Luận văn Một số giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại trên đồ bàn thành phố Hồ Chí Minh

ø xaây döïng caùc caûng ôû Hieäp Phöôùc, Caùt Laùi, Caàn Giôø. - Veà ñöôøng boä: Xaây döïng hoaøn chænh maïng löôùi giao thoâng vaønh ñai, caùc truïc giao thoâng höôùng ngoaïi cuûa thaønh phoá, keát hôïp vôùi caùc coâng trình ñaàu moái, caùc nuùt giao thoâng vaø caùc beán xe lieân tænh ôû caùc vuøng ven ñoâ; caûi taïo, môû roäng caùc truïc giao thoâng chính ñoâ thò hieän coù; xaây döïng caùc nuùt giao thoâng quan troïng vaø heä thoáng tín hieäu. Boá trí ñeàu khaép heä thoáng caùc baõi ñoã xe, caùc ñieåm ñaàu, ñieåm cuoái vaø ñieåm döøng cuûa maïng löôùi xe buyùt. Caûi taïo, naâng caáp vaø môû roäng caàu Saøi Goøn, caàu - 51 - Ñoàng Nai nhoû, caàu Ñoàng Nai lôùn, caàu Bình Lôïi, caàu Bình Phöôùc, caàu Bình Trieäu, … . Xaây döïng moät soá caàu qua soâng Saøi Goøn taïi Phuù Myõ, taïi Thuû Thieâm, taïi An Phuù,… . - Veà ñöôøng saét: xaây döïng heä thoáng ñöôøng saét cuûa thaønh phoá gaén lieàn vôùi maïng löôùi ñöôøng saét quoác gia ñi höôùng Loäc Ninh, mieàn Taây, vaø tænh Baø Ròa- Vuõng Taøu. Chuaån bò ñaàu tö xaây döïng heä thoáng metro, monorail. - Veà thoaùt nöôùc baån vaø veä sinh ñoâ thò: trong töông lai xaây döïng caùc nhaø maùy xöû lyù nöôùc thaûi taäp trung lôùn caùc höôùng Nhaø Beø, Vónh Loäc vaø nhöõng ñieåm thích hôïp khaùc; caûi taïo vaø xaây döïng baõi choân raùc Ñoâng Thaïnh, Goø Caùt vaø khu xöû lyù Ña Phöôùc, Vónh Loäc ñaûm baûo ñeán naêm 2020, 100% raùc thaûi cuûa thaønh phoá ñöôïc thu gom vaø xöû lyù theo coâng ngheä hieän ñaïi. 3.2_ Caùc giaûi phaùp phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng ôû caáp ñoä vó moâ Phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng laø coâng vieäc thöïc hieän ñaày ñuû caùc bieän phaùp quaûn trò coù hieäu löïc vôùi muïc ñích giaûm thieåu söï phaùt sinh ruûi ro tín duïng vaø thieät haïi do ruûi ro tín duïng gaây ra, moät yeáu toá gaén chaët tôùi hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi, vaø cuûa caû heä thoáng ngaân haøng. Phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng luoân ñöôïc xem laø moät trong nhöõng hoaït ñoäng quan troïng coù yù nghóa trong vieäc ngaên chaën söï ñoå vôõ tín duïng daãn ñeán nguy cô phaù saûn cuûa moät ngaân haøng. Vì vaäy, trong moät moâi tröôøng kinh doanh tieàn teä ñaày soâi ñoäng, ña daïng, caïnh tranh quyeát lieät vaø trong xu theá hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc, kinh teá quoác teá, phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng caøng coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa cuûa moät ngaân haøng vaø ñoái vôùi söï vöõng maïnh cuûa heä thoáng ngaân haøng cuûa moät quoác gia. Caùc giaûi phaùp ôû caáp ñoä vó moâ laø nhöõng giaûi phaùp daønh cho caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc trong lónh vöïc tieàn teä, tín duïng nhaèm haïn cheá ruûi ro tín duïng taïi caùc Ngaân haøng thöông maïi. 3.2.1_ Ñoái vôùi Chính phuû. 3.2.1.1_ Thieát laäp haønh lang phaùp lyù cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng thöông maïi trong neàn kinh teá thò tröôøng ( Luaät Ngaân haøng). - 52 - Hoaøn thieän moâi tröôøng phaùp lyù laø moät trong nhöõng yeáu toá then choát giuùp cho caùc hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá ñöôïc vaän haønh moät caùch thuaän lôïi, minh baïch vaø coâng baèng. Vì theá, giaûi phaùp quan troïng haøng ñaàu ôû caáp ñoä vó moâ laø Chính phuû phaûi coù nhöõng ñeà xuaát nhaèm thieát laäp, hoaøn thieän vaø goùp phaàn thöïc thi nghieâm chænh moät haønh lang phaùp lyù ñoái vôùi neàn kinh teá. Trong ñoù, phaùp luaät phaûi ñaûm baûo tính oån ñònh, minh baïch vaø taïo ñieàu kieän kinh doanh thoâng thoaùng cho taát caû caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá, caùc ngaønh trong ñoù coù ngaønh ngaân haøng. Thôøi gian qua, nhieàu boä luaät ñöôïc ban haønh nhaèm taêng cöôøng tính minh baïch, oån ñònh vaø taïo thoâng thoaùng cho moâi tröôøng kinh doanh nhö Luaät Doanh nghieäp naêm 2000, Luaät khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc naêm 1999, Luaät khuyeán khích ñaàu tö nöôùc ngoaøi söûa ñoåi naêm 1999, Luaät Ngaân haøng Nhaø Nöôùc vaø Luaät caùc toå chöùc tín duïng, …. Caùc Luaät naøy töøng böôùc ñaõ coù nhöõng ñieàu chænh, nhöõng aûnh höôûng coù tính tích cöïc ñeán caùc hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá, taïo ñieàu kieän cho caùc nhaø ñaàu tö, caùc nhaø kinh doanh yeân taâm trong caùc hoaït ñoäng cuûa mình. Tuy nhieân, hieän nay vaãn coøn nhieàu caùc hoaït ñoäng kinh doanh vaãn chöa ñöôïc phaùp luaät ñieàu chænh moät caùch hôïp lyù vaø höõu hieäu. Ví duï nhö nhöõng hoaït ñoäng lieân quan ñeán coâng boá baûng caùo baïch cuûa doanh nghieäp, hoaït ñoäng mua baùn baát ñoäng saûn, vaø caùc hoaït ñoäng trong quan heä daân söï, … Ñoái vôùi neàn kinh teá, ñaëc bieät laø ngaønh ngaân haøng, moät haønh lang phaùp lyù khoâng ñaày ñuû, khoâng roõ raøng hoaëc khoâng phuø hôïp coù theå gaây ra nhöõng ruûi ro tín duïng traàm troïng cho caùc Ngaân haøng thöông maïi. Khi khuoân khoå luaät phaùp khoâng roõ raøng, ñaày ñuû, hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi seõ gaëp raát nhieàu khoù khaên daãn ñeán moät soá löôïng lôùn nhöõng ruûi ro tín duïng tieàm taøng. Vì theá, hoaït ñoäng haïn cheá ruûi ro tín duïng cuõng trôû neân khoù thöïc hieän. Khuoân khoå phaùp lyù ñaày ñuû, minh baïch laøm cho caùc nhaø kinh doanh, ñaàu tö yeân taâm, tin töôûng laãn nhau trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh. Hôn nöõa, moät haønh lang phaùp lyù roõ raøng, ñaày ñuû mang tính oån ñònh, thoâng thoaùng seõ laøm taêng cöôøng söï thoûa thuaän trong quaù trình giaûi quyeát caùc vaán ñeà lieân quan ñeán ruûi ro tín duïng ñöôïc thuaän lôïi hôn. 3.2.1.2_ Ñaåy maïnh vieäc saép xeáp laïi vaø cuûng coá heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi, taùch caùc hoaït ñoäng chính saùch ra khoûi hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng thöông maïi. Hieän nay, caùc Ngaân haøng thöông maïi chöa thöïc söï ñuû söùc caïnh tranh vôùi caùc Chi nhaùnh Ngaân haøng nöôùc ngoaøi veà voán ñieàu leä, saûn phaåm ngaân haøng, coâng ngheä ngaân haøng… trong moät moâi tröôøng kinh teá bình ñaúng. Trong thôøi gian tôùi - 53 - vôùi xu theá hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, ñaëc bieät hoäi nhaäp trong lónh vöïc taøi chính ngaân haøng, ñeå ñuû söùc caïnh tranh, Chính phuû caàn thöïc hieän