Luận văn Một số biện pháp mở rộng quan hệ tín dụng Ngân hàng đối với các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh tại chi nhánh Ngân hàng Standard Chartered, Hà Nội

n v¨n ®· ®i s©u vµo ph©n tÝch quan hÖ nµy vµ t×m ra nh÷ng tån t¹i, khã kh¨n vµ nh÷ng ý kiÕn, biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i cña quan hÖ nµy. Néi dung luËn v¨n gåm: Ch­¬ng I: TÝn dông Ng©n hµng víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng quan hÖ tÝn dông gi÷a chi nh¸nh Ng©n hµng Standard Chartered, Hµ Néi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Ch­¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ. Do thêi gian thùc tËp t¹i Ng©n hµng kh«ng l©u vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt thùc tÕ cßn cã h¹n, v× vËy bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vµ khiÕm khuyÕt. Trong thêi gian thùc tËp vµ viÕt luËn v¨n ®­îc sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o, c¸c anh chÞ trong Ng©n hµng tËn t×nh chØ b¶o vµ gióp ®ì nh÷ng sè liÖu cÇn thiÕt nªn luËn v¨n ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Qua ®©y t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì quý b¸u ®ã. Ch­¬ng I TÝn dông Ng©n hµng víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh I. Kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë ViÖt Nam 1. Vai trß cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng: Trong viÖc chuyÓn ®æi c¬ chÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng ®· t¹o tiÒn ®Ò kh¸ch quan cho sù kh«i phôc vµ ph¸t triÓn s«i ®éng cña c¸c khu vùc kinh tÕ. §ã lµ khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh bao gåm: kinh tÕ c¸ thÓ (kÓ c¶ c¸c xÝ nghiÖp, c«ng ty cã 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi), kinh tÕ hé gia ®×nh, kinh tÕ tæ, hîp t¸c x· (c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c¸c c«ng ty cæ phÇn) vµ c¸c liªn doanh d­íi mäi h×nh thøc. Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh gåm c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc ph©n ®Þnh c¨n cø vµo tÝnh chÊt së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. Kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh mµ quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng cã së h÷u cña nhµ n­íc. ThÞ tr­êng ®ã lµ m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi nhÊt cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh tù kh¼ng ®Þnh m×nh. Mäi chñ thÓ tham gia trªn thÞ tr­êng ®Òu chÞu sù chi phèi vµ ®iÒu tiÕt bëi hµng lo¹t c¸c quy luËt cña s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. C¬ chÕ thÞ tr­êng ®¸nh gi¸ kh¸ch quan c¸c thµnh viªn tham gia kh«ng ph¶i lµ ë thµnh phÇn kinh tÕ mµ thÓ hiÖn ë tµi n¨ng vµ kÕt qu¶ kinh doanh. Dï lµ kinh tÕ nhµ n­íc hay kinh tÕ ngoµi quèc doanh, tÊt c¶ ®Òu b×nh ®¼ng trong sù sµng läc cña kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong m«i tr­êng ®ã, tÝnh tù chñ, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o cña kinh tÕ ngoµi quèc doanh sÏ nhanh chãng thÝch nghi víi nh÷ng biÕn ®æi th­êng xuyªn cña thÞ tr­êng, t¹o cho khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ­u thÕ v÷ng ch¾c trong sù chuyÓn biÕn cña nÒn kinh tÕ nãi chung. H¬n thÕ n÷a khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. H¬n thÕ n÷a khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh víi tay nghÒ cao, nguån vèn ®a d¹ng, tÝnh chñ ®éng vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm cao ®Ó ho¹t ®éng rÊt cã hiÖu qu¶ vµ tõng b­íc kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trong nÒn kinh tÕ. Trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, khèi l­îng s¶n phÈm do c¸c hîp t¸c x·, tæ hîp t¸c, c«ng ty TNHH, c«ng ty, xÝ nghiÖp liªn doanh… s¶n xuÊt ra ®¹t tû träng lín trong tæng s¶n l­îng toµn ngµnh c«ng nghiÖp. Lùc l­îng vËn t¶i ngoµi quèc doanh víi sù ph¸t triÓn cña m×nh ®· gãp phÇn thóc ®Èy giao l­u gi÷a c¸c vïng ®Þa ph­¬ng. Quan ®©y ta thÊy kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ mét lÜnh vùc kinh tÕ réng lín vµ quan träng trong thÓ thèng nhÊt cña nÒn kinh tÕ n­íc ta. Nã ®· cã mÆt trong hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, bao gåm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ víi lùc l­îng s¶n xuÊt to lín ®ãng gãp mét phÇn quan träng trong viÖc s¶n xuÊt ra cña c¶i cho x· héi. Khi nÒn kinh tÕ n­íc ta chuyÓn sang c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng, kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ khu vùc s¶n xuÊt kinh doanh n¨ng ®éng vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt, cã kh¶ n¨ng thÝch nghi vµ ®¸p øng kÞp thêi mäi biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. §©y lµ lÜnh vùc t¹o ra thu nhËp quèc d©n, tæng s¶n phÈm x· héi, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, chiÕm tû träng lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Riªng lÜnh vùc c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, th­¬ng m¹i, dÞch vô lµ khu vùc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ph¸t triÓn n¨ng ®éng nhÊt. Víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan cña lùc l­îng s¶n xuÊt, khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc æn ®Þnh ph¸t triÓn víi tèc ®é cao. Theo dù ®o¸n cña c¸c nhµ kinh tÕ ViÖt Nam vµ n­íc ngoµi, nÕu tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ ngoµi quèc doanh nhanh h¬n tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ quèc doanh b×nh qu©n 1%/n¨m th× xu h­íng biÕn ®éng vÒ tû träng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong c¬ cÊu tæng s¶n phÈm x· héi n­íc ta trong 15 ®Õn 20 n¨m tíi sÏ lµ: kinh tÕ quèc doanh chiÕm 10%, kinh tÕ ngoµi quèc doanh chiÕm 90%. Trong ®ã thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc (c¸c xÝ nghiÖp vµ c¸c c«ng ty liªn doanh gi÷a c¸c doanh nghiÖp quèc doanh vµ n­íc ngoµi) kho¶ng 30%, kinh tÕ t­ nh©n kho¶ng 30%, kinh tÕ tËp thÓ kho¶ng 10%, kinh tÕ c¸ thÓ vµ hé gia ®×nh kho¶ng 30%. C¸c m« h×nh kinh tÕ hé gia ®×nh, xÝ nghiÖp võa vµ nhá lµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh tÕ n­íc ta sÏ ph¸t triÓn ®¹i ®a sè trong khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. SÏ xuÊt hiÖn nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n bªn c¹nh nh÷ng tËp ®oµn t­ b¶n nhµ n­íc trong m«i tr­êng tù do c¹nh tranh, b×nh ®¼ng, cïng tham gia vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Mét m« h×nh kinh tÕ sÏ ph¸t triÓn nhanh chãng ë n­íc ta ®ã lµ liªn doanh xÝ nghiÖp, c«ng ty t­ nh©n víi c¸c c«ng ty vµ c¸c tËp ®oµn kinh tÕ n­íc ngoµi. 