Luận văn Một số biện pháp bảo toàn và phát triển vốn cố định tại Công ty Vận tải đường biển Hà Nội

uyÓn ®Õn nh÷ng vïng xa nh­ B¾c ¸, §«ng ¸. Ngoµi kh¸ch hµng t­ nh©n th× kh¸ch hµng chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, ®©y lµ nh÷ng kh¸ch hµng chÝnh cña C«ng ty mµ C«ng ty th­êng xuyªn phôc vô c«ng t¸c vËn t¶i theo c¸c hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu. Ngoµi ra, c«ng ty cßn quan hÖ víi c¸c doanh nghiÖp khai th¸c vµ bu«n b¸n, chÕ biÕn nhiªn liÖu (VD: x¨ng, c¸c lo¹i dÇu FO, DO.. )®Ó phôc vô cho viÖc ch¹y tµu nh­: C«ng ty Petrolimex, BP, Total.. . Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, c«ng ty vËn t¶i ®­êng biÓn ®· ®­îc bæ sung thªm nhiÖm vô uû th¸c xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ cho c¸c ®¬n vÞ trong n­íc th«ng qua ho¹t ®éng ®­êng biÓn, liªn doanh, liªn kÕt kinh tÕ víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ ®­îc nhµ n­íc cho phÐp ho¹t ®éng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, vèn ®Çu t­ cho C«ng ty. Ngoµi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô trªn, C«ng ty cßn nhËn lµm ®¹i lý m«i giíi hµng ho¸ vµ xuÊt nhËp khÈu qua tµu ®Ó phôc vô s¶n xuÊt cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh cña thµnh phè. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Nhµ n­íc ®Æc biÖt chó träng tíi vÊn ®Ò giao th«ng ®­êng bé, söa ch÷a ®­êng x¸, cÇu cèng...chÝnh v× vËy, giao th«ng ®­êng bé trë nªn nhiÒu tiÒm n¨ng ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã do yªu cÇu vÒ vËn t¶i ngµy cµng mang tÝnh c¹nh tranh khèc liÖt, giao th«ng vËn t¶i l¹i chiÕm ­u thÕ lín trong lÜnh vùc vËn t¶i. Tõ n¨m 1997 c«ng ty quyÕt ®Þnh më réng ®Çu t­ sang giao th«ng ®­êng bé, thµnh lËp Trung t©m taxi Th¨ng Long vµ Trung t©m dÞch vô víi nhiÒu tuyÕn xe chÊt l­îng cao liªn tØnh. §Ó ®¸p øng ®­îc nhiÖm vô trªn, C«ng ty ®· kh«ng ngõng tÝch luü ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh b»ng c¸ch ®Çu t­ c¶ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u nh»m ph¸t triÓn ®ång bé, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c h×nh thøc dÞch vô cña C«ng ty. Cho ®Õn nay, C«ng ty ®· cã ®­îc mét ®éi tµu, « t« ho¹t ®éng cã uy tÝn víi c¸c ®¬n vÞ trong vµ ngoµi n­íc, cã mét ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, nh©n viªn vµ lùc l­îng thuyÒn viªn ®ñ dµy d¹n kinh nghiÖm vÒ chuyªn m«n, ngo¹i ng÷ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu phøc t¹p cña ngµnh hµng h¶i còng nh­ giao th«ng ®­êng bé. 3. §Æc ®iÓm bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty VËn t¶i ®­êng biÓn HN 3.1 T×nh h×nh lao ®éng vµ tiÒn l­¬ng: C«ng ty VËn t¶i ®­êng biÓn HN cã sè l­îng lao ®éng vµo kho¶ng 445 ng­êi, trong ®ã: - C¸n bé cã tr×nh ®é §¹i häc cao ®¼ng chiÕm 47 %. - C¸n bé cã tr×nh ®é Trung cÊp chiÕm 35%. - C¸n bé cã tr×nh ®é s¬ cÊp vµ CNKT chiÕm 18%. BËc l­¬ng cña ng­êi lao ®éng ®­îc tr¶ theo chøc danh do Nhµ n­íc qui ®Þnh. C«ng ty ®· ¸p dông c¸ch tr¶ l­¬ng: møc l­¬ng cña tõng ng­êi lao ®éng d­îc ph©n phèi trªn c¬ së tæng quÜ tiÒn l­¬ng chia cho tæng hÖ sè tiÒn l­¬ng cña toµn bé c«ng nh©n viªn. TrÝch l­¬ng hµng th¸ng, quÝ theo ph­¬ng ph¸p øng tiÒn l­¬ng theo ngµy lµm viÖc. Cuèi n¨m kÕt to¸n tiÒn l­¬ng trªn c¬ së kÕt qu¶ kinh doanh ®Ó x¸c ®Þnh tæng quÜ tiÒn l­¬ng. Møc l­¬ng trung b×nh: N¨m 2000 lµ 700.000®/ng­êi/th¸ng. N¨m 2001 lµ 750.000®/ng­êi/th¸ng. 3.2.Bé m¸y tæ chøc cña C«ng ty: - §øng ®Çu c«ng ty lµ Gi¸m ®èc: lµ ng­êi cã toµn quyÒn quyÕt ®Þnh viÖc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña C«ng ty. - Phã gi¸m ®èc kinh doanh: lµ ng­êi trî gióp Gi¸m ®èc trong c¸c c«ng viÖc ®iÒu hµnh vµ x©y dùng c¸c dù ¸n kinh doanh cña C«ng ty, tham gia cïng Gi¸m ®èc ký kÕt c¸c hîp ®ång kinh tÕ, thay mÆt Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh c¸c c«ng viÖc khi Gi¸m ®èc ®i v¾ng. - Phã gi¸m ®èc kü thuËt: lµ ng­êi gióp Gi¸m ®èc phô tr¸ch vÒ c¸c vÊn ®Ò kü thuËt cña C«ng ty vµ phô tr¸ch Trung t©m th­¬ng m¹i vËn t¶i « t«. - D­íi ban Gi¸m ®èc lµ c¸c phßng ban nghiÖp vô nh­: Phßng tæ chøc hµnh chÝnh, phßng tµi vô kÕ to¸n , phßng khai th¸c, phßng Kü thuËt vËt t­. C¸c phßng ban trùc tiÕp tham m­u Ban Gi¸m ®èc, gióp ban Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh vµ h­íng dÉn kiÓm tra nghiÖp vô c¸c xÝ nghiÖp thµnh viªn, ®ång thêi gióp c¸c xÝ nghiÖp nµy ho¹t ®éng theo kÕ ho¹ch thèng nhÊt trong toµn C«ng ty. + Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: tham m­u gióp Gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c tæ chøc CB CNV, gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch. Tæ chøc tiÕp nh©n c«ng v¨n, tµi liÖu l­u tr÷, in Ên, ®¸nh m¸y..., qu¶n lý vµ sö dông con dÊu. + Phßng tµi vô kÕ to¸n: cã tr¸ch nhiÖm theo dâi, ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c sè liÖu vµ t×nh h×nh nguån vèn, sö dông tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn, qu¸ tr×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ dÞch vô, kiÓm tra kÕ ho¹ch thu chi tµi chÝnh, kû luËt thu nép ng©n s¸ch, tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n. + Phßng kü thuËt vËt t­: theo dâi vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng th«ng sè kü thuËt cña tµu biÓn, chÞu tr¸nh nhiÖn vÒ nh÷ng qui ®Þnh ®i biÓn (nh­ lµ ®¨ng kiÓm, b¶o hiÓm...) theo dâi vµ cÊp ph¸t vËt t­ söa ch÷a tµu, theo dâi c¸c chi phÝ vÒ söa ch÷a, chi phÝ vÒ cÇu c¶ng, bÕn b·i. + Phßng khai th¸c: nghiªn cøu thÞ tr­êng, quan hÖ giao dÞch vµ khai th¸c nguån hµng, tham m­u cho Gi¸m ®èc x©y dùng kÕ ho¹ch vµ ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ ®Ó gióp cho Gi¸m ®èc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ dÞch vô cã hiÖu qu¶. 3.3. ChÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n ®­îc sö dông t¹i C«ng ty Niªn ®é kÕ to¸n: tÝnh theo n¨m d­¬ng lÞch, tõ ngµy 1/1 ®Õn ngµy 31/12 hµng n¨m. §¬n vÞ tiÒn tÖ sö dông: ViÖt Nam §ång. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho: kª khai th­êng xuyªn Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hµng tån kho: nhËp tr­íc xuÊt tr­íc Ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§: C«ng ty tiÕn hµnh trÝch khÊu hao TSC§ theo ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng. C¨n cø c¸c qui ®Þnh trong chÕ ®é vÒ qu¶n lý vµ sö dông TSC§ doanh nghiÖp x¸c ®Þnh thêi gian sö dông TSC§. Tõ ®ã x¸c ®Þnh møc khÊu hao hµng th¸ng cho TSC§ theo c«ng thøc sau: Nguyªn gi¸ cña TSC§ Møc trÝch KH trung b×nh hµng th¸ng = Thêi gian sö dông x 12 C«ng ty tiÕn hµnh nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. H×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ. 