vieäc saép xeáp laïi heä thoáng Ngaân haøng Thöông maïi theo höôùng saùp nhaäp ngaân haøng nhoû vaøo ngaân haøng lôùn, taêng voán ñieàu leä, ñoåi môùi coâng ngheä ngaân haøng, phaùt trieån caùc saûn phaåm ngaân haøng hieän ñaïi, ….. Vieäc caûi caùch heä thoáng ngaân haøng ñoái vôùi Chính phuû döôùi goùc ñoä daøi haïn laø phaùt trieån moät heä thoáng ngaân haøng laønh maïnh vaø oån ñònh. Tröôùc heát, caûi caùch heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi ñeå huy ñoäng voán moät caùch hieäu quaû vaø ñaàu tö coù hieäu quaû trôû laïi vaøo neàn kinh teá, taïo ra ñoäng löïc maïnh meõ ñeå taêng tröôûng kinh teá. Caùc chieán löôïc muõi nhoïn ñöôïc laäp ra ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu treân laø: + Cô caáu laïi Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn ñeå taêng cöôøng naêng löïc cuûa caùc toå chöùc naøy cho phuø hôïp vôùi tình hình môùi. + Cô caáu laïi caùc Ngaân haøng thöông maïi quoác doanh theo höôùng chuyeån sang coå phaàn hoaù. + Taïo moâi tröôøng bình ñaúng cho taát caû caùc khu vöïc sôû höõu trong ngaønh ngaân haøng. + Ñaøo taïo caùc caùn boä cho ngaønh ngaân haøng caû veà chuyeân moân laãn kieåm soaùt. Tuy nhieân, caùc Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn cuõng nhö quoác doanh khoâng theå thuï ñoäng chôø Chính phuû hay Ngaân haøng Nhaø nöôùc chæ ñònh cho hoï ñoùng cöûa, saùp nhaäp hay coå phaàn hoaù. Caùc Ngaân haøng thöông maïi caàn coù ngay nhöõng chöông trình quyeát lieät hôn cho rieâng mình nhaèm ñoåi môùi toaøn boä heä thoáng hoaït ñoäng keùm hieäu quaû vaø yû laïi vaøo beân ngoaøi, khoâng coi troïng ñuùng möùc khaùch haøng, ñoàng thôøi taïo ra moät vò theá vöõng chaéc cho rieâng mình tröôùc xu theá hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. 3.2.1.3_ Chính phuû caàn tieáp tuïc xaây döïng moâi tröôøng kinh teá thuaän lôïi cho ñaàu tö cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi Trong thôøi gian vöøa qua, chính phuû ñaõ coù nhöõng böôùc ñi nhö ñaåy maïnh caûi caùch haønh chính, söûa ñoåi vaø boå sung Luaät Ñaàu tö nöôùc ngoaøi, ban haønh nhöõng chính saùch khuyeán khích vaø thuùc ñaåy ñaàu tö trong nöôùc vaø taïo ñieàu kieän - 54 - thuaän lôïi cho caùc doanh nghieäp trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Tuy nhieân, Chính phuû caàn naâng cao vaø hoaøn thieän naêng löïc quy hoaïch toång theå, coù keá hoaïch vaø trieån khai caùc döï aùn phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi treân phaïm vi toaøn quoác. Töø ñoù, Chính phuû taïo ra söï keát noái chaët cheõ vaø thoáng nhaát giöõa caùc ngaønh, caùc ñòa phöông trong caùc hoaït ñoäng phaùt trieån kinh teá, giuùp cho caùc döï aùn thöïc söï coù hieäu quaû kinh teá trong daøi haïn. Bôûi vì, moät yeáu toá quan troïng trong quaù trình trieån khai caùc döï aùn phaùt trieån kinh teá- xaõ hoäi cuûa Nhaø nöôùc laø söï taøi trôï veà voán ( chuû yeáu laø voán tín duïng trung vaø daøi haïn ) cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi. Neáu döï aùn trieån khai mang laïi hieäu quaû kinh teá thì voán tín duïng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi môùi an toaøn. Ngöôïc laïi, neáu döï aùn ñöôïc Nhaø nöôùc baûo hoä hoaëc chæ coù hieäu quaû kinh teá trong ngaén haïn thì khoaûng thôøi gian veà sau ruûi ro tín duïng coù theå xaûy ra cho caùc Ngaân haøng thöông maïi. Beân caïnh ñoù, Chính phuû caàn ñaåy maïnh coâng taùc saép xeáp laïi caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc. Trong ñoù, chính phuû caàn kieân quyeát thöïc hieän coâng taùc coå phaàn hoaù. Nhaø nöôùc chæ giöõ laïi nhöõng doanh nghieäp Nhaø nöôùc coù vai troø chuû ñaïo trong neàn kinh teá quoác daân. Trong khi thöïc hieän chuû tröông naøy, Chính phuû caàn chuù troïng vieäc laønh maïnh hoaù taøi chính vaø xöû lyù döùt ñieåm caùc vaán ñeà toàn ñoïng trong quan heä tín duïng giöõa doanh nghieäp Nhaø nöôùc vaø ngaân haøng. Treân cô sôû ñoù, Chính phuû töøng böôùc hoaøn thieän vaø cuûng coá quan heä tín duïng coù tính thò tröôøng giöõa ngaân haøng vaø doanh nghieäp Nhaø nöôùc. 3.2.2_ Ñoái vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam 3.2.2.1_ Thöïc hieän toát chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi. Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam coù vai troø quan troïng trong vieäc hoaïch ñònh vaø thöïc thi chính saùch tieàn teä. Giaûi phaùp ñaàu tieân laø Ngaân haøng Nhaø nöôùc phaûi phaùt huy tính ñoäc laäp nhaèm thöïc hieän vai troø Ngaân haøng Trung öông trong vieäc oån ñònh tieàn teä, an toaøn heä thoáng ngaân haøng cuõng nhö thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. Treân cô sôû ñoù, Ngaân haøng Nhaø nöôùc hoaïch ñònh vaø thöïc thi chieán löôïc phaùt trieån tín duïng moät caùch taäp trung. Töø ñoù, hoaït ñoäng tín duïng cuûa heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi seõ naâng cao ñöôïc tính caån troïng vaø an toaøn. Thöïc teá trong thôøi gian qua, moät soá Ngaân haøng thöông maïi gaëp ruûi ro tín duïng raát lôùn. Neáu khoâng coù söï baûo ñaûm cuûa Nhaø nöôùc, caùc Ngaân haøng thöông maïi ñoù coù nguy cô ñoå vôõ tín duïng. Vì theá, khi Ngaân haøng Nhaø nöôùc thöïc thi chieán löôïc phaùt trieån tín duïng taäp trung vaøo tính an toaøn vaø caån troïng, ñoàng thôøi caùc - 55 - Ngaân haøng thöông maïi coù khaû naêng taïo döïng tính ñoäc laäp trong hoaït ñoäng tín duïng thì caùc Ngaân haøng thöông maïi seõ khoâng gaëp nhöõng aùp löïc trong hoaït ñoäng tín duïng. Hôn nöõa, kinh doanh tín duïng, ñaëc bieät laø hoaït ñoäng haïn cheá ruûi ro tín duïng seõ coù cô sôû vöõng chaéc veà tö duy cuõng nhö trong thöïc tieãn. Beân caïnh ñoù, Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn quan taâm hôn nöõa vieäc ñònh höôùng vaø döï baùo veà xu höôùng phaùt trieån cuõng nhö chaát löôïng cuûa hoaït ñoäng tín duïng cho heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi. Trong thôøi gian qua, baûn thaân caùc Ngaân haøng thöông maïi cuõng coù nhöõng ñaùnh giaù vaø döï baùo cuûa rieâng mình veà tính hình vaø xu höôùng phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng tín duïng. Tuy nhieân, hoaït ñoäng naøy mang tính caù theå, khoâng ñoàng ñeàu, khoâng toaøn dieän. Vì theá, vôùi vai troø Ngaân haøng Trung öông, Ngaân haøng Nhaø nöôùc neân quan taâm vieäc nghieân cöùu, phaân tích vaø ñöa ra caùc döï baùo veà hoaït ñoäng tín duïng moät caùch toaøn dieän nhaèm cung caáp ñaày ñuû, coù yù nghóa, coù chaát löôïng nhöõng thoâng tin tín duïng cho caùc Ngaân haøng thöông maïi. Töø ñoù, caùc Ngaân haøng thöông maïi coù nhöõng ñaùnh giaù vaø ñöa ra nhöõng chieán löôïc tín duïng ñuùng ñaén, phoøng traùnh ñöôïc nhöõng ruûi ro veà moâi tröôøng kinh teá vó moâ noùi chung vaø ruûi ro veà tín duïng noùi rieâng. 3.2.2.2_ Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn taêng cöôøng coâng taùc thanh tra, giaùm saùt söï an toaøn ñoái vôùi heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi. Moät trong nhöõng hoaït ñoäng cô baûn cuûa Ngaân haøng Trung öông laø hoaït ñoäng thanh tra, giaùm saùt heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi. Hoaït ñoäng naøy coù vai troø quan troïng trong vieäc phaùt hieän kòp thôøi nhöõng nguy cô gaây ra ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi noùi chung; ñoàng thôøi goùp phaàn ngaên chaën, vaø xöû lyù nhöõng ruûi ro ñaëc bieät laø ruûi ro tín duïng cuûa heä thoáng ngaân haøng. Thöïc traïng ruûi ro tín duïng trong thôøi gian qua taïi caùc Ngaân haøng thöông maïi ñaõ boäc loä naêng löïc yeáu keùm trong coâng taùc kieåm tra giaùm saùt hoaït ñoäng tín duïng khoâng nhöõng cuûa chính caùc Ngaân haøng thöông maïi maø coøn cuûa caùc cô quan chöùc naêng lieân quan, ñaëc bieät laø cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc. Ñaây chính laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân laøm suy yeáu hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro kinh doanh ngaân haøng noùi chung, ruûi ro tín duïng ngaân haøng noùi rieâng. Vì vaäy, naâng cao hoaït ñoäng thanh tra, giaùm saùt, ñaùnh giaù an toaøn cho heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi laø moät vieäc laøm caáp thieát vaø thöôøng xuyeân maø Ngaân haøng Nhaø Nöôùc luoân phaûi quan taâm. Cuï theå, coâng taùc thanh tra, kieåm tra cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc coù yù nghóa raát quan troïng treân caùc phöông dieän: - 56 - 1/ Coâng taùc thanh tra, kieåm tra laø cô sôû ñeå caùc Ngaân haøng thöông maïi phaùt trieån boä phaän kieåm soaùt noäi boä; 2/ Thoâng qua thanh tra, kieåm tra, Ngaân haøng Nhaø nöôùc phaùt hieän nhöõng sai soùt, vi phaïm trong hoaït ñoäng kinh doanh nhaát laø hoaït ñoäng tín duïng nhaèm nhaéc nhôû vaø chaán chænh kòp thôøi; 3/ Hôn nöõa, nhôø vaøo coâng taùc thanh tra, giaùm saùt, Ngaân haøng Nhaø nöôùc kòp thôøi nhaän bieát caùc Ngaân haøng hoaït ñoäng yeáu keùm ñeå kòp thôøi coù bieän phaùp hoã trôï hoaëc xöû lyù, … Trong thôøi gian qua, caùc coâng cuï cuûa coâng taùc thanh tra, kieåm tra, giaùm saùt heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc tuy coù nhöõng thay ñoåi, nhöõng caûi tieán tích cöïc nhöng vaãn chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa hoaït ñoäng thanh tra kieåm tra hieän nay. Vì vaäy, Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn nhanh choùng hoaøn thieän caùc coâng cuï thanh tra kieåm tra vaø cuûng coá, naâng cao hoaït ñoäng naøy ñeå coù theå taïo böôùc chuyeån maïnh meõ hôn trong vieäc giaùm saùt an toaøn ñoái vôùi heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi theo hai höôùng: 1_ Naâng cao coâng taùc thanh tra, kieåm tra taïi choã: vieäc laøm naøy seõ phaùt huy taùc duïng hôn nöõa thoâng qua vieäc chaán chænh vaø xöû lyù caùc sai soùt, vi phaïm treân nhöõng qui taéc, khuoân khoå luaät phaùp roõ raøng. Ñoàng thôøi, hoaït ñoäng thanh tra seõ giaûm ñöôïc vieäc neù traùnh xöû lyù hoaëc gaëp phaûi tình traïnh thieáu cô sôû aùp duïng caùc cheá taøi ñoái vôùi nhöõng vi phaïm. Ñieàu naøy giuùp cho caùc Ngaân haøng thöông maïi kòp thôøi chaán chænh nhöõng hoaït ñoäng kinh doanh chöùa ñöïng nhöõng ruûi ro tieàm taøng, nhaát laø kòp thôøi coù nhöõng bieän phaùp phoøng ngöøa, haïn cheá nhöõng ruûi ro tín duïng coù theå xaûy ra. 2_ Ñaåy maïnh hoaït ñoäng giaùm saùt töø xa: vôùi vieäc hoaøn thieän caùc moâ hình phaân tích an toaøn hoaït ñoäng ngaân haøng thoâng qua giaùm saùt töø xa seõ giuùp cho Ngaân haøng Nhaø nöôùc phaân tích ñöôïc caùc bieán ñoäng cuûa thò tröôøng töø ñoù coù ñaùnh giaù chính xaùc hôn möùc ñoä an toaøn cuûa heä thoáng Ngaân haøng thöông maïi. 3.2.2.3_ Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn caûi tieán vaø toå chöùc toát heä thoáng thoâng tin phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng vaø taïo ñieàu kieän ñeå caùc Ngaân haøng thöông maïi khai thaùc nhanh choùng vaø hieäu quaû caùc thoâng tin tín duïng Thoâng tin tín duïng goùp phaàn giuùp caùc Ngaân haøng thöông maïi ngaên ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng, töø ñoù giaûm nhöõng thaát thoaùt vaø taêng lôïi nhuaän cho ngaân haøng. Nhôø heä thoáng thoâng tin tín duïng, caùc Ngaân haøng thöông maïi coù theå giaûm thieåu chi phí ñeå phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro trong kinh doanh treân cô sôû lôïi theá so saùnh, bôûi chuyeân moân hoaù trong lónh vöïc thoâng tin neân cô quan thoâng tin coù - 57 - nhieàu kinh nghieäm vaø thieát laäp ñöôïc moái quan heä laâu daøi vôùi caùc nguoàn cung caáp thoâng tin khaùc nhau. Trong khi neáu moät ngaân haøng thöông maïi töï ñieàu tra ñeå laøm moät baùo caùo thoâng tin thì seõ toán nhieàu thôøi gian vaø chi phí. Vì vaäy, ñeå naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng thoâng tin tín duïng, Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn trang bò theâm maùy moùc, thieát bò cho Trung taâm thoâng tin tín duïng ñaûm baûo thu thaäp vaø cung caáp thoâng tin kòp thôøi theo yeâu caàu cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi. Ñoàng thôøi, Ngaân haøng Nhaø nöôùc taêng cöôøng ñaøo taïo, taäp huaán cho caùc caùn boä laøm nghieäp vuï thoâng tin tín duïng taïi CIC, vaø caùc Ngaân haøng thöông maïi nhö toå chöùc nhöõng lôùp taäp huaán, hoäi thaûo, nhöõng buoåi hoïc hoûi vaø trao ñoåi kinh nghieäm,… Töø nhöõng haønh ñoäng treân vaø moät soá vieäc laøm khaùc, Ngaân haøng Nhaø nöôùc môùi coù theå ñaûm baûo cung caáp thoâng tin tín duïng cho caùc Ngaân haøng thöông maïi moät caùch kòp thôøi, ñuùng ñaén, chi phí thaáp, an toaøn vaø bí maät, goùp phaàn naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi. 3.2.2.4_ Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn xaây döïng vaø ñeà xuaát vôùi Chính phuû veà vieäc ban haønh nghò ñònh veà baûo hieåm tín duïng Nhö chuùng ta ñaõ bieát, caùc coâng ty baûo hieåm haàu nhö chöa thöïc hieän nghieäp vuï baûo hieåm tín duïng vì nghieäp vuï naøy raát khoù thöïc hieän vaø möùc ñoä ruûi ro trong nghieäp vuï naøy khaù cao. Tuy nhieân, giaûi phaùp naøy coù taùc duïng khoâng nhöõng haïn cheá maø coøn phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng. Hieän nay, caùc cheá ñònh veà baûo hieåm ruûi ro tín duïng haàu nhö chæ môùi baét ñaàu vôùi nghieäp vuï baûo hieåm tieàn göûi. Trong hoaït ñoäng baûo hieåm tieàn göûi, chöùc naêng vaø hoaït ñoäng cuõng chöa thöïc söï phaùt huy vì nhöõng haïn cheá veà chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa hoaït ñoäng naøy. Do ñoù, hoaït ñoäng baøo hieåm tieàn göûi caàn ñöôïc cuûng coá ñeå ñaây thöïc söï trôû thaønh coâng cuï höõu hieäu khi tieán haønh xöû lyù khi caùc Ngaân haøng gaëp khoù khaên trong chi traû khi gaëp ruûi ro tín duïng. Beân caïnh ñoù, Ngaân haøng Nhaø nöôùc caàn nghieân cöùu ñöa ra nhöng coâng cuï baûo hieåm tín duïng ñeå töøng böôùc söû duïng nhö quyeàn choïn tín duïng, moät soá coâng cuï phaùi sinh khaùc ñeå phoøng ngöøa vaø choáng ñôõ ruûi ro. Ñaây cuõng laø höôùng ñeå töøng böôùc tieáp caän vôùi hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng theo chuaån möïc vaø thoâng leä quoác teá. 3.2.3_ Ñoái vôùi caùc ñôn vò, caùc ngaønh lieân quan treân ñòa baøn Tp. Hoà Chí Minh Taïi caùc Ngaân haøng thöông maïi coøn raát nhieàu hoà sô tín duïng lieân quan ñeán caùc khoaûn cho vay coù vaán ñeà. Vieäc giaûi quyeát caùc khoaûn tín duïng naøy caàn söï hôïp taùc vaø hoã trôï töø caùc ngaønh lieân quan nhö ngaønh coâng an, ngaønh toøa aùn, … - 58 - - Phoái hôïp vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi trong vieäc phaùt hieän, xöû lyù caùc tröôøng hôïp söû duïng voán vay khoâng ñuùng qui ñònh. - Xöû lyù kòp thôøi nhöõng vöôùng maéc veà thuû tuïc haønh chính, giuùp ngaân haøng coù ñieàu kieän giaûi quyeát caùc khoaûn nôï khoù ñoøi, thanh lyù taøi saûn theá chaáp/ caàm coá ñeå thu nôï vaø coù ñieàu kieän ñeå môû roäng hoaït ñoäng kinh doanh. - Ñaûm baûo an ninh cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng. 3.3_ Caùc giaûi phaùp ôû caáp ñoä vi moâ: Ngaân haøng thöông maïi laø nhöõng Ngaân haøng coù quan heä tín duïng tröïc tieáp vôùi khaùch haøng. Vì vaäy, nhöõng giaûi phaùp sau giuùp caùc Ngaân haøng thöông maïi chuû ñoäng trong vieäc phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng: 3.3.1_ Toå chöùc laïi boä maùy toå chöùc cuûa moãi Ngaân haøng thöông maïi ñeå thöïc hieän toát quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình ñaït hieäu quaû cao nhaát. Moät trong nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro tín duïng xuaát phaùt töø vieäc quaûn lyù khoâng chaët cheõ caùc hoaït ñoäng tín duïng. Ñieàu naøy coù theå xuaát phaùt töø boä maùy toå chöùc cuûa moät ngaân haøng quaù coàng keành, quaù nhieàu phoøng ban vôùi moät qui trình nghieäp vuï choàng cheùo vaø coâng ngheä hoaït ñoäng laïc haäu. Vì vaäy, toå chöùc laïi boä maùy hoaït ñoäng vaø naâng cao coâng ngheä trong lónh vöïc ngaân haøng laø moät giaûi phaùp ñeå phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. Trong moät moâi tröôøng kinh doanh vôùi xu theá hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø ñaày tính caïnh tranh, moät ngaân haøng khoù giöõ ñöôïc thò phaàn vaø phaùt trieån saûn phaåm ngaân haøng hieän ñaïi neáu ngaân haøng ñoù vaãn hoaït ñoäng döïa treân moâ hình truyeàn thoáng_ coàng keành vaø khoâng naêng ñoäng. Hôn nöõa, nhöõng yeáu keùm trong quaûn lyù hoaït ñoäng kinh doanh xuaát phaùt töø boä maùy toå chöùc coàng keành laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro trong kinh doanh, ñaëc bieät laø ruûi ro tín duïng. Tröôùc ñaây, boä maùy toå chöùc cuûa moät ngaân haøng thöông maïi ñöôïc toå chöùc theo moâ hình phuïc vuï cho vieäc quaûn lyù cuûa ngaân haøng hôn laø phuïc vuï cho khaùch haøng vaø caùc hoaït ñoäng nghieäp vuï ñöôïc xöû lyù moät caùch rieâng leû theo töøng maûng hoaït ñoäng. Do ñoù, vieäc toå chöùc laïi boä maùy hoaït ñoäng cuûa moät ngaân haøng coù yù nghóa raát to lôùn trong vieäc naâng cao hieäu quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng noùi chung vaø naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng tín duïng noùi rieâng thoâng qua vieäc phaùt huy ñöôïc hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. - 59 - Hieän nay, caùc ngaân haøng thöông maïi chuû yeáu toå chöùc laïi boä maùy hoaït ñoäng cuûa mình theo hai höôùng: a/ Thay vì chuyeân moân hoaù hoaït ñoäng nghieäp vuï cuûa töøng saûn phaåm, dòch vuï ngaân haøng, caùc ngaân haøng laáy khaùch haøng vaø thò tröôøng laø ñoái töôïng trung taâm ñeå phuïc vuï thoâng qua keát hôïp hoaït ñoäng nghieäp vuï cuûa töøng saûn phaåm, dòch vuï ( giao dòch “ moät cöûa”); b/ Thay vì xöû lyù ñôn leû caùc hoaït ñoäng nghieäp vuï thì xöû lyù taäp trung trong toaøn heä thoáng ( naâng cao khaû naêng kieåm soaùt cuûa Ngaân haøng thöông maïi). Töø vieäc toå chöùc laïi boä maùy toå chöùc cuûa Ngaân haøng thöông maïi, caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng trong ñoù hoaït ñoäng tín duïng laø then choát ñaït ñöôïc hieäu quaû cao nhaát thoâng qua vieäc ñem laïi nhöõng tieän ích toái ña cho khaùch haøng ñoàng thôøi phoøng ngöøa vaø haïn cheá ñöôïc ruûi ro tín duïng. Giaûi phaùp naøy laøm cho boä maùy toå chöùc cuûa ngaân haøng goïn nheï vaø naêng ñoäng hôn, caùc nghieäp vuï ñöôïc xöû lyù nhanh choùng moät caùch khoa hoïc vaø nhaát laø vaãn naèm trong phaïm vi kieåm soaùt chaët cheõ cuûa ngaân haøng thöông maïi töø ñoù haïn cheá ñöôïc khoâng nhöõng nhöõng ruûi ro tín duïng töø beân trong maø coøn nhöõng ruûi ro tín duïng töø beân ngoaøi. Moät hoaït ñoäng khoâng theå taùch rôøi vôùi vieäc toå chöùc laïi boä maùy hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng laø hoaït ñoäng cuûa coâng ngheä thoâng tin. Coâng ngheä thoâng tin coù vai troø ñaëc bieät quan troïng thôøi ñaïi ngaøy nay vaø trong hoaït ñoäng ngaân haøng noù caøng theå hieän vai troø ñoù vì vieäc chuyeån ñoåi sang heä thoáng xöû lyù nghieäp vuï taäp trung döïa treân neàn taûng coâng ngheä thoâng tin hieän ñaïi taïo neân cô sôû cho vieäc hình thaønh heä thoáng phuïc vuï cho hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng moät caùch toaøn dieän. Thoâng tin ñoùng vai troø quyeát ñònh trong hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. Vì vaäy, vieäc thu thaäp thoâng tin vaø xöû lyù thoâng tin ñoøi hoûi phaûi nhanh choùng, kòp thôøi töø ñoù coù nhöõng phaân tích vaø ñaùnh giaù xaùc ñaùng giuùp cho boä phaän tín duïng, Ban ñieàu haønh coù nhöõng quyeát ñònh tín duïng hôïp lyù. Trong hoaït ñoäng tín duïng, neáu thoâng tin khoâng ñöôïc thu thaäp thöôøng xuyeân vaø khoâng ñöôïc xöû lyù baèng nhöõng coâng cuï hieän ñaïi thì hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng coù theå khoâng phaùt huy ñöôïc taùc duïng. Khi qui moâ hoaït ñoäng cuûa moät ngaân haøng coù söï phaùt trieån caû veà chieàu roäng laãn chieàu saâu maø hoaït ñoäng coâng ngheä thoâng tin khoâng ñaùp öùng kòp thôøi thì tình traïng loûng leûo trong quaûn lyù hoaït ñoäng kinh doanh tín duïng noùi rieâng khoâng theå traùnh khoûi. Bôûi vì, heä thoáng quaûn lyù thoâng tin tín duïng khoâng theo kòp vaø bao - 60 - quaùt ñöôïc caùc vaán ñeà phaùt sinh trong quaù trình taêng tröôûng tín duïng. Ñaây laø cô hoäi toát ñeå caùc ruûi ro tín duïng tieàm taøng coù theå xaûy ra. Hôn nöõa, nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân, boä maùy hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng truyeàn thoáng ñöôïc toå chöùc theo moâ hình phuïc vuï cho söï quaûn lyù cuûa ngaân haøng, hoaït ñoäng theo ñònh höôùng chuyeân traùch nghieäp vuï hôn laø phuïc vuï khaùch haøng_ ñoái töôïng trung taâm trong hoaït ñoäng ngaân haøng hieän ñaïi neân heä thoáng quaûn lyù thoâng tin vaãn trong tình traïng choàng cheùo, taûn maùc vaø khoâng cuï theå. Vì vaäy, vieäc toå chöùc laïi boä maùy toå chöùc cuûa moät Ngaân haøng thöông maïi ñi ñoâi vôùi vieäc ñoåi môùi heä thoáng quaûn lyù thoâng tin döïa treân neàn taûng coâng ngheä thoâng tin hieän ñaïi seõ giuùp cho caùc Ngaân haøng thöông maïi naâng cao ñöôïc hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng, töø ñoù goùp phaàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng. 3.3.2_ Hoaøn thieän vaø taêng cöôøng hoaït ñoäng cuûa boä phaän kieåm soaùt noäi boä Hoaït ñoäng kieåm soaùt noäi boä cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi hieän nay ñöôïc thöïc hieän chöa nghieâm tuùc. Trong ñoù, coâng taùc kieåm soaùt noäi boä ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng coøn hôøi hôït vaø mang tính chaát ñoái phoù vôùi caùc qui ñònh cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc. Vì vaäy, moät trong nhöõng giaûi phaùp quan troïng laø hoaøn thieän vaø taêng cöôøng hoaït ñoäng cuûa boä phaän kieåm soaùt noäi boä. Vôùi maïng löôùi hoaït ñoäng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi ngaøy caøng ñöôïc môû roäng, vieäc quaûn lyù vaø naém tình hình hoaït ñoäng kinh doanh tín duïng cuûa caùc chi nhaùnh coù vai troø quan troïng trong hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng, vì ñaây laø raøo caûn ñaàu tieân coù khaû naêng loaïi tröø nhöõng ruûi ro tín duïng tieàm taøng coù theå xaûy ra. Vì hoaït ñoäng kieåm soaùt noäi boä ñoøi hoûi phaûi naém ñöôïc tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa toaøn heä thoáng töø hoäi sôû ñeán caùc chi nhaùnh, do ñoù hoaït ñoäng kieåm soaùt noäi boä phaûi ñöôïc hoã trôï cuûa coâng ngheä thoâng tin trong vieäc quaûn lyù heä thoáng thoâng tin tín duïng taïi caùc Ngaân haøng thöông maïi. Hoaït ñoäng cuûa boä phaän kieåm soaùt noäi boä ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng noùi rieâng döïa treân hai phöông phaùp laø kieåm tra tröïc tieáp taïi ñôn vò vaø kieåm tra giaùn tieáp thoâng qua vieäc phaân tích caùc baùo caùo tín duïng, caùc chæ tieâu hoaït ñoäng. Phöông phaùp kieåm tra tröïc tieáp laø phöông phaùp khoù tieán haønh moät caùch thöôøng xuyeân vaø khoù coù theå bao quaùt heát ñöôïc caùc yeâu caàu cuûa quaûn lyù ñeà ra vì caùc Ngaân haøng thöông maïi coù maïng löôùi hoaït ñoäng vôùi nhieàu qui moâ khaùc nhau - 61 - taïi caùc ñòa phöông khaùc nhau, hôn nöõa caùc Ngaân haøng cuõng khoâng coù ñuû nhaân löïc ñeå thöïc hieän moät caùch toát nhaát. Maëc duø, phöông phaùp kieåm tra tröïc tieáp giuùp cho boä phaän kieåm soaùt noäi boä naém ñöôïc ít nhieàu tình hình thöïc teá veà hoaït ñoäng kinh doanh tín duïng cuûa moät ñôn vò nhöng phöông phaùp naøy cuõng gaây ra heä quaû khoâng toát cho hoaït ñoäng kinh doanh laø thöôøng kieåm tra tröïc tieáp coù quan heä tôùi caùc vuï vieäc khoâng toát phaùt sinh. Vì vaäy, phöông phaùp kieåm tra tröïc tieáp neân ñöôïc tieán haønh moät caùch uyeån chuyeån, phuø hôïp hôn vaø döïa treân nhöõng chuaån möïc cuûa kieåm toaùn. Phöông phaùp kieåm tra giaùn tieáp thoâng qua vieäc phaân tích caùc baùo caùo tín duïng, caùc chæ tieâu hoaït ñoäng keát hôïp vôùi nhöõng keát quaû cuûa phöông phaùp kieåm ra tröïc tieáp seõ cho nhöõng keát quaû, nhöõng ñaùnh giaù chính xaùc hôn. Hai phöông phaùp naøy roõ raøng coù moái lieân heä vôùi nhau vaø töø ñoù laøm cho hoaït ñoäng kieåm soaùt noäi boä laø boä phaän quan troïng trong vieäc quaûn lyù hieäu quaû ñoái vôùi toaøn boä hoaït ñoäng tín duïng cuûa moät Ngaân haøng thöông maïi. Hoaït ñoäng cuûa boä phaän kieåm soaùt noäi boä ñoái vôùi coâng taùc tín duïng laø kieåm tra, kieåm soaùt hoaït ñoäng kinh doanh tín duïng coù tuaân thuû qui cheá tín duïng, qui trình nghieäp vuï cuûa Ngaân haøng thöông maïi, caùc qui ñònh cuûa Ngaân haøng Nhaø nöôùc,… Vì theá, ñeå naâng cao chaát löôïng trong hoaït ñoäng tín duïng thoâng qua hoaït ñoäng phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng thì hoaøn thieän vaø taêng cöôøng hoaït ñoäng kieåm soaùt noäi boä coù vai troø quan troïng. Tuy nhieân, boä phaän kieåm soaùt noäi boä tuy coù toàn taïi taïi caùc Ngaân haøng thöông maïi nhöng nhöõng coâng cuï hoã trôï cho coâng taùc kieåm soaùt noäi boä thöïc söï chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu ñaët ra, ñaëc bieät laø vieäc öùng duïng nhöõng tieán boä cuûa coâng ngheä thoâng tin vaøo coâng taùc thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin tín duïng coøn haïn cheá vaø heä thoáng quaûn lyù thoâng tin khoâng phaùt huy taùc duïng trong toaøn heä thoáng cuûa Ngaân haøng thöông maïi. Khi thu thaäp ñöôïc thoâng tin veà hoaït ñoäng tín duïng moät caùch toaøn dieän vôùi taát caû caùc hoaït ñoäng caàn kieåm soaùt nhaèm coù ñöôïc nhöõng ñaùnh giaù mang ñoä tin caäy cao veà möùc ñoä tuaân thuû qui trình nghieäp vuï cuûa caùc hoaït ñoäng tín duïng chöùa ñöïng nhieàu ruûi ro tieàm taøng laø ñieàu kieän tieân quyeát coù ñöôïc boä phaän kieåm soaùt noäi boä coù chaát löôïng. Beân caïnh ñoù, boä phaän kieåm soaùt noäi boä caàn coù nhöõng phöông thöùc xöû lyù thoâng tin nhanh goïn, hôïp lyù ñeå coù ñöôïc nhöõng quyeát ñònh kòp thôøi trong nhieäm vuï cuûa mình. Coù nhö vaäy, boä phaän kieåm soaùt noäi boä môùi goùp phaàn phoøng ngöøa vaø haïn cheá nhöõng ruûi ro tín duïng. - 62 - 3.3.3_ Boá trí ñuùng caùn boä