Luận văn Một số vấn đề hoàn thiện kế toán hoạt động đầu tư góp vốn liên doanh trong các doanh nghiệp tại Việt Nam

oäng lieân doanh haïch toaùn treân TK 511 – “Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï”. Khi thanh lyù hôïp ñoàng lieân doanh - Neáu beân goùp voán lieân doanh nhaän laïi voán goùp baèng TSCÑ thì chuyeån theo doõi chi tieát treân soå keá toaùn theo ñòa ñieåm quaûn lyù vaø söû duïng taøi saûn. - Neáu beân goùp voán lieân doanh baùn laïi khoaûn ñaàu tö trong lieân doanh thì haïch toaùn nhö nghieäp vuï nhöôïng baùn TSCÑ. ™ Keá toaùn hoaït ñoäng ñaàu tö lieân doanh theo hình thöùc taøi saûn ñöôïc caùc beân goùp voán lieân doanh ñoàng kieåm soaùt ôû ñôn vò vöøa tham gia vöøa toå chöùc lieân doanh Ñoái vôùi DN vöøa laø beân tham gia lieân doanh vöøa laø ngöôøi toå chöùc lieân doanh thì lieân doanh hoaït ñoäng döôùi tö caùch phaùp nhaân cuûa DN naøy. Hoaït ñoäng cuûa lieân doanh chòu söï kieåm soaùt cuûa DN vaø cuûa caû ñoái taùc lieân doanh veà taøi saûn, thu nhaäp vaø chi phí nhaèm phaân chia keát quaû cuûa lieân doanh. Quy ñònh haïch toaùn - Beân goùp voán lieân doanh ñoàng thôøi laø ngöôøi toå chöùc lieân doanh, khi nhaän taøi saûn cuûa ñoái taùc goùp tham gia lieân doanh seõ phaûn aùnh, theo doõi taøi saûn naøy treân TK ngoaøi Baûng caân ñoái keá toaùn vaø khoâng trích khaáu hao. - Chi phí vaø thu nhaäp cuûa hoaït ñoäng lieân doanh ñöôïc töøng beân goùp voán kieåm soaùt rieâng theo tyû leä phaân chia trong hôïp ñoàng vaø ghi nhaän laø thu nhaäp, chi phí cuûa hoaït ñoäng SXKD, khoâng phaûi laø chi phí, thu nhaäp cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính. - Phaûn aùnh tình hình thanh toaùn giöõa beân goùp voán lieân doanh vaø ñoái taùc (nhö thu hoä, chi hoä, … ) treân TK 338(3388) – “Phaûi traû phaûi noäp khaùc” vaø TK 138(1388) – “Phaûi thu khaùc”. Taøi khoaûn söû duïng - Ñeå beân goùp voán lieân doanh vöøa laø ngöôøi toå chöùc vöøa laø ngöôøi tham gia lieân doanh coù theå theo doõi tình hình vaø söï bieán ñoäng cuûa taøi saûn nhaän goùp voán 61 lieân doanh, ñeà xuaát boå sung TK 005 – “Taøi saûn nhaän goùp voán lieân doanh”, noäi dung, keát caáu nhö sau: TK 005 – “Taøi saûn nhaän goùp voán lieân doanh” Taøi saûn nhaän goùp voán lieân doanh taêng. Taøi saûn nhaän goùp voán lieân doanh giaûm. Soá dö beân nôï: Giaù trò taøi saûn nhaän voán goùp lieân doanh hieän coù taïi DN. - Keá toaùn söû duïng TK 338 (3386) – “Doanh thu cuûa hôïp ñoàng lieân doanh” ñeå theo doõi doanh thu phaùt sinh töø hoaït ñoäng lieân doanh vaø tình hình phaân chia doanh thu cho caùc beân tham gia lieân doanh theo hôïp ñoàng. Noäi dung keát caáu cuûa TK 3386 ñaõ trình baøy ôû muïc 3.2.3.1 chöông 3 cuûa luaän vaên. Phöông phaùp haïch toaùn (Xem phuï luïc 5) Ñoái vôùi phaàn goùp voán cuûa beân vöøa tham gia vöøa toå chöùc lieân doanh thì haïch toaùn nhö taøi saûn thuoäc hoaït ñoäng SXKD bình thöôøng treân caùc TK 211, 213, 152, … - Khi mua TSCÑ ñeå goùp voán, hoaëc goùp voán ñeå mua TSCÑ ñoàng kieåm soaùt, neáu boä phaän lieân doanh haïch toaùn phuï thuoäc, keá toaùn ghi: Nôï TK 211 – “TSCÑ höõu hình” Nôï TK 213 – “TSCÑ voâ hình” Nôï TK 133 – “Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø” (neáu coù) Coù TK 111, 112 Ñoàng thôøi haïch toaùn chi tieát TSCÑ theo ñòa ñieåm quaûn lyù vaø söû duïng. - Neáu boä phaän lieân doanh coù toå chöùc keá toaùn rieâng, haïch toaùn ñoäc laäp thì voán goùp lieân doanh ñöôïc haïch toaùn giao cho ñôn vò tröïc thuoäc, keá toaùn ghi: Nôï TK 136 (1361) – “Voán kinh doanh ôû ñôn vò tröïc thuoäc” Coù TK 211 – “TSCÑ höõu hình” Coù TK 213 – “TSCÑ voâ hình” - Khi nhaän phaàn voán goùp cuûa ñoái taùc baèng TSCÑ, keá toaùn ghi: Nôï TK 005 – “Taøi saûn nhaän goùp voán lieân doanh” 62 - Khi traû laïi taøi saûn nhaän voán goùp cho ñoái taùc, keá toaùn ghi: Coù TK 005 – “Taøi saûn nhaän goùp voán lieân doanh” - Keá toaùn chi phí vaø doanh thu cuûa hôïp ñoàng lieân doanh töông töï nhö ñaõ trình baøy ôû muïc 3.2.3.1 chöông 3 cuûa luaän vaên. - Ñoái vôùi caùc khoaûn chi phí chi hoä cho ñoái taùc, keá toaùn ghi: Nôï TK 138 (1388) – “Phaûi thu khaùc” Coù TK 111, 112 - Cuoái kyø keá toaùn coù theå xaùc ñònh keát quaû rieâng cho töøng loaïi hoaït ñoäng vaø tính vaøo keát quaû SXKD chung cuûa toaøn DN. Baùo caùo keá toaùn: Keát quaû hoaït ñoäng lieân doanh trình baøy chung vôùi keát quaû hoaït ñoäng SXKD khaùc cuûa DN treân BCTC. Ngoaøi ra treân thuyeát minh BCTC phaûi thuyeát minh boå sung veà hoaït ñoäng lieân doanh theo yeâu caàu cuûa chuaån möïc keá toaùn. 3.2.3.3. Hoaøn thieän keá toaùn hoaït ñoäng ñaàu tö goùp voán vaøo coâng ty lieân doanh Ñaây laø döôùi hình thöùc lieân doanh cô sôû kinh doanh ñöôïc ñoàng kieåm soaùt. Cô sôû kinh doanh ñöôïc ñoàng kieåm soaùt laø moät ñôn vò keá toaùn ñoäc laäp, coù toå chöùc keá toaùn rieâng. Trong phaïm vi cuûa ñeà taøi nghieân cöùu chæ hoaøn thieän keá toaùn cho caùc beân tham gia goùp voán lieân doanh ( nhaø ñaàu tö). ™ Taøi khoaûn söû duïng Trong heä thoáng keá toaùn DN, caùc TK ñaàu tö taøi chính ñöôïc theo doõi treân 2 nhoùm TK: Ñaàu tö taøi chính ngaén haïn goàm TK 121, 128, 129 vaø ñaàu tö taøi chính daøi haïn goàm TK 221, 222, 228, 229. Caùch xaây döïng TK nhö treân chæ döïa vaøo vieäc phaân loaïi hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính theo thôøi haïn vaø lónh vöïc ñaàu tö chöù chöa xeùt ñeán möùc ñoä aûnh höôûng cuûa caùc khoaûn ñaàu tö ñeán beân nhaän ñaàu tö, ñieàu naøy laøm cho tính höõu ích cuûa BCTC bò haïn cheá. Ñeå phuø hôïp vôùi yeâu caàu trình baøy thoâng tin treân BCTC vaø phuø hôïp vôùi yeâu caàu haïch toaùn caùc khoaûn ñaàu tö theo chuaån möïc keá toaùn, caên cöù möùc ñoä aûnh höôûng cuûa caùc khoaûn ñaàu tö ñeán cô sôû ñöôïc ñaàu tö ñeà xuaát boå sung theâm vaø thay ñoåi teân goïi cuûa moät soá TK keá toaùn sau: 63 TK 221 –“Ñaàu tö chöùng khoaùn daøi haïn”: Duøng phaûn aùnh giaù trò hieän coù vaø tình hình bieán ñoäng cuûa caùc khoaûn ñaàu tö chöùng khoaùn daøi haïn maø tyû leä sôû höõu trong cô sôû ñöôïc ñaàu tö thaáp hôn 20% (ñaàu tö thoâng thöôøng). TK 222 – “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh”: Duøng ñeå phaûn aùnh tình hình hieän coù vaø söï taêng giaûm giaù trò khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh. TK 223 – “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát”: Duøng ñeå phaûn aùnh tình hình hieän coù vaø söï taêng giaûm giaù trò khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát. TK 