Luận văn Ngành giấy Việt Nam trước những thách thức hội nhập kinh tế khu vực châu Á

nghiÖp, gièng vËt nu«i c©y trång... VÒ c«ng khai ho¸ ViÖt Nam ph¶i c«ng khai ho¸ c¸c chÝnh s¸ch, luËt lÖ, quy ®Þnh vÒ chÕ ®é th­¬ng m¹i, thñ tôc hµnh chÝnh cã liªn quan vµ b¶o ®¶m cho mäi ng­êi cã thÓ tiÕp cËn mét c¸ch thuËn lîi vµ dÔ dµng c¸c th«ng tin ®ã. TiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ ®a diÖn vµ ®a lé tr×nh cña ViÖt Nam sÏ t¹o ra cho c¸c doanh nghiÖp nh÷ng c¬ héi, thuËn lîi ®an xen víi nh÷ng th¸ch thøc, rñi ro cÇn ®­îc nhËn d¹ng râ ®Ó chñ ®éng tËn dông vµ ®èi phã. Ngµnh giÊy còng kh«ng n»m ngoµi lé tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc cña ViÖt Nam. Trong n¨m nay, theo ®óng nh÷ng cam kÕt khi gia nhËp AFTA, ViÖt Nam sÏ c¾t gi¶m thuÕ cña hµng lo¹t mÆt hµng nhËp khÈu, trong ®ã cã c¸c mÆt hµng giÊy. ThuÕ nhËp khÈu c¸c mÆt hµng giÊy gi¶m tõ 40-50% xuèng cßn 20% vµ tiÕp tôc gi¶m xuèng cßn 5% vµo n¨m 2006. Còng nh­ c¸c ngµnh kh¸c, tiÕn tr×nh héi nhËp ®· ®em ®Õn cho ngµnh giÊy nh÷ng c¬ héi thùc sù ®Ó ph¸t triÓn nh­ng ®ång thêi còng ®Æt ngµnh giÊy tr­íc nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá cÇn ph¶i v­ît qua. 2. C¸c c¬ héi Thø nhÊt, c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh giÊy cã thÓ tiÕp cËn ®­îc nh÷ng thÞ tr­êng réng lín h¬n víi nh÷ng ­u ®·i th­¬ng m¹i (gi¶m thuÕ quan vµ phi thuÕ, quy chÕ MFN, NT,...) ®Ó tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô vµ cung øng ®­îc nguån nguyªn nhiªn liÖu, thiÕt bÞ víi gi¸ c¹nh tranh. Khi héi nhËp AFTA, c¸c doanh nghiÖp giÊy ®­îc x©m nhËp vµo mét thÞ tr­êng réng lín trªn 500 triÖu d©n, ®Æc biÖt mét sè n­íc nh­ Brun©y, Malaixia, Singapo l¹i dµnh riªng cho ViÖt Nam mét sè ­u ®·i riªng ngoµi thuÕ ­u ®·i dµnh cho héi nhËp. Nh­ vËy, thÞ tr­êng tiÒm n¨ng cho c¸c s¶n phÈm giÊy cña ViÖt Nam ®· më réng ra rÊt nhiÒu, nhÊt lµ khi ch©u ¸ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng khu vùc cã nhu cÇu vÒ c¸c s¶n phÈm giÊy cao nhÊt thÕ giíi. HiÖn nay, thuÕ nhËp khÈu cña c¸c trang thiÕt bÞ nhËp vµo ViÖt Nam ®· ®­îc c¾t gi¶m sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp giÊy dÔ dµng h¬n trong viÖc tiÕp cËn nh÷ng thiÕt bÞ míi h¬n víi møc gi¸ thÊp h¬n, gi¶m bít ®­îc phÇn nµo nçi lo mu«n thuë cña c¸c doanh nghiÖp giÊy ViÖt Nam. Thø hai, héi nhËp më ra c¬ héi tiÕp thu c«ng nghÖ míi, ph­¬ng thøc qu¶n lý tiªn tiÕn cña c¸c c­êng quèc vÒ c«ng nghiÖp giÊy nh­ In®«nªxia, Th¸i Lan,... ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vµ n¨ng lùc c¹nh tranh cho ngµnh giÊy ViÖt Nam. Thø ba, qu¸ tr×nh héi nhËp sÏ mang l¹i nh÷ng c¬ héi cho viÖc ph¸t triÓn quan hÖ ®èi t¸c víi n­íc ngoµi. §©y lµ mét yÕu ®iÓm cña kh«ng Ýt doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp giÊy nãi riªng. ViÖc më mang, ph¸t triÓn tèt quan hÖ ®èi t¸c víi n­íc ngoµi sÏ quyÕt ®Þnh rÊt nhiÒu ®Õn ®­êng h­íng ph¸t triÓn vµ sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp. Thø t­, kh¶ n¨ng tiÕp cËn tèt h¬n c¸c nguån tµi chÝnh, tÝn dông ®a d¹ng c¶ trong vµ ngoµi n­íc ®Ó t¨ng ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét lîi Ých dÔ nhËn thÊy khi b­íc vµo héi nhËp, nhÊt lµ víi mét ngµnh ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín vµ l©u dµi nh­ ngµnh giÊy. C¸c kho¶n ®Çu t­ hµng n¨m cña Nhµ n­íc cho ngµnh giÊy cßn qu¸ Ýt so víi ®ßi hái thùc tÕ, nªn c¸c nguån tµi chÝnh huy ®éng tõ c¸c kªnh kh¸c sÏ rÊt cÇn thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp giÊy ®Ó tiÕn hµnh hiÖn ®¹i ho¸, ®æi míi m¸y mãc trang thiÕt bÞ, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh c¶ ë thÞ tr­êng trong n­íc vµ trong khu vùc. Thø n¨m, th«ng qua cä x¸t, c¹nh tranh, ngµnh giÊy sÏ häc hái vµ tÝch luü ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm, tri thøc, rÌn luyÖn n©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc cña ®éi ngò nh©n lùc vèn cßn rÊt h¹n chÕ cña ngµnh. Thø s¸u, nh×n chung c¸c doanh nghiÖp giÊy sÏ ®­îc h­ëng nhiÒu lîi Ých quan träng tõ qu¸ tr×nh tù do ho¸ vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, kinh doanh theo h­íng thuËn lîi vµ c¹nh tranh b×nh ®¼ng h¬n. 3. C¸c th¸ch thøc Thø nhÊt, nguy c¬ ph¸ s¶n hoÆc chuyÓn ®æi s¶n xuÊt kinh doanh do n¨ng lùc c¹nh tranh kÐm lµ nguy c¬ hoµn toµn cã thÓ x¶y ra víi kh«ng Ýt doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong ngµnh giÊy. NhiÒu doanh nghiÖp giÊy cña ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt víi th¸ch thøc nghiªm träng nµy, bëi v× ph¶i c¹nh tranh trong ®iÒu kiÖn hÕt søc khã kh¨n, c¶ tõ phÝa b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp (quy m« nhá, thiÕu vèn, c«ng nghÖ l¹c hËu, qu¶n lý kÐm, hµng ho¸, s¶n phÈm thiÕu søc c¹nh tranh... ) lÉn tõ phÝa Nhµ N­íc (m«i tr­êng chÝnh s¸ch vÜ m«, hÖ thèng luËt ph¸p, viÖc thùc thi vµ n¨ng lùc cña ®éi ngò c¸n bé cã nhiÒu bÊt cËp), nhÊt lµ khi ngµnh giÊy ®· ®­îc bao cÊp qu¸ nhiÒu trong nh÷ng n¨m qua. "§øa con c­ng" cña c«ng nghiÖp ViÖt Nam sÏ ph¶i tù b­íc ®i trªn ®«i ch©n cña chÝnh m×nh khi mµ thùc tÕ cuéc sèng khiÕn vßng tay "bè mÑ" trë nªn qu¸ bÐ nhá, kh«ng thÓ tiÕp tôc bao bäc vµ còng kh«ng cßn ®ñ søc ®Ó b¶o vÖ con m×nh ®­îc n÷a. Thø hai, c¸c doanh nghiÖp giÊy sÏ ph¶i chÞu nhiÒu phÝ tæn h¬n vÒ giao dÞch, t­ vÊn, tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, ®µo t¹o nguån nh©n lùc... nÕu muèn t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho s¶n phÈm cña m×nh, nÕu muèn ng­êi tiªu dïng trong khu vùc biÕt ®Õn s¶n phÈm cña m×nh. §©y lµ mét khã kh¨n mµ bÊt cø doanh nghiÖp nµo khi tiÕn ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi còng sÏ ph¶i ®èi mÆt. NÕu v­ît qua ®­îc, c¬ héi th¾ng trªn th­¬ng tr­êng sÏ lµ rÊt lín vµ ng­îc l¹i, sÏ g©y kh«ng Ýt khã kh¨n nÕu doanh nghiÖp vÊp ng· tr­íc rµo c¶n nµy . Thø ba, c¸c doanh nghiÖp giÊy ViÖt Nam sÏ gÆp nhiÒu rñi ro khi ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn kh«ng hiÓu râ chÝnh s¸ch, luËt lÖ, thñ tôc vµ c¸ch thøc lµm ¨n t¹i thÞ tr­êng ®ã vµ c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi (kh¶ n¨ng bÞ lõa ®¶o, xö bÊt lîi trong c¸c vô tranh chÊp...). §©y lµ vÊn ®Ò kh«ng chØ c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam míi gÆp ph¶i mµ lµ vÊn ®Ò chung ®èi víi bÊt kú doanh nghiÖp cña bÊt kú quèc gia nµo khi tham gia thÞ tr­êng quèc tÕ. Lµm ¨n ë thÞ tr­êng trong n­íc rñi ro mét th× lµm ¨n ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi rñi ro sÏ lµ m­êi, thËm chÝ lµ hµng tr¨m. Vô kiÖn c¸ ba sa gi÷a Mü vµ ViÖt Nam trong n¨m qua lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh. Râ rµng c¸i ®óng thuéc vÒ ViÖt Nam, nh­ng v× thÊp cæ bÐ häng, chóng ta ®· kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc c¸i thßng läng mµ Mü quµng lªn ®Çu chóng ta. Víi vÞ thÕ nhá bÐ trªn tr­êng quèc tÕ, ViÖt Nam kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÖt thßi, Êm øc khi kinh doanh víi c¸c quèc gia kh¸c, nhÊt lµ nh÷ng quèc gia m¹nh vÒ tiÒm lùc kinh tÕ vµ chÝnh trÞ. Do ®ã, chóng ta còng ph¶i chuÈn bÞ tinh thÇn ®Ó ®èi mÆt víi nh÷ng t×nh huèng t­¬ng tù ch¾c ch¾n sÏ x¶y ra khi tham gia s©u réng h¬n vµo thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi. II. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh giÊy ViÖt Nam 1. VÒ phÝa Nhµ n­íc 1.1. X©y dùng ph­¬ng ¸n chñ ®éng vÒ nguyªn liÖu cho ngµnh giÊy §Þnh h­íng ph¸t triÓn vïng c©y nguyªn liÖu giÊy Víi quy m« s¶n xuÊt lín vµ thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña ngµnh giÊy th× nguån cung cÊp nguyªn liÖu ph¶i æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng. Do ®ã, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn ph¶i lùa chän ph­¬ng thøc kinh doanh rõng vµ c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt ®Ó ®Çu t­ trång rõng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp sao cho hiÖu qu¶. §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu trªn, tr­íc tiªn ta ph¶i ph©n tÝch, lùa chän vµ ®­a ra nh÷ng ph­¬ng ¸n quy ho¹ch phï hîp cho tõng vïng trªn nguyªn t¾c tËp trung diÖn tÝch, æn ®Þnh vµ cã ®iÒu kiÖn th©m canh c¬ giíi. Thø hai, x¸c ®Þnh tËp ®oµn c©y trång phï hîp víi tõng vïng sinh th¸i vµ c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ s¶n xuÊt nh»m t¨ng n¨ng suÊt rõng trång, tr­íc m¾t ®¹t tõ 20-25 m3/ha/n¨m, vµ tõng b­íc ®­a n¨ng suÊt rõng trång lªn tíi 35-40 m3/ha/n¨m vµo sau n¨m 2010. Thø ba, ®Çu t­ cao cho nghiªn cøu khoa häc vµ ®Çu t­ phï hîp trong kinh doanh vµ lîi dông rõng. Thø t­, ph¶i cã ph­¬ng ¸n tæ chøc s¶n xuÊt phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt míi. Chóng ta cÇn ph¶i dµnh ­u tiªn hµng ®Çu cho c«ng t¸c c¶i thiÖn gièng, tËp trung nghiªn cøu, tuyÓn chän loµi vµ xuÊt xø thÝch hîp cho tõng vïng, trªn c¬ së ®ã tiÕn hµnh lai t¹o t×m kiÕm nh÷ng gièng tèt nhÊt. TËp trung ®Çu t­ cho c«ng nghÖ sinh häc nh»m t¹o ra gièng c©y ®Çu dßng lµm c¬ së ph¸t triÓn c«ng nghÖ t¹o gièng theo ph­¬ng ph¸p nh©n hom. KÕt hîp nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p l©m sinh nh­ lµm ®Êt, ph©n bãn vµ chÕ t¹o sö dông c¸c chÊt céng sinh kh¸c nh»m hç trî cho c©y gièng ph¸t huy tèi ®a c¸c ®Æc tÝnh di truyÒn ®· ®­îc lùa chän. Nghiªn cøu nhËp nh÷ng gièng c©y cã hµm l­îng bét giÊy cao víi chÊt l­îng tèt trªn c¬ së cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn t­¬ng ®ång víi ViÖt Nam. Loµi c©y nguyªn liÖu chÝnh cÇn tËp trung nghiªn cøu lµ: th«ng b¶n ®Þa c¸c lo¹i, th«ng nhËp ngo¹i (th«ng caribª), b¹ch ®µn, keo c¸c lo¹i, luång vµ c¸c loµi tre. Chóng ta ph¶i tõng b­íc thùc hiÖn c¸c nh÷ng nghiªn cøu c¬ b¶n trong c«ng nghÖ di truyÒn, c«ng nghÖ gen, ph©n lËp vµ ph©n lo¹i vi sinh vËt, ph¸t hiÖn c¸c loµi cã ®Æc tÝnh sinh häc cao hoÆc tÝnh chèng chÞu cao víi ®iÒu kiÖn sèng bÊt lîi, cã kh¶ n¨ng cè ®Þnh Nit¬, thÝch øng víi nhiÒu lo¹i ®Êt, nhiÒu vïng sinh th¸i kh¸c nhau. Quy ho¹ch vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn c©y nguyªn liÖu giÊy ®Õn n¨m 2010 §Ó ®¹t môc tiªu t¨ng s¶n l­îng giÊy lªn 660.000 tÊn/n¨m vµo n¨m 2010, n­íc ta cÇn tËp trung x©y dùng c¸c vïng nguyªn liÖu giÊy sau ®©y: Vïng nguyªn liÖu giÊy B¾c Bé Theo quyÕt ®Þnh sè 197/Q§ cña Thñ t­íng chÝnh phñ, ph¹m vi vïng nguyªn liÖu giÊy thuéc ®Þa bµn c¸c tØnh Hµ Giang, Tuyªn Quang, VÜnh Phóc, Phó Thä, Lµo Cai, Yªn B¸i, B¾c Th¸i víi quy m« diÖn tÝch vïng nguyªn liÖu lµ 346.000 ha, trong ®ã bao gåm c¸c huyÖn: TËp ®oµn c©y trång nguyªn liÖu giÊy chÝnh ®· ®­îc lùa chän ®Ó ph¸t triÓn lµ bå ®Ò, b¹ch ®µn, keo c¸c lo¹i vµ c¸c lo¹i tre, luång kh¸c. NhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc trong vïng nguyªn liÖu giÊy B¾c Bé lµ tËp trung t×m kiÕm gièng míi cã n¨ng suÊt cao, kh¸ng bÖnh tèt ®èi víi hai loµi c©y chñ lùc lµ keo vµ b¹ch ®µn c¸c lo¹i th«ng qua c«ng nghÖ lai t¹o vµ chän läc di truyÒn nh÷ng c¸ thÓ tréi. Nghiªn cøu t¹o ra c¸c chÕ phÈm céng sinh gióp cho c©y gièng ph¸t huy tèi ®a tÝnh di truyÒn ®· ®­îc chän läc, tõng b­íc thøc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lÜnh vùc s¶n xuÊt gièng. Dù tÝnh s¶n l­îng gç trung b×nh toµn vïng lµ 90-100 m3/ha/chu kú vµ diÖn tÝch rõng ®­îc trång theo quy ho¹ch trung b×nh mçi n¨m 13.000 ha, cã nh­ vËy vïng nguyªn liÖu giÊy B¾c Bé míi cã kh¶ n¨ng cung cÊp ®ñ vµ æn ®Þnh trªn 1,2 tÊn nguyªn liÖu th« cho C«ng ty giÊy B·i B»ng ®Ó ®¶m b¶o c«ng suÊt 250.000 tÊn/n¨m vµo 2010 vµ cho c«ng ty giÊy ViÖt Tr× c«ng suÊt 50.000 tÊn/n¨m. §©y lµ vïng nguyªn liÖu giÊy cã triÓn väng, ch¾c ch¾n vµ æn ®Þnh nhÊt trong c¶ n­íc. Vïng nguyªn liÖu giÊy phÝa Nam Theo chØ thÞ sè 86/CT cña Thñ t­íng chÝnh phñ, vïng nguyªn liÖu giÊy plhÝa Nam cã nhiÖm vô cung cÊp nguyªn liÖu cho c¸c nhµ m¸y giÊy T©n Mai, §ång Nai vµ c¸c nhµ m¸y kh¸c trong vïng. Tæng diÖn tÝch quy ho¹ch vïng nguyªn liÖu giÊy phÝa Nam lµ 270.000 ha thuéc c¸c tØnh, thµnh phè sau ®©y: TØnh S«ng BÐ, TØnh §ång Nai, TØnh Long An, Thµnh phè Hå ChÝ Minh TËp ®oµn c©y trång chÝnh ®­îc x¸c ®Þnh lµ c©y b¹ch ®µn, keo c¸c lo¹i vµ c¸c lo¹i c©y phi gç. NhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc trong vïng nguyªn liÖu giÊy phÝa Nam lµ tËp trung cho hai loµi c©y chñ yÕu lµ b¹ch ®µn vµ keo c¸c lo¹i. C¸c ®Ò tµi nghiªn cøu tËp trung gi¶i quyÕt tuyÓn chän c©y tréi cã tèc ®é sinh tr­ëng nhanh, kh¶ n¨ng chèng chÞu s©u bÖnh vµ giã b·o. ThiÕt lËp c¸c m« h×nh cã sö dông c¸c chÕ phÈm nh­ chÊt gi÷ n­íc, nÊm céng sinh vµ c¸c lo¹i vi sinh vËt nh»m ph¸t huy hÕt ­u thÕ di truyÒn cña c©y mÑ ®· ®­îc tuyÓn chän, tiÕn hµnh tËp trung c¬ giíi ho¸ trong trång rõng, hiÖn ®¹i trong s¶n xuÊt c©y trång ®­a n¨ng suÊt rõng trång lªn 25 m3/ha/n¨m toµn khu vùc. Víi môc tiªu ph¸t triÓn cña ngµnh giÊy ®Õn n¨m 2010, C«ng ty giÊy T©n Mai phÊn ®Êu ®¹t s¶n l­îng 100.000 tÊn/n¨m, C«ng ty giÊy §ång Nai ®¹t s¶n l­îng 75.000 tÊn/n¨m. Vïng nguyªn liÖu ®­îc quy ho¹ch theo dù kiÕn trªn sÏ ®ñ nguyªn liÖu cung cÊp æn ®Þnh cho hai nhµ m¸y lín còng nh­ c¸c nhu cÇu kh¸c trong khu vùc. Vïng nguyªn liÖu giÊy Kon Tum Theo QuyÕt ®Þnh sè 1070/Q§-TTg ngµy 20/8/2001 cña Thñ t­íng chÝnh phñ phª duyÖt Dù ¸n kh¶ thi vïng rõng nguyªn liÖu giÊy Kon Tum, giai ®o¹n I ®¶m b¶o ®ñ nguyªn liÖu cho nhµ m¸y 130.000 tÊn/n¨m, giai ®o¹n II c«ng suÊt 260.000 tÊn sau n¨m 2010. Tæng diÖn tÝch quy ho¹ch cho c¶ hai giai ®o¹n 125.000 ha, giai ®o¹n I lµ 64.000 ha. §Ó vïng nguyªn liÖu tËp trung vµ cã ®iÒu kiÖn th©m canh cao, giai ®o¹n I diÖn tÝch trång rõng ®­îc x¸c ®Þnh lµ 58.000 ha. TËp ®oµn c©y trång ®­îc x¸c ®Þnh lµ th«ng néi ®Þa vµ th«ng nhËp ngo¹i, b¹ch ®µn, keo c¸c lo¹i. NhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc trong vïng nguyªn liÖu giÊy Kon Tum lµ tËp trung cho c«ng viÖc chän gièng, gåm c¸c thö nghiÖm chän loµi vµ xuÊt xø th«ng, b¹ch ®µn, keo c¸c lo¹i, ®­a c¸c dßng keo vµ b¹ch ®µn ®· ®­îc tuyÓn chän ë c¸c vïng sinh th¸i kh¸c nhau, trång kh¶o nghiÖm trªn khu vùc lùa chän dßng tèt nhÊt. NhËp gièng th«ng ngo¹i x©y dùng m« h×nh so s¸nh víi th«ng b¶n ®Þa. TËp trung c¬ giíi ho¸ kh©u trång rõng kÕt hîp nghiªn cøu vµ ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt th©m canh ®ång bé ®­a n¨ng suÊt rõng