4. KÕt qu¶ kinh doanh hai n¨m gÇn ®©y Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ ph¶i giµnh ®­îc thÕ chñ ®éng trong SXKD trªn thÞ tr­êng ®Ó cã thÓ ký ®­îc nhiÒu hîp ®ång vËn chuyÓn cã kh¨ n¨ng mang l¹i lîi nhuËn cao. Muèn ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã ®ßi hái C«ng ty ph¶i kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶, ph¶i thùc hiÖn nghiªm ngÆt c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o lÊy thu nhËp bï chi phÝ vµ cã l·i, kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng cña CB CNV, t¨ng thu nhËp cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. KÕt qu¶ kinh doanh §¬n vÞ: ngh×n ®ång BiÓu sè: 1 C¸c chØ tiªu N¨m 2000 N¨m 2001 So s¸nh Sè tiÒn % Tæng doanh thu thuÇn 22.065.794 22.659.347 593.553 2.7 Gi¸ vèn hµng b¸n 19.628.420 20.050.128 422.308 2.1 Lîi nhuËn gép 2.437.374 2.609.219 171.872 7.1 Chi phÝ b¸n hµng 572.120 618.109 45.989 8.0 Chi phÝ QLDN 1.295.229 1.391.006 95.777 7.4 Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng KD 570.025 600.104 30.079 5.3 ThuÕ thu nhËp DN 182.408 192.033 9.625 5.3 Lîi nhuËn sau thuÕ 387.617 408.071 20.454 5.3 Do ®Æc ®iÓm cña C«ng ty lµ chuyªn kinh doanh vÒ dÞch vô vËn t¶i nªn vèn ®Çu t­ cña C«ng ty lµ rÊt lín tõ vµi ngh×n USD cho ®Õn vµi triÖu USD cho mçi con tµu, mçi « t«. Víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chÝnh cña C«ng ty lµ vËn t¶i hµng ho¸ b»ng ®­êng biÓn nªn doanh thu chñ yÕu cña C«ng ty lµ sè tiÒn c­íc phÝ vËn chuyÓn cña ®éi tµu biÓn mang l¹i, sau ®ã phÇn cßn l¹i ph¶i kÓ ®Õn lµ doanh thu cña khèi s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô gãp phÇn lµm c¶i thiÖn ®êi sèng, t¨ng thu nhËp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty. Kh¸c víi c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp kh¸c, tæng trÞ gi¸ hµng mua vµo ®Ó duy tr× ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty VËn t¶i ®­êng biÓn HN lµ tÊt c¶ c¸c chi phÝ vÒ söa ch÷a, chi phÝ vÒ cÇu c¶ng, bÕn b·i. Ngoµi ra, hµng n¨m, C«ng ty ph¶i bá ra mét chi phÝ t­¬ng ®èi lín ®Ó mua b¶o hiÓm nh»m ®¶m b¶o sù an toµn cho ng­êi vµ hµng ho¸ trªn tµu. Qua b¶ng kÕt qu¶ kinh doanh (biÓu sè 1) ë trªn ta thÊy C«ng ty ngµy cµng ph¸t triÓn, lîi nhuËn n¨m sau lu«n cao h¬n n¨m tr­íc. ChØ tiªu tæng doanh thu thuÇn n¨m 2001 t¨ng 539,5tr vÒ sè tuyÖt ®èi vµ t¨ng 2.7% vÒ sè t­¬ng ®èi so víi n¨m 2000, cô thÓ lµ n¨m 2000 lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh ®¹t 570tr. Cßn n¨m 2001 ®¹t 600tr t¨ng 5.3% so víi n¨m 2000. Gi¸ vèn hµng b¸n n¨m 2001 t¨ng 2,1% so víi n¨m 2000 vµ do doanh thu t¨ng lªn nh­ng tèc ®é t¨ng cña gi¸ vèn hµng b¸n thÊp h¬n so víi tèc ®é t¨ng cña doanh thu. ThuÕ nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc còng ®­îc thùc hiÖn tèt h¬n. N¨m 2000 ®¹t 182tr vµ n¨m 2001 lµ 192tr t¨ng 5.3% so víi n¨m 2000. Trong 2 n¨m 2000 vµ 2001 tuy doanh thu cã t¨ng nh­ng møc t¨ng ch­a râ rÖt do trong 2 n¨m nµy C«ng ty ®· gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n tr­íc sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Qua ®©y ta thÊy tû lÖ chi phÝ b¸n hµng t¨ng rÊt cao, víi tèc ®é t¨ng lµ 8% vµ chi phÝ QLDN t¨ng 7,4% nh­ng vÒ l­îng t¨ng kh«ng lín, nhê ®ã mµ ho¹t ®éng kinh doanh vÉn cã l·i. C«ng ty cÇn t×m hiÓu nguyªn nh©n ®Ó kh¾c phôc, kh«ng ®Ó thÊt tho¸t chi phÝ. Nãi c¸ch kh¸c, trong kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o r»ng tæng chi phÝ b¸n hµng cÇn ph¶i t¨ng víi tèc ®é nhá h¬n tèc ®é t¨ng doanh thu. Cã nh­ vËy t×nh h×nh t¨ng doanh thu míi ®¹t hiÖu qu¶ cao. T×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cña C«ng ty còng ch­a tèt. VËy ®Ó cã thÓ tiÕt kiÖm, gi¶m chi phÝ QL ®ßi hái C«ng ty cÇn ph¶i x¸c ®Þnh c¸c ®Þnh møc vµ qu¶n lý theo ®Þnh møc cña tõng kho¶n môc chi phÝ. Qua ®¸nh gi¸ mét sè chØ tiªu, ta thÊy chi phÝ bá ra cßn rÊt cao, do ®ã C«ng ty cÇn cã thªm nh÷ng biÖn ph¸p míi nh»m h¹ thÊp chi phÝ h¬n n÷a, th«ng qua ®ã lµm t¨ng doanh thu, cuèi cïng n©ng cao lîi nhuËn cña C«ng ty. II. t×nh h×nh tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c tµi chÝnh cña C«ng ty VËn t¶i ®­êng biÓn Hµ Néi. 1. Ph©n cÊp tæ chøc qu¶n lý cña C«ng ty: C«ng ty Hamatco lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp. C¸c xÝ nghiÖp thµnh viªn lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc ®­îc Gi¸m ®èc C«ng ty uû quyÒn cho më c¸c tµi kho¶n cÇn thiÕt ë Ng©n hµng vµ h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé theo ph©n cÊp cña C«ng ty. C«ng ty ®­îc ng©n s¸ch cÊp vèn l­u ®éng ban ®Çu mét lÇn theo qui ®Þnh cña Nhµ n­íc, cã quyÒn chñ ®éng t¹o vèn vµ kh«ng ngõng t¨ng vèn tù bæ sung b»ng viÖc më réng s¶n xuÊt kinh doanh vµ liªn kÕt kinh tÕ. §ång thêi C«ng ty cïng xÝ nghiÖp thµnh viªn chÊp hµnh nghiªm chØnh chÕ ®é tµi chÝnh, tÝn dông do Nhµ n­íc qui ®Þnh. 2. §¸nh gi¸ t×nh h×nh qu¶n lý-b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh ë C«ng ty VËn t¶i ®­êng biÓn Hµ Néi. §Ó tæ chøc huy ®éng vµ sö dông vèn sao cho cã hiÖu qu¶ nh»m duy tr×, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn, viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh huy ®éng vèn vµ sö dông vèn cña doanh nghiÖp lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Nã cung cÊp th«ng tin h÷u Ých cho ng­êi qu¶n lý ®Ó lµm c¬ së cho nh÷ng quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®óng ®¾n. §Ó biÕt t×nh tr¹ng huy ®éng vµ sö dông vèn t¹i C«ng ty, ta chñ yÕu dùa vµo b¶ng tæng kÕt tµi s¶n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty. B¶ng tæng kÕt tµi s¶n cßn gäi lµ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ mét b¶n b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp ph¶n ¸nh tæng qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh cña mét tæ chøc vµo mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh d­íi h×nh th¸i tiÒn tÖ. Nã ph¶n ¸nh tÊt c¶ tµi s¶n mµ DN hiÖn cã theo c¬ cÊu vµ gi¸ trÞ tõng lo¹i, ®ång thêi ph¶n ¸nh nguån h×nh thµnh nªn tµi s¶n ®ã. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n §¬n vÞ: ngh×n ®ång BiÓu sè: 2 Tµi s¶n N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 So s¸nh 2001/2000 Sè tiÒn TL A. tSL§ vµ §TNH 3.245.000 3.144.648 3.161.195 16.547 0.5 I. TiÒn 2.210.440 1.610.492 1.859.081 248.589 15.4 II. Kho¶n §T TCNH 0 0 0 III.C¸c kho¶n ph¶i thu 528.379 1.188.256 645.637 -542.619 -45.7 IV. Hµng tån kho 145.594 145.594 132.817 -12.777 -8.8 V. TS l­u ®éng kh¸c 360.569 200.306 523.660 323.354 161.4 B. TSC§ vµ §TDH 26.676.361 28.604.754 30.918.110 2.313.356 8.1 I. Tµi s¶n cè ®Þnh 23.376.361 25.304.754 27.618.110 2.313.356 9.1 1. TSC§ h÷u h×nh 23.376.361 25.304.754 27.618.110 2.313.356 9.1 - Nguyªn gi¸ 56.704.258 58.699.512 61.036.987 2.337.475 4.0 - Gi¸ trÞ hao mßn lòy kÕ 33.327.897 33.394.758 33.418.877 24.119 0.07 II. Kho¶n §T TCDH 3.300.000 3.300.000 3.300.000 0 0 1. Gãp vèn liªn doanh 3.300.000 3.300.000 3.300.000 0 0 III. CP XD dë dang 0 0 0 0 0 Tæng céng TS 29.921.361 31.749.402 34.079.305 2.329.903 7.3 Nguån vèn A. Nî ph¶i tr¶ 2.812.734 3.639.740 3.874.109 234.369 6.4 I. Nî ng¾n h¹n 2.750.734 3.606.740 3.830.109 223.369 6.2 II. Nî dµi h¹n 0 0 0 0 0 III. Nî kh¸c 62.000 33.000 44.000 11.000 33.3 B. nguån vèn CSH 27.108.627 28.109.662 30.205.196 2.095.534 7.5 I. Nguån