong néi bé DN ViÖc øng dông hÖ thèng m¸y tÝnh còng nh­ c¸c phÇn mÒm tin häc trong qu¶n lý, khai th¸c ho¹t ®éng giao nhËn, vËn t¶i biÓn sÏ ®em l¹i rÊt nhiÒu lîi Ých cho c¸c DN. §èi víi viÖc qu¶n lý ®éi tµu, nÕu øng dông tin häc vµo viÖc xö lý th«ng tin trong qu¶n lý, khai th¸c tµu th× c¸c c¸n bé khai th¸c sÏ kh«ng bá sãt c¸c c¸c ph­¬ng ¸n sö dông tµu tèi ­u vµ c¸c quyÕt ®Þnh ®iÒu tµu sÏ chÝnh x¸c vµ cã c¬ së khoa häc h¬n. Muèn gi¶i quyÕt bµi to¸n nµy, ta cÇn x©y dùng c¸c c¬ së d÷ liÖu vÒ ®éi tµu ®ang khai th¸c vµ c¬ së d÷ liÖu vÒ c¸c th«ng sè cña c¸c ®¬n chµo hµng mµ kh¸ch hµng yªu cÇu vËn chuyÓn. Mét ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm xö lý th«ng tin ®­îc sö dông ®Ó khi ®­a c¸c d÷ liÖu nµy vµo th× m¸y sÏ tù ®éng tÝnh to¸n hÕt c¸c ph­¬ng ¸n ®iÒu tµu cã thÓ x¶y ra vµ cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ph­¬ng ¸n tèt nhÊt. NÕu viÖc nµy ®­îc ¸p dông vµo thùc tiÔn khai th¸c tµu ch¾c ch¾n sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ khai th¸c ®éi tµu vËn t¶i biÓn. §Ó khai th¸c vµ qu¶n lý c¸c c¶ng cã hiÖu qu¶ h¬n, c¸c c¶ng còng cÇn ph¶i cã hÖ thèng sè liÖu thèng kª c¸c chØ tiªu khai th¸c ®Çy ®ñ. HÖ thèng th«ng tin qu¶n lý nµy sÏ cho phÐp c¸c c¶ng biÓn ViÖt Nam: N©ng cao hiÖu qu¶ khai th¸c c¸c thiÕt bÞ, CSHT hiÖn cã. Th«ng tin kÞp thêi cho kh¸ch hµng ®Ó gióp kh¸ch hµng khai th¸c cã hiÖu qu¶ ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ cña hä khi vµo c¶ng. Cung cÊp sè liÖu cho lËp quy ho¹ch ph¸t triÓn c¶ng. Gi¸m s¸t n¨ng suÊt cña thiÕt bÞ vµ lao ®éng ®Ó kiÓm tra ®­îc chi phÝ xÕp dì. ChÝnh v× vËy, vi tÝnh ho¸ thùc sù lµ mét c«ng viÖc cÇn thiÕt kh«ng chØ víi c¸c bÕn cÇu c¶ng cã vèn ®Çu t­ lín, n¬i cÇn cã nh÷ng quyÕt ®Þnh nhanh chãng mµ c¶ viÖc thu thËp, xö lý, chuyÓn t¶i th«ng tin ®a d¹ng vÒ viÖc vËn chuyÓn hµng ngµn container, thËm chÝ c¶ viÖc bèc xÕp hµng rêi, hµng b¸ch ho¸. Cho nªn, viÖc vËn dông hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý c¶ng cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña mçi c¶ng lµ mét gi¶i ph¸p cÇn thùc thi ngay. Trong c«ng t¸c tæ chøc, cung cÊp dÞch vô giao nhËn hµng, viÖc øng dông c¸c phÇn mÒm tin häc cho phÐp ph¸t hiÖn ra c¸c ®iÓm yÕu toµn bé chu tr×nh, kiÓm so¸t chÆt chÏ luång di chuyÓn hµng ho¸, vµ lo¹i bá thêi gian chÕt, thêi gian l­u kho t¹i c¸c ®iÓm chuyÓn t¶i. Cho nªn, cã thÓ nãi viÖc øng dông c«ng nghÖ tin häc trong qu¶n lý, khai th¸c ho¹t ®éng giao nhËn, vËn t¶i biÓn lµ rÊt cÇn thiÕt, nã sÏ gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho viÖc ®iÒu hµnh hÖ thèng logistics trong giao nhËn, vËn t¶i biÓn t¹i ViÖt Nam. 2.4. Chó träng ho¹t ®éng Marketing ®Ó thu hót kh¸ch hµng Trong bèi c¶nh hiÖn nay, khi mµ ngµnh dÞch vô giao nhËn, vËn t¶i biÓn cña ViÖt Nam ®ang bÞ c¹nh tranh rÊt m¹nh mÏ vµ thÞ tr­êng logistics néi ®Þa vÉn cßn bá ngá th× c¸c DN giao nhËn, vËn t¶i biÓn t¹i ViÖt Nam cÇn ph¶i ®Èy m¹nh ho¹t ®éng Marketing ®Ó n©ng cao nhËn thøc cña c¸c DN s¶n xuÊt cña ViÖt Nam vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn logistics, mÆt kh¸c thu hót thªm nhiÒu kh¸ch hµng h¬n n÷a ®Ó cã sù chuÈn bÞ tèt h¬n khi ViÖt Nam thùc sù héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc, khi ®ã, c¸c DN cña ViÖt Nam sÏ mÊt dÇn ®i sù hç trî tõ phÝa ChÝnh phñ. ChÝnh v× vËy, c«ng t¸c Marketing còng ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng ­u tiªn hµng ®Çu mµ c¸c DN giao nhËn, vËn t¶i biÓn t¹i ViÖt Nam cÇn ph¸t triÓn ®Ó cã thÓ thu hót