trång ®¹t s¶n l­îng 135 m3/ha/8 n¨m ®èi víi keo vµ b¹ch ®µn, th«ng ®¹t s¶n l­îng 165 m3/ha/15 n¨m. Nh­ vËy vïng nguyªn liÖu ®­îc quy ho¹ch cã tæng diÖn tÝch 58.000 ha s¶n xuÊt c¬ giíi sÏ ®ñ nguyªn liÖu cung cÊp æn ®Þnh cho nhµ m¸y bét giÊy c«ng suÊt 130.000 tÊn/n¨m. Vïng nguyªn liÖu giÊy L©m §ång Theo dù kiÕn, L©m §ång sÏ cho x©y dùng nhµ m¸y bét giÊy c«ng suÊt 200.000 tÊn/n¨m ®Õn 300.000 tÊn/n¨m. N¨m 2002, Tæng C«ng ty GiÊy ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t vµ x©y dùng dù ¸n tiÒn kh¶ thi vïng nguyªn liÖu giÊy bao gåm 9 huyÖn thuéc tØnh L©m §ång vµ mét phÇn diÖn tÝch thuéc 3 huyÖn cña tØnh §¾c L¾c (huyÖn M'§r¨k, §¨k N«ng, L¨k) vµ 2 huyÖn cña tØnh B×nh ThuËn (huyÖn B¾c B×nh, Hµm ThuËn B¾c). Tæng diÖn tÝch quy ho¹ch ®Ó trång rõng nguyªn liÖu giÊy lµ 141.000 ha. TËp ®oµn c©y trång chÝnh ®­îc x¸c ®Þnh lµ th«ng c¸c lo¹i vµ keo, b¹ch ®µn c¸c lo¹i. NhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc trong vïng nguyªn liÖu giÊy L©m §ång lµ tËp trung cho 3 lo¹i c©y chÝnh: th«ng, b¹ch ®µn vµ keo c¸c lo¹i. Néi dung nghiªn cÐu chñ yÕu ­u tiªn cho c«ng t¸c c¶i thiÖn gièng, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ kh©u s¶n xuÊt gièng kÕt hîp ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt tiªn tiÕn d­a n¨ng suÊt rõng trång ®¹t s¶n l­îng 135 m3/ha/n¨m (®èi víi keo vµ b¹ch ®µn), th«ng ®¹t s¶n l­îng 165 m3/ha/15 n¨m. Vïng nguyªn liÖu giÊy t©y b¾c Thanh Ho¸ Thñ t­íng chÝnh phñ ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 868/Q§-TTg ngµy 1/10/2002 phª duyÖt Dù ¸n ®Çu t­ nhµ m¸y s¶n xuÊt giÊy, bét giÊy Thanh Ho¸, c«ng suÊt giai ®o¹n I ®Õn hÕt n¨m 2009 lµ 50.000 tÊn bét giÊy/n¨m, giai ®o¹n II tõ n¨m 2010 lµ 150.000 tÊn bét giÊy/n¨m. Vïng nguyªn liÖu giÊy ®­îc quy ho¹ch vµ x¸c ®Þnh n»m trªn ®Þa bµn cña 7 huyÖn (huyÖn Lang Ch¸nh, B¸ Th­íc, CÈm Thuû, Quan Ho¸, M­êng L¸t, Quan S¬n, Ngäc LÆc). Tæng diÖn tÝch ®Êt quy ho¹ch cho trång rõng nguyªn liÖu giÊy lµ 80.000 ha. Trong ®ã, quy ho¹ch ®Ó trång luång lµ 55.000 ha, quy ho¹ch ®Ó trång keo vµ b¹ch ®µn c¸c lo¹i lµ 250.000 ha. Mçi n¨m dù ¸n cÇn trång tõ 4.000 - 5.000 ha. TËp ®oµn c©y trång chÝnh ®­îc lùa chän lµ luång vµ keo vµ b¹ch ®µn c¸c lo¹i. NhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc chÝnh trong vïng nguyªn liÖu giÊy t©y b¾c Thanh Ho¸ lµ chän vµ c¶i t¹o gièng luång n¨ng suÊt cao, nghiªn cøu m« h×nh canh t¸c luång bÒn v÷ng vµ øng dông c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu ®· ®­îc c«ng bè trong ph¹m vi toµn quèc ®­a nhanh vµo s¶n xuÊt (¸p dông cho c©y keo vµ b¹ch ®µn), thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ trong s¶n xuÊt gièng, c¬ giíi ho¸ trong trång vµ ch¨m sãc rõng nh»m ®¶m b¶o vïng nguyªn liÖu ph¸t triÓn æn ®Þnh phôc vô nhµ m¸y c«ng suÊt 150.000 tÊn/n¨m. Vïng nguyªn liÖu giÊy B¾c K¹n Vïng nguyªn liÖu giÊy ®­îc quy ho¹ch vµ x¸c ®Þnh n»m trong ph¹m vi 42 x· thuéc 5 huyÖn (huyÖn Chî Míi, Na R×, Chî §ån, R¹ch Th«ng, thÞ x· B¾c K¹n). Tæng diÖn tÝch quy ho¹ch cho trång rõng nguyªn liÖu giÊy lµ 52.000 ha. Trong ®ã: quy ho¹ch trång tre, luång 44.000 ha, quy ho¹ch trång keo vµ b¹ch ®µn c¸c lo¹i lµ 8.000 ha. Mçi n¨m, dù ¸n trång 5.000 ha, trong ®ã: luång lµ 4.000 ha, keo vµ b¹ch ®µn trång 1.000 ha. NhiÖm vô nghiªn cøu trong vïng lµ tËp trung cho c«ng t¸c chän gièng vµ x©y dùng c¬ së s¶n xuÊt gièng c«ng nghiÖp, nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh ®Ó thóc ®Èy n¨ng suÊt rõng trång, ®¶m b¶o kinh doanh rõng cã hiÖu qu¶. Nguyªn liÖu phi gç - mét gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò nguyªn liÖu Theo tÝnh to¸n cña mét sè chuyªn gia, nÕu chØ nh»m vµo gç ®Ó s¶n xuÊt th× trong vßng m­¬i n¨m n÷a, ngµnh giÊy sÏ thiÕu nguyªn liÖu trÇm träng. Trong khi ®ã, nÕu khai th¸c tèt nguån nguyªn liÖu phi gç mµ n­íc ta kh¸ dåi dµo th× cã thÓ ®¸p øng ®­îc 50% nhu cÇu nguyªn liÖu. Ngoµi kÕ ho¹ch trång míi c¸c vïng nguyªn liÖu, nhiÒu ng­êi cho r»ng gi¶i ph¸p nhanh vµ hiÖu qu¶ nhÊt lµ sö dông c¸c lo¹i c©y phi gç nh­ tre, nøa, ®ay, sËy, cá bµng,... vµ c¸c phÕ liÖu cña ngµnh c«ng-n«ng nghiÖp nh­ b· mÝa, r¬m r¹,... C¸c loµi c©y phi gç cho s¬ sîi dµi, cã thÓ s¶n xuÊt c¸c lo¹i giÊy máng chÊt l­îng cao. §©y lµ nh÷ng loµi c©y mäc nhanh, cã chu kú khai th¸c ng¾n (6 th¸ng ®èi víi ®ay, cá bµng vµ 3 n¨m ®èi víi tre nøa). B· mÝa, r¬m r¹ cã tr÷ l­îng lín vµ tËp trung. Sau mïa thu ho¹ch, hµng n¨m ®ång b»ng s«ng Hång vµ s«ng Cöu Long cho ra kho¶ng 25 triÖu tÊn r¬m r¹. Ch­¬ng tr×nh 5 triÖu tÊn mÝa ®­êng vµo n¨m 2005 sÏ th¶i ra 5-6 triÖu tÊn b· mÝa. L­îng b· mÝa nµy chØ cã gi¸ kho¶ng 375.000 ®ång/tÊn nh­ng nÕu dïng nã lµm nguyªn liÖu giÊy th× cã thÓ s¶n xuÊt ra 0,5 tÊn c¸ct«ng hoÆc 0,5 tÊn giÊy in, gi¸ trÞ sÏ t¨ng lªn tõ 4 ®Õn 10 lÇn. Tuy nhiªn, ®Ó cã thÓ sö dông nguån nguyªn liÖu phi gç vµo s¶n xuÊt giÊy, cÇn ph¶i gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò c«ng nghÖ phøc t¹p. H¹n chÕ lín nhÊt cña nguån nguyªn liÖu nµy lµ viÖc thu mua, b¶o qu¶n, do nguån nguyªn liÖu ph©n t¸n, thêi gian b¶o qu¶n rÊt ng¾n. Thø hai lµ viÖc xö lý m«i tr­êng cho c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt giÊy tõ nguyªn liÖu phi gç. Trong khi c¸c nhµ m¸y giÊy tõ nguyªn liÖu gç hoµn toµn cã thÓ ®èt c¸c ho¸ chÊt, c¸c chÊt th¶i ®éc h¹i thµnh nguyªn liÖu t¸i sö dông th× nhµ m¸y tõ nguyªn liÖu phi gç rÊt khã thu håi c¸c ho¸ chÊt nµy, ®Æc biÖt lµ hµm l­îng SO2 nhiÒu, g©y « nhiÔm m«i tr­êng rÊt nÆng. HiÖn nay, c¸c nhµ khoa häc ®ang nghiªn cøu vµ thö nghiÖm c«ng nghÖ sö dông dung m«i h÷u c¬ trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn nguyªn liÖu phi gç. NÕu c«ng tr×nh nµy thµnh c«ng th× sÏ t¹o rÊt nhiÒu thuËn lîi cho ngµnh giÊy ViÖt Nam, bëi trªn thùc tÕ ®Çu t­ x©y dùng mét nhµ m¸y s¶n xuÊt giÊy tõ nguyªn liÖu phi gç thÊp kho¶ng 10 lÇn so víi nguyªn liÖu gç. GiÊy lo¹i - nguån nguyªn liÖu kh«ng nhá cho ngµnh giÊy HÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc khi ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp giÊy ®Òu cã xu h­íng gia t¨ng tû lÖ sö dông bét giÊy tõ giÊy lo¹i thu håi t¸i chÕ. Hµn Quèc lµ mét trong nh÷ng n­íc cã tû lÖ sö dông bét giÊy tõ giÊy lo¹i cao nhÊt thÕ giíi, ®¹t 72%. Tû lÖ nµy ë NhËt B¶n lµ 58%, ë §µi Loan lµ 66%,... §iÒu nµy cho thÊy giÊy lo¹i ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét nguån nguyªn liÖu ®¸ng quan t©m cña ngµnh giÊy. Nh­ng ë ViÖt Nam, nguån nguyªn liÖu nµy d­êng nh­ vÉn ch­a ®­îc ®Æt ®óng vÞ trÝ cña nã. Tuy vËy, t¹i mét sè vïng, ®iÓn h×nh lµ tØnh B¾c Ninh, giÊy lo¹i ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc ­u thÕ cña m×nh. Theo së C«ng nghiÖp B¾c Ninh, tæng s¶n l­îng giÊy toµn tØnh ®¹t tèi thiÓu lµ 100.000 tÊn giÊy c¸c lo¹i/n¨m, b»ng kho¶ng1/4 s¶n l­îng cña ngµnh giÊy c¶ n­íc n¨m 2002. §iÒu ®ã cho thÊy con sè thùc tÕ cßn lín h¬n rÊt nhiÒu. 