vaøo caùc vò trí then choát cuûa Ngaân haøng thöông maïi Chuùng ta thaáy raèng con ngöôøi luoân ñoùng vai troø trung taâm trong moïi hoaït ñoäng. Trong hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng, yeáu toá caùn boä coù aûnh höôûng raát lôùn tôùi chaát löôïng tín duïng. Ñieàu naøy chuùng ta thaáy roõ xuaát phaùt töø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp. Ruûi ro tín duïng coù theå xaûy ra khi coù söï caáu keát giöõa nhaân vieân tín duïng vaø khaùch haøng. Ngöôïc laïi neáu nhaân vieân tín duïng coù coù ñaïo ñöùc ngheà nghieäp toát thì cuõng goùp phaàn raát lôùn trong vieäc haïn cheá ruûi ro tín duïng. Vì theá, khi boá trí coâng vieäc, ngaân haøng neân söû duïng ñuùng ngöôøi ñuùng vieäc. Töø ñoù, ngaân haøng môùi coù theå xaây döïng boä maùy quaûn trò vaø thöøa haønh thoáng nhaát coù chuyeân moân cao. Vieäc boå nhieäm caùn boä neân döïa vaøo nhöõng tieâu chuaån veà thaâm nieân coâng taùc, trình ñoä nghieäp vuï, phaåm chaát ñaïo ñöùc… nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu cuûa coâng vieäc vaø ñaûm baûo ñoä an toaøn tín duïng. Vieäc luaân chuyeån caùn boä neân ñöôïc thöïc hieän moät caùch khoa hoïc. Moät caùn boä sau moät thôøi gian coâng taùc thích hôïp neân ñöôïc luaân chuyeån vì sau moät thôøi gian phuï traùch, caùn boä tín duïng coù theå chuû quan trong vieäc ñaùnh giaù khaùch haøng quen thuoäc töø ñoù maát caûnh giaùc. Ngöôïc laïi, neáu tieán haønh luaân chuyeån caùn boä trong moät thôøi gian coâng taùc khoâng daøi seõ laøm cho caùc nhaân vieân tín duïng khoâng coù nhöõng nhaän ñònh saâu saéc veà khaùch haøng laøm giaûm chaát löôïng khi ñaùnh giaù khaùch haøng. Hôn nöõa, vieäc naøy coù theå laøm maát nhöõng khaùch haøng thaân thuoäc, laøm aûnh höôûng khoâng toát ñeán hieäu quaû kinh doanh cuûa ngaân haøng. Moät lôïi ích cuûa vieäc luaân chuyeån caùn boä maø chuùng ta khoâng theå khoâng nhaéc ñeán laø caùc nhaân vieân sau khi ñöôïc luaân chuyeån seõ coù cô hoäi tích luyõ nhieàu kinh nghieäm vaø hoà sô cuõng ñöôïc kieåm tra sau khi baøn giao coâng vieäc. 3.3.4_ Thöïc hieän cheá ñoä thu nhaäp ñuùng möùc cho ngöôøi laøm coâng taùc tín duïng Moät vaán ñeà maø caùc ngaân haøng caàn löu yù laø quan ñieåm ngheà nghieäp xuaát phaùt töø vieäc giaûi quyeát moái quan heä giöõa traùch nhieäm vaø quyeàn lôïi; giöõa lôïi ích caù nhaân vaø lôïi ích ngaân haøng. Bôûi vì, nhieàu ngöôøi cho raèng, nhaân vieân tín duïng laø moät ngheà aån chöùa nhieàu ruûi ro, yeâu caàu phaûi coù trình ñoä, chuyeân moân cao vaø nhaát laø tinh thaàn traùch nhieäm phaûi ñöôïc ñaët leân haøng ñaàu. Moâi tröôøng laøm vieäc cuûa nhaân vieân tín duïng ñaày caïm baãy, ñaày söï caùm doã vì theá ñoøi hoûi nhaân vieân tín duïng phaûi luoân tænh taùo. Trong khi ñoù, thu nhaäp thaáp seõ laøm giaûm söï taän taâm cuûa nhaân vieân tín duïng vôùi coâng vieäc vaø coù theå laøm hoï sa ngaõ. - 63 - Vì theá, moät cheá ñoä tieàn löông hôïp lyù vôùi tinh thaàn vaø traùch nhieäm vôùi coâng vieäc cuûa nhaân vieân tín duïng laø ñieàu maø caùc ngaân haøng caàn chuù yù. Caùc Ngaân haøng caàn quan taâm ñuùng möùc caû veà vaät chaát laãn tinh thaàn ñoái vôùi nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc tín duïng ñoàng thôøi xöû lyù nghieâm khaéc nhöõng nhaân vieân sai phaïm. 3.3.5_ Thöôøng xuyeân ñaøo taïo, boài döôõng caùn boä nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng thöông maïi: Song song vôùi vieäc boái trí nhaân söï moät caùch hôïp lyù vaø söï quan taâm ñuùng möùc ñeán thu nhaäp cuûa nhaân vieân tín duïng, Ngaân haøng thöông maïi coøn phaûi quan taâm ñeán coâng taùc naâng cao trình ñoä chuyeân moân nghieäp vuï cho nhaân vieân tín duïng thoâng qua vieäc ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi. Moâi tröôøng kinh doanh luoân luoân coù nhöõng thay ñoåi nhö: khung phaùp lyù coù söï thay ñoåi, boå sung hay ñieàu chænh; thò tröôøng luoân coù nhöõng khuynh höôùng khaùc nhau trong töøng giai ñoaïn khaùc nhau; neàn kinh teá phaùt trieån thì coù nhieàu kieán thöùc môùi xuaát hieän,… Vì vaäy, ngoaøi vieäc khuyeán khích nhaân vieân tín duïng noùi rieâng naâng cao trình ñoä nghieäp vuï, caùc ngaân haøng cuõng phaûi nhaän thöïc roõ traùch hieäm cuûa mình trong vieäc ñaøo taïo nhaân vieân. Ñoái vôùi coâng taùc tín duïng, ñaây laø moät vieäc laøm coù yù nghóa quan troïng. Ñeå ñaùp öùng yeâu caàu ngaøy caøng cao cuûa coâng taùc tín duïng, vieäc ñaøo taïo vaø boài döôõng caùn boä, nhaân vieân ngaân haøng theo caùc höôùng sau: + Khi tieán haønh tuyeån duïng nhaân söï vaøo boä phaän tín duïng, caùc Ngaân haøng thöông maïi neân quan taâm ñeán caùc öùng vieân coù trình ñoä ñaïi hoïc hoaëc sau ñaïi hoïc thuoäc lónh vöïc kinh teá ñaëc bieät thuoäc khoa taøi chính, tín duïng coù trình ñoä veà tin hoïc vaø ngoaïi ngöõ. + Ñoái vôùi nhöõng caùn boä coù trình ñoä ñang laøm vieäc trong Ngaân haøng, Ngaân haøng thöông maïi neân ñöa hoï ñi hoïc nhöõng khoaù hoïc ngaén haïn veà nhöõng nghieäp vuï tín duïng môùi, nhöõng chuyeân ñeà cuï theå. + Ñoái vôùi nhöõng nhaân vieân ñang laøm vieäc taïi Ngaân haøng nhöng chöa qua ñaøo taïo veà ngaønh Ngaân haøng, Ngaân haøng thöông maïi neân cho hoï ñi hoïc daøi haïn. - 64 - Beân caïnh ñoù, trong quaù trình hoaït ñoäng, Ngaân haøng thöông maïi phaûi xaây döïng chieán löôïc veà ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc nhaèm ñaùp öùng cho nhu caàu phaùt trieån cuûa Ngaân haøng nhaát laø khi Ngaân haøng môû roäng maïng löôùi hoaït ñoäng. Ngoaøi ra, Ngaân haøng coù theå toå chöùc nhöõng hoäi thaûo chuyeân ñeà, nhöõng buoåi toïa ñaøm trao ñoåi kinh nghieäm giöõa caùc caùn boä tín duïng trong cuøng heä thoáng. Ñaây laø moät vieäc laøm thieát thöïc vì hieäu quaû mang laïi raát lôùn. Bôûi vì thoâng qua söï trao ñoåi, nhieàu vaán ñeà khoù khaên, nhieàu maâu thuaãn seõ ñöôïc giaûi quyeát khoâng nhöõng baèng tö duy caù nhaân maø coøn baèng söï phaân tích, ñaùnh giaù cuûa moät taäp theå vöõng chuyeân moân vaø ñaày kinh nghieäm. Beân caïnh ñoù, ñaây laø cô hoäi ñeå caùc caù nhaân baøy toû, chia seû vaø thu löôïm nhöõng kieán thöùc, nhöõng kinh nghieäm trong thöïc tieãn hoaït ñoäng tín duïng nhaèm phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng. Hôn nöõa, nhöõng chöông trình taäp huaán giuùp cho caùc nhaân vieân tín duïng heä thoáng hoaù caùc vaán ñeà veà phaùp luaät coù lieân quan ñeán ngheà nghieäp, traùnh tình traïng suy dieãn, aùp duïng sai chính saùch tín duïng. Toùm laïi, khi coù ñoäi nguõ caùn boä nhaân vieân tín duïng