Luận văn Lựa chọn chính sách kế toán trong bối cảnh thay đổi thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp

ô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 2.269758.905.14 43.242)(-53.064.7 5.735842.615.81 80.347)(-49.176.5 − = =- 0> 0,01150,0699)(--0,0584 =Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 3.1.1.3. Công ty xăng dầu khu vực V a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với công ty xăng dầu khu vực V, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 51 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Biến kế toán dồn tích2007 = 19.453.395.938 - 1.529.380.047 = 17.924.015.891 Biến kế toán dồn tích2008 = 15.189.911.195 - 24.442.910.551 = -9.252.999.356 Vậy: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = -9.252.999.356 - 17.924.015.891 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = - 27.177.015.247< 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 306.7422.087.941. .89117.924.015 898.8483.071.594. 9.356)(-9.252.99 −Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = =- 0< 0,0116-0,0086) -0,0030 =Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 52 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 3.1.1.4. Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 5 a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với tổng công ty xây dựng công trình giao thông 5, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Biến kế toán dồn tích2007 = 1.039.680.692 - 9.989.861.499 = -8.950.180.807 Biến kế toán dồn tích2008 = 2.474.663.529 - 17.415.422.095 = -14.940.758.566 Vậy: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 53 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 = -14.940.758.566 - (-8.950.180.807)Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = - 5.990.577.759 < 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 .56763.463.741 0.807)(-8.950.18 1.832101.939.81 .56614.940.758- −Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = =- 0 0,0056-0,14100,1466 <=+Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 3.1.1.5. Công ty xây lắp và công nghiệp tàu thủy miền trung a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với công ty xây lắp và công nghiệp tàu thủy miền trung, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 54 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Biến kế toán dồn tích2007 = 1.305.847.279 - 2.886.753.751 = -1.580.906.472 Biến kế toán dồn tích2008 = 622.789.431 - 3.481.913.331 = -2.859.123.900 Vậy: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = -2.859.123.900 - (-1.580.906.472)Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = -1.278.217.428< 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 .30517.244.367 6.472)(-1.580.90 .21113.015.362 3.900)(-2.859.12 −= =- 0< 0,128- 0,0917)(--0,2197 =Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 55 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Bảng 3.1 Bảng tổng hợp kết quả sau khi kiểm định bằng 2 mô hình đối với loại hình doanh nghiệp nhà nước KẾT QUẢ S T T TÊN DN CHỈ TIÊU Mô hình DeAngelo (1986) Mô hình Friedlan (1994) KẾT LUẬN 1 Công ty vật liệu xây dựng – xây lắp & kinh doanh nhà Đà Nẵng Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 - 778.062.906 < 0 - 0,0084 < 0 Công ty có điều chỉnh giảm lợi nhuận 2 Công ty điện lực III Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 3.888.162.895 > 0 0,0115 > 0 Công ty có điều chỉnh tăng lợi nhuận 3 Công ty xăng dầu khu vực V Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 - 27.177.015.247< 0 - 0,0116 < 0 Công ty có điều chỉnh giảm lợi nhuận 4 Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 5 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 - 5.990.577.759 < 0 - 0,0056 < 0 Công ty có điều chỉnh giảm lợi nhuận 5 Công ty xây lắp và công nghiệp tàu thủy miền trung Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 -1.278.217.428< 0 - 0,128 < 0 Công ty có điều chỉnh giảm lợi nhuận 3.1.2. Đối với Công ty cổ phần 3.1.2.1 Công ty cổ phần cao su Đà Nẵng a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với công ty cổ phần cao su Đà Nẵng, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được 56 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Vậy: Biến kế toán dồn tích2007 = 70.867.562.984 - 980.943.655.421 = - 910.076.092.437 Biến kế toán dồn tích2008 = 51.789.163.866 - 91.904.367.534 = - 40.115.212.668 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = -40.115.212.668 - (- 910.076.092.437) Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = 869.960.879.769 > 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: 57 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 = 663.1741.169.780. 