98% nguyªn liÖu phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt giÊy ë ®©y lµ tõ giÊy lo¹i thu håi. §Ó s¶n xuÊt ra trªn 100.000 tÊn giÊy c¸c lo¹i bao gåm giÊy vÖ sinh, giÊy kraft, giÊy vµng m·, giÊy c¸ct«ng,... víi c«ng suÊt kho¶ng 1 v¹n tÊn/th¸ng, th× l­îng tiªu thô r¸c th¶i giÊy ë B¾c Ninh qu¶ lµ mét con sè khæng lå. ViÖc lµm giµu tõ phÕ liÖu, viÖc nhiÒu ng­êi n«ng d©n trë thµnh tû phó tõ nguyªn liÖu r¸c th¶i t¸i chÕ ë B¾c Ninh kh«ng cßn lµ chuyÖn l¹. N¨m 2001, C«ng ty cæ phÇn c«ng ®oµn ngµnh giÊy ra ®êi víi môc ®Ých thu gom giÊy phÕ th¶i, t¸i chÕ lµm nguyªn liÖu t¹o ®Çu vµo cho ngµnh giÊy. Môc tiªu cña c«ng ty lµ thu mua tõ 10-15% c¸c lo¹i giÊy ®· sö dông, tøc lµ kho¶ng 150.000 tÊn. Sè l­îng giÊy thu mua nµy ®ñ ®Ó cung cÊp ®Çu vµo cho s¶n xuÊt 130.000 tÊn bét giÊy mçi n¨m, t­¬ng ®­¬ng víi dù ¸n s¶n xuÊt bét giÊy Kon Tum giai ®o¹n I. Ho¹t ®éng nµy sÏ gãp phÇn tiÕt kiÖm tµi nguyªn rõng, gi¶m khai th¸c 8.000-10.000 ha rõng nguyªn liÖu mçi n¨m. Nh÷ng vÝ dô trªn ®· cho ta thÊy viÖc sö dông giÊy lo¹i t¸i chÕ lµ mét gi¶i ph¸p rÊt hiÖu qu¶ vµ n»m trong tÇm tay cña ngµnh giÊy ViÖt Nam. ThiÕt nghÜ ngµnh giÊy cÇn dµnh sù quan t©m thÝch ®¸ng h¬n cho nguån nguyªn liÖu nµy. 1.2. Xóc tiÕn viÖc triÓn khai c¸c dù ¸n ®Çu t­ cho ngµnh giÊy T×nh tr¹ng hÇu hÕt c¸c dù ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn cña ngµnh giÊy ®Òu triÓn khai chËm h¬n so víi kÕ ho¹ch ®· ®Æt ngµnh giÊy ViÖt Nam tr­íc nhiÒu khã kh¨n, nhÊt lµ khi ngµnh giÊy chØ vµi n¨m n÷a sÏ ph¶i héi nhËp hoµn toµn víi khu vùc. MÆc dï ChÝnh phñ ®· cã nh÷ng nç lùc ®Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy nh­ quyÕt ®Þnh gi¶i ng©n 215 tû ®ång cho dù ¸n x©y dùng vïng nguyªn liÖu giÊy Kon Tum, nh»m ®Èy nhanh tiÕn ®é triÓn khai dù ¸n, ®¶m b¶o cung cÊp nguyªn liÖu cho nhµ m¸y s¶n xuÊt bét giÊy Kon Tum khi ®i vµo ho¹t ®éng, nh­ng ®©y chØ lµ mét gi¶i ph¸p t×nh thÕ trong ng¾n h¹n mµ th«i. Kh«ng thÓ ®Ó lÆp l¹i t×nh tr¹ng c¸c dù ¸n cø kÐo dµi lª thª do c¸c thñ tôc r­êm rµ trong khi thêi gian ®ang lµ vÊn ®Ò cùc kú quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù sèng cßn cña c¸c doanh nghiÖp giÊy, nÕu kh«ng muèn c¸c n­íc nh­ In®«nªxia, Hµn Quèc, Th¸i Lan nh¶y vµo chiÕm lÜnh thÞ tr­êng tr­íc khi ngµnh giÊy ViÖt Nam ®ñ kh¶ n¨ng ®øng v÷ng. Theo kiÕn nghÞ cña c¸c doanh nghiÖp giÊy, Nhµ n­íc cÇn ®Èy nhanh quy tr×nh xÐt duyÖt dù ¸n, hç trî vèn cho c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh víi l·i suÊt ­u ®·i, thêi gian hoµn tr¶ tõ 12 ®Õn 15 n¨m, ®Ó ®¶m b¶o tiÕn ®é triÓn khai c¸c dù ¸n míi. Ngoµi ra, chóng ta còng ph¶i t×m c¸ch kh¾c phôc nh÷ng nguyªn nh©n trùc tiÕp cña sù chËm trÔ trong viÖc triÓn khai c¸c dù ¸n. §ã lµ sù yÕu kÐm, thiÕu n¨ng ®éng trong qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n vµ thùc hiÖn dù ¸n. §ã lµ nh÷ng ¸ch t¾c trong giao ®Êt trång rõng, thñ tôc vay vèn ®Çu t­ vµ viÖc thñ tôc xÐt duyÖt dù ¸n kÐo dµi. 1.3. §Þnh h­íng l¹i chiÕn l­îc s¶n phÈm vµ chiÕn l­îc thÞ tr­êng Trong nh÷ng n¨m qua, ngµnh giÊy ViÖt Nam s¶n xuÊt kinh doanh mµ kh«ng hÒ v¹ch ra mét chiÕn l­îc dµi h¹n cô thÓ nµo vÒ s¶n phÈm vµ thÞ tr­êng tiªu thô. ChÝnh ®iÒu nµy ®· dÉn tíi t×nh tr¹ng s¶n xuÊt v« téi v¹, doanh nghiÖp nµo thÝch s¶n xuÊt c¸i g× th× cø viÖc s¶n xuÊt, kh«ng hÒ quan t©m ®Õn nhu cÇu thÞ tr­êng ®ang cÇn g×, sÏ cÇn g×. Nh­ng b­íc vµo qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc víi hµng lo¹t khã kh¨n tr­íc m¾t, ngµnh giÊy ViÖt Nam kh«ng thÓ lµm ng¬ tr­íc thùc tr¹ng ®¸ng buån ®ã mµ cÇn ph¶i x©y dùng mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn s¶n phÈm vµ thÞ tr­êng thËt cô thÓ. ChiÕn l­îc s¶n phÈm Mét nghÞch lý lµ ngµnh giÊy ViÖt Nam hiÖn nay ®ang qu¸ d­ thõa n¨ng lùc s¶n xuÊt giÊy in, giÊy viÕt, hµng chôc ngh×n tÊn giÊy in, giÊy viÕt ch­a tiªu thô ®­îc hiÖn ®ang n»m tån kho, trong khi ®ã n¨ng lùc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm mµ hiÖn thêi nhu cÇu thÞ tr­êng ®ang ®ßi hái rÊt nhiÒu th× l¹i rÊt h¹n chÕ, thËm chÝ nh­êng h¼n s©n ch¬i cho c¸c s¶n phÈm nhËp ngo¹i. Do ®ã, viÖc ®Çu tiªn cÇn lµm khi x©y dùng chiÕn l­îc s¶n phÈm cho ngµnh giÊy lµ ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu tra thÞ tr­êng, lËp nªn danh môc c¸c mÆt hµng hiÖn thÞ tr­êng ®ang cã nhu cÇu, ph¶i nªu râ yªu cÇu chÊt l­îng còng nh­ l­îng cÇu thùc tÕ ®èi víi tõng mÆt hµng cô thÓ. Ngoµi ra còng ph¶i dùa trªn t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Ó dù ®o¸n nh÷ng mÆt hµng mµ thÞ tr­êng sÏ h­íng tíi trong nh÷ng n¨m tíi. C«ng viÖc nµy ®ßi hái ph¶i ®Çu t­ rÊt nhiÒu c«ng søc vµ tiÒn b¹c nh­ng l¹i kh«ng thÓ bá qua ®­îc. Do ®ã sÏ rÊt khã cho mçi doanh nghiÖp, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá, nÕu muèn cã nh÷ng th«ng tin nµy. Ngµnh giÊy nªn ®øng ra thµnh lËp mét bé phËn chuyªn nghiªn cøu thÞ tr­êng, ®¶m b¶o cung cÊp nh÷ng th«ng tin vµ dù b¸o chÝnh x¸c nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp, ®­a ra nh÷ng gîi ý vÒ mÆt hµng nµo nªn ph¸t triÓn vµ ®Çu t­ trang thiÕt bÞ m¸y mãc nh­ thÕ nµo ®Ó ®¹t ®­îc møc chÊt l­îng thÞ tr­êng yªu cÇu. Nãi c¸ch kh¸c, ngµnh giÊy ViÖt Nam ph¶i trë thµnh ng­êi dÉn ®­êng cho c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh. Víi nh÷ng mÆt hµng ViÖt Nam ®ang cã lîi thÕ nh­ giÊy vÖ sinh, kh¨n giÊy, giÊy vµng m·,... ngµnh giÊy cÇn cã quy ho¹ch râ rµng, kh¾c phôc t×nh tr¹ng s¶n xuÊt manh món, gi¶i quyÕt triÖt ®Ó t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr­êng do c¸c c¬ së s¶n xuÊt g©y ra. Ngµnh giÊy cÇn cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng ph¶i ®¹t ®­îc ®èi víi mçi mÆt hµng, v× chÊt l­îng s¶n phÈm sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ cña ng­êi tiªu dïng, tr¸nh t×nh tr¹ng kh«ng kiÓm so¸t ®­îc chÊt l­îng c¸c lo¹i s¶n phÈm ®ang tiªu thô trªn thÞ tr­êng nh­ b©y giê. CÇn ph¶i m¹nh tay víi nh÷ng s¶n phÈm kh«ng ®¹t yªu cÇu vÒ chÊt l­îng. Mét vÊn ®Ò n÷a còng kh«ng kÐm phÇn quan träng khi tham gia héi nhËp lµ vÊn ®Ò x©y dùng th­¬ng hiªô. HiÖn t¹i, viÖc x©y dùng th­¬ng hiÖu ch­a c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ thÝch ®¸ng, th­êng d­íi 0,2% tæng doanh thu, thËm chÝ nhiÒu doanh nghiÖp ch­a hÒ ®Çu t­ tµi chÝnh cho x©y dùng th­¬ng hiÖu mÆc dï nã cã ý nghÜa cùc kú quan träng trong t¨ng søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. Thùc tÕ cho thÊy nh÷ng th­¬ng hiÖu cã uy tÝn thùc sù trë thµnh mét tµi s¶n quan träng cña doanh nghiÖp, thËm chÝ cã thÓ dïng ®Ó gãp vèn liªn doanh. C¸c doanh nghiÖp giÊy cÇn ph¶i x¸c ®Þnh r»ng, c¸c chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp dï cã hoµn h¶o tèi ­u ®Õn mÊy còng trë thµnh v« nghÜa khi doanh nghiÖp kh«ng tiªu thô ®­îc s¶n phÈm. §©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña doanh nghiÖp trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc. ChiÕn l­îc thÞ tr­êng §iÒu ®Çu tiªn c¸c doanh nghiÖp nghÜ tíi khi bµn vÒ qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc th­êng lµ t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho s¶n phÈm cña m×nh. §©y lµ mét ®Þnh h­íng kh«ng sai nh­ng cÇn ph¶i xem xÐt l¹i. Tr­íc khi t×m c¸ch x©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi, cã lÏ ngµnh giÊy nªn cñng cè l¹i vÞ thÕ cña