gioûi thì chaát löôïng tín duïng seõ ñöôïc naâng cao vì nhöõng ruûi ro tín duïng ñaõ ñuôïc haïn cheá toái ña. 3.3.6_ Moät chieán löôïc khaùch haøng cho coâng taùc tín duïng Chieán löôïc khaùch haøng cho coâng taùc tín duïng thöïc söï laø moät trong nhöõng bieän phaùp naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng tín duïng thoâng qua phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng, cuï theå haïn cheá nôï quaù haïn. Tyû leä nôï quaù haïn seõ ñöôïc khoáng cheá ôû möùc thaáp nhaát neáu hoà sô tín duïng cuûa khaùch haøng ñöôïc xem xeùt treân cô sôû phaân tích toaøn boä caùc thoâng tin veà tình traïng phaùp lyù, phaân tích caùc soá lieäu veà tình hình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, cuõng nhö tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng vay voán. Khi coù ñöôïc moät chieán löôïc khaùch haøng thì vieäc thu thaäp, toång hôïp vaø xöû lyù thoâng tin veà moät khaùch haøng vay voán ñöôïc thöïc hieän moät caùch thöôøng xuyeân vaø khaùch quan ñeå töø ñoù coù ñöôïc nhöõng ñaùnh giaù chính xaùc, tin caäy veà hoà sô tín duïng. Döïa treân nhöõng ñaùnh giaù ñoù, ngaân haøng thöông maïi seõ aùp duïng nhöõng cheá ñoä öu ñaõi khaùc nhau veà haïn möùc tín duïng, thôøi haïn, laõi suaát, taøi saûn ñaûm baûo, … vôùi nhöõng khaùch haøng khaùc nhau. Dó nhieân, nhöõng hoà sô tín duïng vôùi nhöõng soá lieäu phaûn aùnh khoâng toát veà moät khaùch haøng thì Ngaân haøng thöông maïi kòp thôøi coù bieän phaùp thu heïp tín duïng, daàn thu hoài nôï, taêng cöôøng kieåm soaùt, thaäm chí ngöng caáp - 65 - tín duïng cho khaùch haøng ñoù vaø baét ñaàu aùp duïng nhöõng bieän phaùp phoøng ngöøa hoaëc xöû lyù ruûi ro tín duïng kòp thôøi. Moät trong nhöõng noäi dung chính cuûa chieán löôïc khaùch haøng cho hoaït ñoäng tín duïng laø ngaân haøng thöông maïi tieán haønh vieäc phaân loaïi khaùch haøng vôùi nhöõng chæ tieâu sau: + Khaùch haøng loaïi A: Ñaây laø khaùch haøng coù hoaït ñoäng trong ngaønh saûn xuaát kinh doanh chính cuûa mình töø 5 naêm trôû leân vaø hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh phi coù laõi trong 3 naêm lieân tieáp tính ñeán thôøi ñieåm phaân loaïi. Khaùch haøng naøy coøn coù tình hình taøi chính laønh maïnh, coù giao dòch vôùi ngaân haøng töø hai naêm trôû leân, vaø coù uy tín trong quan heä thanh toaùn, coâng taùc haïch toaùn keá toaùn, thöïc hieän cheá ñoä baùo caùo taøi chính ñaày ñuû, roõ raøng, chính xaùc, kòp thôøi, … Caùc khaùch haøng loaïi A seõ ñöôïc Ngaân haøng thöông maïi öu ñaõi veà laõi suaát, haïn möùc tín duïng, möùc ñoä ñaûm baûo tieàn vay,… nhöng vaãn trong khuoân khoå caùc qui cheá tín duïng, qui ñònh veà ñaûm baûo tieàn vay vaø phaân taùn ruûi ro. + Khaùch haøng loaïi B: Ñaây laø nhöõng khaùch haøng coù hoaït ñoäng chöa hoäi ñuû caùc ñieàu kieän nhö khaùch haøng loaïi A nhöng coù uy tín trong giao dòch, coù taøi saûn ñaûm baûo ñaày ñuû. Caùc khaùch haøng loaïi B seõ ñöôïc Ngaân haøng thöông maïi cho vay nhöng khoâng keøm theo caùc öu ñaõi veà tín duïng. + Khaùch haøng loaïi C: Ñaây laø nhöõng khaùch haøng ngöôïc laïi vôùi khaùch haøng loaïi A. Caùc khaùch haøng naøy chuû yeáu khoâng coù tình hình taøi chính laønh maïnh, khoâng coù giao dòch vôùi ngaân haøng töø hai naêm trôû leân, vaø haïn cheá veà uy tín trong quan heä thanh toaùn, coâng taùc haïch toaùn keá toaùn, thöïc hieän cheá ñoä baùo caùo taøi chính khoâng ñaày ñuû, roõ raøng, chính xaùc, kòp thôøi, … Vôùi nhöõng khaùch haøng loaïi C, Ngaân haøng thöông maïi tieán haønh thu heïp vieäc cho vay. Neáu khaùch haøng khoâng tích cöïc thay ñoåi, Ngaân haøng thöông maïi coù theå chaám döùt caáp tín duïng. - 66 - 3.4_ Caùc giaûi phaùp töø phía ngöôøi vay voán Ngöôøi vay voán coù vai troø quan troïng trong vieäc phoøng ngöøa vaø haïn cheá ruûi ro cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi thoâng qua nhöõng giaûi phaùp sau: 3.4.1_ Tính töï chòu traùch nhieäm cuûa khaùch haøng vay voán: Ngöôøi vay voán cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi bao goàm khaùch haøng caù nhaân vaø khaùch haøng doanh nghieäp phaûi yù thöùc ñöôïc tính töï chòu traùch cuûa mình. Ñoái vôùi khaùch haøng caù nhaân, khi ñeán moät ngaân haøng vay voán, hoï luoân yù thöùc traùch nhieäm traû nôï cuûa mình vôùi ngaân haøng. Vì theá, tính töï chòu traùch nhieäm cuûa khaùch haøng caù nhaân khoâng phaûi laø moät vaán ñeà nan giaûi. Ngöôïc laïi, do aûnh höôûng cuûa cô cheá quaûn lyù taäp trung tröôùc ñaây ñeán haàu heát caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc, tính töï chòu traùch nhieäm cuûa khaùch haøng naøy laø moät vaán ñeà khoù khaên. Chính söï aûnh höôûng naøy ñaõ laøm cho tö duy vaø haønh ñoäng cuûa moät caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc coù chieàu höôùng döïa vaøo söï hoã trôï cuûa Nhaø nöôùc ( noùi chung) khi vieäc kinh doanh khoâng thuaän lôïi hay khi khoâng thanh toaùn ñöôïc nôï vay. Caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc naøy khi laâm vaøo nhöõng tình traïng khoù khaên treân luoân tìm caùch ñöa ra nhöõng lyù do ñeå ñeà nghò caùc Ngaân haøng thöông maïi giaõn nôï, khoanh nôï, giaûm laõi, … Ñieàu naøy ñaõ laøm cho hoaït ñoäng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi khoâng ñöôïc thuaän lôïi, phaûi ñoái dieän vôùi nhöõng ruûi ro tín duïng. Hoaït ñoäng tín duïng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi chæ seõ thuaän lôïi vaø ñaûm baûo nguyeân taéc thò tröôøng khi tö duy veà tính töï chòu traùch nhieäm vaø khoâng yû laïi cuûa caùc Doanh nghieäp Nhaø nöôùc ñöôïc naâng cao. Vieäc naøy goùp phaàn ñaùng keå vieäc naâng cao chaát löôïng tín duïng, phoøng ngöøa, vaø haïn cheá ruûi ro tín duïng cho caùc Ngaân haøng thöông maïi. Trong giaûi phaùp naøy, vai troø cuûa Nhaø nöôùc raát quan troïng trong vieäc ñöa ra moät haønh lang phaùp lyù, ñöa ra caùc bieän phaùp chaán chænh, saép xeáp laïi caùc Doanh nghieäp Nhaø nöôùc nhaèm taïo ra moâi tröôøng kinh doanh theo höôùng thò tröôøng. Trong quaûn lyù vó moâ, Nhaø nöôùc chæ caàn ñöa ra nhöõng ñònh höôùng ñeå caùc doanh ngieäp thöïc söï töï chuû trong caùc hoïat ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa mình. Beân caïnh ñoù, Nhaø nöôùc cuõng caàn coù nhöõng bieän phaùp laøm cho caùc Doanh nghieäp Nhaø nöôùc hieåu roõ hôïn veà tính töï chuû gaén lieàn vôùi tính töï chòu traùch nhieäm trong hoaït ñoäng kinh doanh, ñaëc bieät trong quan heä tín duïng vôùi ngaân haøng. 3.4.2_ Ñaåy maïnh khaû naêng haáp thuï voán noäi taïi cuûa caùc doanh nghieäp vaø ngöôøi vay voán ngaân haøng. Moät trong nhöõng giaûi phaùp töø goùc ñoä ngöôøi vay voán coù tính chaát quyeát ñònh laø naâng cao khaû naêng haáp thuï voán moät caùch hieäu quaû cuûa ngöôøi ñi vay, ôû ñaây - 67 - chuû yeáu laø caùc doanh nghieäp. Trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh, caùc doanh nghieäp thöôøng coù nhu caàu môû roäng quy moâ hoaït ñoäng cuûa mình veà chieàu roäng cuõng nhö chieàu saâu. Vì theá, caùc doanh nghieäp coù nhu caàu veà voán raát caáp thieát. Tuy nhieân, voán do Ngaân haøng thöông maïi cung caáp thì coù haïn vaø thöôøng khoâng deã daøng. Do ñoù, vieäc naâng cao khaû naêng haáp thuï voán ñeå giaûm löôïng voán caàn ñaàu tö cuûa caùc doanh nghieäp nhaèm ñaùp öùng muïc tieâu phaùt trieån saûn xuaát laø moät vieäc laøm caàn quan taâm. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy, caùc doanh nghieäp caàn coù caùc bieän phaùp ñaåy maïnh hoaït ñoäng marketing, quaûng baù thöông hieäu, xaây döïng chieán löôïc quaûn lyù chaát löôïng toaøn dieän, … Coù nhö theá, caùc doanh nghieäp môùi thöïc söï laøm cho voán kinh doanh cuûa mình luaân chuyeån nhanh hôn vaø taïo ra hieäu quaû cao hôn, töø ñoù caùc doanh nghieäp ñaûm baûo ñöôïc tính khaû thi trong caùc döï aùn kinh doanh cuûa mình. Xeùt treân goùc ñoä vó moâ, nhieàu doanh nghieäp cuøng coù bieän phaùp naâng cao khaû naêng haáp thuï voán cuûa mình seõ laøm cho neàn kinh teá hoaït ñoäng naêng ñoäng hôn vaø nhaát laø goùp phaàn laøm giaûm aùp löïc veà voán cho caùc Ngaân haøng thöông maïi trong vieäc cung öùng voán cho neàn kinh teá. Hôn nöõa, khi caùc doanh nghieäp ñaõ naâng cao ñöôïc khaû naêng haáp thuï voán cuûa mình, caùc Ngaân haøng thöông maïi seõ chuû ñoäng hôn trong vieäc söû duïng nhöõng bieän phaùp ñaùnh giaù tín duïng treân cô sôû caân ñoái ruûi ro_ lôïi nhuaän. Töø ñoù, caùc Ngaân haøng thöông maïi vaø caùc doanh nghieäp coù moái quan heä tín duïng trong ñoù coù söï chia seû lôïi ích laãn ruûi ro tín duïng. - 68 - PHAÀN KEÁT LUAÄN CHUNG Trong söï nghieäp phaùt trieån kinh teá Vieät Nam hieän nay, tín duïng ngaân haøng coù vai troø to lôùn trong vieäc ñöa caùc nguoàn voán vaøo ñaàu tö, vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Ngoaøi nhieäm vuï quan troïng naøy, tín duïng ngaân haøng laø hoaït ñoäng mang laïi nhieàu lôïi nhuaän cho caùc ngaân haøng. Tuy nhieân, trong moät moâi tröôøng kinh doanh luoân thay ñoåi vaø ñaày caïnh tranh, tín duïng ngaân haøng phaûi ñoái maët vôùi nhieàu ruûi ro vaø nhöõng ruûi ro naøy coù theå aûnh höôûng raát lôùn ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa ngaân haøng. Trong phaïm vi nghieân cöùu, ñeà taøi taäp trung phaân tích thöïc traïng ruûi ro tín duïng cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø nhöõng nguyeân nhaân chuû yeáu daãn ñeán ruûi ro tín duïng. Ruûi ro tín duïng xuaát phaùt töø nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau: nguyeân nhaân chuû quan, nguyeân nhaân khaùch quan, nguyeân nhaân töø phía khaùch haøng, nguyeân nhaân töø ngaân haøng, … Vieäc nhaän daïng caùc ruûi ro tín duïng trong quaù trình thaåm ñònh moät hoà sô cho vay coù yù nghóa raát quan troïng ñeå ra moät quyeát ñònh tín duïng ñuùng ñaén, ñoù laø haïn cheá thaáp nhaát nhöõng ruûi ro coù theå xaûy ra, ñaûm baûo nguoàn voán cho vay seõ quay veà. Vì vaäy, ñöa ra nhöõng giaûi phaùp haïn cheá ruûi ro tín duïng nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng cuõng khoâng naèm ngoaøi muïc ñích naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc Ngaân haøng thöông maïi. Töø ñoù, caùc ngaân haøng thöông maïi coù cô sôû ñeå phaùt trieån moät caùch beàn vöõng. Ñieàu naøy goùp phaàn raát lôùn thuùc ñaåy neàn kinh teá nöôùc nhaø ngaøy caøng thònh vöôïng. Do vaán ñeà quaûn trò ruûi ro tín duïng laø moät lónh vöïc roäng lôùn neân trong quaù trình phaân tích, trình baøy seõ coøn nhieàu ñieàu caàn ñöôïc thaûo luaän vaø khoâng traùnh ñöôïc nhöõng thieáu soùt. Kính mong söï chæ daãn theâm cuûa caùc thaày coâ. ----------------------------------------------------------- - 69 - TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1/ TÍN DUÏNG_ NGAÂN HAØNG TS. Nguyeãn Ñaêng Dôøn_ Chuû bieân , TS. Hoaøng Ñöùc, TS. Traàn Huy Hoaøng, TS. Traàn Xuaân Höông, GV Nguyeãn Quoác Anh NXB Thoáng keâ, naêm 2000. 2/ TÍN DUÏNG VAØ NGHIEÄP VUÏ NGAÂN HAØNG TS. Nguyeãn Ñaêng Dôøn_ Chuû bieân , TS. Hoaøng Ñöùc, TS. Traàn Huy Hoaøng, ThS. Traàn Xuaân Höông. NXB Taøi chính Tp.HCM, naêm 1998 3/ QUAÛN TRÒ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI PGS- PTS Leâ Vaên Teà, ThS. Nguyeãn Thò Xuaân Lieãu NXB Thoáng keâ 1999 4/ QUAÛN TRÒ NGAÂN HAØNG Hoïc vieän Ngaân haøng- NXB Thoáng keâ, naêm 2001 5/ TIEÀN TEÄ_ NGAÂN HAØNG VAØ THANH TOAÙN QUOÁC TEÁ PTS. Traàn Hoaøng Ngaân ( Chuû bieân), PTS. Leâ Vaên Teà, Voõ Thò Tuyeát Anh, Tröông Thò Hoàng Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá Tp. HCM, naêm 1996 6/ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TOÅNG LUAÄN 7/ QUAÛN TRÒ RUÛI RO TRONG KINH DOANH NGAÂN HAØNG PTS. Nguyeãn Vaên Tieán ( Chuû bieân), ThS. Toâ Kim Ngoïc, Nguyeãn Thanh Sôn, Ngoâ Thò Bích Ngoïc, Traàn Thò Lieân NXB Thoáng Keâ, naêm 1999 8/ NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP CHUÛ YEÁU ÑEÅ XAÂY DÖÏNG HEÄ THOÁNG NGAÂN HAØNG VÖÕNG MAÏNH ÑAÙP ÖÙNG YEÂU CAÀU CNH- HÑH ÔÛ VIEÄT NAM HIEÄN NAY. Ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc, Chuû nhieäm ñeà taøi: PGS. TS. Nguyeãn Ñaêng Dôøn Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá Tp. HCM, naêm 1994 9/ VAÊN KIEÄN ÑAÏI HOÄI ix CUÛA ÑAÛNG COÄNG SAÛN VIEÄT NAM Ban tö töôûng vaên hoaù trung öông, NXB Chính trò quoác gia. - 70 - 10/ NGHÒ QUYEÁT HOÄI NGHÒ LAÀN IX BAN CHAÁP HAØNH TRUNG ÖÔNG ÑAÛNG KHOAÙ IX Ban tö töôûng vaên hoaù trung öông, NXB Chính trò quoác gia. 11/ TIEÀM NAÊNG PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ_ XAÕ HOÄI VUØNG ÑOÂNG NAM BOÄ VAØ TP. HCM 12/ TOÅNG QUAN QUY HOAÏCH PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ_ XAÕ HOÄI VIEÄT NAM ( Q.2) 13/ NIEÂN GIAÙM THOÁNG KEÂ TP. HCM NAÊM 2003 14/ LUAÄT NGAÂN HAØNG NHAØ NÖÔÙC VIEÄT NAM_ LUAÄT CAÙC TOÅ CHÖÙC TÍN DUÏNG NXB Coâng an Nhaân daân, naêm 2004 15/ Caùc taïp chí: Thôøi baùo kinh teá Vieät Nam, Thôøi baùo kinh teá Saøi Goøn, Thôøi baùo Ngaân haøng, Baùo Saøi Goøn Giaûi Phoùng, Baùo Tuoåi Treå, … CAÙC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO KHAÙC. -------------- ------------------- -------------- - 71 -