2.437)910.076.09(- 642.9941.290.517. .668)40.115.212(- − >= - 0 0,77460,7779)(--0,0311 = Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 3.1.2.2. Công ty cổ phần sách giáo dục tại thành phố Đà Nẵng a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với công ty cổ phần sách giáo dục tại thành phố Đà Nẵng, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 58 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Vậy: Biến kế toán dồn tích2007 = 3.014.188.993 - 1.326.077.890 = 1.688.111.103 Biến kế toán dồn tích2008 = 3.504.080.917 - (-1.437.008.883) = 4.941.089.800 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = 4.941.089.800 - 1.688.111.103 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = 3.252.978.697 > 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 = .84844.949.134 1031.688.111. .22850.392.418 8004.941.089. −Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = 0 00605,00376,00981, >=− Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 3.1.2.3. Công ty cổ phần nhựa Đà Nẵng a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với công ty cổ phần nhựa Đà Nẵng, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình 59 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Vậy: Biến kế toán dồn tích2007 = 3.066.797.455 - 36.759.895.955 = -33.693.098.500 Biến kế toán dồn tích2008 = 3.531.716.915 - 37.223.284.309 = -33.691.567.394 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = -33.691.567.394 - (-33.693.098.500) Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = 1.531.106> 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 60 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 = .23463.680.824 .50033.693.098- .59771.152.187 .39433.691.567- − Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = 00556,0)5291,0(4735,0 >=−−− Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 3.1.2.4. Công ty cổ phần xi măng Hải Vân a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với công ty cổ phần xi măng Hải Vân, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Biến kế toán dồn tích2007 = 139.044.095.052 - (-314.587.621.420) = 453.631.716.472 Biến kế toán dồn tích2008 = 216.011.362.300 - (-858.242.988.232) = 1.074.254.350.532 Vậy: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 61 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 = 1.074.254.350.532 - 453.631.716.472 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = 620.622.634.060 >0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 = 074.1941.547.001. 6.472453.631.71 328.2751.936.146. 1.074.254.350.532 − >= 0,5548 0 0,8480,2932 =+ Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 3.1.2.5. Công ty cổ phần cơ điện miền trung a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với công ty cổ phần cơ điện miền trung, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 62 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Biến kế toán dồn tích2007 = 6.117.480.036 - 92.581.156.408 = -86.463.676.372 Biến kế toán dồn tích2008 = 8.473.237.025 - (-108.331.347.142) = 116.804.584.167 Vậy: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = 116.804.584.167 - (-86.463.676.372) Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = 203.268.260.539 >0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 2.209151.022.47 .37286.463.676- 1.194200.188.55 4.167116.804.58 −= Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 =0,5835 0 1,1560,5725 >=+ 63 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Bảng 3.2 Bảng tổng hợp kết quả sau khi kiểm định bằng 2 mô hình đối với loại hình công ty cổ phần KẾT QUẢ S T T TÊN DN CHỈ TIÊU Mô hình DeAngelo (1986) Mô hình Friedlan (1994) KẾT LUẬN 1 Công ty cổ phần cao su Đà Nẵng Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 869.960.879.769 > 0 0,7746 > 0 Công ty có điều chỉnh tăng lợi nhuận 2 Công ty cổ phần sách giáo dục tại thành phố Đà Nẵng Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 3.252.978.697 > 0 0,0605 > 0 Công ty có điều chỉnh tăng lợi nhuận 3 Công ty cổ phần nhựa Đà Nẵng Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 1.531.106> 0 0,0556 > 0 Công ty có điều chỉnh tăng lợi nhuận 4 Công ty cổ phần xi măng Hải