Luận văn Một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước cho sự nghiệp giáo dục trên địa bàn tỉnh Hà Tây

6%. CÇn ph¶i ®iÒu chÝnh sao cho kho¶n chi n©ng dÇn tû träng tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn tèt h¬n cho c¸c c¸n bé gi¸o viªn trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c gi¶ng dËy. Nh×n chung chi qu¶n lý hµnh chÝnh rÊt khã qu¶n lý. ViÖc chi nhiÒu hay Ýt lµ do nhu cÇu cña tõng tr­êng. Do ®ã viÖc qu¶n lý cña c¸c c¬ quan tµi chÝnh rÊt vÊt v¶ khã cã thÓ s¸t sao tíi tõng môc chi. * Chi nghiÖp vô chuyªn m«n. Chi nghiÖp vô chuyªn m«n lµ nhãm chi nh»m ®¸p øng ph­¬ng tiÖn gi¶ng d¹y, häc tËp gióp gi¸o viªn cã ®iÒu kiÖn truyÒn ®¹t kiÕn thøc cho häc sinh tèt h¬n. Thuéc nhãm chi nµy bao gåm c¸c kho¶n chi nh­ chi vÒ vËt t­, trang thiÕt bÞ kü thuËt chuyªn dông (kh«ng ph¶i lµ tµi s¶n cè ®Þnh), chi in Ên, ®ång phôc, s¸ch, tµi liÖu, chÕ ®å dïng cho c«ng t¸c chuyªn m«n, chi ra ®Ò thi, chÊm thi häc sinh giái, thi tèt nghiÖp… Nh÷ng kho¶n chi nµy ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn c«ng t¸c gi¶ng d¹y vµ häc tËp cña thµy vµ trß cña tØnh nha. Theo b¶ng 8 th× tû träng chi nghiÖp vô chuyªn m«n cho gi¸o dôc trung häc phæ th«ng cña Hµ T©y trong tæng chi cho nganh gi¸o dôc kh«ng ngõng t¨ng lªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. n¨m 2001 kho¶n chi nµy chiÕm tû träng 7,34%, n¨m 2002 chiÕm 7,67% vµ n¨m 2003 chiÕm 7,8% trong tæng chi cña ngµnh gi¸o dôc trung häc phæ th«ng cña tØnh. Qua ®©y ta thÊy râ chñ tr­¬ng t¨ng c­êng chÊt l­îng dËy vµ häc v»ng c¸ch t¨ng chi chuyªn m«n. §©y thùc sù lµ mét sù chuyÓn biÕn tÝch cùc thÓ hiÖn s­ quan t©m chó träng cña ngµnh. Bªn c¹nh ®ã sù t¨ng lªn vÒ quy m« c¸c tr­êng líp trung häc phæ th«ng hay sù t¨ng thªm c¸c m«n häc míi còng dÉn ®Õn sù gia t¨ng vÒ chi cho nghiÖp vô chuyªn m«n ®Ó ®¶m b¶o ®Çy ®ñ s¸ch vµ tµi liÖu cho ®éi ngò gi¸o viªn gi¶ng d¹y. Sè liÖu b¶ng 8 cho thÊy sù t¨ng chi nghiÖp vô chuyªn m«n c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi vµ sè t­¬ng ®èi qua c¸c n¨m 2001, 2002 vµ 2003. N¨m 2002 so víi n¨m 2001 chi t¨ng 383 triÖu ®ång t­¬ng øng víi sè t­¬ng ®èi lµ 12,78%, n¨m 2003 chi t¨ng so v¬i n¨m 2002 lµ 339 triÖu ®ång øng víi sè t­¬ng ®èi lµ 10,03%. Nh­ vËy, tèc ®é t¨ng chi cho nghiÖp vô chuyªn m«n t¨ng nhanh râ rÖt. §iÒu ®ã thÓ hiÖn sù cè g¾ng cña Hµ T©y nh»m trang bÞ ®Çy ®ñ tµi liÖu, ph­¬ng tiÖn hç trî cho c«ng t¸c gi¶ng d¹y, nh»m ®­a gi¸o dôc trung häc phæ th«ng tØnh nhµ ®i lªn vÒ mÆt chÊt l­îng. Do ®iÒu kiÖn khã kh¨n chung cña thêi gian tr­íc, viÖc ®Çu t­ cho c¸c kho¶n chi nµy rÊt Ýt. Cho nªn dông cô gi¶ng d¹y, phßng thÝ nghiÖm, thùc hµnh cña mét sè tr­êng cßn s¬ sµi vµ thiÕu thèng. Do vËy, mÆc dï hiÖn nay Hµ T©y ®· chó träng nhiÒu h¬n cho chi nghiÖp vô chuyªn m«n, song vÉn cÇn quan t©m t¨ng tèc ®é chi b»ng hoÆc v­ît tèc ®é hiÖn nay ®Ó ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu cÇn thiÕt trªn. * Chi mua s¾m, söa ch÷a lín, x©y dùng nhá. Hµng n¨m, do nhu cÇu ho¹t ®éng, do sù xuèng cÊp cña c¸c tµi s¶n dïng cho ho¹t ®éng Gi¸o dôc nªn ph¸t sinh nhu cÇu cÇn cã kinh phÝ ®Ó mua s¾m thªm hoÆc phôc håi gi¸ trÞ sö dông cña c¸c tµi s¶n ®ã. Bªn c¹nh ®ã, nhu cÇu häc tËp rÊt lín, sè häc sinh theo häc trung häc phæ th«ng ngµy cµng ®«ng, tØnh l¹i ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn x©y dùng míi kÞp thêi c¸c tr­êng míi nªn viÖc x©y dùng thªm c¸c phßng häc t¹i c¸c tr­êng hiÖn cã lµ gi¶i ph¸p t¹m thêi ®Ó thùc hiÖn h¬n c¶. Víi c¸c lý do trªn ®©y nªn hµng n¨m trong dù to¸n cÊp ph¸t kinh phÝ cña c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng cã dµnh mét tû lÖ ®¸ng kÓ cho nhãm chi mua s¾m, söa ch÷a lín vµ x©y dùng nhá. Chi tiÕt t×nh h×nh mua s¾m, söa ch÷a lín, x©y dùng nhá cho sù nghiÖp gi¸o dôc trung häc phæ th«ng tØnh Hµ T©y ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu sau ( b¶ng 11). Qua ph©n tÝch c¬ cÊu c¸c nhãm chi con ng­êi, chi qu¶n lý hµnh chÝnh, chi nghiÖp vô chuyªn m«n vµ qua sè liÖu trong b¶ng 10 ta thÊy ®­îc c¬ cÊu c¸c kho¶n chi mua s¾m, söa ch÷a lín, x©y dùng nhá cã sù biÕn ®éng lín nhÊt. + Chi mua s¾m lµ kho¶n chi nh»m trang bÞ thªm c¬ së vËt chÊt cho c¸c tr­êng, líp, trung häc phæ th«ng Hµ T©y. TØnh ®· dµnh nguån vèn ®Çu t­ lín cho kho¶n chi nµy. trong 3 n¨m qua tû träng chi cña nã chiÕm kh¸ cao trong tæng chi, n¨m 2001 lµ 62,5%, n¨m 2002 lµ63,7% vµ n¨m 2003 lµ 64,09%. Chi mua s¾m chiÕm tû träng lín trong tæng nhãm chi cña môc chi nµy. + Theo sè liÖu b¶ng 11 th× söa ch÷a lín chiÕm tû träng nhá nhÊt vµ cã xu h­íng gi¶m dÇn. N¨m 2001 tû träng chi söa ch÷a lín chiÕm 13,1%, n¨m 2002 lµ 10% vµ n¨m 2003 lµ 10,34%. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ cßn khã kh¨n chung vµ ®Ó tr¸nh l·ng phÝ, chóng ta kh«ng thÓ vµ kh«ng cÇn thiÕt ph¶i trang bÞ míi hoµn toµn c¬ së vËt chÊt mµ ®­a vµo viÖc söa ch÷a ®Þnh kú ®Ó n©ng cao ®é bÒn c¬ së vËt chÊt hiÖn cã. + §èi víi x©y dùng nhá, mét kho¶n chi nh»m hoµn thiÖn h¬n c¬ së vËt chÊt nh­ tr­êng líp. §ång thêi víi viÖc t¨ng sè l­îng häc sinh trung häc phæ th«ng hµng n¨m g©y lªn t×nh tr¹ng thiÕu líp th× viÖc t¨ng quy m« tr­êng líp cho cÊp häc nµy lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu gi¸o dôc kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng häc ca ba. Theo b¶ng sè liÖu trªn ®©y thi chi x©y dùng nhá chiÕm tû träng kh«ng nhá. Tû träng chi x©y dùng nhá trªn tæng chi cho nhãm nay n¨m 2001 lµ 24,4% n¨m 2002 lµ 26,3% vµ n¨m 2003 chiÕm 25,57%. Víi t×nh h×nh nh­ hiÖn nay th× ®Çu t­ cho x©y dùng nhá lµ rÊt cÇn thiÕt . H¬n n÷a, kho¶n chi nµy l¹i chiÕm tû träng kh¸ khiªm tèn trong tæng chi cña c¶ nhãm. CÇn ph¶i n©ng cao tû träng cña kho¶n chi nµy lªn h¬n trong nh­ng n¨m tíi. c. T×nh h×nh chi §©u t­ vµ chi cho tr­¬ng tr×nh môc tiªu cña NSNN cho SNGD THPT cña tØnh trong thêi gian qua. * Vª chi ®Çu t­ ph¸t triÓn nh×n chung trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y tØnh ®· chó träng nhiÒu ®Òn viÖc chi ®Çu t­ cho x©y dùng thªm c¸c tr­êng mêi ®iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn râ qua b¶ng 7 cô thÓ n¨m 2001 kho¶n chi nµy chiÕn tû träng 22,61% v¬i sè tuyÖt ®èi lµ 13.750 triÖu ®ång, n¨m 2002 kho¶n chi nµy chiÕn 25,12% vµ øng víi sè tuyÖt ®èi lµ 17.350 triÖu ®ång vµ n¨m 2003 kho¶n chi nµy lµ 18.500 triÖn ®ång vµ chiÕm 24,77% trong tæng chi NSNN cho SNGD THPT cña tØnh. *VÒ kho¶n chi cho c¸c ch­¬ng tr×nh môc tiªu : So v¬i c¸c kho¶n cho ®Çu t­ vµ chi th­êng xuyªn thi kho¶n chi nµy lu«n chiÕn tû träng nhá nhÊt nh­ng vo víi møc chi chung cña c¶ n­íc th× ®©y còng t­¬ng ®èi cao. N¨m 2001 sè chi cho tr­¬ng tr×nh môc tiªu lµ 6.250 triÖu ®ång chiÕm 10,27%, n¨m 2002 con sè nµy lµ 7.650 triÖu ®ång chiÕm tû träng lµ 11,08% vµ n¨m 2003 lµ 8.500 triÖu ®ång chiÕm tû träng lµ 11,38%. Ta thÊy kho¶n chi nµy ®Òu t¨ng hµng n¨m c¶ vÒ sè t­¬ng ®èi lÉn sè tuyÖt ®èi. §iÒu ®ã thÓ hiÖn viÖc tØnh ®· ngµy cµng chó träng ®Õn nh÷ng tr­¬ng tr×nh môc tiªu mang tÝnh chÊt chiÕn l­îc gãp phÇn ph¸t triÓn ngµnh gi¸o dôc cña tØnh nha. 2.2.2. Thùc tr¹ng qu¶n lý chi NSNN cho SNGD THPH trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y. Qu¶n lý NSNN lµ mét qu¸ tr×nh diÔn ra liªn tôc bao gåm qu¶n lý thu vµ qu¶n lý chi NSNN. Mét chu tr×nh qu¶n lý chi NSNN bao gåm ba giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch, thùc hiÖn chi NSNN, quyÕt to¸n chi NSNN. Chi NSNN cho sù nghiÖp gi¸o dôc trung häc phæ th«ng ë Hµ T©y cung diÔn ra theo tr×nh tù trªn. VÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Æt ra cÇn thiÕt cã biÖn ph¸p qu¶n lý c¸c kho¶n chi ®ã sö dông ®óng môc ®Ých cã hiÖu qu¶. Muèn vËy c¸c c¬ quan, ban ngµnh liªn quan ph¶i thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c b­íc cña mét chu tr×nh chi NSNN. Sau ®©y lµ m« h×nh qu¶n lý vµ quy tr×nh qu¶n lý chi NSNN cho sù nghiÖp gi¸o dôc trung häc phæ th«ng ë Hµ T©y. M« h×nh qu¶n lý. Tr­íc kia, qu¶n lý ng©n s¸ch ®Çu t­ cho sù nghiÖp gi¸o dôc chia lµm 2 m¶ng. Ng©n s¸ch tØnh qu¶n lý c¸c tr­êng thuéc tØnh, Së Gi¸o dôc qu¶n lý ng©n s¸ch chi cña v¨n phßng së vµ c¸c tr­êng trùc thuéc. Phßng tµi chÝnh huyÖn thÞ x· qu¶n lý ng©n s¸ch gi¸o dôc c¸c tr­êng thuéc huyÖn. Tõ n¨m 2001 Hµ T©y ¸p dông m« h×nh qu¶n lý ng©n s¸ch cho sù nghiÖp gi¸o dôc theo ph­¬ng thøc toµn bé ng©n s¸ch ®Çu t­ cho gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®­îc tËp trung ë cÊp tØnh. Së Gi¸o dôc-§µo t¹o qu¶n lý toµn bé ng©n s¸ch chi cho sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o( trõ phÇn ng©n s¸ch ®Çu t­ cho x©y dùng c¬ b¶n). Së Gi¸o dôc chi cho c¸c tr­êng trùc thuéc tØnh vµ th«ng qua phßng gi¸o dôc ë c¸c huyÖn, thÞ x· chi cho c¸c tr­êng trùc thuéc. §èi víi c¸c ch­¬ng tr×nh môc tiªu: kinh phÝ c¸c ch­¬ng tr×nh môc tiªu ®­îc bè trÝ tõ NSTW nh­ng do bé tµi chÝnh cÊp uû quyÒn qua Së Tµi chÝnh. §Ó chuyÓn cho c¸c Së Gi¸o dôc-§µo t¹o. Tõ n¨m 2003 cho ®Õn nay, m« h×nh qu¶n lý ng©n s¸ch cho gi¸o dôc ë Hµ T©y ®­îc ph©n cÊp nh­ sau: Ph©n cÊp cho ng©n s¸ch c¸c huyÖn , thÞ x· qu¶n lý chi th­êng xuyªn cho sù nghiÖp Gi¸o dôc-§µo t¹o ®èi víi c¸c tr­êng: mÇn non, tiÓu häc, trung häc c¬ së, trung häc phæ th«ng theo h­íng dÉn liªn ngµnh Së Tµi chÝnh vµ Së Gi¸o dôc-§µo t¹o. Së Gi¸o dôc-§µo t¹o, c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng, trung t©m gi¸o dôc th­êng xuyªn, c¸c tr­êng s­ ph¹m, tr­êng d©n téc néi tró theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc ®èi víi ngµnh Gi¸o dôc-§µo t¹o. Gi¸m ®èc Së Gi¸o dôc-§µo t¹o thèng nhÊt víi gi¸m ®èc Së Tµi chÝnh tr×nh UBND tØnh quyÕt ®Þnh ph©n bæ kinh phÝ cho c¸c ch­¬ng tr×nh, môc tiªu cña ngµnh Gi¸o dôc-§µo t¹o. Nh­ vËy, trong thêi gian qua, c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng ®Òu do Së Gi¸o dôc-§µo t¹o Hµ T©y trùc tiÕp qu¶n lý chi th­êng xuyªn. Quy tr×nh qu¶n lý. Nh×n chung quy tr×nh qu¶n lý chi NSNn cho sù nghiÖp gi¸o dôc trung häc phæ th«ng Hµ T©y diÔn ra theo tr×nh tù: lËp dù to¸n, cÊp ph¸t vµ quyÕt to¸n biÓu hiÖn cô thÓ nh­ sau: *lËp dù to¸n. lËp dù to¸n lµ kh©u ®Çu tiªn cña qu¶n lý NSNN. Nã cã vai trß vµ vÞ trÝ hÕt søc quan träng nh»m t¹o ra mét khu«n khæ tµi chÝnh phôc vô cho c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. Yªu cÇu c¬ b¶n cña viÖc lËp dù to¸n NSNN lµ: dù to¸n ph¶i ®ùoc lËp tõ c¬ së lªn, kh«ng ¸p ®Æt tõ trªn xuèng, ph¶i lËp chi tiÕt c¸c nguån thu còng nh­ nhiÖm vô chi theo ®óng môc lôc NSNN vµ thêi gian lËp dù to¸n ®­îc quy ®Þnh sím h¬n. Cô thÓ t×nh h×nh lËp dù to¸n chi NSNN cho gi¸o dôc trung häc phæ th«ng ë Hµ T©y ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: UBND tØnh c¨n cø vµo chØ thÞ cña thñ t­íng chÝnh phñ vÒ x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, vÒ dù to¸n ng©n s¸ch vµ th«ng t­ h­íng dÉn cña bé tµi chÝnh vÒ yªu cÇu, néi dung, tr×nh tù, thêi gian x©y dùng dù to¸n còng nh­ c¸c møc chi tiªu cho Gi¸o dôc-§µo t¹o (tÝnh theo ®Çu d©n vµ ®Çu häc sinh), h­íng dÉn c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc x©y dùng dù to¸n. Së Gi¸o dôc-§µo t¹o c¨n cø h­íng dÉn cña c¬ quan cÊp trªn vµ h­íng dÉn cña Së Tµi chÝnh tiÕn hµnh h­íng dÉn c¸c tr­êng häc x©y dùng dù to¸n. C¸c tr­êng häc phæ th«ng lËp dù to¸n vÒ sè gi¸o viªn biªn chÕ hîp ®ång, sè häc sinh… göi Së Gi¸o dôc-§µo t¹o. Së Gi¸o dôc-§µo t¹o dùa vµo sè liÖu c¸c tr­êng göi lªn vµ møc l­¬ng quy ®Þnh b×nh qu©n cña Nhµ n­íc ®Ó x¸c ®Þnh quü l­¬ng, kÕt hîp víi c¸c chØ tiªu ®Þnh møc, chÝnh s¸ch, chÕ ®é cña Nhµ n­íc vÒ lËp kÕ ho¹ch c¸c kho¶n chi cßn l¹i trong kÕ ho¹ch chi NSNN cho gi¸o dôc trung häc phæ th«ng vµ tæng hîp dù to¸n ngµnh. Sau khi lËp xong dù to¸n chi NSNN cho gi¸o dôc trung häc phæ th«ng ®­îc göi sang Së Tµi chÝnh cïng c¸c kÕ ho¹ch chi cña c¸c cÊp kh¸c. sè chi cho gi¸o dôc sÏ ®­îc xem xÐt trong tÝnh c©n ®èi víi c¸c kho¶n thu-chi kh¸c trong tØnh. Trong qu¸ tr×nh c©n ®èi ng©n s¸ch tØnh, nÕu thÊy cÇn thiÕt cÊp thªm kinh phÝ cho gi¸o dôc th× Së Tµi chÝnh sÏ cÊp thªm kinh phÝ. NÕu kh«ng ®­îc ®Çu t­ thªm th× sè kÕ ho¹ch chi ®­îc gi÷ nguyªn theo ®Þnh møc cña Nhµ n­íc. Së Gi¸o dôc-§µo t¹o c¨n vµo sè kÕ ho¹ch Nha n­íc giao mµ chØnh l¹i kÕ ho¹ch chi cña m×nh vµ ph©n phèi h¹n møc chi cho tõng tr­êng trung häc phæ th«ng. Khi kÕ ho¹ch ®­îc lËp xonng, Së Gi¸o dôc-§µo t¹o sÏ lËp b¶n cÊp ph¸t theo tõng th¸ng, quý cho toµn ngµnh göi lªn Së Tµi chÝnh. Khi kÕ ho¹ch cÊp ph¸t ®· ®­îc duyÖt Së Gi¸o dôc-§µo t¹o sÏ th«ng b¸o h¹n møc cÊp ph¸t theo th¸ng, quý tíi tõng tr­êng ®Ó chuÈn bÞ cho c«ng t¸c chÊp hµnh kÕ ho¹ch ng©n s¸ch n¨m. Nh×n chung c«ng t¸c lËp dù to¸n ®· dùa trªn nhu cÇu cña tõng tr­êng vµ ®­îc lËp dùa trªn nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh nh­ nhiÖm vô cña ngµnh Gi¸o dôc, sè ®Çu d©n, sè gi¸o viªn. V× vËy nã ®· ®¸p øng môc tiªu vµ nhiÖm vô ph¸t triÓn Gi¸o dôc. Trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch Hµ T©y ®· lÊy sè l­îng gi¸o viªn, häc sinh vµ c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc lµm nh©n tè chñ yÕu ®Ó x¸c ®Þnh sè chi kÕ ho¹ch. §iÒu nµy thÓ hiÖn viÖc chÊp hµnh nghiªm tóc c¸c c¨n cø quy ®Þnh sè chi kÕ ho¹ch. §iÒu nµy thÓ hiÖn viÖc chÊp hµnh nghiªm tóc c¸c c¨n cø quy ®Þnh lËp dù to¸n. KÕ ho¹ch chi lËp ra mang tÝnh kÕ ho¹ch kh¶ thi cao do cã sù thÈm tra, c©n ®èi kü l­ìng trong tõng kho¶n môc chi. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ viÖc lËp dù to¸n chi NSNN cho gi¸o dôc trung häc phæ th«ng Hµ T©y vÉn cßn mét sè tån t¹i nh­ viÖc c¨n cø vµo ®Çu d©n ®Ó x¸c ®Þnh møc chi lµ ch­a hîp lý bëi tû lÖ gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, vïng s©u vïng xa dÉn ®Õn tØnh tr¹ng l·ng phÝ nh÷ng vïng cã qu¸ Ýt häc sinh. ViÖc lËp dù to¸n vÉn cßn phøc t¹p, qua nhiÒu ®Çu mèi, nhiÒu tÇng nÊc xÐt duyÖt, t¹o nªn bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh víi chøc n¨ng, nhiÖm vô chång chÐo nhau kh«ng mang tÝnh hiÖu qu¶. Mét sè tr­êng trung häc phæ th«ng cè ý sö dông bõa b·i l·ng phÝ nguån kinh phÝ ng©n s¸ch cÊp b»ng c¸ch khai d­ sè häc sinh hiÖn cã ®Ó h­ëng nhiÒu kinh phÝ h¬n. Ngoµi ra, viÖc phèi kÕt hîp kÕ ho¹ch gi÷a Së Gi¸o dôc-§µo t¹o vµ Së Tµi chÝnh ch­a thËt sù chÆt chÏ t¹ sù bu«ng láng trong qu¶n lý t¹o ra nhiÒu sai sãt. Vµ nh­îc ®iÓm chung trong viÖc lËp kÕ ho¹ch lµ ch­a cã sù thèng nhÊt gi÷a c¸c chØ tiªu hiÖn vËt vµ chØ tiªu kÕ ho¹ch g©y khã kh¨n cho qu¸ tr×nh chÊp hµnh sau nµy. *Quy tr×nh cÊp ph¸t kinh phÝ cho gi¸o dôc trung häc phæ th«ng Hµ T©y. ViÖc cÊp ph¸t kinh phÝ NSNN chØ ®­îc thùc hiÖn khi kho¶n chi ®ã ®· cã trong dù to¸n ®­îc duyÖt, ®óng chÕ ®é, tiªu chuÈn, ®Þnh møc vµ ®· ®­îc thñ tr­ëng ®¬n vÞ sö dông ng©n s¸ch hoÆc uû quyÒn chuÈn chi. Quy tr×nh cÊp ph¸t thanh to¸n kinh phÝ ®­îc thùc hiÖn trùc tiÕp qua Kho b¹c Nhµ n­íc. NghÜa lµ khi cã nhu cÇu ph¸t sinh c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng sÏ tíi Kho b¹c Nhµ n­íc ®Þa ph­¬ng ®Ó rót kinh phÝ. Së Tµi chÝnh sÏ kÕt hîp víi Së Gi¸o dôc-§µo t¹o vµ Kho b¹c Nhµ n­íc theo dâi chÆt chÏ c¸c kho¶n chi tiªu cña c¸c tr­êng b»ng c¸ch kiÓm tra th­êng xuyªn hoÆc ®Þnh kú, h¹n chÕ tíi møc tèi thiÓu c¸c kho¶n chi ph¸t sinh ngoµi dù to¸n cña c¸c tr­êng. NÕu cã nhu cÇu ph¸t sinh, Së Gi¸o dôc-§µo t¹o tiÕn hµnh thÈm tra thÊy thùc sù cÇn thiÕt ph¶i ®Èu t­ thªm sÏ c¨n cø vµo sè kinh phÝ cóa Së cßn tån quü Kho b¹c Nhµ n­íc thªm cho tr­êng. Trong qu¸ tr×nh nµy, c¸c tr­êng ph¶i th­êng xuyªn th«ng b¸o vÒ Së Gi¸o dôc-§µo t¹o sè kinh phÝ cßn l¹i cña m×nh. Kho b¹c Nhµ n­íc sÏ lu«n th«ng b¸o vÒ Së Tµi chÝnh sè kinh phÝ gi¸o dôc ®· rót ®Ó Së Tµi chÝnh theo dâi vµ ghi sæ kÕ to¸n. Riªng ®èi víi kho¶n thu häc phÝ cña häc sinh ë c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng, c¸c tr­êng trùc tiÕp thu vµ sè thu ®ã ®­îc dµnh 40% ®Ó t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt cña tr­êng nh­ söa ch÷a c¶i t¹o c¬ së vËt chÊt hiÖn cã, x©y dùng nhá phßng häc… 20% bæ sung kinh phÝ cho c¸c ho¹t ®éng cña tr­êng bao gåm c¸c kho¶n chi nghiÖp vô…( trong ®ã cã 5% chi cho c«ng t¸c qu¶n lý quü häc phÝ); 20% hç trî cho ho¹t ®éng trùc tiÕp gi¶ng d¹y vµ phôc vô gi¶ng d¹y, cßn 20% nép vÒ Së Gi¸o dôc-§µo t¹o ®Ó ®iÒu tiÕt chung cho toµn ngµnh. Theo ®Þnh kú ba th¸ng mét lÇn sau khi thu häc phÝ, c¸c tr­êng nép kho¶n ®iÒu tiÕt 20% trong tæng sè 100% häc phÝ thu ®­îc vÒ Së Gi¸o dôc-§µo t¹o vÒ Kho b¹c Nhµ n­íc Hµ T©y. Nh­ vËy víi 80% tæng sè thu häc phÝ ®Ó l¹i tr­êng sö dông tuy nã kh«ng ¶nh h­ëng tíi viÖc qu¶n lý ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho gi¸o dôc trung häc nh­ng viÖc sö dông nã vÉn chÞu sù theo dâi cña Së Gi¸o dôc-§µo t¹o vµ Së Tµi chÝnh Hµ T©y. Nh×n chung c¸c c¬ quan tham gia cÊp ph¸t ë Hµ T©y ®· t«n träng ®Çy ®ñ tr×nh tù tõng b­íc trong qu¸ tr×nh cÊp ph¸t. c¬ quan tµi chÝnh vµ Kho b¹c Nhµ n­íc lu«n chuÈn bÞ ®ñ kinh phÝ ®Ó cÊp cho gi¸o dôc trung häc phæ th«ng theo ®óng kÕ ho¹ch. Víi quy tr×nh cÊp ph¸t nh­ vËy ®· t¨ng c­êng sù kiÖn kiÓm tra, gi¸m s¸t cña Së Tµi chÝnh, Kho b¹c Nhµ n­íc vµ Së Gi¸o dôc-§µo t¹o trong qu¸ tr×nh sö dông kinh phÝ cña c¸c tr­êng tr¸nh t×nh tr¹ng ng©n s¸ch ®i lßng vßng dÔ g©y thÊt tho¸t tiªu cùc. MÆc dï Kho b¹c Nhµ n­íc Hµ T©y ®· cè ®Ó thùc hiÖn chi tr¶ trùc tiÕp cho c¸c tr­êng song còng gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n, chñ yÕu lµ hÖ thèng ®Þnh møc, tiªu chuÈn chi hiÖn nay võa thiÕu, võa l¹c hËu l¹i kh«ng ®ång nhÊt gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng. *Quy tr×nh quyÕt to¸n chi NSNN cho sù nghiÖp gi¸o dôc trung häc phæ th«ng Hµ T©y. Sau khi thùc hiÖn xong c«ng t¸c kho¸ sæ cuèi n¨m ngµy 31/12, sè liÖu trªn c¸c sæ kÕ to¸n c¶u c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng ph¶i ®¶m b¶o c©n ®èi khíp ®óng víi sè liÖu cña c¬ quan tµi chÝnh vµ Kho b¹c Nhµ n­íc c¶ vÒ tæng sè vµ chi tiÕt. Khi ®ã ®¬n vÞ míi ®­îc tiÕn hµnh lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n. Khi thùc hiÖn quyÕt to¸n n¨m, c¸c tr­êng sÏ göi b¸o c¸o quyÕt to¸n cña m×nh lªn Së Gi¸o dôc-§µo t¹o. Së Gi¸o dôc-§µo t¹o sÏ tËp hîp b¸o c¸o quyÕt to¸n cña c¸c tr­êng lËp quyÕt to¸n chi gi¸o dôc toµn tØnh vµ göi sang Së Tµi chÝnh. Së Tµi chÝnh c¨n cø vµo quyÕt to¸n ®· lËp c¶u Së Gi¸o dôc-§µo t¹o vµ c¸c quyÕt to¸n cña c¸c ngµnh kh¸c ®Ó lËp quyÕt to¸n thu chi toµn tØnh tr×nh UBND tØnh ®Ó tr×nh H§ND tØnh phª duyÖt. Víi quy tr×nh quyÕt to¸n nh­ trªn ®¶m b¶o qu¶n lý chÆt chÏ viÖc sö dông kinh phÝ NSNN ë c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t­ NSNN cho cÊp häc nay. Tuy nhiªn viÖc quyÕt to¸n kh«ng thÓ ®¶m b¶o ®Õn tõng chi tiÕt nhá nªn khã cã thÓ ph¸t hiÖn ra nh÷ng ®iÒu ch­a hîp lý nªn kh«ng ®¸nh gi¸ ®­îc chÝnh x¸c hiÖu qu¶ nguån kinh phÝ cÊp ph¸t. Bªn c¹nh ®ã, ®éi ngò kÕ to¸n tµi chÝnh c¶u ngµnh gi¸o dôc ch­a giái vÒ nghiÖp vô do vËy mµ c«ng t¸c më, chuyÓn sæ quyÕt to¸n vÉn cßn ch­a ®óng theo chÕ ®é quy ®Þnh. Do ®ã, viÖc lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n ë c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng Hµ T©y vÉn trong t×nh tr¹ng kh«ng ®Çy ®ñ, kh«ng kÞp thêi vµ mang tÝnh h×nh thøc nhiÒu h¬n, néi dung s¬ sµi, kh«ng thùc ®óng víi sè chi thùc tÕ cña ®¬n vÞ. QuyÕt to¸n NSNN lµ c«ng ®o¹n kiÓm tra sau khi chi nh­ng thùc chÊt cßn bÞ coi nhÑ. Nãi tãm l¹i, xÐt vÒ tæng thÓ Hµ T©y ®· thùc hiÖn ®óng c¸c tr×nh tù quyÕt to¸n theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. Do vËy ®· mang l¹i hiÖu qu¶ cao trong qu¶n lý chi NSNN cho gi¸o dôc trung häc phæ th«ng. Tuy nhiªn qu¸ tr×nh nµy vÉn cßn tån t¹i mét vµi s¬ hë mµ dùa vµo ®ã c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng nhËn trî cÊp nhiÒu h¬n so víi nhu cÇu v× vËy g©y ra kh«ng Ýt l·ng phÝ. CÇn tiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý c¸c kho¶n chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho sù nghiÖp gi¸o dôc trung häc phæ th«ng ®Ó cho cÊp häc nµy ngµy cµng ph¸t triÓn v÷ng m¹nh gãp phÇn ®­a gi¸o dôc Hµ T©y ®i lªn. 2.3. §¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng qu¶n lý chi NSNN cho SNGD THPT trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. 2.3.1. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i trong c«ng t¸c chi vµ qu¶n lý chi NSNN cho SNGD THPT cña tØnh Hµ T©y trong thêi gian qua. *VÒ c«ng t¸c chi Qua ph©n tÝch vÒ t×nh h×nh chi NSNN cho SNGD THPT cña tØnh Hµ T©y trªn ®©y cho thÊy trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y tØnh nhµ ®· quan t©m nhiÒu ®Õn sù nghiÖp Gi¸o dôc vµ còng ®· mang l¹i nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ. Song bªn c¹nh ®ã viÖc chi vµ qu¶n lý chi cßn tån t¹i nhiÒu bÊt cËp ®ßi hái c¸c c¬ quan ban ngµnh cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p chÊn chØnh kÞp thêi cô thÓ nh­: XÐt b¶ng 5 ta thÇy sè chi thùc tÕ cña toµn ngµnh Gi¸o dôc nãi chung vµ cña cÊp Gi¸o dôc THPT nãi riªng ®Òu cao h¬n so víi kÕ ho¹ch. N¨m 2001 lµ 14,39% n¨m 2002 lµ 3,57% vµ n¨m 2003 lµ 1,19%. §iÒu nµy chøng tá viÖc chi tiªu cña ngµnh Gi¸o dôc trong tØnh ch­a hîp lý vµ ch­a chó träng ®Õn tÝnh hiÖu qu¶m, mét vµi kh©u cßn diÔn ra hiÖn t­îng thÊt tho¸t nguån kinh phÝ. V× thÕ g©y ra nhiÒu l·ng phÝ trong qu¸ tr×nh chi. Trong khi ng©n s¸ch cña tØnh cßn h¹n hÑp. V× vËy ®ßi hái c¸c c¬ quan qu¶n lý tµi chÝnh cÇn sím cã biÖn ph¸p nh»m c¶i thiÖn tØnh h×nh chi, n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c kho¶n chi trong nh÷ng thêi gian tíi. Bªn c¹nh ®ã th× c¬ cÊu chi NSNN ë c¸c tr­êng THPT cßn cã nhiÒu ®iÓm ch­a hîp lý. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua b¶ng 7. ë ®©y nhãn chi cho NghiÖp vô chuyªn m«n lµ mét trong nh÷ng nhãm chi quan träng. Nã cã t¸c ®éng lín ®Õn c«ng t¸c gi¶ng dËy cña c¸n bé gi¸o viªn cung nh­ ®Õn ®iÒu kiÖn vµ ph­¬ng tiÖn häc tËp cña häc sinh. MÆc dï cã vÞ trÝ quan träng nh­ vËy nh­ng nã ch­a ®­îc quan t©m mét c¸ch ®óng møc. Kho¶n chi nay lu«n chiÕm mét tû träng nhá nhÊt trong nhãm chi cho con ng­êi, tõ 7,34% ®Õn 7,8%. Tuy nh÷ng n¨m gÇn ®©y kho¶n chi nµy cã xu h­íng t¨ng lªn. §©y lµ dÇu hiÖu tèt chøng tá c¸c cÊp l·nh ®¹o ®· quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. song trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kho¶n chi nµy cÇn ph¶i t¨ng h¬n n÷a ®Ó ®¸p øng kÞp thêi xu h­íng ph¸t triÓn cña ngµnh. Ngoµi ra cßn cã mét kho¶n chi n÷a còng kh«ng kÐm phÇn quan träng nh­ng còng møc chi còng cßn rÊt khiªm tèn ®ã lµ kho¶n chi cho mua s¾m söa ch÷a lín vµ x©y dùng nhá. Kho¶n chi nµy nh»m môc ®Ých kh¾c phôc sù xuèng cÊp cña c¸c tµi s¶n phôc vô cho nhu cÇu gi¶ng dËy vµ häc tËp. Nh­ tu söa tr­êng líp, bµn ghÕ, hÖ thèng chiÕu s¸ng, qu¹t m¸t… Nh­ng theo sè liÖu cña b¶ng 7 cho thÊy kho¶n chi nµy vÉn chiÕm tû träng nhá tõ 9,07% n¨m 2002 10,55% n¨m 2003 vµ 10,63 n¨m 2001. §iÒu nµy lµ ch­a thËt hîp lý trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cña tØnh. V× hiÖn nay nhu cÇu häc tËp cña con em trong tØnh ngµy cµng t¨ng nhanh trong khi ®ã tØnh l¹i ch­a cã ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng thªm c¸c tr­êng míi. V× vËy viÖc x©y dùng thªm c¸c phßng häc t¹i c¸c tr­êng hiÖn cã lµ mét gi¶i ph¸p t¹m thêi xem ra dÔ thùc hiÖn h¬n c¶. MÆt kh¸c do ®­îc ®Çu t­ x©y dùng tõ kh¸ l©u nªn nhin chung hÖ thèng tr­êng líp ®· xuèng cÊp nghiªm träng. Sè phßng häc ®¹t chuÈn quèc gia cßn rÊt Ýt. Ngoµi nh÷ng tr­êng míi ®­îc x©y dùng th× cãn nhiÒu tr­êng ch­a ®¶m b¶o chÊt l­îng vÒ ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, nh­ sè phßng häc cßn thiÕu, bµn ghÕ häc sinh cßn nhiÒu h­ háng mµ ch­a ®­îc söa ch÷a kÞp thêi, hÖ thèng chiÕu s¸ng vµ qu¹t m¸t ch­a ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ. V× vËy g©y ra nhiÒu khã kh¨n cho c«ng t¸c gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn còng nh­ viÖc häc cña c¸c em häc sinh. Ng­îc l¹i nhãm chi cho c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh chØ nªn chiÕm tû träng nhá thi ë ®©y vÉn cßn kh¸ cao tõ 9,23% n¨m 2001 ®Õn 7,85 % n¨m 2002 vµ ®Õn n¨m 2003 lµ 6,48%. Trong khi ®¸ng lÏ ra kho¶n chi nµy cã thÓ tiÕt kiÖm ®­îc. §iÒu nµy noi lªn mét thùc tr¹ng trong bé m¸y qu¶n lý hµnh chÝnh cña c¸c tr­êng THPT cña tØnh hiÖn nay cßn cång kÒnh vµ ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. Song mét ®iÒu ®¸ng mõng lµ tû träng cña nhãm chi nµy còng ®ang gi¶m dÇn chøng tá tØnh ®· quan t©m ®Õn viÖc thùc hiÖn tØnh gi¶m biªn chÕ. *VÒ Thùc tr¹ng qu¶n lý chi NSNN cho SNGD THPT. Tõ nh÷ng thùc tr¹ng trªn ®©y cho thÊy c«ng t¸c qu¶n lý chi NSNN cho SNGD THPT cña tØnh Hµ T©y lµ phï hîp víi ®­êng lèi cña ®¶ng vµ nh÷ng quy ®Þnh cña nhµ n­íc. Song do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c nhau mµ trong c«ng t¸c qu¶n lý vÉn cßn nh÷ng ®iÓm ch­a phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn nay. Cô thÓ: Trong kh©u lËp dù to¸n to¸n: C«ng t¸c lËp dù to¸n cßn ch­a ®i vµo thùc tÕ. Chñ yÕu viÖc lËp dù to¸n vÉn th­êng ®i theo lèi mßn cña c¸c n¨m tr­íc. VÊn ®Ò nµy xuÊt ph¸t tõ t©m lý ng¹i söa ®æi ®Ó b¸n s¸t vµo c¸c môc tiªu, nhiÖm vô míi trong thùc tÕ. V× nÕu lµm nh­ vËy ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian c«ng søc h¬n cho viÖc lËp dù to¸n mµ l¹i g©y ra nh÷ng khã kh¨n trong viÖc xin xÐt duyÖt dù to¸n. MÆt kh¸c cãn ph¶i nãi ®Õn nh÷ng c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh møc chi cßn ch­a hîp lý (vÝ dô nh­ viÖc c¨n cø vµo ®Çu d©n ®Ó x¸c ®Þnh møc chi lµ ch­a hîp lý bëi tû lÖ hoc sinh trªn sè d©n ë mçi vïng lµ kh¸c nhau. Do ®ã NSNN sÏ kh«ng ®­îc bè trÝ hîp lý gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, vïng s©u vïng xa. DÉn ®Õn t×nh tr¹ng l·ng phÝ n¬i thõa n¬i thiÕu). Mét sè tr­êng THPT cßn cè ý sö dông bõa b·i l·ng phÝ nguån kinh phÝ Ng©n s¸ch cÊp b»ng c¸ch khai t¨ng sè häc sinh ®Ó h­ëng nhiÒu kinh phÝ h¬n. Ngoµi ra viÖc phèi hîp gi÷a së Gi¸o dôc-§µo t¹o víi Së Tµi chÝnh vµ Kho b¹c ch­a thËt chÆt chÏ t¹o ra sù bu«ng láng trong qu¶n lý t¹o ra nhiÒu sai sãt. Vµ nh­îc ®iÓm chung trong viÖc lËp kÕ ho¹ch lµ ch­a cã sù thèng nhÊt gi÷a c¸c chØ tiªu hiÖn vËt vµ chØ tiªu kÕ ho¹ch, ch­a b¸n s¸t vµo c¸c tiªu chuÈn ®Þnh møc d Nhµ n­íc quy ®Þnh. Trong kh©u cÊp ph¸t: c¬ chÕ cÊp ph¸t kinh phÝ cho SNGD THPT ë Hµ T©y hiÖn nay cßn nhiÒu bÊt cËp do thñ tôc hµnh chÝnh phøc t¹p, kh«ng thèng nhÊt, Së Gi¸o dôc kh«ng n¾m ch¾c ®­îc tiÕn ®é, l­îng kinh phÝ ®­îc cÊp ph¸t ®Ó ®iÒu chØnh rÊt khã kh¨n vµ mÊt thêi gian. VÒ chi tiªu còng cßn tån t¹i nhiÒu ®iÓm ch­a hîp lý. §ã lµ thiÕu mét c«ng th­c ph©n bæ râ rµng, chuÈn mùc ch­a c«ng b»ng trong ph©n bæ. Tû lÖ chi cho gi¶ng dËy häc tËp cßn thÊp, viÖc sö dông nguån nh©n lùc kÐm hiÖu qu¶. Trong kh©u kÕ to¸n quyÕt to¸n: Nhin chung trong kh©u quyÕt to¸n c¸c ®¬n vÞ ®· chÊp hµnh ®óng c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc song vÉn cßn nh÷ng ®iÓm ch­a ®­îc chÆt chÏ: viÖc quyÕt to¸n kh«ng thÓ ®¶m b¶o ®Õn tõng chi tiÕt nhá nªn kh«ng ®¸nh gi¸ ®­îc chÝnh x¸c hiÖu qu¶ nguån kinh phÝ cÊp ph¸t. Ngoµi ra cßn cã nh÷ng sai sãt do c¸c c¸n bé kÕ to¸n cè ý trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. Bªn c¹nh ®ã ®éi ngò c¸n bé kÕ to¸n tµi chÝnh cña nganh gi¸o dôc cßn ch­a giái vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n. Do vËy mµ trong c«ng t¸c kÕ to¸n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. ViÖc më sæ, chuyÓn sæ quyÕt to¸n cßn cã nh÷ng chç sai sãt. Do ®ã viÖc lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n ë c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng Hµ T©y vÉn trong t×nh tr¹ng kh«ng ®©y ®ñ, kh«ng kÞp thêi va mang tÝnh hÝnh th­c nhiªu h¬n, néi dung s¬ sµi kh«ng s¸t víi thùc tÕ chi cña ®¬n vÞ. NhiÒu b¸o c¸o quyÕt to¸n cßn thiÕu thuyÕt minh t¸i chÝnh, sè liÖu trªn mét sè sæ s¸ch kÕ to¸n cßn ch­a ®­îc céng sæ,vµ rót sè d­. Ghi chÐp vµ ph¶n ¸nh trªn sæ kÕ to¸n ch­a ®Çy ®ñ ch­a cËp nhËt kÞp thêi (sæ theo dâi t¶i s¶n, sæ theo dâi c¸c nguån thu…). ViÖc theo dâi c¸c lo¹i quy ch­a chi tiÕt v× vËy g©y khã kh¨n trong viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu . 2.3.2. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c chi vµ qu¶n lý chi NSNN cho SNGD trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y thêi gian qua. Cã thÓ nãi nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Ôn nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c chi vµ qu¶n lý chi NSNN cho SNGD THPT trªn ®Þa bµn tØnh trong thêi gian gÇn ®©y bao gåm nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan. Nh­ quy ®Þnh cña nhµ n­íc vÒ c¬ chÕ cÊp ph¸t cßn cã nh÷ng chç long vßng g©y khã kh¨n cho viÖc thùc hiÖn. Hª thèng tiªu chuÈn ®Þnh møc cßn nh÷ng ®iÓm ch­a thùc hîp lý víi t×nh h×nh thùc tÕ cña tØnh. Bªn c¹nh ®ã cßn cã nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan cña tØnh nh­ ch­a cã mét ®éi ngò c¸n bé kÕ to¸n tµi chÝnh cã nghiÖp vô chuyªn m«n cao. Ch­¬ng 3 mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý chi NSNN cho SNGD THPT trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y. 3.1. NhiÖm vô vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn gi¸o dôc THPT tØnh Hµ T©y trong thêi gian tíi. Trong thêi gian qua, ®­îc sù l·nh ®¹o cña c¸c cÊp uû §¶ng, sù chØ ®¹o cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn, sù tham gia tÝch cùc cña c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n, cïng víi sù nç lùc cña ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý gi¸o dôc vµ gi¸o viªn toµn tØnh. Hµ T©y ®· thùc hiÖn hoµn thµnh nhiÖm vô Gi¸o dôc-§µo t¹o cña c¸c n¨m vµ thu ®­îc kÐt qu¶ tèt ®Ñp. Næi bËt lµ c¸c ngµnh häc, bËc häc vµ cÊp häc ph¸t triÓn ®ång ®Òu, trong ®ã bËc trung häc c¬ së vµ trung häc phæ th«ng ph¸t triÓn m¹nh. ChÊt l­îng gi¸o dôc toµn diÖn cã chuyÓn biÕn kh¸. §éi ngò gi¸o viªn ®¶m b¶o ®ñ sè l­îng vµ tõng b­íc n©ng cao tr×nh ®é ®Ó ®¹t chØ tiªu chuÈn ho¸. C¬ së vËt chÊt trang thiÕt bÞ ®ùoc t¨ng c­êng, nhiÒu tr­êng ho¹c ®· s¹ch ®Ñp khang trang. Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc, viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô gi¸o dôc cßn cã mÆt yÕu kÐm. C«ng t¸c qu¶n lý gi¸o dôc cßn nhiÒu sai sãt. ChÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ gi¸o dôc ch­a ®ång ®Òu gi÷a c¸c tr­êng vµ ®Þa ph­¬ng. Trong nh÷ng n¨m häc tíi, nhiÖmvôgi¸o dôc vµ ®µo t¹o cña Hµ T©y lµ ph¶i qu¸n triÖt s©u s¾c quan ®iÓm c¬ b¶n cña §¶ng vÒ Gi¸o dôc-§µo t¹o theo nghÞ quyÕt trung ­¬ng 2, c¸c nghÞ quyÕt cña tØnh uû, H§ND tØnh vµ kÕ ho¹ch thùc hiÖn NghÞ quyÕt 2 cña UBND tØnh: TiÕp tôc ph¸t triÎn gi¸o dôc trªn c¬ së ®¶m bo¶ chÊt l­îng ®¸p øng nhu cÇu häc tËp cña nh©n d©n, t¨ng c­êng c¸c ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ nh»m n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶, cñng cè t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý, tiÕp tôc lËp l¹i trËt tù kû c­¬ng, tiÕp tôc lËp l¹i trËt tù kû c­¬ng, c¶i tiÕn quy tr×nh vµ ph­¬ng ph¸p kÕ ho¹ch gi¸o dôc. §Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô trªn ®©y UBND tØnh Hµ T©y ®· ®Ò ra mét sè ®Þnh h­íng gi¸o dôc trng thêi gian tíi nh­ sau: TiÕp tôc ®Èy m¹nh x· héi ho¸ gi¸o dôc b»ng c¸ch c¸c cÊp c¸c ngµnh phèi hîp chÆt chÏ víi ngµnh gi¸o dôc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc toµn diÖn. TiÕp tôc n©ng cao chÊt l­îng vµ ph¸t triÓn quy m« c¸c nganh häc, bËc häc, gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn c¸c tr­êng b¸n c«ng hiÖn cã, më réng vµ qu¶n lý chÆt chÏ h×nh thøc häc tËp th­êng xuyªn, ch¨m lo c¬ së vËt chÊt c¸c tr­êng tiÓu häc vµ trung häc c¬ së. C¸c huyÖn, thÞ x· phÊn ®Êu cã mét tr­êng tiÓu häc ®¹t chuÈn quèc gia, cã kÕ ho¹ch, gi¶i ph¸p ®Ó häc sinh khèi 1+2 ®­îc häc 2 buæi/1ngµy. PhÊn ®Êu cuèi n¨m häc cã thªm nhiÒu huyÖn ®¹t chuÈn phæ cËp trung häc c¬ së. Ngµnh Gi¸o dôc-§µo t¹o cÇn ®Èy m¹nh c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý gi¸o dôc, x©y dùng nÒn nÕp chØ ®¹o vµ ph«ng c¸c lµm viÖc s©u s¸t víi c¬ së. TiÕp tôc thùc hiÖn kÕ ho¹ch bßi d­ìng gi¸o viªn ®¹t tr×nh ®é chu¶n ho¸n, chó träng chÊt l­îng häc tËp, tiÕp thu ®Çu t­ cho hai tr­êng s­ ph¹m. Ngµnh Gi¸o dôc-§µo t¹o tÇn ®Èy m¹nh c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý gi¸o dôc, x©y dùng nÒn nÕp chØ ®¹o va phong c¸ch lµm viÖc s©u s¸t víi c¬ së. T¨ng c­êng c«ng t¸c ph¸p chÕ, c«ng t¸c thanh tra, c«ng t¸c qu¶n lý, c«ng t¸c dù b¸o vµ kÕ ho¹ch. Qu¸n triÖt nghÞ quyÕt ®¹i héi ®¶ng lÇn th­ IX, viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tµi chÝnh phôc vô chiÕn l­îc ph¸t triÓn Gi¸o dôc-§µo t¹o ph¶i dùa trªn quan ®iÓm: coi ®Çu t­ gi¸o dôc lµ ®Çu t­ ph¸t triÓn, t¹o ®iÒu kiÖn cho gi¸o dôc ®i tr­íc vµ phôc vô ®¾ lùc sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. 3.2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý chi NSNN cho SNGD trung hoc phæ th«ng Hµ T©y. Trong ®iÒu kiÖn nguån v«nNSNN ®Çu t­ cho gi¸o dôc cßn h¹n hÑp, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu chi ë lÜnh vùc nµy th× viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý chi cho sù nghiÖp gi¸o dôc lµ hÕt søc cÇn thiÕ. Cïng víi sù ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, ho¹t ®éng qu¶n lý tµi chÝnh trong nh÷ng n¨m qua tuy ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh tùu nh­ng vÉn cßn cã mét sè tån t¹i nhÊt ®Þnh. §¸ng chó ý lµ thÊt tho¸t vµ l·ng phÝ NSNN vÉn diÔn ra phæ biÕn. Trong b¸o c¸o cña chÝnh phñ t¹i kú häp t­ 6 quèc héi kho¸ 10 (ngµy18/11/1999). Thñ t­íng Phan V¨n Kh¶i ®· nhÊn m¹nh “Trong chÝnh s¸ch thÓ chÕ qu¶n lý cña Nhµ n­íc cãn tån t¹i nhiÒu h×nh thøc bao cÊp, vÉn mang nÆng tÝnh chÊt xin cho, g¾n víi thñ tôc phiÒn hµ, thiÕu tÝnh c«ng khai nh­ng l¹i cã nhiÒu mÆt bu«ng láng qu¶n lý, kh«ng gi÷ ®­îc trËt tù kû c­¬ng” §ã còng chÝnh lµ t×nh tr¹ng chung trong qu¶n lý ng©n s¸ch Nhµ n­íc hiÖn nay. V©y cÇn cã gi¶i ph¸p g× ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý chi NSNN cho sù nghiÖp gi¸o dôc trung häc phæ th«ng trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y. 3.2.1 Hoµn thiÖn hÖ thèng ®Þnh møc tiªu chuÈn. HÖ thèng ®Þnh møc chi cho gi¸o dôc trung häc phæ th«ng chÝnh lµ c¨n cø ®Ó ®¬n vÞ dù to¸n lËp dù to¸n ng©n s¸ch, ®ång thêi còng lµ c¬ së ®Ó Nhµ n­íc dùa vµo ®ã ph©n bæ c¸c kho¶n chi. ViÖc hoµn thiÖn hÖ thèng ®Þnh møc tiªu chuÈn cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong qu¶n lý NSNN cho gi¸o dôc bëi ®©y lµ nh÷ng th­íc ®o chuÈn mùc cña qu¶n lý tµi chÝnh. HiÖn nay ®Þnh møc chi gi¸o dôc noi chung vµ chi cho gi¸o dôc trung häc phæ th«ng noi riªng ch­a tu©n theo mét ph­¬ng ph¸p nhÊt ®Þnh vµ cßn nhiÒu phøc tap. C¶ hai ph­¬ng thøc phÇn bæ ng©n s¸ch gi¸o dôc theo ®Çu d©n hay sè häc sinh cã mÆt ®Òu t¹o ra nh÷ng bÊt cËp trong thùc tÕ, biÓu hiÖn cô thÓ nh­ sau: + §èi víi ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh møc chi dùa trªn sè häc sinh. Theo ph­¬ng ph¸p nµy tæng chi NSNN cho gi¸o dôc sÏ dùa vµo sè häc sinh hiÖn cã vµ ®Þnh møc chi cña Nhµ n­íc cho mçi mét häc sinh. Ph­¬ng ph¸p nµy sÏ cã ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm nh­ sau: ¦u ®iÓm: Sö dông ph­¬ng ph¸p nµy sÏ ®¶m b¶o ®ñ chi ng©n s¸ch cho c¸c tr­êng, tr­êng nhiÒu häc sinh nhËn nhiÒu kinh phÝ, tr­êng Ýt häc sinh nhËn Ýt kinh phÝ. Nh­îc ®iÓm: ViÖc x¸c ®Þnh møc chi nh­ trªn g©y nªn t×nh tr¹ng ph©n bæ ng©n s¸ch kh«ng ®Òu gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng. §èi víi ®Þa ph­¬ng cã nÒn gi¸o dôc ph¸t triÓn, sè häc sinh ®«ng nªn ng©n s¸ch cÊp nhiÒu cµng t¹o ®µ cho gi¸o dôc ®i lªn trong khi c¸c vïng s©u vïng xa gi¸o dôc chËm ph¸t triÓn, sè häc sinh Ýt nªn nguån ng©n s¸ch ph©n bæ nhá dÉn ®Õn t×nh tr¹ng gi¸o dôc cµng l¹c hËu. + Cßn ®èi víi ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh sè chi dùa trªn ®Çu d©n nghÜa lµ theo ph­¬ng ph¸p nµy tæng chi NSNN cho gi¸o dôc sÏ dùa trªn sè d©n vµ ®Þnh møc chi cña Nha n­íc cho mét ®Çu d©n. Ph­¬ng ph¸p nµy còng mang l¹i nh­ng ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm nhÊt ®Þnh. ¦u ®iªm: Kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p trªn, nghÜa lµ ph©n bæ chi gi¸o dôc ®¶m b¶o c«ng b»ng gi÷a c¸c vïng l·nh thæ. §iÒu nµy ®Æc biÖt ý nghÜa víi c¸c vïng gi¸o dôc chËm ph¸t triÓn th× viÖc ph©n bæ ng©n s¸ch gi¸o dôc theo ®Çu d©n ngoµi viÖc ®¸p øng nhu cÇu chi cÇn thiÕt cßn t¹o ®iÒu kiÖn sö dông kinh phÝ d­ ®Ó t¨ng c­êng x©y dùng c¬ së vËt chÊt tr­êng, líp, khuyÕn khÝch häc sinh ®i häc gãp phÇn ®Èy m¹nh gi¸o dôc. Nh­îc ®iÓm: DÉn ®Õn t×nh tr¹ng l·ng phÝ NSNN ®èi víi nh÷ng vïng cã c¬ së vËt chÊt tèt nh­ng sè l­îng häc sinh l¹i Ýt vµ g©y thiÖt thßi, thiÕu kinh phÝ ®èi víi c¸c vïng cã sè häc sinh ®«ng trong khi c¬ së vËt chÊt cßn thiÕu thèn. Cã thÓ nãi mçi ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh møc chi NSNN cho gi¸o dôc nãi chung vµ cho gi¸o dôc Trung häc phæ th«ng noi riªng trªn ®Þa bµn Hµ T©y ®Òu mang l¹i nh÷ng ­u ®iÓm nh­îc ®iÓm nhÊt ®Þnh. Mçi lo¹i ®Þnh møc ®Òu ph¸t huy vai trß trong mét thêi kú. Song nh×n chung ®Þnh møc chung cã mÆt lµ hîp lý h¬n. vÒ thùc chÊt, ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nµy ®¶m b¶o nhu cÇu tèi thiÓu cho mçi häc sinh ®ång thêi cnf cã t¸c dông khuyÕn khÝch c¸c vïng ®Þa ph­¬ng n©ng cao sè häc sinh ®i häc ngµy cµng cao. HiÖn nay, trªnthÕ giíi hÇu hÕt c¸c n­íc ®ªu sö dông ph­¬ng ph¸p nµy. 3.2.2. Hîp lý ho¸ c¬ cÊu chi. Trong chi NSNN cho sù nghiÖp gi¸o dôc trung häc phæ th«ng tØnh Hµ T©y nh­ ®· nªu trªn ®ùoc ph©n ra bèn nhãm môc chi. Trong mçi nhãm môc chi Êy l¹i chia ra nhiÒu kho¶n chi kh¸c nhau. Kho¶n chi nµo còng quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. Song ®iÒu quan träng h¬n lµ ph¶i x¸c ®Þnh xem kho¶n chi nµo lµ cÇn thiÕt h¬n trong mçi nhãm môc chi vµ nhãm chi nµo cÇn thiÕt h¬n trong kÕt cÊu chi NSNN. Tõ ®ã cã ®Þnh h­íng ®Ó ra t¨ng cho nh÷ng kho¶n chi, nhãm chi Êy nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ chi. §¸nh gi¸ ®­îc tÇm quan träng cña chi cho con ng­êi, nã cã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi chÊt l­îng gi¸o dôc, Hµ T©y ®· dµnh cho nhãm chi nµy tû träng lín nhÊt trong tæng chi. Qua nghiªn cøu ë ch­¬ng 2, cho thÊy thu nhËp cña gi¸o viªn cã thÓ coi lµ æn ®Þnh h¬n tr­íc v× cã thªm phô cÊp ­u ®·i song vÉn cÇn ph¶i quan t©m, chó träng h¬n ®èi víi chi l­¬ng. Riªng chi häc bæng cho häc sinh chuyen cÇn t¨ng hon n÷a. kho¶n chi nµy rÊt cã ý nghÜa trong viÖc khuyÕn khÝch c¸c em häc tËp, nu«i d­ìng c¸c tµi n¨ng trÎ kh«ng ngõng mang l¹i thµnh tÝch cho tØnh nhµ mµ cnf mang vÒ vinh quang cho c¶ ®Êt n­íc bëi tõ tr­íc tíi nay cã kh«ng Ýt c¸c em häc sinh Hµ T©y ®· ®o¹t gi¶i cao t¹i c¸c kú thi häc sinh giái trong khu vùc vµ trªn tr­êng quèc tª. Mét ®iÒu ®¸ng quan t©m hiÖn nay lµ t×nh h×nh chi l­¬ng. ViÖc tr¶ l­¬ng theo th¸ng lµ ch­a thËt hîp lý. §èi víi c¸c tr­êng thõa gi¸o viªn, Nhµ n­íc vÉn ph¶i tr¶ ®ñ sè l­¬ng cho hä dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chi ch­a mang l¹i hiÖu qu¶ cao. Cßn ®èi víi c¸c tr­êng thiÕu gi¸o viªn, gi¸o viªn vÉn ph¶i d¹y thªm giê th× Nhµ n­íc ph¶i tr¶ thªm phô cÊp ngoµi giê lµ hoµn toµn hîp lý. Sè l­îng gi¸o viªn ph©n phèi ë c¸c tr­êng kh«ng ®ång ®Òu nµy còng lµ nguyªn nh©n lín lµm cho viÖc chi NSNN cho gi¸o dôc kem ®i hiÖu qu¶. V× vËy ph¶i ph©n bæ sè gi¸o viªn cho c¸c tr­êng trong tØnh sao cho hîp lý. Muèn cã ®­îc hiÖu qu¶ trong chi l­¬ng nªn ch¨ng chung ta cÇn ¸p dông ®Þnh møc chi theo gi¬ d¹y. §Ó thùc hiÖn tr¶ l­¬ng theo giê d¹y t¹o nªn sù c«ng b»ng cho gi¸o viªn d¹y nhiÒu sÏ cã l­¬ng cao. CÇn t¨ng c­êng chi thªm cho nghiÖp vô chuyªn m«n. Nhãm nµy rÊt cÇn thiÕt, ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ c¬ së vËt chÊt ph­¬ng tiÖn gi¶ng d¹y gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc. CÇn xem xÐt m«n häc nµo lµ c¬ b¶n ®Ó cung cÊp tµi liÖu, gi¸o tr×nh, c«ng cô gi¶ng d¹y gióp cho gi¸o viªn ®i vµo chuyªn m«n h¬n vµ häc sinh n¨m ®­îc kiÕn thøc s©u h¬n. MÆc dï cÇn t¨ng tæng chi chuyªn m«n, song kh«ng cã nghÜa lµ ®ång thêi t¨ng c¸c môc chi trong nhãm. Riªng ®èi víi chÊm bµi thi häc sinh giëi vµ thi tèt nghiÖp cÇn ph¶i gi¶m møc thï lao chÊm thi trªn mét bµi thi xuèng. V× kinh phÝ dµnh cho c«ng t¸c nµy lµ ®¸ng kÓ nªn gi¶m ®­îc kho¶n chi nµy còng ®ång nghÜa víi viÖc t¨ng c­êng chi cho c¸c kho¶n kh¸c nh­ mua s¾m thiÕt bÞ, dông cô d¹y vµ häc. CÇn t¨ng c­êng vµ ph©n bæ l¹i c¬ cÊu chi mua s¾m, söa ch÷a lín, x©y dùng nhá. Xu h­íng häc sinh trung häc phæ th«ng ngµy cµng gia t¨ng. Mµ Hµ T©yl¹i Ýt cã ®iÒu kiÖn x©y dùng tr­êng míi. Víi tèc ®é gia t¨ng häc sinh nh­ hiÖn nay th× sè tr­êng hiÖn cã lµ kh«ng ®¸p øng ®ñ cho nhu cÇu ®i häc cña c¸c em häc sinh. V× thÕ cÇn t¨ng sè chi mua s¾m, söa ch÷a l¬n, x©y dùng nhá ®Æc biÖt lµ ph¶i ®Çu t­ thªm nhiÒu cho x©y dùng nhá ®Ó x©y thªm c¸c líp häc t¹i c¸c tr­êng hiÖn co, ®¸p øng nhu cÇu häc tËp cho nh©n d©n. cßn trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n chung hiÖn nay, viÖc mua s¾m trang bÞ thªm tµi s¶n ë c¸c tr­êng nªn gi¶m nhÑ kho¶n chi nµy cµng nhiÒu cµng tèt. Thay vµo ®ã lµ t¨ng chi cho x©y dùng nhá v× chóng ta kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn x©y dùng tr­êng míi mµ cÇn ph¶i tËn dông x©y dùng thªm c¸c phßng häc nh»m tr¸nh t×nh tr¹ng häc ca ba. §èi víi nhãm chi qu¶n lý hµnh chÝnh kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong kÕt cÊu chi nh­ng t×nh tr¹ng l·ng phÝ vÉn th­êng xuyªn xÈy ra, hiÖu qu¶ chi ch­a cao. Hµ T©y cÇn t¨ng c­êng kiÓm tra kiÓm so¸t c¶ kho¶n chi nµy tõ kh©u lËp dù to¸n ®Õn kh©u cÊp ph¸t sö dông v× nhãm chi nµy rÊt khã qu¶n lý. CÇn h¹n chÕ c¸c kho¶n chi kh«ng ®¸ng cã, gãp phÇn n©ng tû träng c¸c kho¶n chi cÇn thiÕt h¬n, n©ng cao hiÖu qu¶ chi. 3.2.3. T¨ng c­êng c¸c nguån lùc tµi chÝnh ngoµi NSNN cho gi¸o dôc. Nh­ phÇn trªn ®· nªu, ®Ó dùa vµo nguån kinh phÝ NSNN cÊp th× Hµ T©y khã cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu häc tËp cho sè häc sinh ngµy cµng t¨ng lªn cïng víi chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch x· héi hãa ®èi víi c¸c ho¹t ®éng trong lÜnh vùc Gi¸o dôc, Y tª, V¨n ho¸, ThÓ thao ( Theo nghÞ ®Þnh sè 73/1999/N§-CP cña chÝnh phñ ngµy 19/08/1999). Hµ T©y cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc c¸ nh©n tham gia huy ®éng vèn ngoµi ng©n s¸ch cho c¸c lÜnh vùc trªn trong ®ã cã Gi¸o dôc. Cã nh­ vËy míi t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn Gi¸o dôc Hµ T©y ph¸t triÓn. Xu h­íng chung trªn thÕ giíi hiÖn nay lµ ®Çu t­ cho gi¸o dôc ®ang chuyÓn tõ khu vùc c«ng sang khu vùc t­ nh©n. V× v©y, Hµ T©y còng khuyªn khÝch viÖc tham gia tÝch cùc cña c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp trong viÖc t¹o nguån tµi chÝnh, thiÕt lËp lªn c¸c tr­êng d©n lËp, tr­êng b¸n c«ng trªn ®Þa bµn tØnh. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi viÖc gi¶m g¸nh nÆng cho NSNN, gi¶m ®­îc sè häc sinh sÏ t¨ng lªn. §ång thêi cã sù c¹nh tranh gi÷a c¸c tr­êng c«ng lËp, b¸n c«ng vµ d©n lËp vÒ chÊt l­îng gi¶ng dËy vµ häc tËp. §©y lµ nguyªn nh©n gi¸n tiÕp n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc, gãp phÇn t¨ng hiÖu qu¶ chi. §Ó thu hót ®­îc nguån ®Çu t­ bªn ngoµi, Hµ T©y cÇn cã gi¶i ph¸p ®ång bé vµ ®Çy ®ñ. Cô thÓ nh­ sau: + §èi víi c¸c tr­êng c«ng lËp cÇn n©ng cao chÊt l­îng tuyÓn sinh tøc lµ tuyÓn sinh cã chän läc. ViÖc tuyÓn sinh cã chän läc sÏ ®ång thêi n©ng cao chÊ l­îng Gi¸o dôc vµ t¨ng ®Þnh møc chi NSNN trªn ®Çu häc sinh t¹o ®éng lùc khuyÕn chÝch dËy vµ häc cho c¶ gi¸o viªn vµ häc sinh. + Song song víi viÖc tuyÓn sinh cã chän läc cÇn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn m¹nh c¸c tr­êng b¸n c«ng, d©n lËp ®¸p øng nhu cÇu häc tËp cho c¸c em kh«ng cã kh¶ n¨ng vµo c«ng lËp v× môc ®Ých t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em ®Õn tr­êng. §ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho gi¸o viªn chuyÓn tõ tr­êng c«ng chuyÕn sang tr­êng b¸n c«ng ®Ó hä vÉn thuéc biªn chÕ Nhµ n­íc vµ ®­îc h­ëng mäi quyÒn lîi vÒ phóc lîi c«ng céng. B¶o hiÓm y tª, b¶o hiÓm x· héi. §ång thêi cã chÕ ®é tho¶ ®¸ng ®èi víi nh÷ng gi¸o viªn khi chuyÓn tõ tr­êng c«ng sang tr­êng d©n lËp. Cã chÝnh s¸ch quy ®Þnh cô thÓ cho viÖc ký kÕt hîp ®ång gi¶ng d¹y ®Ó gi¸o viªn cã thÓ d¹y ë nhiÒu tr­êng. + Thanh lËp quü hç trî ph¸t triÓn gi¸o dôc nh»m huy ®éng c¸c nguån ®ãng gãp. KhuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c¸ nh©n, c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn gi¸o dôc. PhÇn tµi trä cho gi¸o dôc d­íi mäi h×nh thøc sÏ ®­îc khÊu trõ tr­íc khi ®¸nh thuÕ thu nhËp. TiÒn ñng hé cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc ®­îc ghi d­íi h×nh thøc phï hîp theo yªu c©u. + Ngoµi ra Hµ T©y cßn kÕt hîp víi c«ng ty sæ sè kiÕn thiÕt ph¸t hµnh ®ît sæ xè v× gi¸o dôc. Thùc tÕ c«ng ty sæ xè kiÕn thiÕt Hµ T©y ®· ph¸t hµnh c¸c ®ît sæ xè huy ®éng c¸c ®ît kinh phÝ ®ãng gãp cho viÖc x©y dùng nhiÒu c«ng tr×nh lín cña tØnh nh­ x©y dùng khoa Nhi bÖnh viÖn tØnh… V× vËy viÖc ph¸t hµnh sæ xè ®Ó x©y dùng c¸c tr­êng häc lµ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc, song còng cÇn cã sù khuyÕn khÝch ­u ®·i cña tØnh ®èi víi c«ng ty sæ xè Hµ T©y trong khi ph¸t hµnh. 3.2.4. N©ng cao c«ng t¸c thanh tra kiÓm tra trong qu¶n lý chi NSNN cho gi¸o dôc trung häc phæ th«ng. Qu¶n lý c¸c kho¶n chi NSNN cho sù nghiÖp gi¸o dôc ®­îc diÔn ra liªn tôc tõ kh©u lËp dù to¸n, cÊp ph¸t vµ quyÕt to¸n, trong qu¸ tr×nh ®ã cÇn ph¶i t¨ng c­êng kiÓm tra gi¸m s¸t xem c¸c ®¬n vÞ cã thùc hiÖn theo ®óng tr×nh tù vµ thêi gian quy ®Þnh hay kh«ng, viÖc sö dông nguån kinh phÝ cÊp ph¸t cã ®óng môc ®Ých vµ mang l¹i hiÖu qu¶ hay ch­a. ChÝnh v× vËy c¬ quan tµi chÝnh cÇn tiÕn hµnh hiÓm tra th­êng xuyªn hay ®Þnh kú tõ kh©u lËp dù to¸n cho ®Õn kh©u quyÕt to¸n, ®Æc biÖt lµ qu¸ triÌnh cÊp ph¸t vµ sö dông kinh phÝ t¹ c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng. Néi dung kiÓm tra chi gi¸o dôc trung häc phæ th«ng cÇn ph¶i kiÓm tra vÒ ®Þnh møc chi tiªu theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, kiÓm tra môc ®Ých sö dông kinh phÝ cã ®óng víi dù to¸n hay kh«ng, kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp lÖ trong tõng kho¶n chi. Së Gi¸o dôc-§µo t¹o kÕt hîp víi Së Tµi chÝnh vµ Kho b¹c Nhµ n­íc tØnh Hµ T©y theo dâi chÆt chÏ tiÕn ®é cÊp ph¸t vµ sö dông nguån kinhphÝ NSNN c¸c sù vô bÊt hîp lý. NÕu cã sai ph¹m cÇn ph¶i phèi hîp víi c¸c c¬ quan h÷u quan gi¶i quyÕt vµ cã biÖn ph¸p sö lý thÝch ®¸ng, ng¨n ngõa t×nh tr¹ng tiªu cùc, sö dông kinh phÝ NSNN cÊp mét c¸ch tuú tiÖn, kh«ng ®óng môc ®Ých g©y hao hôt l·ng phÝ kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ chi. Ngoµi ra cÇn ph©n chia râ rµng chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ c¬ chÕ phèi kÕt hîp gi÷a Së Tµi chÝnh-Së Gi¸o dôc-§µo t¹o Kho b¹c Nhµ n­íc vµ c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng trong tØnh trong qu¸ tr×nh lËp dù to¸n t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra tiÕn hµnh thuËn lîi h¬n. 3.2.5. N©ng cao tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý tµi chÝnh c¬ së. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ë c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng ë Hµ T©y lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m. NhiÒu tr­êng c«ng t¸c kÕ to¸n cßn h¹n chÕ, c¸n bé kÕ to¸n cã tr×nh ®é chuyªn m«n thÊp, cã tr­êng cßn sö dông c¶ gi¸o viªn kiªm nhiÖm. C«ng t¸c nµy cã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi c¸c kho¶n chi, ®«i khi g©y ra nh÷ng thÊt tho¸t kh«ng ®¸ng cã do kÕ to¸n viªn ch­a n½m v÷ng chÝnh s¸ch chÕ ®«, quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. H¬n n÷a viÖc cÊp chi cho sù nghiÖp gi¸o dôc tØnh Hµ T©y thêi gian qua cã sù thay ®æi, mÆc dï Së Gi¸o dôc-§µo t¹o ®· tæ chøc tËp huÊn cho kÕ to¸n c¸c tr­ßng. Song ®Ó kh¾c phôc ®ùoc t×nh tr¹ng nªu trªn vµ ®Ó chÊn chØnh kÞp thêi c«ng t¸c kÕ to¸n, HiÖu tr­ëng vµ c¸c c¸n bé kÕ to¸n c¸c tr­êng trung häc phæ th«ng cÇn th­êng xuyªn tham gia nghiªn cøu c¸c néi dung sau: + ChÕ ®é kÕ to¸n ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp. + Quy tr×nh lËp dù toan, chi ng©n s¸ch, lµm b¸o c¸o kÕ to¸n vµ quyÕt to¸n theo quy ®Þnh cña luËt NSNN. + Môc lôc ng©n s¸ch nhµ n­íc. + C¸c chÕ ®é ®Þnh møc, chÝnh s¸ch chi tiªu hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc ®èi víi sù nghiÖp gi¸o dôc. 3.3. Mét sè ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p. Bªn c¹nh sù cè g¾ng cña ngµnh gi¸o dôc trong qu¸ tr×nh qu¶n lý tæ chøc cÇn ph¶i cã c¸c ®iÒu kiÖn nh»m thùc hiÖn ®­îc nh÷ng gi¶i ph¸p trªn. 3.3.1. CÇn cã sù quan t©m h¬n n÷a cña c¸c cÊp uû §¶ng, UBND quËn vµ c¸c ngµnh cã liªn quan ®èi víi sù nghiÖp gi¸o dôc ph¸t triÓn. Sù nghiÖp gi¸o dôc ph¸t triÓn trªn ®Þa bµn tØnh c¸hc ch¾n sÏ suy yÕu nÕu thiÕu sù quan t©m chØ ®¹o c¶u c¸c cÊp Uû §¶ng vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng. §¶ng vµ c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng lµ tiªn phong trong viÖc ®­a ra vµ thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc trung häc phæ th«ng. Sù quan t©m ®ã ®­îc thÓ hiÖn trong ®­êng lèi chiÕn l­îc ph¸t triÓn sù nghiÖp giao dôc cña tØnh , møc ®é ®Çu t­ tõ nguån vèn cña tØnh ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn gi¸o dôc nhiÒu hay Ýt. Cô thÓ nh÷ng nghÞ quyÕt chØ thÞ ph¸t triÓn gi¸o dôc trung häc phæ th«ng ph¶i ®­îc triÓn khai ®Çy ®ñ phæ biÕn ®Õn tËn c¸c ph­êng ®Ó t¨ng c­êng gi¸o dôc ph¸t triÓn tõ c¸c cÊp c¬ së t¹o nªn sù nghiÖp ph¸t triÓn ®ång bé vµ toµn diÖn ®èi víi c¸c ngµnh gi¸o dôc cña tØnh noi chung vµ cña ngµnh gi¸o dôc trung häc phæ th«ng noi riªng. 