2. Thùc tr¹ng xu h­íng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh T×m hiÓu vÒ thùc tr¹ng, xu h­íng ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa vµ rÊt cÇn thiÕt nh»m n¾m ®­îc nh÷ng ®iÓm m¹nh, yÕu, nh÷ng nhu cÇu cÇn ®­îc ®¸p øng vµ tho¶ m·n ®Ó ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy trong thêi gian tr­íc m¾t còng nh­ nh÷ng n¨m tiÕp trong t­¬ng lai ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc ta nãi chung vµ ho¹t ®éng cña ngµng Ng©n hµng, tµi chÝnh nãi riªng. Nh­ chóng ta ®· biÕt khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh bao gåm 4 thµnh phÇn kinh tÕ: kinh tÕ c¸ thÓ, kinh tÕ hé gia ®×nh, kinh tÕ (tæ) hîp t¸c x· vµ liªn doanh. Kinh tÕ (tæ) hîp t¸c x·: HiÖn nay c¸c hîp t¸c x¸c ®­îc tæ chøc l¹i theo h×nh thøc hîp t¸c x· cæ phÇn hay c«ng ty TNHH. Trong ®iÒu kiÖn míi nµy sù ®Çu t­ cña Ng©n hµng vµo thµnh phÇn kinh tÕ nµy còng cã sù thay ®æi. Tr­íc kia, mÆc dï cã sù ph©n biÖt víi kinh tÕ quèc doanh, xong kinh tÕ tËp thÓ vÉn ®­îc bao cÊp mét phÇn qua tÝn dông. VÊn ®Ò trªn ph¶i thùc sù chÊm døt, quan hÖ tÝn dông lµ quan hÖ cung cÇu vµ b×nh ®¼ng trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ. Kinh tÕ c¸ thÓ: Kinh tÕ c¸ thÓ cã mÆt ®«ng ®óc, quy tô trªn mäi ngµnh nghÒ, mäi lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ l­u th«ng, nã lµm sèng ®éng nÒn kinh tÕ võa ®æi míi vµ lµ bÒ næi dÔ thÊy cña sù chuyÓn biÕn trong t­ duy cña nh÷ng nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kinh tÕ. Nh­ng hiÖn nay c¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ gÆp ph¶i mét khã kh¨n lín ®ã lµ vÊn ®Ò vÒ vèn. HiÖn nay, vèn s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu lµ cÇu cña b¶n th©n hä, vèn huy ®éng kh¸c nhÊt lµ vèn huy ®éng tõ Ng©n hµng chiÕm mét tØ lÖ rÊt nhá. Quy m« vèn nhá gióp hä thÝch øng nhanh víi sù thay ®æi cña m«i tr­êng nh­ng l¹i g©y khã kh¨n cho kinh tÕ c¸ thÓ trong viÖc c¶i tiÕn kÜ thuËt ®æi míi vµ më réng s¶n xuÊt. Do ®ã ®Ó gióp ®ì t¹o ®iÒu kiÖn cho thµnh phÇn kinh tÕ nµy ph¸t triÓn trong t­¬ng lai vai trß cña c¬ quan tµi chÝnh ®Æc biÖt lµ Ng©n hµng rÊt quan träng, hç trî vÒ vèn cho kinh tÕ c¸ thÓ ®æi míi, hoµn thiÖn s¶n xuÊt hay chuyÓn dÞch ®Çu t­ sang nh÷ng ngµnh, nh÷ng lÜnh vùc kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n. Kinh tÕ c¬ b¶n nhµ n­íc (liªn doanh): Nh­ng tõ khi cã luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt nam thµnh phÇn kinh tÕ liªn doanh ®· ph¸t triÓn mét b­íc ®¸ng kÓ ®ã lµ viÖc thµnh lËp c¸c xÝ nghiÖp, c«ng ty liªn doanh víi c¸c xÝ nghiÖp hoÆc c¸c c«ng ty n­íc ngoµi. Trong t­¬ng lai ®Ó chuÈn bÞ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c xÝ nghiÖp nµy ph¸t triÓn vµ ph¸t huy t¸c dông ®èi víi nÒn kinh tÕ th× viÖc t¹o lËp thÞ tr­êng tµi chÝnh vµ gi÷ vÞ trÝ tiªn phong lµ c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Æc biÖt quan träng. Kinh tÕ hé gia ®×nh: Kinh tÕ hé gia ®×nh kh«ng ph¶i lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ ®éc lËp nh­ng ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn do cã tiÒm n¨ng lín, kinh tÕ gia ®×nh lµ nh÷ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt dùa vµo vèn, søc lao ®éng cña hé gia ®×nh lµ chñ yÕu. Kinh tÕ gia ®×nh hiÖn nay ®ang chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong nhiÒu ngµnh nghÒ ë n«ng th«n, thµnh thÞ, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nhiÒu ng­êi, huy ®éng ®­îc tiÒn vèn, tay nghÒ cña tõng ng­êi trong gia ®×nh. 3. §Æc tr­ng cña kinh tÕ ngoµi quèc doanh hay nh÷ng khã kh¨n cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i khi cho vay kinh tÕ ngoµi quèc doanh : MÆc dï cho vay ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh mang l¹i hiÖu qu¶ cho viÖc sö dông nguån vèn huy ®éng ®­îc cña Ng©n hµng nh­ng trªn thùc tÕ viÖc cho vay nµy gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n ®Æc biÖt lµ khã kh¨n trong viÖc thu håi ®­îc vèn cho vay, khi ®ã Ng©n hµng ph¶i trÝch tõ nguån vèn tù cã cña m×nh ®Ó bï l¹i sè vèn ®· mÊt. §iÒu nµy ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn sù tån t¹i vµ quy m« ph¸t triÓn cña Ng©n hµng. Khã kh¨n trªn cã thÓ do nh÷ng nguyªn nh©n sau: 3.1. Th«ng tin kh«ng c©n xøng, chän lùa ®èi ®Þch vµ rñi ro ®¹o ®øc trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh lµ nguyªn nh©n c¬ b¶n nhÊt g©y nªn rñi ro Ng©n hµng nãi chung vµ rñi ro tÝn dông nãi riªng. a. Kh¸i niÖm vÒ th«ng tin kh«ng c©n xøng, sù chän lùa ®èi nghÞch vµ rñi ro ®¹o ®øc trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh. Giao dÞch diÔn ra trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh thùc chÊt lµ nh÷ng hîp ®ång ®iÒu chuyÓn vèn tõ ng­êi tiÕt kiÖm – ng­êi cho vay sang ng­êi chi tiªu – ng­êi ®i vay. Mét vÊn ®Ò tån t¹i gi÷a nh÷ng ng­êi tham gia c¸c giao dÞch nµy: Mét bªn th­êng kh«ng biÕt ®­îc hÕt nh÷ng g× cÇn biÕt vÒ bªn kia. Sù kh«ng c©n b»ng vÒ th«ng tin mµ mçi bªn cã ®­îc nh­ vËy ®­îc gäi lµ: “Th«ng tin kh«ng c©n xøng”. Chän lùa ®èi nghÞch lµ vÊn ®Ò do th«ng tin kh«ng c©n xøng t¹o ra tr­íc khi diÔn ra cuéc giao dÞch. Lùa chän ®èi nghÞch x¶y ra trªn c¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh khi nh÷ng ng­êi ®i vay cã nhiÒu kh¶ n¨ng t¹o ra mét kÕt côc mµ ng­êi cho vay kh«ng mong muèn (®èi nghÞch) tøc lµ nh÷ng rñi ro kh«ng tr¶ ®­îc nî sÏ lµ nh÷ng ng­êi tÝch cùc t×m vay nhÊt do vËy cã nhiÒu kh¶ n¨ng ®­îc lùa chän nhÊt. Rñi ro ®¹o ®øc lµ mét vÊn ®Ò do th«ng tin kh«ng c©n xøng t¹o ra sau khi cuéc giao dÞch diÔn ra. Rñi ro ®¹o ®øc trong c¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh x¶y ra khi ng­êi cho vay ph¶i chÞu mét rñi ro lµ ng­êi vay cã ý muèn thùc hiÖn nh÷ng viÖc kh«ng tèt (thiÕu ®¹o ®øc) xÐt theo quan ®iÓm cña ng­êi cho vay, bëi v× nh÷ng ho¹t ®éng nµy khiÕn Ýt cã kh¶ n¨ng ®Ó mãn vay nµy sÏ ®­îc hoµn tr¶. Do rñi ro ®¹o ®øc gi¶m bít x¸c suÊt hoµn tr¶ cña vèn nªn ng­êi cho vay cã thÓ quyÕt ®Þnh th«i kh«ng cho vay. §èi víi Ng©n hµng ®iÒu nµy th­êng rÊt dÔ x¶y ra nÕu nh­ Ng©n hµng thiÕu th«ng tin vµ g©y ra tØ lÖ rñi ro tÝn dông cao. b. Th«ng tin kh«ng c©n xøng trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh lµ nguyªn nh©n g©y ra rñi ro tÝn dông. NÕu cã ®ñ th«ng tin cÇn thiÕt vÒ c¸c ®èi t­îng cÇn ®Çu t­ hoÆc vay tiÒn, Ng©n hµng sÏ quyÕt ®Þnh dÔ dµng trong viÖc cho vay hay kh«ng. Nh­ng thùc tÕ trªn thÞ tr­êng lu«n tån t¹i kh«ng c©n xøng gi÷a ng­êi cho vay vµ ng­êi ®i vay. Do ®ã sù lùa chän ®èi nghÞch ®· lµm nh÷ng ng­êi kÐm tÝn nhiÖm (nh÷ng ng­êi rÊt dÔ kh«ng hoµn tr¶ mãn nî vay) l¹i lµ nh÷ng ng­êi tÝch cùc xin vay nhÊt vµ nhiÒu kh¶ n¨ng ®­îc lùa chän nhÊt. NÕu Ng©n hµng cho hä vay, Ng©n hµng ®øng tr­íc nguy c¬ rñi ro tÝn dông lín. Ng­îc l¹i, còng do lùa chän ®èi nghÞch, Ng©n hµng bá mÊt c¬ héi kiÕm lîi nhuËn. Còng do th«ng tin kh«ng c©n xøng, rñi ro ®¹o ®øc trªn thÞ tr­êng vay nî dÔ x¶y ra. Trªn thÞ tr­êng cã rÊt nhiÒu ng­êi vay tiÒn thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng ®¹o ®øc. Mét khi nh÷ng ng­êi nµy vay ®­îc tiÒn cña Ng©n hµng, hä cã thÓ ®Çu t­ vµo nh÷ng dù ¸n rñi ro cao. NÕu Ng©n hµng kh«ng thËn träng trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n cho vay, rñi ro ®¹o ®øc trªn thÞ tr­êng sÏ ®Æt Ng©n hµng tr­íc nguy c¬ rñi ro tÝn dông lín. Nh­ng nÕu Ng©n hµng qu¸ thËn träng tr­íc rñi ro ®¹o ®øc, ®ét ngét c¾t ®øt hîp ®ång tÝn dông, Ng©n hµng sÏ bÞ thiÖt thßi vÒ l·i, mÆt uy tÝn víi kh¸ch hµng. 3.2. Sù ®iÒu khiÓn cña “bµn tay v« h×nh” – c¬ chÕ thÞ tr­êng Ng©n hµng th­¬ng m¹i dïng nguån vèn huy ®éng ®­îc ®em cho c¸c c¸ nh©n, c¸c chñ doanh nghiÖp cÇn vèn vay. NÕu v× mét lý do nµo ®ã ng­êi vay gÆp rñi ro kh«ng hoµn tr¶ ®­îc mãn tiÒn vay th× râ rµng Ng©n hµng gÆp rñi ro tÝn dông, mµ trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× c¸c doanh nghiÖp rÊt dÔ bÞ rñi ro. “Bµn tay v« h×nh” – c¬ chÕ thÞ tr­êng ®ang r×nh rËp ®e do¹ c¸c nhµ kinh doanh còng nh­ ®Æt Ng©n hµng tr­íc nguy c¬ rñi ro tÝn dông. 