Vân Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 620.622.634.060 >0 0,848 > 0 Công ty có điều chỉnh tăng lợi nhuận 5 Công ty cổ phần cơ điện miền trung Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 203.268.260.539 >0 1,156 > 0 Công ty có điều chỉnh tăng lợi nhuận 64 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 3.1.3. Đối với doanh nghiệp tư nhân Hải Sơn 3.1.3.1 doanh nghiệp tư nhân Hải Sơn a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với DNTN Hải Sơn, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Biến kế toán dồn tích2007 = (4.781.173) - (-1.699.544.218) = 1.694.763.054 Biến kế toán dồn tích2008 = 22.235.534 - (-154.805.845) = 132.570.311 Vậy: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 65 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 = 132.570.311 - 1.694.763.054 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = - 1.562.192.734 < 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 2847.427.180. 0541.694.763. 9409.619.681. 1132.570.31 −= Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 =0,0138 0 0,2144-0,2282- <= 3.1.3.2 doanh nghiệp tư nhân thương mại – dịch vụ tổng hợp Hòa Hiệp a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với DNTN thương mại – dịch vụ tổng hợp Hòa Hiệp, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 66 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Biến kế toán dồn tích2007 = 1.570.038.441 - (- 5.751.899.083) = 7.321.937.524 Biến kế toán dồn tích2008 = 916.643.937 - (- 3.022.787.798) = 3.939.431.735 Vậy: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = 3.939.431.735 - 7.321.937.524 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = - 3.382.505.789 < 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 .34043.176.213 5247.321.937. .93753.954.772 7353.939.431. −= Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = 0,0730 0 0,0966-0,1696 <=− 67 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 3.1.3.3. doanh nghiệp tư nhân Bổn Cường a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với DNTN Bổn Cường, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Vậy: Biến kế toán dồn tích2007 = 510.922.829 - 165.070.669 = 345.852.160 Biến kế toán dồn tích2008 = 453.383.123 - 416.645.590 = 36.737.533 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = 36.737.533 - 345.852.160 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = -309.114.627< 0 68 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 5095.442.851. 0345.852.16 4974.777.882. 36.737.533 −= Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = 0,0077 0 0,0558-0,0635 <=− 3.1.3.4. doanh nghiệp tư nhân Hoài Linh a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với DNTN Hoài Linh, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Biến kế toán dồn tích2007 = 393.153.331 - (- 2.065.576.590) 69 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 = 2.458.729.921 Biến kế toán dồn tích2008 = 219.461.959 - 2.353.370.904 = -2.133.908.945 Vậy: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = -2.133.908.945 - 2.458.729.921 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = -4.592.638.866 < 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 9598.019.963. 9212.458.729. .93611.422.028 9452.133.908.- − Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = - 0 0,4934-0,30660,1868 <=− 3.1.3.5. doanh nghiệp tư nhân Hiền Thy a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với DNTN Hiền Thy, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong 70 báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Vậy: Biến kế toán dồn tích2007 = 553.539.881,20 - (- 1.403.845.398) = 1.957.385.279,2 Biến kế toán dồn tích2008 = 628.222.906,93 - (- 374.007.940) = 1.002.230.846,93 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = 1.002.230.846,93 - 1.957.385.279,2 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = -955.154.432,27< 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 = 852,902.624.118. 279,21.957.385. 502,473.283.511. 