224 –“Ñaàu tö vaøo coâng ty con”: Duøng ñeå phaûn aùnh tình hình hieän coù vaø söï taêng giaûm giaù trò khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty con. Phuø hôïp vôùi phaïm vi nghieân cöùu, luaän vaên chæ trình baøy veà TK vaø phöông phaùp haïch toaùn ñoái vôùi hoaït ñoäng ñaàu tö goùp voán lieân doanh. TK 222 – “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” khoâng chæ phaûn aùnh soá voán goùp tham gia lieân doanh maø coøn phaûn aùnh tình hình taêng giaûm giaù trò khoaûn ñaàu tö vaøo lieân doanh caên cöù vaøo keát quaû kinh doanh cuûa lieân doanh theo phöông phaùp voán chuû sôû höõu. Vì vaäy, ñeà xuaát ñoåi teân cuûa TK 222 –“Goùp voán lieân doanh” thaønh “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh”. Noäi dung keát caáu cuûa TK 222 – “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” nhö sau: TK 222 – “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” Giaù trò khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh taêng. Soá dö: Giaù trò khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh hieän coù. Giaù trò khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh giaûm. ™ Phöông phaùp keá toaùn Theo VAS 08, coù hai phöông phaùp keá toaùn khoaûn voán goùp lieân doanh, ñoù laø phöông phaùp giaù goác vaø phöông phaùp voán chuû sôû höõu. • Keá toaùn hoaït ñoäng lieân doanh theo phöông phaùp giaù goác Beân goùp voán lieân doanh laäp vaø trình baøy khoaûn voán goùp lieân doanh treân BCTC rieâng theo phöông phaùp giaù goác. 64 Theo phöông phaùp naøy, caùch haïch toaùn gioáng nhö quy ñònh trong cheá ñoä keá toaùn hieän haønh (theo QÑ 1141 vaø caùc thoâng tö söûa ñoåi, boå sung). Ñeå phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa VAS 08 caàn boå sung moät soá noäi dung sau: Keá toaùn goùp voán lieân doanh: Ñeå coù ñöôïc taøi saûn ôû caùc coâng ty lieân doanh, beân tham gia lieân doanh coù theå goùp voán vôùi ñoái taùc ñeå thaønh laäp coâng ty lieân doanh hoaëc coù theå mua laïi khoaûn ñaàu tö lieân doanh töø moät nhaø ñaàu tö khaùc. Do ñoù, keá toaùn nghieäp vuï goùp voán lieân doanh caàn phaân bieät hai tröôøng hôïp: Tröôøng hôïp 1: Goùp voán thaønh laäp lieân doanh (Xem phuï luïc 6) Khi goùp voán lieân doanh baèng taøi saûn, ñeå phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa VAS 08, kieán nghò caùch haïch toaùn nhö sau: Phaàn cheânh leäch giöõa giaù trò voán goùp vaø giaù trò ghi soå cuûa taøi saûn ñöa ñi goùp voán haïch toaùn taêng hoaëc giaûm nguoàn voán theo tyû leä sôû höõu cuûa beân goùp voán lieân doanh, coøn phaàn cheânh leäch tính theo tyû leä sôû höõu cuûa ñoái taùc haïch toaùn vaøo thu nhaäp hoaëc chi phí. Keá toaùn ghi soå nhö sau: + Neáu giaù trò voán goùp lôùn hôn giaù trò ghi soå: Nôï TK 222 - “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” Coù TK 412 – “Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn” Coù TK 515 –“ Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính” Coù TK 211, 213, 152, …. + Neáu giaù trò voán goùp nhoû hôn giaù trò ghi soå: Nôï TK 222 - “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” Nôï TK 412 – “Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn”. Nôï TK 635 – “Chi phí taøi chính”. Coù TK 211, 213, … Tröôøng hôïp 2: Nhaø ñaàu tö mua laïi khoaûn ñaàu tö lieân doanh töø moät nhaø ñaàu tö khaùc ñeå trôû thaønh beân goùp voán lieân doanh. (Xem phuï luïc 7) Tröôøng hôïp naøy cheânh leäch giöõa chi phí mua vôùi giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn thuaàn cuûa cô sôû ñöôïc ñaàu tö, ñöôïc goïi laø lôïi theá thöông maïi. Theo VAS 04 - “TSCÑ voâ hình”, lôïi theá thöông maïi khoâng ñöôïc haïch toaùn laø TSCÑ voâ hình 65 nhöng ñöôïc coi laø taøi saûn. Keá toaùn Vieät Nam qui ñònh caùch haïch toaùn giaù trò lôïi theá thöông maïi trong chuaån möïc keá toaùn “Hôïp nhaát kinh doanh’, song chuaån möïc naøy hieän coøn ñang döï thaûo, chöa coâng boá. Theo döï thaûo naøy, giaù trò lôïi theá thöông maïi ñöôïc ghi nhaän laø taøi saûn vaø ñöôïc trình baøy treân Baûng caân ñoái keá toaùn. Qui ñònh naøy cuõng phuø hôïp vôùi chuaån möïc vaø thoâng leä keá toaùn quoác teá. - Neáu giaù mua thöïc teá cuûa nhaø ñaàu tö lôùn hôn giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn vaø nôï coù theå xaùc ñònh ñöôïc cuûa cô sôû ñöôïc ñaàu tö thì phaàn cheânh leäch laø lôïi theá thöông maïi (döông). Giaù trò lôïi theá thöông maïi ñöôïc phaân boå vaøo chi phí SXKD trong voøng 20 naêm, tröø tröôøng hôïp chöùng minh ñöôïc thôøi gian höõu duïng daøi hôn. Ñeå keá toaùn giaù trò lôïi theá thöông maïi, coù theå söû duïng TK 242 –“Chi phí traû tröôùc daøi haïn”. Khi mua moät khoaûn ñaàu tö coù phaùt sinh lôïi theá thöông maïi döông, keá toaùn ghi: Nôï TK 222 – “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” Nôï TK 242 –“Chi phí traû tröôùc daøi haïn” [Lôïi theá thöông maïi döông] Coù TK 111, 112 - Neáu giaù mua khoaûn ñaàu tö nhoû hôn lôïi ích cuûa nhaø ñaàu tö trong giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn thuaàn cuûa cô sôû ñöôïc ñaàu tö thì phaàn cheânh leäch laø lôïi theá thöông maïi aâm. Lôïi theá thöông maïi aâm ñöôïc haïch toaùn ngay vaøo doanh thu hoaït ñoäng taøi chính neáu phaùt sinh khoaûn loã lieân quan ñeán vieäc saùp nhaäp, hoaëc chuyeån daàn vaøo thu nhaäp trong moät khoaûng thôøi gian quy ñònh. Vì vaäy, lôïi theá thöông maïi aâm ñöôïc haïch toaùn nhö moät khoaûn thu nhaäp chöa thöïc hieän treân TK 3387 – “Doanh thu chöa thöïc hieän”. Khi mua moät khoaûn ñaàu tö coù phaùt sinh lôïi theá thöông maïi aâm, keá toaùn ghi: Nôï TK 222 – “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” Coù TK 3387 – “Doanh thu chöa thöïc hieän” Coù TK 111, 112 Keá toaùn thu nhaäp vaø chi phí phaùt sinh töø caùc khoaûn ñaàu tö lieân doanh Treân BCTC rieâng cuûa beân goùp voán lieân doanh, khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh phaûn aùnh theo giaù goác, lôïi nhuaän ñöôïc chia töø coâng ty lieân doanh ghi 66 nhaän theo soá laõi thöïc teá nhaän ñöôïc. Caùch haïch toaùn thu nhaäp vaø chi phí töø hoaït ñoäng lieân doanh gioáng nhö quy ñònh cuûa cheá ñoä keá toaùn hieän haønh. - Khi nhaø ñaàu tö nhaän coå töùc hoaëc thu nhaäp lieân doanh ñöôïc chia: Nôï TK 111, 112 Coù TK 515 - “Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính” - Chi phí phaùt sinh lieân quan ñeán hoaït ñoäng lieân doanh: Nôï TK 635- “Chi phí taøi chính” Coù TK 111, 112, 