MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU
Chương I: Lý luận chung về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất 3
1. Khái niệm chi phí sản xuất 3
2. Phân loại chi phí theo mục đích và công dụng của chi phí 3
2.1. Phân loại chi phí theo mục đích và công dụng của chi phí 3
2.2. Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung, tính chất kinh tế của chi phí 4
2.3. Phân loại chi phí theo phương pháp tập hợp chi phí sản xuất và mối quan hệ với đối tượng chịu chi phí 5
2.4. Phân loại chi phí sản xuất theo thẩm quyền ra quyết định 5
2.5. Phân loại chi phí sản xuất theo mối quan hệ giữa chi phí với khối lượng sản phẩm sản xuất ra (theo cách ứng xử chi phí): Theo cách phân loại này có thể phân chia chi phí thành chi phí khả biến và chi phí bất biến 5
II. Giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp 6
1. Khái niệm về giá thành sản phẩm 6
2. Chức năng của giá thành sản phẩm 6
3. Phân loại giá thành sản phẩm 7
4. Đối tượng và phương pháp tính giá thành sản phẩm 8
4.1. Đối tượng tính giá thành 8
4.2. Ký tính giá thành 8
4.3. Các phương pháp tính giá thành 9
III. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm 11
Chương II: Thực trạng về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại xí nghiệp khai thác công trình thuỷ lợi huyện Gia Lộc - Hải Dương 13
I. Đặc điểm chung về xí nghiệp 13
1. Quá trình hình thành và phát triển 13
2. Tổ chức bộ máy quản lý của xí nghiệp 14
3. Tình hình kinh doanh của xí nghiệp qua các năm 15
3.1. Tình hình tài sản 15
3.2. Tình hình nguồn vốn 16
3.3. Tình hình lao động 17
II. Tình hình chi phí quản lý sản xuất 18
1. Các khoản mục theo yếu tố chi phí 18
2. Phân tích một số yếu tố chi phí 19
3. Kết quả sản xuất kinh doanh 21
III. Thực trạng về giá thành sản phẩm của xí nghiệp 24
1. Đối tượng tính giá thành của xí nghiệp 24
2. Phương pháp đánh giá sản phẩm làm dở ở xí nghiệp 24
3. Phương pháp tính giá thành sản phẩm tưới tiêu 25
Chương III: Một số giải pháp nhằm giảm chi phí sản xuất tại xí nghiệp khai thác công trình thuỷ lợi huyện Gia Lộc - Tỉnh Hải Dương 26
I. Những tồn tại trong công tác quản lý chi phí 26
II. Một số giải pháp nhằm giảm chi phí ở Xí nghiệp khai thác công trình thuỷ lợi huỵên Gia Lộc - Tỉnh Hải Dương 26
1. Nâng cao chất lượng lao động 26
2. Cơ sở hạ tầng và yếu tố công nghệ 27
3. Cải tiến và hoàn thiện cơ chế quản lý - bộ máy quản lý 27
4. Nâng cao trình độ của hệ thống cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý của doanh nghiệp 28
5. Nắm bắt thị trường và xây dựng chiến lược marketing 28
KẾT LUẬN 30
TÀI LIỆU THAM KHẢO 31
33 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1451 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Một số giải pháp nhằm giảm chi phí sản xuất để hạ giá thành sản phẩm của Xí nghiệp khai thác công trình thuỷ lợi huyện Gia Lộc - Hải Dương, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu
Doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së, lµ tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ n¬i trùc tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm phôc vô nhu cÇu cña x· héi. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng, ho¹t ®éng cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo còng g¾n liÒn víi thÞ trêng. Sù ph¸t triÓn v÷ng m¹nh cña doanh nghiÖp phô thuéc vµo rÊt nhiÒu nh©n tè trong ®ã cã kh¶ n¨ng ¸p dông gi¸ linh ho¹t, biÕt tÝnh to¸n chi phÝ, khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng s½n cã, gi¶m chi phÝ møc thÊp nhÊt ®Ó ®¹t ®îc lîi nhuËn tèi ®a.
Th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cã ý nghÜa rÊt quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý, lµ c¬ së ®Ó nh÷ng nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ho¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn, xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ víi mong muèn ®îc hoµn thiÖn kiÕn thøc. Sau qu¸ tr×nh häc tËp t¹i trêng §¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh Hµ Néi. §îc sù ph©n c«ng cho phÐp cña nhµ trêng em ®· liªn hÖ thùc tËp t¹i XÝ nghiÖp khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Gia Léc - H¶i D¬ng. Trong qu¸ tr×nh thùc tËp, ®îc sù híng dÉn cña thÇy c« víi sù ®ång ý cña Ban l·nh ®¹o XÝ nghiÖp em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: "Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña XÝ nghiÖp khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Gia Léc - H¶i D¬ng" ®Ó viÕt luËn v¨n tèt nghiÖp.
Néi dung luËn v¨n gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tíi tiªu t¹i XÝ nghiÖp Khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Gia Léc - H¶i D¬ng.
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña XÝ nghiÖp khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Gia Léc - H¶i D¬ng.
Do cßn h¹n chÕ vÒ thêi gian còng nh vÒ kiÕn thøc nªn bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« vµ c¸n bé trong xÝ nghiÖp ®Ó rót ra ®îc nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cho c«ng viÖc sau nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o trêng §¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh Hµ Néi cïng toµn thÓ c¸n bé XÝ nghiÖp khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Gia Léc - H¶i D¬ng ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì ®Ó em hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy.
Néi dung
Ch¬ng I
Lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh
s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
I. Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm trong doanh nghiÖp
1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt
Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
Tuú theo viÖc xem xÐt chi phÝ ë gãc ®é kh¸c nhau, môc ®Ých qu¶n lý chi phÝ kh¸c nhau mµ chóng ta lùa chän tiªu thøc ph©n lo¹i chi phÝ cho phï hîp. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngêi ta thêng ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c c¸ch sau:
2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm c¸c chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu ®éng lùc sö dông trùc tiÕp vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Nh÷ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu sö dông vµo môc ®Ých chung vµ vµo nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi s¶n xuÊt kh«ng ®îc ph¶n ¸nh vµo kho¶n môc nµy.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp s¶n xuÊt, lao ®éng cña hä g¾n víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, søc lao ®éng cña hä ®îc hao phÝ trùc tiÕp cho s¶n phÈm hä trùc tiÕp s¶n xuÊt ra. Kh¶ n¨ng vµ kü n¨ng cña lao ®éng trùc tiÕp sÏ ¶nh hëng ®Õn sè lîng vµ chi phÝ cña s¶n phÈm. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc tÝnh trùc tiÕp vµo s¶n phÈm hä s¶n xuÊt ra bao gåm: chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ vµ kinh phÝ c«ng ®oµn.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chung ë ph©n xëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng cho ph©n xëng, chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ b¶o dìng söa ch÷a, chi phÝ qu¶n lý t¹i ph©n xëng, c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc gi¸ thµnh lµm c¬ së cho ph©n tÝch t×nh h×nh kÕ ho¹ch gi¸ thµnh nh»m môc ®Ých h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ cßn lµ c¬ së ®Ó kÕ to¸n tÝnh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc chi phÝ lµm tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp gi¸ thµnh s¶n phÈm cho kú sau.
2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ
C¨n cø vµo tÝnh chÊt ban ®Çu cña chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra: nh÷ng chi phÝ cã cïng mét tÝnh chÊt kinh tÕ vµo cïng mét yÕu tè chi phÝ kh«ng kÓ chi phÝ ®ã chi ra ë ®©u vµ dïng vµo môc ®Ých g× trong s¶n xuÊt. Ph©n lo¹i theo c¸ch nµy chi phÝ ®îc ph©n lµm 5 yÕu tè:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ c¸c lo¹i ®èi tîng lao ®éng lµ nguyªn vËt liÖu chÝnh vËt liÖu phô, nhiªn liÖu phô tïng thay thÕ, vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n.
- Chi phÝ nh©n c«ng: lµ toµn bé tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp.
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: lµ toµn bé sè ph¶i trÝch khÊu hao trong kú ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: lµ sè tiÒn tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua ngoµi phô vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp.
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngoµi bèn yÕu tè trªn.