vèn quÜ 27.031.627 28.032.662 30.128.196 2.095.534 7.5 II. Nguån kinh phÝ 77.000 77.000 77.000 0 0 Tæng nguån vèn 29.921.361 31.749.402 34.079.305 2.329.903 7.3 Qua b¶ng c©n ®èi (biÓu sè 2) cña C«ng ty ta thÊy tæng tµi s¶n vµ tæng nguån vèn t¨ng qua c¸c n¨m, cô thÓ n¨m 2001 ®· t¨ng 3,5 tû ®ång tøc lµ t¨ng 8% so víi n¨m 2000. §iÒu nµy cho thÊy C«ng ty ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc huy ®éng vèn, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc më réng qui m« s¶n xuÊt, ®Çu t­ chiÒu s©u, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña C«ng ty. TSL§ vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n trong n¨m 2001 t¨ng 16 tr® t­¬ng ®­¬ng 0,5% so víi n¨m 2000. Cã ®iÒu nµy lµ do tµi s¶n l­u ®éng kh¸c t¨ng mét c¸ch v­ît tréi 323tr® tøc lµ t¨ng 160%, sau ®ã ph¶i kÓ ®Õn tiÒn t¨ng vÒ l­îng lµ 248 tr® t­¬ng ®­¬ng víi 15,4%. Trong n¨m 2001 c¸c kho¶n ph¶i thu gi¶m ®¸ng kÓ tõ 1,1 tû® n¨m 2000 xuèng cßn 645tr® n¨m 2001, tøc lµ gi¶m 542 tr® t­¬ng ®­¬ng víi -45,7%. §iÒu nµy chøng tá c«ng t¸c thu håi vèn cña C«ng ty lµ kh¸ tèt vµ C«ng ty ®· kh«ng bÞ kh¸ch hµng vµ c¸c ®¬n vÞ kh¸c chiÕm dông vèn nhiÒu. Hµng tån kho trong n¨m nµy còng ®· gi¶m 8,8% tõ 145 tr® n¨m 2000 xuèng cßn 132 tr® n¨m 2001 tøc lµ ®· gi¶m 12 tr®. TSC§ cña C«ng ty trong n¨m 2001 t¨ng 2,3 tû® t­¬ng ®­¬ng víi 8,1% so víi n¨m 2000. Cã t×nh h×nh trªn lµ do trong n¨m nµy C«ng ty ®· ®Çu t­ mua s¾m thªm ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng bé vµ n©ng cÊp thiÕt bÞ tµu biÓn (nh­ mua c¸c thiÕt bÞ cøu sinh theo qui ®Þnh míi vÒ an toµn ®­êng biÓn cña Nhµ n­íc). Nguyªn gi¸ TSC§ trong n¨m 2001 còng t¨ng 2,3 tû® t­¬ng ®­¬ng víi 4% so víi n¨m 2000. Tuy nhiªn gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ chØ t¨ng 24 tr® t­¬ng ®­¬ng víi 0,07% do nh÷ng TSC§ míi ®­îc ®Çu t­ vµ míi ®­îc ®­a vµo sö dông thêi gian kh«ng l©u nªn gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ kh«ng t¨ng cao. Ngoµi ra, ta thÊy C«ng ty cã mét kho¶n gãp vèn liªn doanh kh«ng ®æi hµng n¨m lµ 3,3 tû®. Qua b¶ng nguån vèn ta thÊy Nî ph¶i tr¶ cña C«ng ty n¨m 2001 t¨ng 234 tr® tøc lµ t¨ng 6,4% so víi n¨m 2000. Nî ph¶i tr¶ cña C«ng ty t¨ng lµ do nî ng¾n h¹n t¨ng lµ chñ yÕu vµ t¨ng 223 tr® t­¬ng ®­¬ng víi 6,2%. Qua b¶ng ta còng thÊy C«ng ty kh«ng vay dµi h¹n. Nguån vèn chñ së h÷u cña C«ng ty trong n¨m 2001 t¨ng so víi n¨m 2000 lµ 2 tû® vµ t¨ng h¬n 7,5%. Nguån vèn chñ së h÷u t¨ng lµ do nguån vèn quü t¨ng 2 tû®. Nguån kinh phÝ cña C«ng ty trong 3 n¨m kh«ng thay ®æi lµ 77 tr®. §Ó n¾m râ h¬n vÒ t×nh h×nh nguån vèn cña C«ng ty ta theo dâi b¶ng sau: B¶ng c¬ cÊu nguån vèn cña C«ng ty n¨m 1999-2000 §¬n vÞ: ngh×n ®ång BiÓu sè: 3 TT ChØ tiªu N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 Sè tiÒn TT Sè tiÒn TT Sè tiÒn TT A Nî ph¶i tr¶ 2.812.734 9.4 3.639.740 11.5 3.874.109 11.4 I Nî ng¾n h¹n 2.750.734 7.2 3.606.740 10.6 3.830.109 11.2 II Nî dµi h¹n 0 0 0 0 0 III Nî kh¸c 62.000 2.2 33.000 0.9 44.000 0.2 B Vèn CSH 27.108.627 90.6 28.109.662 88.5 30.205.196 88.6 I Nguån vèn quÜ 27.031.627 90.3 28.032.662 88.2 30.128.196 88.4 II Nguån kinh phÝ 77.000 0.3 77.000 0.3 77.000 0.2 Tæng nguån vèn 29.921.361 100 31.749402 100 34.079.305 100 Tû suÊt tù tµi trî 90.6 88.5 88.6 Qua b¶ng c¬ cÊu nguån vèn (biÓu sè 3) ta thÊy nî ph¶i tr¶, mµ chñ yÕu lµ nî ng¾n h¹n qua c¸c n¨m ®Òu t¨ng c¶ vÒ sè t­¬ng ®èi vµ sè tuyÖt ®èi. N¨m 1999, nî ph¶i tr¶ lµ 2,8 tû® th× sang n¨m 2000 lµ 3,6 tû® vµ n¨m 2001 lµ 3,8 tû®. Tuy nhiªn vÒ tû träng th× n¨m 2000 vµ 20001 lµ xÊp xØ ngang nhau, chiÕm kho¶ng 11,5% trong sè tæng nguån vèn. Nî ng¾n h¹n trong n¨m 2001 t¨ng 223 tr® vµ t¨ng 0,6% so víi n¨m 2000. Nî ng¾n h¹n t¨ng lµ do c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n, thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ n­íc, ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn vµ ph¶i tr¶ kh¸c t¨ng. Qua kho¶n nî ng¾n h¹n nµy cho ta thÊy C«ng ty ®· sö dông h×nh thøc chiÕm dông vèn hîp lý tõ c¸c kho¶n thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn, víi kh¸ch hµng vµ víi Nhµ n­íc ch­a ®Õn h¹n tr¶ vµ nép. C«ng ty ®· kh«ng ngõng bæ sung vèn tù cã cña m×nh. Nguån vèn chñ së h÷u kh¸ cao vµ nguån vèn nµy xÐt vÒ l­îng qua c¸c n¨m ®Òu t¨ng, cô thÓ n¨m 2001 t¨ng 2 tû® so víi n¨m 2000. Nh­ng vÒ tû träng th× 2 n¨m 2000 vµ 2001 l¹i kh«ng b»ng n¨m 1999. Cô thÓ n¨m 1999, vèn chñ së h÷u chiÕm 90,6% trong sè tæng nguån vèn, nh­ng sang n¨m 2000 vµ 2001 chØ chiÕm 88,6% trong tæng sè nguån vèn. Tû träng nguån vèn chñ së h÷u gi¶m lµ do nî ng¾n h¹n t¨ng. Qua tû suÊt tù tµi trî ta thÊy kh¶ n¨ng tù tµi trî cña C«ng ty lµ kh¸ an toµn. VÒ tµi s¶n: t×nh h×nh tµi s¶n cña C«ng ty nh­ sau: B¶ng c¬ cÊu tµi s¶n cña C«ng ty n¨m 1999 – 2001. §¬n vÞ: ngh×n ®ång BiÓu sè: 4 TT ChØ tiªu N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 Sè tiÒn TT Sè tiÒn TT Sè tiÒn TT A TSL§ vµ §TNH 3.245.000 10.8 3.144.648 10 3.161.195 9.3 I TiÒn 2.210.440 7.4 1.610.492 5.1 1.859.081 5.4 II §Çu t­ TCNH 0 0 0 0 0 0 III Kho¶n ph¶i thu 528.379 1.8 1.188.156 3.8 645.637 1.9 IV Hµng tån kho 145.594 0.5 145.594 0.5 132.817 0.4 V TSL§ kh¸c 360.569 1.1 200.306 0.6 523.660 1.6 VI Chi sù nghiÖp 0 0 0 0 0 0 B TSC§ vµ §TDH 26.676.361 89.2 28.604.754 90 30.918.110 90.7 I TSC§ 23.376.361 78.0 25.304.754 79.6 27.618.110 81 II §Çu t­ TCDH 3.300.000 11.1 3.300.000 10.4 3.300.000 9.7 III CPXD dë dang 0 0 0 0 0 0 Tæng tµi s¶n 29.921.361 100 31.749.402 100 34.079.305 100 ë ®©y nghiªn cøu tµi s¶n cña C«ng ty cã nghÜa lµ nghiªn cøu tµi s¶n mµ C«ng ty cÇn ph¶i b¶o toµn ®­îc vèn. TSL§ cña C«ng ty xÐt vÒ l­îng t¨ng ®Òu hµng n¨m nh­ng vÒ tû träng l¹i gi¶m. Tõ 10,8% n¨m 1999, xuèng cßn 10% n¨m 2000 vµ 9,3% trong n¨m 2001. Cã ®iÒu nµy lµ do C«ng ty ®· chó träng vµo ®Çu t­ TSC§ nªn tû träng cña TSL§ gi¶m. C¸c kho¶n ph¶i thu cña C«ng ty gi¶m ®¸ng kÓ. N¨m 2000 chiÕm 3,8% th× ®Õn n¨m 2001 gi¶m xuèng cßn mét nöa lµ 1,9%. Hµng tån kho cña C«ng ty trong n¨m 2001 gi¶m lµ 12 tr® nh­ng tû träng chØ gi¶m 0,1% so víi n¨m 2000. Do ®Æc ®iÓm kinh doanh cña C«ng ty nªn tµi s¶n cè ®Þnh lu«n cao h¬n tµi s¶n l­u ®éng. Qua b¶ng ta thÊy TSC§ cña C«ng ty t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi vµ tû träng. N¨m 1999 TSC§ chiÕm 89,2% trong sè tæng tµi s¶n th× ®Õn n¨m 2000 lµ 90% vµ n¨m 2001 lµ 90,7%. Ngoµi ra, trong 3 n¨m 1999-2001 ta thÊy C«ng ty cã mét kho¶n ®Çu t­ gãp vèn liªn doanh kh«ng ®æi lµ 3,3 tû ®ång, Tû träng cña kho¶n ®Çu t­ gãp vèn nµy còng chiÕm 11,1% trong n¨m 1999, ®Õn n¨m 2000 gi¶m xuèng cßn 10,4% vµ n¨m 2001 nã chØ chiÕm 9,7% trong tæng sè tµi s¶n cña C«ng ty 3. Qu¶n lý vèn cè ®Þnh HAMATCO lµ C«ng ty chuyªn kinh doanh vÒ dÞch vô vËn t¶i, lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®Æc biÖt. S¶n phÈm cña vËn t¶i lµ sù di chuyÓn hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch. S¶n phÈm vËn t¶i kh«ng dù tr÷ ®­îc mµ chØ d÷ tr÷ n¨ng lùc vËn t¶i .ChÝnh v× thÕ nªn TSC§ lµ yÕu tè sèng