nhiÒu kh¸ch hµng ®ång thêi gi÷ v÷ng vÞ thÕ c¹nh tranh cña m×nh. C¸c DN nµy còng ph¶i ®Èy m¹nh ho¹t ®éng Marketing quèc tÕ ®Ó cã thÓ tham gia hiÖu qu¶ vµo thÞ tr­êng giao nhËn vËn t¶i vµ logistics quèc tÕ. §©y lµ nhiÖm vô hÕt søc khã kh¨n, nªn tr­íc m¾t c¸c DN nªn: Më réng h¬n n÷a quan hÖ víi c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. X©y dùng quan hÖ tèt víi c¸c c¬ quan th­¬ng vô vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ ®Ó khai th¸c th«ng tin vÒ c¸c hîp ®ång th­¬ng m¹i, ®Çu t­ ë ViÖt Nam ®Ó khai th¸c nhu cÇu vËn chuyÓn. Cö c¸n bé ra n­íc ngoµi ®Ó häc tËp kinh nghiÖm n©ng cao chÊt l­îng phôc vô theo tiªu chuÈn quèc tÕ. Nghiªn cøu, chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó më v¨n phßng ®¹i diÖn hay chi nh¸nh ë n­íc ngoµi ®Ó cã thÓ khai th¸c tèt h¬n n÷a thÞ tr­êng n­íc ngoµi, më réng thÞ tr­êng hiÖn cã cña DN m×nh. NÕu c¸c DN giao nhËn, vËn t¶i biÓn cña ViÖt Nam cã thÓ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nµy mét c¸ch ®ång bé vµ cã hiÖu qu¶ th× ch¾c ch¾n trong t­¬ng lai kh«ng xa, ngµnh dÞch vô giao nhËn, vËn t¶i biÓn cña n­íc ta sÏ hoµn toµn cã kh¶ n¨ng ®øng v÷ng tr­íc nh÷ng c¹nh tranh khèc liÖt cña nÒn kinh tÕ më toµn cÇu vµ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc triÓn khai ®ång bé dÞch vô logistics trong vËn t¶i biÓn t¹i ViÖt Nam. KÕt luËn M« h×nh dÞch vô logistics tuy kh«ng cßn míi mÎ trªn thÕ giíi nh­ng ®Ó c¸c DN giao nhËn, vËn t¶i biÓn cña ViÖt Nam cã thÓ øng dông râ nÐt h¬n th× ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu nç lùc kh«ng chØ tõ phÝa ChÝnh phñ mµ c¶ b¶n th©n c¸c DN ViÖt Nam ph¶i tù m×nh v­¬n lªn. Sù tham gia cña ChÝnh phñ kh«ng chØ lµ viÖc t¹o lËp hµnh lang ph¸p lý thuËn tiÖn cho dÞch vô logistics ph¸t triÓn mµ cßn ph¶i cã nh÷ng hç trî vÒ thÓ chÕ tµi chÝnh, vÒ vèn, vÒ m«i tr­êng ®Ó ho¹t ®éng nµy thùc sù cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn. C¸c DN ViÖt Nam ph¶i tù trang bÞ cho m×nh vÒ nghiÖp vô, vÒ c¬ së h¹ tÇng ®Ó cã thÓ v­¬n lªn c¹nh tranh ®­îc víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi vèn rÊt m¹nh trong lÜnh vùc nµy. NhÊt lµ trong bèi c¶nh ViÖt Nam ®ang héi nhËp m¹nh mÏ vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ viÖc chóng ta ph¶i tõng b­íc më cöa thÞ tr­êng dÞch vô sau hµng lo¹t c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng ký kÕt víi n­íc ngoµi th× viÖc ph¸t triÓn ngµnh hµng h¶i cña n­íc ta theo h­íng x©y dùng c¸c c«ng ty chuyªn vÒ logistics lµ h­íng ®i cÇn thiÕt vµ ®óng ®¾n. Kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy ®· cè g¾ng ®­a ra nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t nhÊt cña ho¹t ®éng logistics trong giao nhËn, vËn t¶i biÓn, chØ ra nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong viÖc ¸p dông m« h×nh qu¶n lý tiªn tiÕn nµy ®èi víi ho¹t ®éng hµng h¶i cña n­íc ta vµ t¸c gi¶ ®· m¹n phÐp ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy viÖc øng dông lo¹i h×nh dÞch vô nµy. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh luËn v¨n, do h¹n chÕ vÒ thêi gian tiÕn hµnh còng nh­ tÇm hiÓu biÕt, luËn v¨n cña em ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vÒ nhiÒu mÆt. Em mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c ThÇy C« gi¸o còng nh­ c¸c b¹n quan t©m tíi lÜnh vùc nµy ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn tèt h¬n ®Ò tµi nµy trong nh÷ng nghiªn cøu tiÕp theo. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Môc lôc