Luận văn Một số biện pháp để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty vật tư kỹ thuật xi măng Hà nội

về hình thái tiền (T - H – T’). Sự vận động của vốn lưu động như vậy được gọi là sự tuần hoàn của vốn. Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp diễn ra liên tục, lặp đi lặp lại có tính chất chu kỳ tạo thành sự chu chuyển của vốn lưu động. Từ đó có thể rút ra: Vốn lưu động của doanh nghiệp là số vốn mà chủ sở hữu ứng ra để hình thành nên tài sản lưu động nhằm đảm bảo cho quá trình kinh doanh của doanh nghiệp được thực hiện thường xuyên, liên tục. Vốn lưu động chuyển toàn bộ giá trị của chúng vào lưu thông và từ trong lưu thông, toàn bộ giá trị của chúng được hoàn lại một lần sau một chu kỳ kinh doanh. 2. Phân loại vốn lưu động của doanh nghiệp Mục tiêu của quản lý là làm thế nào để đạt được hiệu quả tốt nhất trong việc sử dụng vốn lưu động. Để quản lý và sử dụng vốn lưu động có hiệu quả cần phải phân loại vốn lưu động theo một số tiêu thức sau: 2.1. Phân loại theo hình thái thể hiện của vốn lưu động. 2.1.1. Vốn bằng tiền và các khoản phải thu Vốn bằng tiền: gồm tiền mặt tại quỹ, tiền gửi ngân hàng và tiền đang chuyển. Tiền là một loại tài sản của doanh nghiệp có thể chuyển đổi thành các loại tài sản khác hoặc để trả nợ. Tiền là yếu tố quyết định khả năng thanh toán của một doanh nghiệp tương ứng với quy mô kinh doanh. Do vậy, trong hoạt động kinh doanh đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải có một lượng tiền nhất định, mới đảm bảo cho tình hình tài chính của doanh nghiệp ở trạng thái ổn định. Các khoản phải thu: chủ yếu là các khoản phải thu từ khách hàng, thể hiện số tiền mà khách hàng nợ doanh nghiệp phát sinh trong quá trình bán hàng, dịch vụ dưới hình thức bán trước trả sau. Ngoài ra, trong một số trường hợp mua sắm vật tư, doanh nghiệp phải ứng trước tiền cho người cung cấp, từ đó hình thành khoản tạm ứng. Khoản phải thu là một trong những bộ phận quan trọng trong thành phần vốn lưu động. Quy mô của các khoản phải thu không chỉ phụ thuộc vào quy mô kinh doanh mà nó còn phụ thuộc vào loại hình kinh doanh, vào chính sách tín dụng của doanh nghiệp. 2.1.2. Vốn vật tư hàng hoá Để đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh nghiệp tiến hành được thường xuyên, liên tục, không bị gián đoạn đòi hỏi doanh nhiệp phải hình thành một lượng dự trữ vật tư, hàng hoá nhất định. Trong các doanh nghiệp sản xuất, dự trữ vật tư, hàng hoá bao gồm 3 loại: Nguyên liệu, vật liệu, công cụ và dụng cụ Sản phẩm dở dang Thành phẩm Ba loại này còn được gọi chung là hàng tồn kho. Trong doanh nghiệp thượng mại, hàng tồn kho chủ yếu là hàng hoá dự trữ. Vốn về hàng tồn kho: gồm vốn về nguyên liệu và vật liệu chính,vốn vật liệu phụ, vốn nhiên liệu, vốn về phụ tùng thay thế, vốn về công cụ dụng cụ, vốn về sản phẩm dở dang, vốn về thành phẩm, vốn về chi phí trả trước. Việc phân loại vốn lưu động theo cách này tạo đIều kiện thuận lợi cho việc đánh giá, xem xét khả năng thanh toán của doanh nghiệp. 2.2. Phân loại theo vai trò của vốn lưu động đối với quá trình sản xuất kinh doanh. 2.2.1. Vốn lưu động trong khâu dự trữ sản xuất Trong khâu này vốn lưu động bao gồm: Vốn nguyên liệu chính, vật liệu chính Vốn vật liệu phụ Vốn nhiên liệu Vốn phụ tùng thay thế Vốn công cụ, dụng cụ 2.2.2. Vốn lưu động trong khâu sản xuất Bao gồm các khoản: Vốn sản phẩm dở dang Vốn về chi phí trả trước 2.2.3. Vốn lưu động trong khâu lưu thông Vốn thành phẩm Vốn bằng tiền Vốn đầu tư ngắn hạn về chứng khoán và các loại khác Vốn trong thanh toán: những khoản phải thu và tạm ứng Việc phân loại vốn lưu động theo phương pháp này giúp cho việc xem xét, đánh giá tình hình phân bổ vốn lưu động trong các khâu của quá trình chu chuyển vốn lưu động trong doanh nghiệp, từ đó đề ra các biện pháp tổ chức quản lý thích hợp nhằm tạo ra một kết cấu vốn lưu động hợp lý và tăng tốc độ chu chyển của vốn lưu động. 2.3. Nguồn hình thành vốn lưu động của doanh nghiệp Căn cứ vào nguồn hình thành, vốn lưu động được chia thành các loại: 2.3.1. Nguồn vốn trong nội bộ doanh nghiệp: là số vốn thuộc sở hữu của doanh nghiệp, gồm: Nguồn vốn điều lệ: là số vốn ban đầu khi thành lập hoặc được bổ sung trong quá trình hoạt động. Vốn điều lệ của doanh nghiệp không nhỏ hơn vốn pháp định quy định cho từng loại hình doanh nghiệp. Nguồn vốn tự bổ sung: là nguồn vốn do doanh nghiệp tự bổ sung trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh có nguồn gốc từ lợi nhuận của doanh nghiệp dược tái đầu tư Nguồn vốn chiếm dụng: phản ánh số vốn mà doanh nghiệp chiếm dụng hợp pháp của các tổ chức, cá nhân khác trong quá trình sản xuất kinh doanh do quan hệ thanh toán phát sinh như: nợ người cung cấp, nợ người mua, nợ công nhân viên… nhưng chưa đến hạn thanh toán. 2.3.2. Nguồn vốn bên ngoài doanh nghiệp Nguồn vốn liên doanh liên kết: là số vốn lưu động được hình thành từ vốn góp liên doanh của các bên tham gia liên doanh liên kết. Vốn góp liên doanh có thể là tiền, hiện vật, vật tư hàng hoá… Vốn đi vay: vốn đi vay của các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng, vay thông qua phát hành trái phiếu, thương phiếu vay của tổ chức, cá nhân. Đây là một nguồn vốn quan trọng đáp ứng nhu cầu vốn lưu động thường xuyên cần thiết trong kinh doanh. Việc phân chia vốn lưu động của doanh nghiệp thành các loại vốn trên nhằm giúp doanh nghiệp xem xét và quyết định huy động các nguồn vốn nào cho có lợi nhất, hợp lý nhất để đảm bảo cho nhu cầu vốn lưu động thường xuyên, ổn định, không gây lãng phí và cũng tránh được sự thiếu hụt vốn. 2.4. Căn cứ vào thời gian huy động vốn Có thể chia nguồn vốn lưu động ra hai bộ phận: Nguồn vốn lưu động thường xuyên và nguồn vốn lưu động tạm thời. Để đảm bảo cho quá trình kinh doanh liên tục thì tương ứng với quy mô kinh doanh nhất định thường xuyên phải có một lượng tài sản lưu động nhất định nằm trong các giai đoạn của chu kỳ kinh doanh, bao gồm các khoản dự trữ về nguyên vật liệu, sản phẩm dở dang, thành phẩm và nợ phải thu từ khách hàng. Những tài sản lưu động này được gọi là tài sản lưu động thường xuyên. Nguồn vốn lưu động thường xuyên là tổng thể các nguồn vốn có tính chất ổn định và dài hạn mà doanh nghiệp có thể sử dụng để hình thành nên tài sản lưu động. Nguồn vốn lưu động thường xuyên = Tài sản lưu