cßn ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. C«ng ty HAMATCO lµ mét c«ng ty lín, ph¹m vi ho¹t ®éng réng, h×nh thøc ®¸p øng nhu cÇu vËn t¶i hµng ho¸ ®Æc biÖt, chÝnh v× vËy TSC§ chiÕm tû träng rÊt lín trong tæng tµi s¶n cña C«ng ty. Trong ®ã ph­¬ng tiÖn vËn t¶i chiÕm 87,9% tæng gi¸ trÞ TSC§. TSC§ lín cña C«ng ty chñ yÕu lµ hai lo¹i ph­¬ng tiÖn vËn t¶i: tµu biÓn vµ « t«. Ngoµi c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i C«ng ty cßn ®Çu t­ c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc phôc vô cho viÖc kinh doanh nh­ nhµ cöa vËt kiÕn tróc, c«ng cô, dông cô phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu kinh doanh vËn t¶i phôc vô kh¸ch hµng còng nh­ ®Çu t­ thªm cho tuyÕn xe chÊt l­îng cao, c¨n cø vµo kÕt qu¶ kinh doanh n¨m 2000, C«ng ty ®· lËp kÕ ho¹ch ®Çu t­ mua s¾m thªm TSC§ trong n¨m 2001. TSC§ cña C«ng ty ®­îc ®Çu t­ b»ng nhiÒu nguån vèn kh¸c nhau, víi nhiÒu lo¹i cã ®Æc thï kü thuËt vµ c«ng dông kh¸c nhau.V× vËy ®Ó t¹o thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n, kÕ to¸n C«ng ty ®· ph©n chia TSC§ theo c¸c lo¹i ®Æc thï vµ dùa vµo mét sè tiªu thøc sau: Ph©n lo¹i TSC§ theo t×nh h×nh sö dông: - TSC§ ®ang sö dông chiÕm 96,6% tæng gi¸ trÞ TSC§ - TSC§ ch­a cÇn dïng chiÕm 1,3% tæng gi¸ trÞ TSC§ - TSC§ kh«ng cÇn dïng, chê thanh lý chiÕm 2,1% tæng gi¸ trÞ TSC§ Ph©n lo¹i TSC§ theo ®Æc tr­ng kü thuËt: - Nhµ cöa vËt kiÕn tróc chiÕm 4% tæng gi¸ trÞ TSC§ - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i chiÕm 87,9% tæng gi¸ trÞ TSC§ - ThiÕt bÞ m¸y mãc, dông cô qu¶n lý chiÕm 8,1% tæng gi¸ trÞ TSC§ III. t×nh h×nh b¶o toµn vµ ph¸t triÓn TSC§ t¹i C«ng ty 1. T×nh h×nh ph¸t triÓn TSC§ cña C«ng ty B¶ng theo dâi t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ cña C«ng ty (31/12/2001) §¬n vÞ: ®ång BiÓu sè: 5 Lo¹i TSC§ Nguyªn gi¸ Sè ®Çu n¨m Gi¶m TSC§ T¨ng TSC§ Sè cuèi n¨m I. Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc 1.535.192.021 0 0 1.535.192.021 II. M¸y mãc, thiÕt bÞ, dông cô qu¶n lý 265.720.100 0 2.200.000.000 2.465.720.100 III. Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i 56.779.814.310 205.725.000 343.200.000 56.917.289.310 IV. TSC§ kh¸c 118.786.366 0 0 118.786.366 Tæng TSC§ 58.699.512.797 205.725.000 2.543.200.000 61.036.987.796 Nghiªn cøu sù t¨ng gi¶m TSC§ cña C«ng ty chÝnh lµ nghiªn cøu sù ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh t¹i C«ng ty. Qua b¶ng (biÓu sè 5) ta thÊy lo¹i TSC§ nhµ cöa, vËt kiÕn tróc vµ TSC§ kh¸c kh«ng thay ®æi gi÷a sè ®Çu n¨m vµ sè cuèi n¨m. Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc chiÕm 1,5 tû®, vµ TSC§ kh¸c chiÕm 118 tr®. Lo¹i TSC§ m¸y mãc, thiÕt bÞ, dông cô quan lý trong n¨m nµy t¨ng rÊt cao. Chªch lÖch gi÷a sè ®Çu n¨m vµ sè cuèi n¨m lµ 2,2 tû®, t­¬ng ®­¬ng t¨ng gÊp 8,3 lÇn. Cã ®iÒu nµy lµ do C«ng ty ®· mua s¾m mét sè thiÕt bÞ m¸y mãc nh­ Rada, m¸y ®Þnh vÞ vÖ tinh, vµ thiÕt bÞ cøu sinh phôc vô cho tµu biÓn. Lo¹i TSC§ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i trong n¨m nµy gi¶m 205 tr® lµ do C«ng ty ®· tiÕn hµnh thanh lý mét xe « t« NISSAN chë kh¸ch. §ång thêi trong n¨m C«ng ty ®· ®Çu t­ mua s¾m thªm 1 « t« minibus IVECO trÞ gi¸ 342 tr®. Nh­ vËy trong n¨m, C«ng ty míi chØ tiÕn hµnh thanh lý ®­îc 1 xe « t« vµ còng ®· chó träng vµo ®Çu t­ TSC§ ®Ó n©ng cao n¨ng lùc cña TSC§. Nh­ng sù ®Çu t­ nµy chØ lµ ®Çu t­ vµo nh÷ng thiÕt bÞ riªng lÎ mµ kh«ng ph¶i ®Çu t­ vµo mua s¾m míi cho tµu biÓn. §Ó biÕt râ h¬n vÒ tû träng cña tõng lo¹i TSC§ cña C«ng ty ta theo dâi biÓu sè 6 sau: B¶ng theo dâi tû träng tõng lo¹i TSC§ cña C«ng ty n¨m 2001 §¬n vÞ: ®ång BiÓu sè: 6 Lo¹i TSC§ Nguyªn gi¸ Hao mßn luü kÕ Gi¸ trÞ cßn l¹i Sè tiÒn TT Sè tiÒn TT Sè tiÒn TT TSC§ ®ang sö dông 58.965.565.475 96.6 32.010.504.913 95.8 26.955.060.562 97.6 Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc 736.717.665 1.2 235.155.941 0.7 501.561.724 1.8 M¸y mãc, thiÕt bÞ, dông cô QL 2.353.728.500 3.9 131.320.666 0.6 2.222.407.834 8.0 Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i 55.875.119.310 91.5 31.644.028.306 94.5 24.231.091.004 87.8 TSC§ kh«ng dïng chê thanh lý 1.282.726.288 2.1 1.240.229.882 3.7 42.496.406 0.2 Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc 9.778.322 0.03 2.962.832 0.1 6.815.490 0.03 M¸y mãc, thiÕt bÞ, dông cô QL 111.991.600 0.18 111.991.600 0.3 0 0 Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i 1.042.170.000 1.7 1.015.759.000 3.0 26.411.000 0.1 TSC§ kh¸c 118.786.366 0.19 109.516.450 0.3 9.269.916 0.07 TSC§ ch­a dïng 788.696.034 1.3 168.142.630 0.5 620.553.404 2.2 Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc 788.696.034 1.3 168.142.630 0.5 620.553.404 2.2 Tæng TSC§ 61.036.987.797 100 33.418.877.425 100 27.618.110.372 100 Qua b¶ng theo dâi tû träng TSC§ (biÓu sè 6) cña C«ng ty ta thÊy lo¹i TSC§ ®ang sö dông cã gi¸ trÞ cßn l¹i lµ 26 tû® vµ chiÕm 97,6% trªn tæng sè TSC§. Trong khi tû träng cña hai lo¹i TSC§ cßn l¹i lµ TSC§ kh«ng cÇn dïng, chê thanh lý trÞ gi¸ 42 tr® chiÕm 0,2% trªn tæng sè TSC§ vµ TSC§ ch­a dïng cã gi¸ trÞ lµ 620 tr® vµ chiÕm 2,2% trªn tæng TSC§ cña C«ng ty. §iÒu nµy cho thÊy r»ng C«ng ty ®· rÊt cè g¾ng tËn dông tèi ®a c«ng suÊt TSC§ hiÖn cã cña m×nh. Trong phÇn TSC§ kh«ng cÇn dïng, chê thanh lý th× tæng gi¸ trÞ cña lo¹i nµy lµ 42 tr®. Trong ®ã, nhµ cöa vËt kiÕn tróc cã gi¸ trÞ lµ 6 tr® vµ chiÕm 0,03%; m¸y mãc, thiÕt bÞ ®· khÊu hao hÕt nªn gi¸ trÞ cßn l¹i cña nã lµ b»ng 0; ph­¬ng tiÖn vËn t¶i cã gi¸ trÞ lµ 26 tr® chiÕm 0,1%; vµ c¸c TSC§ kh¸c cã gi¸ trÞ lµ 9 tr® vµ chiÕm 0,07%. Nh­ vËy, tuy chØ chiÕm tû träng kh«ng nhiÒu trªn tæng sè TSC§ cña C«ng ty vÒ l­îng lµ 42 tr®, ®©y kh«ng ph¶i lµ sè tiÒn qu¸ lín nh­ng trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn ®Ó ®Çu t­ cho tµu biÓn th× C«ng ty nªn gi¶i quyÕt døt kho¸t sè TSC§ nµy nh»m thu håi vèn. H¬n n÷a, nh÷ng TSC§ nµy nÕu cø gi÷ l¹i mµ kh«ng nhanh chãng thanh lý th× sÏ tèn thªm mét kho¶n chi phÝ cÊt gi÷ l­u kho vµ TSC§ sÏ ngµy cµng gi¶m gi¸ trÞ kÓ c¶ khi TSC§ cã ®­îc dïng hay kh«ng ®­îc dïng. Lo¹i TSC§ ch­a cÇn dïng chØ cã mét nhãm tµi s¶n ®ã lµ nhµ cöa, vËt kiÕn tróc. §©y lµ kho Yªn Viªn, nguyªn gi¸ lµ 788 tr®, ®· khÊu hao 168 tr®, gi¸ trÞ cßn l¹i lµ 620 tr® vµ chiÕm 2,2% trªn tæng sè TSC§ cña C«ng ty. Së dÜ cã t×nh tr¹ng nµy lµ do tr­íc ®©y C«ng ty nhËn lµm ®¹i lý bu«n b¸n xi m¨ng, nªn kho Yªn Viªn ®­îc dïng ®Ó chøa vËt t­. Nh­ng do lÜnh vùc kinh doanh nµy kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ nªn C«ng ty ®· th«i kh«ng kinh doanh n÷a vµ kho Yªn Viªn t¹m thêi kh«ng sö dông ®Õn nªn ®­îc ®­a vµo danh s¸ch TSC§ ch­a cÇn dïng. Trong phÇn TSC§ ®ang dïng th× nhµ cöa, vËt kiÕn tróc cã gi¸ trÞ lµ 501 tr® vµ chiÕm 1,8% trªn tæng sè TSC§; m¸y mãc, thiÕt bÞ, dông cô qu¶n lý cã gi¸ trÞ lµ 2 tû® vµ chiÕm 8% trªn tæng sè TSC§; ph­¬ng tiÖn vËn t¶i chiÕm gi¸ trÞ vµ tû träng lín nhÊt lµ 24 tû® vµ 87,8% trªn tæng sè TSC§. §iÒu nµy lµ phï hîp do ngµnh kinh doanh chÝnh cña C«ng ty lµ dÞch vô vËn t¶i nªn ph­¬ng tiÖn vËn t¶i cã yÕu tè sèng cßn ®Õn t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty. 2. T×nh h×nh khÊu hao TSC§ vµ t×nh h×nh thu håi vèn cña C«ng ty Qua b¶ng (biÓu sè 7) ta thÊy nhµ cöa, vËt kiÕn tróc ®· khÊu hao ®­îc 31,9%, gi¸ trÞ cßn l¹i lµ 501 tr® t­¬ng ®­¬ng víi 68,1% vµ chiÕm tû träng lµ 1,9% trªn tæng sè TSC§ ®ang sö dông. Trong ®ã nhµ 56B Bµ TriÖu ®· khÊu hao ®­îc 30,2%, gi¸ trÞ cßn l¹i lµ 438 tr® t­¬ng ®­¬ng víi 68,9% vµ chiÕm tû träng lµ 1,6%, v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Sµi Gßn ®· khÊu hao ®­îc 41,8%, gi¸ trÞ cßn l¹i lµ 63 tr® t­¬ng ®­¬ng víi 58,2% vµ chiÕm tû träng lµ 0,3%. M¸y mãc, thiÕt bÞ, dông cô qu¶n lý ®· khÊu hao 56%, gi¸ trÞ cßn l¹i lµ 2,2 tû® t­¬ng ®­¬ng 94,4% chiÕm tû träng lµ 8,2%. Gi¸ trÞ cßn l¹i chiÕm tû lÖ nhiÒu lµ do C«ng ty ®Çu t­ mua vµ míi ®­a vµo sö dông mét sè thiÕt bÞ nh­: thiÕt bÞ cøu sinh míi khÊu hao ®­îc 0,03%, m¸y ®Þnh vÞ vÖ tinh míi khÊu hao ®­îc 0,02%... Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i cã nguyªn gi¸ lµ 55 tû® chiÕm tû träng 94,8%, ®· khÊu hao 31 tû® t­¬ng ®­¬ng víi 56,5%, gi¸ trÞ cßn l¹i lµ 22 tû® t­¬ng ®­¬ng víi 43,5% vµ chiÕm tû träng lµ 89,9%. Gi¸ trÞ cßn l¹i chiÕm tû träng Ýt h¬n so víi tû träng cña nguyªn gi¸ lµ do TSC§, nhÊt lµ tµu biÓn ®· sö dông trªn 15 n¨m, khÊu hao ®· gÇn hÕt nªn gi¸ trÞ cßn l¹i nhá. Cô thÓ, tµu §«ng §« gi¸ trÞ cßn l¹i lµ 8 tû® t­¬ng ®­¬ng víi 34,1%, tµu Ba §×nh cßn l¹i 6 tû® t­¬ng ®­¬ng víi 36,1% vµ nhÊt lµ con tµu Hoµn KiÕm ®· qu¸ cò, gi¸ trÞ cßn l¹i Ýt (ch­a b»ng mét chiÕc « t«) 134 tr® t­¬ng ®­¬ng víi 15,4%, C«ng ty cÇn t×m c¸ch xö lý con tµu nµy. Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i biÓn gåm 3 con tµu chiÕm 54,9%, vµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng bé chiÕm 35%. Cã t×nh h×nh trªn lµ do trong mÊy n¨m gÇn ®©y ho¹t ®éng kinh doanh ®­êng biÓn cña C«ng ty gÆp nhiÒu khã kh¨n do sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¸c ®éi tµu kh¸c. ChÝnh v× thÕ mµ tËp thÓ ban l·nh ®¹o cña C«ng ty ®· ®æi míi ph­¬ng thøc kinh doanh nh»m ®¶m b¶o viÖc kinh doanh vµ t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho c«ng nh©n viªn. C«ng ty ®· thùc hiÖn h×nh thøc ®a d¹ng ho¸ trong kinh doanh nh­: vËn chuyÓn ®­êng bé b»ng xe Container, thµnh lËp trung t©m taxi Th¨ng Long. ChÝnh v× vËy mµ vµi n¨m gÇn ®©y C«ng ty ®· rÊt chó träng vµo ®Çu t­ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng bé. Tæng gi¸ trÞ cßn l¹i cña 47 chiÕc xe « t« lµ h¬n 6 tû® vµ hÇu nh­ cßn míi, gi¸ trÞ cßn l¹i cña tõng xe ®Òu trªn 62%. §Æc biÖt cã xe « t« minibus IVECO T12 ch­a cã sè khÊu hao nªn gi¸ trÞ cßn l¹i lµ 100%. C«ng ty VËn t¶i ®­êng biÓn HN ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao b×nh qu©n (hay cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo ®­êng th¼ng). Khi tiÕn hµnh trÝch khÊu hao c¬ b¶n cña TSC§ ®Ó tÝnh to¸n ph©n bæ chÝnh x¸c l­îng chi phÝ khÊu hao TSC§ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, kÕ to¸n C«ng ty thùc hiÖn nguyªn t¾c trÝch khÊu hao theo th¸ng. TSC§ t¨ng hoÆc gi¶m theo th¸ng ®­îc tÝnh, trÝch hoÆc th«i tÝnh trÝch khÊu hao TSC§ tõ ngµy ®Çu th¸ng kÕ tiÕp. §ång thêi ®Ó theo dâi gi¸ trÞ cßn l¹i cña tõng TSC§, C«ng ty tÝnh trÝch khÊu hao cho tõng TSC§, trªn c¬ së ®ã tÝnh tæng khÊu hao ®¬n vÞ ph¶i trÝch cho toµn bé TSC§ ®ang sö dông t¹i C«ng ty. §Þnh kú hµng th¸nh kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh, trÝch vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§. C¨n cø vµo nguyªn gi¸ TSC§ vµ sè n¨m sö dông TSC§, møc khÊu hao TSC§ ®­îc kÕ to¸n C«ng ty x¸c ®Þnh nh­ vÝ dô sau: Xe « t« IVECO: Nguyªn gi¸: 343.200.000® Thêi gian sö dông: 6 n¨m VËy møc khÊu hao b×nh qu©n 1 n¨m lµ: 343.200.000 : 6 = 57.200.000®/n¨m Tõ ®ã tÝnh ®­îc møc khÊu hao 1 th¸ng lµ: 57.200.000 : 12 = 4.766.667®/th¸ng Ta thÊy C«ng ty cã tû lÖ trÝch khÊu hao thÊp, trong khi ph­¬ng tiÖn giao th«ng nh­ tµu biÓn ®· qu¸ cò rÊt cÇn ph¶i n©ng cÊp, ®Çu t­ vµ mua míi (sè khÊu hao c¬ b¶n cña mét n¨m theo ®¨ng ký n¨m 2001 th× tµu §«ng §« lµ 1,2 tû®; tµu Ba §×nh lµ 872 tr®; vµ tµu Hoµn KiÕm lµ 67 tr®). Víi tû lÖ trÝch nh­ vËy C«ng ty sÏ kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó n©ng cÊp vµ c¶i t¹o ®ång bé c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, nhÊt lµ tµu biÓn, cô thÓ 3 con tµu §«ng §«, Ba §×nh, Hoµn KiÕm ®Òu ®­îc ®­a vµo sö dông tõ n¨m 1986. Víi c¸ch khÊu hao vµ x¸c ®Þnh thêi gian cßn l¹i nh­ ®· ®¨ng ký ë trªn th× sau kho¶ng thêi gian cßn l¹i ®ã (víi tµu §«ng §« vµ tµu Ba §×nh lµ 7 n¨m, tµu Hoµn KiÕm lµ 2 n¨m) C«ng ty sÏ thu håi ®­îc sè vèn ®Çu t­ ban ®Çu (nÕu kh«ng tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶, tû gi¸ hèi ®o¸i...). Sè khÊu hao c¬ b¶n hµng n¨m cña 3 con tµu lµ 2,6 tû®. Víi sè tiÒn khÊu hao nhá th× kh«ng ®ñ ®Ó hµng n¨m C«ng ty cã thÓ thay thÕ, söa ch÷a vµ n©ng cÊp tµu biÓn do ®Æc ®iÓm tµu biÓn lµ chÞu sù hao mßn h÷u h×nh cao h¬n c¸c lo¹i TSC§ kh¸c vµ thiÕt bÞ cña tµu biÓn ph¶i nhËp míi vµ nhËp tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau víi nhiÒu chñng lo¹i vµ khung gi¸. Víi sè khÊu hao luü kÕ cña 3 tµu biÓn tÝnh ®Õn ngµy 1/1/2001 lµ 28 tû®, nh­ng sè tiÒn nµy l¹i kh«ng ®­îc C«ng ty ®Çu t­ vµo tµu biÓn mµ l¹i ®­îc sö dông sang môc ®Ých kh¸c ®ã lµ mua s¾m ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng bé. §©y cã thÓ lµ mét h­íng ®i míi trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh m¹nh mÏ, nh­ng xÐt vÒ lÜnh vùc kinh doanh th× ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu cña C«ng ty vÉn lµ tµu biÓn. Do ®ã, viÖc sö dông quü khÊu hao nh­ trªn lµ sai môc ®Ých kinh doanh chÝnh cña C«ng ty. §èi víi c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng bé th× viÖc trÝch khÊu hao vµ x¸c ®Þnh thêi gian cßn l¹i nh­ trªn lµ t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ, vµ sau khi hÕt thêi h¹n khÊu hao th× C«ng ty còng sÏ thu håi l¹i ®­îc sè vèn ®Çu t­ ban ®Çu (nÕu nh­ còng kh«ng tÝnh ®Õn yÕu tè gi¸ c¶, tû gi¸ hèi ®o¸i...). 3. TrÝch tr­íc söa ch÷a lín TSC§ TSC§ cña C«ng ty cã gi¸ trÞ lín, ®­îc sö dông th­êng xuyªn do yªu cÇu vËn chuyÓn v× vËy, cuèi mçi niªn ®é kÕ to¸n, C«ng ty ph¶i tiÕn hµnh quyÕt to¸n chi phÝ söa ch÷a lín TSC§, h¹n chÕ tèi ®a sè d­ chuyÓn sang n¨m sau. Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm chi phÝ söa ch÷a lín nªn C«ng ty tiÕn hµnh trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín tõ ®Çu n¨m dùa trªn dù to¸n trÝch tr­íc ®­îc lËp cuèi n¨m tr­íc. Hµng n¨m, C«ng ty tiÕn hµnh trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín vµo kho¶ng 200 tr®. Møc trÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín cã tû lÖ thÊp, khiÕn cho møc trÝch tr­íc kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu söa ch÷a lín TSC§. Cô thÓ trong n¨m 1999 lµ 2 xe « t« vµ n¨m 2001 lµ 1 xe « t« kh«ng ®­îc ®­a vµo söa ch÷a lín. Nh­ vËy, trong 3 n¨m cã 3 xe « t« ®Õn h¹n kh«ng ®­îc söa ch÷a. §èi víi ph­¬ng tiÖn vËn t¶i tµu biÓn lµ lo¹i TSC§ cã gi¸ trÞ lín vµ ®­îc söa ch÷a lín theo ®Þnh kú 5 n¨m mét lÇn, chi phÝ cho viÖc söa ch÷a lín nµy rÊt cao vµ th­êng tõ 700 tr® ®Õn 1 tû®, th× viÖc trÝch tr­íc SCL trong mét n¨m lµ kh«ng hîp lý. 4. Mua b¶o hiÓm ViÖc vËn t¶i b»ng ®­êng biÓn lu«n lu«n ®i kÌm víi nh÷ng rñi ro lín. V× vËy viÖc mua b¶o hiÓm th­êng xuyªn cho c¸c con tµu lµ ®iÒu tÊt yÕu. V× nÕu c¸c tµu biÓn gÆp thiªn tai, lò lôt hay nh÷ng rñi ro kh¸c th× chi phÝ ph¶i bá ra lµ kh«ng l­êng. §©y còng lµ mét trong nh÷ng viÖc lµm quan träng ®Ó C«ng ty cã thÓ b¶o toµn vèn cè ®Þnh cña m×nh. C«ng ty VËn t¶i ®­êng biÓn Hµ Néi lµ mét kh¸ch hµng l©u n¨m cña C«ng ty B¶o hiÓm B¶o ViÖt. Do viÖc vËn t¶i ®­êng biÓn hay ph¶i ®i xa, dµi ngµy vµ ®i c¸c tuyÕn quèc tÕ. Nªn víi tµu biÓn, C«ng ty ®· thùc hiÖn viÖc mua b¶o hiÓm b»ng ngo¹i tÖ ®Ó tiÖn cho viÖc nhËn b¶o hiÓm mçi khi cã rñi ro x¶y ra khi ®i c¸c tuyÕn quèc tÕ. Hµng n¨m, C«ng ty bá mét sè tiÒn lµ 200.000 USD ( kho¶ng trªn 3 tû® VN theo tû gi¸ hiÖn t¹i) ®Ó mua b¶o hiÓm cho th©n tµu vµ cho hµng ho¸ trªn tµu. C«ng ty còng ®· thùc hiÖn viÖc mua b¶o hiÓm ®èi víi c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng bé. Trung b×nh, mçi mét xe « t« ®­îc C«ng ty ®ãng b¶o hiÓm ë møc 250 tr®. Nh­ vËy víi h¬n 40 xe « t« c¸c lo¹i hµng n¨m C«ng ty ph¶i tr¶ mét kho¶n tiÒn lµ h¬n 10 tû®. Nhê viÖc ®ãng b¶o hiÓm nµy mµ hµng n¨m C«ng ty ®· tr¸nh ®­îc nh÷ng tæn thÊt v« cïng to lín. ViÖc chñ ®éng ®ãng b¶o hiÓm gióp cho C«ng ty duy tr× vµ b¶o toµn ®­îc vèn cè ®Þnh cña m×nh trong nh÷ng tr­êng hîp bÊt kh¶ kh¸ng nh­ th¶m ho¹ do thêi tiÕt, tai n¹n giao th«ng... IV. Tæng hîp l¹i viÖc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh t¹i c«ng ty 1. C«ng t¸c b¶o toµn vèn cè ®Þnh t¹i C«ng ty - C«ng ty qu¶n lý ®­îc t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ l­îng TSC§ hiÖn cã. Theo dâi ®­îc t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§ vµ hµng n¨m ®Òu tiÕn hµnh kiÓm kª TSC§ theo ®óng qui ®Þnh hiÖn hµnh. - VÒ c¬ b¶n C«ng ty tiÕn hµnh trÝch khÊu hao t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ. §¶m b¶o sau khi hÕt thêi h¹n khÊu hao C«ng ty cã thÓ thu håi ®ñ sè vèn ®Çu t­ ban ®Çu (kh«ng tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè gi¸ c¶, tû gi¸, l·i suÊt tÝn dông...) - §Ó tr¸nh nh÷ng tæn thÊt vµ thiÖt h¹i nÆng nÒ cho ng­êi vµ tµi s¶n, C«ng ty ®· tiÕn hµnh mua b¶o hiÓm cho c¸c ph­¬ng tiªn vËn t¶i nh­ tµu biÓn vµ « t« rÊt ®Çy ®ñ. - C«ng ty ®· quan t©m tíi viÖc trÝch lËp quÜ dù phßng tµi chÝnh vµ hµng n¨m quÜ nµy lu«n ®­îc bæ sung. Cô thÓ n¨m 2000 lµ 154 tr® th× sang n¨m 2001 lµ 171 tr®. Nh­ vËy n¨m 2001 t¨ng 17 tr® t­¬ng ®­¬ng víi møc t¨ng 11,2% so víi n¨m 2000. Nh×n chung, C«ng ty chó ý b¶o toµn vèn cè ®Þnh cña m×nh. Tuy nhiªn, C«ng ty ch­a cã biÖn ph¸p qu¶n lý vµ b¶o toµn vèn cè ®Þnh mét c¸ch h÷u hiÖu vµ ®ång bé. §Ó chñ ®éng trong c«ng t¸c b¶o toµn vèn cè ®Þnh tr­íc c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan nh­ thiªn tai, b·o lôt... C«ng ty ®· tiÕn hµnh ®ãng b¶o hiÓm vµ trÝch lËp quÜ dù phßng tµi chÝnh. §©y lµ mét viÖc lµm tÝch cùc vµ rÊt ®¸ng hoan nghªnh cña C«ng ty. 2. VÒ c«ng t¸c ®Çu t­ TSC§ cña C«ng ty - Tµu biÓn ®· qu¸ cò, thêi gian sö dông ®· trªn 15 n¨m, ¶nh h­ëng lín ®Õn t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty nªn rÊt cÇn ®­îc ®Çu t­ ®æi míi vµ thay thÕ. Nh­ng C«ng ty l¹i míi chØ dõng l¹i ë viÖc mua s¾m c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc riªng lÎ mµ ch­a ®Çu t­ vµo mua míi h¼n tµu biÓn hiÖn ®¹i h¬n vµ phï hîp víi tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ hµng h¶i. - Trong mÊy n¨m gÇn ®©y, C«ng ty rÊt chó träng vµo ®Çu t­ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng bé. H­íng ®i míi nµy ®· gióp cho C«ng ty më réng kinh doanh, t¨ng thu nhËp, t¹o viÖc lµm nh­ng nÕu v× thÕ mµ bá qua viÖc ®Çu t­ míi vµo ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng biÓn lµ kh«ng hîp lý. Do vËn t¶i biÓn vÉn lµ ngµnh kinh doanh chÝnh mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn cho C«ng ty. - ViÖc sö dông quÜ khÊu hao (nh­ ®· nãi cô thÓ ë phÇn trªn) lµ kh«ng hîp lý. C«ng ty cÇn ph©n bæ viÖc sö dông quÜ khÊu hao vµo ®Çu t­ c¸c TSC§ sao cho hîp lý vµ phï hîp víi tû träng cña tõng lo¹i. ch­¬ng III Mét sè biÖn ph¸p b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh t¹i C«ng ty VËn t¶i ®­êng biÓn Hµ Néi I. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh t¹i C«ng ty VËn t¶i ®­êng biÓn Hµ Néi. C«ng ty VËn t¶i HAMATCO thuéc khèi c«ng nghiÖp dÞch vô trong ngµnh giao th«ng. Do doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô vËn t¶i ®­êng biÓn nªn C«ng ty ®­îc thµnh lËp h¬i muén so víi nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c. Tr­íc nh÷ng th¸ch thøc cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, quy luËt c¹nh tranh khèc liÖt, trong 15 n¨m ho¹t ®éng b»ng chÝnh khèi ãc vµ bµn tay cña m×nh C«ng ty ®· chøng tá m×nh lµ mét C«ng ty v÷ng m¹nh. Qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty, em ®· rót ra mét sè nhËn xÐt vÒ t×nh h×nh b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh t¹i C«ng ty VËn t¶i ®­êng biÓn Hµ Néi nh­ sau: 1. ¦u ®iÓm: - Do tÝnh chÊt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty trong lÜnh vùc vËn t¶i nªn TSC§ lµ yÕu tè sèng cßn. Ta thÊy, C«ng ty ®· t¹o ra ®­îc c¬ cÊu vèn hîp lý. Tû träng vèn cè ®Þnh lu«n cao h¬n vèn l­u ®éng. - HÖ thèng qu¶n lý TSC§ tËp trung ®· gióp C«ng ty qu¶n lý ®­îc t­¬ng ®èi tèt l­îng TSC§ hiÖn cã t¹i C«ng ty. Ban Gi¸m ®èc ®· cã sù quan t©m ®óng møc ®èi víi viÖc ®Çu t­, qu¶n lý còng nh­ sö dông TSC§ t¹i C«ng ty. C¸c nh©n viªn, c¸c kÕ to¸n chi tiÕt TSC§, kÕ to¸n tæng hîp vµ gi¸m ®èc ®Òu cã mèi quan hÖ chÆt chÏ trong vÊn ®Ò qu¶n lý vµ sö dông TSC§. Tõng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm riªng, ®ång thêi chÞu tr¸ch nhiÖm chung tr­íc tËp thÓ. - VÒ c¬ b¶n kÕ to¸n TSC§ ®· theo dâi ®­îc t×nh h×nh t¨ng gi¶m cña TSC§ vµ kiÓm kª TSC§ theo ®óng qui ®Þnh gióp cho viÖc qu¶n lý còng nh­ sö dông TSC§ ®­îc tèt h¬n. - TËp thÓ ban l·nh ®¹o c¸n bé cña C«ng ty ®· biÕt ®æi míi ph­¬ng thøc kinh doanh trong c¬ chÕ kinh tÕ míi. N¨m 1997, C«ng ty thµnh lËp trung t©m taxi Th¨ng Long, vËn chuyÓn ®­êng bé b»ng xe Container... Nh»m n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô vËn t¶i ®­êng bé C«ng ty ®· ®Çu t­ ®æi míi trang thiÕt bÞ m¸y mãc. §©y lµ mét trong nh÷ng chiÕn l­îc kinh doanh cña C«ng ty ®Ó t¹o ra mét h­íng ®i míi trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ®ang cã nhiÒu thay ®æi. - Hµng n¨m ®Ó chñ ®éng trong viÖc b¶o toµn vèn cè ®Þnh khi gÆp rñi ro, C«ng ty ®· tiÕn hµnh mua b¶o hiÓm tµi s¶n cho c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i cña m×nh. 2. Nh­îc ®iÓm: - §Æc ®iÓm cña ph­¬ng tiÖn vËn t¶i lµ chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp cña thiªn nhiªn vµ thêi tiÕt, g©y