C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ gióp cho kÕ to¸n tËp hîp vµ lËp b¸o c¸o c¸c chi phÝ s¶n xuÊt còng theo tõng yÕu tè chi phÝ. C¸ch ph©n lo¹i nµy rÊt cÇn thiÕt cho c«ng t¸c kÕ to¸n còng nh c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt. Nã cho biÕt trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt doanh nghiÖp ®· ph¶i chi ra nh÷ng kho¶n chi phÝ vµ chi phÝ lµ bao nhiªu lµm c¬ së cho viÖc lËp vµ kiÓm tra thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü tiÒn l¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn lu ®éng… ®èi víi kÕ to¸n c¸ch ph©n lo¹i nµy lµm c¬ së ®Ó tæ chøc viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ba yÕu tè, cung cÊp sè liÖu ®Ó kÕ to¸n thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸m ®èc ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt.
2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n thµnh chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp.
- Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm. VÒ mÆt h¹ch to¸n cã thÓ c¨n cø vµo sè liÖu chøng tõ kÕ to¸n ®Ó ghi trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ.
- Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu lo¹i c«ng viÖc vµ chi phÝ cÇn ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng liªn quan theo mét tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh.
2.4. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh hai lo¹i:
- Chi phÝ kiÓm so¸t ®îc: Lµ nh÷ng chi phÝ mµ ®¬n vÞ, bé phËn ®ã cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc chi ra chi phÝ ®ã.
- Chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®îc: Lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thuéc thÈm quyÒn cña ®¬n vÞ, bé phËn ®ã ra quyÕt ®Þnh.
2.5. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra (theo c¸ch øng xö chi phÝ): Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy cã thÓ ph©n chia chi phÝ thµnh chi phÝ kh¶ biÕn vµ chi phÝ bÊt biÕn.
Tãm l¹i mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cã mét ý nghÜa riªng phôc vô cho tõng ®èi tîng qu¶n lý vµ tõng ®èi tîng cung cÊp th«ng tin cô thÓ. §ång thêi chóng lu«n bæ xung cho nhau nh»m qu¶n lý tèt chi phÝ s¶n xuÊt tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
II. Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp
1. Kh¸i niÖm vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c tÝnh cho mét khèi lîng hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô) do doanh nghiÖp ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh.
Gi÷a gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ chi phÝ s¶n xuÊt cã sù gièng vµ kh¸c nhau. Chi phÝ s¶n xuÊt hîp thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nhng kh«ng ph¶i toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Òu ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kú. Gi¸ thµnh s¶n phÈm biÓu hiÖn lîng chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt mét ®¬n vÞ hay mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm cña mét doanh nghiÖp biÓu hiÖn chi phÝ c¸ biÖt cña mét doanh nghiÖp ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm. Cïng mét lo¹i s¶n phÈm trªn thÞ trêng cã thÓ cã nhiÒu doanh nghiÖp cïng s¶n xuÊt nhng do tr×nh ®é c«ng nghÖ trang thiÕt bÞ vµ tr×nh ®é qu¶n lý kh¸c nhau mµ gi¸ thµnh cña c¸c doanh nghiÖp vÒ lo¹i s¶n phÈm ®ã còng cã thÓ kh¸c nhau.
2. Chøc n¨ng cña gi¸ thµnh s¶n phÈm
Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã hai chøc n¨ng chñ yÕu ®ã lµ:
Chøc n¨ng thíc ®o bï ®¾p chi phÝ vµ chøc n¨ng lËp gi¸: Toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ph¶i bï ®¾p b»ng chÝnh sè tiÒn thu vÒ tiªu thô, b¸n s¶n phÈm tiªu thô, b¸n s¶n phÈm lao vô. ViÖc bï ®¾p chi phÝ ®Çu vµo ®ã míi chØ ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Môc ®Ých s¶n xuÊt lµ nguyªn t¾c kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o trang tr¶i bï ®¾p ®îc mäi chi phÝ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ph¶i cã l·i. Gi¸ b¸n s¶n phÈm lao vô phô thuéc rÊt nhiÒu vµo quy luËt cung cÇu vµo sù tho¶ thuËn gi÷a doanh nghiÖp vµ kh¸ch hµng. V× vËy th«ng qua viÖc tiªu thô b¸n s¶n phÈm lao vô mµ thùc hiÖn ®îc gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm. Gi¸ b¸n s¶n phÈm lao vô lµ biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, ph¶i dùa trªn c¬ së gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh. Th«ng qua gi¸ b¸n s¶n phÈm ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é bï ®¾p chi phÝ vµ hiÖu qu¶ cña chi phÝ.
3. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm
Tuú theo yªu cÇu qu¶n lý vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n gi¸ thµnh kh¸c nhau mµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc ph©n lo¹i kh¸c nhau. Trong c«ng t¸c kÕ ho¹ch vµ thèng kª, kÕ to¸n c¨n cø vµo tÝnh chÊt ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong gi¸ thµnh mµ ph©n chia gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc vµ gi¸ thµnh thùc tÕ.
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ møc dù tÝnh c¸c chi phÝ ®· qui ®Þnh trong ph¹mvi gi¸ thµnh cÇn cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®îc x©y dùng trªn c¬ së sè lîng s¶n phÈm kÕ ho¹ch vµ chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng trong hÖ thèng chØ tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kü thuËt, tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc tÝnh to¸n tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm cña kú kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch x¸c ®Þnh giíi h¹n chi phÝ ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm nã kh«ng thay ®æi trong kú kÕ ho¹ch.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh to¸n trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt s¶n xuÊt t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh ®Þnh møc còng cã sù thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc. Gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt s¶n phÈm.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ: Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®îc kÕ to¸n tÝnh to¸n trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ. Gi¸ thµnh thùc tÕ ®îc tÝnh sau khi ®· kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm ®· thùc sù hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tæng hîp kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc sö dông lao ®éng, vËt t tiÒn vèn. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ quan träng trong mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt. ViÖc ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau gióp cho doanh nghiÖp h¹ch to¸n vµ qu¶n lý tèt gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cã nh vËy míi t×m ra ®îc biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó h¹ thÊp gi¸ thµnh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
4. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
4.1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
§Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm th× c«ng viÖc ®Çu tiªn lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ.
§Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i c¨n cø ®Æc ®iÓm, c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n xuÊt, kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm cô thÓ.
- NÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm hµng lo¹t th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tõng lo¹i s¶n phÈm.
- NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÒu liªn tôc tøc lµ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ph¶i qua nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn, s¶n phÈm ë giai ®o¹n tríc lµ ®èi tîng chÕ biÕn ë giai ®o¹n sau vµ s¶n phÈm cña tõng giai ®o¹n cã thÓ gi¸n ®o¹n vÒ mÆt kü thuËt th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓlµ nöa thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt vµ lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi.
- NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu song song. Mçi lo¹i s¶n phÈm lµm ra bao gåm nhiÒu chi tiÕt bé phËn cÊu thµnh, mçi chi tiÕt l¹i tiÕn hµnh s¶n xuÊt trªn mét quy tr×nh riªng nhng song song ®ång bé nhau. Sau ®ã l¾p r¸p l¹i thµnh s¶n phÈm th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm hoµn thµnh hay tõng bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm. X¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¨n cø ®Ó nh©n viªn kÕ to¸n tiÕn hµnh më c¸c phiÕu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo tõng ®èi tîng phôc vô cho viÖc gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, ph¸t hiÖn ra kh¶ n¨ng tiÒm tµng ®Ó cã biÖn ph¸p h¹ thÊp chi phÝ gi¸ thµnh.
4.2. Kú tÝnh gi¸ thµnh
Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú bé phËn kÕ to¸n cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
§Ó x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµo chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm. Do vËy kú tÝnh gi¸ thµnh ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt thêng nh sau:
- §èi víi c¸c lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt liªn tôc, khèi lîng s¶n phÈm lín, chu kú s¶n xuÊt ng¾n xen kÏ th× tÝnh gi¸ thµnh lµ hµng th¸ng.
- §èi víi c¸c lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng th× hoµn thµnh toµn bé theo ®¬n ®Æt hµng míi tÝnh gi¸ thµnh toµn bé ®¬n ®Æt hµng ®ã
- §èi víi lo¹i s¶n phÈm ®îc tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc, hµng lo¹t chukú s¶n xuÊt dµi, s¶n phÈm chØ hoµn thµnh khi kÕt thóc chu kú cña lo¹i s¶n phÈm ®ã th× kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp lµ vµo thêi ®iÓm kÕt thóc chu kú s¶n xuÊt.
4.3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¸c c¸ch thøc, c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n x¸c ®Þnh lµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng lo¹i s¶n phÈm lao vô dÞch vô hoµn thµnh. Tuú theo ®Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm còng nh yªu cÇu vµ tr×nh ®é cña c«ng t¸c qu¶n lý, c«ng t¸c kÕ to¸n cña tõng doanh nghiÖp, tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt cô thÓ, kÕ to¸n cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau:
4.3.1. Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n)
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt s¶n xuÊt víi khèi lîng Ýt vµ chu kú s¶n xuÊt ng¾n.
= + -
Gi¸ thµnh ë ®©y lµ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh trong kú ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt còng lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
4.3.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc
¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm lao vô dÞch vô hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi hoÆc lµ c¶ nöa thµnh phÈm ë c¸c giai ®o¹n.
Z = C1 + C2 + C3… Cn.
Trong ®ã C1, C2… Cn lµ chi phÝ s¶n xuÊt ë giai ®o¹n 1, 2… n.1
4.3.3. Ph¬ng ph¸p hÖ sè
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ trong cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cïng sö dông mét thø nguyªn vËt liÖu vµ mét lîng lao ®éng nhng thu ®îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ kh«ng tËp hîp riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm mµ ph¶i tËp hîp chung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Do ®ã ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ SP tõng lo¹i
=
Gi¸ trÞ SP dd ®Çu kú
+
Tæng CP ph¸t sinh trong kú
-
Gi¸ trÞ SP dd cuèi kú
+
HÖ sè quy ®æi SP cïng lo¹i
Tæng sè lîng thùc tÕ cña SP thø i
x
HÖ sè quy ®æi SP thø i
4.3.4. Ph¬ng ph¸p tû lÖ
¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ nhng s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy c¸ch phÈm chÊt kh¸c nhau nh may mÆc dÖt kim, ®ãng giÇy, c¬ khÝ chÕ t¹o… §Ó gi¶m bít khèi lîng h¹ch to¸n kÕ to¸n tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. Do ®ã ®èi tîng tËp hîp chi phi s¶n xuÊt lµ nhãm s¶n phÈm cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm.
= x
=
4.3.5. Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô
¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt võa ®îc s¶n phÈm chÝnh, võa thu ®îc s¶n phÈm phô.
= + - -
4.3.6. Ph¬ng ph¸p tÝnh theo ®¬n ®Æt hµng
¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu song song, hoÆc lµ tæ chøc ®¬n chiÕc hoÆc s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá, hµng lo¹t võa theo ®¬n ®Æt hµng hoÆc lµ hîp ®ång kinh tÕ.
- Thêng lµ chu kú s¶n xuÊt dµi vµ riªng cho tõng ®¬n ®Æt hµng.
- §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc tõng lo¹i hµng cña tõng ®¬n ®Æt hµng.
- Kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt.
4.3.7. Ph¬ng ph¸p tÝnh theo môc ®Ých
¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®· ®îc ®Þnh h×nh vµ s¶n phÈm ®· ®i vµo s¶n xuÊt æn ®Þnh. Tõ ®ã ®¬n vÞ x©y dùng ®îc c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt vµ dù to¸n chi phÝ t¬ng ®èi hîp lý tr×nh ®é qu¶n lý vµ nghiÖp vô kÕ to¸n v÷ng vµng.
= + -
III. Mèi quan hÖ gi÷ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¹o ra s¶n phÈm. Chi phÝ biÓu hiÖn mÆthao phÝ cßn gi¸ thµnh biÓu hiÖn mÆt kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §©y lµ hai mÆt thèng nhÊt cña mét qu¸ tr×nh, v× vËy chóng gièng nhau vÒ chÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ chi phÝ s¶n xuÊt ®Òu bao gåm c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm. Tuy nhiªn do bé phËn chi phÝ gi÷a c¸c kú kh«ng ®Òu nhau nªn gi¸ thµnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt l¹i kh¸c nhau vÒ lîng. §iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn ë c¸c ®iÓm sau:
- Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n víi mét thêi kú nhÊt ®Þnh cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n liÒn víi mét lo¹i s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh.
- Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm mét phÇn chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh hoÆc mét phÇn chi phÝ sÏ ph¸t sinh ë c¸c kú sau nhng ®· ghi lµ chi phÝ ë kú nµy.
- Gi¸ thµnh s¶n phÈm chøa ®ùng c¶ phÇn chi phÝ cña kú tríc chuyÓn sang (chi phÝ dë dang ®Çu kú)
Ta cã thÓ biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm qua s¬ ®å sau:
Chi phÝ sx dd ®k
Chi phÝ sx ph¸t sinh trong kú
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm
Chi phÝ sx dd cuèi kú
D
B
C
A
Qua s¬ ®å trªn ta thÊy
= + -
Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú b»ng nhau hoÆc c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× tæng gi¸ thµnh b»ng tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú.
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp Khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Gia Léc - H¶i D¬ng
I. §Æc ®iÓm chung vÒ xÝ nghiÖp
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
XÝ nghiÖp Khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi tiÒn th©n lµ tr¹m thuû n«ng. Tõ nh÷ng n¨m 1960 Nhµ níc ®Çu t x©y dùng mét sè tr¹m b¬m nhá n»m r¶i r¸c trong toµn huyÖn, diÖn tÝch phôc vô tíi tiªu cßn rÊt Ýt, mét sè x· trong huyÖn cßn dïng m¸y b¬m dÇu vµ c«ng cô thñ c«ng. Tr¹m ®îc Nhµ níc giao nhiÖm vô ®ãng më cèng, vËn hµnh c¸c tr¹m b¬m ®iÖn dÉn níc tíi tiªu phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®îc Nhµ níc cÊp kinh phÝ cho mäi ho¹t ®éng. Thêi gian nµy Nhµ níc còng ®Çu t thªm mét sè tr¹m b¬m n÷a, quy m« s¶n xuÊt ngµy cµng lín. Cïng víi sù thay ®æi c¬ chÕ qu¶n lý cña Nhµ níc tõ bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng. Héi ®ång Bé trëng ®· cã quyÕt ®Þnh vÒ viÖc giao thu thuû lîi phÝ cña hé n«ng d©n. Sö dông nguån níc ®Ó trång lóa vµ hoa mÇu, n¨m 1986, tr¹m thuû n«ng ®îc ®æi tªn thµnh XÝ nghiÖp thuû n«ng, lµ ®¬n vÞ kinh doanh h¹ch to¸n ®éc lËp. Doanh thu chÝnh lµ nguån thu thuû lîi phÝ, lÊy nguån thu ®ã ®Ó trang tr¶i chi phÝ hµng n¨m vµ ph¶i cã l·i.
Ngµy 19/6/1996 UBND tØnh H¶i D¬ng ra QuyÕt ®Þnh sè 1270/Q§-UB vÒ viÖc thµnh lËp Doanh nghiÖp Nhµ níc.
* NhiÖm vô kinh doanh cña XÝ nghiÖp:
- VËn hµnh hÖ thèng tíi tiªu níc phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.
- DÞch vô vÒ níc ®èi víi d©n sinh vµ c¸c ngµnh nghÒ kh¸c.
- Kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, lËp thñ tôc söa ch÷a c«ng tr×nh, tu söa thêng xuyªn vµ thi c«ng c¸c c«ng tr×nh thuû lîi nhá trong ph¹m vi qu¶n lý cña xÝ nghiÖp.
* Ph¹m vi ho¹t ®éng cña XÝ nghiÖp
XÝ nghiÖp cã ph¹m vi ho¹t ®éng trªn toµn bé l·nh thæ huyÖn Gia Léc - H¶i D¬ng vµ liªn kÕt víi mét sè vïng l©n cËn.
2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña xÝ nghiÖp
a) Bé m¸y qu¶n lý
Gi¸m ®èc
Phã Gi¸m ®èc
Phßng
KÕ ho¹ch
Phßng
Tµi vô
Phßng
KÕ to¸n
Phßng Tæ chøc
Hµnh chÝnh
Côm sè 1
Côm sè 1
Côm sè 1
Côm sè 1
§éi
Söa ch÷a
Tr¹m b¬m
Tr¹m b¬m
Tr¹m b¬m
Tr¹m b¬m
Quan hÖ chØ ®¹o trùc tiÕp
b) Bé m¸y kÕ to¸n
KÕ to¸n trëng
KÕ to¸n thanh to¸n
KÕ to¸n tæng hîp
KÕ to¸n TL vµ BHXH
KÕ to¸n vËt t TSC§
Thñ kho thñ quü
3. T×nh h×nh kinh doanh cña xÝ nghiÖp qua c¸c n¨m
3.1. T×nh h×nh tµi s¶n
Tµi s¶n lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Trong bÊt kú doanh nghiÖp nµo tµi s¶n lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ qui m«, møc ®é s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, tµi s¶n lµ toµn bé tiÒm lùc kinh tÕ cña doanh nghiÖp viÖc sö dông vµ qu¶n lý tµi s¶n lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng v× nã liªn quan ®Õn tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt kinh doanh tiÕn hµnh b×nh thêng víi hiÖu qu¶ cao.
