Nước ta là nước có tốc độ phát triển về công nghệ thông tin ở mức độ cao, tỷ lệ tăng trưởng thuê bao điện thoại và điện thoại di động trong vài năm trở lại đây đứng hàng nhất, nhì thế giới. Chiếc máy điện thoại di động ngày càng trở nên phổ biến và gần gũi, gắn liền với đời sống hàng ngày của người dân và gần như không thể thiếu đối với lớp trẻ hiện nay.
Sinh viên là lực lượng có số lượng đông đảo, độ tuổi đang ở vào thời kỳ hợp lý nhất cho việc tiếp cận sử dụng dịch vụ di động. Do các bất lợi của việc chuyển đổi, người tiêu dùng dịch vụ điện thoại di động có xu hướng không thay đổi số điện thoại, vì vậy những người tham gia vào mạng di động hầu như sẽ là những khách hàng trung thành lâu dài của nhà cung cấp. 
Trong điều kiện thị trường của các hàng hóa thông thường, sức cầu của thị trường sẽ giảm dần đối với loại hàng hóa của một doanh nghiệp hoặc ngành khi thị trường đạt đến độ bão hòa hoặc khi thị hiếu của khách hàng thay đổi, tuy nhiên, với đối tượng nghiên cứu là sinh viên, hàng năm đều có thêm một đội ngũ gia nhập mới, theo đó, nếu chọn sinh viên là đối tượng khách hàng mục tiêu thì số lượng khách hàng cũng sẽ luôn được bổ sung liên tục qua từng năm. 
Qua những lý do trên, chúng ta thấy sinh viên trở thành lực lượng khách hàng tiềm năng của các nhà cung cấp dịch vụ điện thoại di động, các nhà cung cấp luôn có thể sử dụng chiến lược sản phẩm cũ cho khách hàng mới trong chiến lược phát triển chung của doanh nghiệp mình. Với mong muốn giúp các công ty viễn thông thấy được tiềm năng phát triển từ nhóm khách hàng đặc biệt này và dành nhiều sự quan tâm hơn cho các bạn sinh viên, tôi chọn vấn đề “Nghiên cứu các nhân tố tác dộng đến việc lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ điện thoại di động của sinh viên Tp.HCM” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp của mình.
                
              
                                            
                                
            
 
            
                
86 trang | 
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 2126 | Lượt tải: 1
              
            Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Nghiên cứu các nhân tố tác động đến việc lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ điện thoại di động của sinh viên thành phố Hồ Chí Minh, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
về chất lượng dịch vụ, những 
yếu tố nào ảnh hưởng đến đánh giá chung của họ về dịch vụ điện thoại di 
động. Thứ hai, từ kết quả của nghiên cứu định tính, tác giả thiết kế bảng câu 
hỏi định lượng chuẩn bị cho việc thực hiện đo lường đánh giá của sinh viên 
đối với các yếu tố, thuộc tính để có được kết quả về mức độ quan trọng của 
các yếu tố đó và xem xét mối liên hệ, sự tác động của các yếu tố với quyết 
định lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ điện thoại di động của sinh viên. 
CHƢƠNG 3 
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ ĐỀ XUẤT 
Chương 2 cho ta cái nhìn tổng quát về thị trường viễn thông di động tại 
Tp.HCM hiện nay với sự tham gia của nhiều nhà cung cấp và sự phong phú, 
đa dạng của nhiều loại hình dịch vụ khác nhau nhằm phục vụ, thỏa mãn các 
xu hướng tiêu dùng của từng nhóm đối tượng khách hàng cụ thể. 
Phần thiết kế nghiên cứu cũng đã chỉ ra được các yếu tố và thuộc tính 
mà các bạn sinh viên quan tâm khi lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ điện thoại 
di động, những yếu tố nào ảnh hưởng đến đánh giá chung của họ về dịch vụ. 
Bước tiếp theo cần xây dựng mô hình và thang đo phù hợp, tổng hợp 
kết quả từ điều tra, khảo sát thực tế, tiến hành đo lường đánh giá của sinh viên 
về mức độ quan trọng của các yếu tố, xem xét mối liên hệ giữa đánh giá 
chung về dịch vụ và quyết định lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ điện thoại di 
động của sinh viên. 
Cuối cùng, kiểm tra xem thị hiếu của sinh viên có sự khác biệt hay 
không giữa các nhóm sinh viên có đặc điểm khác nhau. 
3.1 Kết quả nghiên cứu 
3.1.1 
Như đã trình bày ở trên, số lượng các bạn sinh viên tác giả điều tra 
phỏng vấn là 220 người và thu được 182 mẫu hợp lệ. Các thông tin trên bảng 
câu hỏi được mã hóa và đưa vào chương trình xử lý số liệu SPSS để thực hiện 
các phân tích cần thiết cho nghiên cứu. 
3.1.1.1 Về đặc điểm có hay không sử dụng điện thoại di động 
Bảng 3.1: Thống kê mẫu về đặc điểm có hoặc không 
sử dụng điện thoại di động 
 Tần số Tỷ lệ (%) 
Có sử dụng điện thoại di động 165 90,7 
Không sử dụng điện thoại di động 17 9,3 
Tổng cộng 182 100,0 
(Nguồn: số liệu điều tra thống kê) 
Bảng tần số cho ta cái nhìn khái quát về tỷ lệ giữa hai nhóm sinh viên 
có và không sử dụng điện thoại di động. Trong số 182 đối tượng phỏng vấn ta 
thấy có 165 bạn sử dụng điện thoại di động, tương ứng với 90,7%, số ít còn lại 
17 bạn tương ứng với 9,3% không sử dụng điện thoại di động. Như vậy chúng 
ta có thể thấy nhu cầu sử dụng điện thoại di động trong giới sinh viên hiện nay 
là cao và việc sử dụng điện thoại di động đã trở nên phổ biến. 
3.1.1.2 Về loại hình thuê bao 
Bảng 3.2: Thống kê mẫu về loại hình thuê bao 
 Tần số Tỷ lệ (%) 
Thuê bao trả trước 144 87,3 
Thuê bao trả sau 21 12,7 
Tổng cộng 165 100,0 
(Nguồn: số liệu điều tra thống kê) 
Trong số 165 bạn có sử dụng điện thoại di động có 87,3% lựa chọn loại 
hình thuê bao trả trước, và chỉ có 12,7% là dùng loại hình thuê bao trả sau. 
Điều này rất dễ hiểu bởi tính đơn giản trong việc đăng ký sử dụng dịch vụ và 
tính linh hoạt trong việc thanh toán của loại hình thuê bao trả trước. Ngoài ra, 
loại hình thuê bao trả trước có rất nhiều gói dịch vụ tiện ích hấp dẫn, và với 
lưu lượng sử dụng hàng tháng không lớn, chọn lựa thuê bao trả trước giúp các 
bạn sinh viên tiết kiệm được chi phí nhiều hơn so với loại hình thuê bao trả 
sau, hơn nữa, các bạn cũng có thể tạm ngưng sử dụng dịch vụ trong một thời 
gian nếu như điều kiện tài chính không cho phép mà không mất bất cứ khoản 
phí nào khi tạm ngưng cũng như khi khôi phục lại dịch vụ. Chính những lý do 
trên làm cho số lượng sinh viên sử dụng loại hình thuê bao trả trước lớn hơn 
nhiều so với loại hình trả sau. 
3.1.1.3 Về năm học 
Bảng 3.3: Thống kê mẫu theo năm học 
Năm học 
Có sử dụng 
điện thoại di động 
Không sử dụng 
điện thoại di động 
Tổng cộng 
Tần số Tỷ lệ Tần số Tỷ lệ Tần số Tỷ lệ 
năm 1 26 74,3% 9 25,7% 35 100% 
năm 2 29 85,3% 5 14,7% 34 100% 
năm 3 43 93,5% 3 6,5% 46 100% 
năm 4 67 100% 0 0% 67 100% 
trên năm 4 0 0% 0 0% 0 0% 
Tổng cộng 165 17 182 
(Nguồn: số liệu điều tra thống kê) 
Thống kê theo năm học giúp đánh giá được mức độ sử dụng điện thoại 
di động của các bạn sinh viên qua các năm. Kết quả phân tích cho thấy những 
năm sau mức độ sử dụng điện thoại di động của các bạn sinh viên tăng cao 
hơn so với năm trước. Có 74,3% sinh viên năm nhất, 85,3% sinh viên năm hai, 
93,5% sinh viên năm ba và 100% sinh viên năm tư có sử dụng điện thoại di 
động. Có thể do những năm đầu điều kiện chưa cho phép nên số lượng các 
bạn sử dụng điện thoại di động ít hơn, và càng về sau các bạn càng nhận thấy 
cần có điện thoại di động phục vụ cho các mục đích sinh hoạt và học tập của 
mình, đặc biệt là các bạn sinh viên năm tư, đây là đối tượng sinh viên cần sử 
dụng thường xuyên dịch vụ điện thoại di động nhằm phục vụ thêm cho nhu 
cầu liên lạc thông tin chuẩn bị cho việc tốt nghiệp ra trường và xin việc làm 
sau này. 
3.1.2 ộng đến thị hiế ấp 
dịch vụ điện thoại di động của sinh viên 
ự
ứ
đánh giá chi tiết và 6 biến đánh giá tổng quát 
yếu tố ảnh hưở ết đị ử dụng dịch vụ điện thoại di 
độ , tuy nhiên các mô hình mà tác giả tham khảo và các biến 
tác giả tổng hợp được ứ
ứ
ần giá trị ảnh hưở ết định ịch vụ điện 
thoại di độ , đồng thời loại bỏ một số biến không thích hợp. 
. 
 Bảng 3.4: Kết quả kiểm định KMO và Bartlett’s 
Kaiser-Meyer-Olkin Measure of 
Sampling Adequacy. 
0,798 
Bartlett's Test of 
Sphericity 
Approx. Chi-Square 1,764E3 
df 276 
Sig. 0,000 
(Nguồn: Phụ lục 4 - Kết quả phân tích nhân tố) 
sig.=0,
. 
 (Kaiser-Meyer-Olkin)=0,798>0,5;
. 
 chi tiết về giá trị dịch vụ cơ bản
nhóm ử dụ
. Sử dụ
0, hai
hai , khô ại diệ
. 
Kết quả phân tích được trình bày chi tiết tại phụ lục 4, ở đây tác giả tóm 
tắt kết quả một số thông số chính như sau: 
 Bảng 3.5: Kết quả rút trích nhân tố 
Total Variance Explained 
Factor 
Initial Eigenvalues 
Extraction Sums of Squared 
Loadings 
Rotation 
Sums of 
Squared 
Loadingsa 
Total 
% of 
Variance 
Cumulative 
% 
Total 
% of 
Variance 
Cumulative 
% 
Total 
6 1,057 4,406 63,008 0,563 2,344 51,560 3,641 
(Nguồn: Phụ lục 4 - Kết quả phân tích nhân tố) 
51,
ều kiệ
và tác giả biết được có sáu nhân tố (thành phần) chính tác động đến sự lựa 
chọn dịch vụ điện thoại di động của sinh viên. 
 3.6 – 
Ma trận mẫu. Trong cùng một hàng của biến, trọng số tại nhóm nào lớn nhất, 
vượt trội hơn cả thì ta gom biến thuộc về nhóm đó. Các biến mà có tất cả 
trọng số đều nhỏ hơn 0,4 sẽ bị loại ra khỏi danh sách vì nó không thực sự có ý 
nghĩa đo lường cho một nhân tố nào. Còn lại, các biến cùng một nhóm sẽ 
được xem xét đặc điểm chung để biết được là nhóm đó thể hiện tiêu chí chung 
gì. 
Bảng 3.6: Ma trận mẫu 
Biến 
Nhân tố 
1 2 3 4 5 6 
v16. phi thue bao hop ly 0,919 0,022 -0,064 -0,057 -0,035 -0,032 
v15. phi hoa mang hap dan 0,680 -0,020 0,169 -0,054 0,010 -0,080 
v17. gia cuoc re 0,585 -0,120 -0,022 0,056 0,119 0,100 
v19. tinh cuoc chinh xac 0,521 0,089 -0,153 -0,003 -0,037 0,196 
v32. khuyen mai hap dan -0,072 0,900 -0,079 0,063 0,123 -0,088 
v33. quang cao hay 0,119 0,713 -0,041 -0,073 0,243 0,065 
v29. nhan vien chuyen nghiep -0,086 0,393 0,201 -0,029 -0,090 0,359 
v30. trang thiet bi hien dai -0,086 0,371 0,164 0,100 -0,234 0,284 
v34. vi the cao 0,006 0,369 0,176 0,191 0,022 -0,235 
v18. xuat hoa don dung han 0,260 0,312 0,226 0,007 -0,224 0,022 
v6. chat luong dam thoai tot -0,060 0,076 0,826 -0,059 0,021 -0,081 
v8. tin nhan khong that lac 0,128 -0,128 0,809 0,000 0,040 -0,052 
v7. ket noi cuoc goi nhanh -0,124 0,117 0,758 -0,003 0,056 -0,101 
v12. thai do phuc vu chu dao 0,056 0,079 -0,121 0,871 -0,041 0,050 
v13. giai quyet van de nhanh 0,008 0,210 -0,104 0,691 -0,079 -0,219 
v11. thu tuc don gian -0,191 -0,121 0,127 0,611 0,115 0,171 
v10. dia diem giao dich thuan tien 0,217 -0,218 0,311 0,429 0,085 0,130 
v23. cap nhat dv gia tang moi 0,081 0,104 0,063 -0,006 0,738 -0,087 
v22. dang ky dv gia tang de dang 0,026 -0,007 0,014 0,042 0,649 0,139 
v21. dv gia tang da dang -0,093 0,106 0,044 -0,012 0,565 0,197 
v26. dam bao thong tin lien lac 0,005 -0,017 -0,108 0,044 0,106 0,748 
v25. vung phu song rong 0,057 -0,020 -0,158 0,046 0,114 0,528 
v27. dat tieu chuan chat luong 
nganh 
0,223 0,066 0,047 0,009 0,007 0,443 
v28. bi mat thong tin 0,105 0,313 0,046 -0,115 0,020 0,383 
(Nguồn: Phụ lục 4 - Kết quả phân tích nhân tố) 
v34. vị thế cao ất cả
0,4. v18. xuất hóa đơn đúng hạn, v28. bí mật thông tin, v29. 
nhân viên chuyên nghiệp, v30. trang thiết bị hiện đại ừa có trọng 
số nhỏ hơn 0,4, vừ
(<0,1) 
(thành phầ : 
 được đo lường bởi các biến quan sát: 
 v15. phí hòa mạng hấp dẫn 
v17. giá cước rẻ 
 v19. tính cước chính xác 
 được đo lường bởi các biến quan sát: 
 v32. khuyến mại hấp dẫn 
 v33. quảng cáo hay 
 được đo lường bởi các biến quan sát: 
 v6. chất lượng đàm thoại tốt 
 v7. kết nối cuộc gọi nhanh 
 v8. tin nhắn không thất lạc 
 được đo lường bởi các biến quan sát: 
 v10. địa điểm giao dịch thuận tiện 
 v11. thủ tục đơn giản 
 v12. thái độ phục vụ chu đáo 
 v13. giải quyết vấn đề nhanh 
 được đo lường bởi các biến quan sát: 
 v21. dịch vụ gia tăng đa dạng 
 v22. đăng ký dịch vụ gia tăng dễ dàng 
 v23. cập nhật dịch vụ gia tăng mới 
 được đo lường bởi các biến quan sát: 
 v25. vùng phủ sóng rộng 
 v26. đảm bảo thông tin liên lạc 
 v27. đạt tiêu chuẩn chất lượng ngành 
3.1.3 Xây dựng thang đo ộ tin cậy của thang đo 
Qua , tác giả ố gồ
ứng vớ ảo sát thị hiế
ịch vụ điện thoại di độ
hung về dịch vụ (được đo lường bởi các biến đánh giá 
tổng quát: v9. đáp ứng nhu cầu dịch vụ, v14. hài lòng về chất lượng phục vụ, 
v20. chi phí chấp nhận được, v24. thỏa mãn yêu cầu về dịch vụ giá trị gia 
tăng, v31. an tâm sử dụng dịch vụ, v35. chương trình chiêu thị lôi cuốn
(xem phụ lụ
ứ
(>0,3). 
Bảng 3.7: Độ tin cậy của thang đo 
Độ tin cậy 
Cronbach’s 
alpha 
 4 0,785 
 2 0,792 
 3 0,816 
 4 0,746 
 3 0,741 
 3 0,686 
ịch vụ 6 0,800 
 (Nguồn: Phụ lục 5 – Đánh giá độ tin cậy của thang đo) 
: 
thấp nhất là 0,686 và cao nhất là 0,816,
- >0,3. Riêng thang đo 
ất lượ 0,
0,
ất lượ
dịch vụ . 
Nhìn chung, các thang đo đều đáng tin cậy và được sử dụng để đo lường cho 
nghiên cứu. 
3.1.4 Phân tích mức độ quan trọng trong đánh giá của sinh viên đối với các 
yếu tố đánh giá chung về dịch vụ điện thoại di động 
ề dịch vụ điện thoại di động được tác giả xây dựng 
thang đo dựa trên việc đo lường các biến đánh giá tổng quát giá trị dịch vụ 
như: đáp ứng nhu cầu dịch vụ, hài lòng về chất lượng phục vụ, chi phí chấp 
nhận được, thỏa mãn yêu cầu về dịch vụ giá trị gia tăng, an tâm sử dụng dịch 
vụ, chương trình chiêu thị lôi cuốn. Sáu biến này cũng chính là đại diện đánh 
giá cho sáu nhóm nhân tố có ảnh hưởng đến thị hiếu lựa chọn dịch vụ điện 
thoại di động của sinh viên, việc phân tích đánh giá của sinh viên về mức độ 
quan trọng của sáu biến đánh giá tổng quát này phần nào giúp biết được quan 
điểm và xu hướng của sinh viên trong việc lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ điện 
thoại di động. 
Bảng 3.8: Điểm trung bình các biến đánh giá chung dịch vụ điện thoại di động 
Biến đo lƣờng Nhân tố đánh giá Điểm trung bình Độ lệch chuẩn 
v9. dap ung nhu cau 
dich vu 
Chất lượng 
kỹ thuật 
3,81 0,781 
v14. hai long ve 
chat luong phuc vu 
Chất lượng 
phục vụ 
3,67 0,868 
v20. chi phi chap 
 nhan duoc 
Chi phí 3,70 0,922 
v24. thoa man yeu cau 
 ve dv gia tang 
Dịch vụ 
gia tăng 
3,34 0,906 
v31. an tam su dung Độ tin cậy 3,86 0,727 
v35. chuong trinh chieu 
thi loi cuon 
Sự hấp dẫn 3,65 0,646 
(Nguồn: Phụ lục 5 – Đánh giá độ tin cậy của thang đo) 
Ta thấy biến v9. đáp ứng nhu cầu dịch vụ và biến v31. an tâm sử dụng 
có điểm trung bình đánh giá mức độ quan trọng cao nhất, tương ứng với 3,81 
điểm và 3,86 điểm trên thang điểm 5, chứng tỏ mối quan tâm của sinh viên 
đối với hai nhóm nhân tố chất lượng kỹ thuật và độ tin cậy là rất lớn, họ kỳ 
vọng nhận được sự đáp ứng cao cho các yêu cầu thuộc hai nhóm nhân tố này. 
Chất lượng kỹ thuật tốt giúp đáp ứng đầy đủ các nhu cầu dịch vụ cơ bản về 
thông tin liên lạc mọi lúc, mọi nơi với chất lượng cao, thỏa mãn nhóm lợi ích 
chức năng, trong khi độ tin cậy cao giúp thỏa mãn lợi ích tâm lý đối với người 
tiêu dùng, khách hàng có thể an tâm rằng mình đang được phục vụ bởi nhà 
cung cấp có chất lượng và uy tín, luôn thực hiện các biện pháp đảm bảo hoạt 
động ổn định của dịch vụ và luôn hướng đến các lợi ích của khách hàng. 
Nhân tố có mức đánh giá quan trọng kế tiếp là chi phí được thể hiện 
qua các yếu tố phí hòa mạng hấp dẫn, phí thuê bao hợp lý, giá cước rẻ, tính 
cước chính xác. Các yếu tố này tốt sẽ thỏa mãn lợi ích kinh tế của khách hàng. 
Biến v20. chi phí chấp nhận được có điểm trung bình là 3,7 điểm / 5 điểm. 
Điều này chứng tỏ các bạn sinh viên quan tâm nhiều đến các khoản phải chi ra 
khi sử dụng dịch vụ. Với khả năng ngân sách hạn hẹp, sinh viên thích lựa 
chọn hoặc sẽ ưu tiên những nhà cung cấp có mức chi phí phù hợp với túi tiền 
của họ. Vậy tại sao nhân tố chi phí không có số điểm cao như hai nhân tố chất 
lượng kỹ thuật và độ tin cậy? Câu hỏi này cũng có thể là phần trả lời cho lý do 
tại sao độ lệch chuẩn trong đánh giá của sinh viên về nhân tố chi phí lại cao. 
Tuy hầu hết sinh viên đều muốn chi tiêu tiết kiệm càng nhiều càng tốt nhưng 
vẫn bị ảnh hưởng bởi quan niệm “tiền nào của đó”, họ vẫn mong muốn nhận 
được dịch vụ có chất lượng cao tương xứng với khoản chi phí bỏ ra nên họ 
không quá khắt khe với các khoản chi cảm thấy cần thiết, mặt khác trong thời 
gian gần đây thị trường viễn thông cạnh tranh gay gắt, có nhiều cuộc đua về 
giá cước diễn ra sôi động giữa các nhà cung cấp nên giá cả của các dịch vụ 
viễn thông di động giảm xuống đáng kể và rất hấp dẫn đối với đối tượng 
khách hàng sinh viên, chi phí bây giờ chỉ còn là yếu tố để so sánh, lựa chọn 
chứ không còn là vấn đề quá lớn, mang tính quyết định đối với người tiêu 
dùng nói chung và sinh viên nói riêng. Vì vậy, có nhiều bạn đánh giá cao mức 
độ quan trọng nhưng cũng có nhiều bạn lại chỉ cho số điểm quan trọng ở mức 
thấp, dẫn đến điểm trung bình của biến v20. chi phí chấp nhận được không 
cao lắm (= 3,7 điểm / 5 điểm), và độ lệch chuẩn lại ở mức khá cao ( = 0,922) 
phản ánh sự đánh giá không đồng đều của sinh viên đối với tầm quan trọng 
của nhân tố chi phí cho dịch vụ điện thoại di động. 
 Các yếu tố địa điểm giao dịch thuận tiện, thủ tục đơn giản, thái độ phục 
vụ chu đáo, giải quyết vấn đề nhanh thể hiện cho nhân tố chất lượng phục vụ 
được đánh giá qua biến v14. hài lòng về chất lượng phục vụ đạt số điểm 3,67 
trên thang điểm 5, đây là mức độ quan trọng vừa phải. Điều này có thể được 
giải thích bởi lý do các yếu tố này không ảnh hưởng thường xuyên đến quá 
trình sử dụng dịch vụ hàng ngày của khách hàng, chúng chỉ được đánh giá 
thỉnh thoảng trong vài lần giao dịch khi khách hàng có nhu cầu thay đổi thông 
tin dịch vụ, vì vậy mức độ đánh giá của sinh viên đối với nhóm yếu tố chất 
lượng phục vụ là quan trọng vừa phải. 
Biến v35. chương trình chiêu thị lôi cuốn đạt 3,65 điểm/ 5 điểm. Sự hấp 
dẫn được thể hiện qua hai yếu tố khuyến mại hấp dẫn và quảng cáo hay và 
như vậy có thể thấy được rằng các chương trình chiêu thị hiện nay của các nhà 
cung cấp chưa thực sự để lại dấu ấn và gây ảnh hưởng lớn đối với tầng lớp 
sinh viên. Các nhà cung cấp cần xem lại hiệu quả của việc quảng cáo, khuyến 
mại trong việc thu hút khách hàng sinh viên. 
Cuối cùng là nhân tố dịch vụ gia tăng được đánh giá thông qua biến v24. 
thỏa mãn yêu cầu về dịch vụ gia tăng đạt số điểm thấp nhất 3,34 điểm, cùng 
với việc đánh giá thấp mức độ quan trọng của nhân tố này thì độ lệch chuẩn 
trong đánh giá cũng ở mức cao cho thấy sự khác biệt lớn trong đánh giá của 
sinh viên về nhân tố dịch vụ gia tăng. Điều này có thể được giải thích bởi lý 
do hiện nay các nhà cung cấp viễn thông nước ta chưa khai thác được nhiều 
và đầy đủ các dịch vụ giá trị gia tăng cho dịch vụ điện thoại di động so với thế 
giới, thông tin về dịch vụ gia tăng còn hạn chế, vì vậy khách hàng của chúng 
ta chưa có cơ hội hiểu biết nhiều về các loại hình dịch vụ gia tăng nên có 
những nhận xét, đánh giá rất khác nhau và không dành phần đánh giá quan 
trọng đối với nhân tố này. 
3.1.5 Đánh giá mối quan hệ giữa thị hiếu lựa chọn dịch vụ điện thoại di động 
của sinh viên và các nhân tố ảnh hưởng đến nó 
Việc đánh giá được thực hiện thông qua phân tích mô hình hồi quy 
tuyến tính đa biến. Khi xây dựng mô hình cần xác định rõ biến phụ thuộc 
đang muốn nghiên cứu và các biến độc lập tác động đến biến phụ thuộc, lựa 
chọn những biến nào thật sự cần thiết và có ý nghĩa trong mô hình. Ngoài ra 
cũng cần tính toán, xem xét mức độ phù hợp của mô hình đến đâu. 
3.1.5.1 Xây dựng mô hình và đề ra các giả thuyết nghiên cứu 
 Qua phần trình bày lý thuyết ở chương 1, kết hợp với phần nghiên 
cứu định tính ở chương 2 và phân tích nhân tố ở chương 3, tác giả rút ra đượ
ảnh hưở ết đị
dịch vụ điện thoại di độ xây dự
ứu thị hiếu lựa chọn dịch vụ điện thoại di động của 
sinh viên như sau: 
Hình 3.1: Mô hình nghiên cứu thị hiếu lựa chọn dịch vụ 
điện thoại di động của sinh viên 
ảnh hưở ịch vụ điện 
thoại di độ ế
. ịch vụ
ịch vụ. 
Tác giả đặt ra một số giả thuyết cơ bản cho nghiên cứu như sau: 
- Đánh giá chung về dịch vụ điện thoại di động của sinh viên được 
xem xét dựa trên các khía cạnh: chi phí, sự hấp dẫn, chất lượng kỹ 
thuật, chất lượng dịch vụ, giá trị gia tăng và độ tin cậy của dịch vụ. 
Quyết định lựa chọn 
sử dụng dịch vụ 
điện thoại di động 
Chất lượ
Dịch vụ 
gia tăng 
ụ 
- Sự đánh giá chung về dịch vụ điện thoại di động có khác biệt giữa 
các nhóm đối tượng sinh viên khác nhau. 
- Có mối liên hệ giữa kết quả của việc đánh giá chung về dịch vụ 
điện thoại di động và quyết định lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ 
của các bạn sinh viên. 
3.1.5.2 mối tương quan giữa các biến 
Bảng 3.9: Ma trận hệ số tương quan 
Chi phí 
Sự hấp 
dẫn 
Chất lượng 
kỹ thuật 
Chất 
lượng 
phục vụ 
Dịch vụ 
gia tăng 
Độ tin 
cậy 
Đánh giá 
chung về 
dịch vụ 
Chi phí 1 0,330 0,207 0,144 0,317 0,507 0,589 
Sự hấp dẫn 0,330 1 0,297 0,188 0,241 0,366 0,675 
Chất lượng kỹ thuật 0,207 0,297 1 0,369 0,012 0,099 0,582 
Chất lượng phục vụ 0,144 0,188 0,369 1 -0,037 0,072 0,319 
Dịch vụ gia tăng 0,317 0,241 0,012 -0,037 1 0,436 0,215 
Độ tin cậy 0,507 0,366 0,099 0,072 0,436 1 0,484 
Đánh giá chung về dịch vụ 0,589 0,675 0,582 0,319 0,215 0,484 1 
(Nguồn: Phụ lục 6 - Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính bội) 
Xem kết quả trong bảng ma trận hệ số tương quan ta thấy được hệ số 
tương quan giữa biến phụ thuộc ịch vụ và các biến độc 
lập còn lại là khá cao, sơ bộ có thể kết luận các biến độc lập này có thể đưa 
vào mô hình để giải thích cho ịch vụ, hay nói cách khác 
là các nhân tố được rút trích nói trên có ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn 
dịch vụ điện thoại di động của sinh viên. Tuy nhiên nên lưu ý hệ số tương 
quan giữa biến Đánh giá chung về dịch vụ với hai biến Dịch vụ gia tăng và 
Chất lượng phục vụ là thấp, tác giả sẽ phân tích và xem xét thêm liệu hai biến 
độc lập này có khả năng giải thích tốt cho biến phụ thuộc hay không ở phần 
tiếp theo. 
3.1.5.3 Lựa chọn biến cho mô hình 
Một biến phụ thuộc thông thường sẽ chịu sự tác động của nhiều biến 
độc lập khác nhau, tuy nhiên, không phải lúc nào phương trình càng nhiều 
biến càng phù hợp với dữ liệu, vì mô hình càng có nhiều biến độc lập thì càng 
khó giải thích và rất khó đánh giá ảnh hưởng của mỗi biến độc lập đến biến 
phụ thuộc, có thể một vài biến được sử dụng lại không phải là biến quyết định 
cho biến thiên của biến phụ thuộc. Do vậy, việc thực hiện thủ tục chọn biến 
theo phương pháp chọn từng bước (stepwise selection) sẽ giúp tác giả nhận ra 
các biến độc lập có khả năng dự đoán tốt cho biến phụ thuộc. 
Bảng 3.10: Kết quả của thủ tục chọn biến 
Mô hình 
hồi quy 
theo bƣớc 
Biến đƣa vào 
Biến loại 
ra 
Phƣơng pháp 
1 Sự hấp dẫn . 
Từng bước (Tiêu chuẩn: xác suất F vào 
=0,1) 
2 Chất lượng kỹ thuật . 
Từng bước (Tiêu chuẩn: xác suất F vào 
=0,1) 
3 Chi phí hợp lý . 
Từng bước (Tiêu chuẩn: xác suất F vào 
=0,1) 
4 Độ tin cậy . 
Từng bước (Tiêu chuẩn: xác suất F vào 
=0,1) 
a. Biến phụ thuộc: Đánh giá chung về dịch vụ 
(Nguồn: Phụ lục 6 - Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính bội) 
Bảng thông số cho ta kết quả của phép kiểm định F đối với giả thuyết 
hệ số của biến được đưa vào bằng 0. Như vậy, ta chỉ nên sử dụng 4 nhân tố Sự 
hấp dẫn, Chất lượng kỹ thuật, Chi phí hợp lý, Độ tin cậy đưa vào mô hình. 
Hai nhân tố còn lại Dịch vụ gia tăng và Chất lượng phục vụ không đủ tiêu 
chuẩn xác suất F vào =0,1 sẽ không được đưa vào 
mô hình do không có khả năng dự đoán tốt cho biến phụ thuộc Đánh giá 
chung về dịch vụ. Điều này cũng đã được dự đoán thông qua điểm trung bình 
thấp của hai nhân tố Dịch vụ gia tăng và Chất lượng phục vụ trong phần phân 
tích mức độ quan trọng trong đánh giá của sinh viên đối vớ i các yếu tố đánh 
giá chung về dịch vụ, đồng thờ i hệ số tương quan giữa biến Đánh giá chung 
về dịch vụ với hai biến Dịch vụ gia tăng và Chất lượng phục vụ là thấp. 
Mô hình nghiên cứu được biểu diễn dưới dạng phương trình hồi quy 
tuyến tính đa biến có dạng như sau: 
Y = β0 + β1X1+ β2X2 + β3X3 +β4X4 
 : 
 Y: ịch vụ 
 X1: 
 X2: 
 X3: 
 X4: 
βi: hệ số hồi quy riêng phần tương ứng với các biến 
độc lập Xi 
3.1.5.4 ến 
Bảng 3.11: Kết quả đánh giá độ phù hợp của mô hình 
Tóm tắt mô hình 
Mô hình 
hồi quy 
theo 
bước 
Giá trị 
R 
R
2
R
2
 điều 
chỉnh 
Ước lượng 
độ lệch 
chuẩn 
Số liệu thống kê thay đổi 
Mức độ 
thay đổi 
R
2 
Mức 
thay đổi 
F 
df1 df2 
Mức 
thay đổi 
Sig. F 
1 0,675
a
 0,456 0,453 0,42572 0,456 150,880 1 180 0,000 
2 0,785
b
 0,616 0,611 0,35883 0,160 74,362 1 179 0,000 
3 0,856
c
 0,733 0,728 0,29999 0,117 78,109 1 178 0,000 
4 0,864
d
 0,747 0,741 0,29269 0,014 9,989 1 177 0,002 
a. Các yếu tố dự đoán: (Hằng số), sự hấp dẫn 
b. Các yếu tố dự đoán: (Hằng số), sự hấp dẫn, chất lượng kỹ thuật 
c. Các yếu tố dự đoán: (Hằng số), sự hấp dẫn, chất lượng kỹ thuật, chi phí hợp lý 
d. Các yếu tố dự đoán: (Hằng số), sự hấp dẫn, chất lượng kỹ thuật, chi phí hợp lý, độ tin cậy 
(Nguồn: Phụ lục 6 - Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính bội) 
 Để đánh giá độ phù hợp của mô hình ta xem xét giá trị R2 điều chỉnh. 
Kết quả cho thấy độ phù hợp của mô hình là 74,1%, nghĩa là mô hình hồi quy 
đa biến được sử dụng phù hợp với tập dữ liệu ở mức 74,1% hay 74,1% sự 
khác biệt của Đánh giá chung về dịch vụ có thể được giải thích bởi sự khác 
biệt của 4 biến độc lập kể trên, còn lại là do các yếu tố khác và sai số. 
 Theo sự giảm dần của mức độ thay đổi R2 (R2 change), với R2change 
là hệ số tương quan từng phần, ta biết được tầm quan trọng của các biến độc 
lập ảnh hưởng đến Đánh giá chung về dịch vụ giảm dần theo thứ tự: Sự hấp 
dẫn, Chất lượng kỹ thuật, Chi phí hợp lý, Độ tin cậy. 
3.1.5.5 
Tiếp theo tác giả tiến hành phép kiểm định F về độ phù hợp của mô 
hình hồi quy tuyến tính tổng thể, xem biến phụ thuộc có liên hệ tuyến tính với 
toàn bộ tập hợp các biến độc lập hay không. Giả thuyết H0 được đặt ra là: 
β1=β2=β3=β4=0 
Bảng 3.12: Kết quả kiểm định độ phù hợp của mô hình 
Bảng ANOVA
e
Mô hình 
Tổng bình 
phƣơng 
df 
Trung bình 
bình 
phƣơng 
F Sig. 
1 
Hồi quy 27,345 1 27,345 150,880 0,000a 
Số dư 32,623 180 0,181 
Tổng 59,968 181 
2 
Hồi quy 36,920 2 18,460 143,368 0,000b 
Số dư 23,048 179 0,129 
Tổng 59,968 181 
3 
Hồi quy 43,950 3 14,650 162,788 0,000c 
Số dư 16,019 178 0,090 
Tổng 59,968 181 
4 
Hồi quy 44,805 4 11,201 130,754 0,000d 
Số dư 15,163 177 0,086 
Tổng 59,968 181 
a. Các yếu tố dự đoán: (Hằng số), sự hấp dẫn 
b. Các yếu tố dự đoán: (Hằng số), sự hấp dẫn, chất lượng kỹ thuật 
c. Các yếu tố dự đoán: (Hằng số), sự hấp dẫn, chất lượng kỹ thuật, chi phí hợp lý 
d. Các yếu tố dự đoán: (Hằng số), sự hấp dẫn, chất lượng kỹ thuật, chi phí hợp lý, 
độ tin cậy 
e. Biến phụ thuộc: đánh giá chung về dịch vụ 
(Nguồn: Phụ lục 6 - Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính bội) 
Ta thấy giá trị sig.=0,000 rất nhỏ, điều này cho phép tác giả bác bỏ 
giả thuyết H0, cũng có nghĩa là kết hợp của các biến hiện có trong mô hình có 
thể giải thích được thay đổi của Y - đ ịch vụ, mô hình tác 
giả xây dựng là phù hợp với tập dữ liệu, mức độ phù hợp là 74,1%. 
3.1.5.6 Kết quả phân tích hồi quy đa biến và đánh giá mức độ quan trọng 
của từng nhân tố 
Bảng 3.13: Kết quả phân tích hồi quy đa biến 
Tên biến 
Hệ số 
hồi quy 
Độ lệch 
chuẩn 
Hệ số 
hồi quy 
chuẩn 
hóa 
Giá trị 
t 
Mức ý 
nghĩa 
của t 
(Sig.) 
Độ 
chấp 
nhận 
Hệ số 
phóng 
đại 
phƣơng 
sai 
Hằng số 0,273 0,171 1,599 0,112 
Sự hấp dẫn (X1) 0,291 0,030 0,409 9,580 0,000 0,783 1,278 
Chất lượng kỹ 
thuật (X2) 
0,274 0,029 0,384 9,602 0,000 0,894 1,119 
Chi phí hợp lý 
(X3) 
0,226 0,034 0,302 6,707 0,000 0,705 1,419 
Độ tin cậy (X4) 0,136 0,043 0,143 3,161 0,002 0,694 1,440 
(Nguồn: Phụ lục 6 - Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính bội) 
Với độ chấp nhận (Tolerance) lớn và hệ số phóng đại phương sai của 
các biến (VIF) nhỏ, ta không thấy dấu hiệu xảy ra hiện tượng đa cộng tuyến, 
có thể yên tâm sử dụng phương trình hồi quy. 
Phép kiểm định t nhằm mục đích kiểm tra xem hệ số hồi quy của biến 
đưa vào có bằng 0 hay không. Các giá trị sig. tại các phép kiểm định đều rất 
nhỏ chứng tỏ cả bốn biến độc lập đều có ý nghĩa thống kê trong mô hình. 
ết quả nh dự đoán Đánh giá 
chung về dịch vụ là: 
Y = 0,273 + 0,291X1 + 0,274X2 + 0,226X3 + 0,136X4 
Đánh giá chung về dịch vụ = 0,273 + 0,291 Sự hấp dẫn + 0,274 Chất 
lượng kỹ thuật + 0,226 Chi phí hợp lý + 0,136 Độ tin cậy 
Thông qua các hệ số hồi quy chuẩn hóa ta biết được mức độ quan trọng 
của các nhân tố tham gia vào phương trình, cụ thể sự hấp dẫn có ảnh hưởng 
nhiều nhất ( =0,409) và độ tin cậy có ảnh hưởng ít nhất ( =0,143) đến sự 
đánh giá chung về dịch vụ điện thoại di động của sinh viên, tuy nhiên mức độ 
quan trọng không có sự chênh lệch lớn lắm giữa các nhân tố. Nhìn chung tất 
cả bốn nhân tố đều có ảnh hưởng và bất kỳ một khác biệt nào của một trong 
bốn nhân tố đều có thể tạo nên sự thay đổi đối với đánh giá chung về dịch vụ 
điện thoại di động của sinh viên. Đây chính là căn cứ để tác giả xây dựng ý 
kiến đề xuất cho các nhà cung cấp dịch vụ điện thoại di động sau này. 
3.1.5.7 Tìm hiểu xem có hay không có sự khác biệt về thị hiếu lựa chọn 
dịch vụ điện thoại di động giữa các sinh viên có và không sử dụng điện thoại 
di động, các sinh viên sử dụng loại hình thuê bao trả trước và thuê bao trả sau 
Việc nghiên cứu sở thích và xu hướng tiêu dùng điện thoại di động 
trong phạm vi đối tượng khách hàng sinh viên là cơ sở cho các nhà cung cấp 
thực hiện chiến lược kinh doanh cho một phân khúc thị trường riêng biệt, tuy 
nhiên để thuận tiện cho nhà cung cấp trong việc phục vụ, đáp ứng tốt hơn nhu 
cầu của các bạn sinh viên, chúng ta cần tìm hiểu xem trong phân khúc thị 
trường này, thị hiếu của các bạn sinh viên có khác nhau hay không theo các 
đặc điểm riêng. 
 a) So sánh giữa hai nhóm có và không sử dụng điện thoại di động 
Ta thực hiện phép kiểm định 2 mẫu độc lập (Independent Samples T-
test) với 2 mẫu ở đây là 2 nhóm sinh viên có và không sử dụng điện thoại di 
động thu được kết quả như sau 
Bảng 3.14: Kết quả kiểm định so sánh hai nhóm có và không 
sử dụng điện thoại di động 
Levene's Test 
for Equality 
of Variances 
t-test for Equality of Means 
F Sig. t df 
Sig. (2-
tailed) 
Mean 
Difference 
Std. Error 
Difference 
95% 
Confidence 
Interval of the 
Difference 
 Lower Upper 
danh gia 
chung ve 
dich vu 
Equal 
variances 
assumed 
2,363 0,126 -0,407 180 0,684 -0,060 0,147 -0,350 0,230 
Equal 
variances not 
assumed 
 -0,496 21,761 0,625 -0,060 0,121 -0,310 0,190 
(Nguồn: Phụ lục 7 - Kết quả kiểm định Independent-Samples T-test) 
Với độ tin cậy = 95%, giá trị của Sig. kiểm định Levene = 0,126 > 0,05, 
ta chấp nhận giả thuyết phương sai 2 mẫu bằng nhau, vì vậy bước tiếp theo tác 
giả sử dụng kết quả ở hàng Equal variances asumed để đánh giá kết quả kiểm 
định t. 
Xét kiểm định t, với giá trị Sig. = 0,684 > 0,05, giả thuyết không có sự 
khác biệt trong việc lựa chọn các yếu tố đánh giá chung về dịch vụ giữa 2 
nhóm sinh viên có và không sử dụng điện thoại di động được chấp nhận. 
Như vậy, chưa có cơ sở để xác định có sự khác biệt có ý nghĩa trong 
việc lựa chọn các yếu tố đánh giá chung về dịch vụ điện thoại di động giữa 2 
nhóm sinh viên có và không sử dụng điện thoại di động. Dù cho các bạn sinh 
viên chưa từng hay hiện đang sử dụng điện thoại di động thì thị hiếu của các 
bạn về dịch vụ điện thoại di động là tương tự nhau, các bạn dựa trên các đặc 
điểm, yếu tố khá giống nhau để so sánh, đánh giá khi lựa chọn nhà cung cấp 
dịch vụ. 
b) So sánh giữa hai nhóm sử dụng thuê bao trả trước và thuê bao trả sau 
Thực hiện phép kiểm định 2 mẫu độc lập cho 2 nhóm sinh viên sử dụng 
điện thoại di động loại hình thuê bao trả trước và thuê bao trả sau, thu được 
kết quả như sau: 
Bảng 3.15: Kết quả kiểm định so sánh hai nhóm sử dụng loại hình 
thuê bao trả trước và thuê bao trả sau 
Levene's Test 
for Equality of 
Variances 
t-test for Equality of Means 
F Sig. t df 
Sig. (2-
tailed) 
Mean 
Differen
ce 
Std. 
Error 
Differen
ce 
95% 
Confidence 
Interval of the 
Difference 
 Lower Upper 
danh gia 
chung ve 
dich vu 
Equal 
variances 
assumed 
2,169 0,143 0,587 163 0,558 0,081 0,137 -0,191 0,352 
Equal 
variances not 
assumed 
 0,497 23,866 0,624 0,081 0,163 -0,255 0,416 
(Nguồn: Phụ lục 7 - Kết quả kiểm định Independent-Samples T-test) 
Độ tin cậy = 95%. Thông qua kiểm định Levene: giá trị Sig. = 0,143 > 
0,05, ta chấp nhận giả thuyết phương sai 2 mẫu bằng nhau, tác giả sử dụng kết 
quả ở hàng Equal variances asumed để đánh giá tiếp kết quả của kiểm định t. 
 Xét kiểm định t, với giá trị Sig. = 0,558 > 0,05, giả thuyết không có sự 
khác biệt trong việc lựa chọn các yếu tố đánh giá chung về dịch vụ giữa 2 
nhóm sinh viên sử dụng điện thoại di động thuê bao trả trước và thuê bao trả 
sau được chấp nhận. 
Kết luận: chưa có cơ sở để xác định có sự khác biệt có ý nghĩa trong 
việc lựa chọn các yếu tố đánh giá chung về dịch vụ điện thoại di động giữa 2 
nhóm sinh viên sử dụng điện thoại di động thuê bao trả trước và thuê bao trả 
sau. Như vậy, loại hình thuê bao mà các bạn đang sử dụng không làm ảnh 
hưởng đến thị hiếu của các bạn về dịch vụ điện thoại di động, khi lựa chọn 
nhà cung cấp, các bạn dựa trên các đặc điểm, yếu tố khá giống nhau để so 
sánh, đánh giá và đưa ra quyết định chọn nhà cung cấp dịch vụ điện thoại di 
động cho mình. 
3.2 Nhận định và đề xuất ý kiến 
3.2.1 Nhận định kết quả 
Kết quả nghiên cứu cho thấy thị hiếu lựa chọn dịch vụ điện thoại di 
động của sinh viên được xem xét, đánh giá thông qua sáu thành phần gồm: 
Chi phí hợp lý, Sự hấp dẫn, Chất lượng kỹ thuật, Chất lượng phục vụ, Dịch vụ 
gia tăng, Độ tin cậy. 
Khi đưa vào phương trình hồi quy bội nhằm lượng hóa mối liên hệ giữa 
Đánh giá chung về dịch vụ điện thoại di động và các thành phần ảnh hưởng 
đến nó, thì Chất lượng phục vụ và Giá trị gia tăng lại không phải là những 
nhân tố quyết định ảnh hưởng đến biến thiên của Đánh giá chung về dịch vụ 
điện thoại di động. Do vậy, để đơn giản hóa việc tính toán, đo lường và phân 
tích, tác giả chỉ sử dụng bốn nhân tố Chi phí hợp lý, Sự hấp dẫn, Chất lượng 
kỹ thuật, Độ tin cậy đưa vào phương trình và xem xét sự tác động của chúng 
đến Đánh giá chung về dịch vụ điện thoại di động của sinh viên hiện nay. 
Kết quả cũng chỉ ra rằng các nhân tố xem xét đều có ảnh hưởng dương 
và khá đều nhau đối với Đánh giá chung về dịch vụ, nếu tăng giá trị của một 
trong bất kỳ bốn nhân tố thì sẽ làm tăng giá trị của Đánh giá chung về dịch vụ. 
Như vậy, các nhà cung cấp dịch vụ điện thoại di động có thể tác động gián 
tiếp đến đánh giá chung về dịch vụ điện thoại di động của sinh viên thông qua 
việc tác động vào từng nhân tố Chi phí hợp lý, Sự hấp dẫn, Chất lượng kỹ 
thuật, Độ tin cậy nhằm cải thiện, nâng cao các giá trị dịch vụ cơ bản của mình, 
từ đó làm tăng thêm điểm nhận xét, đánh giá chung cho toàn bộ dịch vụ đối 
với khách hàng. 
Ngoài ra, chưa có cơ sở để nói rằng có sự khác nhau về thị hiếu lựa 
chọn nhà cung cấp dịch vụ điện thoại di động giữa các bạn sinh viên không sử 
dụng và hiện đang sử dụng dịch vụ điện thoại di động cũng như giữa những 
bạn sử dụng loại hình thuê bao trả trước và thuê bao trả sau. Các bạn sinh viên 
một khi có ý định sử dụng và lựa chọn nhà cung cấp thì họ cũng sẽ dựa trên 
các tiêu chí đánh giá tương tự nhau. Tác giả cho rằng đây là những tiêu chí cơ 
bản và chung nhất được quan tâm, xem xét bởi hầu hết các bạn sinh viên. Do 
đó, các nhà cung cấp không cần phải chia nhỏ thị trường này hơn nữa mà có 
thể áp dụng chung các chương trình, chiến lược kinh doanh cho chung một 
nhóm đối tượng sinh viên, không nhất thiết phải phân biệt riêng cho từng 
nhóm sinh viên khác nhau. 
3.2.2 Một số ý kiến đề xuất 
Hiện nay, việc sử dụng điện thoại di động đã trở nên phổ biến trong 
cuộc sống thường ngày và có ngày càng nhiều nhà cung cấp tham gia vào thị 
trường viễn thông di động Tp.HCM, từ đó khách hàng có cơ sở để kỳ vọng 
nhiều hơn cho các lợi ích tiêu dùng của mình, họ đòi hỏi chất lượng dịch vụ 
cao hơn, chi phí giảm xuống đến mức độ vừa phải chấp nhận được. Sự cạnh 
tranh gay gắt buộc nhà cung cấp phải có các chiêu thức lôi cuốn, hấp dẫn 
khách hàng, đồng thời phải luôn nỗ lực trong việc tạo sự an tâm, tin cậy nơi 
khách hàng, các yếu tố marketing từ cơ bản đến các công tác hỗ trợ khác cũng 
cần nhận được sự quan tâm chú ý đúng mực sao cho đem lại nhiều nhất các 
lợi ích cho người tiêu dùng. Đối với đề tài nghiên cứu liên quan thị hiếu tiêu 
dùng dịch vụ điện thoại di động của sinh viên Tp.HCM, tác giả kiến nghị các 
nhà cung cấp tăng cường công tác nghiên cứu thị trường để từ đó đưa ra các 
chương trình, chiến lược kinh doanh hiệu quả trên tất cả các phương diện về 
tổ chức hành chính, nguồn nhân lực, chất lượng sản phẩm dịch vụ, kỹ thuật 
công nghệ, chi phí giá thành, tài chính… , ngoài ra, căn cứ trên kết quả nghiên 
cứu được của đề tài, tác giả cũng nêu ra một số ý kiến đề xuất tập trung vào 
các vấn đề mà sinh viên quan tâm nhiều nhất trong quá trình lựa chọn dịch vụ 
điện thoại di động, cụ thể như sau: 
3.2.2.1 Đề xuất đối với nhà cung cấp dịch vụ 
a) Về sự hấp dẫn 
Sự nhận biết thương hiệu một phần được tạo ra từ các chương trình 
truyền thông, cần cung cấp rộng rãi cho các bạn sinh viên biết về thông tin 
doanh nghiệp và các sản phẩm, dịch vụ, giúp họ liên hệ, tiếp cận với doanh 
nghiệp dễ dàng khi cần, điều này có thể được thực hiện nhanh chóng và hiệu 
quả thông qua mạng internet bởi tính thông dụng, phổ biến của nó. Bằng cách 
thiết kế và củng cố trang web của doanh nghiệp với nội dung phong phú, hấp 
dẫn, cập nhật thường xuyên, kịp thời và đầy đủ thông tin, nhà cung cấp sẽ 
giúp các bạn sinh viên có được những thông tin cần thiết một cách nhanh 
chóng và chính xác. 
Cũng cần thiết xây dựng cho mình thương hiệu nổi tiếng để phân biệt 
với các đối thủ cạnh tranh. Một cách làm tăng sự hấp dẫn của doanh nghiệp là 
cách giới thiệu sản phẩm, dịch vụ và tiếp cận thị trường độc đáo, gây ấn tượng, 
thu hút sự quan tâm chú ý của khách hàng ngay từ ban đầu, sự hấp dẫn sẽ có 
được khi quảng cáo được chú ý về nội dung sao cho ngắn gọn, dễ hiểu, dễ 
cảm nhận, cũng như tính độc đáo và ý nghĩa của nó. Ngoài hình thức quảng 
cáo trên các phương tiện truyền thông đại chúng, đối với đối tượng sinh viên 
có số lượng đông đảo và tập trung tại các trường, doanh nghiệp có thể áp dụng 
một số hình thức khác tại trường như phát tờ rơi, tổ chức buổi họp mặt giới 
thiệu trực tiếp, có thể kết hợp với chương trình ca nhạc, giao lưu, sinh hoạt 
văn hóa khác, hoặc cao hơn là xây dựng các chương trình hỗ trợ sinh viên, quà 
tặng, các quỹ học bổng, những chương trình này vừa có ý nghĩa thiết thực vừa 
đem lại hiệu cao trong chiến lược tiếp cận khách hàng mục tiêu. 
Bên cạnh hoạt động quảng cáo, các chương trình khuyến mại cũng cần 
được đầu tư nhiều ngân quỹ, tăng cường về quy mô và phạm vi rộng sao cho 
nó thực sự hấp dẫn, lôi kéo được nhiều khách hàng và đến được với các bạn 
sinh viên. Để tăng cường tính hiệu quả, ấn tượng và thiết thực, nên thực hiện 
các chương trình khuyến mại riêng biệt chỉ áp dụng cho đối tượng sinh viên, 
các chương trình gần gũi và cụ thể như vậy sẽ có tác dụng rất lớn trong việc 
kích thích nhu cầu và đẩy nhanh quá trình ra quyết định đối với các bạn chưa 
hoặc đang có ý định sử dụng điện thoại di động. Tuy vậy, các chương trình 
khuyến mại cần được kiểm soát thực hiện hiệu quả, tránh tình trạng các 
chương trình diễn ra liên tục hoặc chồng chéo lẫn nhau gây tác động ngược 
làm suy giảm giá trị hình ảnh của doanh nghiệp. 
Ngoài ra, hoạt động quan hệ công chúng nếu được thực hiện tốt cũng sẽ 
góp phần tạo nên những ảnh hưởng tích cực đến thái độ của các nhóm cộng 
đồng đối với doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp đạt được một vị thế cao trên thị 
trường và xây dựng tốt các mối quan hệ rộng rãi trên nhiều lĩnh vực sẽ giúp 
tăng cường giá trị của doanh nghiệp đối vớ i khách hàng, và càng có ảnh 
hưởng, hấp dẫn, thu hút sinh viên hơn khi các mối quan hệ này có liên hệ với 
các bạn, ví dụ các nhà cung cấp sẽ là nhà tài trợ cho các hoạt động phong trào 
đoàn thể, chiến dịch tình nguyện, lễ hội thể thao văn hóa, các chương trình 
quyên góp ủng hộ từ thiện do sinh viên tổ chức hoặc tham gia. 
b) Về chất lượng kỹ thuật 
Sinh viên cũng có những mong muốn về chất lượng kỹ thuật dịch vụ 
tương tự như những khách hàng thông thường khác, vì đây thuộc về các lợi 
ích chức năng cơ bản của dịch vụ nên điều quan trọng là phải luôn đảm bảo 
cung cấp cho khách hàng dịch vụ đạt tiêu chuẩn chất lượng và đúng theo 
những gì đã cam kết. 
Hiện nay trong bối cảnh thị trường viễn thông bùng nổ và cạnh tranh 
quyết liệt giữa các nhà cung cấp, đáp ứng nhu cầu hiện tại của khách hàng vẫn 
là chưa đủ mà cần phải tạo ra những sản phẩm dịch vụ có chất lượng vượt trên 
cả sự mong đợi của khách hàng, có như vậy mới mong thắng được đối thủ 
cạnh tranh. 
Các doanh nghiệp viễn thông cần chú trọng đầu tư cơ sở hạ tầng vững 
chắc, làm nền tảng cho toàn bộ mạng lưới vận hành khai thác ổn định trong 
hiện tại và phát triển hiệu quả trong tương lai. Khi đầu tư mới, các doanh 
nghiệp cũng cần lưu ý lựa chọn sử dụng các thiết bị mạng hiện đại, có tính 
đồng bộ và thống nhất nhằm đảm bảo sự kết nối ổn định và giảm thiểu chi phí 
đầu tư trước tình hình công nghệ viễn thông thay đổi và phát triển liên tục 
không ngừng. 
Song song với việc đổi mới hệ thống máy móc kỹ thuật hiện đại, còn 
phải nghiên cứu công nghệ mới, không chỉ đáp ứng, thỏa mãn các nhu cầu 
hiện tại mà còn đưa ra nhiều gói dịch vụ, nhiều giá trị gia tăng, nhiều ứng 
dụng mới mang tính định hướng cho các bạn sinh viên trẻ đến với một môi 
trường công nghệ hiện đại và tiện ích nhất. 
Đối với một số các gói dịch vụ riêng biệt hoặc một số chương trình 
khuyến mại phục vụ cho đối tượng sinh viên, dù là mang tính kinh tế hay 
mang tính phục vụ thì nhà cung cấp cũng cần chú ý đến chất lượng của dịch 
vụ, phải đảm bảo các chỉ tiêu chất lượng cơ bản như đối với bất kỳ một phân 
khúc thị trường nào khác, bởi một sai sót nhỏ cũng có thể gây ảnh hưởng đến 
kết quả chung của toàn hệ thống, làm giảm đi ý nghĩa của hoạt động và giá trị 
hình ảnh tốt đẹp mà doanh nghiệp đã tốn nhiều công sức gây dựng trong một 
thời gian dài. 
c) Về chi phí 
Việc hài hòa, cân đối giữa lợi nhuận của nhà cung cấp và lợi ích của 
khách hàng là điều vô cùng quan trọng. Chi phí mà khách hàng bỏ ra cần nhận 
được sự quan tâm, thậm chí trân trọng từ nhà cung cấp, họ phải hiểu được nhu 
cầu, mong muốn của khách hàng và cố gắng đáp ứng, thỏa mãn các nhu cầu 
đó sao cho khách hàng cảm nhận những gì mình nhận được từ nhà cung cấp 
dịch vụ xứng đáng với khoản chi phí đã bỏ ra, khoản chi phí này là hoàn toàn 
hợp lý và chấp nhận được. Có rất nhiều chiến lược chi phí khác nhau, chọn 
lựa kiểu chiến lược nào tùy thuộc vào điều kiện hiện tại, đối tượng khách hàng 
và mục tiêu hướng đến của doanh nghiệp. 
Đối với đối tượng khách hàng sinh viên với ngân sách hạn hẹp, độ co 
dãn của cầu theo giá cao, vì vậy một mức giá thấp hơn sẽ đem lại doanh thu 
cao hơn do lượng cầu tăng nhiều hơn so với mức độ giảm giá. Bên cạnh đó, 
tình hình cạnh tranh trên thị trường viễn thông hiện rất gay gắt, các nhà cung 
cấp liên tục tung ra nhiều chương trình chiêu thị hấp dẫn. Do vậy, nếu muốn 
thực hiện chiến lược phát triển thị trường hướng đến đối tượng sinh viên, nhà 
cung cấp có thể thiết kế theo hướng đa dạng hóa các gói dịch vụ kết hợp với 
chiến lược định giá linh hoạt sao cho phù hợp với đặc tính và điều kiện thực tế 
của các bạn sinh viên hiện nay. 
d) Về độ tin cậy 
Xây dựng hình ảnh thương hiệu cũng là một cách làm tăng độ tin cậy, 
vì một trong các tiêu chí khách hàng chọn lựa nhà cung cấp đó chính là uy tín 
thương hiệu. Một thương hiệu mạnh và được khẳng định vị thế trên thị trường 
sẽ gây được nhiều thiện cảm và có nhiều cơ hội tiếp cận với khách hàng hơn 
trong cùng điều kiện giá cả với các thương hiệu khác. 
Việc cập nhật thường xuyên các thông tin liên quan đến dịch vụ cũng 
hết sức quan trọng, có thể thực hiện trên website, thông tin đại chúng, bằng 
các hình thức quảng cáo, hay thông qua hệ thống tổng đài hỗ trợ dịch vụ, mục 
đích là làm sao để khách hàng có thể thu thập được thông tin đầy đủ, chính 
xác, dễ dàng nhất, giúp họ biết và hiểu rõ, tin tưởng hơn về dịch vụ. Các thông 
tin gồm thông tin về dịch vụ mới, giá cước, cách đăng ký, mạng lưới cửa hàng, 
các chương trình khuyến mại, các chỉ tiêu chất lượng, kể cả những thành quả 
của nhà cung cấp đã đạt được và những cam kết đối với khách hàng được 
công bố rõ ràng, minh bạch đến toàn thể khách hàng. 
Tính vô hình của dịch vụ điện thoại di động gây ra những khó khăn 
nhất định trong việc quản lý chất lượng dịch vụ, do đó các nhà cung cấp cần 
lưu ý thực hiện tốt các biện pháp duy trì và đảm bảo hoạt động của toàn hệ 
thống mạng lưới, tránh để sai sót nhỏ ảnh hưởng đến toàn bộ kết quả chung, 
ngoài ra việc trang bị các cửa hàng giao dịch hiện đại phần nào đem lại cảm 
nhận tốt và cảm giác yên tâm cho khách hàng. Bên cạnh đó, phong cách làm 
việc chuyên nghiệp cộng với thái độ phục vụ chu đáo của đội ngũ nhân viên 
cũng sẽ đem lại sự hài lòng và tin tưởng cho khách hàng. 
Một cách khác đem lại sự an tâm cho khách hàng là làm tốt công tác 
chăm sóc khách hàng. Cần thiết thiết lập hệ thống tổng đài hỗ trợ dịch vụ luôn 
sẵn sàng giải đáp các vấn đề thắc mắc của khách hàng, hướng dẫn chi tiết về 
từng loại hình dịch vụ, cập nhật thông tin về các chương trình khuyến mại 
hiện hành. Ngoài ra cũng cần xây dựng bộ phận dịch vụ hậu mãi nhằm chăm 
sóc các yêu cầu của khách hàng sau khi mua, duy trì mối quan hệ tốt đẹp, lâu 
dài giữa khách hàng với doanh nghiệp. 
Như vậy, điều quan trọng là làm thế nào để doanh nghiệp luôn nhận 
được sự đánh giá cao, tạo niềm tin cho khách hàng, đem lại cho khách hàng 
cảm giác hoàn toàn an tâm, tin tưởng khi sử dụng dịch vụ. Những điều này sẽ 
ảnh hưởng không nhỏ đến quyết định lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ của cả 
khách hàng cũ và mới. 
3.2.2.2 Kiến nghị đối với chính phủ 
Tiếp tục thực hiện chính sách mở cửa đối với thị trường thông tin di 
động, tạo điều kiện cho nhiều nhà đầu tư tham gia góp phần phát triển thị 
trường viễn thông di động, từ đó đem lại nhiều lợi ích hơn cho người tiêu 
dùng. 
Xây dựng, ban hành các chính sách phát triển, biện pháp quản lý cụ thể, 
rõ ràng, minh bạch nhằm thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh, đem lại môi trường 
kinh doanh bình đẳng cho các doanh nghiệp viễn thông. 
Tăng cường quản lý, giám sát các chỉ tiêu chất lượng của các nhà cung 
cấp dịch vụ thông tin di động nhằm bảo vệ lợi ích cho người tiêu dùng và đảm 
bảo thị trường phát triển bền vững. 
Khuyến khích các nhà cung cấp chăm sóc đến đối tượng sinh viên, có 
những chế độ ưu đãi dành cho các chương trình phục vụ đối tượng sinh viên. 
Tóm tắt chƣơng 3 
 Các yếu tố có thể tác động đến việc lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ điện 
thoại di động được tác giả tìm ra trong phần nghiên cứu định tính. Qua phép 
thực hiện phân tích nhân tố, các yếu tố trên được gom lại thành sáu nhóm 
chính tương ứng vớ i sáu thang đo dùng để đo lường thị hiếu lựa chọn nhà 
cung cấp dịch vụ điện thoại di động của sinh viên gồm có Chi phí, Chất lượng 
kỹ thuật, Chất lượng phục vụ, Sự hấp dẫn, Dịch vụ gia tăng và Độ tin cậy. Mô 
hình nghiên cứu giả định rằng quyết định lựa chọn nhà cung cấp được đưa ra 
dựa trên Đánh giá chung về dịch vụ và các nhóm nhân tố đều có ảnh hưởng 
đến biến Đánh giá chung này. Tuy nhiên kết quả phân tích cho thấy chỉ có bốn 
nhân tố là có khả năng dự đoán tốt cho sự thay đổi của biến phụ thuộc Đánh 
giá chung về dịch vụ, đó là Sự hấp dẫn, Chất lượng kỹ thuật, Chi phí, Độ tin 
cậy, nghĩa là các yếu tố, thuộc tính đo lường cho các nhân tố này chính là các 
tiêu chí để sinh viên làm căn cứ đánh giá, từ đó đưa ra quyết định lựa chọn 
nhà cung cấp dịch vụ điện thoại di động cho mình. 
 Sau phần phân tích, chương 3 cũng nêu ra một số các ý kiến đóng góp 
xoay quanh các nhân tố được cho là có tác động chính đến thị hiếu tiêu dùng 
dịch vụ điện thoại di động của sinh viên với mong muốn góp phần giúp các 
nhà cung cấp điều chỉnh dịch vụ phù hợp với kỳ vọng của khách hàng, hoàn 
thiện hơn nữa các chương trình kinh doanh, nâng cao chất lượng dịch vụ và có 
những chiến lược phát triển phù hợp có thể đáp ứng và thỏa mãn các yêu cầu, 
mong muốn của khách hàng nói chung và của tầng lớp sinh viên nói riêng. 
KẾT LUẬN 
“Nghiên cứu các nhân tố tác động đến thị hiếu lựa chọn nhà cung cấp 
dịch vụ điện thoại di động” là một trong những nghiên cứu tìm hiểu về sở 
thích và xu hướng tiêu dùng dịch vụ điện thoại di động của đối tượng sinh 
viên. Đề tài đã hoàn thành được các mục tiêu đề ra: khái quát các khái niệm lý 
thuyết cơ bản về thị hiếu lựa chọn dịch vụ điện thoại di động, trình bày tổng 
quan về thị trường dịch vụ di động tại Tp.HCM, khảo sát, phân tích, đánh giá 
và rút ra được những vấn đề trọng tâm, những đặc điểm chung về thị hiếu lựa 
chọn dịch vụ điện thoại di động của sinh viên Tp.HCM hiện nay. 
Đóng góp của luận văn 
 Cung cấp một số thông tin hữu ích cho các nhà quản lý trong việc thực 
hiện chiến lược theo phân khúc thị trường qua việc xây dựng mô hình lý 
thuyết, kiểm định thang đo thị hiếu lựa chọn dịch vụ điện thoại di động của 
sinh viên. Các nhà cung cấp dịch vụ thông tin di động có thể tham khảo mô 
hình và thang đo này để đo lường mức độ quan trọng của các yếu tố tạo nên 
giá trị dịch vụ điện thoại di động và điều chỉnh dịch vụ của mình phù hợp với 
thị hiếu của các bạn nhằm thu hút được nhiều khách hàng tiềm năng. 
Hạn chế và hƣớng nghiên cứu tiếp theo 
 Phạm vi mẫu điều tra nghiên cứu còn nhỏ hẹp, giớ i hạn ở một số trường 
cụ thể so với tổng số lượng sinh viên thực tế nên phản ánh chưa đầy đủ và 
chính xác cho toàn bộ tổng thể sinh viên Tp.HCM. Tác giả đề xuất hướng 
nghiên cứu tiếp theo nên mở rộng phạm vi mẫu điều tra tại nhiều trường Đại 
học, Cao đẳng trên địa bàn Tp.HCM. 
Do những hạn chế về thời gian, trình độ nên đề tài mới chỉ nghiên cứu 
một số các yếu tố cơ bản, có thể tác giả vẫn chưa phát hiện đầy đủ các yếu tố 
có khả năng tác động đến sự đánh giá về dịch vụ và thị hiếu lựa chọn dịch vụ 
điện thoại di động của sinh viên, vì vậy tác giả đề xuất hướng nghiên cứu tiếp 
theo nên tham khảo thêm nhiều mô hình nghiên cứu khác và thang đo cần tiếp 
tục được hoàn thiện để đạt được độ tin cậy cao. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
Tiếng Việt 
[1] Lê Thế Giới và Nguyễn Minh Duân (2007), “Nâng cao năng lực cạnh tranh 
của VMS-Mobifone trên thị trường thông tin di động”, Tạp chí Khoa học và 
Công nghệ, Số 2 (19)-2007. 
[2] Thái Thanh Hà và Tôn Đức Sáu (2007), “Đánh giá sự hài lòng của khách 
hàng đối với dịch vụ viễn thông di động tại Thừa Thiên – Huế”, Tạp chí Bưu 
chính viễn thông & Công nghệ thông tin, Kỳ 2, tháng 8/2007. 
 [3] Phạm Đức Kỳ và Bùi Nguyên Hùng (2007), “Nghiên cứu mô hình sự trung 
thành của khách hàng trong lĩnh vực dịch vụ thông tin di động tại Việt Nam”, 
Tạp chí Bưu chính viễn thông & Công nghệ thông tin, Kỳ 1, tháng 2/2007. 
[4] Nguyễn Đình Thọ và Nguyễn Thị Mai Trang (2004), “Các yếu tố tác động 
vào sự lựa chọn hàng nội và ngoại của người Việt Nam”, B2004-22-65, Trường 
Đại học Kinh tế Tp.HCM. 
[5] Nguyễn Đình Thọ và Nguyễn Thị Mai Trang (2007), “Nghiên cứu thị trường”, 
Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Tp.HCM. 
[6] Nguyễn Thị Mai Trang (2006), “Chất lượng dịch vụ, sự thỏa mãn và lòng 
trung thành của khách hàng siêu thị tại Tp.HCM”, Tạp chí Phát triển Khoa học 
và Công nghệ, tập 9, số 10/2006. 
 [7] Hoàng Trọng và Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2005), “Phân tích dữ liệu nghiên 
cứu với SPSS”, Nhà xuất bản Thống Kê. 
Tiếng Anh 
[8] Gronroos, C. (1984), A Service Quality Model and Its Marketing 
Implications, European Journal of Marketing, 18(4): 36-44. 
[9] Lehtinen, U. & J.R.Lehtinen (1982), Service Quality: A Study of Quality 
Dimensions, Working Paper, Service Management Institute, Helsinki, Finland. 
[10] M-K. Kim et al., (2004), The effects of customer satisfaction and switching 
barrier on customer loyalty in Korean mobile telecommunication services, 
Telecommunications Policy 28, (145-159). 
[11] Parasuraman, A., L. L. Berry, & V. A. Zeithaml (1991), Refinement and 
Reassessment of the Servqual Scale, Journal of Retailing, 67(4): 420-450. 
Website: 
www.fetp.edu.vn 
www.evntelecom.com.vn 
www.mobifone.com.vn 
www.stelecom.com.vn 
www.vinaphone.com.vn 
www.viettelmobile.com.vn 
www.sba.ueh.edu.vn 
www.tapchibcvt.gov.vn 
            Các file đính kèm theo tài liệu này:
nghiencuucacnhantacdongdenviecluachonnhacungcapdichvudienthoaididongcuasinh.pdf