động - Nợ ngắn hạn Hoặc: Nguồn vốn lưu động thường xuyên = Tổng nguồn vốn thường xuyên - Giá trị còn lại của TSCĐ Trong đó: * Tổng nguồn vốn thường xuyên = Nguồn vốn chủ sở hữu + Nợ dài hạn * Giá trị còn lại = Nguyên giá TSCĐ - Giá trị hao mòn luỹ kế Như vậy, nguồn vốn lưu động thường xuyên của doanh nghiệp cho phép doanh nghiệp chủ động, cung cấp đầu tư kịp thời, đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh bình thường, liên tục. Mỗi doanh nghiệp với quy mô sản xuất kinh doanh nhất định cần có một lượng vốn thường xuyên cần thiết, vấn đề đặt ra cho doanh nghiệp là phải có chiến lược huy động và tạo lập nguồn vốn này để đáp ứng đủ nhu cầu vốn lưu động thường xuyên cần thiết cho hoạt động sản xuất kinh doanh đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh thuận lợi và đạt kết quả cao. Nguồn vốn lưu động tạm thời: là nguồn vốn ứng với tài sản lưu động hình thành không có tính chất thường xuyên. Nguồn vốn này có tính chất ngắn hạn (dưới một năm) đáp ứng cho nhu cầu vốn có tính tạm thời, bất thường phát sinh trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nguồn vốn này thường bao gồm: các khoản vay ngắn hạn, khoản nợ ngắn hạn, nợ phải trả cho người bán, các khoản phải nộp cho Nhà nước, các khoản phải trả phải nộp khác, dự kiến vốn vật tư hàng hoá tăng, doanh nghiệp phải tăng dự trữ, đột xuất doanh nghiệp nhận được đơn đặt hàng mới có tính riêng rẽ … Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh nhu cầu vốn lưu động của từng tháng có thể lớn hơn hoặc nhỏ hơn khả năng cung ứng của nguồn vốn lưu động thường xuyên. Vì vậy để khắc phục tình trạng này doanh nghiệp cần huy động và sử dụng nguồn vốn tạm thời trong trường hợp thiếu vốn, đầu tư hợp lý vốn thừa nếu có. Qua phân tích trên ta có thể xác định nguồn vốn lưu động và tài sản lưu động của doanh nghiệp là: Nguồn vốn lưu động = Nguồn vốn lưu động thường xuyên + Nguồn vốn lưu động tạm thời Hay: Tài sản lưu động = Nguồn vốn lưu động thường xuyên + Nguồn vốn lưu động tạm thời Mối quan hệ này được biểu hiện như sau: Nguồn vốn thường xuyên Tài sản lưu động Nợ ngắn hạn Nguồn vốn lưu động thường xuyên Nợ trung và dài hạn Tài sản cố định Vốn chủ sở hữu Như vậy, doanh nghiệp căn cứ nhu cầu vốn lưu động trong từng khâu, khả năng đáp ứng vốn lưu động của nguồn vốn chủ sở hữu để tổ chức khai thác và sử dụng các khoản nợ dài hạn và ngắn hạn hợp lý, đáp ứng nhu cầu vốn lưu động giúp doanh nghiệp sản xuất kinh doanh có hiệu quả. 3. Nhu cầu vốn lưu động và những yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp 3.1. Chu kỳ kinh doanh và nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp Hoạt động kinh doanh diễn ra thường xuyên hàng ngày bắt đầu từ việc mua sắm và dự trữ vật tư cần thiết, tiếp đó tiến hành sản xuất sản phẩm và thu tiền về. Quá trình kinh doanh thường xuyên, liên tục tạo thành chu kỳ kinh doanh. Chu kỳ kinh doanh của một doanh nghiệp là thời gian trung bình cần thiết để thực hiện việc mua sắm, dự trữ vật tư, sản xuất ra sản phẩm và bán sản phẩm, thu được tiền bán hàng Người ta chia chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp thành ba đoạn sau: Giai đoạn mua sắm và dự trữ vật tư Giai đoạn sản xuất Giai đoạn bán sản phẩm và thu được tiền bán hàng Trong các doanh nghiệp thương mại và dịch vụ, chu kỳ kinh doanh cũng được chia thành ba đoạn tương ứng: giai đoạn nhập hàng hoá về doanh nghiệp, giai đoạn giao hàng cho các đại lý và chi nhánh, giai đoạn bán hàng và thu tiền bán hàng. Như vậy, trong chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp phát sinh nhu cầu vốn lưu động. Nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp là thể hiện số vốn tiền tệ cần thiết doanh nghiệp phải trực tiếp ứng ra để hình thành một lượng dự trữ hàng tồn kho (vật tư, sản phẩm dở dang, thành phẩm hoặc hàng hoá) và khoản cho khách hàng khi đã sử dụng khoản tín dụng của người cung cấp, có thể xác định theo công thức sau: Nhu cầu vốn lưu động = Mức dự trữ hàng tồn kho + Khoản phải thu từ khách hàng - Khoản phải trả người cung cấp Số vốn lưu động doanh nghiệp phải trực tiếp ứng ra tuỳ thuộc vào nhu cầu vốn lưu động trong từng thời kỳ kinh doanh. Trong công tác quản lý vốn lưu động, một vấn đề quan trọng phải xác định được nhu cầu vốn lưu động thường xuyên cần thiết tương ứng với một quy mô và điêù kiện kinh doanh nhất định. Nhu cầu vốn lưu động được xác định đúng đắn là cơ sở để doanh nghiệp tổ chức các nguồn vốn, đáp ứng đầy đủ và kịp thời nhu cầu vốn lưu động của hoạt động kinh doanh. 3.2. Những yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp Nhu cầu vốn lưu động của một doanh nghiệp phu thuộc vào nhiều yếu tố. Trong đó có một số yếu tố chính sau: Những yếu tố về tính chất của ngành nghề kinh doanh và mức độ hoạt động của doanh nghiệp: Bao gồm các yếu tố về quy mô kinh doanh, chu kỳ kinh doanh, tính chất thời vụ trong công việc kinh doanh, những thay đổi về công nghệ sản xuất có ảnh hưởng rất lớn đến lượng vốn lưu động mà doanh nghiệp phải ứng ra và thời gian trong đó vốn phải ứng ra. Những yếu tố về mua sắm vật tư và tiêu thụ sản phẩm + Khoảng cách giữa doanh nghiệp với những ngưòi cung cấp vật tư, hàng hoá + Khoảng cách giữa doanh nghiệp với các đơn vị mua hàng hay nói khác đi là khoảng cách giữa doanh nghiệp với thị trường bán hàng. + Điều kiện và phương tiện giao thông vận tải Những yếu tố về chính sách của doanh nghiệp trong tiêu thụ, tín dụng và tổ chức thanh toán: Chính sách về tiêu thụ sản phẩm và tín dụng của doanh nghiệp sẽ ảnh hưởng lớn kỳ hạn thanh toán (bao gồm kỳ hạn thanh toán với người bán và với người mua). Kỳ hạn thanh toán chi phối đến nợ phải thu và nợ phải trả. Việc tổ chức giao xuất hàng, thực hiện các thủ tục thanh toán và tổ chức thu tiền bán hàng ảnh hưởng không nhỏ đến nhu cầu vốn của doanh nghiệp. Yếu tố về giá cả vật tư hoặc hàng hoá dự trữ: Sự biến động về giá cả vật tư hoặc hàng hoá dự trữ cũng ảnh hưởng không nhỏ đến nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp ở trong kỳ. II. Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn lưu động 1. Chỉ tiêu phân tích chung Hiệu quả chung về sử dụng vốn lưu động được phản ánh qua các chỉ tiêu như hiệu quả vốn lưu động, sức sinh lời của vốn lưu động. 1.1. Hệ số hiệu quả của vốn lưu động Là mối quan hệ giữa doanh thu đạt được trong kỳ với số vốn lưu động bình quân đầu tư vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ Hiệu suất sử dụng VLĐ = Tổng doanh thu Vốn lưu động bình quân Chỉ tiêu này phản ánh một đồng vốn lưu động sử dụng thì đem lại bao nhiêu đồng doanh thu cho doanh nghiệp. Chỉ tiêu này càng cao thì hiệu quả sử dụng vốn lưu động càng cao và ngược lại 1.2. Hệ số đảm nhiệm của vốn lưu động Hệ số đảm nhiệm của VLĐ = Vốn lưu động bình quân Tổng doanh thu thuần Chỉ tiêu này cho biết để có 1 đồng doanh thu thì cần phải có bao nhiêu đồng vốn lưu động. Hệ số này càng nhỏ thì chứng tỏ hiệu quả sử dụng vốn càng cao và vốn được tiết kiệm càng nhiều. 2. Phân tích tốc độ luân chuyển vốn lưu động Trong quá trình sản xuất kinh doanh, vốn lưu động luân chuyển không ngừng và thường xuyên qua các giai đoạn của quá trình tái sản xuất (dự trữ - sản xuất – tiêu thụ). Do đó đẩy nhanh tốc độ luân chuyển của vốn lưu động sẽ góp phần giải quyết nhu cầu vốn cho kinh doanh của doanh nghiệp, giảm chi phí sử dụng vốn, giảm chi phí kinh doanh, làm lợi nhuận tăng lên. Để xác định tốc độ chu chuyển vốn lưu động ngưòi ta thường sử dụng các chỉ tiêu sau: 2.1. Số vòng quay của vốn lưu động Số vòng quay VLĐ = Tổng doanh thu thuần Vốn lưu động bình quân Chỉ tiêu này cho biết số vốn lưu động quay được bao nhiêu vòng trong kỳ kinh doanh. Nếu số vòng quay lớn, chứng tỏ hiệu quả sử dụng vốn lưu động càng cao và ngược lại 2.2. Thời gian quay một vòng vốn lưu động Thời gian quay của 1 vòng VLĐ = 360 Số vòng quay vốn lưu động Chỉ tiêu này thể hiện số ngày cần thiết để quay được một vòng vốn lưu động, thời gian của 1 vòng luân chuyển càng nhỏ thì tốc độ luân chuyển càng lớn. 3. Khả năng thanh toán và kỳ thu tiền trung bình 3.1. Hệ số thanh toán hiện thời Hệ số thanh toán hiện thời = Tổng tài sản lưu động Nợ ngắn hạn Khả năng thanh toán ngắn hạn là thước đo thanh toán các khoản nợ ngắn hạn của doanh nghiệp khi đến hạn thanh toán nó cho biết các khoản nợ ngắn hạn sẵn sàng có thể chuyển đổi các tài sản thành tiền trong một thời gian ngắn để thanh toán các khoản nợ ngắn hạn đến thanh toán. Hệ số này cao thì khả năng sẵn sàng thanh toán các khoản nợ đến hạn cao. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hệ số này quá cao thì cũng phải xem xét thêm tình hình tài chính có liên quan. 3.2. Hệ số thanh toán nhanh Hệ số thanh toán nhanh = TSLĐ & ĐTNH – Hàng tồn kho Nợ ngắn hạn Hệ số này thể hiện khả năng thanh toán nhanh của doanh nghiệp mà không cần dựa vào việc phải bán các loại vật tư hàng hoá để trả nợ. 3.3. Hệ số thanh toán tức thời Hệ số thanh toán tức thời = Tiền + Tương đương tiền Nợ ngắn hạn Hệ số này không phụ thuộc vào việc phải tiêu thụ hàng tồn kho và các khoản phải thu. Hệ số thanh toán tức thời phản ánh khả năng thanh toán nợ ngắn hạn nhanh chóng của doanh nghiệp tại thời điểm đến hạn phải thanh toán cho khách hàng. 3.4. Vòng quay hàng tồn kho Hệ số vòng quay hàng tồn kho = Trị giá vốn hàng bán trong kỳ Mức dự trữ hàng hoá bình quân trong kỳ Tốc độ chu chuyển hàng tồn kho phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: bán hàng, kết cấu hàng tồn kho. Nếu doanh nghiệp áp dụng phương thức bán hàng vận chuyển thẳng hoặc bán hàng giao tay ba thì tốc độ lưu chuyển hàng hoá ngày càng cao và nếu doanh nghiệp duy trì mức độ tồn kho thấp làm cho tốc độ lưu chuyển hàng tồn kho nhanh nhưng khối lượng tiêu thụ bị hạn chế 3.5. Kỳ thu tiền trung bình Kỳ thu tiền trung bình = Số dư bình quân các khoản phải thu x 360 Doanh thu thuần Chỉ tiêu này cho thấy độ thời gian để thu được các khoản tiền bán hàng phải kể từ khi bán hàng cho đến khi thu được tiền. Kỳ thu tiền trung bình của doanh nghiệp phụ thuộc vào chính sách tiêu thụ và tổ chức thanh toán của doanh nghiệp. 3.6. Hệ số sinh lợi của vốn lưu động Hệ số sinh lời của VLĐ = Lợi nhuận ròng (sau thuế TNDN) Vốn lưu động bình quân Chỉ tiêu này cho biết 1 đồng vốn lưu động trong kỳ tạo ra được bao nhiêu động lợi nhuận ròng, chỉ tiêu này càng lớn càng chứng tỏ doanh nghiệp sử dụng vốn lưu động ở doanh nghiệp có hiệu quả. III. ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động ở doanh nghiệp 1. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động ở doanh nghiệp Vốn là tiền đề của sản xuất kinh doanh, muốn đầu tư phát triển phải có vốn. Sự tuần hoàn của vốn trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được hiểu như sự tuần hoàn của máu trong cơ thể sống của con người. Một trong những yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là việc sử dụng vốn có hiệu quả. Sử dụng vốn có hiệu qủa đồng nghĩa với việc cung cấp sản phẩm hàng hoá, dịch vụ không những thoả mản nhu cầu của xã hội mà còn đem lại lợi nhuận tối đa cho doanh nghiệp. Trong cơ chế thị trường, doanh nghiệp phải tự trang trải tài chính, phải tạo ra thu nhập đủ trang trải các khoản chi phí và có lãi. Vấn đề nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể mở rộng sản xuất,tăng doanh thu mà vẫn không phải tăng vốn lưu động hoặc phải tăng vốn lưu động nhưng với tốc độ nhỏ hơn tốc độ doanh thu. Như vậy, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vừa có ý nghĩa tiết kiệm vốn, vừa có ý nghĩa giảm chi phí lưu thông do giảm chi phí sử dụng vốn, tăng lợi nhụân cho doanh nghiệp. Việc sử dụng hợp lý vốn lưu động biểu hiện ở chỗ tăng tốc độ luân chuyển của vốn lưu động. Tốc độ luân chuyển của vốn lưu động nhanh hay chậm biểu hiện hiệu quả sử dụng vốn lưu động của doanh nghiệp cao hay thấp. Nâng cao hiệu quả vốn lưu động nhằm nâng cao lợi nhụân. Có lợi nhuận mới có tích luỹ cho xã hội, tích tụ vốn cho doanh nghiệp để sản xuất. 2. Quản lý và bảo toàn vốn lưu động Xuất phát từ đặc điểm về phương thức chuyển dịch giá trị của vốn lưu động vào giá trị sản phẩm, phương thức vận động của vốn lưu động (có tính chu kỳ, đan xen), trong khâu quản lý và bảo toàn vốn lưu động cần chú ý: Xác định số vốn lưu động cần thiết, tối thiểu trong kỳ kinh doanh, đảm bảo cần thiết cho quá trình sản xuất kinh doanh được tiến hành thường xuyên liên tục, tránh ứ đọng vốn, thúc đẩy tốc độ luân chuyển vốn Tổ chức sử dụng có hiệu quả nguồn tài trợ vốn lưu động. Có giải pháp bảo toàn và phát triển vốn lưu động, có nghĩa là bảo toàn được giá trị thực tế của đồng vốn, bảo toàn sức mua của đồng vốn không bị giảm sút so với ban đầu khi ứng vốn ra đầu tư vào tài sản lưu động. Đảm bảo khả năng mua sắm và khả năng thanh toán của doanh nghiệp trong quá trình sản xuất kinh doanh. Để thực hiện các mục tiêu trên, trong công tác quản lý tài chính, doanh nghiệp thường sử dụng các biện pháp đẩy mạnh như đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá tồn kho, chậm luân chuyển để giải phóng nhanh, thu hồi nhanh các khoản nợ khó đòi, không để chiếm dụng vốn, tránh được rủi ro, bảo toàn được vốn. Muốn vậy, doanh nghiệp phải thường xuyên phân tích tình hình sử dụng vốn lưu động thông qua các chỉ tiêu tài chính như: vòng quay vốn lưu động, hiệu suất sử dụng vốn lưu động, hệ số nợ. Nhờ các chỉ tiêu này có thể điều chỉnh kịp thời các biện pháp để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động nhằm tăng mức doanh lợi. Chương II Tình hình quản lý và hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại công ty vật tư kỹ thuật xi măng I. KháI quát về tổ chức và tình hình hoạt động kinh doanh của công ty vật tư kỹ thuật xi măng hà nội 1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty Công ty Vật tư kỹ thuật xi măng là một Doanh nghiệp Nhà nước, trực thuộc Tổng công ty xi măng Việt nam. Công ty thực hiện chế độ hạch toán độc lập, có con dấu riêng, tự chủ về tài chính, có tư cách pháp nhân và mở tài khoản riêng tại ngân hàng. Trụ sở của công ty đặt tại 348 đường Giải Phóng, Quận Thanh xuân, Hà nội. Theo QĐ số 833/ HĐQL- TCTXMVN ngày 10/07/1995 của Hội đồng quản trị Tổng công ty xi măng Việt nam, từ ngày 01/08/1995, Công ty Vật tư kỹ thuật xi măng được giao bổ sung nhiệm vụ làm tổng đại lý tiêu thụ cho các Công ty xi măng Bỉm Sơn, Hoàng Thạch, Hải Phòng tại địa bàn Hà Nội. Từ ngày 01/06/1998, theo quyết định số 606/XMVN- HĐQT ngày 23/05/1998 của Hội đồng quản trị Tổng Công Ty Xi Măng Việt Nam, Công ty vật tư kỹ thuật xi măng nhận bàn giao 2 chi nhánh của Công ty xi măng Bỉm Sơn tại Hà Tây và Hoà Bình, đồng thời chuyển từ hình thức Tổng đại lý sang hình thức kinh doanh xi măng mua đứt bán đoạn Nhằm thực hiện tiếp các bước của việc cải tiến hệ thống kinh doanh, theo QĐ số 97 / XMVN- HĐQT ngày 21/03/2000 cuả Hội đồng quản trị Tổng Công Ty Xi Măng Việt Nam, từ ngày 01/04/2000, Công ty vật tư kỹ thuật xi măng tiếp nhận toàn bộ công việc kinh doanh xi măng của Công ty vật tư vận tải xi măng tại Lào Cai, Phú Thọ, Thái Nguyên. Công ty vật tư kỹ thuật xi măng trở thành đơn vị kinh doanh duy nhất của Tổng Công Ty xi Măng Việt Nam ở khu vực miền Bắc. 2. Chức năng và nhiệm vụ của công ty. - Tổ chức kinh doanh bán lẻ xi măng, bán hợp đồng kinh tế cho các doanh nghiệp sản xuất xi măng trực thuộc Tổng công ty xi măng, thực hiện việc bình ổn giá cả xi măng trên thị trường. - Dự trữ đảm bảo cung cấp xi măng đầy đủ kịp thời, đúng chất lượng cho nhu cầu thị trường - Quản lý và sử dụng hợp lý tài sản tiền vốn và các phương tiện được giao theo đúng chế độ, chính sách của Nhà nước. - Đào tạo bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kỹ thuật nghiệp vụ quản lý cho cán bộ công nhân viên trong đơn vị, đảm bảo quyền lợi cho người lao động và hoàn thành nhiệm vụ được giao. 3. Đặc điểm mặt hàng kinh doanh và thị trường của công ty Mặt hàng kinh doanh chính của Công ty là xi măng với chủng loại đa dạng và chất lượng cao như: xi măng Hoàng Thạch, xi măng Bỉm Sơn, xi măng Bút Sơn, xi măng Hải Phòng. Trong các loại xi măng Công ty đang kinh doanh, xi măng Hoàng Thạch chiếm tỷ trọng lớn nhất gần 50% tổng sản lượng tiêu thụ, sau đó là xi măng Bút Sơn 25%, xi măng Bỉm Sơn chiếm 20% và xi măng Hải Phòng 5%. Tóm lại công ty có một nguồn hàng phong phú, ổn định chất lượng cao, đã có uy tín và chỗ đứng trên thị trường. Đây là lợi thế trong kinh doanh của công ty. Thị trường của công ty trải rộng hầu hết các tỉnh phía Bắc nước ta như Hà Nội, Hà Tây, Hà Bắc, Lai Châu, Vĩnh Phúc, Cao Bằng, Bắc Cạn, Yên Bái, Hà Giang, Lào Cai, Phú Thọ.. trong đó địa bàn hoạt động chính là Hà Nội. Hà Nội là trung tâm kinh tế, chính trị đất nước, là nơi có mật độ dân cư đông, nhiều công trình kiến trúc, với mức tiêu thụ xi măng được đánh giá cao trong cả nước là 1,2 triệu tấn – 1,6 triệu tấn / 01 năm. Đây cũng chính là một thuận lợi lớn cho hoạt động kinh doanh của công ty. 4. Cơ cấu tổ chức của công ty. Để quá trình hoạt động kinh doanh có hiệu quả công ty đã tổ chức quản lý bộ máy theo sơ đồ sau: Sơ đồ bộ máy quản lý Công ty Vật tư kỹ thuật xi măng Giám đốc P. Giám đốc kinh doanh P. Giám đốc vận tải và điều độ Phòng TTXM Phòng TCLĐ XN vận tải Phòng QLTT Phòng điều độ và QL kho Phòng TCKT Phòng QLDA và ĐT Phòng KTKH Các chi nhánh VP Công ty Xưởng S. chữa Đội xe Các CK phía Bắc Các cửa hàng Cảc trung tâm CN Thái Nguyên CN Lào Cai CN Vĩnh Phúc CN Phú Thọ Như các doanh nghiệp nhà nước khác, Công ty vật tư kỹ thuật xi măng tổ chức quản lý theo một cấp: Đứng đầu là Ban giám đốc chỉ đạo trực tiếp đến từng chi nhánh. Giúp việc cho Ban giám đốc là các phòng ban, chức năng nghiệp vụ. + Giám đốc: Là người đứng đầu công ty, do Hội đồng quản trị của công ty bổ nhiệm. Chịu trách nhiệm điều hành chung và trực tiếp chỉ đạo lĩnh vực nhân sự, kế toán tài chính, công tác tài chính… của công ty. + Phó giám đốc kinh doanh: Chịu trách nhiệm về nghiệp vụ và kế hoạch kinh doanh, các hợp đồng kinh tế, kiểm tra và kiểm soát hàng hoá vật tư đồng thời phụ trách công tác nội chính thanh tra. + Phó giám đốc vận tải: Có nhiêm vụ vận tải và điều động xi măng sát với nhu cầu và kế hoạch kinh doanh. Bên cạnh đó còn chịu trách nhiệm về kỹ thuật giao nhận, bốc xếp, lưu kho và công tác đào tạo sáng kiến kỹ thuật và công tác sửa chữa. + Kế toán trưởng: có nhiệm vụ giúp giám đốc quản lý về mặt tài chính, tổ chức hạch toán và lập báo cáo tài chính, đảm bảo các thông tin về số liệu kịp thời chính xác. + Văn phòng công ty: có nhiệm vụ công tác thanh tra, văn thư lưu trữ hồ sơ, quản lý con dấu, quản trị mua sắm văn phòng phẩm, in ấn, công tác giao dịch đối ngoại. + Phòng kinh tế kế hoạch: có nhiệm vụ xây dựng kế hoach, giao kế hoạch cho từng phòng ban, chủ trì dự thảo hợp đồng kinh tế, mua bán xi măng, hợp đồng thuê phương tiện vận tải + Phòng kế toán tài chính: có nhiệm vụ xây dựng giá, kế hoạch tài chính, phí lưu thông, chỉ đạo lập chứng từ ban đầu và lập sổ sách hạch toán, quản lý vốn