846,931.002.230. −Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Biến kế toán dồn tíc có thể điều chỉnh2008 = 0,3052 0 0,4407-0,7459 <=− 71 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Bảng 3.3 Bảng tổng hợp kết quả sau khi kiểm định bằng 2 mô hình đối với loại hình doanh nghiệp tư nhân KẾT QUẢ S T T TÊN DN CHỈ TIÊU Mô hình DeAngelo (1986) Mô hình Friedlan (1994) KẾT LUẬN 1 Doanh nghiệp tư nhân Hải Sơn Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 - 1.562.192.734 < 0 - 0,2144 < 0 Doanh nghiệp có điều chỉnh giảm lợi nhuận 2 Doanh nghiệp tư nhân thương mại – dịch vụ tổng hợp Hòa Hiệp Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 - 3.382.505.789< 0 - 0,0966 < 0 Doanh nghiệp có điều chỉnh giảm lợi nhuận 3 Doanh nghiệp tư nhân Bổn Cường Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 -309.114.627< 0 - 0,0558 < 0 Doanh nghiệp có điều chỉnh giảm lợi nhuận 4 Doanh nghiệp tư nhân Hoài Linh Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 -4.592.638.866 < 0 - 0,4934 < 0 Doanh nghiệp có điều chỉnh giảm lợi nhuận 5 Doanh nghiệp tư nhân Hiền Thy Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 -955.154.432,27< 0 - 0,4407 < 0 Doanh nghiệp có điều chỉnh giảm lợi nhuận 72 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 3.1.4. Đối với Công ty TNHH 3.1.4.1 Công ty TNHH Tuấn Đạt a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với công ty TNHH Tuấn Đạt, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Biến kế toán dồn tích2007 = 884.422.325 - 3.824.585.268 = -2.940.162.943 Biến kế toán dồn tích2008 = 931.114.701 - 6.526.502.263 = - 5.595.387.562 Vậy: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = -5.595.387.562 - (- 2.940.162.943) Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = - 2.655.224.619 < 0 73 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 2.318105.046.51 943)2.940.162.(- 5.780179.586.66 562)5.595.387.(- −= Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 =- 0< 0,0033-0,0279)(--0,0312 = 3.1.4.2. Công ty TNHH xổ số kiến thiết tỉnh Gia Lai a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với công ty TNHH xổ số kiến thiết tỉnh Gia Lai, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 74 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Biến kế toán dồn tích2007 = 14.959.734.940 - 7.650.784.167 = 7.308.950.773 Biến kế toán dồn tích2008 = 10.454.400.117 - 5.571.401.843 = 4.882.998.274 Vậy: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = 4.882.998.274 - 7.308.950.773 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = -2.425.952.499< 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 8.772121.457.46 7737.308.950. 1.108133.013.24 2744.882.998. −Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 =0,0367 0 0,0235-0,0602- <= 3.1.4.3. Công ty TNHH Trương Thành Chung a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với công ty TNHH Trương Thành Chung, biến kế toán dồn tích được xác 75 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Biến kế toán dồn tích2007 = 773.939.723 - (- 38.194.135) = 812.133.858 Biến kế toán dồn tích2008 = 571.420.373 - 132.921.552 = 438.498.821 Vậy: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = 438.498.821 - 812.133.858 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = -373.635.037< 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: 76 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 .19713.199.008 8812.133.85 1849.263.297. 1438.498.82 − = Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = 0,0473 0 0,0142-0,0615- <= 3.1.4.4. Công ty TNHH thương mại, ứng dụng và phát triển công nghệ mới N.E.T a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với công ty TNHH thương mại, ứng dụng và phát triển công nghệ mới N.E.T, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 77 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Biến kế toán dồn tích2007 = 3.937.713.125 - (-4.131.719.064) = 8.069.432.189 Biến kế toán dồn tích2008 = -1.517.961.371 - 20.187.502.811 = - 21.705.464.182 Vậy: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 = - 21.705.464.182 - 8.069.432.189 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = -29.774.896.371< 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 .37233.919.749 1898.069.432. .53125.927.705 .18221.705.464 - − = Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = - 0 1,0751-0,2379-0,8372 <= 78 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 3.1.4.5. Công ty TNHH Nguyễn Quang a) Kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo (1986) Theo mô hình này, trước hết xác định biến kế toán dồn tích. Đối với công ty TNHH Nguyễn Quang, biến kế toán dồn tích được xác định bằng chênh lệch giữa số liệu của chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế được trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và số liệu của dòng tiền hoạt động kinh doanh được trình bày trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Biến kế toán dồn tích2007 = Lợi nhuận sau thuế2007 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2007 Biến kế toán dồn tích2008 = Lợi nhuận sau thuế2008 - Dòng tiền hoạt động kinh doanh2008 Biến kế toán dồn tích2007 = 70.774.200 - 285.373.439 = -214.599.239 Biến kế toán dồn tích2008 = 724.120.652 - 2.110.764.993 = -1.386.644.341 Vậy: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = Biến kế toán dồn tích2008 - Biến kế toán dồn tích2007 79 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 = -1.386.644.341 - (-214.599.239) Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = -1.172.045.102 < 0 b) Kiểm nghiệm bằng mô hình mô hình Friedlan (1994) Để cho kết quả chính xác, sau khi kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo, tiếp theo kiểm nghiệm bằng mô hình Friedlan. Cụ thể: Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 Doanh thu2008 Biến kế toán dồn tích2007 Doanh thu2007 -= Biến kế toán dồn tích2008 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 5121.698.501. 239)(-214.599. 0087.144.327. 3411.386.644.- − = Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 = - 0 0,0678-(-0,1263)-0,1941 <= 80 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Bảng 3.4 Bảng tổng hợp kết quả sau khi kiểm định bằng 2 mô hình đối với loại hình công ty TNHH KẾT QUẢ S T T TÊN DN CHỈ TIÊU Mô hình DeAngelo (1986) Mô hình Friedlan (1994) KẾT LUẬN 1 Công ty TNHH Tuấn Đạt Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 - 2.655.224.619 < 0 - 0,0033 < 0 Công ty có điều chỉnh giảm lợi nhuận 2 Công ty TNHH xổ số kiến thiết tỉnh Gia Lai Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 -2.425.952.499< 0 - 0,0235 < 0 Công ty có điều chỉnh giảm lợi nhuận 3 Công ty TNHH Trương Thành Chung Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 -373.635.037< 0 - 0,0142 < 0 Công ty có điều chỉnh giảm lợi nhuận 4 Công ty TNHH thương mại, ứng dụng và phát triển công nghệ mới N.E.T Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 -29.774.896.371< 0 - 1,0751 < 0 Công ty có điều chỉnh giảm lợi nhuận 5 Công ty TNHH Nguyễn Quang Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 -1.172.045.102 < 0 - 0,0678 < 0 Công ty có điều chỉnh giảm lợi nhuận 3.2. Nhận xét và kết luận Từ kết quả kiểm định bằng 2 mô hình trên, cho thấy chỉ tiêu Biến kế toán có thể điều chỉnh2008 qua 2 mô hình đều có kết quả thống nhất với nhau. Cụ thể: 81 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 + Đối với loại hình doanh nghiệp nhà nước, với 5 công ty được lựa chọn ngẫu nhiên để kiểm định, dựa vào bảng tổng hợp kết quả sau khi kiểm định (Bảng 3.1) có 4 công ty gồm: Công ty Vật liệu xây dựng – xây lắp & kinh doanh nhà Đà Nẵng, Công ty Xăng dầu khu vực V, Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 5 và Công ty Xây lắp và công nghiệp tàu thủy miền trung, chỉ tiêu Biến kế toán có thể điều chỉnh2008 cho ra kết quả < 0. Chứng tỏ trong năm 2008 bốn công ty trên có điều chỉnh giảm lợi nhuận. Như vậy chấp thuận giả thuyết H1: doanh nghiệp điều chỉnh giảm lợi nhuận để tiết kiệm thuế. Riêng đối với công ty điện lực III, chỉ tiêu Biến kế toán có thể điều chỉnh2008 cho ra kết quả > 0 chứng tỏ trong năm 2008 công ty có điều chỉnh tăng lợi nhuận. Như vậy, giả thuyết công ty điều chỉnh giảm lợi nhuận để tiết kiệm thuế không được chấp thuận. + Đối với loại hình công ty cổ phần, chỉ tiêu Biến kế toán có thể điều chỉnh2008 của tất cả năm công ty thể hiện qua bảng tổng hợp kết quả sau khi kiểm định (Bảng 3.2) đều cho ra kết quả > 0. Điều này chứng tỏ trong năm 2008 công ty có điều chỉnh tăng lợi nhuận. Như vậy, giả thuyết công ty điều chỉnh giảm lợi nhuận để tiết kiệm thuế không được chấp thuận. Các nguyên nhân tác động đến hành động điều chỉnh tăng lợi nhuận của các công ty có thể do động cơ thu hút vốn đầu tư từ bên ngoài. Vì công ty cổ phần có quyền phát hành cổ phiếu nhằm mục đích huy động vốn, giá cổ phiếu trên thị trường phụ thuộc nhiều vào kỳ vọng lợi nhuận. Do vậy, công ty có thể điều chỉnh tăng lợi nhuận nhằm thu hút vốn đầu tư từ bên ngoài. Ngoài ra, theo chính sách cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước đối với các công ty cổ phần sẽ được hưởng chế độ ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp. Các công ty 82 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 này sẽ được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm và được