Luận văn Một số giải pháp nhằm tăng khả năng cạnh tranh trong dự thầu xây dựng ở Công ty Xây dựng vàTrang trí nội thất Bạch Đằng

ông xây lắp. Vì vậy nó ảnh hưởng rất lớn tới khả năng thắng thầu trong dự thầu của Công ty. 3.4 Năng lực về thiết bị xe máy thi công . Xây dựng là một ngành sản xuất vật chất đặc thù, chu kỳ sản xuất thường kéo dài, khối lượng công việc lớn, đòi hỏi phải sử dụng nhiều loại công nghệ khác nhau. Vì vậy để tham gia vào thi công xây lắp Công ty phải có nhiều thiết bị xe máy khác nhau và số thiết bị xe máy này đóng vai trò là công cụ lao động chính, chiếm tỉ trọng chủ yếu trong vốn cố định của Công ty. Để xây dựng một công trình, Công ty phải huy động một lực lượng máy móc thiết bị đủ lớn, cân đối với công việc cần thực hiện. Do năng lực về thiết bị xe máy thi công của Công ty không lớn lắm nên khi thi công các công trình Công ty thường sử dụng số thiết bị xe máy sẵn có của mình và một phần nào đó phải thuê ngoài. Điều này đã làm Công ty không được tự chủ cao trong sản xuất do đó ảnh hưởng đến việc giành ưu thế khi tranh thầu. Số liệu về máy móc thiết bị của Công ty tính đến 31/12/1999 được thể hiện trong biểu sau: Biểu 10: Số lượng máy móc thiết bị phương tiện chủ yếu dùng cho sản xuất kinh doanh thuộc sở hữu của công ty tính đến 31/12/1999 Nội dung Mã số Số lượng Công suất ĐVT Số lượng ĐVT Tổng số 1. Xe ôtô Ben tự đổ Mar Chiếc 1 9 Tấn 2. Pa lăng điện nt 1 3. Máy mài đá Đồng tháp nt 1 4. Máy cưa vòng lượn 5071 nt 1 15KW 5. Máy bào thẩm ý nt 1 5KW 6. máy bào cuốn 5071 nt 2 4,5KW 7. Máy cắt gỗ ngang Nhật nt 1 8. Máy cưa đĩa Ba Lan nt 1 9. Máy cưa đĩa Trung Quốc nt 1 10. Máy soi nt 1 11. Máy phay nghiêng nt 1 4KW 12. Máy đục mộng nt 1 13. Máy làm mộng đa năng nt 1 3KW 14. Máy bào 3 mặt nt 1 4,5KW 15. Máy sấy gỗ + nồi hơi SH+LHO,1-5 nt 1 10m3 16. Máy kinh vĩ ĐAHLTAO nt 1 17. Máy thuỷ bình nt 1 18. Máy hàn nt 2 1,5KW 19. Máy khoan nt 2 20. Sàn thép MK nt 60 21. Chân giáo thép MK nt 400 22. Máy trộn bê tông 350L nt 2 350L 23. Máy trộn bê tông 200L Trung Quốc nt 2 200-250 24. Máy trộn vữa 100L Trung Quốc nt 2 80-100L 25. Máy đầm cóc MAKITA Nhật nt 2 26. Máy cắt sắt Trung Quốc nt 1 f Ê36mm 27. Máy uốn sắt Trung Quốc nt 1 f Ê36mm 28. Xe xúc đất + San gạch GELH Nam Triều Tiên nt 1 0,8m3 29. Máy bàn điện Liên Xô nt 2 2KW (Nguồn: Phỏng kế hoạch tổng hợp) Với lượng trang thiết bị máy móc không lớn, chủ yếu là máy móc cũ và nhỏ do đó gây khó khăn cho việc thi công và dẫn tới giảm cạnh tranh trong dự thầu của Công ty. Vì vậy trong những năm tới đây Công ty cần có chính sách đầu tư trang thiết bị máy móc để có thể tăng năng lực về mặt này, dẫn tới làm tăng khả năng cạnh tranh trong công tác dự thầu. 3.5 Năng lực về tài chính: Cũng như các doanh nghiệp khác trong và ngoài ngành, vốn kinh doanh của Công ty cũng có thể chia thành vốn cố định và vốn lưu động. Đối với vốn cố định nó được sử dụng chủ yếu để mua sắm thiết bị xe máy thi công như đã trình bày ở trên. Đối với vốn lưu động thì do giá trị sản phẩm xây dựng lớn, chu kỳ xây dựng dài, phần dở dang có giá trị lớn nên nó có tác động lớn đến hoạt động sản xuất chung của Công ty. Khi đánh giá hồ sơ dự thầu, các chủ đầu tư rất quan tâm đến tình hình tài chính nói chung và đặc biệt là tình hình sử dụng khả năng vốn lưu động để thi công công trình. Để thấy được đặc điểm của vốn kinh doanh ta xem xét biểu sau: Biểu 11: Bảng nguồn vốn của Công ty. ĐVT: 1000đ Tên tài khoản Năm 1997 Năm 1998 Năm 1999 Nguồn vốn kinh doanh 1.817.448 2.190.690 3.343.705 Vốn cố định 1.125.000 1.305.000 2.134.252 Vốn lưu động 692.448 885.690 1.209.453 (Nguồn: Phòng tài chính kế toán) Qua bảng ta thấy nguồn vốn kinh doanh của Công ty ngày một tăng lên. Điều này có ảnh hưởng rất tốt tới khả năng cạnh tranh trong công tác dự thầu. Riêng về tiến độ thi công và giá dự thầu là hai yếu tố quan trọng nhất trong hồ sơ dự thầu, nó quyết định đến việc trúng thầu hay không của Công ty. Vì vậy ta xem xét ví dụ cụ thể sau để thấy được ảnh hưởng của nó đối với khả năng cạnh tranh trong dự thầu: Ví dụ 1: Đấu thấu xây dựng hội trường 150 chỗ (Đại học ngoại ngữ Hà nội). Công trình xây dựng nhà hội trường 150 chỗ (Đại học ngoại ngữ). Được tổ chức đấu thầu gồm có Công ty xây dựng Sông đà II (Tổng Công ty xây dựng Sông đà), Tổng Công ty VINACONEX, Tổng Công ty Thành an, Công ty Xây Dựng và Trang trí nội thất Bạch Đằng. Kết quả mở thầu cụ thể như sau: Biểu 12: Bảng kết qủa mở thầu xây dựng nhà hội trường 150 ĐVT: triệu đồng Nhà thầu Giá dự thầu Số ngày Ghi chú A CT XD Sông đà (TCT XDSĐ II) 3.920 600 B TCT VINACONEX 4.320 720 C TCT Thành an 4.510 720 D CTXD và TTNT Bạch Đằng 4.190 570 Đã trúng thầu (Nguồn : Phòng tiếp thị) Khi dự thầu công trình này, Công ty đưa ra mức dự toán là 4,2 tỉ đồng và tiến độ 600 ngày. Điểm giá dự thầu tối đa được cho theo giá bỏ thầu thấp nhất trong các nhà thầu và cứ hơn 10 triêụ thì trừ 0,5 điểm. Về tiến độ thi công: Nếu nhà thầu hoàn thành trước 10 ngày so với thời gian dự kiến sẽ đạt được tối đa là 16 điểm, nếu hoàn thành trước thời hạn xong ít hơn 10 ngày thì đạt 14 điểm và bằng tiến độ dự kiến thì được 12 điểm, chậm hơn 10 ngày so với tiến độ thì không có điểm. Biểu 13: Bảng đánh giá tổng hợp các nhà thầu STT Tiêu chuẩn A B C D Điểm tối đa I Kỹ thuật chất lượng 30 29 30 30 30 1 Sơ đồ tổ chức thị trường 3 3 3 3 3 2 Tính hợp lý và khả thi của biện pháp TCTC và giải pháp kỹ thuật 7 7 6 7 7 3 Bố trí nhân lực tại hiện trường 10 10 10 10 10 4 Các biện pháp an toàn lao động và bảo đảm vệ sinh môi trường 4 4 4 4 4 5 Sự phù hợp của thiết bị thi công 6 5 6 6 6 II Kinh nghiệm quá khứ 10 7 9 10 10 III Tiến độ thi công 16 9 10 20 20 IV Tài chính giá cả 40 30 25 36 40 1 Tài chính 15 15 15 15 15 2 Giá cả 25 15 10 21 25 Tổng điểm 94 66 73 96 100 (Nguồn: Phòng tiếp thị) Từ bảng đánh giá có thể lý giải lý do trúng thầu của công ty là: - Tiêu chuẩn kinh nghiệm quá khứ đạt điểm tối đa là 10. - Tuy không đưa ra được mức giá thầu thấp nhất song phù hợp với mức dự toán ban đầu của chủ đầu tư và vượt xa 2 đối thủ khác về điểm giá cả. - Đã đưa ra được tiến độ thi công thấp hơn so với thời hạn mà chủ đầu tư dự kiến là 30 ngày nên đạt điểm tối đa, vượt xa các đối thủ khác. - Phần kỹ thuật thi công đã không để mất điểm nào và cũng đạt điểm tối đa. Ví dụ 2: Đấu thầu xây