tiền hàng, chỉ đạo về công nợ và thu hồi công nợ Sơ đồ bộ máy kế toán của Công ty Vật tư kỹ thuật xi măng Kế toán trưởng Kế toán phó1 Kế toán phó 2 Kế toán hàng hóa Kế toán vận tải Kế toán bán hàng Kế Toán tổng hợp Kế toán thanh toán Kế toán tiền gửi Thủ quỹ Kế Toán tài sản Ban kế toán Xí nghiệp + Phòng tổ chức lao động: có nhiệm vụ xây dựng đơn giá tiền lương, tổ chức lao động hợp lý và thực hiện các chế độ chính sách đối với cán bộ công nhân viên + Phòng quản lý điều độ: chịu trách nhiệm xây dựng mạng lưới hệ thống kho, đảm bảo nhập xuất xi măng đầy đủ, thực hiện chức năng điều độ vận chuyển xi măng + Phòng quản lý thị trường: Giúp giám đốc nắm bắt nhu cầu xi măng trên thị trường,theo dõi tình hình biến động về giá cả của xi măng + Phòng tiêu thụ xi măng: Thực hiện tiêu thụ xi măng theo các hình thức bán buôn, bán lẻ thông qua các hệ thống cửa hàng đại lý và hệ thống cửa hàng của công ty + Xí nghiệp vân tải: nhiệm vụ chuyển xi măng từ các ga, cảng về kho, từ kho đến các cửa hàng bán buôn, bán lẻ và đến chân công trình. 5. Tình hình hoạt động kinh doanh của công ty vật tư kỹ thuật xi măng Với tư cách là một doanh nghiệp Nhà nước trực thuộc Tổng công ty xi măng Việt nam có phương thức hạch toán độc lập. Công ty đã hết sức nỗ lực để góp phần phát triển nền kinh tế nước ta nói chung và nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty nói riêng. Để đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh của công ty trong hai năm qua ta có biểu sau Biểu 01: Kết quả kinh doanh tại công ty vật tư kỹ thuật xi măng Hà nội Chỉ tiêu 2001 2002 So sánh 2002 với 2001 Tuyệt đối % 1. Tổng doanh thu 1.010.308 1.151.427 141.119 13,97 2. Doanh thu thuần 1.009.009 1.147.732 138.723 13,75 3. Giá vốn hàng bán 853.135 971.741 118.606 13,90 4. Lợi nhuận gộp 114.438 175.990 61.552 53,79 5. Chi phí hoạt động KD 496.626 696.973 200.347 40,34 6. Chi phí bán hàng 105.312 156.761 51.449 48,85 7. Chi phí QLDN 10.837 15.362 4.525 41,76 8. Lợi nhuận từ HĐKD 4.312 7.672 3.360 177,92 9. Lợi nhuận từ HĐTC 3.422 3.710 288 8,42 10. Lợi nhuận bất thường 2.295 2.475 180 7,84 11.Tổng L/N sau thuế 5.180 7.672 2.492 48,11 Nhìn vào bảng kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty trong 2 năm 2001, 2002 ta thấy tổng doanh thu năm sau tăng hơn năm trước. Năm 2002 tăng hơn so với năm 2001 là 13,97% tương ứng với 141.119 triệu đồng là do sang năm 2002 Công ty đã tiêu thụ được một số lượng lớn xi măng trên thị trường. Dẫn đến doanh thu thuần cũng tăng, năm 2001 là 1.009.009 triệu sang năm 2002 tăng lên 1.147.732 triệu tăng hơn năm trước 13,75%. Mặc dù giá vốn hàng bán năm sau có tăng hơn so với năm trước là do sang năm 2002 Công ty phải nhập về một số lượng lớn xi măng từ Thanh Hoá, Hải Phòng, chính vì vậy đã làm tăng chi phí vận chuyển, chi phí thuê kho và quản lý hàng hoá trong kho nhưng với tốc độ tăng này nó cũng không ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, lợi nhuận từ hoạt động tài chính, lợi nhuận từ hoạt động bất thường đều tăng tuy chỉ số tăng không đáng kể nhưng điều này cũng nói lên được hoạt động kinh doanh của Công ty trên đà phát triển và đạt được hiệu quả cao trong 2 năm qua. Thể hiện ở chỗ tổng lợi nhuận sau thuế năm 2002 tăng hơn so với năm 2001 là 48,11%. Biểu 02: Sản lượng tiêu thụ xi măng của Công ty Đơn vị tính: Tấn Chi tiêu 2001 2002 2002/2001 Tuyệt đối % Tổng sản lượng 898 1.476 578 64,4 1. Hoàng Thạch 647 934 287 44,4 2. Bỉm Sơn 45 63 18 40,0 3. Bút Sơn 206 479 273 132,5 Qua biểu 02 ta thấy, tổng sản lượng xi măng tiêu thụ năm 2002 tăng 64,4% so với năm 2001 tương ứng tăng 578 triệu tấn. Trong đó xi măng Hoàng Thạch chiếm tỷ trọng chủ yếu và là xi măng bán nhiều nhất. Các loại xi măng Hoàng Thạch, Bỉm Sơn, Bút Sơn đều có sự gia tăng đáng kể. Số lượng tiêu thụ xi măng năm 2002 đều tăng so với năm 2001, nguyên nhân chủ yếu của sự gia tăng này là do năm 2002 Công ty đã mở rộng thị trường ra các tỉnh, thành phố. Hiện nay khu vực Hà Nội đã có 108 cửa hàng, khu vực Hà Tây có 19 cửa hàng, khu vực Hoà Bình có 23 cửa hàng. Với một số lượng cửa hàng lớn như vậy, Công ty có nhiều lợi thế trong việc cung cấp xi măng cho thị trường. II. Tình hình sử dụng vốn lưu động tại công ty vật tư kỹ thuật xi măng hà nội. 1. Vốn lưu động trong cơ cấu kinh doanh Thông qua đánh giá cơ cấu vốn kinh doanh ta có thể hình dung khái quát tình hình tài chính của công ty. Cơ cấu vốn kinh doanh của công ty trong hai năm gần đây được thể hiện ở biểu 02. Biểu 03: Tình hình vốn kinh doanh của công ty vật tư kỹ thuật xi măng (Đơn vị tính: Triệu đồng) Chỉ tiêu 2001 2002 So sánh 2002 với 2001 Số tiền % Số tiền % Tuyệt đối % Vốn kinh doanh 133.800 100 149.270 100 15.470 11,56 -Vốn lưu động 107.455 80,31 128.955 86,39 21.500 20,01 -Vốn cố định 26.345 19,69 20.315 13,61 -6.030 -22,89 Qua biểu số liệu của biểu 03 ta thấy vốn lưu động luôn chiếm tỷ trọng cao trong tổng vốn kinh doanh của Công ty vì Công ty Kỹ thuật xi măng là một doanh nghiệp thương mại, chuyên kinh doanh các loại xi măng như xi măng Hoàng Thạch, Bỉm Sơn, Bút Sơn chính vì vậy mà vốn lưu động năm 2001 chiếm 80,31% sang năm 2002 tăng lên 86,39% tăng hơn năm 2001 là 20,01%. Vốn cố đinh năm 2002 đạt 20,315 triệu đồng giảm 22,89% so với năm 2001 là do tài sản cố định và các khoản đầu tư tài chính dài hạn giảm. Chính vì vậy, làm cho tỷ trọng vốn cố định giảm từ 19,69% năm 2001 xuống còn 13,61% năm 2002. 2. Nguồn hình thành vốn lưu động trong công ty vật tư kỹ thuật xi măng Công ty vật tư kỹ thuật xi măng Hà nội là một doanh nghiệp Nhà nước, Nguồn hình thành vốn lưu động đầu tiên là do ngân sách Nhà nước cấp. Tuy nhiên trong hai năm gần đây nguồn vốn do ngân sách Nhà nước cấp không những không tăng lên mà còn bị giảm từ 13.042 triệu đồng năm 2001 xuống còn 13.031 triệu đồng năm 2002 nhưng tỷ trọng tăng từ 25,74% năm 2001 lên 26,43% năm 2002 so với tổng nguồn vốn (Biểu 03) Biểu 04: Cơ cấu nguồn vốn tại Công ty Vật tư kỹ thuật xi măng (Đơn vị: Triệu đồng) Chỉ tiêu 2001 2002 So sánh 2002 với2001 Số tiền % Số tiền % Tuyệt đối % Tổngnguồn vốn 133.800 100 149.270 100 15.470 11,56 1.Nguồn VCSH 50.663 37,86 49.200 32,96 -1.463 -2,89 -Ngân sách cấp 13.042 25,74 13.031 26,43 -11 -0,08 -Tự bổ sung 37.621 74,26 36.169 73,57 -1.452 -3,86 2.Nợ phải trả 83.137 62,14 100.070 67,04 16.933 20,37 -Nợ ngắn hạn 79.144 95,20 95.369 95,30 16.225 20,50 -Nợ khác 3.993 4,8 4.701 4,70 708 17,73 Qua biểu trên, nếu kể cả số vốn tự bổ sung ta thấy khả năng tự tài trợ của công ty năm 2001 là 50.663 triệu chiếm tỷ trọng 37,86% trong tổng nguồn vốn, năm 2002 là 49.200 triệu tỷ trọng là 32,96%. Như vậy, năm 2002 khả năng tự tài trợ của công ty giảm so với năm 2001 là 2,89% ứng với số tiền 1.463 triệu đồng làm cho vốn chủ sở hữu đã nhỏ lại càng thêm thiếu so với nhu cầu vốn kinh doanh ngày một lớn. Do đó công ty phải đi vay nợ để có nguồn vốn kinh doanh. Năm 2002, nợ phải trả của công ty còn ở mức quá cao, năm 2002 là 100.070 triệu đồng tăng 20,37% so với năm 2001. Tỷ trọng tăng từ 62,14% năm 2001 lên 67,04% năm 2002 mà chủ yếu là nợ ngắn hạn. Điều này có nghĩa là hàng năm, công ty phải trả một lượng chi phí vốn rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của công ty. Hơn nữa, hoạt động kinh doanh dựa vào vốn vay quá nhiều cũng có nghĩa là vai trò tự chủ của doanh nghiệp bị hạn chế, làm cho khả năng kinh doanh của công ty thêm phần hạn chế và chịu nhiều rủi ro. 3. Tình hình sử dụng vốn lưu động Xuất phát từ những đặc điểm của vốn lưu động mà đòi hỏi việc nghiên cứu tình hình vốn lưu động trong thực tiễn. Vốn lưu động luôn chiếm một tỷ trọng rất lớn nên việc sử dụng vốn lưu động có hiệu quả sẽ quyết định trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghịêp. việc nghiên cứu toàn diện tình hình sử dụng vốn lưu động cho ta hiểu một cách khái quát về tình hình quản lý vốn lưu động của công ty. Qua biểu 05 dưới đây ta thấy: Biểu 05: Tình hình sử dụng vốn lưu động của công ty Vật tư kỹ thuật xi măng hà nội (Đơn vị: triệu đồng) Chỉ tiêu 2001 2002 So sáno 2002/ 2001 Số tiền % Số tiền % Tuyệt đối % 1.Tiền 71.294 66,35 98.698 76,54 27.404 38,44 2.Các khoản phải thu 16.050 14,94 10.185 7,90 -5.865 -36,54 -phải thu khách hàng 13.611 84,8 8.243 81 -5.368 -39,44 - Trả trước người bán 394 2,5 1.416 13,9 1.022 259,39 -Phải thu khác 2.045 12,7 526 5,2 -1.519 -74,28 3.Hàng tồn kho 19.899 18,52 19.916 15,44 17 0,09 -Hàng mua đang đI trên đường 11.874 59,7 14.144 71 2.270 19,12 -NVL tồn kho 398 2,0 246 1,2 -152 -38,19 -CCDC trong kho 49 0,2 25 0,1 -24 48,98 -Hàng hoá tồn kho 7575 38,1 5.500 27,6 -2075 -27,39 4.TSLĐ khác 212 0,20 156 0,12 -56 -26,42 Tổng vốn lưu động 107.455 100 128.955 100 21.500 20,01 Nhìn vào số liệu ở biểu 05 ta thấy: Vốn bằng tiền dùng để thanh toán nợ khách hàng, trả nợ vốn vay, mua hàng hoá. Số vốn bằng tiền có sự gia tăng đáng kể năm 2002 số vốn bằng tiền tăng 38,44% (hay 27. 404 triệu đồng) so với năm 2001. Điều này sẽ làm cho tình hình tài chính của công ty có nhiều thuận lợi tới khả năng thanh toán cuả công ty. Bên cạnh đó, các khoản phải thu: trong thành phần vốn lưu động năm 2002 giảm 36,54% so với năm 2001, tỷ trọng giảm từ 14,94% năm 2001 xuống 7,90% năm 2002. Trong cơ cấu các khoản phải thu, nợ phải thu từ khách hàng tỷ trọng giảm. Năm 2001 chiếm 84,8% năm 2002 giảm xuống 81%. Như vậy vốn lưu động của công ty đã được thu hồi nhanh chóng, giảm dần các hình thức mua bán chịu của khách hàng. Đối với vốn hàng tồn kho: năm 2002 là 19.916 triệu đồng tăng 17 triệu đồng với tỷ lệ tăng 0,09% so với năm 2001 trong đó: Hàng mua đang đi trên đường tăng 19,12% từ 11.874 triệu năm 2001 lên 14.144 triệu năm 2002 Hàng tồn kho giảm từ 7.575 triệu năm 2001 xuống 5.500 triệu năm 2002 4. Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty vật tư kỹ thuật xi măng hà nội Biểu 06: Hiệu quả sử dụng vốn lưu động Chỉ tiêu ĐVT 2001 2002 So sáno 2002/2001 Tuyệt đối % 1.Tổng doanh thu Trđ 1.010.308 1.151.427 141.119 13,97 2.Doanh thu thuần Trđ 1.009.009 1.147.732 138.723 13,75 3.Tổng lợi nhuận từ HĐKD Trđ 4.312 7.672 3.360 177,92 4.Vốn lưu động b/q Trđ 65.065 87.316 22.251 34,2 5.Hiệu suất sử dụng VLĐ(=1/4) Lần 15,53 13,19 -2,34 15,07 6.Số vòng quay VLĐ(=2/4) vòng 15,51 13,14 -2,37 -15,28 7.Số ngày chu chuyển VLĐ(360/6) Ngày 23,21 27,40 4,19 18,05 8.Mức độ đảm nhiệm VLĐ(=4/2) đồng 0,06 0,08 0,02 33,3 9.Hệ số sinh lời VLĐ(=3/4) đồng 0,07 0,09 0,02 0,29 Qua số liệu trong biểu 06 ta thấy Về chỉ tiêu hiệu suất sử dụng vốn lưu động của công ty: Hiệu suất vốn lưu động phản ánh một đồng vốn lưu động sử dụng trong quá trình kinh doanh đem lại bao nhiêu đồng doanh thu cho doanh nghiệp. Năm 2001, một đồng vốn lưu động tạo ra được 15,53 đồng doanh thu thuần nhưng đến năm 2002 thì chỉ tạo ra được 13,19 đồng doanh thu thuần là do quy mô vốn lưu động bình quân năm 2002 tăng 22.251 triệu đồng so với năm 2001 nó thể hiện khả năng tham gia vốn lưu động vào quá trình kinh doanh của công ty tăng lên. Tốc độ luân chuyển của vốn lưu động: do vốn lưu động có đặc điểm riêng là tham gia hoàn toàn và thường xuyên vào tất cả các khâu của qúa trình kinh doanh, nên đẩy mạnh tốc độ chu chuyển vốn lưu động sẽ góp phần giải quyết nhu cầu về vốn. Đồng thời tăng doanh thu, tăng lợi nhuận dẫn đến việc tăng hiệu quả sử dụng vốn Để phân tích tốc độ luân chuyển của lưu động ta xét ba chỉ tiêu chính sau đây: Vòng quay vốn lưu động: Trong bảng phân tích trên, ta thấy vòng quay vốn lưu động của năm 2002 là 13,14 vòng giảm 15,28% (2,37 vòng)so với năm 2001là do vốn lưu động bình quân năm 2002 tăng 22.251 triệu đồng so với năm 2001 Thời gian một vòng chu chuyển: số ngày chu chuyển vốn lưu động của năm 2002 tăng 18,05% (tăng 4,19 ngày) so với năm 2001. Số ngày chu chuyển của vốn lưu động tăng do vòng quay vốn lưu động giảm. Mức độ đảm nhiệm của vốn lưu động: chỉ tiêu mức độ đảm nhiệm vốn lưu động phản ánh một đồng doanh thu thuần thu được trong kỳ cần phải chi bao nhiêu đồng vốn lưu động. Chỉ tiêu này càng nhỏ thì hiệu quả sử dụng vốn càng cao, càng có khả năng tiết kiệm vốn. Như vậy với mức độ đảm nhiệm vốn lưu động năm 2002 là 0,08 cao hơn so với năm 2001 là 0,02. Xét mức tiết kiệm vốn lưu động của năm 2002 so với năm 2001 do ảnh hưởng của sự thay đổi tốc độ luân chuyển vốn lưu động. Số vốn lưu động tiết kiệm hay lãng phí do thay đổi tốc độ chu chuyển vốn lưu động = Doanh thu thuần x (K1-K0) 360 Trong đó K0, K1 : kỳ luân chuyển vốn lưu động Ta có mức tiết kiệm vốn lưu động năm 2002 là: VTK = 1.147.732 x (27,4 – 23,2) = 13.390 triệu 360 Như vậy, vòng quay vốn lưu động giảm 2,37 vòng, thời gian quay vòng vốn tăng lên 4,19 ngày lên làm cho vốn lưu động có hiệu quả số vốn lưu động tiết kiệm là 13.390 triệu đồng Hệ số sinh lời của vốn lưu động: Hệ số này phản ánh một đồng vốn lưu động làm ra được bao nhiêu đồng lợi nhuận. Mặc dù hiệu suất sử dụng vốn lưu động của công ty năm 2002 giảm so với năm 2001 nhưng hệ số sinh lời vốn lưu động của công ty năm 2002 lại tăng so với năm 2001. Năm 2001 một đồng vốn lưu động tạo ra được 0,09 đồng lợi nhuận tức là tăng 0,02 đồng so với năm 2001. Tốc độ tăng của lợi nhuận sau thuế lại lớn hơn tốc độ tăng của vốn lưu động bình quân (tốc độ tăng của vốn lưu động bình quân của năm 2002 so với năm 2001 là 34,2%) nên làm cho hệ số sinh lời của vốn lưu động năm 2002 tăng so với năm 2001. 5. Phân tích khả năng thanh toán, kỳ thu tiền trung bình Trong giai đoạn hiện nay, để doanh nghiệp có thể ổn định và phát triển đòi hỏi doanh nghiệp đó phải kinh doanh có lãi, đồng thời phải bảo toàn và phát triển vốn kinh doanh của mình. Tình hình khả năng thanh toán và kỳ thu tiền trung bình của Công ty Vật tư kỹ thuật xi măng Hà nội được thể hiện qua biểu sau: Biểu 07: Khả năng thanh toán và kỳ thu tiền trung bình của công ty Vật tư kỹ thuật xi măng Hà nội Chỉ tiêu 2001 2002 2002/ 2001 Tuyệt đối % 1.Doanh thu thuần 1.009.009 1.147.732 138.723 13,75 2.Giá vốn hàng bán 853.135 971.741 118.606 13,90 3.VLĐ bình quân 65.065 87.316 22.251 34,2 4.Vốn bằng tiền 71.294 98.698 27.404 38,44 5.Các khoản phải thu 16.050 10.185 -5.865 -36,54 6.Hàng tồn kho bình quân 19.899 19.916 17 0,09 7.Tổng nợ ngắn hạn 79.144 95.369 6.225 20,50 8.Hệ số khả năng thanh toán hiện thời(=3/7) 0,82 0,92 0,1 12,20 9.Hệ số khả năng thanh toán nhanh[=(3-6)/7] 0,57 0,71 0,14 24,56 10.Kỳ thu tiền trung bình(=5/1*360) 5,73 3,19 -2,54 -44,33 11.Hệ số khả năng thanh toán tức thời(=4/7) 0,90 1,03 0,13 14,4 Nhìn vào biểu trên ta thấy, hệ số khả năng thanh toán hiện thời tăng, hệ số khả năng thanh toán nhanh tăng ,hệ số khả năng thanh toán tức thời cũng tăng. Đối với khả năng thanh toán hiện thời: Đây là chỉ tiêu được rất nhiều đối tượng quan tâm. Nó là căn cứ để các nhà đầu tư, người cho vay, nhà cung cấp hàng hoá… ra quyết định có nên đầu tư, cho vay hay nợ tiền hay không ? Qua số liệu trong biểu 06 cho ta thấy khả năng thanh toán nợ ngắn hạn năm 2002 so với năm 2001 tăng 12,20%. Với hệ số thanh toán nợ ngắn hạn 0,82 năm 2001 chứng tỏ để thanh toán một đồng nợ ngắn hạn thì công ty phải giải phóng 1/0,82= 1,22 đồng tài sản lưu động hiện có của doanh nghiệp và đến năm 2002 phải giải phóng 1/0,92 = 1,09 đồng tài sản lưu động mới đủ để thanh toán nợ ngắn hạn. Qua đó, ta có thể thấy rằng hệ số thanh toán nợ ngắn hạn của công ty quá thấp. Điều này thể hiện công ty không đủ khả năng thanh toán cho các khoản nợ ngắn hạn khi đến hạn thanh toán. Do đó những khoản nợ ngắn hạn trở thành mối nguy hại đến hoạt động kinh doanh của công ty. Để nâng cao khả năng thanh toán của mình, công ty cần có giải pháp hữu hiệu nhằm giảm thiểu tỷ trọng các khoản vốn bị ứ đọng, bị chiếm dụng. Khả năng thanh toán nhanh:là chỉ tiêu đánh giá chi tiết hơn về khả năng chi trả các khoản nợ ngắn hạn khi đến hạn. Hệ số này càng lớn chứng tỏ khả năng thanh toán nhanh của công ty càng tốt và ngược lại hệ số này nhỏ thì chứng tỏ khả năng thanh toán nhanh của công ty chưa tốt. Hệ số này ở Công ty vật tư kỹ thuật xi măng được tính như sau: Khả năng thanh toán nhanh = TSLĐ&ĐTNH – Hàng tồn kho Nợ ngắn hạn Qua kết quả trong biểu 06 ta thấy khả năng thanh toán nhanh của công ty năm 2002 có sự tăng lên so với năm 2001. Điều đó chứng tỏ công ty có biện pháp cân đối và sử dụng vốn một cách hợp lý trong việc tăng khả năng thanh toán của công ty. Khả năng thanh toán tức thời: hệ số này không phụ thuộc vào việc phải tiêu thụ hàng tồn kho và các khoản phải thu, phản ánh khả năng thanh toán nợ ngắn hạn nhanh chóng của công ty tại thời điểm đến hạn phải thanh toán cho khách hàng. Hệ số này của công ty được tính như sau: Hệ số thanh toán tức thời = Tiền + Tương đương tiền Nợ ngắn hạn Qua kết quả trong biểu 06 thấy được rằng khả năng thanh toán tức thời khi nợ ngắn hạn đến hạn phaỉ thanh toán của công ty có sự tăng lên. Kỳ thu tiền trung bình: Trong qúa trình kinh doanh, việc phát sinh các khoản phải thu, phải trả là điều tất yếu. Thời gian tồn tại các khoản phải thu càng dài, vốn lưu động càng bị tồn đọng nhiều. Khi các khoản phải thu càng lớn chứng tỏ vốn của doanh nghiệp bị ứ đọng trong khâu thanh toán càng nhiều. Vì vậy, nhanh chóng thu hồi vốn bị ứ đọng là một bộ phận quan trọng của công tác tài chính doanh nghiệp. Chỉ tiêu này được tính bằng công thức sau: Kỳ thu tiền trung bình = Số dư bình quân các khoản phải thu x 360 Doanh thu thuần Qua số liệu tính toán trong biểu 06, ta thấy thời gian thu tiền trung bình của công ty năm 2002 giảm xuống 2,54 ngày so với năm 2001. 6. Điểm thuận lợi của công ty Hệ thống mạng lưới tiêu thụ xi măng của công ty ngày càng mở rộng, sản lượng tiêu thụ và doanh thu của công ty liên tục gia tăng. Công ty thực hiện tốt các chức năng, nhiệm vụ của tổng công ty đã giao và thực hiện đầy đủ các khoản nộp theo nghĩa vụ cho ngân sách Nhà nước. Hàng hoá công ty đang kinh doanh là hàng hoá luôn ổn định và có chất lượng cao đáp ứng được yêu cầu cao về chất lượng kỹ thuật Chính sách chiến lược đúng đắn đặc biệt là chiến lược mở rộng thị trường thông qua việc mở rộng cung cấp tín dụng cho khách hàng kết hợp với chính sách giảm giá và chiết khấu hợp lý. 7. Tồn tại và nguyên nhân Việc quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động là vấn đề quan trọng với sự tồn tại và phát triển doanh nghiệp trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay. Sau khi xem xét phân tích, đánh giá tình hình quản lý, sử dụng và hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty Vật tư kỹ thuật xi măng Hà nội em nhận thấy, trong những năm qua tập thể cán bộ công nhân viên không ngừng nỗ lực cố gắng để nâng cao hiệu quả kinh doanh và đã đạt được một số kết quả như đã trình bày ở trên. Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn một số tồn tại: Thứ nhất: Về nguồn hình thành vốn lưu động. Vốn vay là nguồn chủ yếu hình thành vốn lưu động của công ty, tỷ trọng 80,31% năm 2001 lên 86,39% năm 2002. trong đó chủ yếu là vay ngắn hạn tỷ trọng từ 95,20% năm 2001 lên 95,30% năm 2002 lãi suất cao, làm tăng chi phí sử dụng vốn, ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của công ty. Thứ hai: Các khoản phải thu năm 2002 tuy đã giảm nhưng không đáng kể nên vẫn giữ ở tỷ lệ quá cao trong vốn lưu động sử dụng của công ty. Vốn lưu động của công ty bị chiếm dụng nhiều. Công ty phải chịu chi phí sử dụng vốn thay cho khách hàng Thứ ba: vốn bằng tiền – nguồn tài chính quan trọng để đảm bảo thanh toán nhanh các khoản nợ đến hạn trả chiếm tỷ trọng lớn trong tổng vốn lưu động (66,35% năm 2001 và 76,54% năm 2002), nên khả năng thanh toán nhanh của công ty rất tốt. Thứ tư: Công ty chưa có chính sách thanh toán hợp lý và có hiệu quả để khuyến khích khách hàng thanh toán nợ nhanh chóng, đúng hạn. Chương III Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty Vật tư kỹ thuật xi măng Hà Nội Thông qua các chỉ tiêu tổng hợp cũng như cụ thể khi xem xét đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty Vật tư kỹ thuật xi măng Hà Nội trong những năm gần đây, Công ty đã đạt được một số kết quả khích lệ. Năm 2002 sản lượng tiêu thụ tăng 596.664 tấn xi măng so với năm 2001. Đời sống của công nhân viên không ngừng được cải thiện. Để một đồng vốn Công ty bỏ ra kinh doanh ngày càng có hiệu quả thì vấn đề cơ bản là phải có những giải pháp đúng đắn để phát huy thế mạnh, khắc phục khó khăn, hạn chế những tồn tại sao cho phù hợp với tình hình mới., em xin đề xuất một số giải pháp sau: Thứ nhất: Xây dựng kế hoạch huy động và sử dụng vốn lưu động có hiệu quả. Xác định nhu cầu tối thiểu vốn lưu động thường xuyên, từ đó có biện pháp huy động nguồn vốn để đáp ứng một cách đầy đủ, kịp thời cho hoạt động kinh doanh. Tránh tình trạng thừa vốn hoặc thiếu vốn sẽ ảnh hưởng xấu đến các hoạt động kinh doanh của công ty. Có chính sách khả thi nhằm huy động tối đa nguồn vốn bao gồm việc lựa chọn nguồn tài trợ tích cực nhất nhằm đảm bảo cung ứng nguồn vốn đầy đủ cho kinh doanh với chi phí lãi vay thấp nhất. Thứ hai: Thực hiện tốt công tác thanh toán tiền hàng và thu hồi công nợ Có thời hạn tín dụng cụ thể đối với từng khách hàng sao cho thời hạn mà công ty cho khách hàng hưởng luôn nhỏ hơn thời hạn tín dụng mà nhà cung cấp cho công ty hưởng và thời gian đó có thể chấp nhận được áp dụng những chính sách chiết khấu với tỷ lệ thoả đáng nhằm khuyến khích khách hàng thanh toán nhanh, thanh toán đúng hạn tạo ra doanh thu thực tế cho công ty Lập quỹ dự phòng các khoản phải thu khó đòi để có nguồn bù đắp khi vốn bị thiếu hụt, rủi ro do không thu hồi được nợ của khách hàng Trong hợp đồng tiêu thụ hàng hoá, cần quy định rõ thời hạn trả, hình thức thanh toán tiền hàng và yêu cầu mỗi bên phải chịu trách nhiệm một cách đầy đủ, nghiêm túc các điều khoản quy định trong hợp đồng đã ký kết phù hợp với chính sách, chế độ tài chính quy định hiện hành Thứ ba: đẩy mạnh hoạt động tiêu thụ hàng tồn kho Công ty cần đẩy mạnh tiêu thụ hàng hoá bằng cách phát triển hệ thống cửa hàng, đại lý. Thực hiện khuyếch trương mặt hàng, thường xuyên tiếp xúc với khách hàng tìm hiểu mong muốn và nhu cầu của họ, qua đó có thể đáp ứng được tốt nhu cầu của thị trường. Thêm vào đó, cần có dịch vụ sau bán hàng nhằm nâng cao uy tín của công ty, tạo tâm lý yên tâm, tin tưởng hơn vào sản phẩm, hàng hoá cho khách hàng Công ty nên hạ giá bán nhằm thu lại một phần vốn đã bỏ ra, mặt khác sử dụng chúng làm hàng khuyến mại kèm theo khi bán cho các đơn vị mua hàng với số lượng lớn. Như vậy, vừa giải phóng kho bãi, giảm chi phí lưu kho Lập quỹ dự phòng giảm giá hàng tồn kho để có nguồn tài chính bù đắp khi phải bán hàng tồn kho bị lỗ Thứ tư: Phấn đấu tiết kiệm chi phí Chi phí là một khoản tiền bỏ ra phục vụ cho hoạt động kinh doanh, do đó việc quản lý chi phí phải được tiến hành kiểm tra chặt chẽ, trước hết và chủ yếu là phải nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay để giảm chi phí lãi vay. Công ty cần tổ chức tốt quá trình mua hàng vào, bán ra và quản lý hàng hợp lý để giảm tối đa các chi phí bảo quản, lưu kho. Kết luận Vốn lưu động là yếu tố quan trọng quyết định toàn bộ quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của một doanh nghiệp. Qua tìm hiểu thực tế tại Công ty Vật tư kỹ thuật xi măng Hà Nội, em thấy vấn đề nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động đã được Công ty rất chú trọng quan tâm, đã đáp ứng được yêu cầu kinh doanh trong điều kiện chuyển sang nền cơ chế thị trường. Tuy nhiên nếu Công ty có những biện pháp tích cực hơn ở một số khâu còn tồn tại trong vấn đề sử dụng vốn lưu động tạm thời nhàn rỗi thì vai trò và tác dụng của vốn lưu động của Công ty còn được phát huy tốt hơn nữa đáp ứng yêu cầu quá trình phát triển của Công ty. Sau thời gian thực tập thực tế em thấy rằng giữa lý thuyết và thực tế có một khoảng cách nhất định. Tuy nhiên với sự năng động và điều kiện vốn có Công ty Vật tư kỹ thuật xi măng Hà Nội đã tổ chức tốt và đề ra được những giải pháp tích cực nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, góp phần thúc đẩy quá trình kinh doanh của Công ty phát triển. Em không có tham vọng trong luận văn đưa ra những giải pháp hoàn toàn đúng đắn, mang lại hiệu quả trực tiếp, tức thơì trong quản lý tài chính của Công ty mà chỉ là sự so sánh, đối chiếu giữa thực tế và kiến thức đã học để đưa ra những nhận xét, hướng giải quyết hoàn thiện hơn nữa trong việc quản lý và sử dụng vốn lưu động của Công ty Vật tư kỹ thuật xi măng Hà Nội. Vì đây là tác phẩm đầu tay của em trong quá trình học tập tại trường và bước đầu tiếp xúc với thực tế, đồng thời do hạn chế về mặt thời gian và trình độ nghiệp vụ nên bài “luận văn” này không tránh khỏi những khiếm khuyết và thiếu sót em rất mong nhận được sự chỉ bảo giúp đỡ của các thầy cô giáo để bài luận văn này đạt chất lượng cao hơn. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của các cán bộ phòng kế toán Công ty Vật tư kỹ thuật xi măng Hà Nội đã giúp đỡ em hoàn thành “luận văn” này. Danh mục tài liệu tham khảo 1. Quản trị tài chính doanh nghiệp - Trường Đại học Tài chính kế toán Hà Nội, 1999. 2. Phân tích hoạt động kinh doanh - NXB. Thống kê, 2001. 3. Giáo trình Tài chính doanh nghiệp - Trường Đại học Quản lý Kinh doanh Hà Nội. 4. Quản trị Tài chính doanh nghiệp - NXB Tài chính 5. Một số tài liệu liên quan khác Mục lục Trang