giảm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm tiếp theo. Do hầu hết các công ty cổ phần nêu trên đều chính thức chuyển sang hoạt động theo hình thức cổ phần vào năm 2006 nên trong năm 2008 vẫn nằm trong thời gian được hưởng chế độ ưu đãi. Do vậy, đây cũng là động cơ để các công ty này điều chỉnh tăng lợi nhuận. + Đối với loại hình doanh nghiệp tư nhân, theo kết quả Bảng 3.3 cả năm doanh nghiệp được lựa chọn chỉ tiêu Biến kế toán có thể điều chỉnh2008 đều cho ra kết quả < 0. Như vậy, trong năm 2008 các doanh nghiệp này có điều chỉnh giảm lợi nhuận. Do đó, giả thuyết H1: doanh nghiệp điều chỉnh giảm lợi nhuận để tiết kiệm thuế được chấp thuận. + Đối với loại hình công ty TNHH, dựa vào bảng tổng hợp kết quả sau khi kiểm định (Bảng 3.4) chỉ tiêu Biến kế toán có thể điều chỉnh2008 của năm công ty đều cho ra kết quả < 0. Chứng tỏ trong năm 2008 các công ty này có điều chỉnh giảm lợi nhuận. Như vậy chấp thuận giả thuyết H1: công ty điều chỉnh giảm lợi nhuận để tiết kiệm thuế. Tóm lại, trong 4 loại hình doanh nghiệp được chọn, có 3 loại hình điều chỉnh giảm lợi nhuận. Tuy nhiên, mức độ điều chỉnh của mỗi loại hình và của các doanh nghiệp trong cùng một loại hình khác nhau. Để so sánh mức độ điều chỉnh này bằng phương pháp so sánh chỉ tiêu Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 được kiểm nghiệm bằng mô hình DeAngelo/doanh thu 2008 tương ứng với mỗi loại hình doanh nghiệp như sau: 83 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Bảng 3.5 Bảng xác định mức độ điều chỉnh lợi nhuận của loại hình doanh nghiệp nhà nước STT TÊN DN CHỈ TIÊU BIẾN KẾ TOÁN DỒN TÍCH CÓ THỂ ĐIỀU CHỈNH ĐƯỢC KIỂM NGHIỆM BẰNG MÔ HÌNH DEANGELO/DOANH THU 2008 (%) 1 Công ty vật liệu xây dựng – xây lắp & kinh doanh nhà Đà Nẵng Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 1,23 2 Công ty điện lực III Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 0,46 3 Công ty xăng dầu khu vực V Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 1,30 4 Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 5 Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 5,88 5 Công ty xây lắp và công nghiệp tàu thủy miền trung Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 9,82 Tổng cộng mức điều chỉnh giảm 18,23 84 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Bảng 3.6 Bảng xác định mức độ điều chỉnh lợi nhuận của loại hình Công ty cổ phần S T T TÊN CÔNG TY CHỈ TIÊU BIẾN KẾ TOÁN DỒN TÍCH CÓ THỂ ĐIỀU CHỈNH ĐƯỢC KIỂM NGHIỆM BẰNG MÔ HÌNH DEANGELO/DOANH THU 2008 (%) 1 Công ty cổ phần cao su Đà Nẵng Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 67,41 2 Công ty cổ phần sách giáo dục tại thành phố Đà Nẵng Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 6,46 3 Công ty cổ phần nhựa Đà Nẵng Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 0,002 4 Công ty cổ phần xi măng Hải Vân Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 32,05 5 Công ty cổ phần cơ điện miền trung Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 79,52 85 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Bảng 3.7 Bảng xác định mức độ điều chỉnh lợi nhuận của loại hình Doanh nghiệp tư nhân S T T TÊN CÔNG TY CHỈ TIÊU BIẾN KẾ TOÁN DỒN TÍCH CÓ THỂ ĐIỀU CHỈNH ĐƯỢC KIỂM NGHIỆM BẰNG MÔ HÌNH DEANGELO/DOANH THU 2008 (%) 1 Doanh nghiệp tư nhân Hải Sơn Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 16,24 2 Doanh nghiệp tư nhân thương mại – dịch vụ tổng hợp Hòa Hiệp Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 6,27 3 Doanh nghiệp tư nhân Bổn Cường Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 6,47 4 Doanh ngiệp tư nhân Hoài Linh Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 40,21 5 Doanh nghiệp tư nhân Hiền Thy Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 29,09 Tổng cộng mức điều chỉnh giảm 98,28 86 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Bảng 3.8 Bảng xác định mức độ điều chỉnh lợi nhuận của loại hình Công ty TNHH S T T TÊN CÔNG TY CHỈ TIÊU BIẾN KẾ TOÁN DỒN TÍCH CÓ THỂ ĐIỀU CHỈNH ĐƯỢC KIỂM NGHIỆM BẰNG MÔ HÌNH DEANGELO/DOANH THU 2008 (%) 1 Công ty TNHH Tuấn Đạt Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 1,48 2 Công ty TNHH xổ số kiến thiết tỉnh Gia Lai Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 1,82 3 Công ty TNHH Trương Thành Chung Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 4,03 4 Công ty TNHH thương mại, ứng dụng và phát triển công nghệ mới N.E.T Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 114,84 5 Công ty