dựng nhà thư viện(ĐHQG Hà Nội) Kết quả mở thầu như sau: Biểu 14: Kết quả mở thầu xây dựng nhà thư viện (ĐHQG Hà Nội) Đơn vị tính: Đồng TT Nhà thầu Giá dự thầu Số ngày Ghi chú A Công ty xây dựng và trang trí nội thất Bạch Đằng 3.377.000.000 210 B Công ty xây dựng Sông Đà I 3.853.000.000 210 C Công ty 605 (Quân đội) 3.540.000.000 170 D Công ty Tây Hồ 3.670.000.000 207 E Tổng công ty VINACONEX 3.152.000.000 210 Đã trúng thầu (Nguồn: Phòng tiếp thị) So với công trình trên đây thì công trình bên chủ đầu tư chú ý hơn tới chất lượng công trình và khả năng huy động vốn cho việc thi công công trình. Về tiến độ thi công cũng được đánh giá tương tự công trình trên đây. Song ở công trình này, tiêu chuẩn giá cả được đánh giá khác. Chủ đầu tư sẽ đánh giá, giá dự thầu theo mức dự toán ban đầu là 3.7 tỷ. Điểm tối đa là 15 nếu nhà thầu nào có mức giá nhỏ hơn mức giá dự toán là 3%: 4%, nếu vượt quá 1% hoặc thấp hơn 4% đều bị trừ điểm,mỗi % vượt quá hoặc thấp hơn mức này bị trừ 1 điểm. Biểu 15: Bảng đánh giá tổng hợp các nhà thầu STT Tiêu chuẩn A B C D F Điểm tối đa I Kỹ thuật- chất lượng 33 38 34 37 39 40 1 Kỹ thuật- chất lượng vật tư thiết bị 7 8 8 9 9 10 2 Sơ đồ tổ chức hiện trường 5 5 5 5 5 5 3 Bố trí nhân lực tại hiện trường 8 8 6 7 8 8 4 Tính khả thi của các giải pháp kỹ thuật biện pháp tổ chức thi công 6 7 6 7 7 7 5 Vệ sinh môi trường và an toàn lao động 3 3 3 3 3 3 6 Sự phù hợp của thiết bị thi công 4 7 6 6 6 7 II Kinh nghiệm thi công 10 10 9 10 10 10 III Tiến độ thi công 13 13 15 13 13 15 IV Tài chính – tính hợp lý của giá cả 22 27 32 30 32 35 1 Tài chính 11 17 18 18 20 20 2 Tính hợp lý của giá cả 11 10 14 12 12 15 Tổng điểm 78 78 90 90 94 100 (Nguồn: Phòng tiếp thị) Như vậy, nguyên nhân thua thầu của công ty thể hiện ở các mặt: - Điểm kỹ thuật của công ty là thấp, công ty lại mất tới 7 điểm mà chủ yếu là: chất lượng và sự phù hợp của thiết bị xe máy thi công không đạt. - Giá cả công ty đưa ra là mức giá thấp nhất song không những không bảo đảm cho công ty thắng thầu mà còn bị trừ 4 điểm. Lý do là, với một giá cả như vậy thì không đảm bảo chất lượng cho công trình. - Tình hình tài chính của công ty không tốt, đặc biệt là khả năng huy động vốn lưu động và quy mô lưu động, làm cho công ty mất nhiều điểm. Mặc dù trượt thầu trong lần thầu này, công ty vẫn đạt điểm tối đa về các mặt: Kinh nghiệm thi công, tiến độ thi công, bố trí nhân lực tại hiện trường. Qua việc xem xét hai công trình trên đây, có thể phân tích hai yếu tố: Tiến độ thi công và giá dự thầu ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của công ty trong dự thầu như sau: * Tiến độ thi công: Đây có thể coi là một điểm mạnh của công ty dự thầu, qua hai công trình dự thầu trên đây và các công trình dự thầu khác thì hầu hết công ty đều đưa ra được tiến độ thi công ngắn, để có được điều này công ty đã chú trọng đến việc xây dựng các biện pháp tổ chức thi công hợp lý từ đó có thể huy động và bố trí tốt các nguồn lực, rút ngắn thời gian thi công thực tế, nhiều khi giúp công ty giành điểm và vượt xa các đối thủ khác. * Giá dự thầu: Khi dự thầu công ty thường lựa chọn nhân tố này làm yếu tố cạnh tranh và hay áp dụng giảm giá. Việc đưa ra giá thầu thấp đã góp phần không nhỏ giúp công ty thắng thầu các công trình, đặc biệt với những công trình có quy mô nhỏ, yêu cầu kỹ thuật không cao thì nhân tố này kết hợp với tiến độ thi công ngắn gần như là đủ để công ty thắng thầu. Tuy nhiên, qua công trình trượt thầu trên có thể thấy đối với những công trình đòi hỏi chất lượng cao, yêu cầu kỹ thuật phức tạp thì việc bỏ giá thấp cũng không đem lại khả năng trúng thầu thực tế cho công ty. Bên cạnh đó, nếu không tính tới các đối thủ cạnh tranh khi giảm giá thì việc giảm giá của công ty nhiều khi thấp dưới mức cần thiết và khi trúng thầu việc thi công công trình sẽ không mang lại hiệu quả. Việc giảm giá quá nhiều để nhằm mục đích thắng thầu mà chưa có khả năng giảm chi phí chung tương ứng. Việc lập giá dự thầu của công ty có khi quá cao do chưa có đơn giá riêng về xe máy thi công hoặc không nắm bắt được sát giá trị nguyên vật liệu tại nơi đặt công trình nên làm cho một số công trình công ty đã bị trượt thầu . 4. Khả năng cạnh tranh trong dự thầu của công ty: 4.1. Chỉ tiêu về số lượng công trình trúng thầu và giá trị trúng thầu hàng năm Nếu xét về mặt thời gian, công tác dự thầu mới được thực hiện tại công ty gần 3 năm trở lại đây. Về kết quả cụ thể, từ năm 1997 đến năm 1999 công ty đã trúng thầu 28 công trình với tổng giá trị 33. 076.816.000 đồng. đặc biệt trông năm 1999 công ty đã thực hiện đã đẩy mạnh sản xuất kinh doanh nên công ty đã đạt được kết quả khả quan. Công ty đã thắng thầu được 15 công trình với tổng trị giá: 20.589.816.000 đồng. Trong khi đó năm 1997 doanh nghiệp chỉ thắng thầu được 7 công trình trị giá: 3.859.000.000 đồng đén năm 1998 doanh nghiệp trúng thầu được 6 công trình trịi giá: 8.628.000.000 đồng Kết quả khái quát trên đây đã thể hiện được phần nào sự nỗ lực của công ty trong hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung và thực hiện công tác dự thầu nói riêng. Trước hết đó là khả năng chủ động trong hoạt động sản xuất kinh doanh, cụ thể là, ngay khi có một hành lang pháp lý bảo đảm cho sự cạnh tranh bình đẳng trên thị trường xây dựng Việt Nam ra đời công ty đã chủ động tham gia đấu thầu để giành quyền bao thầu xây lắp các công trình chứ không tiếp tục trông chờ vào các công trình do tổng công ty giao cho. Thứ nữa, công ty cũng rất tự tin trong cạnh tranh, mặc dù quá trình thực hiện công tác dự thầu còn chưa lâu song công ty đã mạnh dạn đấu thầu các công trình lớn. Điều đó đã đem lại cho công ty một kết quả đáng khả quan, điều này được thể hiện qua bảng sau: Biểu 16 ngang 4.2. Chỉ tiêu xác suất trúng thầu. Để xem xét chỉ tiêu này, ta đi xem xét bảng tổng hợp kết quả dự thầu từ năm 1997 đến năm 1999: Biểu 17: Bảng tổng hợp kết quả dự thầu từ năm 1997 - 1999 Năm Công trình Công trình trúng thầu Giá trị bình quân một công trình Xác suất trúng thầu Số lượng Giá trị Số lượng Giá trị Về mặt số lượng Về mặt giá trị 1997 13 12.863 7 3.859 551,28 53,8% 29,8% 1998 11 24.651 6 8.628 1.438 54,5% 35% 1999 38 68.632 15 20.589 1.372,7 39,5% 31% (Nguồn : Phòng tiếp thị) Qua bảng trên ta thấy rằng, hiệu quả của công tác dự thầu tại công ty trong những năm qua còn chưa cao. Cụ thể, xác suất trúng thầu về mặt số lượng công trình đạt trên 50% trong hai năm 1997 và 1998 nhưng sang năm 1999 công ty chỉ đạt 39,5%. Các công trình trúng thầu thường có quy mô nhỏ trên dưới 1 tỷ đồng. Như vậy chỉ tiêu này được xác định qua hai mặt biểu hiện là: +Xác suất trúng thầu theo số công trình. +Xác suất trúng thầu theo giá trị. 4.3. Chỉ tiêu thị phần và uy tín của doanh nghiệp trên thị trường xây dựng. Đấu thầu là một hình thức cạnh tranh đặc thù của các doanh nghiệp xây dựng nên chất lượng của công tác dự thầu xét đến cùng là một trong những biểu hiện chủ yếu khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp mặt khác, khả năng cạnh tranh lại được đánh giá thông qua chỉ tiêu tổng quát mà thị phần và uy tín của doanh nghiệp. Chỉ tiêu thị phần được đo bằng hai mặt biểu hiện là phần thị trường tuyệt đối và phần thị trường tương đối. Giá trị SLXL do doanh nghiệp thực hiện + Phần thị trường tuyệt đối = Tổng giá trị SLXL thực hiện của toàn ngành + Phần thị trường tương đối của doanh nghiệp được xác định trên cơ sở so sánh phần thị trường tuyệt đối của doanh nghiệp với phần thị trường tuyệt đối của một hoặc một số đối thủ cạnh tranh mạnh nhất. Sự thay đổi chỉ tiêu thị phần qua các năm sẽ cho phép đánh giá chất lượng của công tác dự thầu trong công ty. Công ty là một doanh nghiệp mới và nhỏ, vì vậy phần thị trường của doanh nghiệp chưa lớn. Đối với chỉ tiêu uy tín của doanh nghiệp, đây là chỉ tiêu mang tính chất bao trùm. Nó liên quan tới tất cả các chỉ tiêu ở trên. Qua thực tế ở công ty ta thấy uy tín của doanh nghiệp trên thị trường chưa tốt, điều đó do cả nguyên nhân chủ quan và khách quan, nó làm cho công ty phần nào bất lợi trong công tác dự thầu. III. Đánh giá tình hình cạnh tranh trong công tác dự thầu của Công ty Xây dựng và Trang trí nội thất Bạch Đằng 1. Những ưu điểm trong cạnh tranh trong công tác dự thầu của Công ty. 1.1- Với sự đoàn kết nhất trí trong nội bộ, công ty đã lỗ lực vươn lên để khẳng định vị trí của mình trong cơ chế thị trường và đạt được một số kết quả tốt như việc trúng thầu thi công các công trình lớn với chất lượng cao, giữ được chỗ đứng trên thị trường trong nước và có xu hướng phát triển mạnh. 1.2 - Đã đánh giá đúng vị trí của công tác dự thầu, ngày càng tạo ra được nhiều chuyển biến tốt về mặt tổ chức quản lý và thực hiện, đặc biệt trong lĩnh vực quan hệ với bên ngoài, như với các tổ chức tài chính, các nhà cung ứng, các đối tác kinh doanh và chủ đầu tư. 1.3 - Về công tác cán bộ, công ty đã huy động được một đội ngũ kỹ sư, nhà quản lý và lao động giỏi vào công tác dự thầu và công tác thực hiện thi công - công trình. Cùng vơí quá trình hoạt động, đội ngũ này đang dần dần được nâng cao trình độ, năng lực về nhiều mặt. 1.4 - Công ty đã đầu tư đúng trọng điểm về năng lực máy móc thiết bị thi công, góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh trong công tác dự thầu. điều đó thể hiện một định hướng sản xuất kinh doanh đúng đắn. 1.5- Về chế độ quản lý, công ty đã thực hiện chế độ khoán theo nhân công, tiền lương. Qua cơ chế khoán, đảm bảo được tiền lương, thu nhập của cán bộ công nhân, từ đó nâng cao nhiệt tình, hăng say lao động, đảm bảo tiến độ và chất lượng, nâng cao hiệu quả công tác dự thầu. 2. Những tồn tại trong khả năng cạnh tranh trong công tác dự thầu xây dựng của công ty. 2.1 Việc thực hiện công tác dự thầu chưa diễn ra một cách thật sự có tính hệ thống và chặt chẽ, nhiều bước công việc nhận thức được xong chưa thực hiện; thụ động trong việc ra các biện pháp tranh thầu. 2.2 - Giá bỏ thầu nhiều khi không phù hợp, lúc thì quá cao so với giá xét thầu của chủ đầu tư hoặc so với giá bỏ thầu của các đối thủ cạnh tranh dẫn đến không trúng thầu. Hoặc có lúc lại quá thấp, tuy trúng thầu thực hiện không hiệu quả. 2.3 - Công ty chưa quan tâm đến việc đưa ra các đề xuất về giải pháp kỹ thuật hợp lý, độc đáo làm tăng khả năng cạnh tranh trong dự thầu. 2.4 - Khả năng tự chủ về tài chính thấp, chưa đủ năng lực tài chính để tham gia đấu thầu độc lập và nhận thi công các công trình có giá trị lớn thời gian thi công dài. 2.5 - Thiết bị máy móc thi công hiện tại chưa đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật và mức độ hiện đại trong việc thi công các công trình đòi hỏi chất lượng cao kỹ thuật phức tạp. 3. Nguyên nhân chủ yếu của những tồn tại. 3.1 Những nguyên nhân chủ quan. 3.1.1- Chưa tổ chức được bộ phận chuyên trách làm công tác dự thầu dẫn đến sự phân tán trong quản lý và các cán bộ thực hiện các khâu quan trọng trong việc lập hồ sơ dự thầu phải kiêm nhiệm nhiều công việc khác nhau vì vậy hiệu quả công việc không cao. 3.1.2 - Công tác điều tra và nghiên cứu thị trường để tìm kiếm công trình còn yếu. Bên cạnh đó, việc tổ chức dự thầu chưa được thực hiện đúng qui trình, trình tự cụ thể dẫn đến những sai sót trong công tác chuẩn bị. điều đó đã phần nào làm giảm khả năng thắng thầu. 3.1.3 - Về đội ngũ cán bộ quản lý trực tiếp, tham gia vào công tác lập dự án còn kém về chuyên môn. Đội ngũ thợ kỹ thuật tăng song còn rất mỏng, đang thực sự là nguy cơ cho sự phát triển sản xuất. 3.1.4 - Đội ngũ công nhân lành nghề còn thiếu, không đồng bộ, trình độ kỹ thuật chưa được nâng cao phù hợp với qui trình kỹ thuật tiên tiến. 3.1.5 - Về máy móc thiết bị công nghệ, việc nâng cấp và đổi mới thiết bị máy móc thi công của công ty chưa được xác định trên cơ sở hoạch định phương hướng sản xuất kinh doanh. Chuyên môn hoá kết hợp với đa dạng hoá lên đã hạn chế cho công tác dự thầu. 3.1.6 - Chưa xác định được cơ chế trả lương hợp lý và sử dụng các đòn bẩy kinh tế, do đó, chưa tạo được động lực kích thích người lao động trong công ty làm việc với năng suất cao, chất lượng tốt . 3.1.7 - Việc lập giá dự thầu mới chỉ tính tới các yếu tố bên trong mà chưa gắn chặt với tình hình thị trường và đối thủ cạnh tranh. Khả năng nắm bắt thông tin về các yếu tố này còn yếu. 3.2 Những nguyên nhân khách quan. 3.2.1 - Do trong hoạt động đấu thầu vẫn còn những hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh, mắc ngoặc, mua ban thầu... đang khá phổ biến và làm phá vỡ nguyên tắc bình đẳng và công khai trong cạnh tranh giữa các doanh nghiệp xây dựng thông qua phương thức đấu thầu. Vì vậy, những doanh nghiệp xây dựng nhỏ không có đủ khả năng để trúng thầu các công trình. 