3.3. M«i tr­êng kinh tÕ BÊt kú mét lÜnh vùc kinh doanh nµo ®Òu chÞu chi phèi cña m«i tr­êng xung quanh. Mçi sù biÕn ®éng cña nã ®Òu ¶nh h­¬ng tèt hay xÊu ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh. Trong kinh doanh tiÒn tÖ nÕu nhµ Ng©n hµng kh«ng dù ®o¸n ®­îc sù biÕn ®éng nµy sÏ dÉn ®Õn sù lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ vµ g©y ra nh÷ng rñi ro. 3.4. C¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan kh¸c. Ng©n hµng cã thÓ gÆp rñi ro tÝn dông tõ nguyªn nh©n kh¸ch quan khã l­êng tr­íc ®­îc nh­ ng­êi vay cã thÓ gÆp thiªn tai, lò lôt, h¹n h¸n, mÊt mïa, ho¶ ho¹n… dÉn ®Õn nh÷ng viÖc kh«ng tr¶ ®­îc nî cho Ng©n hµng. MÆt kh¸c Ng©n hµng dïng nguån vèn huy ®éng ®­îc cña m×nh ®em cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¸ nh©n cÇn vèn vay. NÕu mét lý do nµo ®ã, ng­êi vay gÆp rñi ro kh«ng hoµn tr¶ ®­îc mãn tiÒn. Mµ rñi ro ë c¸c doanh nghiÖp n¶y sinh rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n nh­ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, s¶n phÈm ø ®äng, kh«ng quay vßng vèn lµm lîi nhuËn gi¶m dÉn ®Õn ph¸ s¶n… vµ cßn biÕt bao nhiªu nh÷ng nguyªn nh©n n÷a chÞu sù ®iÒu khiÓn cña c¬ chÕ thÞ tr­êng ®e do¹ nh÷ng nhµ kinh doanh còng nh­ rñi ro tÝn dông cña Ng©n hµng. II. TÝn dông vµ vai trß tÝn dông Ng©n hµng víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. TÝn dông lµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. 1.1. Kh¸i niÖm vÒ tÝn dông. TÝn dông lµ mét ph¹m trï kinh tÕ tån t¹i qua c¸c h×nh thøc x· héi kh¸c nhau. Theo quan niÖm truyÒn thèng, tÝn dông lµ mèi quan hÖ kinh tÕ trong ®ã mét ng­êi chuyÓn cho ng­êi kh¸c quyÒn sö dông mét l­îng gi¸ trÞ hoÆc hiÖn vËt nµo ®ã víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh mµ hai bªn tho¶ thuËn, nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã dïng vÒ sè l­îng, chÊt l­îng tiÒn tÖ, thêi h¹n cho vay vµ khèi l­îng ph¶i tr¶ thªm. §øng trªn ph­¬ng diÖn nghiÖp vô lµ bÊt cø ®éng t¸c nµo ®ã, mét ng­êi ®­a vèn hoÆc høa ®­a vèn cho ng­êi kh¸c sö dông cam kÕt b»ng ch÷ lµ cho ng­êi nµy nh­ ®¶m b¶o, b¶o chøng hay b¶o l·nh cã thu tiÒn. Trong thùc tÕ ho¹t ®éng tÝn dông rÊt phong phó vµ ®a d¹ng nh÷ng ë bÊt kú d¹ng tÝn dông nµo còng thÓ hiÖn hai mÆt: ng­êi së h÷u mét sè tiÒn, hµng ho¸ chuyÓn giao cho ng­êi kh¸c sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh vµ ®Õn thêi h¹n do hai bªn tho¶ thuËn, ng­êi sö dông hoµn tr¶ l¹i cho ng­êi së h÷u mét gi¸ trÞ lín h¬n, phÇn t¨ng thªm gäi lµ phÇn lêi (l·i suÊt). 1.2. C¸c h×nh thøc tÝn dông chñ yÕu cña Ng©n hµng Th­¬ng m¹i. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c tÝn dông rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. Sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ ®· t¹o ra ®iÒu kiÖn xuÊt hiÖn c¸c h×nh thøc tÝn dông míi. Tuú thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ph¸p luËt cña mçi n­íc mµ viÖc ¸p dông c¸c h×nh thøc tÝn dông kh¸c nhau. C¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i lu«n lu«n t×m c¸ch s¸ng t¹o ra c¸c h×nh thøc tÝn dông míi phï hîp vµ ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc cho vay ®Ó më réng tÝn dông thu hót thªm nhiÒu kh¸ch hµng, t¨ng lîi nhuËn vµ ph©n t¸n, gi¶m thÊp tû lÖ rñi ro. Theo tÝnh chÊt ®Æc ®iÓm cña nghiÖp vô cho vay cã mét sè h×nh thøc tÝn dông chñ yÕu sau: TÝn dông v·ng lai: Lµ ho¹t ®éng vay m­în th­êng xuyªn gi÷a Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng víi néi dung ®· ®­îc tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông. §Æc ®iÓm cña h×nh thøc tÝn dông nµy lµ Ng©n hµng më cho kh¸ch hµng mét tµi kho¶n võa d­ nî, võa d­ cã (tµi kho¶n v·ng lai). Toµn bé thu nhËp cña ng­êi vay ®Òu nhËp vµo bªn cã vµ toµn bé chi tiªu ®Òu trÝch tõ bªn nî. Khi kh«ng cßn sè d­ cã kh¸ch hµng ®­îc sö dông mét kho¶n tÝn dông ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång vay vèn víi mét møc “d­ nî” tèi ®a nµo ®ã. Ng©n hµng chØ khèng chÕ sè d­ nî mµ kh«ng khèng chÕ doanh sè cho vay. TÝn dông chiÕt khÊu: Trong c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, kú phiÕu th­¬ng m¹i ®­îc ph¸t hµnh vµ l­u th«ng theo quy ®Þnh cña luËt ph¸p. Ng­êi cã kú phiÕu ®Õn h¹n thanh to¸n, nÕu cÇn tiÒn hä cã thÓ ®em b¸n cho Ng©n hµng Th­¬ng m¹i, Ng©n hµng th­¬ng m¹i mua kú phiÕu víi gi¸ b»ng hiÖu sè mÖnh gi¸ ghi trªn kú phiÕu trõ ®i lîi tøc, hoa hång vµ c¸c kho¶n l·i suÊt kh¸c. Ng©n hµng trë thµnh chñ kú phiÕu, ®Õn h¹n thanh to¸n xuÊt tr×nh cho con nî ®ßi thanh to¸n. XÐt vÒ b¶n chÊt kinh tÕ, mua kú phiÕu thùc chÊt lµ Ng©n hµng cho ng­êi chñ kú phiÕu vay tiÒn vµ chiÕt khÊu kú phiÕu lµ l·i suÊt tiÒn vay. Quan hÖ mua b¸n kú phiÕu víi Ng©n hµng ®­îc gäi lµ h×nh thøc tÝn dông chiÕt khÊu. Nh­ vËy, tÝn dông chiÕt khÊu lµ tÝn dông ng¾n h¹n mµ Ng©n hµng chuyÓn tiÒn cho chñ kú phiÕu d­íi d¹ng mua kú phiÕu ch­a ®Õn h¹n thanh to¸n. TÝn dông nhËn tr¶: Lµ h×nh thøc Ng©n hµng tr¶ tiÒn thay cho ng­êi ph¸t hµnh kú phiÕu, khi ®Õn h¹n tr¶, nÕu ng­êi ph¸t hµnh kú phiÕu kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. §©y lµ sù ®¶m b¶o ch¾c ch¾n cho ng­êi së h÷u kú phiÕu. V× thÕ ng­êi ph¸t hµnh kú phiÕu ph¶i mÊt mét tû lÖ hoa hång “nhËn tr¶” cho Ng©n hµng. Ng©n hµng kh«ng thu l·i suÊt vÒ tÝn dông nhËn tr¶ v× th«ng th­êng Ng©n hµng kh«ng dïng vèn tù cã vµo tÝn dông nµy. TÝn dông cÇm ®å: Lµ lo¹i cho vay cã thÕ chÊp b»ng bÊt ®éng s¶n, tµi s¶n cÇm ®å chñ yÕu lµ ph¶i ®­îc Ng©n hµng cÊt gi÷, tr­êng hîp c¸ biÕt cã thÓ ®Ó ë kho chuyªn dïng hoÆc giao cho ng­êi vay gi÷. Tµi s¶n cÇm ®å ®­îc ®¸nh gi¸ kh«ng ph¶i b»ng ®óng toµn bé gi¸ trÞ cña nã mµ th­êng ®­îc ®¸nh gi¸ thÊp h¬n, ®Ó khi rñi ro cã thÓ b¸n ®­îc ngay ®ñ b»ng sè nî gèc vµ l·i. TÝn dông cÇm ®å cho vay thêi gian ng¾n, mang tÝnh chÊt thêi vô. C¸c ®éng s¶n dïng ®Ó cÇm ®å rÊt ®a d¹ng: Chøng kho¸n ng¾n h¹n vµ chøng kho¸n dµi h¹n, hµng ho¸, kim lo¹i quý, sæ tiÕt kiÖm… TÝn dông tr¶ nhiÒu lÇn: TÝn dông tr¶ nhiÒu lÇn lµ lo¹i cho vay mµ ®iÒu kiÖn tr¶ nî ®­îc ph©n ra lµm nhiÒu thêi h¹n, mçi thêi h¹n tr¶ mét lÇn. Lo¹i tÝn dông nµy rÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm sö dông vèn cña ng­êi vay võa kÝch thÝch ®­îc tiªu thô hµng ho¸, më réng s¶n xuÊt vµ khuyÕn khÝch tiªu dïng. TÝn dông b¶o l·nh: Lµ lo¹i cho vay ph¸t sinh do Ng©n hµng nhËn thanh to¸n cho ng­êi b¸n hµng trong tr­êng hîp ng­êi mua (thuéc quyÒn b¶o l·nh) kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n sè nî nµy. Ng©n hµng thu dÞch vô phÝ b¶o l·nh, møc thu phô thuéc vµo lo¹i nhu cÇu b¶o l·nh vµ thêi h¹n cho vay. Thêi h¹n cho vay cã thÓ lµ ng¾n, trung hoÆc dµi h¹n. H×nh thøc b¶o l·nh cña Ng©n hµng còng rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. B¶o l·nh tÝn dông, b¶o l·nh cung cÊp hµng ho¸, b¶o l·nh thuª… TÝn dông b¶o l·nh ph¸t triÓn ®· kÞp thêi ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n, chi tiªu cña c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh trong ho¹t ®éng kinh tÕ tiªu dïng vµ x· héi. TÝn dông thuª mua: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tÝn dông thuª mua rÊt ph¸t triÓn. §©y lµ h×nh thøc tÝn dông cho ng­êi kh¸c t¹m sö dông tµi s¶n cña ng­êi cho thuª trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh sau khi hÕt thêi h¹n ®­îc thuª, ng­êi ®i thuª ph¶i tr¶ l¹i tµi s¶n ®ã hoÆc hä cã thÓ mua lu«n tµi s¶n ®ã. Cã rÊt nhiÒu h×nh thøc cho thuª nh­: cho thuª nghiÖp vô (c¸c h·ng s¶n xuÊt kinh doanh lín cho thuª s¶n phÈm cña m×nh), cho thuª bÊt ®éng s¶n (nhµ cöa, v¨n phßng, kh¸ch s¹n…), cho thuª ®éng s¶n (« t«, m¸y bay, m¸y mãc thiÕt bÞ…). C¸c chñ cho thuª cã thÓ lµ do c¸c Ng©n hµng trùc tiÕp, hoÆc c¸c c«ng ty con cña Ng©n hµng hoÆc c¸c c«ng ty chuyªn doanh thuª ®éc lËp. Qua c¸c h×nh thøc tÝn dông Ng©n hµng trªn, chóng ta thÊy r»ng h×nh thøc tÝn dông lµ mét s¶n phÈm hµng ho¸ cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i trªn thÞ tr­êng kinh doanh tÝn dông vµ dÞch vô Ng©n hµng. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i h×nh tÝn dông míi cµng n©ng cao. §ã lµ c¸c s¶n phÈm ®éc ®¸o, tuyÖt vêi trªn thÞ tr­êng vèn ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c tÇng lín d©n c­ lùa chän. 2. Vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Vèn lµ mét ph¹m trï cña kinh tÕ hµng ho¸, lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. V× vËy kh«ng mét doanh nghiÖp nµo muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn mµ l¹i thê ¬ víi viÖc tÝnh to¸n lµm sao ®Ó thu nhiÒu lîi nhuËn. §Ó cã vèn kinh doanh sÏ cã hµng lo¹t c¸c c©u hái ®­îc ®Æt ra vµ mét ®iÒu cã thÓ tr¶ lêi døt kho¸t lµ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng muèn kinh doanh ph¶i cã vèn ban ®Çu. Nh­ vËy vèn kinh doanh s¶n xuÊt ®èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo còng rÊt quan träng. Ra ®êi trong nÒn kinh tÕ hËu chiÕn ph¸t triÓn qua nhiÒu giai ®o¹n th¨ng trÇm, kh«ng cã qu¸ tr×nh tô vèn vµ tËp trung vèn nªn vèn tù cã cña c¸c c¬ së kinh tÕ ngoµi quèc doanh cßn rÊt nhá bÐ vµ nghÌo nµn. §ã lµ mét khã kh¨n lín h¹n chÕ kh¶ n¨ng më réng kinh doanh, gi¶m søc c¹nh tranh trªn th­¬ng tr­êng lµm ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh. Khi mµ kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®ãng gãp tíi 69% tæng s¶n phÈm x· héi th× viÖc ®a sè c¸c doanh nghiÖp trong khu vùc nµy ph¶i ®­¬ng ®Çu víi bµi to¸n thiÕu vèn lµ ®­¬ng nhiªn. T×nh tr¹ng thiÕu vèn x¶y ra ë kho¶ng 65 – 70% sè doanh nghiÖp vµ kh«ng ph¶i chØ ë thêi ®iÓm khi thµnh lËp doanh nghiÖp mµ nã cßn diÔn ra ë c¶ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh sau nµy. Do nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp nµy chñ yÕu lµ nguån vèn tù cã, nguån vèn vay bªn ngoµi rÊt Ýt, chØ chiÕm kho¶ng 26% tæng sè vèn, trong ®a phÇn lµ vay cña b¹n bÌ, ng­êi th©n, kh«ng ph¶i tr¶ l·i nªn vèn cña hä chñ yÕu n»m d­íi d¹ng m¸y mãc, thiÕt bÞ nhµ x­ëng, s¹p hµng. V× vËy khi ph¶i huy ®éng nh÷ng kho¶n vèn lín ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt hay ®Ó ®Çu t­ më réng, c¸c doanh nghiÖp nµy ph¶i cÇn ®Õn sù hç trî tõ bªn ngoµi. Nãi chung, do c¸c doanh nghiÖp míi chØ thùc sù ph¸t triÓn trong mÊy n¨m gÇn ®Çy, c¬ së vËt chÊt cßn nhá bÐ, møc ®é tin cËy ®èi víi Ng©n hµng cßn ch­a cao nªn gÆp nhiÒu khã kh¨n trong khi ®i t×m vèn cã l·i suÊt hîp lý hoÆc vay vèn cña Ng©n hµng. ViÖc thiÕu vèn ®Ó cã thÓ ®Çu t­ mét c¸ch thÝch ®¸ng vµo s¶n xuÊt cïng víi tr×nh ®é trang thiÕt bÞ kü thuËt cßn rÊt kÐm, c«ng nghÖ cßn ch¾p v¸ vµ nãi chung thiÕu ®ång bé ®· vµ ®ang lµm gi¶m ­u thÕ cña c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh vµ thùc sù c¶n trë sù ph¸t triÓn cña nã. Tõ nh÷ng khã kh¨n trªn ®ßi hái nhµ n­íc ta ph¶i cã sù quan t©m thÝch ®¸ng víi c¸c chÝnh s¸ch h÷u hiÖu, n©ng ®ì sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Tuy nhiªn ®Ó gi¶m bít nh÷ng khã kh¨n cña khu vùc kinh tÕ nµy khiÕn cho chóng cã thÓ ph¸t triÓn xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng cña m×nh th× kh«ng thÓ thiÕu ®­îc bµn tay cña c¸c “bµ ®ì”, ®ã lµ c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i trong ®ã bao gåm c¶ c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng n­íc ngoµi. 3. Nhu cÇu më réng tÝn dông Ng©n hµng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh: Tr­íc ®©y kh¸ch hµng cña c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng n­íc ngoµi hoµn toµn lµ c¸c c«ng ty 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, c¸c chi nh¸nh c«ng ty n­íc ngoµi ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam, c¸c c«ng ty liªn doanh hoÆc mét vµi doanh nghiÖp nhµ n­íc cã tiÕng vµ lµm ¨n cã l·i. §èi t­îng cho vay rÊt h¹n hÑp v× vËy ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam tuy lµm ¨n cã l·i nh­ng hÇu hÕt ch­a ®ãng gãp ®­îc nhiÒu cho sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh kh¸ch ë ViÖt Nam, mµ c¸c thµnh phÇn nµy l¹i lµ mét thÞ tr­êng v« cïng réng lín ®èi víi c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh cña Ng©n hµng. Trong khi ®ã víi c¬ chÕ thÞ tr­êng kh¾t khe, nhiÒu doanh nghiÖp quèc doanh kh«ng trô ®­îc ®· buéc ph¶i ph¸ s¶n th× trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam xuÊt hiÖn mét lo¹t chñ thÓ míi víi c¸ch lµm ¨n n¨ng ®éng, linh ho¹t ®Çy s¸ng t¹o ®· næi lªn kinh doanh hÕt søc hiÖu qu¶ nh­ c¸c c«ng ty cæ phÇn, c¸c c«ng ty TNHH… §Ó tån t¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ßi hái ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i cã hiÖu qu¶ mµ trong khi ®ã nguån vèn cho vay cña Ng©n hµng nãi chung l¹i ®­îc sö dông ch­a cã hiÖu qu¶ vµ thõa vèn. T×nh tr¹ng trªn buéc c¸c Ng©n hµng ViÖt Nam nãi chung vµ c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi nãi riªng ph¶i t×m thªm c¸c kh¸ch hµng míi. Thùc tÕ cho thÊy nÕu c¸c Ng©n hµng cã c¸c quan hÖ tÝn dông ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh th× hiÖu qu¶ ®ång vèn mang l¹i rÊt cao do ®ã trong giai ®o¹n hiÖn nay thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®­îc c¸c Ng©n hµng ®Æc biÖt quan t©m. HiÖn nay víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ n­íc ta, khi mµ thÞ tr­êng vèn ch­a cã, thÞ tr­êng chøng kho¸n ch­a ®­îc thµnh lËp, c¸c hîp t¸c x· tÝn dông, quü tÝn dông nh©n d©n bÞ ®æ bÓ hµng lo¹t hoÆc ho¹t ®éng cÇm chõng th× thÞ tr­êng nµy hiÖn ®ang bÞ bá ngá. “Kho¶ng trèng thÞ tr­êng” mµ khi tiÕp cËn ®­îc víi lo¹i thÞ tr­êng nµy th× hiÖu qu¶ kinh tÕ rÊt cao. Do vËy t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó thóc ®Èy m¹nh viÖc cho vay ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ môc ®Ých cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn l©u dµi cña c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng n­íc ngoµi. Trªn ®©y chóng ta ®· nghiªn cøu c¸c nguyªn nh©n g©y ra rñi ro tÝn dông trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i nãi chung vµ c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng n­íc ngoµi ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam nãi riªng. Khi c¸c Ng©n hµng mµ gÆp ph¶i rñi ro tÝn dông sÏ dÉn ®Õn rñi ro mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. Ng©n hµng kh«ng cã tiÒn ®Ó trang tr¶i nî nÇn cho kh¸ch hµng dÉn ®Õn mÊt uy tÝn. Vµ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× nÕu mét Ng©n hµng nµo ®ã mµ mÊt uy tÝn th× khã cã thÓ trô ®­îc. Rñi ro x¶y ra cho mét Ng©n hµng dÔ kÐo theo sù ph¸ s¶n cña hµng lo¹t Ng©n hµng kh¸c g©y nªn mét lo¹t c¸c ¶nh h­ëng, sù suy tho¸i ®èi víi nÒn kinh tÕ x· héi. §Ó më réng ®­îc cho vay víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh, võa kh¾c phôc nh÷ng hËu qu¶ trªn sÏ ®­îc ®Ò cËp ë ch­¬ng III. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m më réng quan hÖ tÝn dông ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh t¹i chi nh¸nh ng©n hµng Standard Chartered, Hµ néi Qua t×m hiÓu vµ nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ lý thuyÕt còng nh­ phÇn thùc tiÔn cña Ng©n hµng Standard Chartered, Hµ Néi chóng ta thÊy xu h­íng ph¸t triÓn cña kinh tÕ ngoµi quèc doanh hiÖn nay trªn toµn quèc nãi chung vµ ®Þa bµn Hµ Néi nãi riªng lµ rÊt m¹nh. §Ó b­íc sang mét giai ®o¹n míi, trong ®ã cã h¹ch to¸n kinh doanh thùc sù, ng­êi chñ xÝ nghiÖp lµ ng­êi cã tr¸ch nhiÖm chÝnh ®èi víi tµi s¶n vµ vèn liÕng cña doanh nghiÖp m×nh qu¶n lý. Ng­êi lao ®éng ®­îc khuyÕn khÝch b»ng lîi Ých kinh tÕ ë chÕ ®é tiÒn l­¬ng, thu nhËp cña hä phô thuéc trùc tiÕp vµo kÕt qu¶ kinh doanh. Còng chÝnh v× vËy nÒn kinh tÕ b¾t ®Çu b­íc vµo c¹nh tranh vµ trë thµnh ®éng lùc quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña nÒn kinh tÕ. Sù c¹nh tranh nµy ®· ®µo th¶i nh÷ng ®¬n vÞ lµm ¨n kÐm vµ thóc ®Èy c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ ra ®êi vµ ph¸t triÓn nhanh chãng c¶ vÒ sè l­îng còng nh­ quy m«, chÊt l­îng. Trong t­¬ng lai nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta, thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ph¸t triÓn më réng c¶ quy m« lÉn ph¹m vi ho¹t ®éng. SÏ cã nhiÒu c¬ së ngoµi quèc doanh n¾m gi÷ nh÷ng vÞ trÝ then chèt trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, còng nh­ trong tõng khu vùc. Trªn ®Þa bµn Hµ Néi tuy c¸c cÊp, c¸c ngµnh ®· cã sù quan t©m t¹o ®iÒu kiÖn cho khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh v­¬n lªn gi÷ ®óng vÞ trÝ cña m×nh, song tèc ®é ph¸t triÓn nãi chung cßn chËm, ch­a xuÊt hiÖn nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt ®iÓn h×nh, nh©n tè míi. §Æc biÖt kinh tÕ ngoµi quèc doanh ch­a ph¸t triÓn xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng, ­u thÕ cña nã. C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ra ®êi chØ thiªn lÖch vÒ kinh doanh, bu«n b¸n vµ dÞch vô, Ýt tËp trung vµo s¶n xuÊt v× h­íng vµo s¶n xuÊt th× khã vµ l©u thu håi vÒ vèn. §Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ngoµi quèc doanh tíi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, Ng©n hµng trong n­íc nãi chung vµ c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi nãi riªng ph¶i ®ãng vai trß lµ chç dùa tin cËy, lµ ng­êi b¹n lín gãp phÇn quan träng trong viÖc gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vÒ vèn ®Ó t¹o cho hä ®iÒu kiÖn b­íc vµo s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc thuËn lîi. Bëi v× ai còng biÕt muèn s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i cã vèn. Vèn lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh sù ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mäi doanh nghiÖp. Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thµnh phÇn kinh tÕ nµy ph¸t triÓn vµ còng lµ gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. I. KiÕn nghÞ ®èi víi nhµ n­íc vµ c¬ quan ph¸p luËt. 1. Ban hµnh, hoµn thiÖn vµ ®ång bé ho¸ c¸c bé luËt, v¨n b¶n luËt cã liªn quan ®Ó t¹o m«i tr­êng kinh tÕ vµ ph¸p lý v÷ng ch¾c cho sù ho¹t ®éng cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Bëi lÏ tÝn dông Ng©n hµng chØ cã thÓ cã hiÖu qu¶ trªn c¬ së nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn thùc sù. Do vËy muèn t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh còng nh­ Ng©n hµng ph¸t triÓn th× ph¶i cã mét m«i tr­êng kinh tÕ x· héi… nãi chung vµ m«i tr­êng ph¸p lý nãi riªng, hoµn thiÖn vµ æn ®Þnh. Gióp cho c¸c Ng©n hµng yªn t©m ®Çu t­ vèn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh còng nh­ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã thÓ yªn t©m bá vèn vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thucd ®Èy s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh trªn c¬ së ®ã: T¹i quyÕt ®Þnh 198/QQ§ - NH4 ngµy 16/9/1994 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cña Tæng gi¸m ®èc c¸ Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Òu quy ®Þnh mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn vay vèn cña doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ ph¶i tu©n thñ chÕ ®é kÕ to¸n thèng kª cña Nhµ n­íc. Tuy nhiªn, thùc tÕ qua thanh tra, kiÓm tra cña c¸c cÊp c¸c ngµnh ®Òu tæng kÕt c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ch­a chÊp hµnh nghiªm tóc. §iÒu nµy biÓu hiÖn râ nhÊt qua thu nhËp ¶nh h­ëng t×nh h×nh kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cña trung t©m phßng ngõa rñi ro. TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®Òu thÊy cã l·i. Song th«ng tin tõ ngµnh thuÕ th× ng­êi l¹i c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh kªu thua lç, kh«ng cã nguån ®Ó nép thuÕ. §©y lµ nh÷ng nghÞch lý khã chÊp nhËn, do vËy ®Ó Ng©n hµng cã nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vµ kÞp thêi vÒ c¸c ®¬n vÞ vay vèn ngoµi quèc doanh ®Ò nghÞ Nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch buéc doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nãi riªng vµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ nãi chung ph¶i thùc hiÖn lÖnh kÕ to¸n thèng kª mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ tù gi¸c. ViÖc ban hµnh c¸c Bé luËt ®ång bé, ngoµi viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh cßn la c¬ së ®Ó c¬ quan chøc n¨ng thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng cña m×nh mét c¸ch tèt h¬n. NÕu bé luËt c«ng ty, luËt doanh nghiÖp t­ nh©n ®· ®­îc ban hµnh, cã thªm luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp tõ khi b¾t ®Çu ®Õn khi kÕt thóc sù viÖc, gióp cho c¸c c¬ quan kh¸c cã liªn quan, ®Æc biÖt lµ Ng©n hµng chñ ®éng h¬n trong quan hÖ tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. H¬n n÷a, khi c¸c Bé luËt ®­îc ban hµnh råi, Nhµ n­íc nªn cã nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ ®Ó c¸c Bé luËt sím ®i vµo thùc hiÖn. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cã g× söa ®æi th× c¸c c¬ quan thÈm quyÒn cã thÓ th«ng b¸o tr­íc cho c¸c c¬ quan thi hµnh ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho hä. Tr¸nh nh÷ng thay ®æi bÊt th­êng g©y thiÖt h¹i lín cho doanh nghiÖp. Nh­ vËy, viÖc ban hµnh hoµn thiÖn ®ång bé ho¸ lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi kinh tÕ ngoµi quèc doanh còng nh­ ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng. 2. T¹o guång m¸y ho¹t ®éng nhÞp nhµnh víi c¸c c¬ quan Nhµ n­íc, c¸c ngµnh c¸c cÊp nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®¹t ®­îc nhÞp ®é khÈn tr­¬ng, s«i ®éng h¬n n÷a. ViÖc ho¹t ®éng ®ång bé cña c¸c c¬ quan nh­ : Uû ban nh©n d©n cña c¸c cÊp, Uû ban hîp t¸c vµ ®Çu t­, Bé c«ng nghiÖp, Th­¬ng nghiÖp, Tµi chÝnh, Ng©n hµng, Toµ ¸n nh©n d©n c¸c cÊp, C«ng an lµ hÕt søc cÇn thiÕt v× nhê ®ã mµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ nhanh chãng triÓn khai ho¹t ®éng vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, hay chÝnh lµ yÕu tè kh¸ch quan ®Ó khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®Èy nhanh tiÕn ®é ho¹t ®éng, ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc biÖt ®Ó ®¶m b¶o cho kh¸ch hµng ngoµi quèc doanh thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c hå s¬ vay vèn theo quy ®Þnh, ho¹t ®éng kinh doanh tÝn dông Ng©n hµng ®­îc ®¶m b¶o an toµn, c¸c phßng c«ng chøng Nhµ n­íc kÕt hîp víi c¸c c¬ quan kh¸c cÇn ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®¸p øng nhanh chãng kÞp thêi chÝnh x¸c cho kh¸ch hµng. 3. N©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ: VÊn ®Ò n©ng cao sù hiÓu biÕt cña c¸c tÇng líp nh©n d©n trong x· héi vÒ Ng©n hµng vµ ho¹t ®éng cña nã hiÖn nay lµm c¬ së thóc ®Èy ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Ng©n hµng. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, Nhµ n­íc cã thÓ quan t©m h¬n n÷a tíi viÖc ®Çu t­ gi¸o dôc v× ®©y lµ n¬i nu«i d­ìng sù tr­ëng thanhf cña mçi c«ng d©n. Trong thùc tÕ, sè chñ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh hiÖn nay cßn kÐm hiÓu biÕt vÒ nhiÒu mÆt, nhÊt lµ kiÕn thøc kinh tÕ x· héi, ®ã chÝnh lµ mét nguyªn nh©n g©y ra “®æ vì” trong s¶n xuÊt kinh doanh. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, nªn ch¨ng Nhµ n­íc cã quy ®Þnh ®ßi hái chñ doanh nghiÖp ph¶i tr¶i qua mét líp ®µo t¹o nhÊt ®Þnh vÒ chuyªn m«n, vÒ qu¶n lý kinh doanh nh»m h­íng c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®i vµo quü ®¹o chung cña sù ph¸t triÓn. Tr­íc m¾t ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy cÇn cã líp båi d­ìng cho c¸c chñ doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng nh­ng ch­a cã b»ng cÊp. §ång thêi Nhµ n­íc cã thÓ cã c¸c ho¹t ®éng t­ vÊn vÒ ph¸p luËt… gióp cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, phï hîp víi ®Þnh h­íng chung cña Nhµ n­íc. §ã lµ tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn cña tÝn dông Ng©n hµng. II. §èi víi Ng©n hµng Standard Chartered mÑ 1. Hoµn thiÖn c¬ chÕ cho vay ngoµi quèc doanh §èi víi mét Ng©n hµng n­íc ngoµi Standard Chartered th× viÖc th©m nhËp vµo thÞ tr­êng tÝn dông cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ rÊt khã kh¨n vµ míi mÎ. C¬ chÕ cho vay ®èi víi khu vùc nµy cßn ch­a ®­îc hoµn thiÖn v× ®èi t­îng cho vay chñ yÕu cña Ng©n hµng lµ c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ vµ chñ yÕu ®· cã quan hÖ tÝn dông l©u ®êi v¬Ý tËp ®oµn Standard Chartered. §èi víi c¸c ®èi t­îng trªn th× viÖc cho vay cña Ng©n hµng ®­îc diÔn ra t­¬ng ®èi thuËn lîi v× c¬ chÕ vho vay ®· ®­îc h×nh thµnh vµ hoµn thiÖn. Tuy vËy mét trong c¸c chiÕn l­îc cña tËp ®oµn lµ th©m nhËp ®­îc vµo thµnh phÇn kinh tÕ nµy v× hiÖn nay thµnh phÇn kinh tÕ nµy tuy kh«ng ph¶i lµ lín nh­ng còng chiÕm mét phÇn kh«ng nhá trong tû träng nÒn kinh tÕ quèc d©n. NhËn thøc ®­îc ®iÒu nµy Ban gi¸m ®èc Ng©n hµng Standard Chartered, chi nh¸nh Hµ Néi ®· ®Ò nghÞ tËp ®oµn xem xÐt vµ x©y dùng mét c¬ chÕ cho vay phï hîp vµ linh ho¹t h¬n víi khu vùc kinh tÕ ë ViÖt Nam. Mét vÊn ®Ò mµ Ng©n hµng trung ­¬ng cÇn quan t©m ®ã lµ viÖc cho vay vèn b»ng c¸c tµi s¶n thÕ chÊp. §©y cã thÓ kh«ng ph¶i lµ mét vÊn ®Ò míi mÎ trong ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi Ng©n hµng kh¸c nh­ng ®èi víi Ng©n hµng n­íc ngoµi th× còng lµ mét vÊn ®Ò khã kh¨n. Tr­íc ®©y vµ hiÖn nay trong lÜnh vùc tÝn dông cho vay Ng©n hµng kh«ng coi träng vÊn ®Ò thÕ chÊp mµ chñ ý chñ yÕu ®Õn n¨ng lùc ho¹t ®éng kinh doanh cña b¶n th©n doanh nghiÖp, sau ®ã sÏ cÊp cho doanh nghiÖp c¸c h¹n møc tÝn dông ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ sö dông ®Î vay vèn cña Ng©n hµng. Nh­ng táng khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh chñ yÕu chØ cã hai thµnh phÇn lµ c¸c c«ng ty n­íc ngoµi vµ c¸c xÝ nghiÖp vµ c«ng ty liªn doanh lµ ®¸p øng ®­îc thñ tôc cho vay vèn hiÖn nay cña Ng©n hµng. §Ó më réng ®­îc ®èi t­îng cho vay mµ cô thÓ c¸c thµnh phÇn kh¸c cña khu kinh tÕ ngoµi quèc doanh th× Ng©n hµng cÇn ph¶i xem xÐt ®Õn c¸c yÕu tè kh¸c ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò thÕ chÊp cña c¸c doanh nghiÖp nµy. Nh­ng viÖc cho vay theo quy ®Þnh ph¶i cã tµi s¶n ®¶m b¶o lµm c¬ së ®Ó Ng©n hµng thu håi vèn khi cã rñi ro x¶y ra hiÖn nay còng ch­a ®­îc Ng©n hµng trung ­¬ng quy ®Þnh cô thÓ. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× tµi s¶n ®em thÕ chÊp ®ã ph¶i thuéc quyÒn së h÷u hîp ph¸p cña ng­êi vay vèn. §Ó chøng minh tµi s¶n ®ã thuéc quyÒn së h÷u hîp ph¸p cña ng­êi vay vèn, kh¸ch hµng ph¶i cã giÊy tê gèc hîp lÖ. Song phÇn lín kh«ng cã hoÆc cã nh­ng kh«ng ®Çy ®ñ do chiÕn tranh mÊt m¸t, thõa kÕ… nªn mÆc dï tµi s¶n thuéc së h÷u cña hä nh­ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó vay vèn. §Ó kh¾c phôc thùc tÕ trªn, Ng©n hµng trung ­¬ng cã thÓ kÕt hîp cïng víi c¬ quan qu¶n lý ngµnh däc nh­ Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam, kÕt hîp víi kinh nghiÖm cña c¸c Ng©n hµng kh¸c trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Ó t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p tèi ­u nh»m tr¸nh ®­îc tranh chÊp vÒ së h÷u, sö dông ®Êt ®ai khi rñi ro tÝn dông x¶y ra. §ång thêi Ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn c«ng t¸c kinh doanh tÝn dông nãi chung vµ thÈm ®Þnh cho vay nãi riªng dÔ dµng h¬n. 2. Trong thêi gian tr­íc m¾t Ng©n hµng Standard Chartered trung ­¬ng nªn cã nh÷ng hç trî nhÊt ®Þnh ®èi víi Ng©n hµng chñ yÕu phôc vô kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn Ng©n hµng Standard Chartered chØ cã quan hÖ tÝn dông víi mét sè Ýt kh¸ch hµng nªn viÖc cho vay víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nh­ c«ng ty cæ phÇn vµ c¸c c«ng ty TNHH lµ rÊt phøc t¹p vµ khã kh¨n, khã kiÓm tra theo dâi v× khèi l­îng cho vay cña c¸c ®èi t­îng nµy lµ c¸c mãn vay cã sè l­îng nhá, l¾t nh¾t. §Ó theo s¸t kh¸ch hµng trong qu¸ tr×nh sö dông vèn th× thêi gian vµ c«ng søc bá ra nhiÒu h¬n ®èi víi mãn vay cña doanh nghiÖp quèc doanh vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nh­ c«ng ty n­íc ngoµi vµ c¸c xÝ nghiÖp liªn doanh. Rñi ro tÝn dông l¹i lín h¬n do viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc ngoµi quèc doanh rÊt hay biÕn ®éng vµ m¹o hiÓm h¬n khu vùc kinh tÕ quèc doanh. H¬n n÷a, do quan hÖ Ng©n hµng víi khu vùc ngoµi quèc doanh cßn Ýt, kh«ng th­êng xuyªn nªn nguån th«ng tin còng nh­ nguån vèn huy ®éng tõ khu vùc nµy cßn rÊt h¹n chÕ. Nªn ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn trong thêi gian ®Çu, Ng©n hµng trung ­¬ng cÇn cã mét sè hç trî. Cô thÓ cã thÓ hç trî vÒ nguån vèn dµi h¹n gióp cho Ng©n hµng më réng quan hÖ tÝn dông ®­îc toµn diÖn. Bªn c¹nh ®Êy Ng©n hµng Standard Chartered trung ­¬ng cã thÓ trang bÞ thªm ph­¬ng tiÖn kinh doanh, ®Æc biÖt lµ c¸c phÇn mÒm Ng©n hµng míi nhÊt… gióp cho viÖc t¨ng nhanh tiÕn ®é thanh to¸n víi kh¸ch hµng vµ ®¶m b¶o an toµn tuyÖt ®èi trong kinh doanh. III. KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng Standard Chartered 1. §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn C«ng t¸c huy ®éng vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i lu«n lu«n sèng ®éng, phï hîp víi tõng hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ. Ng­êi “b¸n vèn” lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c­ (kÓ c¶ tæ chøc kinh tÕ vµ c¸ nh©n n­íc ngoµi), ng­êi “mua vèn” lµ Ng©n hµng th­¬ng m¹i còng cã lîi th«ng qua gi¸ c¶ vµ l·i suÊt. §ßi hái mçi Ng©n hµng ph¶i biÕt