Qua sè liÖu cña phßng kÕ to¸n trong 3 n¨m cho ta thÊy tæng tµi s¶n cña xÝ nghiÖp cã xu híng t¨ng nhanh. N¨m 2002 so víi n¨m 2001 t¨ng 1.103.128.350® t¬ng øng víi 17,87%. N¨m 2003 so víi n¨m 2002 t¨ng 2.187.942.200® t¬ng øng víi 30,07% trung b×nh trong 3 n¨m t¨ng 23,82%. Tæng tµi s¶n t¨ng chñ yÕu lµ do t¨ng TSC§ h÷u h×nh. Tµi s¶n cè ®Þnh chiÕm tû träng trong tæng sè tµi s¶n cña xÝ nghiÖp n¨m 2001 lµ 41,98% n¨m 2002 chiÕm 48,8% n¨m 2003 chiÕm 66,7%. N¨m 2002 so víi n¨m 2001 TSC§ t¨ng 958.562® t¬ng øng víi 36,98%, n¨m 2003 so víi n¨m 2002 t¨ng 2.187.942.200® t¬ng øng víi 17,8%. B×nh qu©n 3 n¨m t¨ng 56,06%. §iÒu nµy chøng tá xÝ nghiÖp ®· ®îc ®Çu t mua s¾m, x©y dùng t¬ng ®èi lín. Víi xu híng t¨ng nh vËy sÏ rÊt tèt ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn më réng quy m« s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp.
- VÒ tµi s¶n lu ®éng. Cã xu híng gi¶m ®Æc biÖt n¨m 2004 gi¶m so víi n¨m 2003 lµ 15,41% t¬ng øng víi 574.246.800®. Trong khi n¨m 2003 vÉn t¨ng so víi n¨m 2001 lµ 4,03% t¬ng øng víi 144.566.050®, b×nh qu©n 3n¨m gi¶m 6,19% viÖc gi¶m nµy chñ yÕu lµ do c¸c kho¶n ph¶i thu gi¶m. N¨m 2003 c¸c kho¶n ph¶i thu gi¶m so víi n¨m 2002 lµ 26,87% t¬ng øng víi 845.372.900®. Qua ®ã cho ta thÊy ®¬n vÞ ®· phÊn ®Êu gi¶m nî ®äng cña kh¸ch hµng, tËn thu mét c¸ch tèi ®a lµm t¨ng vèn b»ng tiÒn. V× vèn tiÒn mÆt ë ®©y chiÕm tû träng rÊt Ýt. Trong khi c¸c kho¶n ph¶i thu chiÕm tû träng rÊt lín ®Æc biÖt c¸c kho¶n ph¶i thu chiÕm 78,48% trong tæng sè TSL§, vèn b»ng tiÒn chØ cã 7,5%%. N¨m 2002 kho¶n ph¶i thu chiÕm 84,43% vèn b»ng tiÒn chØ cã 5,26%. N¨m 2003 vèn b»ng tiÒn chØ cã 11,46% trong khi kho¶n ph¶i thu lµ 72,99%. §©y lµ mét vÊn ®Ò rÊt khã kh¨n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §¬n vÞ kh«ng cã vèn ho¹t ®éng cßn ®Ó kh¸ch hµng chiÕm dông vèn qu¸ nhiÒu. Nhng n¨m 2004 ®¬n vÞ ®· cã biÖn ph¸p th¸o gì lµm gi¶m kho¶n thu cña kh¸ch hµng tõ 3.122.187.200® xuèng cßn 2.287.664.300® ®©y lµ mét chiÒu híng tèt.
3.2. T×nh h×nh nguån vèn
Trong s¶n xuÊt kinh doanh tµi s¶n vµ nguån vèn lu«n tån t¹i vµ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Tµi s¶n cña doanh nghiÖp ®îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. Qua biÓu 03 ta thÊy ®îc nguån h×nh thµnh tµi s¶n cña doanh nghiÖp.
Tæng nguån vèn cña xÝ nghiÖp cã sù biÕn ®éng lín theo chiÒu híng t¨ng dÇn. N¨m 2003 t¨ng 17,87% t¬ng øng t¨ng 1.103.128.350® so víi n¨m 2002. N¨m 2004 so víi n¨m 2003 t¨ng 33,07% t¬ng øng t¨ng 2.187.942.200®.Tæng nguån vèn t¨ng chñ yÕu lµ t¨ng nguån vèn quü, trong khi nî ph¶i tr¶ l¹i gi¶m.
Nguån vèn quü ®îc t¨ng dÇn qua c¸c n¨m. N¨m 2003 so víi n¨m 2002 t¨ng 14,44% t¬ng øng ¨ng 502.877.100®. N¨m 2004 so víi n¨m 2003 t¨ng 74,98% t¬ng øng t¨ng 2.987.739.500®. B×nh qu©n 3 n¨m t¨ng 41,51%.
Nî ph¶i tr¶ gi¶m trung b×nh qua 3 n¨m 7,97% ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n gi¶m 4,47%.Vay ng¾n h¹n tõ møc 450.000.000® n¨m 2003, ®Õn n¨m 2004 kh«ng cã nî vay.
Nh vËy nguån vèn chñ së h÷u cña xÝ nghiÖp t¨ng nhanh, ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n gi¶m chøng tá xÝ nghiÖp ®· ®îc Nhµ níc ®Çu t vèn x©y dùng c«ng tr×nh, x©y dùng tr¹m b¬m lµm t¨ng vèn chñ së h÷u.
3.3. T×nh h×nh lao ®éng
ë bÊt kú doanh nghiÖp nµo s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ ngoµi c¸c yÕu tè vËt chÊt, lîi thÕ th× vÊn ®Ò lao ®éng cã vÞ trÝ cùc kú quan träng. Do ®ã viÖc tæ chøc lao ®éng vµ sö dông lao ®éng ph¶i hîp lý ®óng ®¾n, kÞp thêi, s¸ng t¹o ®Ó t¹o ra c¸c mèi quan hÖ chÆt chÏ trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm.
C¨n cø vµo th«ng t sè 06/1998/TT-BNN-TCCB. Ngµy 3/9/1998 cña Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n híng dÉn vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña xÝ nghiÖp Khai th¸c C«ng tr×nh thuû lîi th× lao ®éng ë xÝ nghiÖp ®îc ph©n lo¹i nh sau:
- Lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt gåm:
+ Lao ®éng c«ng nghÖ: Lµ lao ®éng trùc tiÕp vËn hµnh b¶o dìng m¸y b¬m ®iÖn, lao ®éng b¶o dìng c«ng tr×nh kªnh m¬ng.
+ Lao ®éng phô trî vµ phôc vô: Lµ lao ®éng söa ch÷a c«ng tr×nh vµ c¬ ®iÖn, lao ®éng thiÕt kÕ, lao ®éng ®iÒu hµnh tíi tiªu níc (c¸n bé qu¶n lý côm), thñ kho thñ quü, cung øng, b¶o vÖ…
+ Lao ®éng gi¸n tiÕp: gåm cã lao ®éng qu¶n lý xÝ nghiÖp nh Gi¸m ®èc, Phã gi¸m ®èc, trëng phã phßng, trëng tr¹m, nh©n viªn tæ chøc hµnh chÝnh, lao ®éng tiÒn l¬ng, kÕ ho¹ch, kÕ to¸n, v¨n th…
Lao ®éng gi¸n tiÕp tr×nh ®é ®¹i häc còng t¨ng, trong khi sè lîng lao ®éng kh«ng t¨ng vµ cã chiÒu híng gi¶m. N¨m 2002 kh«ng t¨ng, n¨m 2003 gi¶m 1ngêi t¬ng øng víi 7,14%. Tr×nh ®é ®¹i häc cao ®¼ng t¨ng b×nh qu©n 3 n¨m 8,03%; trung cÊp gi¶m 13,41%. Qua ®ã ta thÊy xÝ nghiÖp ®· cã híng gi¶m lao ®éng gi¸n tiÕp, t¨ng lao ®éng trc tiÕp, t¨ng chÊt lîng lao ®éng, ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt ®¹t hiÖu qu¶ cao. N¨ng suÊt lao ®éng t¨ng, chi phÝ gi¸ thµnh gi¶m.