3.2.2 - Thực trạng hiện nay cho thấy việc phân chia gói thầu cho một dự án đặc biệt là dự án có vốn đầu tư nước ngoài và các công trình lớn có vốn đầu tư trong nước chưa hợp lý. Họ đã lợi dụng các sơ hở trong qui chế đấu thầu để tự chia thành các gói thầu quá lớn, đòi hỏi các điều kiện dự thầu cao và gây khó khăn, làm cho các doanh nghiệp xây dựng Việt nam không thể tham gia hoặc tham gia một cách độc lập. 3.2.3- Với các doanh nghiệp xây dựng nhỏ, chỉ có khả năng thi công xây dựng các công trình có qui mô nhỏ. Mặt khác Nhà nước qui định các gói thầu có giá trị dưới 500 triệu đồng thì có thể chỉ định thầu. Vì vậy các doanh nghiệp xây dựng nhỏ không có điều kiện tham gia đấu thầu các công trình loại naỳ do đó sẽ không có công trình để thi công. 3.2.4 - Đối với các công trình đầu tư từ các nguồn vốn của Nhà nước được giao cho các cơ quan đại diện làm chủ đầu tư. Việc ứng vốn ban đầu và thanh toán vốn trong quá trình thi công cũng như sau khi đã hoàn thành bàn giao thường chậm dẫn đến việc ứ đọng vốn kéo dài tại công trình, làm thiệt hại không những về vật chất mà còn gây trở ngại cho các doanh nghiệp thi công các công trình tiếp theo . Chương 3 Một số giải pháp nhằm tăng khả năng cạnh tranh trong dự thầu xây dựng của công ty xây dựng và trang trí nội thất Bạch đằng. Nâng cao khả năng cạnh tranh trong dự thầu thực chất là nhằm thực hiện mục tiêu nâng cao khả năng thắng thầu của công ty. Do vậy những giải pháp đưa ra chính là để khắc phục những mặt tồn tại, phát huy những mặt tích cực như đã phân tích, cuối cùng là để giúp công ty khi tham dự đấu thầu sẽ có được bộ hồ sơ dự thầu đáp ứng tốt nhất các yêu cầu của bên mời thầu, đồng thời vẫn đảm bảo có lãi cho công ty. Điều này không chỉ liên quan trực tiếp tới việc tổ chức thực hiện công tác dự thầu mà còn là một vấn đề rộng lớn, đòi hỏi nhừng cố gắng về mọi mặt của công ty. Qua những phân tích, đánh giá, bằng những suy nghĩ của mình, tôi xin mạnh dạn đề suất một số giải pháp mà công ty có thể áp dụng nhằm nâng cao cạnh tranh trong dự thầu tại đơn vị mình như sau: I. Biện pháp tổ chức. 1. Thành lập phòng dự án. Phòng dự án được thành lập căn cứ vào chủ trương của công ty là ổn định tổ chức lại bộ phận chuyên trách cho công tác dự thầu, và xây dựng lực lượng cho bộ phận này đủ mạnh để trực tiếp đảm nhận được chức năng của mình. Theo tôi đây là một chủ trương đúng đắn, công ty nên nhanh chóng thành lập phòng dự án trong năm 2000 này. Việc thành lập phòng dự án sẽ có những tác dụng sau: - Có thể khắc phục được những tồn tại đã nêu do việc phân tán trong quản lý và kiêm nhiệm trong quá trình thực hiện trong công tác dự thầu gây nên. - Sự ra đời của một phòng chuyên trách công tác dự thầu, có chức năng nhiệm vụ, vai trò được đặt ngang hàng với các phòng khác trong công ty là một sự thể hiện bằng thực tế chứ không chỉ dừng lại ở việc nhận thức về vị trí quan trọng của công tác này trong hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. - Tạo điều kiện giúp cho Ban lãnh đạo công ty thuận lợi trong việc chỉ đạo xây dựng lực lượng và đầu tư trang bị về mọi mặt cho phòng chức năng này, từ đó nâng cao được sức mạnh và hiệu quả hoạt động của nó. Ngoài chức năng chính là thực hiện công tác dự thầu, trong phòng dự án của công ty có thể thực hiện công việc thuộc chức năng Marketing như: Thu thập thông tin, nghiên cứu thị trường và dự báo thị trường; Tiến hành các hoạt động chiêu thị, quảng cáo, xác định các đối sách cạnh tranh và tiêu thụ cụ thể... Điều này sẽ tác động rất lớn đến hiệu quả của công tác dự thầu qua các khía cạnh sau: - Không ngừng tạo uy tín với khách hàng trên thị trường xây dựng so với các đối thủ khác và có khả năng giành được lợi thế cho mình khi tham gia đấu thầu xây lắp. - Có được các thông tin toàn diện hơn khi lập hồ sơ dự thầu như thông tin về thị trường xây dựng và thị trường các yếu tố đầu vào, thông tin về đối thủ cạnh tranh... Kết hợp với các yếu tố nội bộ của bản thân công ty để có được một chiến lược cạnh tranh thầu thích hợp khi dự thầu. Về mặt nhân sự: Phòng dự án, trong giai đoạn đầu có thể bố trí 6 cán bộ công nhân viên và được tổ chức như sau: Sơ đồ 4: Cơ cấu tổ chức phòng dự án - công ty xây dựng và trang trí nội thất Bạch đằng (dự kiến). Trưởng phòng (01 người) Bộ phận nghiên cứu thị trường và hoạch định chiến lược tranh thầu (02 người) Bộ phận lập hồ sơ dự thầu (02 người) Bộ phận theo dõi và tổng hợp (01 người) Trong đó, nhiệm vụ của các cán bộ sẽ phân công cụ thể như sau: - Một trưởng phòng phụ trách chung và trực tiếp tham gia việc hoạch định chiến lược. - Hai cán bộ nhân viên làm công tác nghiên cứu thị trường và hoạch định chiến lược, bao gồm các công việc chủ yếu như: Tìm kiếm thông tin về công trình cần đấu thầu, thu thập và xử lý thông tin về thị trường cũng như các đối thủ cạnh tranh, xây dựng chiến lược tranh thầu, thực hiện các giải pháp Marketing, thông tin quảng cáo. - Hai cán bộ nhân viên làm công tác lập hồ sơ dự thầu, bao gồm các công việc chủ yếu như: Đọc bản vẽ và bóc tách khôí lượng, khảo sát hiện trường, xây dựng biện pháp thi công, đề xuất các giải pháp kỹ thuật, tính giá. - Hai cán bộ nhân viên làm công tác theo dõi và tổng hợp, bao gồm các công việc chủ yếu như: Theo dõi quá trình dự thầu và thực hiện hợp đồng, chuẩn bị thủ tục bảo lãnh thầu và bảo lãnh thực hiện hợp đồng, lưu trữ dữ liệu dự thầu, tổ chức rút kinh nghiệm sau khi dự thầu, tổng hợp và đánh giá kết quả định kỳ, thu hồi vốn. Việc bố trí nhân sự cho phòng dự án trước hết phải căn cứ vào số cán bộ công nhân viên hiện có đang tham gia vào thực hiện công tác dự thầu tại công ty để giảm bớt sự tăng lên về số lượng lao động gián tiếp. Với cách bố trí nhân sự cho phòng dự án như trên thì chi phí thêm hàng tháng do phải trả lương cho cán bộ mới được tuyển dụng nếu phòng dự án được thành lập sẽ (tính theo mức lương bình quân hiện nay tại công ty là 700.000đ/tháng). 700.000đ x 6 = 4.200.000đ. Ngoài chi phí về tiền lương, nếu thành lập phòng dự án công ty cũng cần trang bị cho phòng này các thiết bị văn phòng như: - 2 máy vi tính. - 1 máy in lazer. - 1 máy điện thoại. - Và một số trang thiết bị khác. Chi phí tính chung cho việc trang bị cơ sở vật chất ban đầu khoảng 30 triệu đồng. Tổng mức chi phí ban đầu cho việc thành lập phòng dự án là: 4.200.000đ + 30.000.000đ = 34.200.000đ Đây là một mức chi phí vừa phải đối với công ty, nó chỉ tương đối với chi phí tư vấn cho một công trình mà công ty tham gia đấu thầu. Tuy vậy, giải pháp này có khả năng rõ dệt trong việc nâng cao khả năng cạnh tranh trong dự thầu tại công ty và hiệu quả của nó nếu có được sẽ là rất lớn cả về trước mắt cũng như lâu dài. 2. Điều tra nghiên cứu thị trường và xây dựng chiến lược tranh thầu phù hợp. Như đã đề cập, các thông tin có được do việc điều tra nghiên cứu thị trường sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng của hồ sơ dự thầu và khả năng tìm kiếm công trình cần đấu thầu, mở rộng thị trường của công ty. Vì vậy công ty lên tổ chức bộ phận đảm nhiệm thực hiện công việc này (nếu như phòng dự án được thành lập theo biện pháp 1, thì bộ phận đảm trách sẽ là một bộ phận trực thuộc phòng dự án). Khi tiến hành điều tra nghiên cứu thị trường, công ty cần chú ý thông tin về những vấn đề sau: - Về các nguồn tiêu thụ và đối thủ cạnh tranh; nhu cầu đầu tư xây dựng của mọi khu vực (Nhà nước, các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, dân cư); nghiên cứu tình hình các chủ đầu tư cụ thể, nhất là các dự án đầu tư sắp tiến hành; nghiên cứu các chủng loại công trình kèm theo các loại vật liệu và kết cấu xây dựng được tiến hành trong tương lai; kịp thời nắm bắt các thông tin gọi thầu của chủ đầu tư; nghiên cứu thị hiếu của các chủ đầu tư; nghiên cứu khả năng cạnh tranh của các đối thủ tham gia đấu thầu xây dựng. - Về tư liệu sản xuất đầu vào cho quá trình xây dựng: Tình hình nguồn nguyên liệu xây dựng, giá cả và xác định khả năng mua sắm hay tự sản xuất, tình hình nguồn thiết bị máy móc xây dựng và dự kiến khả năng tự mua sắm hay đi thuê; nghiên cứu thực hiện sử dụng nguồn tư liệu sản xuất sẵn có tại địa phương; nghiên cứu khả năng liên kết với các lực lượng xây dựng tại chỗ. - Về nguồn lao động: khả năng thuê các loại thợ, nhất là thợ có tay nghề cao; chi phí có liên quan đến thuê công nhân; khả năng tận dụng lực lượng lao động có tính thời vụ cho các công việc không quan trọng, khả năng liên kết với các lực lượng lao động tại chỗ. - Về nguồn vốn: Các nguồn vốn đầu tư xây dựng (ngân sách, vốn ODA, FDI...), các nguồn vay vốn dài hạn và ngắn hạn cùng với lãi suất... Trên cơ sở những thông tin này, công ty có thể xây dựng và lựa chọn các chiến lược tranh thầu phù hợp. Việc xây dựng và vận dụng linh hoạt các chiến lược tranh thầu sẽ có tác dụng rất lớn đối với việc tăng khả năng thắng thầu của công ty. Do vậy, trong quá trình thực hiện công tác dự thầu, công ty lên coi việc xây dựng chiến lược tranh thầu là một nhiệm vụ cần thiết. Trong khi dự thầu, công ty có thể sử dụng các chiến lược sau: * Chiến lược giá: nếu công ty lấy chỉ tiêu giá là công cụ hàng đầu để tranh thầu, cần chú ý mấy vấn đề sau: - Giá trị thầu của công ty đặt càng thấp thì khả năng thắng thầu càng lớn. Trường hợp công ty thiếu việc làm thì giá dự thầu có thể bằng chi phí cần thiết để xây dựng công trình. Trong trường hợp này, công ty hoà vốn và không có lãi nhưng có tiền để trả lương cho bộ máy gián tiếp, lương cho công nhân và chi phí bất biến khác. - Khi càng đông nhà thầu tham gia đấu thầu thì khả năng giá dự thầu của các đơn vị tham gia càng đặt thấp xuống, do đó khả năng tranh thầu với lãi cao càng khó. - Khi độ chính xác của giá dự thầu với mức lãi dự kiến của công ty đưa ra càng cao thì độ tin cậy của phương án tranh thầu càng lớn. - Công ty cũng lên đặc biệt quan tâm đến “đối thủ nêu giá thấp” vì đó là đối thủ đáng sợ nhất. * Chiến lược công nghệ và tổ chức xây dựng. Nếu thực hiện được chiến lược này thì công ty có khả năng giành thắng lợi với độ tin cậy cao. Thực chất của chiến lược này là khi lập dự án tranh thầu, công ty phải rốc toàn lực vào việc thiết kế tổ chức xây dựng hợp lý dựa trên các công nghệ xây dựng có hiệu quả. Việc công ty đưa ra được một công nghệ độc đáo duy nhất mà chủ đầu tư đang cần cho việc thi công công trình thì khả năng cạnh tranh trong dự thầu sẽ tăng lên . *Chiến lược liên kết : Theo chiến lược này công ty có thể liên doanh dể tranh thầu và liên doanh để thực hiện công trình . Nó cũng bao gồm cả việc công ty chấp nhận làm thầu phụ cho các công ty lớn hơn để tham gia xây dựng các cônh trình lớn *Chiến lược thay đổi thiết kế công trình . Nếu được chủ đầu tư chấp nhận và công ty có khả năng tốt về thiết kế thì khi nhận được hồ sơ mời thầu công ty có thể đề xuất phương án thay đổi thiết kế hợp lý hơn và đưa lại lợi ích lớn hơn cho chủ đầu tư trường hợp này công ty sẽ được chủ đầu tư giành cho việc thực hiên công trình với một sự kiểm tra nhất định của cơ quan thiết kế và tư vấn có uy tín Để tăng khả năng thắng thầu đòi hỏi công ty phải tập trung tất cả các lực lượng và có thể phải sử dụng tới một chiến lược tổng hợp. Qua thực tiễn dự thầu của công ty đã từng sử dụng chiến lược liên kết để tranh thầu và đạt được kết quả tốt cần phát huy. Một chiến lược khác thích hợp với công ty hiện nay là chiến lươc về giá. 3. Phát huy các biện pháp cải tiến kỹ thuật và thực hiện đầu tư có trọng điểm xe máy thi công. Năng lực thiết bị và xe máy thi công của công ty là khá lớn tuy nhiên, trong tổng số máy móc thiết bị và xe máy thi công của công ty thì hơn 50%là do Liên xô sản xuất và được trang bị từ những năm 80, công suất thực tế tối đa chỉ còn từ 60% công suất thiết kế trở xuống, dẫn đến chi phí sử dụng máy cao, chất lượng và tiến độ thực hiện thấp ảnh hưởng đến khả năng huy động để thắng thầu. Do có những khó khăn về vốn, để khắc phục tình trạng trên, công ty lên tiến hành phân loại số thiết bị xe máy thi công thành 2 nhóm. + Nhóm 1: Những thiết bị và xe máy còn có khả năng phục hồi và cải tiến nâng cấp. Đây là những thiết bị xe máy thi công còn giá trị sử dụng vào khoảng 40% đến 60%. Đối với nhóm này sẽ có kế hoạch cụ thể để sửa chữa và nâng cấp, phát động phong trào cải tiến kỹ thuật trong nội bộ công ty nhằm khôi phục và nâng cao giá trị sử dụng của số thiết bị xe máy này. Giải pháp áp dụng có thể hướng vào việc thay thế từng bộ phận, đặc biệt là những bộ phận cung cấp động lực. + Nhóm 2: Những thiết bị xe máy đã quá cũ và lạc hậu, giá trị sử dụng còn dưới 40%. Công ty có thể xin phép Tổng công ty cho phép thanh lý thiết bị xe máy này để bổ sung vào nguồn vốn đầu tư mới. Bên cạnh đó cũng đề xuất với Tổng công ty cho phép giữ lại nguồn vốn khấu hao của số thiết bị xe máy mới được đầu tư từ năm 98 đến năm 99 để tái đầu tư thay thế số thiết bị xe máy cũ mà công ty đã thanh lý. Trước mắt, công ty cần đầu tư hai chiếc xe ô tô tự đổ HYUNDAI HD1500 với giá khoảng 30.700 USD/ 1 chiếc phục vụ cho việc vận chuyển nguyên vật liệu cho việc thi công các công trình phải vận chuyển nguyên vật liệu qua các tuyến đường nhỏ hẹp vì những xe tự đổ hiện tại đang có ở công ty có kích thước lớn khó khăn trong việc vận chuyển, nhiều khi còn gặp những sự ngăn cản của chính quyền địa phương sở tại. Và công ty có thể mua 1 chiếc máy đào KOMATSU của Nhật giá khoảng 22 triệu JPY để thay thế cho loại máy cùng chức năng đã quá cũ của Liên xô, công suất và hiệu quả sử dụng thấp. Tuy vậy, vấn đề quan trọng trong việc áp dụng biện pháp này là khi mua sắm thiết bị công nghệ mới, ngoài việc lựa chọn công nghệ phù hợp với yêu cầu thi công, công ty cũng cần đánh giá được hiệu quả cụ thể của việc đầu tư đổi mới công nghệ thiết bị mới đó. Để đánh giá hiệu quả đầu tư đổi mới thiết bị xe máy thi công và công nghệ thi công có thể sử dụng nhiều chỉ tiêu. Sau đây tôi xin nêu ra 3 chỉ tiêu quan trọng. * Chỉ tiêu giá trị hiện tại ròng (NPV) NPV = Trong đó: - Bt: Các khoản thu năm t do việc đầu tư đem lại ( là giá trị thanh lý tài sản nếu hết tuổi thọ). - Ct: Chi phí bỏ ra ở năm t (ở thời điểm ban đầu là vốn đầu tư, những năm tiếp theo là chi phí vận hành). - n: Tuổi thọ của dự án đầu tư mua máy móc thiết bị. - r: Xuất thu lợi tối thiểu do công ty tự định căn cứ vào tình hình thị trường và ý định chủ quan. Việc đầu tư là khả thi nếu NPV ³ 0, khi có phương án lựa chọn cùng đạt yêu cầu khả thi thì chọn phương án có NPV lớn nhất. * Chỉ tiêu hoàn vốn nội bộ (IRR). Là lãi suất chiết khấu mà ứng với nó giá trị hiện nay ròng bằng 0. Tức là IRR là nghiệm của phương trình: NPV = Nếu vốn đầu tư là vốn vay với lãi suất r thì việc đầu tư sẽ hoàn vốn nếu r = r, = IRR và có lãi nếu r<IRR. Khi lựa chọn giữa nhiều phương án khác nhau, ta cũng chọn phương án có IRR lớn nhất. * Chỉ tiêu thời hạn thu hồi vốn đầu tư (T): Là chỉ tiêu phản ánh thời gian cần thiết để thu hồi vốn đầu tư. T là nghiệm của phương trình: Chỉ tiêu này được sử dụng trong trường hợp so sách giữa các phương án đầu tư khác nhau bằng hai chỉ tiêu NPV và IRR là không có kết quả do có cùng giá trị hai chỉ tiêu này. Trong trường hợp đó ta sẽ lựa chọn phương án có T thấp nhất. Để minh hoạ ta tính toán cụ thể cho trường hợp đầu tư hai chiếc xe tự đổ cỡ nhỏ HYUDAI ở trên: - Với giá trị đã cho nếu tính thời gian khấu hao là 5 năm (khấu hao đều) thì mỗi năm cần khấu hao mỗi chiếc là 30.700 USD/5 = 6.140 USD. - Nếu không có loại xe này thì hiện tại để phục vụ cho việc thi công công trình công ty phải thuê với giá 610 USD/1 tháng/1xe (do những xe vận chuyển cỡ lớn của công ty không sử dụng được ở các tuyến đường làng). + Suất chi phí vốn là 1,1%/1tháng nếu qui ra suất chi phí vốn năm là: rn = (1+0,01)12 -1 = 0,14%/1 năm. Chi phí thuê máy hàng năm tính về đầu năm là: áp dụng công thức tính chuyển các khoản tiền phát sinh hàng tháng về thời kỳ gốc là: (1 + 0,011)12 - 1 PV = 610 x = 6.822 USD 0,011(1 + 0,011)12 Ta có thể coi chi phí thuê xe hàng năm là khoản thu được của việc mua xe và chi phí khấu hao là khoản chi phí hàng năm, từ đó ta tính được NPV cho phương án này là 4 (6.822 - 6.140) NPV = ồ = 2.669,4USD i = 0 (1 + 0,011)i Vậy nếu đầu tư 2 xe, công ty có thể tiết kiệm được khoản tiền trị giá là: 2.66,4 x 2 = 5.338,8 USD. 4. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tham gia công tác dự thầu. Nếu như biện pháp lập phòng, dự án tạo nên sự ổn định về cơ cấu nhân sự và phát huy tình hình hiệu quả của việc chuyên môn hoá quản lý và thực hiện công tác dự thầu, thị biện pháp tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tham gia công tác dự thầu.Vì thế hai phương pháp này nên được thực hiện đồng bộ nhằm năng cao chất lượng hồ sơ dự thầu, từ đó năng cao khả năng thắng thầu. Do đặc trưng của hoạt động đấu thầu liên quan đến rất nhiều lĩnh vực khác nhau và đòi hỏi sự nhanh nhạy của người tham gia. Vì vậy, muốn thắng thầu công ty phải có nhữnh cán bộ có kiến thức sâu rộng trong lập hồ sơ dự thầu, có khả năng thực hiện đồng thời cả công việc lập biện pháp thi công và bảng giá dự thầu, nắm chắc những qui định lỉên quan. Bên cạnh đó, những kỹ năng về ngoại ngữ và tin học là rất hữu ích cho việc thực hiện công tác này. Với một lực lượng cán bộ kỹ thuật có trình độ và tay nghề cao,dã tham gia thi công các công trình vì vậy công ty có thể xây dựng lực lượng mạnh, phục vụ cho công tác dự thầu. Công ty nên có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng các kiến thức về kinh tế, tài chính nói chung cho những người nắm giữ các vị trí quan trọng trong công tác dự thầu, phổ biến các kiến thức về pháp luật có liên quan đến hoạt động đấu thầu cho tất cả các cán bộ nhân viên tham gia công tác này, nâng cao các kỹ năng về ngoại ngữ và tin học cho họ. Muốn vậy, công ty có thẻ căn cứ vào nhiệm vụ của từng người trong việc thực hiện công tác dự thầu để lập kế hoạch đào tạo. Cụ thể là: Lĩnh vực, nội dung đào tạo Đối tượng đào tạo Số lượng Hình thức Chi phí (triệu) - Kinh tế tài chính - Cán bộ làm công tác bóc tách tiền lương 2 Gửi đi học 2 x 5 - Marketinh - Phòng KH_TK 1 Gửi đi học 1 x 5 - Luật - Cán bộ chuẩn bị hồ sơ dự thầu và tham gia ký kết hợp đồng 2 Gửi đi học 2 x5 - Qui định về đấu thầu trong nước và quốc tế -Cán bộ tham gia công tác dự thầu 5 Công ty mời về giảng 5x0,5 Ngoại ngữ (Anh văn) Cán bộ kỹ thuật và nhân viên chuẩn bị hồ sơ dự thầu 4 Gửi đi học 4x1 - Tin học Cán bộ nhân viên lập giá 2 Gửi đi học 2x1 Tổng số 16 33,5 Vậy tổng chi phí cho biện pháp này là 33.500.000 đồng. Hiện nay, công ty đã và đang có chủ trương cho một số cán bộ nhân viên trong qui định của công ty đi học để nâng cao kiến thức. Do đó công ty có thể căn cứ vào kế hoạch đào tạo để tạo điều kiện thời gian, hỗ trợ về mặt chi phí và phương tiện học tập cho họ. 5. Xây dựng đội ngũ công nhân kỹ thuật lành nghề. - Đội ngũ công nhân kỹ thuật, thợ bậc cao là những tài sản quí giá của công ty vì vậy