gi÷, thu hót kh¸ch hµng b»ng c¸c biÖn ph¸p tÕ nhÞ lÉn biÖn ph¸p lîi Ých kinh tÕ. Theo ph©n tÝch ë trªn do nguån vèn ®Çu t­ trung dµi h¹n cña Ng©n hµng tõ nguån vèn huy ®éng rÊt h¹n hÑp nªn tÝn dông trung dµi h¹n bÞ h¹n chÕ. Ng©n hµng ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vèn trung dµi h¹n cña kh¸ch hµng. ViÖc huy ®éng vèn trung dµi h¹n cña Ng©n hµng tõ nÒn kinh tÕ lµ khã v× kh«ng cã nguån vèn huy ®éng. ChÝnh v× vËy, Ng©n hµng ph¸t triÓn nguån vèn trung dµi h¹n b»ng c¸ch t¨ng c­êng khai th¸c nguån tµi trî trªn c¬ së khi cÇn thiÕt cã thÓ dïng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ nh­ t¨ng l·i suÊt th­ëng trªn sè d­ cao, ph¸t hµnh kú phiÕu cã b¶o ®¶m b»ng vµng cïng víi viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô chiÕt khÊu kú phiÕu… bªn c¹nh viÖc thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o ®Ó thu hót nguån vèn trung dµi h¹n trªn ®Þa bµn. 2. TiÕp tôc hoµn thiÖn vµ ®æi míi c¬ chÕ tÝn dông a/ §èi víi thñ tôc cho vay: Trong thùc tÕ ng­êi vay cã thÓ chän mét trong hai néi dung sau: §Ó gi¶m bít thñ tôc, ®ì tèn kÐm tiÒn cña vµ thêi gian ®i l¹i cña ng­êi ®i vay, mét sè giÊy tê c¬ b¶n cã thÓ quy ®Þnh gi¸ trÞ trong nhiÒu lÇn vay nh­ hå s¬ thÕ chÊp nî vay cã gi¸ trÞ trong thêi gian bao l©u. §ång thêi Ng©n hµng còng cÇn cã sù kÕt hîp víi phßng c«ng chøng v× chøng nhËn giÊy tê c«ng chøng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, thêi gian l©u, lÖ phÝ c«ng chøc cao, vÊn ®Ò nµy lµ mét c¶n trë to lín trong quan hÖ tÝn dông gi÷a Ng©n hµng vµ ng­êi vay v×: + Ng©n hµng kh«ng ®¸p øng kÞp nhu cÇu chi tr¶ ng­êi vay vèn vµ c¬ héi lµm ¨n cña hä. + Sau khi c«ng chøng chi phÝ vay vèn cña kh¸ch hµng t¨ng lªn. b/ Gi¶i ph¸p vÒ l·i suÊt: L·i suÊt lu«n lµ vÊn ®Ò nãng báng, thùc sù kh«ng chØ ngµnh ng©n hµng mµ réng r·i c¸c tÇng líp d©n c­, c¸c tæ chøc kinh tÕ rÊt quan t©m bëi nã lµ ®iÓm héi tô nhiÒu quan hÖ, c¸c m©u thuÉn liªn quan trùc tiÕp tíi lîi Ých vËt chÊt. Mét mÆt l·i suÊt ®­îc sö dông ®øng ®¾n uyÓn chuyÓn linh ho¹t cÇn thiÕt phï hîp víi ®iÒu kiÖn, t×nh h×nh kinh tÕ tõng thêi kú nhÊt ®Þnh th× sÏ cã t¸c dông trùc tiÕp vµ rÊt quan träng ®Õn viÖc kiÒm chÕ ®Èy lïi l¹m ph¸t còng nh­ cã t¸c dông kÝch thÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, tõ ®ã thªm viÖc lµm vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ nãi chung. HiÖn nay, l·i suÊt cho vay cao do l·i suÊt huy ®éng vèn cao, cã nhiÒu c¸ch ®Ó h¹ l·i suÊt cho vay, trong ®ã h¹ l·i suÊt tiÒn göi, thay ®æi c¸c chÝnh s¸ch thuÕ. L·i suÊt trung vµ dµi h¹n ë c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i thÊp h¬n l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n lµ tr¸i víi th«ng lÖ quèc tÕ, vÒ chiÕn l­îc l©u dµi c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i cÇn ®æi míi l·i suÊt cho vay: Cô thÓ l·i suÊt trung dµi h¹n cao h¬n l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n. Ngoµi ra Ng©n hµng cÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh l·i suÊt trªn c¬ së ®ã ng­êi ®i vay cã quyÒn lùa chän lo¹i h×nh l·i suÊt nµo phï hîp víi ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh nhÊt, ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh cao vµ b¶o ®¶m chñ ®éng viÖc tr¶ nî Ng©n hµng. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn viÖc cho vay cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch ­u ®·i l·i suÊt ®èi víi c¸c ngµnh hµng cã tû suÊt lîi nhuËn thÊp nh­ng cã ý nghÜa lín ®èi víi nÒn kinh tÕ, nh÷ng ®¬n vÞ quay vßng vèn nhanh, lµm ¨n cã hiÖu qu¶, tr¶ nî ®óng h¹n cho Ng©n hµng. c/ VÒ tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè: Trong c«ng t¸c tÝn dông ngoµi quèc doanh møc ®é rñi ro cao, cho nªn khi cho vay vèn ng©n hµng b¾t buéc yªu cÇu kh¸ch hµng ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó ®¶m b¶o cho kho¶n vay. Kh¸ch víi viÖc thÕ chÊp lµ Ng©n hµng chØ göi b¶n sao cã c«ng chøng cña giÊy tê së h÷u tµi s¶n thÕ chÊp cßn b¶n gèc vµ ph­¬ng tiÖn ng­êi së h÷u vÉn ®­îc sö dông (tr­êng hîp ®ã lµ ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i, cßn c¸c hµng ho¸ kh¸c nh­ ngo¹i tÖ, vµng… th× ®­îc göi t¹i Ng©n hµng) ®iÒu nµy sÏ kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng. §©y lµ ho¹t ®éng hÕt søc linh ho¹t ®Çy thiÖn chÝ cña Ng©n hµng ®èi víi kh¸ch hµng, nh­ng nÕu rñi ro x¶y ra nh­: ho¶ ho¹n, mÊt c¾p th× thiÖt h¹i cña ng­êi vay l¹i chuyÓn sang cho Ng©n hµng. Nªn ch¨ng Ng©n hµng tham gia b¶o hiÓm ®Ó ®Ò phßng nh÷ng rñi ro, bÊt tr¾c x¶y ra vµ lµm nh­ thÕ võa Ých n­íc, lîi nhµ. MÆc dï vËy nh­ng trong t­¬ng lai gÇn Ng©n hµng cÇn ph¶i cã nh÷ng hÖ thèng kho b¹c ®Ó cÊt gi÷ nh÷ng tµi s¶n cÇm cè thÕ chÊp lµ nh÷ng ®éng s¶n nh­ « t«, xe m¸y,… 3. CÇn ®Þnh thêi hoµn nî mét c¸ch hîp lý §©y lµ ý nghÜa quan träng trong viÖc b¶o ®¶m an toµn vµ mang l¹i lîi nhuËn cho Ng©n hµng. §iÒu nµy phô thuéc vµo chÝnh b¶n th©n Ng©n hµng mµ trùc tiÕp lµ c¸n bé tÝn dông. TÊt nhiªn thùc tÕ viÖc ®Þnh kú h¹n nî cho kho¶n vay kh«ng ph¶i lµ tuyÖt ®èi song trªn c¬ së b¶ng tæng kÕt, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, hîp ®ång mua b¸n kÕt hîp víi tr×nh ®é cña c¸n bé tÝn dông ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc kú h¹n nî t­¬ng ®èi chÝnh x¸c vµ tr¸nh t×nh tr¹ng ®Þnh kú h¹n qu¸ ng¾n kh«ng ®ñ mét chu kú lu©n chuyÓn vèn hoÆc ®Þnh kú qu¸ dµi h¹n kh¸ch hµng cã thÓ ®­a tr¶ Ng©n hµng vµ sö dông vµo viÖc kh¸c. 4. N©ng cao chÊt l­îng thÈm ®Þnh dù ¸n cho vay Kh¸c víi cho vay kinh tÕ quèc doanh, cho vay kinh tÕ ngoµi quèc doanh ph¶i g¾n liÒn víi c«ng t¸c thÈm ®Þnh tÝn dông. C«ng t¸c nµy rÊt quan träng v× nã quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc cho vay hay kh«ng cho vay cña Ng©n hµng ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh quyÕt ®Þnh møc cho vay tèi ®a còng nh­ kh¶ n¨ng hoµn tr¶ sè l­îng vay cña ®èi t­îng. CÇn ph©n lo¹i kh¸ch hµng theo møc ®é vèn tù cã, chÊt l­îng s¶n xuÊt kinh doanh, uy tÝn cña s¶n phÈm quan hÖ vay vèn vµ tr¶ nî víi Ng©n hµng theo c¸c cung bËc A, B, C. ThÈm ®Þnh dù ¸n thùc chÊt lµ sù vËn ®éng tæng hîp hiÓu biÕt vÒ khoa häc tù nhiªn, khoa häc x· héi, kü thuËt nghiÖp vô Ng©n hµng vµ ®­êng lèi chÝnh s¸ch ®Ó ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ, mæ sÎ nhiÒu gãc c¹nh thÊy râ b¶n chÊt môc ®Ých, doanh lîi cña dù ¸n. V× vËy ®ßi hái c¸n bé tÝn dông ph¶i lu«n lu«n häc hái kinh nghiÖm, t×m hiÓu vµ tÝch luü sè liÖu nhiÒu mÆt ®Ó n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn m«n cña m×nh. HiÓu biÕt cµng réng thÈm ®Þnh cµng s©u s¾c, toµn diÖn, lý gi¶i c¸c vÊn ®Ò cµng l«gÝc vµ cã søc thuyÕt phôc cao. Së dÜ Ng©n hµng cßn cã nh÷ng tån t¹i vÒ thÈm ®Þnh ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ do thiÕu th«ng tin c¶ vi m« vµ vÜ m«. V× vËy cÇn t¹o l­íi thu nhËp th«ng tin tõ nhiÒu nguån, kÓ c¶ mua th«ng tin tõ c¸c h·ng, c«ng ty t­ vÊn. 5. C«ng t¸c xö lý vµ thu håi nî qu¸ h¹n Trªn thùc tÕ tuy Ng©n hµng ch­a ph¶i gi¶i quyÕt mét tr­êng hîp nî qu¸ h¹n nµo nh­ng Ng©n hµng còng ph¶i ®µo t¹o cho c¸n bé tÝn dông nh÷ng kh¶ n¨ng xÊu nhÊt ®Ó cã ®­îc kh¶ n¨ng øng phã. C¸n bé tÝn dông ph¶i lµ ng­êi cã tr×nh ®é, kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ dù ¸n, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ vay vèn. Sau khi ph¸t tiÒn vay c¸c c¸n bé tÝn dông ph¶i xuèng trùc tiÕp kiÓm tra kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, t×nh h×nh tiªu thô s¶n phÈm cña ®¬n vÞ ®Ó kÞp thêi thu nî, tõ ®ã xÐt kh¶ n¨ng ®Çu t­ tiÕp cho ®¬n vÞ trong thêi gian tiÕp theo. Trong tr­êng hîp xÊu nhÊt nÕu Ng©n hµng gÆp ph¶i nh÷ng kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî ®­îc th× Ng©n hµng cã thÓ kÕt hîp víi chÝnh quyÒn së t¹i nh­ ViÖn kiÓm so¸t, C«ng an ®Ó thu nî hoÆc ph¸t m¹i tµi s¶n cña kh¸ch hµng. 6. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch maketing ng©n hµng Môc tiªu cña maketing lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn trong ®iÒu kiÖn cho phÐp. §øng trªn gi¸c ®é nhµ Ng©n hµng th× lîi nhuËn chÝnh lµ chªnh lÖnh gi÷a l·i suÊt tiÒn göi vµ l·i suÊt tiÒn vay. Víi tÇm quan träng cña maketing nh­ vËy ®ßi hái ho¹t ®éng maketing ng©n hµng kh«ng ng­ng ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn. a/ ChiÕn l­îc s¶n phÈm. Ng©n hµng cÇn kinh doanh theo h­íng ®a d¹ng, tæng hîp nhiÒu nghiÖp vô. Bªn c¹nh kinh doanh ngo¹i tÖ vµ thanh to¸n quèc tÕ, c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i cßn ph¶i më réng nghiÖp vô kinh doanh kh¸c nh­: Kinh doanh bÊt ®éng s¶n, tÝn dông thuª mua, dÞch vô thÎ tÝn dông… Râ rµng ®a d¹ng ho¸ kinh doanh võa ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng, võa lµm gi¶m ®­îc rñi ro cña Ng©n hµng. b/ ChÝnh s¸ch gi¸ c¶. Tuú theo nhu cÇu cña m×nh mµ Ng©n hµng cã thÓ huy ®éng c¸c lo¹i tiÒn göi, tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu… víi l·i suÊt linh ho¹t vµ cho vay víi l·i suÊt tho¶ thuËn. Trong ho¹t ®éng dÞch vô Ng©n hµng, gi¸dÞch vô Ng©n hµng ph¶i hÕt søc linh ho¹t vµ mang tÝnh c¹nh tranh ®Ó thu hót ®­îc kh¸ch hµng vµ gi÷ ®­îc lßng tin cña kh¸ch. c/ ChÝnh s¸ch giao tiÕp khÕch tr­¬ng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× chÝnh s¸ch giao tiÕp ngµy cµng cã vÞ trÝ quan träng. Sù giao tiÕp lµ thÓ hiÖn mèi giao l­u liªn kÕt gi÷a Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. §Ó ®¶m b¶o tèt chÝnh s¸ch nµy, cÇn thùc hiÖn mét sè néi dung sau. - Quan t©m ®óng mùc vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c h×nh thøc tuyªn truyÒn, qu¶n c¸o trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin. §©y lµ gi¶i ph¸p hç trî ®Ó ®­a th«ng tin ®Õn víi kh¸ch hµng mét c¸ch cã hiÖu qu¶. - §Ó mèi quan hÖ gi÷a Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng lµ quan hÖ b×nh ®¼ng trªn c¬ së lîi Ých vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ gi÷a hai bªn cÇn cã sù ph©n lo¹i Ng©n hµng vµ ng­îc l¹i Ng©n hµng còng cã quyÒn lùa chän, ph©n biÖt ®èi xö nh­ l·i suÊt, h¹n møc tÝnh tÝn dông chi tiÒn mÆt… nh­ng còng cã kh¸ch hµng ph¶i ¸p dông c¸c chÕ tµi tõ nhÑ ®Õn nghiªm kh¾c. - B­íc vµo c¬ chÕ thÞ tr­êng, ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i trong sù c¹nh tranh gi÷a c¸c Ng©n hµng, nÕu thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch marketing Ng©n hµng ch¾c ch¾n sÏ thóc ®Èy sù h¹ch to¸n kinh doanh vµ c¹nh tranh gi÷a c¸c Ng©n hµng. 7. N©ng cao kiÕn thøc cho c¸n bé tÝn dông Ng©n hµng Thùc tÕ cho vay khu vùc ngoµi quèc doanh cña c¸c Ng©n hµng kh¸c cho thÊy c¸c doanh nghiÖp thuéc nhiÒu ngµnh nghÒ kh¸ch nhau do ®ã g©y khã kh¨n kh«ng nhá cho c¸c c¸n bé tÝn dông, mét mÆt do tr×nh ®é vÒ mÆt kü thu¹t cßn h¹n chÕ nªn kiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸ vËt t­, tµi s¶n thÕ chÊp cho sè tiÒn vay lµ rÊt khã chñ yÕu dùa trªn c¸c chøng tõ, giÊy tê ®Ó me xÐt gi¸ trÞ vËt t­. MÆt kh¸c do kh«ng n¾m ®­îc th«ng sè kü thuËt cÇn thiÕt do ®ã nhiÒu khi c¸n bé tÝn dông dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng hiÓu cÆn kÏ nªn kh«ng biÕt cã nªn duyÖt hay kh«ng. Do ®ã, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông ®ång thêi n©ng cao n¨ng lùc vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé tÝn dông, Ng©n hµng cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé tÝn dông. - Mét lµ: Ng©n hµng chØ tuyÓn nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é ®¹i häc, cã hiÓu biÕt vÒ kü thuËt giái ngo¹i ng÷ (®©y lµ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn ®Çu tiªn ®èi víi viÖc chän lùc nh©n viªn lµm viÖc cña mét chi nh¸nh Ng©n hµng n­íc ngoµi), tin häc vµ ®Æc biÖt ­u tiªn cho nh÷ng ng­êi cã kinh nghiÖm tÝn dông ®Ó lµm c¸n bé tÝn dông. - Hai lµ: TiÕp tôc n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé tÝn dông b»ng c¸ch cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc, kinh nghiÖm vÒ nghiÖp vô tÝn dông, cö c¸n bé ®i ®µo t¹o ë n­íc ngoµi ®Ó tiÕp thu nh÷ng kiÕn thøc vÒ tÝn dông míi nhÊt. - Ban lµ: Khen th­ëng vËt chÊt xøng ®¸ng cho c¸n bé tÝn dông cho vay ®­îc nhiÒu mãn tiÒn lín cã hiÖu qu¶. §ång thêi Ng©n hµng còng cã chÕ ®é xö ph¹t nghiªm minh ®èi víi nh÷ng c¸n bé tÝn dông kh«ng cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm ®Ó ph¸t sinh nhiÒu nî qu¸ h¹n kh«ng thu håi ®­îc. KhuyÕn khÝch c¸n bé tÝn dông th­êng xuyªn tù n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n còng n h­ ngo¹i ng÷, tin häc b»ng c¸ch cung cÊp chi phÝ vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ thêi gian ®Ó cho nh©n viªn ®i häc. KÕt luËn Víi sù ph¸t triÓn ®a d¹ng vÒ ngµnh nghÒ, vÒ quy m« vµ h×nh thøc ho¹t ®éng kinh doanh, kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®ang tõng b­íc kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß cña m×nh trong nÒn kinh tÕ, kh¼ng ®Þnh chñ tr­¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ViÖt Nam ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng ®èi víi kinh tÕ ngoµi quèc doanh trong thêi gian qua ®· cã nh÷ng b­íc nh¶y vät, v­ît bËc, ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy. Hoµ chung víi c«ng cuéc ®æi míi cña nÒn kinh tÕ nµy Ng©n hµng Standard Chartered, chi nh¸nh Hµ Néi tù nhËn thÊy m×nh lµ mét trong nh÷ng phÇn tõ cÊu thµnh cña hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt Nam ®· kh«ng cßn bã hÑp ®èi t­îng cho vay trong mét mét sè kh¸ch hµng truyÒn th«ng mµ më réng ®èi t­îng cho vay sang c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸ch cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®ã lµ c¸c xÝ nghiÖp, c«ng ty ViÖt Nam võa vµ nhá. §iÒu nµy sÏ gãp phÇn ®Èy m¹nh quy m« vµ tèc ®é ph¸t triÓn xÝ nghiÖp kinh doanh cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng SCB Hµ Néi bµi viÕt ®· rót ra nh÷ng khã kh¨n do ®iÒu kiÖn kh¸ch quan còng nh­ chñ quan ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Qua ®ã ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ nh»m gi¶ thuyÕt nh÷ng khã kh¨n vµ n©ng cao hiÖu qu¶ trong quan hÖ trong quan hÖ tÝn dông gi÷a Ng©n hµng vµ khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Tuy vËy tÝn dông Ng©n hµng víi kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ mét vÊn ®Ò lín, phøc t¹p kh«ng chØ cña riªng mét Ng©n hµng mµ cña toµn bé hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt Nam cho nªn luËn v¨n kh«ng thÓ ®Ò cËp hÕt mäi khÝa c¹nh, còng nh­ tÊt c¶ c¸c h×nh thøc tÝn dông trong quan hÖ nµy mµ chØ chän ra nh÷ng kh¶ n¨ng chÝnh ®Ó xem xÐt. V× vËy luËn v¨n kh«ng thÓ t¸ch khái nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ. KÝnh mong thÇy gi¸o vµ vµ b¹n ®äc th«ng c¶m.