h­ háng, hao mßn h÷u h×nh cao h¬n c¸c ngµnh kh¸c. M¸y moc, c«ng cô nhÊt lµ cña tµu biÓn c¬ b¶n ph¶i nhËp míi vµ nhËp tõ nhiÒu n­íc kh¸c nhau víi nhiÒu chñng lo¹i, nhiÒu khung gi¸. Tµu biÓn qua nhiÒu n¨m sö dông nªn chÊt l­îng gi¶m sót vµ kh«ng cßn phï hîp víi tr×nh ®é kü thuËt khai th¸c nh­ hiÖn nay. Chi phÝ duy tu, söa ch÷a cao nh­ng kÕt qu¶ s¶n xuÊt th× thÊp g©y khã kh¨n trong viÖc ®Çu t­ c¶i t¹o ®ång bé. - VÒ c«ng t¸c söa ch÷a lín TSC§ t¹i C«ng ty: Do th«ng t­ cña Bé Tµi chÝnh h­íng dÉn vÒ c¸c lo¹i chi phÝ cña Nhµ n­íc qui ®Þnh: chi phÝ SCL chØ ®­îc trÝch tr­íc trong n¨m, cuèi mçi n¨m ph¶i tiÕn hµnh quyÕt to¸n nªn C«ng ty tiÕn hµnh trÝch tr­íc chi phÝ SCL tõ ®Çu n¨m dùa trªn nhu cÇu vÒ dù to¸n, v× vËy viÖc trÝch tr­íc nµy lµ hîp lý ®èi víi nh÷ng tµi s¶n cã thêi gian söa ch÷a ng¾n, chi phÝ kh«ng qu¸ lín...Riªng tµu biÓn lµ lo¹i TSC§ cã gi¸ trÞ lín, ®­îc tiÕn hµnh söa ch÷a lín theo ®Þnh kú 5 n¨m/lÇn víi chi phÝ lín vµ thêi gian dµi do ®ã chØ trÝch trong mét n¨m lµ kh«ng hîp lý, khiÕn cho n¨m ®ã chi phÝ SCL ph¸t sinh qu¸ lín, ¶nh h­ëng tíi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¶ n¨m. - C«ng ty cã l­îng TSC§ chê thanh lý lín ch­a ®­îc b¸n ®Ó thu håi vèn g©y tån ®äng vèn cè ®Þnh kh«ng sinh lêi, trong khi C«ng ty còng ®ang rÊt thiÕu vèn ®Ó ®Çu t­ ®æi míi trang thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, nhÊt lµ tµu biÓn. -Trong viÖc ®Çu t­, ®æi míi trang thiÕt bÞ do thiÕu vèn nªn C«ng ty kh«ng d¸m m¹nh d¹n vay dµi h¹n ®Çu t­ vµo c¸c ph­¬ng tiÖn vµ c¸c trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao mµ l¹i ®em quÜ khÊu hao sö dông chi vµo viÖc mua s¾m ph­¬ng tiÖn ®­êng bé nh»m tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. II. Mét sè kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p nh»m b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh t¹i C«ng ty VËn t¶i ®­êng biÓn Hµ Néi. Gi¶i ph¸p 1: Thanh lý nh÷ng TSC§ hÕt thêi h¹n sö dông §Ó bæ sung vèn ®Çu t­ mua s¾m ph­¬ng tiÖn trang thiÕt bÞ míi, tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn ®¹i h¬n nh»m t¨ng chÊt l­îng dÞch vô, s¶n phÈm ®Ó tèi ®a ho¸ doanh thu, C«ng ty cÇn ph¶i nh­îng b¸n nh÷ng TSC§ ®Õn thêi kú thanh lý, hÕt thêi h¹n khÊu hao vµ nh÷ng lo¹i TSC§ tuy ch­a khÊu hao hÕt nh­ng n¨ng lùc s¶n xuÊt kÐm vµ chi phÝ cho söa ch÷a lín cao... Nh÷ng TSC§ C«ng ty cÇn thanh lý døt ®iÓm ®ã lµ nh÷ng TSC§ n»m trong b¶ng “TSC§ kh«ng cÇn dïng, chê thanh lý”. H¬n thÕ n÷a, tµu biÓn cña C«ng ty ®· qu¸ cò kü, cô thÓ tµu §«ng §« ®· khÊu hao tíi 65,9%, gi¸ trÞ cßn l¹i 34,1%; tµu Ba §×nh ®· khÊu hao ®­îc 63,9%, gi¸ trÞ cßn l¹i lµ 36,1% vµ nhÊt lµ tµu Hoµn KiÕm ®· khÊu hao ®­îc 84,6%, gi¸ trÞ cßn l¹i chØ cßn 15,4%. C«ng ty vÉn ch­a t×m c¸ch b¸n ®i ®Ó ®Çu t­ míi mµ vÉn tiÕn hµnh söa ch÷a lín mét c¸ch tèn kÐm mµ c«ng suÊt l¹i thÊp. VD: Tµu Hoµn KiÕm, gi¸ trÞ cßn l¹i lµ 135 tr®, chi phÝ söa ch÷a lín vµo mçi kú söa ch÷a th­êng lµ 200 tr®. VËy ta cã thÓ thÊy ngay r»ng chi phÝ söa ch÷a lín cßn nhiÒu h¬n gi¸ trÞ cßn l¹i cña con tµu nµy. §Ó chÝnh x¸c h¬n ta dïng c«ng thøc hiÖu qu¶ söa ch÷a lín ®Ó ®¸nh gi¸. PSCL + Pn HSCL : HiÖu qu¶ söa ch÷a lín HSCL = PSCL : Chi phÝ söa ch÷a lín C®t x Gct Pn : Gi¸ trÞ thiÖt h¹i liªn qua ®Õn viÖc ngõng TS ®Ó SCL C®t : ChØ sè ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ t¹i thêi ®iÓm söa ch÷a Gct : Gi¸ trÞ cßn l¹i theo gi¸ nguyªn thuû Tµu Hoµn KiÕm: Gi¸ trÞ cßn l¹i: 134.520.000® Chi phÝ söa ch÷a lín: 200.000.000® ThiÖt h¹i liªn quan: 5.000.000® ChØ sè ®¸nh gi¸ l¹i: 80% 200®tr +5tr® 205 tr® HSCL = = = 1.9 80% x 134,5tr® 107,6tr® Do HSCL =1,9>1 nªn viÖc söa ch÷a lín lµ kh«ng cã hiÖu qu¶, C«ng ty nªn thanh lý con tµu nµy. Khi tiÕn hµnh thanh lý TSC§ C«ng ty cÇn: - LËp mét Héi ®ång thanh lý TSC§ do Gi¸m ®èc chñ tr× bao gåm: kÕ to¸n tr­ëng, tr­ëng phßng kü thuËt, vµ nh÷ng ng­êi kh¸c cã liªn quan. - §¸nh gi¸ TSC§ theo gi¸ thÞ tr­êng - LËp ph­¬ng ¸n thanh lý vµ t×m kh¸ch hµng. Gi¶ thiÕt C«ng ty b¸n ®­îc tµu Hoµn KiÕm theo ®óng gi¸ trÞ cßn l¹i lµ 134 tr®, b¸n TSC§ khÊu hao hÕt chê thanh lý 42 tr® vµ b¸n kho Yªn Viªn ch­a dïng (thùc chÊt lµ kh«ng dïng n÷a v× kh«ng kinh doanh xi m¨ng n÷a) víi gi¸ ghi trªn sæ s¸ch lµ 620 tr® th× C«ng ty sÏ thu håi ®­îc mét l­îng vèn lµ 796 tr® ®Ó cïng víi nguån vèn khÊu hao TSC§ ®Çu t­ míi vµo tµu biÓn. Gi¶i ph¸p 2: §¸nh gi¸ l¹i TSC§. HiÖn nay C«ng ty ch­a ¸p dông ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ mµ chØ ®¸nh gi¸ TSC§ theo nguyªn gi¸ (gi¸ nguyªn thuû cña TSC§). Nh­ng do sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ th× theo c¸ch ®¸nh gi¸ nµy sÏ dÉn ®Õn sù kh¸c nhau gi÷a gi¸ trÞ ban ®Çu cña cïng mét lo¹i TSC§ nÕu ®­îc mua s¾m ë thêi ®iÓm hiÖn nay ch¼ng h¹n. Bëi v× c¸c tµu biÓn mua c¸ch ®©y 15 n¨m, ë thêi ®iÓm ®ã tû gi¸ 1USD = 3.300VN§. T¹i thêi ®iÓm hiÖn nay tû gi¸ USD/VN§ lµ 1USD = 15.500VN§. Râ rµng lµ c¸ch ®¸nh gi¸ theo gi¸ trÞ nguyªn thuû trªn sæ s¸ch kh«ng tÝnh tíi biÕn ®éng cña tû gi¸ vµ cña l¹m ph¸t th× vèn cè ®Þnh ®ang côt dÇn. §Ó ®¸nh gi¸ ®­îc TSC§ C«ng ty cÇn : - Xin phÐp UBND thµnh phè Hµ Néi cho phÐp ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ - LËp Héi ®ång ®¸nh gi¸ l¹i do Gi¸m ®èc ®øng ra lµm chñ tÞch - VÒ ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸: + Héi ®ång c¨n cø vµo thùc tr¹ng TSC§ ®Ó x¸c ®Þnh l¹i gi¸ trÞ TSC§. NÕu gi¸ trÞ TSC§ Héi ®ång ®¸nh gi¸ l¹i cao h¬n gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ s¸ch th× ghi t¨ng vèn. Vµ ng­îc l¹i, nÕu gi¸ trÞ cßn l¹i do Héi ®ång ®¸nh gi¸ thÊp h¬n gi¸ trÞ cßn l¹i ghi trªn sæ s¸ch th× ph¶i b¸o c¸o víi Nhµ n­íc xin gi¶m vèn. + Héi ®ång ®¸nh gi¸ cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p sau: Gi¸ thÞ tr­êng cña tõng TSC§ HÖ sè = Gi¸ trÞ cßn l¹i cña lo¹i TSC§ Êy trªn sæ s¸ch Gi¸ trÞ TSC§ ®¸nh gi¸ l¹i = Gi¸ trÞ TSC§ cßn l¹i trªn sæ s¸ch x HÖ sè VD: Tµu Hoµn KiÕm: Gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ s¸ch: 135 tr® Gi¸ thÞ tr­êng: 100 tr® 100 tr® HÖ sè = = 0,74 135 tr® Gi¸ trÞ TSC§ ®¸nh gi¸ l¹i = 0,74 x 135 tr® = 99,9 tr® Gi¶i ph¸p 3: X¸c ®Þnh møc khÊu hao TSC§ thÝch hîp. Trong thùc tÕ cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p khÊu hao TSC§ nh»m thu håi vèn cè ®Þnh nh­ ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo ®­êng th¼ng, sè d­ gi¶m dÇn, .... Nh­ng hiÖn nay theo quyÕt ®Þnh sè 166/1999/Q§-BTC ngµy 30/12/1999 cña Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp bao gåm doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Òu ph¶i tiÕn hµnh khÊu hao theo ph­¬ng ph¸p ®­êng th¼ng. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ do tÝnh ®Æc thï cña TSC§ (« t«, tµu biÓn) vµ nghiÖp vô kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp còng nªn tham kh¶o c¸c ph­¬ng ph¸p khÊu hao kh¸c ®Ó qua ®ã t×m ra ph­¬ng ph¸p khÊu hao phï hîp nhÊt víi doanh nghiÖp m×nh, ®­a ra c¬ së, c¨n cø cña ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®ã tr×nh Bé Tµi chÝnh xem xÐt, quyÕt ®Þnh. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo s¶n l­îng dùa trªn tæng sè ®¬n vÞ s¶n phÈm ­íc tÝnh tµi s¶n cã thÓ t¹o ra. Ph­¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh r»ng khÊu hao lµ mét hµm cña viÖc sö dông tµi s¶n hoÆc c«ng suÊt cña thiÕt bÞ chø kh«ng ph¶i lµ hµm cña thêi gian. Thêi gian ­íc tÝnh cña tµi s¶n ®­îc xem xÐt d­íi gãc ®é s¶n l­îng (®¬n vÞ nã s¶n xuÊt) hoÆc ®Çu vµo (vÝ dô sè giê ho¹t ®éng cña tµi s¶n). Thùc tÕ cho thÊy, c¸c ®¬n vÞ kinh doanh dÞch vô vËn t¶i, ®Æc biÖt lµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng bé th­êng ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao nµy v× nã b¸m s¸t thùc tÕ h¬n. §©y lµ mét ph­¬ng ph¸p cã hiÖu qu¶ nhÊt khi C«ng ty muèn ®èi chiÕu chi tiªu cña C«ng ty víi s¶n l­îng s¶n xuÊt ra + Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo s¶n l­îng: Møc khÊu hao cho mét Nguyªn gi¸ TSC§ - Gi¸ trÞ ®µo th¶i = s¶n phÈm dÞch vô Tæng sè km ­íc tÝnh Møc khÊu hao TSC§ n¨m = Sè km thùc tÕ xe ch¹y trong n¨m x Møc khÊu hao cña mét s¶n phÈm dÞch vô VD: Xe taxi Th¨ng Long MATZDA 323: Nguyªn gi¸: 268.322.061® Thêi gian sö dông: 8 n¨m KhÊu hao c¬ b¶n theo ph­¬ng ph¸p ®­êng th¼ng (sè ®¨ng ký víi Nhµ n­íc n¨m 2001): 33.349.000®/n¨m Tæng sè km ­íc tÝnh: 130.000 km Sè km thùc tÕ trong n¨m (sè thÊp nhÊt): 17.000 km/xe 268.322.061 Møc khÊu hao cho mét s¶n phÈm dÞch vô = = 2.064 130.000 Møc khÊu hao n¨m = 2.064 x 17.000 = 35.088.000® VËy ta cã thÓ thÊy ngay r»ng møc khÊu hao theo s¶n l­îng nµy cao h¬n møc khÊu hao theo ph­¬ng ph¸p ®­êng th¼ng lµ 2 tr®/n¨m. NÕu nh­ sè km thùc tÕ xe ch¹y trong n¨m mµ nhiÒu h¬n sè 17.000 km (nh­ vÝ dô trªn) th× sè khÊu hao c¬ b¶n hµng n¨m sÏ cßn nhiÒu h¬n, vµ nh­ vËy, C«ng ty sÏ thu håi vèn nhanh h¬n. ¦u diÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ: b¸m s¸t thùc tÕ vµ ë mét khÝa c¹nh nµo ®ã th× nã ph¶n ¸nh ®óng h¬n vÒ hao mßn h÷u h×nh (do mét mÆt « t« ch¹y cµng nhiÒu km th× hao mßn cµng nhiÒu, tuy nhiªn ë mÆt kh¸c TSC§ vÉn sÏ bÞ hao mßn cho dï chóng cã ®­îc sö dông hay kh«ng sö dông). H¬n n÷a, ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc tÝnh dùa trªn s¶n l­îng s¶n xuÊt ra nªn C«ng ty sÏ kh«ng sî møc khÊu hao qu¸ cao sÏ g©y ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh lµm gi¶m sù c¹nh tranh. Gi¶i ph¸p 4: Nguån tµi chÝnh cho söa ch÷a lín tµu biÓn Theo th«ng t­ sè 27 cña Bé Tµi chÝnh qui ®Þnh chi phÝ trÝch tr­íc chØ ®­îc trÝch trong n¨m, cuèi n¨m tiÕn hµnh quyÕt to¸n. Tuy nhiªn, tµu biÓn lµ lo¹i TSC§ cã gi¸ trÞ lín, ®­îc tiÕn hµnh söa ch÷a 5 n¨m/lÇn víi chi phÝ lín vµ thêi gian dµi do ®ã chØ trÝch trong mét n¨m lµ kh«ng hîp lý. V× vËy, em xin m¹nh d¹n nªu ra kiÕn nghÞ sau ®èi víi tµu biÓn: C¸ch thø nhÊt: C«ng ty cã thÓ xin phÐp Nhµ n­íc cho gi÷ l¹i sè tiÒn söa ch÷a lín mµ kh«ng ph¶i hoµn nhËp l¹i quÜ. Tøc lµ, cuèi mçi niªn ®é kÕ to¸n, C«ng ty tiÕn hµnh quyÕt to¸n chi phÝ söa ch÷a lín nÕu cã sè d­ th× gi÷ l¹i chê cho ®Õn kú söa ch÷a lín tiÕp theo. C¸ch nµy cã thÓ gi¶m bít phÇn nµo chi phÝ söa ch÷a lín tµu biÓn t¹i mçi kú söa ch÷a, tuy nhiªn c¸ch nµy l¹i kh«ng æn ®Þnh do chi phÝ söa ch÷a lín ®­îc trÝch dùa trªn dù to¸n trÝch tr­íc ®­îc lËp cuèi n¨m tr­íc, h¬n n÷a, kh«ng ph¶i lÇn nµo viÖc trÝch tr­íc söa ch÷a lín còng cã sè d­ ®Ó chuyÓn sang n¨m sau. C¸ch thø hai: C«ng ty cã thÓ ®Ò nghÞ víi Nhµ n­íc ®­îc lËp quÜ khÊu hao söa ch÷a lín TSC§. Bêi v× nhê cã söa ch÷a lín TSC§ mµ c¸c TSC§ ®­îc kh«i phôc dÇn tõng phÇn chÊt l­îng s¶n xuÊt cña chóng, c¸c chi phÝ vÒ söa ch÷a lín còng ®­îc bï ®¾p l¹i v× thÕ c¸c chi phÝ söa ch÷a lín ®ã cÇn ph¶i ®­îc trÝch khÊu hao hµng n¨m. VD: Cô thÓ, C«ng ty tiÕn hµnh söa ch÷a lín tµu Ba §×nh t¹i nhµ m¸y söa ch÷a tµu biÓn Phµ Rõng víi tæng chi phÝ 600 tr®. 600 tr® Møc khÊu hao SCL = = 120 tr® 5 n¨m Tuy nhiªn, do sè tiÒn trÝch khÊu hao nµy lµ kh¸ lín, th× gi÷a 2 kú söa ch÷a lín, C«ng ty cã thÓ huy ®éng sè tiÒn nµy vµo kinh doanh trong n¨m nh­ng vÉn ph¶i ®¶m b¶o r»ng ®Õn cuèi n¨m hoµn tr¶ l¹i ®Ó kú söa ch÷a lín tiÕp theo ph¶i cã ®ñ sè tiÒn trªn ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu söa ch÷a lín tµu biÓn. C¸ch lµm thø 2 nµy æn ®Þnh h¬n vµ rÊt hîp lý. Chi phÝ söa ch÷a lín ®­îc trÝch ®Òu hµng n¨m nªn ®Õn kú söa ch÷a lín sÏ kh«ng lµm t¨ng chi phÝ ¶nh h­ëng lín ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty trong n¨m ®ã, vµ khi ®Õn kú söa ch÷a lín th× ®ñ kinh phÝ cho nhu cÇu söa ch÷a. Khi ch­a ®Õn kú söa ch÷a th× C«ng ty cã thÓ sö dông linh ho¹t sè tiÒn khÊu hao söa ch÷a lín thu ®­îc ®Ó phôc vô c¸c yªu cÇu kinh doanh sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. KÕt luËn Trong nh÷ng n¨m qua cïng víi sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ thÞ trong n­íc, C«ng ty VËn t¶i ®­êng biÓn Hµ Néi ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ trong lÜnh vùc kinh tÕ-x· héi. Còng nh­ bÊt kú doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh¸c, lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, trªn c¬ së b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn kinh doanh nãi chung vµ vèn cè ®Þnh nãi riªng lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña C«ng ty vËn t¶i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh nh­ hiÖn nay. Trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty VËn t¶i ®­êng biÓn HN, em ®· ®i s©u vµo t×m hiÓu c«ng t¸c b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh cña C«ng ty. KÕt hîp thùc tiÔn vµ lý thuyÕt tÝch luü trong qu¸ tr×nh häc tËp, em ®· m¹nh d¹n ®­a ra mét sè ý kiÕn ®Ó x©y dùng biÖn ph¸p nh»m b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh cho C«ng ty. Do thêi gian nghiªn cøu h¹n chÕ, cïng víi kinh nghiÖm vµ hiÓu biÕt cña b¶n th©n ch­a nhiÒu nªn luËn v¨n nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thµy c« vµ c¸c b¹n. Nh©n dÞp nµy, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña PGS. Lª ThÕ T­êng, lµ gi¸o viªn h­íng dÉn, ®· trùc tiÕp chØ b¶o tËn t×nh, ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn quÝ b¸u ®Ó luËn v¨n ®­îc hoµn thiÖn. Em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thµy c« gi¸o trong khoa Tµi chÝnh – KÕ to¸n tr­êng §¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh Hµ Néi vµ c¸c b¸c c¸c c« trong phßng kÕ to¸n cña C«ng ty vËn t¶i ®­êng biÓn HN ®· tËn t×nh chØ b¶o vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn gióp em hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp – Tr­êng §¹i häc QLKD HN 2. Gi¸o tr×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp thùc hµnh - Tr­êng §H QLKD HN 3. Gi¸o tr×nh kinh tÕ VÜ m« - Tr­êng §¹i häc QLKD HN 4. Gi¸o tr×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp – Häc viÖn Tµi chÝnh KÕ to¸n HN 5. Tµi s¶n cè ®Þnh vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt trong C«ng nghiÖp XHCN – Nhµ xuÊt b¶n sù thËt – Hµ Néi 6. B¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn – NguyÔn C«ng NghiÖp, Phïng ThÞ §oan.