331, 334, …. Treân BCTC hôïp nhaát: khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh ñöôïc keá toaùn theo phöông phaùp voán chuû sôû höõu (trình baøy ôû phaàn sau). Keá toaùn nghieäp vuï mua baùn giöõa beân goùp voán lieân doanh vaø lieân doanh Tröôøng hôïp beân goùp voán lieân doanh baùn taøi saûn cho lieân doanh: Keá toaùn vaãn ghi caùc buùt toaùn nhö baùn taøi saûn cho caùc khaùch haøng bình thöôøng. Ví duï, khi beân goùp voán lieân doanh baùn saûn phaåm cho lieân doanh: + Phaûn aùnh giaù voán haøng baùn: Nôï TK 632 – “Giaù voán haøng baùn” Coù TK 155 – “Thaønh phaåm” + Phaûn aùnh doanh thu baùn haøng: Nôï TK 111, 112, 131 Coù TK 511 – “Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï” Coù TK 3331 – “Thueá GTGT” (neáu coù) Treân BCTC rieâng cuûa beân goùp voán lieân doanh coù moät khoaûn lôïi nhuaän do baùn haøng cho lieân doanh. Tuy nhieân neáu haøng chöa baùn cho beân thöù ba ñoäc laäp thì beân goùp voán lieân doanh chæ ñöôïc haïch toaùn phaàn laõi hoaëc loã töông öùng vôùi phaàn lôïi ích cuûa caùc beân goùp voán lieân doanh khaùc. Beân goùp voán lieân doanh ghi buùt toaùn giaûm phaàn laõi töông öùng vôùi lôïi ích cuûa mình trong lieân doanh nhö sau: Nôï TK 635 – “Chi phí taøi chính” Coù TK 3387 – “Doanh thu chöa thöïc hieän” 67 - Khi lieân doanh baùn taøi saûn mua töø beân goùp voán lieân doanh cho beân thöù ba, keá toaùn ghi nhaän phaàn laõi töông öùng vôùi lôïi ích cuûa beân goùp voán lieân doanh trong lieân doanh thu ñöôïc töø nghieäp vuï naøy: Nôï TK 3387 – “Doanh chöa thöïc hieän” Coù TK 635 – “Chi phí taøi chính” Ñoàng thôøi treân BCTC hôïp nhaát, beân goùp voán lieân doanh ghi taêng giaù trò ñaàu tö vaø lôïi nhuaän ñaït ñöôïc töø vieäc baùn haøng cho lieân doanh. (Ñeå coù theå hieåu roõ hôn veà nghieäp vuï naøy coù theå xem ví duï minh hoïa ôû phuï luïc 8) Tröôøng hôïp beân goùp voán lieân doanh mua taøi saûn cuûa lieân doanh: - Khi mua taøi saûn töø cô sôû kinh doanh ñoàng kieåm soaùt, keá toaùn phaûn aùnh gioáng nhö mua taøi saûn cuûa caùc ñoái taùc khaùc: Nôï TK 152, 153, 156, … Nôï TK 133 – “Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø” (neáu coù) Coù TK 111, 112, 331, … - Neáu beân goùp voán lieân doanh mua taøi saûn cuûa lieân doanh chöa baùn laïi taøi saûn naøy cho beân thöù ba ñoäc laäp thì beân goùp voán lieân doanh ñoù khoâng ñöôïc haïch toaùn phaàn laõi cuûa mình trong lieân doanh thu ñöôïc töø nghieäp vuï naøy. - Khi beân goùp voán lieân doanh baùn taøi saûn naøy cho beân thöù ba ñoäc laäp, keá toaùn ghi nhaän doanh thu vaø giaù voán haøng baùn nhö bình thöôøng. Luùc naøy beân goùp voán lieân doanh môùi ñöôïc haïch toaùn phaàn laõi cuûa mình trong lieân doanh thu ñöôïc töø nghieäp vuï naøy. (Ñeå coù theå hieåu roõ hôn veà nghieäp vuï naøy coù theå xem ví duï minh hoïa ôû phuï luïc 9) Keá toaùn khoaûn thanh lyù khoaûn ñaàu tö lieân doanh Khi thanh lyù khoaûn ñaàu tö lieân doanh thöôøng coù hai tröôøng hôïp phaùt sinh: Tröôøng hôïp 1: Heát thôøi haïn lieân doanh, coâng ty lieân doanh giaûi theå hoaëc phaù saûn, caùc beân goùp voán lieân doanh thu hoài soá voán ñaõ goùp tham gia lieân doanh, keá toaùn ghi: Nôï TK 111,112, 211, 213, … [Giaù trò taøi saûn thu hoài] Nôï TK 635 – “Chi phí taøi chính” [Thieät haïi do thu hoài khoâng ñuû voán] 68 Hoaëc Coù TK 515 - “Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính” [Giaù trò taøi saûn nhaän veà lôùn hôn giaù trò voán goùp] Coù TK 222 - “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” Tröôøng hôïp 2: Beân goùp voán lieân doanh baùn khoaûn ñaàn tö goùp voán lieân doanh cho ñoái taùc khaùc. Ñoái vôùi tröôøng hôïp naøy coù theå haïch toaùn nhö sau: - Neáu giaù baùn lôùn hôn giaù trò ghi soå cuûa khoaûn ñaàu tö: Nôï TK 111, 112 [Giaù baùn] Coù TK 222 - “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” [Giaù trò voán goùp] Coù TK 515- “Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính” [Laõi] - Neáu giaù baùn nhoû hôn giaù trò cuûa taøi saûn ñaàu tö: Nôï TK 111, 112 [Giaù baùn] Nôï TK 635 – “Chi phí taøi chính” [Loã] Coù TK 222 - “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” [Giaù trò voán goùp] Keá toaùn chuyeån loaïi ñaàu tö Khi nhaø ñaàu tö coù quyeàn kieåm soaùt hoaëc coù aûnh höôûng ñaùng keå ñoái vôùi cô sôû ñöôïc ñaàu tö thì keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö theo phöông phaùp voán chuû sôû höõu. Do caùc nguyeân nhaân khaùc nhau, nhaø ñaàu tö coù theå thay ñoåi quyeàn kieåm soaùt cuûa mình ñoái vôùi khoaûn ñaàu tö. Khi quyeàn kieåm soaùt thay ñoåi thì phöông phaùp haïch toaùn cuõng thay ñoåi. Quyeàn kieåm soaùt coù theå thay ñoåi trong caùc tröôøng hôïp sau: Tröôøng hôïp 1: Beân goùp voán lieân doanh ruùt khoûi lieân doanh baèng caùch baùn heát phaàn huøn cuûa mình cho caùc ñoái taùc, hoaëc coâng ty lieân doanh taêng voán maø beân goùp voán lieân doanh khoâng goùp theâm, tyû leä sôû höõu cuûa nhaø ñaàu tö trong coâng ty lieân doanh giaûm xuoáng. Luùc naøy beân goùp voán lieân doanh khoâng coù quyeàn ñoàng kieåm soaùt hoaëc khoâng coù aûnh höôûng ñaùng keå ñoái vôùi lieân doanh vaø trôû thaønh nhaø ñaàu tö thoâng thöôøng. Keá toaùn khoaûn ñaàu tö chuyeån töø phöông phaùp voán chuû sôû höõu sang phöông phaùp giaù goác. Giaù goác khoaûn ñaàu tö ñöôïc xaùc ñònh baèng giaù trò ghi soå cuûa khoaûn ñaàu tö ôû thôøi ñieåm chuyeån loaïi ñaàu tö. 69 - Neáu nhaø ñaàu tö naém giöõ taøi saûn trong coâng ty lieân doanh thoâng qua caùc chöùng khoaùn coå phaàn thì keá toaùn chuyeån theo doõi khoaûn ñaàu tö naøy treân TK 221 -“Ñaàu tö chöùng khoaùn daøi haïn”: Nôï TK 221 - “Ñaàu tö chöùng khoaùn daøi haïn” Coù TK 222 - “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” - Khi nhaø ñaàu tö baùn khoaûn ñaàu tö, keá toaùn haïch toaùn khoaûn laõi (neáu coù ) vaøo thu nhaäp, hoaëc khoaûn loã (neáu coù) vaøo chi phí: Nôï TK 111, 112 [Giaù baùn] Nôï TK 635- “Chi phí taøi chính” [Loã] hoaëc coù TK 515 - “Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính” [Laõi] Coù TK 221 - “Ñaàu tö chöùng khoaùn daøi haïn” Tröôøng hôïp 2: Beân goùp voán lieân doanh mua laïi phaàn sôû höõu cuûa caùc ñoái taùc khaùc ñeå kieåm soaùt treân 50% voán cuûa coâng ty lieân doanh thì coâng ty lieân doanh seõ trôû thaønh coâng ty con cuûa nhaø ñaàu tö. Khi mua khoaûn ñaàu tö coù phaùt sinh lôïi theá thöông maïi döông, keá toaùn ghi: Nôï TK 224 – “Ñaàu tö vaøo coâng ty con” Nôï TK 242 –“Chi phí traû tröôùc daøi haïn” [Lôïi theá thöông maïi döông, neáu coù] Coù TK 111, 112 Coù TK 222 - “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” (Neáu phaùt sinh giaù trò lôïi theá thöông maïi aâm thì ghi Coù TK 3387 – “Doanh thu chöa thöïc hieän”) Treân BCTC rieâng cuûa coâng ty meï, khoaûn ñaàu tö vaøo lieân doanh ñöôïc phaûn aùnh theo phöông phaùp giaù goác. Treân BCTC hôïp nhaát, coâng ty meï baùo caùo phaàn voán goùp cuûa mình vaøo cô sôû ñoàng kieåm soaùt theo phöông phaùp voán chuû sôû höõu. Tröôøng hôïp 3: Nhaø ñaàu tö mua laïi khoaûn ñaàu tö lieân doanh töø caùc nhaø ñaàu tö khaùc ñeå trôû thaønh ngöôøi chuû sôû höõu duy nhaát trong coâng ty lieân doanh. Nhaø ñaàu tö mua coâng ty lieân doanh nhö nghieäp vuï saùp nhaäp DN, coâng ty lieân doanh khoâng toàn taïi moät phaùp nhaân ñoäc laäp nöõa maø saùp nhaäp thaønh moät boä phaän cuûa nhaø ñaàu tö. 70 Trong tröôøng hôïp naøy ñeà xuaát phöông phaùp haïch toaùn laø phöông phaùp mua. Cuï theå khi nhaø ñaàu tö mua toaøn boä phaàn sôû höõu cuûa caùc beân goùp voán lieân doanh keá toaùn ghi buùt toaùn vaøo ngaøy mua nhö sau: (Xem phuï luïc 10 ) Nôï TK 111, 112, 152, 153, 211, 213, ….. [Giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn nhaän veà] Nôï TK 242 –“Chi phí traû tröôùc daøi haïn” [Lôïi theá thöông maïi döông, neáu coù] Coù TK 411, 311, 331, 333, 334, 335, …. Coù TK 111, 112, [Tieàn chi traû ñeå mua phaàn voán goùp cuûa ñoái taùc] Coù TK 222 [Phaàn voán goùp lieân doanh tröôùc ñaây] (Neáu lôïi theá thöông maïi aâm thì ghi Coù TK 3387 – “Doanh thu chöa thöïc hieän”) Tröôøng hôïp 4: Nhaø ñaàu tö chuyeån töø nhaø ñaàu tö thoâng thöôøng thaønh nhaø ñaàu tö coù quyeàn ñoàng kieåm soaùt hoaëc coù aûnh höôûng ñaùng keå ñeán coâng ty lieân doanh baèng caùch mua theâm phaàn sôû höõu cuûa caùc ñoái taùc khaùc trong coâng ty lieân doanh. Tröôøng hôïp naøy keá toaùn chuyeån theo doõi khoaûn ñaàu tö taøi chính thoâng thöôøng treân TK 221 - “Ñaàu tö chöùng khoaùn daøi haïn” sang theo doõi treân TK 222 – “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” hoaëc TK 223 – “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát”. Nôï TK 222 -“Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” Hoaëc Nôï TK 223 – “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát” Coù TK 221 - “Ñaàu tö chöùng khoaùn daøi haïn” Coù TK 111, 112 [Phaàn traû theâm ñeå coù quyeàn kieåm soaùt lieân doanh] • Keá toaùn hoaït ñoäng lieân doanh theo phöông phaùp voán chuû sôû höõu Neáu beân goùp voán lieân doanh laäp BCTC hôïp nhaát thì phaûi baùo caùo phaàn voán goùp cuûa mình vaøo cô sôû ñoàng kieåm soaùt theo phöông phaùp voán chuû sôû höõu. Phaàn voán goùp lieân doanh ñöôïc ghi ban ñaàu theo giaù goác vaø sau ñoù ñöôïc ñieàu chænh theo nhöõng thay ñoåi cuûa phaàn sôû höõu cuûa beân goùp voán lieân doanh trong taøi saûn thuaàn cuûa cô sôû kinh doanh ñoàng kieåm soaùt. Caùch haïch toaùn nhö sau: (Xem phuï luïc 11) - Khi goùp voán tham gia lieân doanh, giaù trò voán goùp ban ñaàu ñöôïc ghi nhaän döïa treân giaù goác cuûa khoaûn ñaàu tö. Keá toaùn hoaït ñoäng goùp voán lieân doanh töông töï nhö phöông phaùp giaù goác. 71 - Khi coâng ty lieân doanh coâng boá laõi, beân goùp voán lieân doanh seõ tính phaàn sôû höõu cuûa mình trong laõi roøng cuûa coâng ty lieân doanh, keá toaùn ghi: Nôï TK 222 - “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” Coù TK 515 – “Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính” - Khi nhaän laõi ñöôïc chia, keá toaùn ghi: Nôï TK 111, 112 Coù TK 222 - “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” - Neáu trong kyø beân goùp voán lieân doanh baùn haøng cho lieân doanh coù lôïi nhuaän nhöng lieân doanh chöa baùn soá haøng naøy cho beân thöù ba ñoäc laäp, thì beân goùp voán lieân doanh loaïi boû phaàn sôû höõu cuûa mình trong soá lôïi nhuaän thu ñöôïc töø nghieäp vuï naøy (Lôïi nhuaän cuûa lieân doanh x tyû leä sôû höõu cuûa beân goùp voán lieân doanh trong lieân doanh), keá toaùn ghi: Nôï TK 635– “Chi phí taøi chính” Coù TK 222 - “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” - Khi coâng ty lieân doanh coâng boá loã, beân goùp voán lieân doanh seõ tính phaàn sôû höõu cuûa mình trong soá loã cuûa coâng ty lieân doanh, keá toaùn ghi: Nôï TK 635– “Chi phí taøi chính” Coù TK 222 - “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh” Neáu lieân doanh tieáp tuïc loã thì beân goùp voán seõ tieáp tuïc ghi giaûm giaù trò voán ñaàu tö ñeán khi khoaûn ñaàu tö coù giaù trò baèng khoâng (0) thì khoâng ghi nöõa. Khi lieân doanh laïi coù laõi, beân goùp voán lieân doanh chæ ñöôïc ghi nhaän phaàn sôû höõu cuûa mình trong khoaûn laõi ñoù sau khi ñaõ buø ñaép ñöôïc phaàn loã tích luõy chöa ñöôïc haïch toaùn tröôùc ñaây. Luùc naøy, beân goùp voán lieân doanh tieáp tuïc ghi nhaän keát quaû laõi theo tyû leä sôû höõu voán cuûa mình trong lieân doanh vaø ghi taêng giaù trò khoaûn ñaàu tö treân TK 222 - “Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh”. Tröôøng hôïp coâng ty lieân doanh bò loã, beân goùp voán lieân doanh ñaõ ghi giaûm giaù trò ñaàu tö ñeán khoâng (0). Neáu nhaø ñaàu tö baûo laõnh hoaëc cam keát thanh toaùn caùc khoaûn nôï cho lieân doanh, thì nhaø ñaàu tö tieáp tuïc ghi nhaän keát quaû loã (do baûo laõnh vay nôï cho lieân doanh) vaø ñoàng thôøi ghi taêng nôï phaûi traû: 72 Nôï TK 635 – “Chi phí taøi chính” Coù TK 311, 341. Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát (Xem phuï luïc 11) BCTC hôïp nhaát laø BCTC cuûa moät taäp ñoaøn ñöôïc trình baøy treân cô sôû hôïp nhaát BCTC cuûa coâng ty meï vaø caùc coâng ty con theo quy ñònh cuûa VAS 25 – “Baùo caùo taøi chính hôïp nhaát vaø keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty con”. Vieäc xaây döïng BCTC hôïp nhaát cuûa beân goùp voán lieân doanh vaø lieân doanh caàn phaûi xöû lyù moät soá caùc vaán ñeà thuoäc trình töï hôïp nhaát sau: 1. Ñoàng nhaát hoaù caùc soá lieäu keá toaùn: - Chính saùch keá toaùn: Ñeå phaûn aùnh trung thöïc, hôïp lyù tình hình taøi chính vaø keát quaû kinh doanh thì BCTC hôïp nhaát phaûi ñöôïc laäp treân cô sôû caùc BCTC ñoàng nhaát veà chính saùch keá toaùn. - Ñoàng nhaát ngaøy khoaù soå: Ñeå ñaûm baûo cho BCTC hôïp nhaát coù yù nghóa thì ngaøy khoaù soå cuûa beân goùp voán lieân doanh vaø lieân doanh phaûi cuøng moät thôøi ñieåm. Khi BCTC ñöôïc söû duïng ñeå hôïp nhaát ñöôïc laäp cho caùc kyø keát thuùc taïi caùc ngaøy khaùc nhau, phaûi thöïc hieän ñieàu chænh cho nhöõng giao dòch quan troïng hay nhöõng söï kieän quan troïng xaûy ra trong kyø giöõa caùc ngaøy laäp baùo caùo ñoù vaø ngaøy laäp BCTC cuûa coâng ty meï. - Thu thaäp caùc taøi lieäu thoâng tin caàn thieát ñeå hôïp nhaát: + BCTC cuûa beân goùp voán lieân doanh vaø caùc soá lieäu caàn thieát phuïc vuï cho vieäc laäp BCTC hôïp nhaát (nhö caùc nghieäp vuï giao dòch giöõa caùc beân, …). + BCTC cuûa lieân doanh vaø caùc buùt toaùn ñieàu chænh tröôùc khi hôïp nhaát ñeå thoáng nhaát hoùa caùc chính saùch keá toaùn. 2. Hôïp nhaát BCTC Hôïp nhaát Baûng caân ñoái keá toaùn: Hôïp nhaát töøng doøng caùc khoaûn muïc thuoäc taøi saûn, coâng nôï, voán chuû sôû höõu trong Baûng caân ñoái keá toaùn coâng ty meï vaø coâng ty con. - Loaïi tröø giaù trò ghi soå khoaûn ñaàu tö cuûa coâng ty meï vaøo coâng ty con vaø phaàn voán chuû sôû höõu cuûa coâng ty meï trong voán chuû sôû höõu cuûa coâng ty con. 73 - Lôïi ích cuûa coå ñoâng thieåu soá trong taøi saûn thuaàn cuûa coâng ty con bò hôïp nhaát ñöôïc xaùc ñònh vaø trình baøy treân Baûng caân ñoái keá toaùn hôïp nhaát thaønh moät chæ tieâu rieâng bieät taùch khoûi phaàn nôï phaûi traû vaø phaàn voán chuû sôû höõu cuûa coâng ty meï. - Soá dö caùc khoaûn muïc giöõa caùc ñôn vò trong cuøng taäp ñoaøn, caùc khoaûn vay noäi boä, phaûi thu phaûi traû trong noäi boä taäp ñoaøn; caùc giao dòch noäi boä phaûi ñöôïc loaïi tröø ra khoûi Baûng caân ñoái keá toaùn hôïp nhaát. Hôïp nhaát baùo caùo laõi, loã: Hôïp nhaát töøng doøng baèng caùch coäng caùc khoaûn muïc doanh thu vaø chi phí treân Baùo caùo keát quaû kinh doanh cuûa coâng ty meï vaø coâng ty con. - Phaàn lôïi ích cuûa coå ñoâng thieåu soá trong laõi, loã thuaàn cuûa lieân doanh ñöôïc xaùc ñònh vaø loaïi tröø khoûi thu nhaäp cuûa taäp ñoaøn ñeå tính laõi thuaàn hôïp nhaát cuûa taäp ñoaøn vaø ñöôïc trình baøy thaønh moät doøng rieâng bieät trong baùo caùo laõi, loã hôïp nhaát. - Caùc giao dòch noäi boä giöõa caùc ñôn vò trong cuøng taäp ñoaøn, nhö caùc khoaûn doanh thu, chi phí, coå töùc phaûi ñöôïc loaïi tröø. Caùc khoaûn laõi chöa thöïc hieän phaùt sinh töø caùc giao dòch noäi boä naèm trong giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn nhö haøng toàn kho, TSCÑ cuõng ñöôïc loaïi tröø . Caùc khoaûn loã chöa thöïc hieän phaùt sinh töø caùc giao dòch noäi boä cuõng ñöôïc loaïi boû tröø khi chi phí taïo neân khoaûn loã ñoù khoâng theå thu hoài ñöôïc. Ví duï: Beân goùp voán lieân doanh baùn haøng cho lieân doanh, khi laäp BCTC hôïp nhaát beân goùp voán lieân doanh phaûi ghi giaûm caùc khoaûn sau: + Doanh thu treân BCTC cuûa beân goùp voán lieân doanh. + Khoaûn phaûi thu treân BCTC cuûa beân goùp voán lieân doanh. + Khoaûn phaûi traû treân BCTC cuûa lieân doanh. + Giaûm laõi naèm trong haøng toàn kho cuûa lieân doanh. + Giaûm thueá thu nhaäp phaûi noäp treân baùo caùo cuûa beân goùp voán lieân doanh, ñieàu chænh sang thueá hoaõn laïi do giaûm laõi naèm trong haøng toàn kho cuûa coâng ty con. 74 3.2.4. TRÌNH BAØY THOÂNG TIN TAØI CHÍNH VEÀ KHOAÛN VOÁN GOÙP LIEÂN DOANH TREÂN BCTC Vieäc hoaøn thieän BCTC phaûi tuaân thuû nhöõng nguyeân taéc keá toaùn cô baûn quy ñònh trong caùc chuaån möïc keá toaùn vaø cheá ñoä keá toaùn hieän haønh veà BCTC. Vì vaäy hoaøn thieän BCTC caàn hoaøn thieän ñoàng boä vôùi caùc quy ñònh khaùc nhö chuaån möïc keá toaùn, heä thoáng TK, … Trong phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi, ñeà xuaát nhö sau: Ñoái vôùi nhöõng chæ tieâu treân Baûng caân ñoái keá toaùn, Baùo caùo keát quaû kinh doanh, Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä caàn giaûi thích chi tieát, coù theå kyù hieäu theo thöù töï ñeå daãn ñeán Baûn thuyeát minh BCTC, giuùp ngöôøi söû duïng deã daøng tra cöùu thoâng tin. Thoâng tin boå sung cho caùc khoaûn muïc ñöôïc trình baøy trong moãi BCTC theo thöù töï trình baøy moãi khoaûn muïc haøng doïc vaø moãi BCTC. Kieán nghò boå sung coät “Thuyeát minh” ñeå ñaùnh daáu daãn ñeán caùc thoâng tin lieân quan trong Baûn thuyeát minh BCTC. ™ Ñoái vôùi Baûng caân ñoái keá toaùn 1. Trong phaàn “Taøi saûn”, ñeå phuø hôïp vôùi VAS 21 – “Trình baøy baùo caùo taøi chính” kieán nghò ñoåi teân chæ tieâu “ TSLÑ vaø ñaàu tö ngaén haïn” thaønh “Taøi saûn ngaén haïn”; Chæ tieâu “TSCÑ vaø ñaàu tö daøi haïn” ñoåi thaønh “Taøi saûn daøi haïn”. 2. Trong phaàn “Taøi saûn”, muïc III – “Caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính daøi haïn”, söûa ñoåi chæ tieâu: Goùp voán lieân doanh thaønh Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh; boå sung caùc chæ tieâu: Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát; Ñaàu tö vaøo coâng ty con. 3. Boå sung chæ tieâu “Nguoàn voán cuûa coå ñoâng thieåu soá” vaøo phaàn “Nguoàn voán”, loaïi B – “Nguoàn voán chuû sôû höõu” ñeå trình baøy phaàn voán goùp cuûa coå ñoâng thieåu soá khi laäp Baûng caân ñoái keá toaùn hôïp nhaát. 4. Boå sung chæ tieâu: “Taøi saûn nhaän goùp voán lieân doanh” ôû phaàn “Caùc chæ tieâu ngoaøi Baûng caân ñoái keá toaùn” ñeå trình baøy giaù trò taøi saûn hieän coù taïi DN do nhaän voán goùp lieân doanh theo hình thöùc lieân doanh taøi saûn ñöôïc ñoàng kieåm soaùt. (Xem baûng 3.1) 75 Baûng 3.1 Maãu Baûng caân ñoái keá toaùn Ñôn vò: … BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN Ngaøy … thaùng … naêm… Ñôn vò tính: … TAØI SAÛN Maõ soá Thuyeát minh Soá ñaàu naêm Soá cuoái kyø 1 2 3 4 5 A- TAØI SAÛN NGAÉN HAÏN I. … B- TAØI SAÛN DAØI HAÏN I. Taøi saûn coá ñònh … II. Caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính daøi haïn 1.Ñaàu tö chöùng khoaùn daøi haïn 2. Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh. 3. Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát 4. Ñaàu tö vaøo coâng ty con. 5. Ñaàu tö daøi haïn khaùc. 6. Döï phoøng giaûm giaù ñaàu tö daøi haïn. III …. Toång coäng taøi saûn NGUOÀN VOÁN A.NÔÏ PHAÛI TRAÛ I. … B.NGUOÀN VOÁN CHUÛ SÔÛ HÖÕU I. Nguoàn voán, quyõ … II. Nguoàn kinh phí, quyõ khaùc … III. Nguoàn voán cuûa coå ñoâng thieåâu soá Toång coäng nguoàn voán 76 CAÙC CHÆ TIEÂU NGOAØI BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN Chæ tieâu Thuyeát minh Soá ñaàu naêm Soá cuoái kyø 1. …. 5. Taøi saûn nhaän voán goùp lieân doanh 6. … ™ Ñoái vôùi Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh Baûng 3.2 Maãu Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh Ñôn vò: KEÁT QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH Naêm Phaàn I – Laõi, loã Chæ tieâu Maõ soá Thuyeát minh Kyø naøy Kyø tröôùc Luyõ keá töø ñaàu naêm 1 2 3 4 5 6 Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï Caùc khoaûn giaûm tröø 1. Doanh thu thuaàn veà baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï (10 = 01 – 02) 2. Giaù voán haøng baùn 3. Lôïi nhuaän goäp veà baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï (20 = 10 – 11) 4. Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính 5. Chi phí taøi chính Trong ñoù : Chi phí laõi vay 6. Chi phí baùn haøng 7. Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp 8. Lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng kinh doanh (30 = 20 + 21 – 22 – 24 - 25 ) 9. Thu nhaäp khaùc 10. Chi phí khaùc 11. Lôïi nhuaän khaùc (40 = 31 – 32 ) 12. Phaàn sôû höõu trong laõi hoaëc loã cuûa coâng ty lieân doanh 13. Toång LN tröôùc thueá (50 = 30+40 ± 41) 14. Thueá thu nhaäp doanh nghieäp phaûi noäp 01 02 10 11 20 21 22 23 24 25 30 31 32 40 41 50 51 77 15. Lôïi nhuaän sau thueá (60 = 50 – 51) 16. Phaàn lôïi ích cuûa coå ñoâng thieåu soá 17. Lôïi nhuaàn thuaàn sau thueá (80 = 60 – 70) 60 70 80 Ñoái vôùi Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh tuy coøn nhieàu vaán ñeà caàn ñöôïc nghieân cöùu vaø ñeà xuaát, song xuaát phaùt töø quan ñieåm neâu treân, kieán nghò söûa ñoåi, boå sung moät soá chæ tieâu sau: 1. Caùch ñaùnh maõ soá caùc chæ tieâu trong phaàn I – Laõi , loã chöa ñaûm baûo tính khoa hoïc, vì vaäy kieán nghò thay ñoåi caùch ñaùnh maõ soá cuûa caùc chæ tieâu: chæ tieâu “Caùc khoaûn giaûm tröø” coù maõ soá 02. 2. Boå sung chæ tieâu “Phaàn sôû höõu trong laõi hoaëc loã cuûa coâng ty lieân doanh” ñöôïc keá toaùn theo phöông phaùp voán chuû sôû höõu (trong Baùo caùo keát quaû kinh doanh hôïp nhaát). 3. Boå sung chæ tieâu “Phaàn lôïi ích cuûa coå ñoâng thieåu soá” ñeå phaûn aùnh phaàn lôïi nhuaän cuûa caùc coå ñoâng khaùc trong tröôøng hôïp beân goùp voán lieân doanh laäp BCTC hôïp nhaát. Chæ tieâu naøy ñöôïc saép xeáp sau chæ tieâu “Lôïi nhuaän sau thueá “ ñeå xaùc ñònh chæ tieâu “Lôïi nhuaän thuaàn sau thueá “cuûa beân goùp voán lieân doanh. (xem baûng 3.2). ™ Ñoái vôùi Thuyeát minh baùo caùo taøi chính Thuyeát minh BCTC ñöôïc laäp ñeå cung caáp vaø giaûi thích boå sung nhöõng thoâng tin veà tình hình taøi chính vaø keát quaû kinh doanh cuûa DN maø Baûng caân ñoái keá toaùn, Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh vaø Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä chöa theå trình baøy chi tieát vaø giaûi thích roõ raøng ñöôïc. Thuyeát minh BCTC phaûi cung caáp nhöõng thoâng tin veà cô sôû ñaùnh giaù vaø caùc chính saùch keá toaùn ñöôïc löïa choïn aùp duïng giuùp ngöôøi söû duïng hieåu ñöôïc cô sôû laäp BCTC cuûa DN. Kieán nghò ñeå hoaøn thieän Baûn thuyeát minh BCTC nhö sau: 1. Baûn thuyeát minh goàm caùc phaàn caàn ñöôïc ñaùnh soá lieân tuïc theo noäi dung thoâng tin caàn moâ taû hoaëc phaân tích soá lieäu ñaõ ñöôïc trình baøy trong Baûng caân ñoái keá 78 toaùn, Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh, Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä caàn ñöôïc ñaùnh daáu ñeå daãn ñeán caùc thoâng tin lieân quan trong Baûn thuyeát minh BCTC. 2.Kieán nghò veà noäi dung Baûn thuyeát minh BCTC bao goàm nhöõng chæ tieâu sau: I. Ñaëc ñieåm hoaït ñoäng cuûa DN: Bao goàm caùc chæ tieâu: (1) Hình thöùc sôû höõu voán; (2) Lónh vöïc kinh doanh; (3) Toång soá coâng nhaân vieân trong danh saùch lao ñoäng thöôøng xuyeân; (4)Giao dòch vôùi caùc beân coù lieân quan. II. Nieân ñoä keá toaùn aùp duïng, ñôn vò tieàn teä söû duïng trong keá toaùn: Bao goàm caùc chæ tieâu: (1)Nieân ñoä keá toaùn; (2)Ñôn vò tieàn teä aùp duïng trong keá toaùn. III. Cheá ñoä keá toaùn aùp duïng: Bao goàm caùc chæ tieâu: (1) Cheá ñoä keá toaùn aùp duïng; (2) Hình thöùc keá toaùn aùp duïng. IV. Tuyeân boá veà vieäc tuaân thuû chuaån möïc keá toaùn vaø cheá ñoä keá toaùn: Caàn neâu roõ DN coù laäp BCTC treân cô sôû tuaân thuû heä thoáng vaø cheá ñoä keá toaùn Vieät Nam hay heä thoáng keá toaùn ñöôïc chaáp nhaän. V. Giaûi trình veà cô sôû ñaùnh giaù vaø chính saùch keá toaùn aùp duïng: (1) Caàn neâu roõ cô sôû ñaùnh giaù ñöôïc söû duïng trong quaù trình laäp BCTC ñoái vôùi töøng loaïi, nhoùm taøi saûn, nôï phaûi traû cuûa DN. (2) Ñoàng thôøi caàn neâu roõ caùc chính saùch keá toaùn cuï theå ñöôïc söû duïng trong BCTC (chính saùch ghi nhaän doanh thu, ghi nhaän vaø khaáu hao TSCÑ, phaân boå chi phí traû tröôùc, chính saùch ñoái vôùi giaù trò lôïi theá thöông maïi, voán hoùa chi phí ñi vay, … ) VI. Thoâng tin boå sung cho caùc khoaûn muïc ñöôïc trình baøy trong moãi BCTC. 1. … 2. … Phaàn naøy ñöôïc ñaùnh daáu thöù töï daãn töø caùc BCTC khaùc ñeán Baûn thuyeát minh BCTC theo thöù töï trình baøy moãi khoaûn muïc haøng doïc vaø moãi BCTC. Noäi dung thoâng tin boå sung bao goàm nhöõng thoâng tin chi tieát, thoâng tin boå sung, thoâng tin phaûn aùnh söï bieán ñoäng giöõa ñaàu kyø vaø cuoái kyø, thoâng tin so saùnh giöõa kyø naøy vaø kyø tröôùc, thoâng tin thuyeát minh vaø giaûi trình khaùc caàn thieát cho vieäc hieåu ñuùng BCTC. 79 Noäi dung cuï theå cuûa phaàn naøy do keá toaùn tröôûng DN löïa choïn, trình baøy treân cô sôû yeâu caàu cuûa caùc chuaån möïc keá toaùn vaø ñaëc ñieåm cuï theå cuûa hoaït ñoäng kinh doanh, cuûa caùc giao dòch vaø söï kieän phaùt sinh trong kyø vaø caùc quy ñònh hieän haønh cuûa cheá ñoä BCTC. Cuõng trong phaàn naøy coù theå thuyeát minh boå sung caùc thoâng tin veà hoaït ñoäng lieân doanh (nhö caùc hôïp ñoàng lieân doanh, tyû leä sôû höõu cuûa DN trong lieân doanh, caùc loaïi taøi saûn, nôï phaûi traû, doanh thu, chi phí lieân quan ñeán hoaït ñoäng lieân doanh, caùc nghieäp vuï giao dòch giöõa beân goùp voán lieân doanh vaø lieân doanh … ) VII. Nhöõng bieán ñoäng trong nguoàn voán chuû sôû höõu: Phaàn naøy trình baøy caùc thoâng tin veà söï thay ñoåi trong nguoàn voán chuû sôû höõu, bao goàm laõi (loã) cuûa nieân ñoä keá toaùn, taùc ñoäng cuûa caùc giao dòch veà veà voán vaø vieäc phaân phoái coå töùc, lôïi nhuaän cho caùc chuû sôû höõu, thoâng tin veà söï bieán ñoäng cuûa voán goùp, thoâng tin veà caùc loaïi coå phieáu, coå töùc, … VIII. Nhöõng thoâng tin khaùc: Phaàn naøy trình baøy veà (1) Nhöõng khoaûn nôï tieàm taøng, nhöõng khoaûn cam keát vaø nhöõng thoâng tin taøi chính khaùc; (2) Nhöõng thoâng tin phi taøi chính khaùc; (3) Moät soá chæ tieâu ñaùnh giaù khaùi quaùt thöïc traïng taøi chính vaø keát quaû kinh doanh cuûa ñôn vò. 3.3. NHÖÕNG ÑIEÀU KIEÄN VAØ BIEÄN PHAÙP CAÀN THIEÁT ÑEÅ AÙP DUÏNG CAÙC GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN KEÁ TOAÙN HOAÏT ÑOÄNG ÑAÀU TÖ GOÙP VOÁN LIEÂN DOANH ÔÛ VIEÄT NAM HIEÄN NAY 3.3.1. ÑOÁI VÔÙI NHAØ NÖÔÙC Ñeå thöïc hieän ñöôïc caùc giaûi phaùp hoaøn thieän keá toaùn hoaït ñoäng ñaàu tö goùp voán lieân doanh ôû caùc DN Vieät Nam trong ñieàu kieän hieän nay, ñoøi hoûi phaûi coù nhöõng bieän phaùp cuï theå töø phía Nhaø nöôùc. Veà phöông dieän quaûn lyù Thöù nhaát: Cuøng vôùi caùch quaûn lyù hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính theo thôøi gian ñaàu tö vaø lónh vöïc ñaàu tö nhö hieän nay, Nhaø nöôùc caàn ban haønh nhöõng quy ñònh phaùp lyù veà hình thöùc ñaàu tö döïa treân quyeàn kieåm soaùt cuûa nhaø ñaàu tö ñoái vôùi cô sôû ñöôïc ñaàu tö. 80 Chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam veà hoaït ñoäng ñaàu tö nhö VAS 07, VAS 08, … ñaõ ñeà caäp ñeán caùch phaân loaïi naøy. Nhöng caùc hình thöùc ñaàu tö ñöôïc trình baøy treân nhieàu chuaån möïc keá toaùn neân khoù heä thoáng. Maët khaùc, caùc hình thöùc ñaàu tö ñöôïc trình baøy trong chuaån möïc keá toaùn neân caùc nhaø quaûn lyù DN, caùc nhaø ñaàu tö cho raèng ñoù laø lónh vöïc thuoäc keá toaùn neân chöa coù söï quan taâm tìm hieåu ñuùng möùc. Ñieàu naøy laøm tính höõu ích cuûa thoâng tin keá toaùn bò giaûm suùt vaø haïn cheá vieäc ñöa chuaån möïc keá toaùn vaøo thöïc teá coâng taùc keá toaùn taïi caùc ñôn vò. Kieán nghò, ngoaøi vieäc quy ñònh caùc hình thöùc ñaàu tö trong chuaån möïc keá toaùn, hình thöùc ñaàu tö döïa treân quyeàn kieåm soaùt cuûa nhaø ñaàu tö ñoái vôùi cô sôû ñöôïc ñaàu tö caàn phaûi ñöôïc ban haønh trong moät vaên baûn phaùp lyù cao hôn, ñoù laø luaät ñaàu tö ñeå coù hieäu löïc cao hôn vaø nhaèm phoå bieán roäng raõi hôn. Phaân loaïi khoaûn ñaàu tö theo möùc ñoä aûnh höôûng cuûa khoaûn ñaàu tö ñeán cô sôû ñöôïc ñaàu tö giuùp Nhaø nöôùc kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng ñaàu tö ôû caùc DN höõu hieäu hôn, giuùp cô quan kieåm toaùn ñaùnh giaù ñöôïc möùc ñoä tin caäy veà caùc thoâng tin taøi chính ñöôïc trình baøy treân BCTC cuûa DN, giuùp cho caùc nhaø ñaàu tö, caùc chuû nôï , … ñaùnh giaù ñöôïc hieäu quaû cuûa khoaûn ñaàu tö. Caùch phaân loaïi naøy cuõng laø cô sôû ñeå xaây döïng chính saùch keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö cuï theå taïi DN. Theo quyeàn kieåm soaùt cuûa nhaø ñaàu tö ñoái vôùi cô sôû ñöôïc ñaàu tö caùc khoaûn ñaàu tö ñöôïc chia thaønh ba möùc ñoä nhö sau: - Nhaø ñaàu tö thoâng thöôøng: Tyû leä sôû höõu voán ôû cô sôû ñöôïc ñaàu tö döôùi 20%. - Nhaø ñaàu tö coù aûnh höôûng ñaùng keå hoaëc coù quyeàn ñoàng kieåm soaùt: Tyû leä sôû höõu voán ôû cô sôû ñöôïc ñaàu tö töø 20% ñeán 50%, chia thaønh hai tröôøng hôïp: + Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân keát: Laø nhaø ñaàu tö coù aûnh höôûng ñaùng keå ôû cô sôû ñöôïc ñaàu tö hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo tyû leä sôû höõu voán ôû cô sôû ñöôïc ñaàu tö. + Ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh: Laø nhaø ñaàu tö coù quyeàn ñoàng kieåm soaùt cô sôû ñöôïc ñaàu tö thoâng qua hôïp ñoàng lieân doanh. - Nhaø ñaàu tö coù quyeàn kieåm soaùt: Tyû leä sôû höõu voán ôû cô sôû ñöôïc ñaàu tö treân 50%. 81 Thöù hai: Nhaø nöôùc caàn xaây döïng cô cheá quaûn lyù taøi chính ñoái vôùi hoaït ñoäng ñaàu tö ñaàu tö lieân doanh ñeå höôùng daãn vaø kieåm soaùt caùc DN trong quaù trình thöïc hieän. Caàn coù quy ñònh roõ raøng veà maët quan heä kinh teá giöõa beân goùp voán lieân doanh vaø lieân doanh, veà maãu hôïp ñoàng lieân doanh, veà caùc nghieäp vuï môùi vaø seõ phaùt sinh ñoái vôùi loaïi hoaït ñoäng naøy, … . Veà phöông dieän keá toaùn Thöù nhaát: Ñeå hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn quoác gia, Vieät Nam caàn taäp trung nghieân cöùu vaø ban haønh caùc chuaån möïc keá toaùn coøn thieáu so vôùi chuaån möïc keá toaùn quoác teá vaø yeâu caàu thöïc tieãn cuûa Vieät Nam. Nhöõng chuaån möïc keá toaùn coù lieân quan phaûi ñöôïc soaïn thaûo vaø coâng boá ñoàng boä, ñeå traùnh hieän töôïng moät soá noäi dung trong caùc chuaån möïc coù lieân quan vôùi nhau maø coâng boá khoâng ñoàng boä thì tính khaû thi cuûa chuaån möïc khoâng cao. Ví duï, ñoái vôùi keá toaùn khoaûn ñaàu tö vaøo coâng ty lieân doanh nhaø ñaàu tö khoâng coù quyeàn kieåm soaùt hoaëc khoâng coù aûnh höôûng ñaùng keå ñoái vôùi lieân doanh thì phaûi haïch toaùn theo chuaån möïc keá toaùn “Coâng cuï taøi chính”; ñoái vôùi tröôøng hôïp nhaø ñaàu tö mua coå phaàn voán goùp cuûa caùc ñoái taùc trong lieân doanh ñeå trôû thaønh chuû sôû höõu duy nhaát cuûa lieân doanh phaûi haïch toaùn theo quy ñònh cuûa chuaån möïc keá toaùn “Hôïp nhaát kinh doanh” nhöng hieän nay caùc chuaån möïc naøy ñeàu chöa ñöôïc ban haønh. Thöù hai: Moâi tröôøng taøi chính Vieät Nam ñang phaùt trieån neân coù nhieàu bieán chuyeån nhanh choùng vôùi nhieàu nghieäp vuï ngaøy caøng phöùc taïp, ñoøi hoûi phaûi coù söï ñieàu chænh trong chuaån möïc keá toaùn ñeå baét kòp nhöõng thay ñoåi naøy. Coâng vieäc naøy caàn tieán haønh thöôøng xuyeân vaø ñoàng thôøi vôùi vieäc soaïn thaûo vaø ban haønh chuaån möïc keá toaùn coøn thieáu, khoâng neân chôø tôùi khi hoaøn thaønh heä thoáng chuaån möïc môùi tieán haønh raø soaùt, caäp nhaät vaø ñieàu chænh. Thöù ba: Vieät Nam ñang soaïn thaûo vaø ban haønh chuaån möïc keá toaùn quoác gia. Thöïc tieãn coâng boá 4 chuaån möïc keá toaùn ñôït 1, 6 chuaån möïc keá toaùn ñôït 2 vaø 6 chuaån möïc keá toaùn ñôït 3 cho thaáy chuaån möïc keá toaùn chöa ñi vaøo thöïc teá, maø chæ laø moät vaên baûn phaùp luaät do nhieàu nguyeân nhaân caû chuû quan laãn khaùch quan. 82 Vì vaäy, cuøng vôùi vieäc coâng boá caùc chuaån möïc keá toaùn phaûi ban haønh cheá ñoä keá toaùn höôùng daãn, toå chöùc phoå bieán noäi dung chuaån möïc keá toaùn cho caùc keá toaùn vieân vaø caùc nhaø quaûn lyù taøi chính taïi caùc DN ñeå chuaån möïc coù theå ñi vaøo thöïc teá coâng taùc keá toaùn. Thöù tö: Trong quaù trình phaùt trieån heä thoáng keá toaùn, caàn hoaøn thieän heä thoáng vaên baûn, quy ñònh trong lónh vöïc keá toaùn. Caàn tieán haønh raø soaùt laïi nhöõng vaên baûn ñaõ ban haønh ñeå loaïi boû nhöõng quy ñònh quaù cuõ khoâng coøn phuø hôïp, ñieàu chænh nhöõng ñieåm chöa thoáng nhaát vôùi chuaån möïc keá toaùn vaø caùc vaên baûn khaùc. Boä taøi chính neân thöôøng xuyeân coâng boá danh saùch nhöõng vaên baûn, quy ñònh ñang coøn hieäu löïc trong lónh vöïc keá toaùn nhaèm thuaän tieän cho vieäc theo doõi vaø thöïc hieän. 3.3.2. ÑOÁI VÔÙI DOANH NGHIEÄP Vieäc phaân loaïi khoaûn ñaàu tö theo möùc ñoä aûnh höôûng cuûa khoaûn ñaàu tö ñeán cô sôû ñöôïc ñaàu tö giuùp cho DN xaùc ñònh ñöôïc vò theá cuûa mình ñoái vôùi cô sôû ñöôïc ñaàu tö, töø ñoù xaây döïng chieán löôïc kinh doanh hoaëc ñöa ra caùc quyeát ñònh kinh teá hôïp lyù. Ngoaøi ra vieäc phaân loaïi khoaûn ñaàu tö nhö treân laø cô sôû ñeå xaây döïng chính saùch keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö cuï theå ôû DN. Chính vì vaäy caùc DN phaûi raø soaùt laïi caùc khoaûn ñaàu tö taïi ñôn vò mình, vaø xaùc ñònh baûn chaát cuûa töøng khoaûn ñaàu tö döïa treân möùc ñoä aûnh höôûng cuûa khoaûn ñaàu tö cuûa DN mình ñeán cô sôû ñöôïc ñaàu tö. Treân cô sôû Luaät keá toaùn, chuaån möïc keá toaùn, cheá ñoä keá toaùn caùc DN phaûi töï xaây döïng chính saùch keá toaùn (trong ñoù coù chính saùch keá toaùn veà khoaûn ñaàu tö goùp voán lieân doanh) ñeå aùp duïng taïi DN. Ñaây laø moät boä phaän khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa heä thoáng kieåm soaùt noäi boä trong DN. Caên cöù vaøo chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam vaø cheá ñoä keá toaùn, caùc DN xaây döïng phöông phaùp haïch toaùn, trình baøy vaø baùo caùo caùc thoâng tin veà caùc khoaûn ñaàu tö treân BCTC. Nhieàu DN khoâng chuù troïng xaây döïng caùc chính saùch keá toaùn daãn ñeán ngöôøi quaûn lyù khoâng söû duïng moät caùch höõu hieäu vai troø, chöùc naêng quaûn lyù vaø chöùc naêng cung caáp thoâng tin cuûa keá toaùn. 83 Toùm laïi, döïa treân lyù luaän chung veà hoaït ñoäng ñaàu tö goùp voán lieân doanh, qua khaûo saùt thöïc traïng veà keá toaùn hoaït ñoäng ñaàu tö goùp voán lieân doanh cuûa heä thoáng keá toaùn Vieät Nam cuõng nhö vieäc vaän duïng cheá ñoä keá toaùn taïi caùc DN, chöông 3 ñöa ra moät soá giaûi phaùp ñeå hoaøn thieän keá toaùn hoaït ñoäng ñaàu tö goùp voán lieân doanh aùp duïng cho caùc DN Vieät Nam. Caùc giaûi phaùp ôû chöông 3 bao goàm: - Boå sung tieâu thöùc phaân loaïi hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính vaø hoaït ñoäng ñaàu tö goùp voán lieân doanh ôû Vieät Nam hieän nay. - Hoaøn thieän chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam soá 08 – Thoâng tin taøi chính veà nhöõng khoaûn voán goùp lieân doanh. - Hoaøn thieän keá toaùn hoaït ñoäng ñaàu tö goùp voán lieân doanh aùp duïng cho caùc DN Vieät Nam. Beân caïnh ñoù ñeà xuaát nhöõng bieän phaùp cuï theå töø phía Nhaø nöôùc vaø töø phía DN ñeå caùc giaûi phaùp hoaøn thieän coù tính khaû thi cao. 84 KEÁT LUAÄN 1. Quaù trình toaøn caàu hoùa kinh teá ñoøi hoûi caùc coâng cuï quaûn lyù phaûi ñoåi môùi ñeå phuø hôïp, trong ñoù coù keá toaùn. Quaù trình hoäi nhaäp kinh teá ñaõ ñöa keá toaùn trôû thaønh “ngoân ngöõ kinh doanh” khoâng theå thieáu, laø cô sôû cuûa caùc quyeát ñònh kinh doanh, nhaát laø caùc quyeát ñònh ñaàu tö vaøo thò tröôøng voán. Ñieàu ñoù chæ coù theå ñaït ñöôïc trong ñieàu kieän caùc quoác gia xaây döïng heä thoáng keá toaùn phaûi döïa vaøo chuaån möïc keá toaùn chung ñöôïc thöøa nhaän treân phaïm vi toaøn caàu. Vì vaäy, luaän vaên trình baøy phöông phaùp keá toaùn hoaït ñoäng ñaàu tö goùp voán lieân doanh trong chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam, chuaån möïc keá toaùn quoác teá vaø moät soá heä thoáng keá toaùn ñieån hình treân theá giôùi nhö caùc quoác gia Anglo – Sacxon, Phaùp, Trung Quoác ñeå ruùt ra baøi hoïc kinh nghieäm, nhaèm hoaøn thieän keá toaùn hoaït ñoäng ñaàu tö goùp voán lieân doanh cho keá toaùn Vieät Nam. 2. Thöïc teá cho thaáy Vieät Nam tham gia vaøo thò tröôøng taøi chính quoác teá chuû yeáu baèng caùch thu huùt ñaàu tö ñaàu tö nöôùc ngoaøi qua caùc hoaït ñoäng lieân doanh, lieân keát. Hoaït ñoäng lieân doanh, lieân keát môùi phaùt sinh ñöôïc hôn 10 naêm töø khi Vieät Nam chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng. Trong thôøi gian naøy, cô cheá quaûn lyù kinh teá ngaøy caøng hoaøn thieän hôn ñeå ñöa hoaït ñoäng kinh teá naøy vaøo quaûn lyù trong khuoân khoå phaùp luaät. Heä thoáng keá toaùn Vieät Nam cuõng töøng böôùc hoaøn thieän vaø phaùt trieån. Heä thoáng keá toaùn doanh nghieäp ban haønh theo quyeát ñònh 1141 naêm 1995 ñaõ tieáp caän moät phaàn vôùi caùc nguyeân taéc vaø chuaån möïc chung ñöôïc thöøa nhaän. Tuy nhieân heä thoáng keá toaùn naøy vaãn coøn baát caäp laø chöa theo kòp ñöôïc vôùi söï phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng kinh teá phaùt sinh trong thöïc teá vaø chöa thöïc söï hoøa nhaäp vôùi caùc nguyeân taéc vaø thoâng leä keá toaùn quoác teá. Nhöõng baát caäp ñoù seõ trôû thaønh thaùch thöùc khi neàn kinh teá Vieät Nam hoäi nhaäp vôùi toaøn caàu. 3. Nhöõng giaûi phaùp hoaøn thieän keá toaùn hoaït ñoäng ñaàu tö goùp voán lieân doanh trong caùc doanh nghieäp taïi Vieät Nam maø luaän vaên ñeà xuaát laø: - Boå sung tieâu thöùc phaân loaïi hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính vaø ñaàu tö goùp voán lieân doanh. 85 - Hoaøn thieän chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam VAS 08 – “Thoâng tin taøi chính veà nhöõng khoaûn voán goùp lieân doanh”. - Hoaøn thieän phöông phaùp keá toaùn hoaït ñoäng ñaàu tö goùp voán lieân doanh. Trong ñieàu kieän chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam VAS 08 – “Thoâng tin taøi chính veà nhöõng khoaûn voán goùp lieân doanh” ñaõ ñöôïc Boä taøi chính ban haønh song chöa coù höôùng daãn cuï theå, luaän vaên ñaõ xaây döïng phöông phaùp keá toaùn cuï theå nhö moät taøi lieäu höôùng daãn chuaån möïc trong ñieàu kieän vaø hoaøn caûnh cuï theå. 4. Muoán hoaøn thieän caùc noäi dung coù lieân quan moät caùch toång theå vaø coù heä thoáng chaët cheõ, caàn phaûi ban haønh toaøn boä heä thoáng chuaån möïc keá toaùn quoác gia vaø caùc quy ñònh phaùp lyù khaùc. Vì vaäy moät soá giaûi phaùp ñeà caäp ñeán trong luaän vaên naøy ñöôïc neâu coù tính ñôn leû, caàn phaûi nghieân cöùu coâng phu ôû moät coâng trình cao hôn. Trong khuoân khoå ñeà taøi nghieân cöùu caù nhaân vôùi möùc ñoä nhaän thöùc coøn haïn cheá, luaän vaên khoâng theå traùnh khoûi nhöõng khieám khuyeát nhaát ñònh. Taùc giaû mong nhaän ñöôïc söï ñoùng goùp yù kieán cuûa quí thaày coâ giaùo, caùc anh, chò, baïn beø ñoàng nghieäp vaø nhöõng ngöôøi coù quan taâm ñeán ñeà taøi ñeå luaän vaên ñöôïc hoaøn chænh toát hôn.