cần quan tâm đặc biệt đến việc đào tạo và sử dụng có hiệu qủa tài sản này. Muốn thắng thầu phải có cán bộ quản lý giỏi có trình độ chuyên môn tham gia vào lập dự án công trình nhưng khi đã thắng thầu muốn đảm bảo thực hiện đúng hợp đồng hay nói cách khác là muốn công trình thi công đạt chất lượng cao theo đúng yêu cầu của bên A thì phải biết cách sử dụng tốt nhất, hợp lý nhất tài sản trên. Cần áp dụng phân công lao động theo ngành nghề, tức là sắp xếp những người lao động có cùng trình độ chuyên môn, cùng một nghiệp vụ vào một nhóm. - Việc đào tạo kịp thời, bổ túc, nâng cao tay nghề để tạo ra một đội ngũ công nhân có năng lực có trình độ chuyên môn vững vàng, có kinh nghiệm trong sản xuất kinh doanh, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm về những việc mình làm. Đội ngũ công nhân này có tay nghề chuyên môn giỏi, chuyên tinh, điêu luyện, có thể áp dụng những dây chuyền công nghệ mới và hiện đại. - Bên cạnh đó, công ty cần nhanh chóng phát triển đội ngũ kỹ thuật, tuyển dụng đào tạo các nghề mới phục vụ thi công xây lắp, nâng cao hơn nữa khả năng thi công của công ty bằng cách: Tăng cường quản lý sử dụng hiệu quả lực lượng sẵn có ban hành thoả ước lao động tập thể và giữ vững kỷ cương trật tự cơ quan đơn vị mình. 6. Xác định một cơ chế trả lương hợp lý. Do tính chất công việc thi công xây dựng, không nằm tập trung ở một điểm cố định mà các tổ xây dựng nằm rải rác tại các công trình mà công ty ký với các chủ đầu tư nên việc quản lý của công ty gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, cần thực hiện hình thức khoán cho các đội xây dựng theo các chỉ tiêu thích hợp. Nhưng như vậy không có nghĩa là khoán trắng về khối lượng công việc và đơn giá mà phải gắn với chỉ tiêu khác, đặc biệt là chỉ tiêu chất lượng công trình và tiết kiệm nguyên vật liệu theo định mức. Mặt khác do công việc xây dựng có tính thời vụ vì vậy trong đội ngũ công nhân sẽ xuất hiện hai đội ngũ công nhân đó là: Công nhân trong danh sách và công nhân thuê ngoài theo công trình. Vì vậy, cần xác định một cơ chế trả lương hợp lý cho cả đội ngũ công nhân và đội ngũ cán bộ các phòng, ban. Theo tôi, công ty nên trả lương theo sản phẩm đối với những người lao động làm thuê theo mùa vụ, theo công trình; còn đối với những công nhân trong danh sách. Thì cần phải có một khoản lương chính cộng với phần thưởng, phạt nếu hoàn thành tốt, không hoàn thành nhiệm vụ. Như vậy với việc sử dụng đòn bẩy sẽ bắt buộc các cán bộ công nhân viên phải luôn luôn hoàn thành tốt các công việc. Điều này giúp cho công tác dự thầu có hiệu quả hơn và tăng khả năng thắng thầu. II. tính giá dự thầu dựa trên thông tin về đối thủ cạnh tranh. Tuy chưa xây dựng thành một chiến lược cụ thể xong khi dự thầu công ty thường mong muốn đưa ra được giá dự thầu thấp để tranh thầu. Việc giảm giá dự thầu của công ty chủ yếu dựa vào việc cắt giảm chi phí chung phân bổ cho công trình và mức lãi của công ty. Do chưa tính tới các đối thủ cạnh tranh nên nhiều khi giá dự thầu của công ty đưa ra thấp một cách không hợp lý, gây nguy cơ lỗ cho công ty. Để khắc phục tình trạng này, công ty có thể sử dụng phương pháp định giá đảm bảo thắng thầu như sau: Giả thiết cơ bản của mọi tính toán trong phương pháp này là: Giá dự thầu và khả năng thắng thầu có mối quan hệ nhất định. Mục tiêu của các mô hình xác suất là biểu diễn mối quan hệ bằng số. Giá sử dụng khi dự thầu, trước hết công ty dự kiến chi phí của mình cộng thêm một khoản lãi. Nếu công ty muốn thắng thầu bằng được công ty phải đưa ra giá dự thầu thấp hơn hoặc bằng chi phí và sẽ có khả năng thắng thầu 100%. Như vậy nếu sắp xếp giá dự thầu theo giá tăng dần thì ở một cực (miền giá thấp) sẽ tồn tại một gía dự thầu không có khả năng thắng thầu, giữa hai cực này tồn tại một miền liên tục các giá dự thầu có sắc suất tương ứng có khả năng thắng thầu. Phương pháp tìm mối quan hệ giữa giá dự thầu và khả năng giành thắng thầu tuỳ thuộc vào việc thu thập và kỹ năng xử lý các số liệu lịch sử sau đây: - Thu thập các số liệu về giá dự thầu, các hợp đồng của một đối thủ A đã từng cạnh tranh với công ty (n lần). - Chia giá dự thầu của đối thủ cho chi phí dự thầu của công ty trong từng trường hợp tương ứng và các số đó tương đương với lãi của đối thủ trên dự toán chi phí của công ty (%). - Xem xét một mức lãi X thì đối thủ đã xuất hiện bao nhiêu lần (m lần) trong tổng số các lần cạnh tranh (n lần). - Tỷ số m/n = p% chính là tần số xuất hiện của biến cố ngẫu nhiên X. Trong trường hợp này, nó chính là xác suất của biện cố X, nếu X là mức lãi thấp hơn mức lãi của công ty thì tức là có m trong n lần (xác suất p%) đối thủ nêu giá thấp hơn của công ty. Công ty sử dụng kết quả này nhằm đánh bại đối thủ. Trong cuộc đấu thầu sắp tới, giả sử khi chính sách lãi của đối thủ không thay đổi và ta lập được biểu đồ xác suất đánh bại đối thủ (khả năng thắng thầu) với mức lãi tương ứng. Xác suất đánh bại đối thủ (%). 100 80 60 40 20 0 10 20 30 40 50 % lãi so với chi phí dự thầu Biểu đồ 01: Xác suất đánh bại đối thủ. Khi đã lập được biểu đồ trên cho một đối thủ cụ thể thì cũng có thể làm tương tự cho các đối thủ khác mà doanh nghiệp sẽ gặp sau này. Theo qui định, khi dự thầu công ty sẽ phải cạnh tranh ít nhất với 2 đối thủ trở lên để trả lời được câu hỏi “khả năng thắng thầu được bao nhiêu?”. công ty cần tổ hợp xác suất đánh bại các đối thủ theo phương thức: Xác suất thắng thầu với mức lãi. Xác suất Xác suất Xác suất cho trước trong cuộc cạnh tranh = đánh bại x đánh bại x đánh bại... Với một số đối thủ đã biết đối thủ A đối thủ B đối thủ C. Đối với trường hợp có các đối thủ chưa biết cũng tham dự thầu thì có thể tính toán xác suất đánh bại một đối thủ mẫu bằng cách tổ hợp mọi giá dự thầu của các đối thủ đã biết và coi đây là chính sách tham dự đấu thầu trong quá khứ của một “nhà thầu mẫu” chứ không phải một nhà thầu bất kỳ. Khi đó để tính được xác suất giành được thắng lợi khi phải cạnh tranh với một số lượng cho trước các đối thủ chưa biết ta dùng biểu thức sau: n Xác suất chiến thắng n đối thủ chưa biết với mức lãi cho trước = Xác suất đánh bại một đối thủ mẫu Phương pháp trên đây có thể vận dụng ngay tại công ty với một số đối thủ mà công ty thường hay gặp khi dự thầu như: VINACONEX, Công ty xây dựng số 4 (TCT Hà Nội), Tổng công ty Thành An... Ngoài việc tính tới nhân tố đối thủ cạnh tranh trong khi tính toán dự thầu, công ty cũng nên xây dựng một đơn giá riêng về xe máy thiết bị thi công phù hợp với năng lực hiện tại của công ty để có thể chủ động đưa ra mức cạnh tranh hơn. Kiến nghị đối với Nhà nước Trên đây tôi đã đề suất một số biện pháp nhằm khắc phục những tồn tại trong công tác dự thầu của công ty xây dựng và trang trí nội thất Bạch đằng mà do các nguyên nhân chủ quan từ chính bản thân công ty. Tuy thế, cũng còn có một số nguyên nhân khách quan tác động tạo ra không ít khó khăn cho hoạt động dự thầu của công ty mà nổi lên là những vấn đề về quản lý Nhà nước trong hoạt động đấu thầu. Để tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển cuả công ty nói riêng và các doanh nghiệp xây dựng nói chung, tôi xin có một số kiến nghị với nhà nước như sau: - Cần có những biện pháp để xoá bỏ hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh trong hoạt động đấu thầu như hiện tượng “đi đêm”, móc ngoặc, mua bán thầu... đang khá phổ biến và làm phá vỡ nguyên tắc bình đẳng và công khai trong cạnh tranh giữa các doanh nghiệp xây dựng thông qua phương thức đấu thầu, gây không ít thiệt thòi cho các doanh nghiệp xây dựng làm ăn chân chính. - Việc phân chia đấu thầu cho một dự án đặc biệt và các dự án có vốn đầu tư nước ngoài và các công trình lớn có vốn đầu tư trong nước cần hợp lý nhằm khai thác được tiềm năng trong nước, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp xây dựng trong nước có thể dự thầu độc lập. Thực trạng hiện nay cho thấy trong các dự án nói trên, chủ yếu sử dụng tư vấn nước ngoài và họ đã lợi dụng các sơ hở trong qui chế đấu thầu để chia thành các gói thầu quá lớn, đòi hỏi các điều kiện dự thầu cao và khó khăn, làm cho các doanh nghiệp Việt nam không thể tham gia hoặc tham gia dự thầu độc lập được. - Nên xoá bỏ việc cho phép chỉ định thầu với các gói thầu có giá trị nhỏ dưới 500 triệu đồng, chuyển sang hình thức đấu thầu đối với các gói thầu thuộc loại này, đồng thời cần đơn giản hơn về thủ tục so với các dự án lớn. Bởi lẽ, các dự án với qui mô như trên có số lượng rất lớn ở khắp các ngành và địa phương, việc chuyển sang đấu thầu sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp xây dựng vừa và nhỏ có thêm cơ hội nhận các công trình làm ”gối đầu” trong khi tìm kiếm công trình lớn, giải quyết một phần việc làm cho người lao động và thiết bị xe máy thi công, tăng thêm tích luỹ cho doanh nghiệp. - Cải tiến cơ chế cấp vốn và thanh toán vốn cho các dự án đầu tư bằng vốn Nhà nước, vì hiện nay quyết định đầu tư các nguồn vốn Nhà nước bị phân tán nhưng lại được phân chia theo kế hoạch trong tình trạng cung thấp hơn cầu nhiều. Điều này dẫn đến các cơ quan đại diện làm chủ đầu tư trong các dự án có nguồn vốn Nhà nước thường viện vào khó khăn rót vốn và phê duyệt từ cấp trên để thực hiện không nghiêm túc theo hợp đồng. Việc ứng vốn ban đầu và thanh toán vốn trong quá trình thi công cũng như khi đã hoàn thành bàn giao gây lên việc ứ đọng vốn lưu động kéo dài tại công trình, làm thiệt hại không những về vật chất mà còn gây cản trở các doanh nghiệp thi công công trình tham gia đấu thầu các công trình tiếp theo. - Có chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp xây dựng trong việc đầu tư đổi mới công nghệ và trang bị xe máy thiết bị thi công để nâng cao năng lực thi công xây lắp, tăng khả năng cạnh tranh khi dự thầu. Cụ thể: + Khi cho các doanh nghiệp xây dựng vay vốn cần định rõ vốn vay dùng vào mục đích đầu tư nâng cao năng lực sản xuất với vốn vay dùng vào các mục đích khác để có chính sách lãi vay ưu đãi hơn cho việc đầu tư. + Tạo điều kiện phát triển thị trường mua bán thiết bị xe máy thi công theo hình thức tín dụng thuê mua cho phép các doanh nghiệp xây dựng có qui mô vốn nhỏ có cơ hội để đầu tư thêm thiết bị xe máy thi công, nâng cao năng lực sản xuất. Kết luận Đ ấu thầu nói chung và đấu thầu xây lắp nói riêng là một hoạt động vẫn còn mới ở nước ta, việc áp dụng phương thức này trên cả phương tiện quản lý Nhà nước cũng như ở dưới góc độ các chủ đầu tư và các doanh nghiệp đều đòi hỏi phải có sự thích ứng dần mới mong đạt hiệu quả như mong muốn.Tuy nhiên, do việc tham dự đấu thầu xây lắp có vị trí quan trọng trong hoạt động sản xuất - Kinh doanh của các doanh nghiệp xây dựng, quyết định sự tồn tại của các đơn vị này trong cơ chế thị trường nên việc coi trọng và không ngừng nâng cao khả năng cạnh tranh của hoạt động dự thầu của mình đối với các doanh nghiệp xây dựng có ý nghĩa thực tiễn rất lớn. Trên cơ sở nhừng vấn đề lý luận về đấu thầu, sau quá trình xem xét công tác dự thầu tại công ty xây dựng và trang trí nội thất Bạch đằng, bài viết đã phân tích và đóng góp một số biện pháp cùng các kiến nghị để nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác dự thầu tại công ty với mục đích nâng cao khả năng trúng thầu từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh của công ty. Tôi mong rằng những ý kiến đóng góp của mình được xem xét và ghi nhận ở công ty vì đó chính là kết quả hoạt động thực tiễn đầu tiên sau những năm học tập trên ghế nhà trường. Đồng thời cũng hi vọng với những lỗ lực và khả năng của mình, công ty sẽ không ngừng khẳng định vai trò chỉ đạo của một doanh nghiệp Nhà nước, đóng góp vào công cuộc đổi mới - công nghiệp hoá và hiện đại hoá ở nước ta./. mục lục Tài liệu tham khảo Giáo trình “Kinh tế và kinh doanh xây dựng” - TS. Lê Công Hoa (Chủ Biên) - Đại học KTQD. Giáo trình “Kinh tế quản trị kinh doanh xây dựng” - GS.TS Nguyễn Văn Chọn - NXB Khoa học kỹ thuật - 1996. Quy chế đấu thầu (Ban hành kèm theo Nghị định 43/CP ngày 16/07/1996 của Chính phủ). Điều lệ quản lý đầu tư và xây dựng cơ bản (Ban hành kèm theo Nghị định 43/CP ngày 16/07/1996 của Chính phủ). Quy chế đấu thầu (Ban hành kèm theo Nghị định 88/CP ngày 01/09/1999 của Chính phủ). Điều lệ quản lý đầu tư xây dựng cơ bản (Ban hành kèm theo Nghị định 52/CP ngày 01/09/1999 của Chính phủ). Định mức dự toán (Ban hành kèm theo Quyết định số 1242/1998 QĐ - BXD - 25/11/1998 của Bộ xây dựng) Định mức kỹ thuật và công tác dự toán xây dựng - Nguyễn Tài Cảnh, Đặng Nghiêm Chính - NXB Giao thông vận tải - 1998. Thời báo kinh tế. Tạp chí xây dựng. Nhận xét của cơ quan thực tập Nhận xét của giáo viên hướng dẫn