II. T×nh h×nh chi phÝ qu¶n lý s¶n xuÊt
1. C¸c kho¶n môc theo yÕu tè chi phÝ
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm còng nh chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng phôc vô s¶n xuÊt trong ph¹m vi toµn xÝ nghiÖp bao gåm:
C¸c kho¶n môc
2003
2004
So s¸nh 2004/2003
Sè lîng
Tû lÖ %
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
168.219.300
217.990.800
49771500
29,58
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
225.183.900
188.231.200
-36952700
-16,4
Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
317.898.000
453.627.970
135729970
42,7
Tõ b¶ng kÕt qu¶ trªn ta thÊy chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp t¨ng 29,58%, chi phÝ s¶n xuÊt chung t¨ng 42,7%. Ta thÊy xÝ nghiÖp ®· ®Çu t nhiÒu vµo c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc n©ng cao hiÖn ®¹i ho¸ kªnh m¬ng… MÆt kh¸c ta thÊy chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp gi¶m chøng tá sù ®Çu t phï hîp cña xÝ nghiÖp ®· ngµy cµng gi¶m lîng nh©n c«ng trùc tiÕp.
Do XÝ nghiÖp lµ mét ngµnh s¶n xuÊt cã tÝnh ®Æc thï riªng, s¶n xuÊt ra s¶n phÈm lµ níc tíi tiªu tiªu chuÈn mµ ®Çu vµo còng lµ níc cho nªn c¸c kho¶n môc chi phÝ cã phÇn kh¸c víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c.
HiÖn nay, c¨n cø vµo th«ng t sè 06TC/TCDN ngµy 24/02/1997 cña Bé Tµi chÝnh híng dÉn chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých, tõ th«ng t liªn tÞch 90/1997- TTLT/TC-NN ngµy 1912/1997 cña Bé Tµi chÝnh, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n híng dÉn chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ níc ho¹t ®éng c«ng Ých trong lÜnh vùc khai th¸c vµ b¶o vÖ c«ng tr×nh thuû lîi. UBND tØnh H¶i D¬ng ra QuyÕt ®Þnh sè 1854/1998/Q§-UB vÒ viÖc ban hµnh quy ®Þnh t¹m thêi vÒ chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých th× c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp bao gåm:
- Chi tiÒn níc t¹o nguån.
- Chi tiÒn ®iÖn tíi tiªu
- Chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n BHXH trÝch theo l¬ng.
- KhÊu hao c¬ b¶n TSC§
- Chi söa ch÷a lín, thêng xuyªn
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, n¨ng lîng
- Chi phÝ c«ng t¸c thu 3% trªn tæng thu.
- Chi tr¶ tiÒn l·i vay.
- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
2. Ph©n tÝch mét sè yÕu tè chi phÝ
§èi víi bÊt kú doanh nghiÖp nµo mäi yÕu tè chi phÝ ®Ó cÊu t¹o nªn gi¸ cña s¶n phÈm ®Òu rÊt quan träng. Trong bµi luËn v¨n nµy em sÏ ®i vµo ph©n tÝch 4 yÕu tè chi phÝ chiÕm tû lÖ lín sau:
- Chi phÝ níc t¹o nguån
- Chi phÝ tiÒn ®iÖn tíi tiªu
- Chi phÝ söa ch÷a TSC§ (TSC§)
- Chi c«ng t¸c thu thñy lîi phÝ
a) Chi phÝ níc t¹o nguån
HÖ thèng B¾c Hng H¶i cã nhiÖm vô t¹o nguån níc tíi cho xÝ nghiÖp cã hai vô lóa chiªm vµ vô lóa mïa víi mét diÖn tÝch nhÊt ®Þnh. HÖ thèng nµy ®¶m b¶o gi÷ mùc níc t¹i c¸c chèt theo quy tr×nh nh»m t¹o nguån níc tíi. V× vËy diÖn tÝch ®îc hëng lîi cña hÖ thèng nµy ph¶i tr¶ tiÒn níc t¹o nguån. Hîp ®ång kinh tÕ t¹o nguån níc cho c¶ n¨m theo vô chiªm vµ vô mïa (6 th¸ng). KÕt thóc mét vô mïa th× tiÕn hµnh nghiÖm thu thanh lý hîp ®ång. Trong quý IV n¨m 2004 cã biªn b¶n thanh lý hîp ®ång tíi t¹o nguån mïa 2004 vµ kÌm theo hîp ®ång kinh tÕ sè 04 ngµy 23/3/2004 víi tæng sè tiÒn lµ 139.200.000 ViÖt Nam ®ång. N¨m 2003 víi tæng sè tiÒn lµ 129.800.000®. Nh vËy n¨m 2004 t¨ng so víi n¨m 2003 lµ 9.400.000® tøc t¨ng 7,24%.
b) Chi phÝ tiÒn ®iÖn tíi tiªu
Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña ngµnh ®Ó cã níc dÉn tíi mÆt ruéng tíi cho lóa vµ ngîc l¹i ®Ó tiªu níc cho lóa khái óng cÇn ph¶i cã hÖ thèng m¸y b¬m. HÖ thèng nµy ë XÝ nghiÖp lµ hÖ thèng c«ng tr×nh b¬m ®iÖn tíi tiªu b»ng ®éng lùc. Khi m¸y b¬m ho¹t ®éng th× tiªu thô mét nguån ®iÖn rÊt lín. §©y lµ chi phÝ cÊu thµnh trùc tiÕp ®Ó xem xÐt h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm tíi tiªu cña xÝ nghiÖp: ta cã b¶ng sè liÖu sau:
B¶ng kª chi phÝ tiÒn ®iÖn
N¨m
Tæng sè tiÒn
Tíi
Tiªu
2003
71.239.360
42.180.200
29.059.160
2004
80.046.120
50.195.640
29.850.480
Tæng céng
151.285.480
92.375.840
58.909.640
XÝ nghiÖp ®Çu t thªm nhiÒu m¸y mãc thiÕt bÞ ®iÒu nµy dÉn ®Õn sè lîng ®iÖn n¨ng tiªu thô lín h¬n do vËy chi phÝ tiÒn ®iÖn tíi tiªu t¨ng lªn n¨m 2004 t¨ng 12,36% so víi n¨m 2003.
c) Chi phÝ söa ch÷a TSC§
Trong qu¸ tr×nh sö dông TSC§ bÞ hao mßn vµ h háng tõng bé phËn, ®Ó ®¶m b¶o cho TSC§ ho¹t ®éng b×nh thêng cã hiÖu qu¶ trong suèt thêi gian sö dông. §¬n vÞ ph¶i thêng xuyªn tiÕn hµnh b¶o dìng vµ söa ch÷a khi h háng. Söa ch÷a TSC§ ë XÝ nghiÖp Khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi lµ c«ng viÖc söa ch÷a, n¹o vÐt theo chu kú hoÆc xö lý víi sè lîng lín, hoÆc ph¶i thay thÕ mét sè bé phËn quan träng bÞ h háng nÆng. Gi¸ trÞ söa ch÷a lín h¬n 10 triÖu ®ång. Thêi gian söa ch÷a thêng vµo cuèi vô lóa hoÆc cuèi n¨m. Ta cã b¶ng sè liÖu sau:
N¨m 2003 chi phÝ thùc tÕ söa ch÷a TSC§ lµ 387.600.000® vµ n¨m 2004 lµ 455.000.000®. Ta thÊy chi phÝ t¨ng 17,38%.
d) Chi phÝ c«ng t¸c thu thñy lîi phÝ
C¨n cø vµo quyÕt ®Þnh sè 1854/1998/Q§-UB ngµy 28 th¸ng 07 n¨m 1998 cña UBND tØnh H¶i D¬ng. Doanh nghiÖp qu¶n lý qu¶n lý khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi cã thªm môc chi c«ng t¸c thu thuû lîi phÝ vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ kh«ng qu¸ 3%. Møc thùc thu cô thÓ nh sau:
- Møc thu ®¹t díi 90% ®îc tÝnh 2% (chi cho ®èi tîng thu nép tiÒn 1,5%; c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã t¸c ®éng trong c«ng t¸c thu 0,5%).