m×nh trªn chÝnh thÞ tr­êng néi ®Þa. Ngµnh giÊy cÇn ph¶i kh¾c phôc vµ lÊp ®i nh÷ng lç hæng rÊt lín trªn thÞ tr­êng hiÖn nay mµ c¸c s¶n phÈm nhËp ngo¹i ®ang chiÕm ­u thÕ vµ sÏ lÊn l­ít s¶n phÈm trong n­íc v× thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu ®· vµ sÏ gi¶m m¹nh. §©y lµ mét viÖc lµm rÊt khã kh¨n, ®ßi hái nh÷ng nç lùc rÊt lín vµ sù hîp t¸c c¶ tõ phÝa Nhµ n­íc lÉn c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh. C¸c doanh nghiÖp cÇn chuÈn bÞ tèt nguån nh©n lùc vµ c¬ së vËt chÊt ®Ó chuÈn bÞ cho thÞ tr­êng néi ®Þa v× chiÕm lÜnh thÞ tr­êng trong n­íc khã h¬n rÊt nhiÒu so víi xuÊt khÈu. Tr­íc m¾t, ngµnh giÊy kh«ng nªn tham väng qu¸ nhiÒu vµo thÞ tr­êng xuÊt khÈu mµ nªn h­íng tíi thÞ tr­êng n«Þ ®Þa tr­íc ®·. NÕu giµnh ®­îc th¾ng lîi trªn s©n nhµ, ngµnh giÊy ViÖt Nam sÏ cã rÊt nhiÒu c¬ héi ®Ó x©m nhËp thÞ tr­êng khu vùc. Nh­ vËy, ngµnh giÊy còng nªn x©y dùng dÇn c¸c chiÕn l­îc xuÊt khÈu cho nh÷ng n¨m tíi ®Ó tr¸nh l©m vµo t×nh tr¹ng bÞ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 1.4. Thóc ®Èy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ngµnh giÊy Muèn thóc ®Èy tiÕn tr×nh CPH diÔn ra nhanh h¬n, ®¸p øng yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc, Nhµ n­íc cÇn cã sù hç trî thiÕt thùc cho ngµnh giÊy. Cô thÓ, Nhµ n­íc ph¶i gióp c¸c doanh nghiÖp trong danh s¸ch CPH gi¶i quyÕt c¸c kho¶n lç hiÖn thêi v× ®©y lµ nguyªn nh©n chÝnh g©y nªn sù e ng¹i tõ phÝa c¸c cæ ®«ng khi quyÕt ®Þnh mua cæ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp nµy. §ång thêi, Nhµ n­íc cÇn xóc tiÕn c¸c kÕ ho¹ch ®Çu t­ n©ng cÊp, ®æi míi trang thiÕt bÞ m¸y mãc, gãp phÇn t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c c«ng ty sÏ tiÕn hµnh CPH. B¶n th©n c¸c doanh nghiÖp còng ph¶i chñ ®éng t×m ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó c¶i thiÖn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, kh«ng nªn tr«ng chê qu¸ nhiÒu vµo sù gióp ®ì tõ phÝa Nhµ n­íc. §ã cã thÓ lµ c¸c s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt, thay ®æi c¸ch thøc tæ chøc s¶n xuÊt cho hiÖu qu¶ h¬n, s¾p xÕp l¹i nguån nh©n lùc cho hîp lý,... nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng chÊt l­îng, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¸p øng ®­îc ®ßi hái ngµy cµng cao cña ng­êi tiªu dïng. Cã nh­ thÕ míi n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao ®­îc uy tÝn cña doanh nghiÖp, t¹o lßng tin ë c¸c nhµ ®Çu t­ mµ trong t­¬ng lai cã thÓ lµ c¸c cæ ®«ng cña doanh nghiÖp. ChØ cã sù phèi hîp chÆt chÏ cña Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ gióp cho qu¸ tr×nh CPH diÔn ra nhanh h¬n, kh«ng ph¶i chê ®Õn n¨m 2006 míi ®ñ ®iÒu kiÖn CPH nh­ kÕ ho¹ch, ®Ó cã ®ñ kh¶ n¨ng ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc mµ tiÕn tr×nh héi nhËp ®Æt ra cho ngµnh giÊy. 2. VÒ phÝa doanh nghiÖp 2.1. N©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ C¶i tiÕn nh÷ng d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy l¹c hËu §Ó ®Çu t­ mét m¸y giÊy míi ®ßi hái chi phÝ ®Çu t­ rÊt lín. Chi phÝ nµy trung b×nh lµ 1.000-1.500 USD cho mét tÊn s¶n phÈm/n¨m (tÝnh cho riªng thiÕt bÞ). Nh­ vËy ®Ó ®Çu t­ mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy in vµ giÊy viÕt cao cÊp 50.000 tÊn/n¨m th× chi phÝ ®Çu t­ thiÕt bÞ lµ tõ 50-75 triÖu USD. §èi víi ViÖt Nam chi phÝ nµy kh«ng ph¶i lµ nhá. VËy th× th¸o dì ®i hay c¶i tiÕn? §ã lµ mét c©u hái dai d¼ng lµm ®au ®Çu c¸c doanh nghiÖp giÊy ViÖt Nam khi cã nh÷ng d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy l¹c hËu kh«ng ®¸p øng næi yªu cÇu s¶n phÈm cña thÞ tr­êng. §Ó kh¾c phôc khã kh¨n vÒ chi phÝ ®Çu t­ mµ vÉn trang bÞ ®­îc mét d©y chuyÒn t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i, s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®¸p øng ®­îc ®ßi hái cao cña thÞ tr­êng, chóng ta nªn xem xÐt kh¶ n¨ng phôc håi n©ng cÊp c¸c m¸y giÊy cò hiÖn cã hoÆc mua mét m¸y giÊy cò cã kh¶ n¨ng phôc håi thµnh m¸y giÊy hiÖn ®¹i víi chi phÝ ®Çu t­ thÊp h¬n 5-10 lÇn so víi ®Çu t­ mét d©y chuyÒn míi. §©y lµ mét h­íng ®i phï hîp cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ch­a cã tÝch luü vèn ®ñ m¹nh nh­ c¸c n­íc ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, tr­íc khi quyÕt ®Þnh chän m¸y giÊy nµo ®Ó phôc håi th× doanh nghiÖp ph¶i tr¶ lêi mét sè c©u hái nh­: thiÕt bÞ nµy cã s¶n xuÊt ®­îc lo¹i s¶n phÈm phï hîp víi kÕ ho¹ch kinh doanh cña doanh nghiÖp hay kh«ng? Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt c¸c chñng lo¹i s¶n phÈm cña m¸y nµy cã t¹o lîi nhuËn ®­îc kh«ng? NÕu m¸y giÊy nµy ngõng ch¹y cã ¶nh h­ëng vÒ mÆt nµo tíi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp kh«ng?... Tr­íc khi quyÕt ®Þnh vÒ mÆt tµi chÝnh ®Ó phôc håi n©ng cÊp mét m¸y giÊy, c¸c doanh nghiÖp cÇn kh¶o s¸t tØ mØ nh÷ng h¹n chÕ cña m¸y mãc ®ã, nh÷ng h¹n chÕ dù tÝnh cña toµn d©y chuyÒn cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc theo tõng c«ng ®o¹n hoÆc tõng bé phËn. Khi nh÷ng h¹n chÕ nµy ®· x¸c ®Þnh ®­îc, møc ®é phôc håi n©ng cÊp cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc kÓ c¶ tèc ®é thu håi vèn. ViÖc thÈm ®Þnh kü thuËt tr­íc giai ®o¹n phôc håi lµ mét trong nh÷ng b­íc quy ®Þnh kh«ng thÓ bá qua ®­îc cña quy tr×nh mµ chóng ta ph¶i chó ý thùc hiÖn tèt. Chñ ®éng chÕ t¹o thiÕt bÞ phô tïng thay thÕ Mét trong nh÷ng khã kh¨n kh«ng nhá cña ngµnh giÊy ViÖt Nam nh­ ®· tr×nh bµy ë ch­¬ng II lµ t×nh tr¹ng bÞ ®éng vÒ thiÕt bÞ phô tïng thay thÕ. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, c¸c doanh nghiÖp trong n­íc cÇn phèi hîp víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt vµ nghiªn cøu trong n­íc chñ ®éng chÕ t¹o c¸c thiÕt bÞ phô tïng cÇn thiÕt. ViÖc nµy mang l¹i nh÷ng lîi Ých hÕt søc thiÕt thùc. Thø nhÊt, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng trong c«ng t¸c vËn hµnh vµ söa ch÷a v× ®· n¾m râ nhµ cung cÊp vµ kh¶ n¨ng cung cÊp vÒ chÊt l­îng, thêi gian mµ kh«ng cÇn ph¶i dù tr÷ trong kho nhiÒu, ®¸p øng ®­îc nh÷ng tr­êng hîp sù cè ®ét xuÊt hoÆc nh÷ng nhu cÇu bÊt th­êng v­ît qu¸ møc dù tr÷ trong kho. Thø hai, gi¸ l¹i rÎ, chi phÝ liªn l¹c giao dÞch gãp phÇn quan träng trong h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Thø ba, c¸c thiÕt bÞ phô tïng nµy dÔ dµng thay ®æi, c¶i tiÕn khi cÇn thiÕt vµ ®­îc b¶o hµnh chu ®¸o. Tuy vËy, khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt nh÷ng thiÕt bÞ nµy ë trong n­íc, chóng ta l¹i ph¶i ®­¬ng ®Çu víi nhiÒu khã kh¨n míi n¶y sinh. C¸c thiÕt bÞ sö dông ë c¸c doanh nghiÖp th­êng rÊt ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i nh­ng vÒ sè l­îng mçi lo¹i khi ®Æt hµng th­êng rÊt Ýt, g©y nhiÒu khã kh¨n cho c¸c nhµ chÕ t¹o. H¬n n÷a, m¸y mãc thiÕt bÞ hÇu hÕt nhËp tõ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nªn chÊt l­îng phô tïng cã ®é chÝnh x¸c rÊt cao, c¸c c¬ së s¶n xuÊt trong n­íc ch­a ®¹t tíi ®­îc. PhÇn lín thiÕt bÞ phô tïng kh«ng cã b¶n vÏ chÕ t¹o, kh«ng biÕt thµnh phÇn vËt liÖu, mµ phô tïng ®ã trong nhiÒu tr­êng hîp hoÆc ®· bÞ mßn háng hoÆc n»m trong thiÕt bÞ ®ang ho¹t ®éng, nªn kh«ng thÓ lÊy mÉu ®Ó ph©n tÝch ®­îc. B¶n th©n c¸c nhµ m¸y c¬ khÝ cña ta tr×nh ®é còng cã h¹n, nguån cung cÊp vËt liÖu kh«ng æn ®Þnh nªn còng kh«ng chñ ®éng ®­îc trong viÖc chÕ t¹o phô tïng thay thÕ. Ngay c¶ khi chÕ t¹o xong råi, viÖc bè trÝ l¾p ®Æt ch¹y thö c¸c phô tïng néi còng rÊt khã kh¨n. Muèn kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n trªn, c¸c doanh nghiÖp ph¶i hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c nhµ m¸y chÕ t¹o b»ng c¸ch tæ chøc triÓn khai tèt viÖc lÊy mÉu, thiÕt lËp b¶n vÏ chÕ t¹o c¸c chi tiÕt phô tïng theo nguyªn d¹ng ®Ó s½n sµng phôc vô cho c«ng viÖc ®Æt hµng khi cÇn. Ngoµi ra, ph¶i t¨ng c­êng t×m hiÓu vÒ kh¶ n¨ng chÕ t¹o cña c¸c ®¬n vÞ chÕ t¹o c¬ khÝ trong n­íc ®Ó cã thÓ dÔ dµng t×m ®­îc nhµ cung cÊp hiÖu qu¶. ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin vµ tù ®éng ho¸ vµo s¶n xuÊt kinh doanh §øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc m¹nh mÏ cña tiÕn tr×nh héi nhËp, viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin (CNTT) ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý cµng trë nªn cÊp thiÕt. Chi phÝ ®Ó ®Çu t­ CNTT kh«ng lín l¾m, nÕu so víi tæng møc ®Çu t­ cña mét ®¬n vÞ kinh tÕ lín nh­ Tæng C«ng ty GiÊy ViÖt Nam. ViÖc ®Çu t­ mét hÖ thèng CNTT, thiÕt lËp hÖ thèng m¹ng, n©ng cÊp vµ trang bÞ thªm c¸c trang thiÕt bÞ CNTT, thuª ®­êng truyÒn Internet riªng, chi phÝ ®µo t¹o vµ h­íng dÉn sö dông... ë møc d­íi 1 tû ®ång vµ chi phÝ hµng th¸ng kho¶ng 20 triÖu. Tuy vËy, trang thiÕt bÞ CNTT lµ lo¹i tµi s¶n cã møc xuèng gi¸ rÊt nhanh, th­êng chØ sau mét vµi n¨m gi¸ trÞ ®· gi¶m ®i rÊt nhiÒu so víi gi¸ trÞ gèc. NÕu kh«ng øng dông vµ sö dông CNTT mét c¸ch cã hiÖu qu¶ th× c¸c ph­¬ng tiÖn vµ trang thiÕt bÞ CNTT kh«ng nh÷ng kh«ng ph¸t huy ®­îc hÕt kh¶ n¨ng vèn cã mµ ng­êi ®Çu t­ cßn mÊt ®i mét kho¶n tiÒn ®Çu t­ ®¸ng kÓ. NÕu kh«ng ®­îc øng dông cïng víi c¸c gi¶i ph¸p CNTT kh¸c, trang thiÕt bÞ CNTT chØ ph¸t huy ®­îc tõ 10-30% c«ng suÊt. C«ng nghÖ th«ng tin ®­a ra c¸ch thøc míi cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp theo h­íng ph¸t huy tèi ®a kh¶ n¨ng trang thiÕt bÞ, m¹ng m¸y tÝnh, Internet vµ truyÒn th«ng ®iÖn tö. Nhê cã th­¬ng m¹i ®iÖn tö, doanh nghiÖp cã thÓ më réng thÞ tr­êng, qu¶ng c¸o hay b¸n hµng trùc tuyÕn 24h/ngµy, 365 ngµy/n¨m trªn toµn thÕ giíi. CNTT còng ®em tíi gi¶i ph¸p xö lý ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc nh©n sù, tµi chÝnh kÕ to¸n, qu¶n lý kü thuËt, hç trî lµm viÖc theo nhãm (teamwork), chia sÎ tµi nguyªn c¬ së d÷ liÖu vµ trë thµnh yÕu tè quan träng ®èi víi mçi doanh nghiÖp. Gi¶m chi phÝ hµnh chÝnh ViÖc göi th­ hoÆc Fax b»ng h×nh thøc th«ng th­êng th­êng mÊt phÝ rÊt cao, ®Æc biÖt lµ ®­êng dµi. NÕu göi th­ b»ng E-mail sÏ nhanh h¬n, rÎ h¬n rÊt nhiÒu vµ chÊt l­îng l¹i tèt h¬n nhiÒu. Ngoµi ra cßn cã thÓ gi¶m chi phÝ ®iÖn tho¹i quèc tÕ b»ng c¸ch gäi ®iÖn tho¹i qua Internet víi møc gi¸ chØ cã 0.04 USD/phót. NÕu sö dông m¹ng ®a sè dÞch vô tÝch hîp ISDN (Integrated Service Digital Network), C«ng ty cã thÓ tæ chøc héi nghÞ trùc tuyÕn B¾c-Nam, ®Ó gi¶m chi phÝ ®i l¹i, ¨n nghØ cña c¸c ®¹i biÓu. TiÖn lîi Nhê CNTT, cã thÓ x©y dùng ®­îc m¹ng l­íi th«ng tin gi÷a c¸c ®¬n vÞ trong toµn Tæng c«ng ty, gi÷a cÊp qu¶n lý vµ c¸c cÊp bÞ qu¶n lý. Th«ng tin ®­îc chuyÓn t¶i ®a chiÒu, h¹n chÕ ®­îc sè l­îng b¸o c¸o, trong khi chÊt l­îng vµ sè liÖu c¸c b¸o c¸o ®­îc cËp nhËt kÞp thêi. C¸c nhµ l·nh ®¹o, c¸c cÊp qu¶n lý cã thÓ truy cËp t×m hiÓu th«ng tin vÒ c¸c ®¬n vÞ vµo bÊt cø lóc nµo, v× c¸c th«ng tin nµy ®· ®­îc l­u tr÷ trong hÖ thèng m¸y tÝnh trung t©m. Chóng ta sÏ kh«ng cÇn l­u tr÷ hµng kho d÷ liÖu cång kÒnh v× mäi th«ng tin ®· ®­îc sè ho¸ vµ l­u tr÷ vµo æ cøng m¸y tÝnh. TÝnh an toµn vµ b¶o mËt Víi sù b¶o ®¶m cña phÝa c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô vµ h¹ tÇng c¬ së CNTT ph¸t triÓn nh­ hiÖn nay t¹i ViÖt Nam, hÖ thèng m¸y tÝnh sÏ ho¹t ®éng æn ®Þnh, kh«ng bÞ bÊt cø nguy c¬ lín nµo ®e do¹ vÒ mÆt an ninh th«ng tin. Th«ng tin sÏ ®­îc l­u tr÷ ë m¸y chñ víi c¸c ph­¬ng tiÖn b¶o mËt ë møc tèi ®a, do ®ã khi c¸c m¸y tr¹m cã sù cè, th«ng tin kh«ng bÞ mÊt. ChÕ ®é sao l­u hµng ngµy b»ng ®Üa CD_ROM hoÆc ®Üa tõ cho phÐp b¶o qu¶n th«ng tin mét c¸ch l©u dµi, an toµn vµ tiÕt kiÖm. Tæng sè vèn ®Çu t­ cho ngµnh giÊy tõ n¨m nay ®Õn n¨m 2010 lµ 10.477 tû ®ång, do ®ã sÏ cã thªm nhiÒu d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÊy míi lÇn l­ît ®i vµo ho¹t ®éng. §©y lµ c¬ héi tèt ®Ó øng dông CNTT vµ tù ®éng ho¸ (T§H) vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh giÊy. NÕu nh­ tr­íc ®©y, viÖc tiÕn hµnh øng dông CNTT vµ T§H míi chØ tiÕn hµnh ë mét sè nhµ m¸y lín, thiÕt bÞ m¸y mãc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, th× tõ nay trë ®i, theo yªu cÇu ph¸t triÓn chung, ®a sè c¸c d©y chuyÒn míi trang bÞ ®Òu cã kh¶ n¨ng øng dông tèt CNTT vµ T§H vµo trong s¶n xuÊt. Tõ thùc tÕ nµy còng cho thÊy, ®©y cã thÓ lµ mét m¾t xÝch g¾n c¸c ngµnh CNTT vµ T§H trong n­íc víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña ngµnh giÊy. Víi tr×nh ®é hiÖn nay, ngµnh CNTT vµ T§H trong n­íc cã thÓ ®¸p øng ®­îc mét phÇn nhu cÇu vÒ c¸c hÖ thèng thiÕt bÞ chuyªn dïng cho ngµnh giÊy. §iÓn h×nh lµ c«ng tr×nh nåi nÊu bét ®øng 140 m3 theo ph­¬ng ph¸p Sunfat gi¸n ®o¹n ë c«ng ty giÊy §ång Nai. HÖ thèng gi¸m s¸t vµ ®iÒu khiÓn tõng phÇn DCS ®Òu do c¸c kü s­ vµ chuyªn gia ViÖt Nam thùc hiÖn. ChØ cã phÇn cøng vµ c¸c thiÕt bÞ tÝch hîp mµ trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc míi ph¶i nhËp ngo¹i. Riªng phÇn mÒm ®iÒu khiÓn ®­îc thùc hiÖn hoµn toµn bëi nhãm chuyªn gia cña ViÖn Nghiªn cøu C¬ khÝ Bé C«ng nghiÖp víi gi¸ thµnh chØ b»ng 70% s¶n phÈm nhËp ngo¹i. §iÒu ®ã cho thÊy chóng ta cã thÓ tù lµm chñ ®­îc CNTT ¸p dông vµo ngµnh giÊy, thay v× ph¶i lÖ thuéc vµo c¸c h·ng n­íc ngoµi nh­ tr­íc kia. C«ng nghÖ th«ng tin më ra c¬ héi tiÕp cËn khoa häc kü thuËt vµ trao ®æi th«ng tin nhanh nhÊt gi÷a ngµnh giÊy ViÖt Nam víi ngµnh c«ng nghiÖp giÊy thÕ giíi. Nhê cã CNTT mµ rÊt nhiÒu tµi liÖu kü thuËt c«ng nghÖ ®· ®­îc chuyÓn t¶i cho ng­êi sö dông qua c¸c gi¶i ph¸p truyÒn th«ng ®a ph­¬ng tiÖn, ®Üa CD-ROM d­íi d¹ng v¨n b¶n, h×nh ¶nh hay ©m thanh, vÝ dô nh­ bé ®Üa CD-ROM "How Paper is made" cña TAPPI hoÆc "Papermaking Science and Technology" cña ANDRIZ AHLSTROM lµ nh÷ng tµi liÖu b»ng v¨n b¶n, h×nh ¶nh vµ ©m thanh rÊt h÷u Ých trong viÖc truyÒn t¶i th«ng tin cho ng­êi sö dông. Tuy nhiªn, c¸c tµi liÖu nµy do n­íc ngoµi biªn so¹n nªn ®ßi hái ng­êi sö dông ph¶i cã tr×nh ®é tiÕng Anh nhÊt ®Þnh. SÏ tiÖn h¬n rÊt nhiÒu cho nh÷ng ng­êi häc tËp, nghiªn cøu, c«ng t¸c trong ngµnh giÊy, nÕu chóng ta cã nh÷ng ch­¬ng tr×nh t­¬ng tù ®­îc viÕt b»ng tiÕng ViÖt. Cã thÓ thÊy CNTT vµ T§H ®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong ngµnh c«ng nghiÖp giÊy ViÖt Nam. Ngay tõ b©y giê, cÇn ®­a CNTT vµo chiÕn l­îc ph¸t triÓn dµi h¹n cña ngµnh. §ã lµ ph¶i hoµn thiÖn c¸c c¬ së d÷ liÖu th«ng tin, thèng nhÊt vÒ mÆt nguyªn t¾c c¸c c¬ së d÷ liÖu vµ c¸c øng dông CNTT ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh. ThiÕt lËp hÖ thèng m¹ng vµ x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p tÝch hîp, thuª ®­êng truyÒn Internet riªng, trang bÞ thªm c¸c ph­¬ng tiÖn m¸y mãc thiÕt bÞ CNTT. Cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o vÒ CNTT cho ®éi ngò c¸n bé hiÖn nay, ®ång thêi bæ sung míi c¸n bé chuyªn vÒ CNTT. 2.2. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm VÒ chñng lo¹i, mÉu m· Muèn s¶n phÈm c¹nh tranh ®­îc víi hµng nhËp khÈu, c¸c doanh nghiÖp ngµnh giÊy cÇn ph¶i ®a d¹ng ho¸ chñng lo¹i, mÉu m· s¶n phÈm cho phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Mét mÆt, ph¶i duy tr× c¸c mÆt hµng truyÒn thèng lµ giÊy in, giÊy viÕt. MÆt kh¸c, ph¶i xem xÐt kh¶ n¨ng ®Çu t­ s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng mµ trªn thÞ tr­êng ®ang cã nhu cÇu rÊt lín nh­ng s¶n xuÊt trong n­íc ch­a ®¸p øng ®­îc hoÆc chØ ®¸p øng ®­îc mét phÇn nhá, phÇn cßn l¹i ®ang bÞ hµng nhËp khÈu chiÕm lÜnh. §ã lµ c¸c mÆt hµng giÊy bao b× c«ng nghiÖp cao cÊp nh­ giÊy couchÐ, giÊy duplex tr¸ng phÊn, giÊy ¶nh vµ c¸c lo¹i giÊy cao cÊp kh¸c. Bªn c¹nh ®ã, còng ph¶i biÕt ph¸t huy nh÷ng mÆt hµng hiÖn ®ang cã nhiÒu lîi thÕ so víi hµng ngo¹i nh­ giÊy vÖ sinh, kh¨n ¨n, giÊy vµng m·... Kh«ng nh÷ng ph¶i chó träng tíi chuyÓn ®æi vÒ chñng lo¹i mÆt hµng, c¸c doanh nghiÖp cßn tuyÖt ®èi kh«ng ®­îc bá qua vÊn ®Ò mÉu m· s¶n phÈm. VÊn ®Ò nµy t­ëng nhá nh­ng l¹i rÊt quan träng trong tiªu thô. MÉu m· cã ®Ñp vµ ®a d¹ng th× míi thu hót ®­îc sù chó ý cña kh¸ch hµng. LÊy mÆt hµng kh¨n giÊy lµm vÝ dô. ChÊt l­îng c¸c s¶n phÈm kh¨n giÊy cña B·i B»ng hiÖn t¹i còng ®· ngang ngöa víi mét sè s¶n phÈm cña mét sè c«ng ty kh¸c nh­ Puppy hay V&T nh­ng t¹i sao ®Õn nay vÉn ch­a t¹o ®­îc chç ®øng trªn thÞ tr­êng. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh lµ v× c«ng ty B·i B»ng ch­a chó ý nhiÒu ®Õn mÉu m· s¶n phÈm. PhÇn lín ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn chän s¶n phÈm cña Puppy hay V&T víi bao b× ®­îc thiÕt kÕ rÊt ®Ñp m¾t, cã tÝnh thÈm mü cao víi mïi th¬m dÔ chÞu, khi cÇm vµo b¶n th©n bao b× ®· khiÕn ng­êi ta cã c¶m gi¸c nh­ giÊy bªn trong mÒm m¹i h¬n, mÆc dï gi¸ b¸n cã cao h¬n ®«i chót, chø Ýt khi lùa chän s¶n phÈm cña B·i B»ng víi bao b× qu¸ ®¬n gi¶n, nhiÒu khi chØ lµ líp giÊy nilon trong suèt, nh·n m¸c in trªn ®ã cã mµu s¾c ®¬n ®iÖu vµ thiÕu thÈm mü. Kh«ng quan t©m tíi vÊn ®Ò mÉu m· tøc lµ c¸c doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ sai vÒ thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng vµ tù m×nh ®¸nh mÊt c¬ héi tiÕp cËn kh¸ch hµng. VÒ chÊt l­îng HiÖn nay, trong sè c¸c s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt vµ b¸n ra trªn thÞ tr­êng cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá hay c¸c hé s¶n xuÊt thñ c«ng, vÊn ®Ò chÊt l­îng lµ mét vÊn ®Ò næi cém. RÊt nhiÒu s¶n phÈm vÉn tiÕp tôc ®­îc s¶n xuÊt vµ vÉn tiÕp tôc ®­îc tiªu thô mÆc dï kh«ng theo mét tiªu chuÈn chÊt l­îng quèc gia hay quèc tÕ nµo. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, doanh nghiÖp nµo kh«ng ý thøc ®­îc r»ng chÊt l­îng lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña doanh nghiÖp th× doanh nghiÖp ®ã sÏ kh«ng thÓ tån t¹i l©u dµi ®­îc. NÕu cø t­ duy theo lèi cò, thÞ tr­êng vÉn chÊp nhËn th× ta vÉn s¶n xuÊt lµ ta ®· tù giÕt ta. Bëi v× trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ nh­ hiÖn nay, gÇn nh­ kh«ng cßn biªn giíi gi÷a c¸c n­íc vÒ mÆt kinh tÕ, thuÕ suÊt mÆt hµng giÊy hiÖn nay lµ 20% nh­ng sÏ chØ cßn 5% vµo n¨m 2006 th× viÖc ng­êi tiªu dïng quay l­ng víi c¸c s¶n phÈm giÊy trong n­íc chØ cßn lµ vÊn ®Ò thêi gian. Mét sè doanh nghiÖp ®· cã c¸ch nh×n ®óng ®¾n vÒ vÊn ®Ò nµy, c¸c doanh nghiÖp kh¸c nªn ch¨ng nªn häc tËp kinh nghiÖm cña c¸c doanh nghiÖp ®i tr­íc nµy. C«ng ty giÊy B·i B»ng lµ mét ®iÓn h×nh. §Ó kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thµnh, t¨ng c­êng søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm, tõ ®Çu n¨m 1998, c«ng ty ®· h­íng vµo viÖc thùc hiÖn qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm theo tiªu chuÈn ISO 9000. C«ng ty ®· triÓn khai thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh 5S lµm tiÒn ®Ò cho viÖc ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn quèc tÕ ISO 9002 - mét m« h×nh ®¶m b¶o chÊt l­îng trong s¶n xuÊt, l¾p ®Æt vµ dÞch vô ®èi víi c¸c s¶n phÈm giÊy cña c«ng ty. Víi nh÷ng nç lùc kh«ng mÖt mái, n¨m 2000, s¶n phÈm giÊy cña c«ng ty ®· ®­îc tæ chøc cÊp chøng chØ chÊt l­îng quèc tÕ "TUVNORD" vµ tæ chøc cÊp chøng chØ chÊt l­îng "QUACERT" cÊp chøng chØ ISO 9002. C¸c chøng chØ vÒ chÊt l­îng nh­ thÕ nµy sÏ lµ nh÷ng viªn g¹ch ®Çu tiªn x©y nªn con ®­êng gióp ngµnh giÊy ViÖt Nam héi nhËp thùc sù víi nÒn kinh tÕ khu vùc. VÒ gi¸ c¶ §©y thùc sù lµ bµi to¸n hãc bóa ®èi víi c¸c doanh nghiÖp giÊy trong n­íc. Trong ®iÒu kiÖn bÞ ®éng vÒ nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc trang thiÕt bÞ l¹c hËu nh­ hiÖn nay th× chØ cã mét con ®­êng gióp c¸c doanh nghiÖp gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. §ã lµ ph¶i t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p kü thuËt, rµ so¸t chÆt chÏ c¸c ®Þnh møc kinh tÕ - kü thuËt, sö dông giÊy lo¹i vµ ho¸ chÊt trong n­íc, gi¶m chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¶m chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp kh«ng ®ång nghÜa víi viÖc gi¶m møc l­¬ng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. Ng­îc l¹i, chóng ta cßn ph¶i t¨ng dÇn l­¬ng cho nh©n viªn nh­ng ph¶i s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu c¸n bé c«ng nh©n cho hîp lý vµ hiÖu qu¶, gi¶m bít sè c¸n bé c«ng nh©n viªn kh«ng cÇn thiÕt, chØ gi÷ l¹i võa ®ñ. ViÖc lµm nµy c¸c doanh nghiÖp hoµn toµn cã thÓ lµm ®­îc vµ cã t¸c dông rÊt lín gióp h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n lý tiªn tiÕn còng lµm cho chi phÝ qu¶n lý gi¶m ®i ®¸ng kÓ, mang l¹i møc gi¸ c¹nh tranh cho c¸c s¶n phÈm trong n­íc. 2.3. N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh Cã hai yÕu tè chÝnh ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña mét doanh nghiÖp giÊy, ®ã lµ tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý. Do ®ã muèn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, chóng ta ph¶i n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. §èi víi mét doanh nghiÖp giÊy, nhÊt lµ doanh nghiÖp ViÖt Nam, ®æi míi c«ng nghÖ, m¸y mãc trang thiÕt bÞ lµ mét viÖc rÊt khã kh¨n, chñ yÕu lµ v× vèn ®Çu t­ rÊt lín. VËy th× c¸c doanh nghiÖp giÊy ViÖt Nam l¹i cµng ph¶i chó ý ®Õn viÖc n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý. Tr­íc tiªn, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã chiÕn l­îc ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, lo¹i bá nh÷ng ng­êi kh«ng cã kh¶ n¨ng, ®ång thêi tuyÓn chän thªm nh÷ng c¸n bé míi cã kiÕn thøc qu¶n lý ch¾c vµ cã hÖ thèng. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ cö mét sè c¸n bé ra n­íc ngoµi häc tËp ph­¬ng ph¸p qu¶n lý tiªn tiÕn ë c¸c n­íc cã ngµnh c«ng nghiÖp giÊy ph¸t triÓn nh­ In®«nªxia, Th¸i Lan, NhËt B¶n,... Ngoµi ra, cÇn ph¶i s¾p xÕp l¹i bé m¸y nh©n sù sao cho hiÖu qu¶, víi sè nh©n viªn Ýt nhÊt cã thÓ mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. Khi tæ chøc s¾p xÕp l¹i bé m¸y nh©n sù, nhÊt thiÕt ph¶i quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c phßng ban tõ tr­íc tíi nay nh­ thÕ nµo, chç nµo nªn gi÷ nguyªn, chç nµo nªn thay ®æi vµ thay ®æi thÕ nµo cho hîp lý, ph¶i tham kh¶o thªm ý kiÕn cña c¸c nhµ t­ vÊn, c¸c chuyªn gia trong lÜnh vùc nµy ®Ó cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n nhÊt. Ban l·nh ®¹o kh«ng thÓ khinh suÊt khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng nµy v× nã quyÕt ®Þnh rÊt nhiÒu tíi sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp. 2.4. T¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p xóc tiÕn th­¬ng m¹i Mét ®iÒu rÊt kú l¹ lµ chØ mét vµi n¨m tr­íc ®©y th«i, c¸c doanh nghiÖp giÊy d­êng nh­ kh«ng hÒ quan t©m ®Õn c¸c biÖn ph¸p xóc tiÕn th­¬ng m¹i. S¶n xuÊt lµ viÖc cña doanh nghiÖp cßn tiªu thô thuéc tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n­íc. ChØ ®Õn thêi ®iÓm hiÖn t¹i, c¸c doanh nghiÖp míi giËt m×nh v× ng­êi tiªu dïng thuéc c¸c nh·n hiÖu nh­ Puppy, V&T h¬n lµ c¸c nh·n hiÖu Bapaco, T©n Mai,... Lóc nµy míi b¾t ®Çu thÊy xuÊt hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh qu¶ng c¸o c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n­íc trªn truyÒn h×nh, b¸o chÝ,... Vµ còng chØ ®Õn lóc nµy ng­êi tiªu dïng míi biÕt ®Õn nh÷ng nh·n hiÖu nh­ kh¨n giÊy Bapaco, Watersilk cña c«ng ty giÊy B·i B»ng, giÊy viÕt, giÊy in cña c«ng ty giÊy T©n Mai,... Lµm sao ng­êi tiªu dïng cã thÓ chän mua s¶n phÈm cña mét c«ng ty khi ch­a hÒ nghe ®Õn tªn s¶n phÈm bao giê? Trong khi c¸c c«ng ty giÊy n­íc ngoµi tõ nhiÒu n¨m nay ®· bá kh«ng biÕt bao nhiªu tiÒn cña vµ nh©n lùc ®Ó thùc hiÖn tèt c¸c biÖn ph¸p xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh­ ®iÒu tra thÞ tr­êng, t×m kiÕm kh¸ch hµng, tiÕp thÞ vµ qu¶ng c¸o s¶n phÈm trªn c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng, th«ng tin... th× ®Õn nay ë ViÖt Nam, nhiÒu c«ng ty vÉn cßn rôt rÌ khi ®Çu t­ cho c¸c ho¹t ®éng nµy vµ ch­a ®¸nh gi¸ ®­îc vai trß cùc kú quan träng cña nh÷ng nç lùc xóc tiÕn th­¬ng m¹i. Muèn s¶n phÈm t×m ®Õn ®­îc víi kh¸ch hµng, c¸c c«ng ty cÇn lËp kÕ ho¹ch ngay tõ b­íc nghiªn cøu thÞ tr­êng. Kh«ng ph¶i cø thÝch c¸i g× th× s¶n xuÊt c¸i ®Êy nh­ tr­íc ®©y, chØ s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm mµ nhu cÇu thÞ tr­êng ®ßi hái. C¸c c«ng ty cÇn tÝch cùc h¬n n÷a trong viÖc t×m kiÕm kh¸ch hµng th«ng qua c¸c kªnh th«ng tin nh­ m¹ng Internet, c¸c c«ng ty t­ vÊn, qua sù giíi thiÖu cña c¸c ®èi t¸c,... Vµ quan träng nhÊt lµ c¸c c«ng ty ph¶i t¨ng c­êng ho¹t ®éng tiÕp thÞ vµ qu¶ng b¸ s¶n phÈm. C¸c c«ng ty lín cña n­íc ngoµi th­êng cã mét bé phËn riªng chuyªn lo x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh qu¶ng c¸o cho c«ng ty. Nh­ng víi c¸c c«ng ty ViÖt Nam kh«ng cã kh¶ n¨ng x©y dùng mét bé phËn nh­ vËy, th× gi¶i ph¸p tèt nhÊt lµ c¸c c«ng ty nªn t×m ®Õn mét c«ng ty chuyªn vÒ qu¶ng c¸o cã uy tÝn ®Ó ®¶m b¶o x©y dùng ®­îc mét ch­¬ng tr×nh qu¶ng c¸o hay, Ên t­îng, lµm næi bËt ®­îc nh÷ng ­u thÕ cña s¶n phÈm cña m×nh. Ngoµi ra, c¸c c«ng ty nªn tham gia c¸c héi chî triÓn l·m tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc ®Ó cã thÓ qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu cña m×nh ®Õn víi kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc. ViÖc x©y dùng ®­îc mét chiÕn l­îc marketing ®óng ®¾n ®· ®¶m b¶o phÇn lín thµnh c«ng cña c«ng ty. kÕt luËn Tr­íc sù gia t¨ng cña xu thÕ khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ trong nh÷ng n¨m tíi, tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc cã nh÷ng ph¸t triÓn míi c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. Trong khu vùc ASEAN nãi riªng vµ khu vùc ch©u ¸ nãi chung, qu¸ tr×nh tù do ho¸ sÏ ®­îc thóc ®Èy lªn møc cao h¬n vµ réng h¬n vÒ ph¹m vi lÜnh vùc nh»m biÕn ch©u ¸ kh«ng chØ trë thµnh mét khu vùc mËu dÞch tù do mµ cßn lµ mét thÞ tr­êng chung, mét céng ®ång kinh tÕ trong t­¬ng lai. Ngµnh giÊy còng cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®óng con ®­êng ®i cña m×nh ®Ó cã thÓ hoµ m×nh vµo khÝ thÕ chung cña tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc. TiÕn tr×nh nµy sÏ ®em l¹i nh÷ng thay ®æi kh«ng nhá cho ngµnh c«ng nghiÖp giÊy. §ã cã thÓ lµ nh÷ng thay ®æi tÝch cùc, còng cã thÓ lµ nh÷ng thay ®æi tiªu cùc. Ngµnh giÊy cÇn tØnh t¸o nhËn biÕt ®­îc nh÷ng ­u khuyÕt ®iÓm cña m×nh, cè g¾ng h¹n chÕ nh÷ng khuyÕt ®iÓm, ph¸t huy ­u ®iÓm. H¬n n÷a, cÇn ®Þnh ra tõng ®­êng ®i n­íc b­íc cho c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh tr­íc nh÷ng thay ®æi mµ qu¸ tr×nh héi nhËp ®em l¹i, cè g¾ng ®ãn b¾t, tËn dông triÖt ®Ó nh÷ng vËn héi mµ qu¸ tr×nh héi nhËp ®Æt vµo tay m×nh. C¸c cÊp l·nh ®¹o cña c¸c doanh nghiÖp giÊy còng nªn ®æi míi t­ duy, vøt bá nh­ng lèi suy nghÜ ®· qu¸ mßn, qu¸ cò ®Ó cã thÓ mang ®Õn nh÷ng luång giã míi cho t­¬ng lai ngµnh giÊy. "BiÕt ng­êi biÕt ta, tr¨m trËn tr¨m th¾ng"- ®ã lµ ®iÒu t«i muèn nh¾n nhñ ®Õn c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy. Do nh÷ng h¹n chÕ vÒ tµi liÖu tham kh¶o vµ kiÕn thøc cña b¶n th©n, luËn v¨n cña t«i ch¾c ch¾n ch­a ph¶n ¸nh ®­îc ®Çy ®ñ bøc tranh cña ngµnh giÊy trong giai ®o¹n tr­íc còng nh­ thêi ®iÓm hiÖn t¹i, cßn nhiÒu nhËn xÐt mang tÝnh chñ quan nh­ng còng ®· phÇn nµo gióp ng­êi ®äc h×nh dung ®­îc nh÷ng g× ngµnh giÊy ViÖt Nam ®· lµm ®­îc, nh÷ng ­u khuyÕt ®iÓm, nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi, nh÷ng c¬ héi, th¸ch thøc ®ang ph¶i ®èi mÆt còng nh­ nh÷ng g× ngµnh giÊy nªn lµm trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. T«i hi väng nh÷ng ý kiÕn cña m×nh sÏ Ýt nhiÒu gióp ®­îc c¸c doanh nghiÖp ngµnh giÊy tham gia tèt h¬n vµo tiÕn tr×nh héi nhËp, chñ ®éng ë thÞ tr­êng trong n­íc vµ n¨ng ®éng ë thÞ tr­êng khu vùc vµ tiÕp theo lµ thÞ tr­êng thÕ giíi. tµi liÖu tham kh¶o 55 n¨m C«ng nghiÖp ViÖt Nam Bé c«ng nghiÖp NXB Thèng kª Hµ Néi 2000 GiÊy B·i B»ng - Nh÷ng chÆng ®­êng Ph¹m Tíi, NguyÔn Duy Nghiªm, Ng« Th¸i, NguyÔn V¨n Hoµ NXB Lao §éng 1997 GiÊy B·i B»ng - Nh÷ng chÆng ®­êng lÞch sö NguyÔn Minh San NXB ChÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi 2002 Lµng nghÒ ViÖt Nam Lª V¨n V­îng NXB V¨n ho¸ thÓ thao B­íc nh¶y ®Çy lßng tin Alf Marten Jerve, Irene Norlund, NguyÔn Thanh Hµ, Astri Suhrke DÞch: NguyÔn ThÞ V©n Anh NXB ChÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi 1999 Biotechnology in the pulp and paper industry K.E.L.Eriksson NXB Springer 1997 T¹p chÝ C«ng nghiÖp GiÊy c¸c sè ph¸t hµnh n¨m 2002, 2003 Tæng C«ng ty GiÊy ViÖt Nam, HiÖp héi GiÊy ViÖt Nam T¹p chÝ C«ng nghiÖp & Th­¬ng m¹i T¹p chÝ NhÞp sèng C«ng nghiÖp T¹p chÝ C«ng nghiÖp ViÖt Nam Thêi b¸o Kinh tÕ Sµi Gßn B¸o §Çu t­ chøng kho¸n C¸c trang web: