Luận văn Nâng cao chất lượng thẩm định và quản trị rủi ro tín dụng bán lẻ tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam

ập trung vào nhóm khách hàng cao cấp trên thị trường và chọn lọc trên cơ sở khách hàng hiện tại. Đẩy mạnh các dịch vụ thu phí: Phát triển các sản phẩm bảo hiểm, dịch vụ chuyển tiền cạnh tranh, nhằm tăng mức đóng góp từ các loại phí với mục tiêu tăng tỷ trọng doanh thu từ phí trong cơ cấu doanh thu của các dịch vụ TCCN. Sản phẩm tư vấn đầu tư: Phát triển hình thức bán bảo hiểm qua Ngân hàng (bancassurance) và những sản phẩm tài chính cấu trúc để tăng cường quan hệ khách hàng, đặc biệt với phân khúc khách hàng cao cấp. Phát triển mạng lưới phân phối và nâng cao quản lý bán hàng Ngoài hệ thống Chi nhánh và ATM sẽ phát triển mạnh theo chiến lược tới năm 2014, Techcombank sẽ tập trung phát triển các giải pháp kênh phân phối điện tử (e-channels), thương mại điện tử (e-commerce) để khách hàng có những trải nghiệm thực tế về dịch vụ thuận tiện và khác biệt của Ngân hàng. Đồng thời, mô hình quản lý bán hàng trong mảng dịch vụ TCCN sẽ tiếp tục được chuẩn hóa trên toàn hệ thống, mở rộng các đại lý bán cho cả kênh bán trực tiếp và telesales, xây dựng cơ chế khuyến khích bán hiệu quả và cạnh tranh nhất. Tăng cường hoạt động truyền thông và marketing dài hạn Triển khai các hoạt động truyền thông nhằm định vị dịch vụ tài chính cá nhân của Techcombank - “Thuận tiện & Dịch vụ”, thể hiện qua sự thuận tiện của mạng lưới, kênh giao dịch, sự đơn giản - nhanh chóng - an toàn khi sử dụng dịch vụ; đa dạng sản phẩm với nhiều lợi ích gia tăng. Xây dựng và triển khai chương trình khách hàng thân thiết dài hạn để đem lại giá trị gia tăng cho khách hàng, thể hiện chất lượng dịch vụ vượt trội của Techcombank. Làm mới các thông điệp và hình ảnh truyền thông cho các sản phẩm dịch vụ tài chính cá nhân phù hợp với định vị giá trị mới để đảm bảo tính đồng bộ và thân thiện. Tăng cường đào tạo Tăng cường đào tạo chuyên viên khách hàng và các cá nhân tham gia hoạt động cung cấp dịch vụ để bối dưỡng kỹ năng tiếp thị, bán hàng, các kiến thức liên quan đến các sản phẩm/ dịch vụ hiện có và các sản phẩm/ dịch vụ mới. Tăng cường đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý trung gian nhằm nâng cấp các kỹ năng lập kế hoạch phát triển kinh doanh, đánh giá và phân tích cạnh tranh, quản trị rủi ro và quản trị nhân sự. Định hướng phát triển công tác thẩm định và quản trị rủi ro tín dụng bán lẻ tại Techombank Quản lý rủi ro được xem là mối quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực Tài chính - Ngân hàng. Mặt khác, cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 đã tạo ra một nhận thức mới về công tác quản trị rủi ro trong hệ thống Ngân hàng toàn cầu. Bên cạnh những rủi ro truyền thống thì những rủi ro mang tính thị trường và rủi ro hệ thống nếu không được đánh giá đúng mức có thể khiến bất kỳ một định chế tài chính lớn nào đều có thể sụp đổ. Đó là nhận thức chung, tuy nhiên, trên thực tế, làm thế nào để kiểm soát những rủi ro trên lại phụ thuộc rất lớn vào khả năng quản trị và mức độ quan tâm của Ban lãnh đạo từng Ngân hàng. Với mục tiêu trở thành ngân hàng bán lẻ số một Việt Nam vào năm 2014, Techcombank đang xem các dịch vụ ngân hàng cá nhân là trọng tâm phát triển trong thời gian tới và tín dụng cá nhân là một phần quan trọng trong kế hoạch đó. Như đã phân tích ở chương 2, với việc xây dựng và chuẩn hóa mô hình phê duyệt tín dụng tập trung theo mô hình hiện đại của các ngân hàng trên thế giới. Techcombank định hướng phát triển công tác thẩm định và quản trị rủi ro bán lẻ với mục tiêu: - Trở thành đơn vị dẫn đầu, định hướng và ban hành các chính sách chung cho hoạt động tín dụng của toàn ngân hàng. - Luôn chú trọng nâng cao về chất lượng công tác thẩm định và quản trị rủi ro cũng như luôn đảm bảo vượt mức về cam kết thời gian xử lý hồ sơ nhanh gọn, hiệu quả. - Liên tục đổi mới quy trình sao cho phù hợp với sự biến đổi của thị trường trong từng giai đoạn, đảm báo sự tăng trưởng ổn định của toàn hệ thống. 3.2. ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG BÁN LẺ TẠI TECHCOMBANK Giải pháp đối với hoạt động thẩm định.  Bồi dưỡng, nâng cao trình độ kiến thức của đội ngũ cán bộ thẩm định.           Trình độ, năng lực, kinh nghiệm cũng như đạo đức nghề nghiệp là nhân tố rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công tác thẩm định. Do đó cán bộ thẩm định cần:  Cán bộ thẩm định phải bố trí sao cho hợp lý, tránh sự chồng chéo, đảm bảo sắp xếp cán bộ có đủ trình độ, năng lực, chuyên môn, trách nhiệm làm công tác này. Phân công cán bộ thẩm định cũng phải căn cứ vào trình độ, kinh nghiệm, thế mạnh của từng người. Nắm vững mọi chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước cũng như của Ngân hàng nhà nước. Thành thạo chuyên môn nghiệp vụ ngân hàng nhất là nghiệp vụ tín dụng. Có kiến thức tổng thể về kinh tế thị trường, nhanh nhạy nắm bắt thông tin, am hiểu về pháp luật. Hiểu biết nhất định trên một số lĩnh vực có liên quan đến nghiệp vụ tín dụng Hàng năm ngân hàng cần tổ chức các đợt thi nghiệp vụ nhằm khuyến khích CBTD trau dồi nghiệp vụ, không ngừng học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn. Ngân hàng cần chú trọng tới công tác bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, nêu cao tinh thần trách nhiệm và thường xuyên bám sát cơ sở, tiếp cận khách hàng để nắm kịp thời những biến động của khách hàng, từ đó có những cách thức đối phó cho phù hợp. Hoàn thiện hệ thống văn bản, chính sách, quy trình cấp tín dụng Đối với hoạt động kinh doanh nói chung và hoạt động kinh doanh ngân hàng tại Techcombank nói riêng thì việc chuẩn hóa các quy trình, chính sách tín dụng giữ một vai trò hết sức to lớn. Khi hệ thống văn bản đã được chuẩn hóa sẽ giúp các bộ phận dễ dàng áp dụng, giảm được sự chồng chéo giữa các quy định, giảm được thời gian phê duyệt tín dụng, giúp hệ thống hoạt động linh hoạt và thuận tiện cho cả ngân hàng và khách hàng Không ngừng đổi mới công nghệ ngân hàng.            Là một trong những ngân hàng Việt Nam đi đầu trong việc quan tâm đẩy mạnh đổi mới công nghệ. Trong thời gian tới, Techcombank càng cần thực hiện hiện đại hoá các dịch vụ ngân hàng nhằm mục tiêu mở rộng và phát triển các dịch vụ thanh toán hiện đại, nhanh chóng và thuận tiện cho khách hàng. Muốn thực hiện được mục tiêu này thì ngân hàng cần phải xây dựng cơ sở hạ tầng và công nghệ tin học hiện đại, đồng nhất, phải gắn kết với nhau nhằm đem lại những dịch vụ tốt nhất để phục vụ cho các đối tượng khách hàng đến giao dịch với ngân hàng. Với việc nâng cấp hệ thống phê duyệt trên máy thay vì phê duyệt trên giấy hoặc qua email sẽ giúp TCB giảm thiểu được rất nhiều thời gian và tài chính để phục vụ cho hoạt động tổng thể của cả quy trình. Tăng chất lượng việc thu thập thông tin.           Trong quá trình phỏng vấn cán bộ thẩm định cần tạo ra không khí thân mật, cởi mở và hướng cuộc nói chuyện vào chủ đề đã định nhằm thu được những thông tin cần thiết về khả năng trả nợ, ý thức trả nợ, chi tiết thông tin về nhân thân và tài sản bảo đảm…Qua đây cán bộ thẩm định cũng có thể xác định được sự thành thật, mức độ tin tưởng vào các thông tin mà khách hàng đưa ra.            Đối với khách hàng là chủ doanh nghiệp, hộ kinh doanh, Ngân hàng cũng cần tìm các nguồn thông tin khác về doanh nghiệp như: từ bạn hàng, cơ quan chủ quản của doanh nghiệp đã có quan hệ tín dụng trước đây…Ngân hàng cũng có thể kiểm tra chế độ kế toán tài chính của doanh nghiệp thông qua các công ty kiểm toán để biết được tính chính xác và trung thực của các báo cáo tài chính. Quán triệt đến tất cả cán bộ để mọi người nhận thấy được vai trò, tác dụng của những thông tin trên báo chí liên quan đến hoạt động ngân hàng nói chung và khách hàng nói riêng. Việc thu thập, xử lý nguồn thông tin từ báo chí phải được thực hiện thường xuyên và có sự sàng lọc kỹ càng. Xây dựng hệ thống thông tin thu thập được trên báo chí đảm bảo tính đồng nhất về nội dung thông tin; Nâng cao hiệu quả khai thác và sử dụng thông tin trên báo chí của chuyên viên khách hàng; Hoàn thiện kỹ năng sử dụng thông tin trên báo chí trong thẩm định khách hàng tại cơ sở. Thiết lập mối quan hệ với một số cơ quan thông tấn báo chí nhằm nắm bắt thêm những thông tin có liên quan đến công tác tín dụng. Ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại trong cập nhật thông tin từ nhiều ấn phẩm báo chí trong nước và báo chí nước ngoài. Ngoài ra hệ thống thông tin quan trọng gồm các văn bản quy phạm pháp luật mới nhưng Ngành chưa có hướng dẫn trong khi các phương tiện thông tin đại chúng và báo chí đã đăng tải, hay có những ý kiến xoay quanh nó, cán bộ thẩm định tín dụng cần quan tâm, nghiên cứu trước. Đây là những cơ sở pháp lý để những người làm công tác tín dụng sử dụng phục vụ cho việc thẩm định khách hàng vay vốn. Tăng cường công tác phòng ngừa nợ quá hạn. Biện pháp phòng ngừa khoản vay dẫn đến nợ quá hạn: biện pháp này thực hiện ngay khi ngân hàng tiến hành kiểm tra việc thực hiện vốn vay, nếu thấy khách hàng bắt đầu có dấu hiệu dẫn đến rủi ro, dẫn đến nợ quá hạn thì ngân hàng cần xử lý một số biện pháp ngăn ngừa. Ngoài ra ngân hàng có thể yêu cầu khách hàng cung cấp thêm các tài sản đảm bảo độ tăng cường an toàn cho nguồn vốn của ngân hàng trong trường hợp tài sản thế chấp bị giảm giá trị, trong trường hợp này nếu cần thiết ngân hàng có thể tiến hành gia hạn nợ cho khách hàng. Đối với các khoản nợ quá hạn thì ngân hàng cần xem xét lại các vấn đề trong quá trình thẩm định xem ngân hàng mắc những sai sót gì, trong khâu nào, vấn đề nào…xem xét lại khả năng tài chính của khách hàng và quá trình khách hàng sử dụng vốn vay có đúng mục đích không. Từ đó đưa ra những giải pháp xử lý mang lại hiệu quả cao trong thời gian ngắn. Nâng cao hiệu quả của công tác kiểm tra, kiểm soát.           Kiểm tra, kiểm soát là việc làm hết sức cần thiết và quan trọng, đề phòng, ngăn ngừa và xử lý kịp thời, chính xác những hiện tượng có thể dẫn đến rủi ro trong hoạt động của ngân hàng. Do đó: Cán bộ thẩm định phải phát huy tối đa tính khách quan, nhìn nhận vấn đề theo tình hình thực Kiểm tra, kiểm soát phải đảm kịp thời, thường xuyên, đánh giá sự việc một cách mau lẹ và đưa ra kết luận chính xác. tế, theo số liệu cụ thể của công tác kiểm tra. 3.2.2. Giải pháp đối với hoạt động quản trị rủi ro tín dụng 3.2.2.1. Nhóm giải pháp về xây dựng và hoàn thiện môi trường quản trị rủi ro tín dụng. Định kỳ xem xét lại các chiến lược và chính sách rủi ro tín dụng quan trọng của ngân hàng. Đây là nhiệm vụ của HĐQT và TGĐ. Các chiến lược phải phản ánh, bao quát được sự tương quan giữa mức độ chịu đựng rủi ro của ngân hàng so với mức lợi nhuận kỳ vọng phải đạt được trong trường hợp xảy ra các loại rủi ro tín dụng khác nhau. Các chiến lược được triển khai thành các chính sách , thủ tục để nhận dạng, đo lường, giám sát và kiểm soát các rủi ro tín dụng. Những chính sách và thủ tục này phải bao hàm các rủi ro tín dụng trong tất cả các hoạt động của ngân hàng, đối với từng khoản tín dụng và toàn bộ danh mục tín dụng. Các chính sách và thủ tục được triển khai và thực hiện một cách đúng đắn cho phép ngân hàng có khả năng : Duy trì các tiêu chuẩn cấp phát tín dụng đúng đắn. Giám sát và kiểm soát rủi ro tín dụng Đánh giá các cơ hội kinh doanh mới một cách đúng đắn. Nhận dạng và quản trị các vấn đề tín dụng. Các chính sách này phản ảnh và tác động trực tiếp đến hoạt động tác nghiệp hàng ngày của các bộ phận trong ngân hàng, áp đặt các hoạt động phải tuân thủ theo các chính sách, quy chế đã được phê duyệt bởi HĐQT và Ban Tổng Giám đốc, nhằm đưa tất cả các hoạt động ngân hàng nằm trong hành lang hoạt động an toàn. Techcombank đã ban hàng các chính sách về tín dụng, các chính sách, quy chế, quy trình, hướng dẫn về các hoạt động, sản phẩm khác của Techcombank như : Thanh toán quốc tế, Thanh toán trong nước, Nhân sự và đào tạo, Kế toán giao dịch và kho quỹ, Kế toán tài chính, Quản lý ngoại hối, Thông tin điện toán, Kế hoạch tổng hợp, ATM & POS, Tiếp thị phát triển sản phẩm và chăm sóc khách hàng, Kiểm soát nội bộ, Biểu phí và lãi suất, Ủy thác đầu tư, Pháp chế và Kiểm soát tuân thủ, Dịch vụ khách hàng. Nâng cao việc nhận dạng và quản trị rủi ro trong các sản phẩm và hoạt động ngân hàng. Đối với sản phẩm, dịch vụ mới. Quy trình phát triển sản phẩm tại Techcombank gồm : Đề nghị phát triển sản phẩm – Xem xét đồng ý – Xây dựng sản phẩm – Phê duyệt cho phép – Triển khai sản phẩm – Xác nhận giá trị sử dụng. Trong quy trình trên, ngoài các nội dung cơ bản của phương án phát triển sản phẩm dịch vụ mới như : Sản phẩm dịch vụ dự định đáp ứng cho nhu cầu nào, phục vụ cho nhóm khách hàng nào, ở đâu, thời gian nào ; Sản phẩm dịch vụ dự kiến đem lại những tiện ích gì cho khách hàng.; Sản phẩm dịch vụ dự kiến có phù hợp với chiến lược phát triển và kinh doanh của Techcombank không ; Sản phẩm dịch vụ dự kiến có tạo ra sự khác biệt và ưu thế riêng của Techcombank hay không ; Sản phẩm dịch vụ dự kiến có đáp ứng các nguyên tắc cơ bản và yêu cầu trong chính sách phát triển sản phẩm của Techcombank là : đơn giản, quản lý và kiểm soát tự động trên nền tảng công nghệ hiệu quả.; Yêu cầu đầu tư cho việc xây dựng và triển khai sản phẩm dịch vụ là gì. Sản phẩm dịch vụ dự kiến có đem lại hiệu quả cho Techcombank không (xét cả hiệu quả định lượng, định tính)…phương án phát triển sản phẩm dịch vụ mới phải chỉ rõ cho được các yếu tố liên quan đến rủi ro: Rủi ro và phương án kiểm soát rủi ro cùng các yếu tố pháp lý. Kế hoạch triển khai, hỗ trợ, kiểm soát , đo lường và đánh giá. Trong quá trình xây dựng sản phẩm, để đảm bảo có thể nhận dạng được tất cả các rủi ro khác nhau, bắt buộc phải có sự tham gia và đóng góp ý kiến của các phòng ban có liên quan như : Phòng Kế toán tài chính : tham gia ý kiến về khía cạnh tài chính, kế toán, hạch toán, hiệu quả của sản phẩm. Phòng Pháp chế và Kiểm soát tuân thủ : kiểm tra và tham gia ý kiến về mặt pháp lý và kiểm soát tuân thủ. Trung tâm điện toán và Ứng dụng công nghệ : tham gia ý kiến về khả năng ứng dụng, kiểm soát và hỗ trợ của công nghệ. Phòng Kế hoạch và Quản trị rủi ro : tham gia ý kiến về khía cạnh rủi ro của sản phẩm cũng như sự phù hợp của chiến lược chính sách của Ngân hàng và phương án đo lường, đánh giá hiệu quả của sản phẩm dịch vụ dự kiến. Phòng Marketing : tham gia ý kiến về phân tích nhu cầu, độ lớn của thị trường, phương án phân phối và tiếp thị sản phẩm ra thị trường, đồng thời phối hợp tổ chức đưa sản phẩm ra thị trường. Phòng Quản lý chất lượng : tham gia về các khía cạnh tiêu chuẩn hóa và chất lượng của sản phẩm. Chậm nhất sau 3 tháng kể từ thời điểm triển khai sản phẩm dịch vụ mới và định kỳ 6 tháng một lần, phải xem xét và đánh giá hiệu quả các mặt của sản phẩm và báo cáo lên Tổng Giám đốc để có giải pháp tiếp tục phát triển, củng cố hay dừng hoạt động của các sản phẩm dịch vụ mới. Đối với sản phẩm và dịch vụ đang hoạt động. Hàng năm, các Phòng Ban như: Phát triển sản phẩm, Marketing, Quản lý chất lượng….phối hợp thực hiện đánh giá lại những sản phẩm và dịch vụ đã đưa vào sử dụng, đánh giá giá trị sử dụng và hiệu quả trên các phương diện của sản phẩm và dịch vụ và báo cáo lên TGĐ để có quyết định xử lý kế tiếp. Hoàn thiện chính sách tín dụng của Techcombank Chính sách tín dụng là nền tảng và là kim chỉ nam cho các hoạt động tín dụng của Techcombank. Nội dung chính của Chính sách tín dụng gồm : định hướng phát triển tín dụng và mức độ chấp nhận rủi ro – khẩu vị rủi ro tín dụng của riêng Techcombank; các nguyên tắc hành vi ứng xử đối với mối quan hệ nội bộ và tương tác với đối tác bên ngoài trong hoạt động tín dụng để củng cố văn hóa tín dụng của Techcombank. Chính sách tín dụng của Techcombank nên được xây dựng theo hướng mở, tạo điều kiện cho Ban điều hành áp dụng một cách sáng tạo, linh hoạt để kịp thời thích nghi với môi trường kinh doanh cạnh tranh mạnh mẽ và yếu tố môi trường luôn thay đổi nhưng luôn phải đảm bảo tính tuân thủ pháp luật một cách cao nhất. Khi thực hiện chính sách tín dụng của Techcombank, không chỉ vì mục đích lợi nhuận mà còn có trách nhiệm đóng góp vào sự phát triển và thị vượng chung của cộng đồng song hành với môi trường xã hội lành mạnh và chống lại sự hủy hoại môi trường tự nhiên, đồng thời cam kế tuân thủ mọi quy định của pháp luật hiện hành trong các hoạt động tín dụng. Không để các áp lực kinh doanh, thương mại làm ảnh hưởng đến các nguyên tắc, chuẩn mực, thói quen kinh doanh tốt đẹp, lành mạnh mà ngân hàng đã lựa chọn làm nền tảng văn hóa doanh nghiệp của mình. Chính sách phải dựa trên cơ sở phân tích thị trường, quy mô, năng lực của ngân hàng. Chính sách tín dụng phải gắn liền với các chiến lược kinh doanh và chiến lược quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng. Chính sách tín dụng phải được truyền đạt đến từng cấp quản trị của bộ máy hoạt động tín dụng ngân hàng. Chính sách tín dụng cần được xem xét lại định kỳ và được điều chỉnh lại sau khi phân tích, đánh giá tình hình thực tế hoặc khi có sự biến động lớn của môi trường kinh doanh có thể ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng. Nâng cao chất lượng chuyên nghiệp của chuyên viên khách hàng, đào tạo cán bộ về chuyên môn, nghiệp vụ và mức độ am hiểu về các ngành nghề kinh doanh; phát triển các chính sách đãi ngộ nhân sự thích hợp Đào tạo từ cơ bản đến chuyên sâu về từng nghiệp vụ cụ thể, từng đối tượng khách hàng có đặc điểm đặc thù về sản xuất kinh doanh cụ thể. Tổ chức các buổi hội thảo chuyên đề trao đổi các bài học kinh nghiệm liên quan đến tín dụng. Cập nhật kiến thức nghiệp vụ và tập huấn các quy định pháp luật mới. Ngoài ra, cần tổ chức đội ngũ giảng dạy là các chuyên gia bên ngoài, các cán bộ chuyên viên khách hàng có kinh nghiệm của ngân hàng, biên soạn và cập nhật giáo trình giảng dạy mang tính thực tiễn, trang bị tốt cơ sở vật chất, phương tiện giảng dạy, tổ chức kiểm tra nghiêm túc, khuyến khích tinh thần học tập bằng cơ chế khen thưởng đề bạt. Tăng cường công tác đào tạo nhằm đáp ứng yêu cầu đòi hỏi về tiêu chuẩn cán bộ đồng thời phải có chính sách thu hút những người có năng lực vào làm việc, bố trí sử dụng cán bộ hợp lý, riêng đối với chuyên viên khách hàng cần xây dựng quy chế thưởng phạt rõ ràng nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm. Chú trọng nâng cao mức độ hiểu biết của các chuyên viên khách hàng về các đặc thù của ngành nghề kinh doanh của khách hàng. Đối với các khoản vay lớn, phức tạp hoặc tài trợ dự án đầu tư, nên xem xét sự cần thiết phải có sự hỗ trợ tăng cường của các chuyên gia am tường về lĩnh vực tài trợ cho vay để xác định đúng được nhu cầu vốn, phân tích được đầy đủ các loại rủi ro. Xuất phát từ tình hình thực tế nêu trên, để hạn chế rủi ro trong cho vay, đã đến lúc cần phải chú trọng nhiều hơn, đòi hỏi cao hơn, có thái độ rõ ràng hơn đối với cán bộ của ngân hàng: - Về năng lực công tác: yêu cầu mỗi cán bộ của ngân hàng, đặc biệt cán bộ có liên quan đến công tác cho vay không những phải thường xuyên nghiên cứu, học tập nắm vững và thực hiện đúng các quy định hiện hành mà còn phải không ngừng nâng cao năng lực công tác, nhất là khả năng phát hiện ngăn chặn những thủ đoạn lợi dụng của khách hàng. - Về phẩm chất đạo đức, ý thức trách nhiệm: yêu cầu mỗi cán bộ của ngân hàng phải luôn tự tu dưỡng về phẩm chất đạo đức, nêu cao ý thức trách nhiệm công việc. Cán bộ ở cương vị càng cao, càng phải gương mẫu trong việc thực hiện quy chế cho vay; quy định về bảo đảm tiền vay; quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng và các văn bản có liên quan khác. - Cần quan tâm nhiều hơn đến việc đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ và tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ trong công tác, đồng thời phải căn cứ vào kết quả công tác của họ để có đãi ngộ, đối xử công bằng: Đối với cán bộ có thành tích xuất sắc, cần biểu dương, khen thưởng cả về vật chất lẫn tinh thần tương xứng với kết quả họ mang lại, kể cả việc nâng lương trước hạn hoặc đề bạt lên đảm nhiệm ở vị trí cao hơn. Đối với cán bộ có sai phạm, tùy theo tính chất, mức độ mà có thể giáo dục thuyết phục hoặc phải xử lý kỷ luật. Có như vậy, không những kỷ cương trong hoạt động tín dụng và uy tín của ngân hàng sẽ ngày càng nâng cao mà chất lượng tín dụng chắc chắn sẽ được cải thiện đáng kể. - Thường xuyên liên kết, tổ chức các khóa đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ, các khóa chuyên đề nâng cao trình độ. Nếu chưa gửi người đi đào tạo kịp thì có thể đào tạo tại chỗ, các giảng viên là lãnh đạo Phòng hay các chuyên viên có kinh nghiệm. - Rèn luyện và nâng cao khả năng ngoại ngữ để phục vụ nhóm khách hàng có vốn đầu tư nước ngoài. - Gửi cán bộ đi đào tạo tại nước ngoài, nhất là học hỏi kinh nghiệm của các ngân hàng có uy tín trong khu vực. Chọn những cán bộ có năng lực làm cán bộ nguồn, tập trung đào tạo và có các chính sách đãi ngộ thích hợp để đảm bảo khung nhân sự được ổn định bên cạnh các nhân sự mới. - Xây dựng các chính sách đãi ngộ nhân sự để đảm bảo duy trì đủ nguồn nhân lực có chất lượng có thể đảm trách các hoạt động tín dụng của ngân hàng. 3.2.2.2. Nhóm giải pháp về điều hành quy trinh cấp tín dụng đúng và chuẩn xác Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống đánh giá tín dụng, thiết lập các tiêu chí cấp tín dụng đúng đắn Hệ thống đánh giá thẩm định tín dụng thường đi đôi vối các tiêu chí cấp tín dụng. Thiết lập các tiêu chí cấp phát tín dụng đúng đắn, đầy đủ, rõ ràng là cần thiết để đảm bảo an toàn tín dụng. Các tiêu chí được đặt ra như: tư cách khách hàng để được cấp tín dụng, cấp bao nhiêu, loại tín dụng gì , dưới các điều kiện gì và ràng buộc gì. Một cách tối thiểu, các thông tin phục vụ cho phê duyệt tín dụng phải bao gồm : mục đích vay vốn và nguồn trả nợ vay; tính chính trực hay uy tín và danh tiếng của người vay hoặc đối tác; tiểu sử sơ lược về rủi ro hiện tại (bao gồm cả tính chất và tất cả khả năng rủi ro) của người vay hoặc đối tác, độ nhạy của nó đối với nền kinh tế và thị trường); lịch sử trả nợ của người vay và khả năng trả nợ hiện nay, dựa trên xu hướng tài chính trong quá khứ và dòng tiền hiện nay, một sự phân tích dự đoán về khả năng trả nợ dựa trên các bối cảnh hay tình huống khác nhau; tư cách pháp lý của người vay hoặc các đối tác để nhận khoản nợ vay ; đối với tín dụng thương mại, sự thông thạo trong lĩnh vực kinh doanh của người vay, tình trạng lĩnh vực kinh doanh đó, định vị của lĩnh vực kinh doanh đó trong phân đoạn thị trường ; các điều kiện, điều khoản ràng buộc cấp tín dụng bao gồm những thỏa ước, hợp đồng được thiết lập để hạn chế những thay đổi trong danh mục rủi ro tương lai của người vay ; nếu có thể, có thêm sự bảo lãnh, ký quỹ hoặc bổ sung để tăng tính đảm bảo và đầy đủ, bao gồm cả các hoàn cảnh tình huống khác nhau. Một khi các tiêu chí cấp phát tín dụng đã được thiết lập, cần đảm bảo rằng ngân hàng nhận được đầy đủ thông tin để ra quyết định cấp tín dụng. Những thông tin này cũng phục vụ cho công tác đánh giá tín dụng của hệ thống kiểm soát nội bộ. Yêu cầu đặt ra cho Techcombank là cần phải xây dựng một hệ thống đánh giá, các tiêu chí cấp tín dụng đúng đắn, khoa học phù hợp với đặc điểm hoạt động của ngân hàng, của khách hàng và của thị trường cho các loại hình vay và đối tượng cho vay khác nhau. Hệ thống đánh giá tín dụng sẽ đánh giá khoản vay và khách hàng vay dựa trên các yếu tố định lượng và định tính. Kết quả đánh giá sẽ là cơ sở thống nhất để ra quyết định cho vay hoặc từ chối cho vay trên toàn hệ thống ngân hàng. Việc xây dựng, đúc kết thành một hệ thống các tiêu chí như trên là chuyên đề luôn cần hoàn thiện. Kiểm soát tăng trưởng tín dụng đi đôi với nâng cao chất lượng tín dụng Tất cả việc mở rộng tín dụng phải được thực hiện trên cơ sở kiểm soát được. Đặc biệt là việc cấp tín dụng cho các cá nhân và tổ chức mà cần phải theo dõi và giám sát một cách chặt chẽ để kiểm soát và tối thiểu hóa các rủi ro của việc cho vay. Mở rộng tín dụng phải được xem xét trên cơ sở các tiêu chí và qui trình đã thiết lập. Điều này tạo ra hệ thống kiểm tra và cân bằng trong việc ra các quyết định tín dụng đúng đắn. Do vậy, các thành viên Hội đồng Quản trị, Ban Tổng Giám đốc và các đối tác có ảnh hưởng khác (như cổ đông...) không được can thiệp, làm sai với qui trình giám sát và cấp tín dụng đã được thiết lập. Điều này là một trong những mối lo ngại của chuyên viên khách hàng tại Techcombank khi thẩm định các khách hàng có mối quan hệ với Ban lãnh đạo ngân hàng. Tốc độ tăng trưởng phải phù hợp với tăng trưởng huy động vốn thực tế và kiểm soát rủi ro, phù hợp với trình độ và khả năng quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng, chú trọng thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng, đảm bảo an toàn hệ thống theo chỉ thị 02/2005/CT-NHNN ngày 20/04/2005 và chỉ thị 05/2005/CT-NHNN ngày 25/04/2005. Phát triển tín dụng tập trung vào các lĩnh vực không có rủi ro cao hoặc vào những ngành nghề, địa bàn trọng điểm, mang lại hiệu quả và ngân hàng hiểu rõ về các lĩnh vực đó. Thực tế do áp lực doanh số dư nợ, nhiều chi nhánh Techcombank đã cho vay một số khách hàng có độ rủi ro cao, để lại các khoản nợ khó thu hồi. Song song với mục tiêu tăng trưởng tín dụng phải đi kèm với các chiến lược quản trị rủi ro tín dụng. Các chiến lược này có thể thay đổi tùy theo sự đánh giá lại rủi ro danh mục tín dụng và sự thay đổi của môi trường kinh doanh. 3.2.2.3. Nhóm giải pháp để duy trì quy trình đo lường và giám sát tín dụng hiệu quả Tăng cường kiểm soát việc theo dõi sau khi cho vay Quy định chặt chẽ trách nhiệm của chuyên viên khách hàng về việc giám sát sau khi cho vay, bao gồm : kiểm tra mục đích sử dụng vốn vay, kiểm tra định kỳ tình hình thực tế của khách hàng và kiểm tra tình trạng của tài sản đảm bảo. Nội dung kiểm tra và kết quả kiểm tra phải được ghi nhận vào Biên bản, trong đó nêu rõ : Việc sử dụng vốn vay có đúng mục đích không. Nêu rõ nguyên nhân gây ra sự sai lệch. Mô tả thực tế sử dụng vốn vay so với các chứng từ đã xuất trình hoặc dự kiến ban đầu. So sánh thực tế dự án so với dự kiến ban đầu. Những thay đổi trong hoạt động kinh doanh, tình hình tài chính của khách hàng (khách hàng hộ kinh doanh) hoặc sự thay đổi về tình trạng gia đình và nguồn thu nhập (khách hàng cá nhân). Đánh giá ảnh hưởng của các thay đổi này đến khả năng trả nợ. Tình hình các yếu tố đầu vào, thị trường tiêu thụ, tình hình cơ sở vật chất-kỹ thuật tại thời điểm kiểm tra. Tình hình doanh thu, công nợ. Ý kiến của khách hàng về kế hoạch trả nợ trong trường hợp có các thay đổi ảnh hưởng đến việc trả nợ. Sự hiện hữu và tình trạng của tài sản cầm cố, thế chấp. Các thông tin khác (nếu có). Nhận xét của chuyên viên khách hàng về việc sử dụng vốn vay và tình hình của khách hàng vay. Nếu có dấu hiệu bất thường nào của khách hàng ảnh hưởng đến khả năng thanh toán của khoản vay, chuyên viên khách hàng phải có trách nhiệm báo cáo kịp thời cho Ban lãnh đạo để có hướng giải quyết kịp thời và thích hợp. Yêu cầu khách hàng chuyển các giao dịch về tài khoản tại Techcombank để có thể quan sát và theo dõi tình hình kinh doanh của khách hàng có những thay đổi bất thường nào không. Đây là cách giám sát từ xa. Khi có sự thay đổi về nhân sự quản chuyển giao hồ sơ từ chuyên viên khách hàng này sang chuyên viên khách hàng khác, cần quy định cụ thể trách nhiệm bàn giao, nội dung bàn giao. Có thể quy định việc lập sổ nhật ký tín dụng về các lần phát vay, thu nợ, biến động tài sản đảm bảo, tình hình kinh doanh và tài chính để đảm bảo sự liên tục, thuận tiện trong việc theo dõi và chuyển giao hồ sơ giữa các chuyên viên khách hàng. Quản lý có hiệu quả việc xử lý các khoản nợ xấu và trích lập dự phòng đầy đủ Bộ phận Xử lý nợ của ngân hàng phải thực hiện báo cáo định kỳ hàng tháng hoặc hàng quý về tiến độ xử lý các khoản nợ xấu, giải thích rõ nguyên nhân chưa xử lý được và đánh giá khả năng thu hồi của các khoản nợ xấu. Bộ phận Kiểm toán nội bộ có trách nhiệm kiểm tra định kỳ hoạt động xử lý nợ theo kế hoạch và chương trình kiểm toán đã định giống như đối với kiểm toán các hoạt động khác. Trong quá trình này, kiểm toán nội bộ sẽ đánh giá hiệu quả và các biện pháp tích cực thu hồi nợ của bộ phận xử lý nợ. Định kỳ hàng quý, báo cáo các khoản nợ quá hạn theo số ngày quá hạn, tình hình xử lý và đánh giá khả năng thu hồi của các khoản nợ này phải được gửi cho HĐQT và Ban Điều hành ngân hàng để họp xem xét quyết định mức trích lập dự phòng và xử lý rủi ro tín dụng. 3.2.2.4. Nhóm giải pháp về đẩy mạnh công tác kiểm soát rủi ro tín dụng Đẩy mạnh và hoàn thiện công tác kiểm soát nội bộ với mục tiêu quan trọng xây dựng được hệ thống tìm kiếm những xu hướng tiềm ẩn tiêu cực, bất ổn và thiếu sót trong hoạt động của ngân hàng để đưa ra biện pháp chấn chỉnh Hiện Techcombank đang áp dụng hệ thống kiểm soát nội bộ trực thuộc Ban Tổng Giám đốc và thành lập Ban kiểm toán nội bộ trực thuộc Ban Kiểm soát và HĐQT ngân hàng. Về năng lực hoạt động của Phòng kiểm soát nội bộ, cần phải hoàn thiện về nhiều mặt. Trong thời gian qua bộc lộ nhiều yếu kém, để xảy ra nhiều khoản nợ xấu có giá trị lớn, không phát hiện và chấn chỉnh kịp thời. Hệ thống kiểm soát nội bộ có một vai trò quan trọng, quyết định sự thành bại của một doanh nghiệp nói chung và của một TCTD nói riêng. Cuối những năm 80, khi một loạt các công ty của Hoa Kỳ bị đổ vỡ, người ta đã xác minh được nguyên nhân chính của sự đổ vỡ là do hệ thống kiểm soát nội bộ của các công ty này yếu kém. Kể từ đó, khái niệm hệ thống kiểm soát nội bộ ra đời và tất cả các doanh nghiệp, đặc biệt là các ngân hàng hiện đại trên thế giới ngày càng quan tâm đến mức độ đầy đủ, tính hiệu lực và hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ. Theo định nghĩa của Viện Kiểm toán quốc tế, “Hệ thống kiểm soát nội bộ” là tập hợp bao gồm các chính sách, quy trình, quy định nội bộ, các thông lệ, cơ cấu tổ chức của ngân hàng, được thiết lập và được tổ chức thực hiện nhằm đạt được các mục tiêu của ngân hàng và đảm bảo phòng ngừa, phát hiện và xử lý kịp thời các rủi ro xảy ra. Hệ thống kiểm soát nội bộ được thiết lập nhằm các mục tiêu: Bảo đảm cho ngân hàng hoạt động tuân thủ pháp luật và các quy định, quy trình nội bộ về quản lý và hoạt động, và các chuẩn mực đạo đức do ngân hàng đặt ra. Đảm bảo mức độ tin cậy và tính trung thực của các thông tin tài chính và phi tài chính. Bảo vệ, quản lý và sử dụng tài sản và các nguồn lực một cách kinh tế và hiệu quả. Hỗ trợ thực hiện các mục tiêu do Ban lãnh đạo ngân hàng đề ra. 3.2.2.5. Nhóm giải pháp về nâng cao chất lượng và hiệu quả của bộ phận giám sát tín dụng Nâng cao chất lượng, hiệu quả của Bộ máy Kiểm toán nội bộ tại Techcombank Ban Kiểm toán nội bộ trực thuộc và chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Ban Kiểm soát thuộc Hội đồng Quản trị, được tổ chức thành hệ thống thống nhất theo ngành dọc. Nội dung chính của hoạt động kiểm toán nội bộ là kiểm tra, đánh giá tính đầy đủ, hiệu lực và hiệu quả của hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội bộ của Techcombank. Tùy theo quy mô, mức độ rủi ro cũng như yêu cầu cụ thể của từng bộ phận được kiểm toán, kiểm toán nội bộ Techcombank có thể rà soát, đánh giá những nội dung sau : Mức độ đầy đủ, tính hiệu lực và hiệu quả của hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội bộ. Việc áp dụng, tính hiệu lực, hiệu quả của các quy trình nhận dạng, phương pháp đo lường và quản lý rủi ro, phương pháp đánh giá vốn. Hệ thống thông tin quản lý và hệ thống thông tin tài chính, bao gồm cả hệ thống thông tin điện tử và dịch vụ ngân hàng điện tử của Techcombank. Tính đầy đủ, kịp thời, trung thực và mức độ chính xác của hệ thống hạch toán kế toán và các báo cáo tài chính của Techcombank. Cơ chế đảm bảo sự tuân thủ các quy định của pháp luật, quy định về các tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của TCTD, các quy định nội bộ, các quy trình, quy tắc tác nghiệp, quy tắc đạo đức nghề nghiệp. Cơ chế, quy định, quy trình quản trị, điều hành, tác nghiệp của Techcombank. Các biện pháp đảm bảo an toàn tài sản của Techcombank. Đánh giá tính kinh tế và hiệu quả của các hoạt động, tính kinh tế và hiệu quả của việc sử dụng các nguồn lực, qua đó xác định mức độ phù hợp giữa kết quả hoạt động đạt được và mục tiêu hoạt động đề ra. Thực hiện các nội dung khác có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của kiểm toán nội bộ theo yêu cầu của Ban Kiểm soát, của HĐQT Techcombank. Ngoài những nội dung chính, Kiểm toán nội bộ phải phối hợp, kết hợp với công tác thanh tra, kiểm tra của các cơ quan chức năng và đơn vị kiểm toán độc lập. Phối hợp hiệu quả giữa thanh tra NHNN, kiểm toán độc lập, kiểm toán nội bộ và kiểm soát nội bộ Techcombank Thanh tra Ngân hàng có thẩm quyền thực hiện các hoạt động theo quy định của pháp luật về ngân hàng và pháp luật về thanh tra, kiểm tra. Các tổ chức tín dụng có trách nhiệm trong việc chấp hành các quy định có liên quan đến công tác thanh tra giám sát đối với tổ chức tín dụng. Theo đó, những việc sau đây phải thực hiện: Chấp hành quyết định thanh tra. Cung cấp thông tin để phục vụ giám sát từ xa. Cung cấp hồ sơ tài liệu để phục vụ yêu cầu của các đoàn thanh tra tại chỗ. Phối hợp trong quá trình thanh tra, kiểm tra như: tạo các điều kiện về phương tiện làm việc, trao đổi những vấn đề cần thiết phát sinh... Tổ chức tiếp nhận và tiếp thu kết luận, kiến nghị của đoàn thanh tra. Tổ chức chỉ đạo, tiếp thu nghiêm túc các kiến nghị của Thanh tra Ngân hàng. Báo cáo Thanh tra Ngân hàng kết quả hoạt động kiểm toán nội bộ định kỳ theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (đây là nguồn thông tin quan trọng phục vụ hoạt động giám sát và thanh tra, đặc biệt là trong thanh tra tại chỗ). Tổ chức kiểm toán nội bộ làm đầu mối trong việc phối kết hợp với đoàn thanh tra, kiểm tra của Ngân hàng Nhà nước, trong đó có việc cung cấp hồ sơ, tài liệu và các yêu cầu cần thiết khác phục vụ đoàn thanh tra như đã đề cập ở trên. Tổ chưc kiểm toán nội bộ còn là đơn vị trực tiếp tham mưu cho lãnh đạo tổ chức tín dụng triển khai các công việc liên quan đến tiếp thu kết luận, kiến nghị, tổ chức xử lý và báo cáo kết quả lên Thanh tra Ngân hàng Nhà nước. Tổ chức kiểm toán nội bộ không phải là cánh tay kéo dài của Thanh tra Ngân hàng, nhưng lại có vai trò gần như vậy vì nó chính là tổ chức thanh tra nội bộ của tổ chức tín dụng, do đó, nếu tổ chức kiểm tra kiểm toán nội bộ làm tốt vai trò, chức năng và nhiệm vụ theo quy định của pháp luật cũng như quy định nội bộ tổ chức tín dụng thì cũng đã góp phần khá lớn vào sự ổn định và phát triển của tổ chức tín dụng và mục tiêu này không khác với mục tiêu của Thanh tra Ngân hàng. Thanh tra NHNN, kiểm toán độc lập có thể sử dụng kết quả của kiểm toán nội bộ làm tư liệu tham khảo để đánh giá tính tuân thủ và hiệu quả hoạt động của Techcombank. Dựa trên kết quả của kiểm toán độc lập, của thanh tra ngân hàng, kiểm toán nội bộ sẽ xem xét các kiến nghị khắc phục những tồn tại, yếu kém trong hệ thống kiểm soát của ngân hàng, triển khai thực hiện kiểm tra đào sâu thêm và khắc phục các yếu kém, hạn chế sự tái diễn các sai phạm cũng như giám sát, đánh giá việc thực hiện các biện pháp khắc phục. 3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ĐỐI VỚI NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VÀ CHÍNH PHỦ 3.3.1. Kiến nghị đối với Chính Phủ Trong hoạch định chính sách, không những cần cân đối giữa các mục tiêu phát triển kinh tế và ổn định tiền tệ mà còn phải quan tâm đến sự phát triển bền vững của các NHTM, tránh tình trạng thắt chặt hoặc nới lỏng quá mức, thay đổi định hướng đột ngột sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ đến lợi ích của NHTM. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, không ngừng tạo ra môi trường pháp lý lành mạnh để khuyến khích sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp, đồng thời bảo vệ lợi ích chính đáng cho các NHTM, chẳng hạn như: Cần rà soát các văn bản chồng chéo, thiếu đồng bộ, không còn phù hợp với thực tế để hệ thống các văn bản của ngành có tính pháp lý cao hơn chứ không đơn thuần hướng dẫn nghiệp vụ. Hoàn thiện hơn nữa các quy định pháp lý liên quan đến bảo đảm tiền vay, để một khi NH thực hiện đầy đủ các thủ tục công chứng, đăng ký đối với tài sản đảm bảo thì có thể xử lý nợ, thu hồi nợ bằng việc thanh lý tài sản đảm bảo một cách nhanh chóng. Hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật như hệ thống thông tin, kiểm toán, kế toán theo chuẩn mực quốc tế,.. thúc đẩy kinh tế phát triển ổn định, tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp nói chung và của NHTM nói riêng phát triển an toàn, bền vững để hội nhập quốc tế. 3.3.2 Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà Nước 3.3.2.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật ngân hàng - Sớm hoàn thiện dự án Luật Ngân hàng Nhà nước, Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Bảo hiểm tiền gửi và Luật Giám sát an toàn hoạt động ngân hàng. - Phối hợp với các cơ quan trong việc xử lý nợ xấu, tháo gỡ những khó khăn về thủ tục trong quá trình phát mãi tài sản đảm bảo. Nên có những bước hướng dẫn cụ thể về trình tự, thủ tục, trách nhiệm của TCTD, cơ quan Công an, chính quyền cơ sở, Sở tài nguyên môi trường làm cơ sở pháp lý để đi đến ban hành thông tư liên ngành hướng dẫn thêm nhằm nâng cao hiệu quả công tác phối hợp đẩy nhanh tiến độ, cụ thể hóa từng công việc trong thi hành án. - Nghiên cứu, chỉnh sửa, hoàn thiện các quy định về ngoại hối, phân loại nợ, về bảo đảm an toàn... phù hợp với thông lệ, chuẩn mực quốc tế và điều kiện thực tế ở Việt Nam. 3.3.2.2. Điều hành chính sách tiền tệ hiệu quả - Điều hành linh hoạt chính sách lãi suất và các công cụ khác nhằm hỗ trợ các ngân hàng thương mại đảm bảo khả năng thanh khoản và an toàn trong hoạt động kinh doanh. - Điều hành tỷ giá linh hoạt theo tín hiệu thị trường, khuyến khích xuất khẩu, kiểm soát nhập khẩu, có biện pháp can thiệp kịp thời để ổn định thị trường ngoại hối. - Theo dõi, phân tích, đánh giá và dự báo sát hơn diễn biến kinh tế, tiền tệ trong nước và thế giới, đặc biệt là trong lĩnh vực tín dụng để đưa ra các giải pháp phù hợp trong điều hành chính sách tiền tệ nhằm đạt được các mục tiêu tiền tệ, tín dụng do Quốc hội và Chính phủ đề ra. Đồng thời, đảm bảo cho các TCTD hoạt động đúng định hướng của NHNN và hạn chế rủi ro. 3.3.2.3. Công tác thanh tra - Tiếp tục triển khai đổi mới công tác thanh tra, giám sát ngân hàng. Cần nâng cao chất lượng thanh tra bằng cách nắm bắt kịp thời các nghiệp vụ kinh doanh, dịch vụ NH hiện đại, áp dụng công nghệ mới nhằm giám sát liên tục các NHTM dưới hai hình thức là thanh tra tại chỗ và giám sát từ xa. Thanh tra tại chỗ sẽ nâng cao hiệu lực cho việc xử lý các vi phạm dựa trên các tài liệu chứng minh không tuân thủ các quy định pháp luật do nguyên nhân khách quan hay chủ quan làm cơ sở để áp dụng các chế tài cụ thể. Giám sát từ xa giúp cảnh báo kịp thời những sai phạm để các NHTM có biện pháp ngăn ngừa rủi ro trong hoạt động kinh doanh nói chung và hoạt động tín dụng nói riêng. Triển khai thanh tra, giám sát một cách thống nhất, có trọng tâm, trọng điểm đối với các TCTD. Xử lý kiên quyết, kịp thời các sai phạm phát hiện qua thanh tra. - Nghiên cứu, xây dựng, ban hành các văn bản pháp lý liên quan đến hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng. Chương trình thanh tra cần được xây dựng chi tiết, khoa học, thông tin được thu thập cần phân tích kỹ lưỡng, tránh mang tính hình thức; nội dung thanh tra phải cải tiến để đảm bảo kiểm soát được NHTM, thể hiện vai trò cảnh báo, ngăn chặn và phòng ngừa rủi ro, không gây ảnh hưởng đến các hoạt động của các NHTM. - Ổn định bộ máy tổ chức Cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng. Tăng cường số lượng, chất lượng cán bộ làm công tác thanh tra, giám sát ngân hàng. Thực hiện có hiệu quả việc phân công cán bộ thanh tra theo dõi và chịu trách nhiệm an toàn của từng chi nhánh, đơn vị tổ chức tín dụng trên địa bàn. Đồng thời, cần hoán đổi cán bộ thanh tra giữa các chi nhánh NHNN để đảm bảo tính khách quan và tạo môi trường hoạt động đa dạng cho cán bộ thanh tra, kiểm tra trau dồi thêm nghiệp vụ, xử lý tình huống. 3.3.2.4. Hoàn thiện lại hệ thống thông tin tín dụng của ngành NH (CIC) - Nhằm từng bước hoàn thiện và phát triển hệ thống thông tin tín dụng ngành NH, NHNN Việt Nam cần ban hành quy chế bắt buộc các TCTD và doanh nghiệp có quan hệ tín dụng, cung cấp thông tin tín dụng cho CIC ngành NH, phải có quy định chế tài khi các TCTD cung cấp thông tin tín dụng không đầy đủ, kịp thời, chính xác. Những trường hợp phát hiện thông tin không chính xác, NHTM phải chịu phạt vi phạm hành chính cũng như bồi thường thiệt hại cho NHTM khác đã sử dụng thông tin không chính xác đó gây ra. Bên cạnh đó cần có quy định khen thưởng đối với các NHTM chấp hành tốt quy chế hoạt động thông tin tín dụng nhằm động viên các NHTM nâng cao chất lượng thông tin cung cấp. - Thông tin cung cấp nên có cả phần nhận xét định tính về KH vay bên cạnh các chỉ tiêu định lượng như hiện nay, chi tiết về các khoản có liên quan, ví dụ như: tư cách người vay, tình hình bảo lãnh vay vốn, tài sản đảm bảo, dư nợ vay và chất lượng tín dụng trong các thời kỳ, ... - CIC nên tăng cường chức năng kiểm tra tính chính xác, đầy đủ các thông tin do các NHTM cung cấp. Trên cơ sở đó định kỳ hàng quý có thông báo toàn ngành về nhận xét tình hình chấp hành quy chế, xử phạt hành chính đối với các NHTM vi phạm quy chế. KẾT LUẬN Rủi ro tín dụng luôn song hành với tín dụng. Rủi ro tín dụng rất phức tạp và đa dạng, bao gồm rủi ro có thể kiểm soát và rủi ro không thể kiểm soát được. Rủi ro tín dụng bắt nguồn từ nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan. Và hậu quả của rủi ro tín dụng thường rất nặng nề, không những làm giảm thu nhập, thất thoát vốn vay, tổn hạn đến uy tín và vị thế của ngân hàng mà rủi ro tín dụng còn có tác động ảnh hưởng dây chuyền đến sự tồn tại của hệ thống ngân hàng và “sức khỏe” của toàn bộ nền kinh tế. Mỗi ngân hàng cần xây dựng cho mình một chính sách quản trị rủi ro riêng biệt. Các chính sách này đều dựa trên một số nguyên tắc cơ bản như : chấp nhận rủi ro, điều hành rủi ro cho phép, quản lý độc lập các rủi ro, chuyển đẩy các rủi ro không cho phép…Mục đích nhằm xây dựng được một hệ thống phòng chống từ xa, đưa ra được giải pháp nhằm điều tiết các tác động xấu đến tình hình tài chính của ngân hàng. Tại chương một, bằng việc nghiên cứu một cách khái quát lý luận về hoạt động thẩm định và quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng, hệ thống hóa được các loại hình rủi ro tín dụng hiện nay, nguyên nhân xảy ra rủi ro tín dụng, phương pháp đo lường và phòng ngừa rủi ro tín dụng cũng như tìm hiểu kinh nghiệm của một số nước trong quản trị rủi ro tín dụng. Đồng thời, luận văn đưa ra một cái nhìn chung nhất về hoạt động thẩm định và quản trị rủi ro tại một ngân hàng thương mại. Thực tiễn hoạt động tín dụng của Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam trong thời gian qua cho thấy, ngân hàng đã và đang tiếp cận với các chuẩn mực quốc tế về hoạt động thẩm định và đánh giá rủi ro tín dụng mà tiêu biểu là việc áp dụng quy trình phê duyệt tín dụng tập trung đối với hoạt động tín dụng bán lẻ của ngân hàng, từ đó áp dụng nhiều biện pháp tích cực trong việc phòng ngừa và quản lý rủi ro một cách bài bản, hiệu quả giảm thiểu các thiệt hại phát sinh từ rủi ro tín dụng và tăng thêm lợi nhuận kinh doanh của ngân hàng.. Mặc dù vậy, việc tồn tại những rủi ro trong hoạt động tín dụng không bao giờ có thể kiểm soát hoàn toàn được và hậu quả của rủi ro tín dụng vẫn còn ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Từ những đánh giá về thực tiễn hoạt động hiện nay tại Techcombank, luận văn đã đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác thẩm định và quản trị rủi ro tín dụng bán lẻ mang tính thực tiễn cao. Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định tập trung vào giải quyết những vấn đề còn hạn chế trong công tác thẩm định. Nhóm các giải pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tập trung vào việc xây dựng hệ thống hạn chế, phòng ngừa rủi ro và dự phòng tổn thất trong từng công đoạn và quá trình cấp tín dụng. Trong đó bao gồm : môi trường quản trị rủi ro tín dụng , qui trình cấp tín dụng, qui trình đo lường và giám sát tín dụng , công tác kiểm soát rủi ro , vai trò của cơ quan hay bộ phận giám sát. Bên cạnh đó là những kiến nghị về phía Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ nhằm đưa ra các chính sách phù hợp, nâng cao vai trò và hiệu quả của thanh tra ngân hàng, hoàn hoàn thiện môi trường pháp lý và hệ thống thông tin hỗ trợ cho các ngân hàng trong công tác thẩm định tín dụng. Do thời gian nghiên cứu hạn chế và mới thực hiện tại một ngân hàng thương mại nên luận văn mới đánh giá được một cách khái quát những thành công và hạn chế còn tồn tại đối với hoạt động thẩm định và quản trị rủi ro tín dụng tại Techcombank cũng như chưa đưa ra được những giải pháp nâng cao chất lượng mang tính tổng thể cho các ngân hàng thương mại. Hy vọng những nghiên cứu tiếp theo sẽ đánh giá được một cách chi tiết nhất và đề xuất được những giải pháp hữu ích nhất đối với toàn hệ thống các ngân hàng thương mại Việt Nam. \ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Ngân hàng Nhà nước, Báo cáo thường niên (Annual Report ) năm 2004, 2005 Ngân hàng Techcombank, Báo cáo thường niên 2006, 2007, 2008, 2009, 2010 Thống đốc NHNN, Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN - ngày 22/4/2005, Ban hành Quy định về phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động Ngân hàng của NHTM. Thống đốc NHNN, Chỉ thị số 02/2005/CT-NHNN– ngày 20/04/2005, Về việc nâng cao chất lượng tín dụng, tăng trưởng tín dụng phù hợp với khả năng huy động vốn và kiểm soát rủi ro, bảo đảm an toàn hệ thống Thống đốc NHNN, Quyết định 783/2005/QĐ-NHNN –ngày 31/05/2005, Về việc sửa đổi, bổ sung Khoản 6 Điều 1 của Quyết định số 127/2005/QĐ-NHNN ngày 3/2/2005 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng ban hành theo Quyết định số 1627/2001/QĐ-NHNN ngày 31/12/2001 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Thống đốc NHNN, Quyết định số 457/2005/QĐ-NHNN- ngày 19/04/2005, Về việc ban hành "Quy định về các tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng". TS Hồ Diệu ( 2003), Tín dụng Ngân hàng, NXB Thống kê. PGS.TS Lê Văn Tề, TS-Ngô Hướng (2000), Tiền tệ và Ngân hàng TS. Trần Huy Hoàng (2003), Quản trị Ngân hàng Thương mại, NXB Thống kê. Ngô Quang Huân -Võ Thị Quý - Nguyễn Quang Thu -Trần Quang Trung ( 1998), Quản trị Rủi ro, NXB Giáo dục. TS. Nguyễn Minh Kiều (2006), Tín dụng và Thẩm định tín dụng ngân hàng, NXB Tài chính. TS. Nguyễn Minh Kiều (2006) , Nghiệp vụ Ngân hàng, NXB Thống kê. Đại học Kinh tế Tp.HCM (2003), Tín dụng -Ngân hàng, NXB Thống kê. Nguyễn Thị Thanh Huyền (2007), Khu vực ngân hàng sau khi gia nhập WTO : Kinh nghiệm Trung Quốc và Thực tiễn Việt Nam, Phòng CCTT-Vụ CSTT, Chuyên đề nghiên cứu trao đổi, NHNN. TS. Nguyễn Đại Lai (2007), Chiến lược Hội nhập Quốc tế và Bình luận những nội dung cơ bản về định hướng phát triển các tổ chức tín dụng Việt Nam trong kỷ nguyên WTO, Chuyên đề nghiên cứu trao đổi, NHNN Vấn đề áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế đối với các ngân hàng thương mại Việt Nam, Chuyên đề nghiên cứu trao đổi NHNN - ngày 01/03/2007. Mở rộng hợp tác giữa các ngân hàng trong nước và ngân hàng nước ngoài : Nâng cao năng lực cạnh tranh, Tạp chí Thị trường Tài chính -Tiền tệ - ngày 28/02/2007. Sự cần thiết phải xây dựng Luật các Tổ chức Tín dụng mới, Chuyên đề nghiên cứu trao đổi NHNN -ngày 08/02/2007. TS. Phí Trọng Hiển (2005), Quản trị rủi ro ngân hàng: Cơ sở lý thuyết, thách thức thực tiễn và giải pháp cho hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam, Tạp chí NHNN TS. Nguyễn Đại Lai (2007), Những bình luận xung quanh cuộc Hội thảo khoa học: “ Phát triển dịch vụ ngân hàng bán lẻ của các ngân hàng thương mại Việt Nam”, Chuyên đề nghiên cứu trao đổi NHNN. Nghị định số 163/2006/NĐ-CP về giao dịch bảo đảm, mặt bằng pháp lý chung về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự và bảo đảm tiền vay của các TCTD- Chuyên đề nghiên cứu trao đổi NHNN-Phòng CSTD&LS-Vụ CSTT , ngày 18/01/2007 TS. Nguyễn Đại Lai (2006), Giới thiệu những nội dung trọng tâm của chiến lược phát triển dịch vụ ngân hàng đến 2010 và tầm nhìn 2020, Chuyên đề nghiên cứu trao đổi NHNN. Định hướng phát triển ngân hàng trong thời gian tới, Chuyên đề nghiên cứu trao đổi NHNN - 22/06/2006 Giải pháp phát triển hệ thống giám sát tài chính -ngân hàng hữu hiệu ,Chuyên đề nghiên cứu trao đổi NHNN - 07/06/2006 Giám sát ngân hàng : kinh nghiệm của một số nền kinh tế chuyển đổi và hàm ý đối với Việt Nam , Chuyên đề nghiên cứu trao đổi NHNN - năm 2006 Tự đánh giá các nguyên tắc cơ bản của Basel tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam , Chuyên đề nghiên cứu trao đổi NHNN - 02/06/2006 TS. Nguyễn Đại Lai (2006), Bình luận và giới thiệu khái quát 25 nguyên tắc cơ bản của Uỷ Ban Basel về Thanh tra - Giám sát Ngân hàng, Chuyên đề nghiên cứu trao đổi NHNN TS. Nguyễn Đại Lai (2005), Những nội dung cơ bản rút ra từ các bài viết trong kỷ yếu hội thảo: “Nâng cao năng lực quản trị rủi ro của các NHTM Việt Nam” , Chuyên đề nghiên cứu trao đổi NHNN. Th.S Phạm Hữu Hồng Thái (2006), Nâng cao hiệu quả Quản trị Rủi ro Tín dụng trong hoạt động kinh doanh ngân hàng ,Tạp Chí Phát triển Kinh tế Th.S. Nguyễn Anh Tuấn (2006), Bàn về Cơ chế Kiểm soát Nội bộ trong các Ngân hàng thương mại , Tạp Chí Phát triển Kinh tế. Bùi Kim Ngân (2006), Một số vấn đề về nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam, Tạp chí NHNN. Th.S. Vũ Thúy Ngọc (2006), Hệ thống kiểm soát nội bộ của một ngân hàng hiện đại , Tạp chí NHNN. Quản lý và Giảm thiểu Rủi ro các hoạt Động tài chính ngân hàng dựa trên nền tảng công nghệ , Tạp chí NHNN Ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm soát, kiểm toán nội bộ ngân hàng , Tạp chí NHNN TS. Nguyễn Văn Bình (2007), Một số thách thức đối với Hệ thống Thanh tra, Giám sát Ngân hàng trong tình hình mới, Tạp chí NHNN PGS.TS. Nguyễn Đình Tự (2006), Một số vấn đề về quan hệ giữa Thanh tra Ngân hàng và các Tổ chức Tín dụng trong hoạt động giám sát và thanh tra , Tạp chí NHNN . GS.TSKH Nguyễn Duy Gia (2006), Hệ thống ngân hàng Việt Nam : Cạnh tranh -Phát triển -Hội nhập quốc tế -Xu hướng tất yếu của thời đại , Nguyên Bộ trưởng - TGĐ NHNN . Ngô Bá Lại (2005), Nhìn lại công tác kiểm soát, kiểm toán nội bộ sau 15 năm thành lập Vụ Tổng kiểm soát , Vụ trưởng Vụ Tổng kiểm soát, NHNN Th.S Nguyễn Lĩnh Nam (2006), Nguyên tắc của Ủy Ban Basel về Giám sát Ngân hàng và Sự cần thiết Áp dụng Basel đối với Công tác Giám sát tại Việt Nam, Tạp chí Phát triển kinh tế. Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam, Hướng dẫn thẩm định (2008) MỤC LỤC