- Møc thu ®¹t tõ 90% trë lªn ®îc trÝch 3% (chi cho ®èi tîng thu nép tiÒn 2%; c¸c tæ chøc c¸ nh©n, liªn quan 1%).
Vô mïa n¨m 2004 xÝ nghiÖp thu ®îc 91,3% tæng thu thuû lîi phÝ v× vËy sè tiÒn trÝch tr¶ cho c«ng t¸c thu phÝ lµ:
1.086.525.000 x 3% = 32.595.750®
Vô mua n¨m 2003 xÝ nghiÖp thu ®îc 86% tæng thu thuû lîi phÝ v× vËy sè tiÒn trÝch tr¶ c«ng t¸c thu phÝ lµ:
1.086.525.000 x 2% = 20.173.050®
3. KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét chØ tiªu rÊt quan träng, dùa vµo ®ã ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong 2 n¨m gÇn ®©y XÝ nghiÖp Khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Gia Léc - H¶i D¬ng ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ sau ®©y:
B¶ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp
§VT: VN§
TT
ChØ tiªu
C¸c n¨m
So s¸nh 2003/2002
So s¸nh 2004/2003
2002
2003
2004
Sè lîng
Tû lÖ (%)
Sè lîng
Tû lÖ (%)
1
Tæng doanh thu
3.450.500.000
3.586.125.000
4.021.666.800
135625000
3,93
435541800
12,14
2
Doanh thu thuÇn
3.450.500.000
3.586.125.000
4.021.666.800
135625000
3,93
435541800
12,14
3
Gi¸ thµnh s¶n phÈm
3.401.070.400
3.379.126.300
3.690.650.200
-21944100
-6,4
311523900
9,22
4
Lîi nhuËn gép
149.429.600
206.998.700
331.016.600
15756910
10,54
124017900
59,9
5
Chi phÝ Qu¶n lý doanh nghiÖp
298.283.700
332.971.750
356.282.880
34688050
11,63
23311130
6,54
6
Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh
(248.854.100)
(125.973.050)
(25.266.280)
-122881050
-49,38
-100706770
-79,9
7
Lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh
(30.362.800)
(34.339.700)
(56.610.790)
3976900
13,09
22271091
64,85
8
Tæng lîi tøc tõ ho¹t ®éng kh¸c
21.445.400
5.340.600
7.820.800
-16105800
-75,1
2480200
46,44
9
Tæng lîi tøc tríc thuÕ
(257.771.500)
(154.972.150)
(74.056.270)
-102799350
-39,9
-80915880
-52,2
10
ThuÕ thu nhËp ph¶i nép
0
0
0
-
-
-
-
11
Lîi nhuËn sau thuÕ
(257.771.500)
(154.972.150)
(74.056.270)
-102799350
-39,9
-80915880
-52,2
Tæng doanh thu n¨m 2003 so víi n¨m 2002 t¨ng 3,9% øng víi 135.625.000®. N¨m 2004 so víi n¨m 2003 t¨ng 12,14% øng víi 435.541.800®, b×nh qu©n 3 n¨m t¨ng 6,88%. Nh vËy, doanh thu cã xu híng t¨ng nhanh. Doanh thu t¨ng mét phÇn do gi¸ thãc t¨ng, diÖn tÝch còng t¨ng nhng kh«ng ®¸ng kÓ. Do ®ã, viÖc t¨ng doanh thu kh«ng hoµn toµn do hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh mang l¹i.
Doanh thu t¨ng nhng gi¸ vèn hµng b¸n n¨m 2003 so víi n¨m 2002 l¹i gi¶m lµm cho lîi nhuËn gép n¨m 2002 lµ 49.429.600®. N¨m 2003 lµ 206.998.700® t¨ng 318,7% øng víi 157.569.100®. N¨m 2004, gi¸ vèn hµng b¸n t¨ng 9,2% so víi n¨m 2003 lµm cho lîi nhuËn gép chØ t¨ng ®îc 59,9% øng víi 124.017.900®. B×nh qu©n 3 n¨m lîi nhuËn gép t¨ng 138,16% thÕ nhng s¶n xuÊt kinh doanh l¹i bÞ thua lç. Tuy nhiªn, n¨m sau gi¶m nhiÒu so víi n¨m tríc. Tæng lîi nhuËn tríc thuÕ n¨m 2003 so víi n¨m 2002 lç gi¶m 40% øng víi 102.799.350®. N¨m 2004 so víi 2003 lç gi¶m 52,2% øng víi 80.915.880®, b×nh qu©n 3 n¨m lç gi¶m 45,69%. Lç gi¶m do doanh thu t¨ng. Riªng n¨m 2003, doanh thu t¨ng, gi¸ vèn hµng b¸n l¹i gi¶m lµm cho lîi nhuËn gép t¨ng cao 318,7% nhng chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp t¨ng 11,6%, lç tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh còng t¨ng do kh«ng cã vèn ph¶i vay tr¶ l·i. L·i tõ ho¹t ®éng kh¸c gi¶m lµm cho lç chØ gi¶m ®îc 40%.
§Õn n¨m 2004 so víi n¨m 2003 doanh thu t¨ng 12,14% nhng gi¸ vèn hµng b¸n l¹i t¨ng 9,2%, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp t¨ng 7%, lç tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh t¨ng 64,8% øng víi 22.271.090®, l·i tõ ho¹t ®éng kh¸c t¨ng 46,4% øng víi 2.480.200® lµm cho lç gi¶m 52,2%.
Qua ®ã chøng tá r»ng s¶n xuÊt kinh doanh tuy cã chiÒu híng tèt song vÉn cha thùc sù mang l¹i hiÖu qu¶ cao. Gi¸ vèn hµng b¸n lªn xuèng thÊt thêng v× nã phô thuéc rÊt lín vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, song chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp hµng n¨m t¨ng nhiÒu ¶nh hëng lín ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, cÇn cã biÖn ph¸p gi¶m tèi ®a chi phÝ nµy.
Do ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp bÞ lç hµng n¨m vµ cã nhiÒu híng t¨ng. ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp kh«ng ph¶i nép. Lîi tøc sau thuÕ vµ tríc thuÕ kh«ng ®æi. Lîi tøc sau thuÕ trªn mét ®ång chi phÝ s¶n xuÊt gi¶m so víi l·i xuÊt thuÇn nhng còng cã chiÒu híng t¨ng qua c¸c n¨m lµm cho mét ®ång chi phÝ bá ra bÞ mÊt 0,0758® l·i sau thuÕ n¨m 2002 xuèng chØ cßn mÊt 0,020® n¨m 2003.
Qua t×m hiÓu thùc tÕ t¹i xÝ nghiÖp cho thÊy t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cµng ngµy cµng cã hiÖu qu¶ h¬n, quy m« s¶n xuÊt lín h¬n, doanh thu t¨ng, chi phÝ gi¶m lµm cho lîi nhuËn t¨ng, ®iÒu ®ã cho thÊy xÝ nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn. Tuy so víi kÕ ho¹ch kh«ng ®¶m b¶o cßn bÞ lç nhng còng lµ mét sù cè g¾ng lín, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ phô thuéc chñ yÕu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, rñi ro lín. Bï ®¾p l¹i lîi Ých d©n sinh kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn. §ã còng lµ môc tiªu ®Ó ®¹t ®îc cña xÝ nghiÖp còng nh cña Nhµ níc.
III.Thùc tr¹ng vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp
1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cña xÝ nghiÖp
Nh ®· biÕt quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm níc tíi tiªu, phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ mét quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, quy tr×nh nµy ®îc lÆp ®i lÆp l¹i trong suèt thêi gian dµi tõ khi b¾t ®Çu lµm ®Êt tíi khi thu ho¹ch ®èi víi lóa lµ 06 th¸ng. C«ng viÖc s¶n xuÊt thêng ®îc tiÕn hµnh theo hîp ®ång gi÷a xÝ nghiÖp víi c¸c hîp t¸c x· dÞch vô n«ng nghiÖp khèi lîng s¶n xuÊt lµ diÖn tÝch tíi, tiªu lóa tÝnh b»ng ha; ®¶m b¶o ®a níc tíi tËn mÆt ruéng vµ thêng xuyªn ®ñ níc theo nhu cÇu ph¸t triÓn cña c©y trång. Tuy s¶n xuÊt theo hîp ®ång riªng tõng hîp t¸c x· nhng ®¬n vÞ còng kh«ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng côm thuû n«ng. Mµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ë ®©y lµ diÖn tÝch phôc vô tíi tiªu lóa toµn doanh nghiÖp tÝnh b»ng ha. Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ 06 th¸ng. XÝ nghiÖp tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo quý nhng 02 quý míi tÝnh gi¸ thµnh.
2. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë ë xÝ nghiÖp
S¶n phÈm lµm dë lµ khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm cßn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn hoÆc ®ang n»m trªn d©y truyÒn c«ng nghÖ nhng vÉn cßn tiÕp tôc gia c«ng, chÕ biÕn míi cã thÓ trë thµnh s¶n phÈm. §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë lµ tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt mµ chi phÝ dë dang cuèi kú ph¶i chÞu.
§èi víi xÝ nghiÖp KTCTTL Gia Léc s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng. S¶n phÈm ®îc nghiÖm thu bµn giao khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. XÝ nghiÖp kh«ng cã s¶n phÈm dë dang cho nªn tæng chi phÝ lµ tæng gi¸ thµnh
3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tíi tiªu
XuÊt ph¸t tõ ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ tõ khi b¾t ®Çu lµm ®Êt ®Õn khi thu ho¹ch trong toµn xÝ nghiÖp vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ 1 ha tíi, tiªu lóa. §Ó ®¶m b¶o phï hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. XÝ nghiÖp ®· thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp kÕt hîp víi hÖ sè.
B¶ng tÝnh quy ®æi hµng n¨m
TT
Lo¹i dÞch vô
DiÖn tÝch thùc tÕ phôc vô (ha)
HÖ sè
DiÖn tÝch quy ®æi (ha)
1
Tiªu
6.400
1
6.400
2
Tíi
8.600
1.75
15.050
Tæng céng
15.000
21.450
Tæng gi¸ thµnh = x
Tõ ®ã kÕ to¸n lËp b¶ng tÝnh gi¸ thµnh.
Nh vËy gi¸ thµnh 1ha tíi, tiªu lóa vô mïa ë XÝ nghiÖp khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi Gia Léc lµ:
Gi¸ thµnh tÝnh l¹i lµ: - 1ha tíi: 157.817.841®
- 1ha tiªu: 90.181.052®
Trªn ®©y toµn bé quy tr×nh kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña XÝ nghiÖp Khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Gia Léc- H¶i D¬ng (ph¬ng ph¸p nµy tÝnh cho tÊt c¶ c¸c n¨m).
Ch¬ng III
Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt t¹i
XÝ nghiÖp Khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi
huyÖn Gia Léc - tØnh H¶i D¬ng
I. Nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ
XÝ nghiÖp Khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Gia Léc - tØnh H¶i D¬ng ho¹t ®éng c«ng Ých kh«ng v× môc tiªu lîi nhuËn, kinh doanh chñ yÕu lÊy thu bï chi. Do lµ mét ngµnh s¶n xuÊt phô thuéc rÊt lín vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, thêi tiÕt: n¾ng ma, ngËp óng… phô thuéc vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c©y trång do ®ã ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ, gi¸ thµnh hµng n¨m kh«ng æn ®Þnh, thay ®æi thÊt thêng, hÖ thèng m¸y mãc nhiÒu n¨m giµ cçi, cha ®îc thay thÕ vÉn sö dông cã ¶nh hëng rÊt lín.
II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gi¶m chi phÝ ë XÝ nghiÖp Khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Gia Léc - H¶i D¬ng
1. N©ng cao chÊt lîng lao ®éng
§Ó h¹ thÊp chi phÝ ph¶i n©ng cao chÊt lîng lao ®éng. §iÒu nµy tëng chõng m©u thuÉn gi÷a sö dông lao ®éng chÊt lîng cao th× chi phÝ lín ph¶i h¬n sö dông lao ®éng chÊt lîng thÊp. Song xÐt vÒ chi phÝ ban ®Çu ph¶i tr¶ th× cã thÓ cao h¬n nhng xÐt tõng chi phÝ ®Õn khi bµn giao c«ng viÖc th× sö dông lao ®éng cao lµm gi¶m ®¸ng kÓ chi phÝ.
- ViÖc sö dông lao ®éng cã tay nghÒ cho phÐp gi¶m nhiÒu chi phÝ qu¶n lý gi¸m s¸t.
- ViÖc sö dông lao ®éng cã tay nghÒ cho phÐp ¸p dông c¸c c«ng nghÖ kü thuËt míi mét c¸ch dÔ dµng, lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m tèi ®a c¸c hao hôt, ®Æc biÖt gi¶m tèi ®a viÖc ph¶i lµm ®i lµm l¹i.
Tríc tiªn ®Ó triÓn khai ho¹t ®éng n©ng cao chÊt lîng lao ®éng ph¶i tiÕn hµnh gi¸o dôc tuyªn truyÒn vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p, tiªu chuÈn cô thÓ tiÕn ®é thùc hiÖn tõng giai ®o¹n ®Ó mäi c¸n bé, c«ng nh©n ®Òu n¾m râ. Bªn c¹nh viÖc båi dìng nghiÖp vô theo kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp c¸c c¸ nh©n cÇn ph¶i tù båi dìng nghiÖp vô, tù rÌn luyÖn theo híng tinh th«ng nghÒ nghiÖp c«ng viÖc mµ m×nh ®ang lµm. ViÖc n©ng cao chÊt lîng cña hµng ngò c¸n bé chñ nhiÖm c«ng tr×nh sÏ cã t¸c dông lín, tÝch cùc ®Õn viÖc gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt.
2. §Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ ®æi míi c«ng nghÖ
§Çu t x©y dùng hÖ thèng kiªn cè ho¸ kªnh m¬ng tíi tËn mÆt ruéng môc ®Ých chèng l·ng phÝ níc, gi¶m chi phÝ tiÒn ®iÖn tíi møc tèi ®a.
- C«ng nghÖ cña chóng ta hiÖn nay cßn qu¸ thÊp, tû lÖ lao ®éng gi¶n ®¬n qu¸ lín trong khi ®ã cã thÓ c¬ giíi ho¸ ®îc. V× vËy, cÇn ph©n tÝch quy tr×nh, cÇn cã sù tham kh¶o c«ng nghÖ, hiÖn ®¹i ho¸ tèi ®a c¸c c«ng ®o¹n cã thÓ.
- §èi víi m¸y mãc, thiÕt bÞ chÝnh: thay thÕ hÖ thèng m¸y mãc ®· hÕt thêi gian sö dông b»ng hÖ thèng m¸y mãc c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, gi¶m chi phÝ söa ch÷a.
3. C¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý - bé m¸y qu¶n lý
- Trong mét doanh nghiÖp nÕu muèn tho¸t ®îc c¬ chÕ cò cÇn x©y dùng mét c¬ chÕ míi mµ träng t©m cña nã hiÖn nay lµ c¬ chÕ chÞu tr¸ch nhiÖm.
+ Gi¸m ®èc ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm hoµn toµn vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
+ C¸c trëng phßng, trëng bé phËn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ bé phËn thuéc lÜnh vùc mµ m×nh qu¶n lý.
+ C«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chÝnh hµnh vi cña m×nh.
- Bé m¸y qu¶n lý cña doanh nghiÖp cÇn ph¶i rót gän vµ hoµn thiÖn theo híng qu¶n lý chøc n¨ng. Trong ®ã ®Æc biÖt lµ hÖ thèng c¸n bé chuyªn viªn ë c¸c cÊp qu¶n lý ph¶i ®îc tuyÓn dông kü; Kiªn quyÕt s¾p xÕp l¹i c¸n bé cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn míi, hoµn chØnh bé m¸y qu¶n lý…
+ X©y dùng chøc n¨ng, nhiÖm vô tõng phßng, ban, xÝ nghiÖp râ rµng vµ thñ trëng c¸c xÝ nghiÖp, phßng, ban ph¶i cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng chøc n¨ng, nhiÖm vô cho tõng c¸n bé râ rµng, phï hîp.
+ X©y dùng c¬ cÊu tuyÓn chän, kh«ng tuyÓn c¸n bé theo kiÓu c¶m tÝnh, kh«ng cã so s¸nh, lùa chän.
4. N©ng cao tr×nh ®é cña hÖ thèng c¸n bé l·nh ®¹o, c¸n bé qu¶n lý cña doanh nghiÖp
- X©y dùng quy chÕ ®µo t¹o ®¶m b¶o tÊt c¶ c¸c c¸n bé l·nh ®¹o, c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp tèt, lu«n cËp nhËp c¸c kiÕn thøc tæng hîp, c¸c kinh nghiÖm míi nhÊt trong lÜnh vùc cña m×nh ®¶m nhËn. §Ó thùc thi ®iÒu nµy ph¶i cã bé phËn nghiªn cøu nghiªm tóc vµ ®iÒu chØnh kÞp thêi ®óng híng theo ph¬ng ph¸p.
+ §µo t¹o thêng xuyªn cho tÊt c¶ c¸n bé kiÕn thøc kü n¨ng nghÒ nghiÖp cña tõng c¸n bé trong vai trß phô tr¸ch bé phËn, thêng xuyªn phæ biÕn c¸c thµnh tùu øng dông míi cña khoa häc kü thuËt phôc vô cho hä trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng t¸c.
+ §µo t¹o theo kÕ ho¹ch ®Þnh híng ph¸t triÓn.
- Chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o båi dìng c¸n bé vÒ tr×nh ®é qu¶n lý, khai th¸c nguån níc vµ tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, bè trÝ lao ®éng hîp lý t¹i mçi tr¹m b¬m phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ. Dïng h×nh thøc thëng ph¹t kÞp thêi ®Ó g¾n tr¸ch nhiÖm theo ngêi lao ®éng víi chÊt lîng c«ng viÖc ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ gi¶m chi phÝ lao ®éng hao phÝ cho ®¬n vÞ diÖn tÝch tíi tiªu.
- Quan t©m ®Æc biÖt ®Õn c¸c c«ng t¸c ®µo t¹o ngo¹i ng÷ ë bèn cÊp qu¶n lý: chñ nhiÖm c«ng tr×nh, c¸n bé qu¶n lý xÝ nghiÖp, c¸n bé qu¶n lý phßng ban, Ban Gi¸m ®èc c«ng ty.
5. N¾m b¾t thÞ trêng vµ x©y dùng chiÕn lîc marketing
Marketing lµ mét lÜnh vùc míi nhng rÊt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ trong c¬ chÕ thÞ trêng.
§Ó gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i trong lÜnh vùc marketing doanh nghiÖp cÇn ph¶i ¸p dông nh÷ng gi¶i ph¸p sau:
- NhËn thøc ®óng ®ñ vÒ marketing trong doanh nghiÖp.
- Hµng ngò l·nh ®¹o trong doanh nghiÖp ph¶i cã kiÕn thøc c¬ b¶n vµ lu«n ph¶i ®îc c¶i tiÕn vÒ lÜnh vùc marketing, bæ sung kh¶ n¨ng sö dông c¸c biÖn ph¸p marketing trong thùc tÕ.
- X©y dùng hÖ thèng th«ng tin thÞ trêng ®¶m b¶o doanh nghiÖp lu«n n¾m ®îc nh÷ng th«ng tin míi nhÊt vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, kü thuËt cã liªn quan ®Ó Ban Gi¸m ®èc cã thÓ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
- Tæ chøc hÖ thèng, ph¬ng ph¸p qu¶ng c¸o hîp lý vµ cã hiÖu qu¶.
- C«ng t¸c dÞch vô sau khi bµn giao c«ng tr×nh (dÞch vô b¶o hµnh) ph¶i ®îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc vµ hoµn h¶o. Víi c¸c c«ng ®· bµn giao, sau mét kho¶ng thêi gian sö dông dµi viÖc x¸c lËp mèi quan hÖ víi c¸c chñ ®Çu t lµ ®Æc biÖt quan träng. Nã kh«ng chØ thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp ®¬n vÞ s¶n phÈm cña m×nh mµ cßn lµ c¬ héi ®Ó gi÷ kh¸ch, biÕt ®îc nhu cÇu vµ t©m lý cña kh¸ch ®Ó c¶i tiÕn vµ phôc vô ngµy mét tèt h¬n.
KÕt luËn
Qua thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ vÒ c«ng t¸c qu¶n lý cña XÝ nghiÖp Khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Gia Léc - H¶i D¬ng t«i nhËn thÊy: nh×n chung c«ng t¸c nµy ë XÝ nghiÖp ®îc tiÕn hµnh t¬ng ®èi tèt trªn tÊt c¶ c¸c kh©u vµ luon tu©n thñ theo chÕ ®é míi cña Nhµ níc ban hµnh, phï hîp víi ®Æc ®iÓm ®iÒu kiÖn cña xÝ nghiÖp.
Do thêi gian cã h¹n nªn viÖc t×m hiÓu thùc tÕ cha s©u, tr×nh ®é nghiÖp vô cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt cßn s¬ sµi. Em rÊt mong ®îc sù gãp ý kiÕn cña thÇy c« gi¸o còng nh Ban gi¸m ®èc cïng toµn thÓ c¸n bé trong XÝ nghiÖp.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban gi¸m ®èc, c¸c b¸c, c¸c c« chó, anh chÞ trong toµn XÝ nghiÖp cïng c¸c thÇy c« gi¸o trêng §¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh Hµ Néi, ®Æc biÖt c¶m ¬n thÇy gi¸o: TS. TrÇn C«ng B¶y ®· tËn t©m chØ b¶o, híng dÉn em hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy.
Hµ Néi, th¸ng 4 n¨m 2006
Sinh viªn
§oµn TiÕn Bé
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
1. Gi¸o tr×nh “ kÕ to¸n tµi chÝnh” trêng ®¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh Hµ Néi.
2. Gi¸o tr×nh “ lý thuyÕt vµ thùc hµnh kÕ to¸n tµi chÝnh” chñ biªn TiÕn sü- NguyÔn V¨n C«ng- Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh
3. Gi¸o tr×nh “ Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp” chñ biªn TiÕn sü- NguyÔn ThÕ Kh¶i - nhµ xuÊt b¶n Tµi ChÝnh
4. Gi¸o tr×nh “ kÕ to¸n qu¶n trÞ” trêng ®¹i häc tµi chÝnh kÕ to¸n – nhµ xuÊt b¶n Tµi ChÝnh- n¨m 2002.
7. B¸o c¸o kÕ to¸n tµi chÝnh cña XÝ nghiÖp khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi Gia Léc - H¶i D¬ng (2003-2004-2005).
Môc lôc
Lêi më ®Çu 1
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 3
1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt 3
2. Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ 3
2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ 3
2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ 4
2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ 5
2.4. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh 5
2.5. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra (theo c¸ch øng xö chi phÝ): Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy cã thÓ ph©n chia chi phÝ thµnh chi phÝ kh¶ biÕn vµ chi phÝ bÊt biÕn 5
II. Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp 6
1. Kh¸i niÖm vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm 6
2. Chøc n¨ng cña gi¸ thµnh s¶n phÈm 6
3. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm 7
4. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 8
4.1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh 8
4.2. Ký tÝnh gi¸ thµnh 8
4.3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh 9
III. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 11
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Gia Léc - H¶i D¬ng 13
I. §Æc ®iÓm chung vÒ xÝ nghiÖp 13
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 13
2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña xÝ nghiÖp 14
3. T×nh h×nh kinh doanh cña xÝ nghiÖp qua c¸c n¨m 15
3.1. T×nh h×nh tµi s¶n 15
3.2. T×nh h×nh nguån vèn 16
3.3. T×nh h×nh lao ®éng 17
II. T×nh h×nh chi phÝ qu¶n lý s¶n xuÊt 18
1. C¸c kho¶n môc theo yÕu tè chi phÝ 18
2. Ph©n tÝch mét sè yÕu tè chi phÝ 19
3. KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh 21
III. Thùc tr¹ng vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp 24
1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cña xÝ nghiÖp 24
2. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë ë xÝ nghiÖp 24
3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tíi tiªu 25
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt t¹i xÝ nghiÖp khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huyÖn Gia Léc - TØnh H¶i D¬ng 26
I. Nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ 26
II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m gi¶m chi phÝ ë XÝ nghiÖp khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi huþªn Gia Léc - TØnh H¶i D¬ng 26
1. N©ng cao chÊt lîng lao ®éng 26
2. C¬ së h¹ tÇng vµ yÕu tè c«ng nghÖ 27
3. C¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý - bé m¸y qu¶n lý 27
4. N©ng cao tr×nh ®é cña hÖ thèng c¸n bé l·nh ®¹o, c¸n bé qu¶n lý cña doanh nghiÖp 28
5. N¾m b¾t thÞ trêng vµ x©y dùng chiÕn lîc marketing 28
KÕt luËn 30
Tµi liÖu tham kh¶o 31
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- KT211.doc