TNHH Nguyễn Quang Biến kế toán dồn tích có thể điều chỉnh2008 16,41 Tổng cộng mức điều chỉnh giảm 138,58 87 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 Qua 4 Bảng xác định mức độ điều chỉnh lợi nhuận trên, cho thấy mức độ điều chỉnh lợi nhuận của 4 loại hình doanh nghiệp và giữa các doanh nghiệp trong cùng một loại hình khác nhau. Như vậy giả thuyết H2: tùy theo mục tiêu, mức độ điều chỉnh lợi nhuận năm 2008 của các loại hình doanh nghiệp khác nhau được chấp thuận. Đối với 3 loại hình doanh nghiệp có điều chỉnh giảm lợi nhuận gồm: doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân và công ty TNHH, so sánh tổng % mức độ điều chỉnh giảm lợi nhuận trên doanh thu2008, kết quả mức độ điều chỉnh của công ty TNHH cao nhất chiếm 138,58%, tiếp đó là doanh nghiệp tư nhân chiếm 98,28% và sau cùng là doanh nghiệp nhà nước chiếm18,23%. Đối với loại hình công ty cổ phần, cả 5 công ty lựa chọn đều điều chỉnh tăng lợi nhuận. Dựa vào số liệu Bảng 3.6 cho thấy mức độ điều chỉnh tăng lợi nhuận trên doanh thu của công ty cơ điện miền trung cao nhất chiếm 79,52%, tiếp đó là công ty cổ phần cao su Đà Nẵng chiếm 67,41%, công ty cổ phần xi măng Hải Vân chiếm 32,05% và cuối cùng là công ty cổ phần nhựa với mức độ điều chỉnh chiếm 0,002%. Mức độ điều chỉnh lợi nhuận khác nhau có thể do trình độ kế toán viên tại mỗi doanh nghiệp khác nhau, hoặc phụ thuộc vào qui mô hoạt động của mỗi loại hình doanh nghiệp, hoặc do ý muốn chủ quan của nhà quản trị ở mỗi loại hình doanh nghiệp khác nhau. Tóm lại, ứng với mỗi loại hình doanh nghiệp sẽ có các nguyên nhân điều chỉnh lợi nhuận khác nhau. Thường đối với các công ty cổ phần, động cơ điều chỉnh lợi nhuận nhằm tiết kiệm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp không phải lúc nào cũng được ưu tiên lựa chọn mà 88 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 có thể động cơ điều chỉnh tăng lợi nhuận nhằm thu hút vốn đầu tư từ bên ngoài chiếm ưu thế hơn. Các loại hình doanh nghiệp còn lại vì không bán chứng khoán trên thị trường nên các loại hình doanh nghiệp này ít quan tâm đến việc điều chỉnh tăng lợi nhuận để thu hút vốn đầu tư từ bên ngoài. Vì vậy, đối với các loại hình doanh nghiệp này thường sẽ ưu tiên lựa chọn điều chỉnh giảm lợi nhuận nhằm tiết kiệm chi phí thuế TNDN phải nộp. 3.3 Một vài ý kiến về tính trung thực của thông tin kế toán nhằm phục vụ cho quản lý khi có điều chỉnh lợi nhuận Trong bối cảnh thay đổi thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp cũng như sự bùng nổ của thị trường chứng khoán hiện nay. Hầu hết các doanh nghiệp tùy theo ý muốn chủ quan của nhà quản trị có thể thực hiện hành vi quản trị lợi nhuận, có thể điều chỉnh lợi nhuận tăng hoặc giảm hơn mức thực tế. Điều này đã được kiểm nghiệm bởi số liệu của 20 doanh nghiệp được lựa chọn ngẫu nhiên tương ứng với 4 loại hình doanh nghiệp. Để điều chỉnh lợi nhuận, các nhà quản trị làm “méo mó” thông tin kế toán, làm cho luồng thông tin kế toán cung cấp kém chất lượng. Từ đó, tính trung thực của thông tin kế toán cần xem xét lại. Tùy theo mức độ điều chỉnh lợi nhuận mà tính trung thực của thông tin kế toán được đánh giá ở các mức độ khác nhau và phục vụ cho các đối tượng khác nhau. Dưới góc độ nhà quản trị doanh nghiệp, nhằm phục vụ các mục tiêu mang tính chủ quan nên họ không quan tâm đến tính trung thực của luồng thông tin kế toán cung cấp, miễn sao luồng thông tin này được lập nằm trong khuôn khổ của chuẩn mực kế toán quy định. Hay nói cách khác, đây là luồng thông tin hợp pháp. Song, đối với các đối tượng khác, hậu quả của luồng thông tin kém trung thực sẽ kéo theo 89 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 những tác động khó lường như: thổi phồng lợi nhuận của doanh nghiệp nhằm đánh lừa các nhà đầu tư, hoặc điều chỉnh lợi nhuận thấp hơn mức thực tế nhằm tiết kiệm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp. Từ đó làm giảm nguồn thu của ngân sách nhà nước. Từ thực tế này, thiết nghĩ Bộ tài chính cần có một quy chế chặt chẽ hơn về mặt trình bày thông tin trên BCTC theo hướng sau: Trong báo cáo tài chính của các doanh nghiệp luôn có phần thuyết minh. Tuy nhiên hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp khi trình bày BCTC phần thuyết minh chưa được chú trọng. Hay nói cách khác, các doanh nghiệp chủ yếu cung cấp số liệu trên bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Thực tế, số liệu trình bày trong 3 biểu trên bằng mắt thường không thể nhìn thấy mức độ điều