3.3.2. Ban hµnh kÞp thêi nh÷ng chÝnh s¸ch chÕ ®é sù nghiÖp ph¸t triÓn gi¸o dôc. C¸c chÝnh s¸ch ®èi víi gi¸o viªn nh­ c¸c chÝnh s¸ch khen th­ëng... ph¶i ®­îc ban hµnh kÞp thêi vµ hîp lý vµ cã v¨n b¶n h­íng dÉn thùc hiÖn nh»m nhanh trãng ®­a c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é vµo thùc hiÖn. 3.3.3. §Èy m¹nh x· héi ho¸ gi¸o dôc. Ph¶i tuyªn truyÒn v©n ®éng toµn d©n ch¨m lo h¬n n÷a ®Õn viÖc häc tËp cña c¸c con em gia ®×nh thuéc diÖn chÝnh s¸ch, con em c¸c gia ®×nh thuéc hoµn c¶nh khã kh¨n. §Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn gi¸o dôc ®Ó mäi ng­êi thÊy r»ng viÖc ch¨m lo gi¸o dôc cho thÕ hÖ trÎ lµ viÖc cña toµn §¶ng toµn d©n, ch¨m lo cho gi¸o dôc chÝnh lµ ch¨m lo cho gia ®×nh minh vµ cho ®Þa ph­¬ng minh. 3.3.4. §iÒu kiÖn kinh tÕ. Gi÷a kinh tÕ ph¸t triÓn vµ gi¸o dôc cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau ph¸t triÓn kinh tÕ t¹o tiÒn ®Ò vËt chÊt ®Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc. Do vËy muèn t¨ng chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho gi¸o dôc th× ph¶i ®¶m b¶o ph¸t triÓn kinh tÕ v÷ng ch¾c cã hiÖu qu¶ cao, tõ ®ã cã tÝch luü t¹ ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng nguån thu vµo ng©n s¸ch tõ ®ã cã c¬ së ®Ó t¨ng chi ng©n s¸ch cho giao dôc vµ ng­îc l¹i. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh Qu¶n lý Tµi chÝnh nhµ n­íc – Häc viÖn Tµi chÝnh. 2. C¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt nh­: LuÊn Ng©n s¸ch Nhµ n­íc §­îc quèc héi th«ng qua ngµy 16/12/2002. NghÞ ®Þnh 10/2002/N§-TTG. 3. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VII, VII, IX-Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 4. §æi míi Ng©n s¸ch Nhµ n­íc-Gi¸o s­ tiÕn sÜ Tµo H÷u Phïng. 5. Hå ChÝ Minh víi sù nghiÖp Gi¸o dôc – Nhµ xuÊt b¶n sù thËt 1990. Mét sè tµi liªu kh¸c. B¶ng 5: Chi ng©n s¸ch cho Gi¸o dôc-§µo t¹o cña tØnh Hµ T©y. §¬n vÞ:TriÖu ®ång N¨m ChØ tiªu 2001 2002 2003 KÕ ho¹ch Thùc hiÖn Tû lÖ TH(%) KÕ ho¹ch Thùc hiÖn Tû lÖ TH(%) KÕ ho¹ch Thùc hiÖn Tû lÖ TH(%) Tæng chi NSNN 802.597 833.235 103,82% 835.900 853.910 102,15% 875.369 877.139 100,02% Chi cho GD-§T 256.831 293.779 114,39% 301.760 312.531 103,57% 327.226 331.120 101,19% Tû träng GD-§T/Tæng chi NSNN 32% 35,3% 36,1% 36,6% 37,38% 37,75% Nguån: Phßng Qu¶n lý ng©n s¸ch, Së Tµi chÝnh Hµ T©y. B¶ng 6: C¬ cÊu chi th­êng xuyªn cña NSNN cho sù nghiÖp Gi¸o dôc-§µo t¹o tØnh Hµ T©y giai ®o¹n 2001-2003. §¬n vÞ: TriÖu ®ång Ngµnh häc 2001 2002 2003 TuyÖt ®èi Tû träng (%) TuyÖt ®èi Tû träng (%) TuyÖt ®èi Tû träng (%) Tæng sè 293.779 100 312.531 100 331.120 100 MÇm non 15.864 5,4 17.189 5,5 18.543 5,6 TiÓu häc 105.760 36 116.887 37,4 119.534 36,1 Trung häc c¬ së 77.240 26,3 82.198 26,3 84.257 25,4 Trung häc phæ th«ng 60.835 20,7 69.067 22,1 74.681 22,6 TT Gi¸o dôc T. xuyªn 7.638 2,6 6.563 2,1 7.947 2,4 TT h­íng nghiÖp 4.113 1,4 3.750 1,2 4.636 1,4 §µo t¹o 22.329 7,6 16.877 5,4 21.522 6,5 Nguèn: phßng Ng©n s¸ch-Së Tµi chÝnh Hµ T©y. B¶ng 7 : C¬ cÊu chi NSNN cho SNGD THPT TØnh Hµ T©y giai ®o¹n 2001-2003 §¬n vÞ: TriÖu ®ång N¨m Kho¶n chi N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 TuyÖt ®èi Tû träng (%) TuyÖt ®èi Tû träng (%) TuyÖt ®èi Tû träng (%) Tæng chi 60.835 100 69.067 100 74.681 100 Chi ®Çu t­ 13.750 22,61 17.350 25,12 18.500 24,77 Chi cho tr­¬ng tr×nh môc tiªu 6.250 10,27 7.650 11,08 8.500 11,38 Chi Th­êng xuyªn 40.835 67,12 44.067 63,80 47.681 63,85 B¶ng 8: C¬ cÊu chi NSNN cho SNGD Trung häc phæ th«ng giai ®o¹n 2001-2003 §¬n vÞ: TriÖu ®ång N¨m ChØ tiªu 2001 2002 2003 Sè tiÒn Tû träng(%) Sè tiÒn Tû träng(%) Sè tiÒn Tû träng(%) Sè chi Sè t¨ng Chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Chi Sè t¨ng Tæng chi 40.835 100 44.067 3.232 100 7,91 47.681 3.164 100 8,20 Chi con ng­êi 29.728 72,8 33.231 3.503 75,41 11,78 35.365 2.134 74,17 6,42 Chi QLHC 3.769 9,23 3.459 -310 7,85 -8,22 3.567 108 6,48 3,12 Chi NVCM 2.997 7,34 3.380 383 7,67 12,78 3.719 339 7,8 10,03 Chi mua s¾m, SCL, XDN 4.3 10,63 3.997 344 9,07 7,92 5.030 1.033 10,55 25,84 Nguån: Phßng Tµi chÝnh HCSN, Së Tµi chÝnh Hµ T©y. B¶ng 9: C¬ cÊu chi NSNN cho con ng­êi cña ngµnh Gi¸o dôc THPT Hµ T©y giai ®o¹n 2001-2003. §¬n vÞ: TriÖu ®ång N¨m Môc chi 2001 2002 20003 TuyÖt ®èi Tû träng (%) TuyÖt ®èi Tû träng (%) TuyÖt ®èi Tû träng (%) Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Tæng chi 29.728 100 32.231 3.503 100 11,78 35.365 2.134 100 6,42 Chi l­¬ng 19.026 64 19.506 480 60,52 2,52 21.254 1.748 60,1 8,96 Phô cÊp l­¬ng 6.808 22,9 9.450 2.642 29,32 38,81 10.263 813 29,02 8,60 TiÒn th­ëng 279 0,94 239 -40 0,74 -14,34 265 26 0,75 10,88 Häc bæng 256 0,86 396 140 1,23 54,69 683 287 1,93 72,47 Phuc lîi tËp thÓ 122 0,41 122 0 0,38 0 149 27 0,42 22,13 C¸c kho¶n ®ãng gãp 3.237 10,89 2.518 -719 7,81 -22,21 2.751 233 7,78 9,25 Nguån: Phßng Tµi chÝnh HCSN, Së Tµi chÝnh Hµ T©y. B¶ng 10: C¬ cÊu chi qu¶n lý hµnh chÝnh cho sù nghiÖp gi¸o dôc THPT Hµ T©y giai ®o¹n 2001-2003 §¬n vÞ: triÖu ®ång N¨m Môc chi 2001 2002 2003 TuyÖt ®èi Tû träng (%) TuyÖt ®èi Tû träng (%) TuyÖt ®èi Tû träng (%) Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Tæng chi 3.769 100 3.459 -310 100 -8,22 3.567 108 100 3,12 Héi nghÞ phÝ 885,6 22,7 774,8 -110,8 22,4 -12,51% 807,9 33,1 22,65 4,27 C«ng t¸c phÝ 998,8 26,5 1.008,6 9,8 29,16 0,98% 1.061,2 52,6 29,75 5,21 C«ng vô phÝ 1.884,6 50,8 1.675,6 -209 48,44 -11,09% 1.697,9 22,3 47,6 1,33 Nguån: Phßng Tµi chÝnh HCSN, Së Tµi chÝnh Hµ T©y. B¶ng 11: C¬ cÊu chi mua s¾m, söa ch÷a lín, x©y dùng nhá cho sù nghiÖp gi¸o dôc trung häc phæ th«ng tØnh Hµ T©y giai ®o¹n 2001-2003. §¬n vÞ: TriÖu ®ång N¨m Môc chi 2001 2002 2003 TuyÖt ®èi Tû träng (%) TuyÖt ®èi Tû träng (%) TuyÖt ®èi Tû träng (%) Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Sè chi Sè t¨ng Tæng chi 4.341 100 3.997 344 100 7,92 5.030 1.033 100 25,84 Mua s¾m 2.713,1 62,5 2.546 -167,1 63,7 -6,16 3.223,7 677,7 64,09 26,62 Söa ch÷a lín 568,7 13,1 399,7 -169 10 -29,72 520,1 120,4 10,34 30,12 X©y dùng nhá 1.713,2 24,4 1.051,3 -661,9 26,3 -38,64 1.286,2 234,9 25,57 22,34 Nguån: Phßng Tµi chÝnh HCSN, Së Tµi chÝnh Hµ T©y.