chỉnh thông tin của các chỉ tiêu. Do vậy, cần bắt buộc các doanh nghiệp phải chi tiết hóa bản thuyết minh BCTC, phản ánh và giải trình thật cụ thể số liệu của từng chỉ tiêu. Trong đó, nhấn mạnh giải trình việc vận dụng các phương pháp kế toán, các ước tính kế toán, cơ sở chọn kỳ phân bổ chi phí hoặc trích trước chi phí,…Ngoài ra, đối với nhân viên kiểm toán BCTC cần đảm bảo tính độc lập với doanh nghiệp kiểm toán thì mới phản ánh khách quan thông tin được trình bày trên BCTC. Báo cáo kiểm toán phải chỉ rõ biến động lợi nhuận do thay đổi các phương pháp kế toán. 90 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 KẾT LUẬN Trong xu thế hội nhập hiện nay, các doanh nghiệp bị cuốn theo dòng chảy thị trường. Vì vậy, tùy theo từng bối cảnh nhà quản trị doanh nghiệp có thể thực hiện hành vi điều chỉnh lợi nhuận làm cho chỉ tiêu lợi nhuận trình bày trên báo cáo tài chính kém trung thực. Điều này gây khó khăn cho các đối tượng sử dụng thông tin. Trong luận văn nghiên cứu có hay không việc điều chỉnh lợi nhuận, lựa chọn chính sách kế toán nào có thể vận dụng để điều chỉnh, đồng thời đưa ra một vài ý kiến về tính trung thực của thông tin kế toán tạo điều kiện thuận lợi giúp cho các đối tượng sử dụng thông tin kiểm tra chất lượng luồng thông tin từ đó đưa ra quyết định. Đề tài lấy số liệu thực tế minh chứng cho hành vi điều chỉnh lợi nhuận của nhà quản trị. Tuy nhiên, hạn chế của đề tài do giới hạn phạm vi nghiên cứu nên nguồn số liệu chưa phong phú. Song đề tài cũng phần nào giải đáp được thắc mắc của các đối tượng sử dụng thông tin trên báo cáo tài chính. Để hoàn thành đề tài này tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ của các Thầy, Cô giáo trong khoa kế toán, đặc biệt là sự giúp đỡ tận tình của Thầy giáo Nguyễn Công Phương đã giúp tôi hoàn thành đề tài này, một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn. 91 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Bộ Tài Chính (4/2009) Chính sách thuế 2009 & hướng dẫn chi tiết thực hiện các sắc thuế việt nam, NXB Lao động - Xã hội [2] Bộ Tài Chính ban hành Hệ thống các thông tư hướng dẫn các chuẩn mực kế toán [3] Bộ Tài Chính hoặc Tổng cục thuế ban hành Các thông tư hướng dẫn về thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế GTGT. [4] Bộ Tài Chính ban hành Thông tư 201(15/10/2009) về hướng dẫn xử lý chênh lệch tỷ giá trong doanh nghiệp [5] Bộ Tài Chính (2008), Hệ thống văn bản pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp, NXB Hồng Đức [6] Phan Đức Dũng (2008) Kế Toán Tài chính , NXB Thống kê [7] Phan Đức Dũng (4/2009) Principle Of Accounting In English (Theory And Problem Set , NXB Thống kê [8] Luật gia Quốc Cường (10/2008) Hệ Thống Chính Sách Thuế Và Các Văn Bản Mới Hướng Dẫn Về Thuế Thu Nhập Cá Nhân, Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp, Thuế GTGT Và Các Thuế Khác, NXB Hồng Đức [9] Chế Độ Kế Toán Doanh Nghiệp Và Chuẩn Mực Kế Toán Việt Nam, NXB Lao động [10] TS. Nguyễn Công Phương (12/2007) về tính trung thực của chỉ tiêu lợi nhuận, Tạp chí kế toán số 69 [11] TS. Nguyễn Công Phương (2009) Kế toán tài chính – liên kết giữa kế toán và thuế 92 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 [12] PGS.TS. Nghiêm Văn Lợi - ThS. Nguyễn Minh Đức (10/2008) Thuế Và Kế Toán Thuế Trong Doanh Nghiệp , NXB Tài chính [13] TS. Nguyễn Công Phương - Trường Đại học Kinh Tế Đà Nẵng (9/2005) Tiềm năng – Động lực và giải pháp, Hội thảo khoa học kinh tế Miền Trung, Tây Nguyên [14] TS. Nguyễn Công Phương (2005) Kế toán dồn tích và kế toán tiền, Tạp chí Kinh tế và phát triển, số 98,tr.34-36 [15] TS. Nguyễn Công Phương (4/2009), Kế toán theo cơ sở dồn tích và quản trị lợi nhuận của doanh nghiệp, Tạp chí kế toán số tháng 4/2009 [16] PGS.TS. Võ Văn Nhị (2006), 26 Chuẩn mực Kế toán và kế toán tài chính Doanh nghiệp, NXB Lao đông – Xã hội Tiếng anh [17] JOHIN M.FRIEDLAN, York University, Accounting choices of Issuers of Initial Public Offerings. [18] Frederic D.S Choi, Carol Ann Frost (2002), Gary K.Meek International Accounting, inc., Prentice Hall [19] Timothy Doupnik & Hector Parera (2007) International Accounting, Inc., McGraw Hill. [20] Kermit D. Larson và Tilly Jensen (2005) Fundamental Accounting Principles, Inc., McGraw Hill Trang web [21] Website Bộ tài chính: [22] Website kế toán: [23] Website Kế toán thuế: 93 Nguyễn Thị Minh Trang, LV thạc sỹ, 2010 [24] Website tập chí kế toán: [25] Website tư vấn thuế: [26] Website Tổng cục thuế Việt nam: