Luận văn Nhân giống in vitro cây Giáng hương (Pterocarpus macrocapus)

g, Viện lâm nghiệp, nhiều Trƣờng Đại học Nông Nghiệp và khoa học (sinh học) cũng đã xây dựng các phòng nuôi cấy mô. Điển hình là Xí nghiệp giống và phục vụ trồng rừng TP.HCM đã đƣợc chuyển giao một Trung tâm nuôi cấy mô lớn từ Quảng Đông (Trung Quốc). Hiện nay Trung tâm có khả năng cung cấp 1 triệu cây con / năm với khoảng 10 dòng bạch đàn và các loại tếch, keo lá tràm (báo cáo tại hội nghị CNSH lần III, 1995). Trung tâm nghiên cứu lâm nghiệp Phù Ninh-Vĩnh Phú cũng xây dựng phòng nuôi cấy mô 1994, đến tháng 5 năm 1995 đã sản xuất 50000 cây con bạch đàn, và trồng thử ở một số tỉnh Vĩnh Phú, Quảng Ninh, Gia Lai (Mai Đình Hồng, 1995). Cũng nhƣ kết quả thông báo nuôi cấy mô bạch đàn lại thành công và trồng ra ngoài đất tự nhiên của Nguyễn Ngọc Tân (1995). Khoa lâm nghiệp trƣờng Đại học Nông Lâm TP. HCM, cũng đã có nhiều thành tựu về nuôi cấy mô cây rừng nhƣ: nuôi cấy mô một loài cây bạch đàn (E. camaldulensis), cây thông caribê (Pinus caribaea), cây giá tỵ (Tectona grandis Linn 28 F.), cây thông ba lá (Pinus kharya Royle), cây thông đỏ, cây trầm hƣơng, cây mây nếp,... song kết quả còn chủ yếu dừng lại ở giai đoạn ống nghiệm. Qua các kết quả còn rất hạn hẹp nhƣ vậy, chứng tỏ những năm qua nhu cầu thị trƣờng cây cấy mô cho trồng rừng trong nƣớc chƣa cao nhất là đối với các loài cây gỗ quý, hiếm, lâu năm. Mặc dù vậy những thành tựu đã có cũng là những cơ sở, kinh nghiệm và hy vọng để đặt vấn đề nuôi cấy cây giáng hƣơng, là một loài cây quý của rừng nhiệt đới đang có nguy cơ bị tiêu diệt. Hy vọng không chỉ đặt vào khả năng thành công từ các thí nghiệm mà cả triển vọng ứng dụng trong thực tế trồng rừng ở nƣớc ta. Vì ngoài những thành tựu không nhỏ nêu trên, còn phải nói đến một thành công rất lớn trong định hƣớng phát triển ngành nuôi cấy mô cây rừng của nhà nƣớc và các nhà chuyên môn lâm nghiệp. Đó là sự đầu tƣ thích đáng để chuyển giao những công nghệ hện đại từ Trung Quốc, đặc biệt là ở Xí nghiệp giống và phục vụ trồng rừng TP.HCM đƣợc đánh giá là trung tâm nuôi cấy mô lớn và hiện đại nhất trong nƣớc hiện nay. Trên thực tế xí nghiệp đã triển khai hiệu quả, đã trồng thử và cung cấp giống cây mô cho một số cơ sở trồng rừng. Kết quả cây con (bạch đàn) sau một năm có thể đạt chiều cao 6-7 m, đƣờng kính gốc đạt 10cm. Chỉ sau 3 tháng một số giống bạch đàn đo đƣợc đƣờng kính gốc bình quân 3,8 cm. Chiều cao vút ngọn 2,5-2,8 m (đo tháng 10.1996). Trong thời gian tới, các trung tâm và cơ sở nuôi cấy mô khác sẽ còn đƣa ra nhiều thành công nuôi cấy cây rừng với nhiều chủng loại hơn, phục vụ đƣợc các kế hoạch trồng rừng của nƣớc ta. “Kế hoạch CNSH năm 1996 – 2010 trong đó quan tâm nhân nhanh các cây lâm nghiệp, cây cảnh, cây thuốc quý” (Nguyễn Văn Uyển, 1995). Hiện nay vấn đề khẩn thiết và cần quan tâm hơn nữa tới tiềm năng của việc phổ biến ứng dụng vi nhân giống đối với các loài cây gỗ. Ảnh hƣởng kinh tế của ứng dụng nhân giống vô tính các loài thực vật này là rất lớn đối với những vùng nhiệt đới và á nhiệt đới (Gamborg, 1995). 29 Chƣơng 3. VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 3.1 Đối tƣợng thí nghiệm Thí nghiệm đƣợc tiến hành trên cây giáng hƣơng (Pterocarpus macrocarpus). 3.2 Thời gian và địa điểm nghiên cứu Đề tài đƣợc thực hiện từ ngày 6/2- 18/6/2006 tại Bộ môn Công nghệ sinh học trƣờng Đại học Nông Lâm. 3.3 Vật liệu nghiên cứu 3.3.1 Trang thiết bị và dụng cụ Thiết bị: tủ vô trùng, nồi hấp, máy đo pH, cân điện tử, máy lạnh, nhiệt kế, ẩm kế, kệ đặt bình, đèn neon,… Dụng cụ: pince, kéo, dao cấy, bình thuỷ tinh 500ml, đĩa, đèn cồn. 3.3.2 Môi trƣờng nuôi cấy Các môi trƣờng đƣợc sử dụng gồm: Môi trƣờng MS, ½ MS, WPM. Trong đó môi trƣờng ½ MS là môi trƣờng MS mà thành phần đa lƣợng đƣợc giảm đi một nửa. - Môi trƣờng MS cải tiến (Murashige và Skoog, 1962) Thành phần Nồng độ (mg/l) Khoáng đa lƣợng NH4NO3 1650 KNO3 1900 CaCl2.2H2O 440 MgSO4.7H2O 370 KH2PO4 170 Khoáng vi lƣợng MnSO4.4H2O 23,3 ZnSO4.7H2O 8,6 H3BO3 6,2 KI 0,83 Na2MoO4.2H2O 0,25 CuSO4.5H2O 0,025 CoCl2.6H2O 0,025 30 Sắt EDTA Na2.EDTA 37,3 FeSO4.7H2O 27,8 Vitamin myo-Inositol 100 Thiamin (B1) 0,1 Nicotinic acid 0,5 Pyridoxine HCl 0,5 Glycine 2 - Môi trƣờng WPM ( Llooyd và McCown, 1981) Thành phần Nồng độ (mg/l) Khoáng đa lƣợng NH4NO3 400 CaNO3 556 K2SO4 990 CaCl2 96 KH2PO4 170 MgSO4 370 Sắt EDTA FeNa2EDTA 65,1 Khoáng vi lƣợng MnSO4.4H2O 23,3 ZnSO4.7H2O 8,6 H3BO3 6,2 KI 0,83 Na2MoO4.2H2O 0,25 CuSO4.5H2O 0,025 CoCl2.6H2O 0,025 Vitamin myo-Inositol 100 B1 1 B6 0,5 Nicotinic acid 0,5 Glycine 2 31 Các chất điều hoà sinh trƣởng thực vật đƣợc sử dụng là BA, NAA, IBA (mg/l). Các thành phần khác: Đƣờng sucrose 30 g/l Agar 7,5 /l Nƣớc dừa 10% Than hoạt tính 1g/l Môi trƣờng đƣợc điều chỉnh về pH=5,7 ± 0,1 (bằng KOH 1N và HCl 1N) trƣớc khi hấp khử trùng bằng autoclave ở 1atm (1210C) trong 25 phút. 3.4 Điều kiện nuôi cấy in vitro Thời gian chiếu sáng 16 giờ/ngày Nhiệt độ 25 2oC Độ ẩm 75-80% Cƣờng độ ánh sáng 2000-3000 lux 3.5 Phƣơng pháp khử trùng 3.5.1 Vật liệu Hạt giáng hƣơng do Khoa Lâm Nghiệp trƣờng Đại Học Nông Lâm cung cấp 3.5.2 Phƣơng pháp khử trùng mẫu - Bên ngoài tủ cấy: Hạt đã đƣợc bóc vỏ đem rửa bằng xà bông Rửa sạch xà bông bằng nƣớc máy - Trong tủ cấy vô trùng: Rửa hạt bằng nƣớc cất vô trùng Lắc cồn 700 trong 30 giây Rửa lại 3 lần bằng nƣớc cất vô trùng Ngâm trong Javel (nồng độ và thời gian theo thí nghiệm) Rửa lại 3 lần bằng nƣớc cất vô trùng 3.5.3 Cấy mẫu Tạo vết thƣơng cho hạt Cấy mẫu vào bình thuỷ tinh chứa 30ml môi trƣờng 1/2MS không bổ sung chất điều hoà sinh trƣởng thực vật 32 3.6 Phƣơng pháp thí nghiệm Các thí nghiệm đều đƣợc bố trí theo kiểu thí nghiệm đơn yếu tố và hoàn toàn ngẫu nhiên, với 3 lần lặp lại. Trong mỗi bình cấy một mẫu. Mỗi bình chứa 50ml môi trƣờng 3.6.1 Thí nghiệm 1: Ảnh hƣởng của nồng độ và thời gian khử trùng đến tỷ lệ sống của mẫu cấy cây giáng hƣơng in vitro.  Mục đích thí nghiệm: Xác định nồng độ javel và thời gian thích hợp cho việc vô trùng mẫu giáng hƣơng nhằm tạo nguồn mẫu sạch ban đầu cho quá trình nhân giống tiếp theo.  Vật liệu thí nghiệm: Hạt giáng hƣơng Thí nghiệm gồm: 9 nghiệm thức Nghiệm thức Nồng độ Javel (%) Thời gian khử trùng (phút) NT1 5 5 NT2 5 10 NT3 5 15 NT4 10 5 NT5 10 10 NT6 10 15 NT7 12 5 NT8 12 10 NT9 12 15 Mỗi nghiệm thức cấy 3 bình Tổng số mẫu: 81 Thời gian thí nghiệm: 4 tuần Chỉ tiêu theo dõi: Tỷ lệ hạt nảy mầm (%): (Tổng số hạt nảy mầm / tổng số mẫu cấy)x100 Tỷ lệ hạt không nhiễm (%): (Tổng số hạt không nhiễm / tổng số mẫu cấy)x100 Tỷ lệ hạt nhiễm (%): (Tổng số hạt nhiễm / tổng số mẫu cấy)x100 3.6.2 Thí nghiệm 2: Khảo sát ảnh hƣởng của các môi trƣờng lên khả năng tạo chồi cây giáng hƣơng in vitro. 33 3.6.2.1 Thí nghiệm 2a: Ảnh hƣởng của nồng độ BA và NAA lên khả năng tạo chồi của cây giáng hƣơng in vitro.  Mục đích thí nghiệm: Xác định nồng độ thích hợp BA và NAA thích hợp cho quá trình tạo chồi của cây giáng hƣơng in vitro, làm nguồn nguyên liệu cho quá trình vi nhân giống tiếp theo.  Vật liệu thí nghiệm: Chồi con in vitro mọc lên từ hạt giáng hƣơng đã đƣợc vô trùng và nuôi cấy trong môi trƣờng ½ MS ở thí nghiệm 1 sau 4 tuần nuôi cấy. Thí nghiệm gồm: 8 nghiệm thức Nghiệm thức Môi trƣờng BA(mg/l) NAA (mg/l) NT1 (ĐC) WPM 0 0 NT2 WPM 0,5 0,1 NT3 WPM 1 0,1 NT4 WPM 1 0,5 NT5 WPM 1,5 0,1 NT6 WPM 1,5 0,5 NT7 WPM 2 0,1 NT8 WPM 2 0,5 Mỗi nghiệm thức cấy 3 bình Tổng số mẫu: 72 mẫu Thời gian thí nghiệm: 6 tuần Chỉ tiêu theo dõi: Số lƣợng chồi (chồi): Tổng số chồi/ tổng số mẫu cấy Chiều cao chồi (cm): Đo từ mặt thạch đến đỉnh cao nhất của cụm chồi Hệ số nhân chồi: Tổng số chồi / mẫu cấy 3.6.2.2 Thí nghiệm 2b: Khảo sát ảnh hƣởng của môi trƣờng nuôi cấy cơ bản đến khả năng tạo chồi của giáng hƣơng in vitro.  Mục đích thí nghiệm: Xác định đƣợc loại môi trƣờng cơ bản thích hợp cho sự tăng trƣởng và phát sinh cụm chồi của cây giáng hƣơng in vitro nhằm làm dồi 34 dào lƣợng mẫu và đảm bảo chất lƣợng mẫu về kích thƣớc cũng nhƣ khả năng tăng trƣởng mạnh cho lần vi nhân giống sau.  Vật liệu thí nghiệm: Chồi giáng hƣơng in vitro ở thí nghiệm 2. Thí nghiệm gồm: 3 nghiệm thức Nghiệm thức Môi trƣờng BA (mg/l) NAA (mg/l) NT1(ĐC) WPM 1,5 0,1 NT2 1 /2MS 1,5 0,1 NT3 MS 1,5 0,1 Mỗi nghiệm thức cấy 3 bình Tổng số mẫu: 27 Thời gian thí nghiệm: 6 tuần Chỉ tiêu theo dõi: Chiều cao chồi (cm): Đo từ mặt thạch lên đến đỉnh cao nhất của cụm chồi. Số lƣợng chồi (chồi): Tổng số chồi / tổng số mẫu cấy. Hệ số nhân chồi: Tổng số chồi / mẫu cấy. 3.6.3 Thí nghiệm 3: Khảo sát ảnh hƣởng của IBA và NAA đến sự hình thành rễ của giáng hƣơng in vitro. Mục đích thí nghiệm: Xác định nồng độ IBA và NAA thích hợp cho quá trình tạo rễ của cây giáng hƣơng in vitro, nhằm chuẩn bị cây con khoẻ mạnh để đƣa ra vƣờn ƣơm. Vật liệu thí nghiệm: Chồi tách ra từ thí nghiệm 2 có kích thƣớc khoảng 2– 3 cm. 35 Thí nghiệm gồm: 9 nghiệm thức Nghiệm thức Môi trƣờng IBA (mg/l) NAA (mg/l) NT1 (ĐC) WPM 0 0 NT2 WPM 0,5 0 NT3 WPM 1 0 NT4 WPM 1,5 0 NT5 WPM 2 0 NT6 WPM 0 0,5 NT7 WPM 0 1 NT8 WPM 0 1,5 NT9 WPM 0 2 Mỗi nghiệm thức cấy 3 bình Tổng số mẫu: 81 mẫu Thời gian thí nghiệm: 6 tuần Chỉ tiêu theo dõi: Thời gian chồi tạo rễ (ngày sau cấy): Tính từ lúc cây mới tạo rễ. Số rễ /cây (rễ): Đếm tất cả rễ ở mỗi cây khi 50% số cây đã ra rễ Chiều dài rễ (mm): Đo chiều dài rễ sau 4 tuần nuôi cấy 3.6.4 Phân tích thống kê Số liệu thu thập đƣợc xử lý trên máy vi tính bằng chƣơng trình thống kê Statgraphic 7.0. Đọc kết quả dựa vào bảng ANOVA, bảng trung bình và bảng so sánh khác biệt giữa các nghiệm thức (Bằng phƣơng pháp LSD) 36 Chƣơng 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 4.1. Ảnh hƣởng của nồng độ và thời gian khử trùng đến tỷ lệ sống của mẫu cấy cây giáng hƣơng in vitro. Khử mẫu là một bƣớc làm quan trọng để đảm bảo cho nguồn nguyên liệu sau này của quá trình nhân giống in vitro do nguồn mẫu ban đầu không sạch, lấy từ tự nhiên còn lẫn bùn, đất, không vô trùng, dễ mang mầm bệnh,…. Giáng hƣơng là loại cây họ đậu, hạt có vỏ bao bọc bên ngoài nên cũng rất khó có tình trạng nhiễm khi khử mẫu hơn là so với khử mẫu từ các bộ phận khác nhƣ: chồi, thân,… Bảng 4.1: Kết quả khử mẫu hạt giáng hương sau 4 tuần nuôi cấy. NT1 33,33 a 66,67 c 0,00 a NT2 66,67 b 33,33 b 0,00 a NT3 100,00 c 0,00 a 0,00 a NT4 100,00 c 0,00 a 0,00 a NT5 66,67 b 33,33 b 0,00 a NT6 100,00 c 0,00 a 100,00 d NT7 100,00 c 0,00 a 66,67 c NT8 100,00 c 0,00 a 33,33 b NT8 100,00 c 0,00 a 0,00 a CV (%) 8,83 1,42 0,67 *Các giá trị theo sau bởi chữ cái trong cùng một cột không cùng ký tự biểu hiện sự khác biệt rất có ý nghĩa về mặt thống kê ở mức độ 0,05. Tuy tỷ lệ hạt không nhiễm thì rất cao nhƣng tỷ lệ hạt nảy mầm lại quá thấp. Điều này là do hạt có vỏ bọc bên ngoài đóng vai trò nhƣ bảo vệ ngăn cản sự nảy mầm của hạt. Nghiệm thức Tỷ lệ hạt nhiễm Tỷ lệ hạt không nhiễm Tỷ lệ hạt nảy mầm (%) (%) (%) 37 Hình 4.1: Hạt giáng hương in vitro nảy mầm Hình 4.2 Cây con giáng hương in vitro Qua kết quả trên cho thấy: Đối với cây giáng hƣơng thì nồng độ javel và thời gian khử trùng thích hợp là 10% javel trong 15 phút. Các hạt giáng hƣơng bị nhiễm hầu nhƣ là bị nhiễm nấm, thƣờng xảy ra đối với trƣờng hợp khử trùng ở nồng độ javel và thời gian khử trùng thấp. 4.2 Khảo sát ảnh hƣởng của các môi trƣờng lên khả năng tạo chồi của cây giáng hƣơng in vitro. Việc nhân chồi in vitro có vai trò quan trọng trong việc tạo ra lƣợng lớn cây con in vitro làm nguyên liệu cho các quá trình nhân giống tiếp theo. Đây là quá trình quan trọng và cũng có thể nói đây là nhiệm vụ của nhân giống vô tính. Thật ra, bản thân thực vật có khả năng tự tổng hợp và điều chỉnh các chất điều hòa sinh trƣởng thực vật thích hợp với mỗi thời kỳ sinh trƣởng, phát triển, với thời tiết khí hậu, điều kiện sống. Vai trò của các chất sinh trƣởng thể hiện ở nhiều mặt nhƣ điều khiển vận động, điều khiển quá trình ra hoa, các hoạt động sinh lý, sinh hóa trong cơ thể thực vật (Oparin, 1977; Maróti Mihaly, 1976; Nguyễn Văn Uyển, 1995). Đối với mô nuôi cấy trong tình trạng dị dƣỡng, khả năng tự tổng hợp và điều chỉnh các chất điều hòa sinh trƣởng là rất hạn chế, cần bổ sung những chất này vào môi trƣờng nuôi cấy một lƣợng phù hợp. Tùy vào mỗi loại mô cấy, loại cây, thời gian phát triển của mô cấy và mục đích nuôi cấy mà chịu sự ảnh hƣởng của nồng độ chất điều hòa sinh trƣởng khác nhau. 38 4.2.1 Ảnh hƣởng của nồng độ BA và NAA lên khả năng tạo chồi của cây giáng hƣơng in vitro. Bảng 4.2: Ảnh hưởng của nồng độ BA và NAA lên khả năng tạo chồi cây giáng hương in vitro sau 6 tuần nuôi cấy. CV(%) 13,9 12,99 12,29 *Các giá trị theo sau bởi chữ cái trong cùng một cột không cùng ký tự biểu hiện sự khác biệt rất có ý nghĩa về mặt thống kê ở mức độ 0,05. Ở nghiệm thức 5 (nồng độ BA=1,5 mg/l; NAA=0,1 mg/l) số lƣợng chồi tạo thành và chiều cao chồi đảm bảo làm nguồn nguyên liệu in vitro cho các quá trình nhan giống tiếp theo. Do đó ở nồng độ BA=1,5 mg/l; NAA=0,1 mg/l rất thích hợp cho sự nhân chồi ở cây giáng hƣơng in vitro. Bảng kết quả trên cho thấy giáng hƣơng tái sinh chồi tốt ở nồng độ BA=1,5 mg/l và NAA=0,5 mg/l. Tuy nhiên ở nghiệm thức này phần lớn chồi tạo thành có khả năng tăng trƣởng chiều cao chồi rất thấp. Ở nghiệm thức 2 (nồng độ BA=0,5 mg/l; NAA= 0,1 mg/l) và ở nghiệm thức 4 (nồng độ BA=1mg/l; NAA=0,5mg/l) thì chồi bên phát triển khá tốt nhƣng số lƣợng lại ít. Ở nghiệm thức 8 (độ BA=2 mg/l; NAA=0,5 mg/l) chồi hầu nhƣ không xuất hiện, chiều cao chồi giảm và có hiện tƣợng tạo sẹo, nguyên nhân do hàm lƣợng chất điều hoà sinh trƣởng cao gây ức chế khả năng phát triển chồi của cây giáng hƣơng in vitro. Nghiệm thức BA (mg/l) NAA (mg/l) Số chồi (chồi) Chiều cao chồi (cm) Hệ số nhân chồi NT1 (ĐC) 0,0 0,0 1,0 a 1,17 a 1,00 a NT2 0,5 0,1 1,7 a 1,43 abc 1,67 c NT3 1,0 0,1 1,3 a 1,30 ab 1,33 b NT4 1,0 0,5 2,0 a 2, 01 d 2,00 d NT5 1,5 0,1 6,3 b 2,20 d 6,33 f NT6 1,5 0,5 4,7 b 1,90 cd 4,67 e NT7 2,0 0,1 1,0 a 1,77 bcd 1,00 a NT8 2,0 0,5 1,0 a 1,17 a 1,00 a 39 BA=0mg/l; NAA=0mg/l BA=0,5mg/l; NAA=0,1mg/l BA=1mg/l; NAA=0,1mg/l BA=1mg/l; NAA=0,5mg/l BA=1,5mg/l; NAA=0,1mg/l BA=1,5mg/l; NAA=0,5mg/l BA=2mg/l; NAA=0,1mg/l BA=2mg/l; NAA=0,5mg/l Hình 4.3: Chồi cây giáng hương in vitro được tạo thành sau 6 tuần nuôi cấy trên các môi trường khác nhau 40 4.2.2 Khảo sát ảnh hƣởng của môi trƣờng nuôi cấy cơ bản đến khả năng tạo chồi của cây giáng hƣơng in vitro. Bảng 4.3: Ảnh hưởng của môi trường nuôi cấy đến khả năng tạo chồi của cây giáng hương in vitro sau 6 tuần nuôi cấy. Nghiệm thức Môi trƣờng Số chồi Chiều cao chồi Hệ số nhân chồi (chồi) (cm) (chồi) NT1 WPM 2,0 a 1,4 a 2,00 b NT2 ½ MS 1,33b 1,87b 1,33c NT3 MS 3,67 a 3,13 a 3,00 a CV (%) 10,2 8,09 12,77 *Các giá trị theo sau bởi chữ cái trong cùng một cột không cùng ký tự biểu hiện sự khác biệt rất có ý nghĩa về mặt thống kê ở mức độ 0,05. Kết quả trên cho thấy ở nghiệm thức 2 (môi trƣờng MS) cho số chồi nhiều, chồi phát triển khoẻ mạnh hơn so với môi trƣờng ½ MS và môi trƣờng dành cho cây thân gỗ WPM. Có thể trong môi trƣờng cây thân gỗ thành phần khoáng đa lƣợng thấp, chồi tuy có phát triển nhƣng kích thƣớc chồi không đảm bảo làm nguồn nguyên liệu cho quá trình nhân giống tiếp theo so với môi trƣờng MS. Môi trƣờng MS Môi trƣờng WPM Môi trƣờng ½ MS Hình 4.4: Chồi cây giáng hương in vitro được tạo thành sau 6 tuần nuôi cấy trên các môi trường khác nhau. 41 4.3 Khảo sát ảnh hƣởng của IBA và NAA đến sự hình thành rễ của cây giáng hƣơng in vitro. Rễ là một bộ phận quan trọng của cây. Nó có tác dụng hút nƣớc, muối khoáng và chất dinh dƣỡng cung cấp cho cây sinh trƣởng và phát triển. Do đó, trong việc tạo cây in vitro hoàn chỉnh ta phải quan tâm đến bộ rễ của cây, tìm môi trƣờng thật sự thích hợp cho sự tạo và phát triển của rễ. Cây in vitro có bộ rễ khỏe thì mới có khả năng sống trong điều kiện vƣờn ƣơm do khi chuyển từ điều kiện in vitro ra vƣờn ƣơm có sự tác động mạnh mẽ đến cây con in vitro nhƣ: ẩm độ, ánh sáng, nhiệt độ, môi trƣờng thuần hóa không thích hợp,…cây rất dễ bị chết. Bảng 4.4: Ảnh hưởng của IBA và NAA đến sự hình thành rễ của cây giáng hương in vitro sau 4 tuần nuôi cấy. Nghiệm thức NAA IBA Thời gian Số rễ Chiều dài (mg/l) (mg/l) ra rễ (rễ) rễ (cm) (ngày) NT1 0 0 0,0 a 0,0 a 0,00 a NT2 0,5 0 10,0 e 6,0 abc 0,75 ab NT3 1 0 10,0 e 4,0 abc 0,25 ab NT4 1,5 0 7,5 d 4,0 abc 1,25 bc NT5 2 0 4,0 b 10,0 c 0,85 abc NT6 0 0.5 0,0 a 0,0 a 0,00 a NT7 0 1 10,0 e 2,5 ab 0,40 ab NT8 0 1,5 7,0 d 8,5 bc 3,50 b NT9 0 2 5,0 c 6,5 abc 2,00 c CV(%) 6,07 7,67 12,42 *Các giá trị theo sau bởi chữ cái trong cùng một cột không cùng ký tự biểu hiện sự khác biệt rất có ý nghĩa về mặt thống kê ở mức độ 0,05. Cây giáng hƣơng in vitro có khả năng tạo rễ rất mạnh. Trong đó nghiệm thức 8 (nồng độ NAA=0 mg/l; IBA=1,5 mg/l) cho kết quả tạo rễ nhanh, dài nhất. Nhƣ vậy nồng độ này rất thích hợp cho sự tạo rễ của cây giáng hƣơng in vitro. 42 Ở các nghiệm thức khác giáng hƣơng in vitro cũng có khả năng tạo rễ nhanh nhƣng kích thƣớc rễ không đảm bảo cho giai đoạn vƣờn ƣơm sau này do quá ngắn. Ở nghiệm thức 5 (NAA=2mg/l; IBA= 0mg/l) cũng cho ra rễ sớm nhƣng rễ chỉ phát triển ở mức độ những sợi trắng, mảnh, ngắn dù rất nhiều. Điều này không đảm bảo cho việc đem trồng ở vƣờn ƣơm. Ở nghiệm thức 4 (NAA=1,5mg/l; IBA=0mg/l) chồi con giáng hƣơng in vitro cũng có tạo rễ nhƣng có xu hƣớng tạo sẹo. NAA=2mg/l NAA=1,5mg/l IBA=2mg/l IBA=1,5mg/l Hình 4.5: Cây giáng hương in vitro hoàn chỉnh sau 4 tuần nuôi cấy. 43 Chƣơng 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 5.1 Kết luận Qua những thí nghiệm đã thực hiện chúng tôi đã rút ra đƣợc những kết luận sau về việc nhân giống in vitro cây giáng hƣơng: Hạt giáng hƣơng in vitro có tỷ lệ sống cao nhất khi chúng đƣợc xử lý ở nồng độ javel là 10% trong 15 phút. Môi trƣờng MS với nồng độ BA=1,5 (mg/l); NAA=0,1 (mg/l) rất thuận lợi cho khả năng tạo chồi giáng hƣơng in vitro. Nồng độ IBA=2mg/l sẽ giúp cây giáng hƣơng in vitro ra rễ nhanh và khỏe, rất thích hợp cho việc đem cây ra vƣờn ƣơm. 5.2 Đề nghị Tiếp tục nghiên cứu thêm để tìm ra chất điều hòa sinh trƣởng thích hợp cho việc nhân chồi đặc biệt là tăng trƣởng chồi. Nghiên cứu ở giai đoạn vƣờn ƣơm để tìm ra giá thể thích hợp cho sự phát triển của cây giáng hƣơng in vitro. Nghiên cứu lập ra quy trình kỹ thuật nhân giống và trồng cây giáng hƣơng in vitro để có hiệu quả kinh tế cao nhất. Nghiên cứu về khả năng nhân giống cây giáng hƣơng bằng phƣơng pháp giâm cành trong điều kiện in vivo để tạo ra lƣợng cây con nhanh, khỏe. 44 TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT 1. Trần Thị Dung, 2003, Bài giảng nuôi cấy mô tế bào thực vật, Trƣờng Đại học Nông Lâm TP.HCM. 2.Trƣơng Mai Hồng, 1997, Nghiên cứu xây dựng quá trình nhân giống in vitro cây cẩm lai Bà Rịa (Dalbergia bariaensis Pierre), Trƣờng Đại học Nông Lâm TP.HCM. 3. Trần Văn Minh, 2000, Công nghệ sinh học thực vật, Viện sinh học nhiệt đới TP.HCM. 4. Cao Minh Thuỷ Nguyên, 2005, Nhân giống vô tính in vitro cây Bạch đàn chanh (Eucalyptus citriodora), Trƣờng Đại học Nông Lâm TP.HCM. 5. Nguyễn Kim Thanh, Nguyễn Thuận Châu, 2005, Giáo trình sinh lý thực vật, NXB Hà Nội. 6. Phạm Minh Thảo, 2005, Rừng Việt Nam. Nhà xuất bản Lao động. INTERNET 45 PHỤ LỤC 46 PHỤ LỤC 1 Bảng số liệu gốc từ các thí nghiệm Bảng 1: Kết quả khử mẫu hạt giáng hƣơng sau 4 tuần nuôi cấy Nghiệm thức Tỷ lệ hạt không nhiễm (%) Tỷ lệ hạt nhiễm (%) Tỷ lệ hạt nảy mầm (%) NT1 NT2 NT3 NT4 NT5 NT6 NT7 NT8 NT9 33,33 66,67 100,00 100,00 66,67 100,00 100,00 100,00 100,00 66,67 33,33 0,00 0,00 33,33 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 100,00 66,67 33,33 0,00 Bảng 2: Ảnh hƣởng của nồng độ BA và NAA lên khả năng tạo chồi cây giáng hƣơng in vitro sau 6 tuần nuôi cấy. Nghiệm thức Số chồi (chồi) Chiều cao chồi (cm) Hệ số nhân chồi NT1 (ĐC) 1,0 1,17 1,00 NT2 1,7 1,43 1,67 NT3 1,3 1,30 1,33 NT4 2,0 2,01 2,00 NT5 6,3 2,20 6,33 NT6 4,7 1,90 4,67 NT7 1,0 1,77 1,00 NT8 1,0 1,17 1,00 47 Bảng 3: Ảnh hƣởng của môi trƣờng nuôi cấy đến khả năng tạo chồi của cây giáng hƣơng in vitro sau 6 tuần nuôi cấy Bảng 4: Ảnh hƣởng của IBA và NAA đến sự hình thành rễ của cây giáng hƣơng in vitro sau 4 tuần nuôi cấy Nghiệm thức Số chồi (chồi) Chiều cao chồi (chồi) Hệ số nhân chồi NT1 2,00 1,40 2,00 NT2 1,33 1,87 1,33 NT3 3,67 3,13 3,00 Nghiệm thức Thời gian ra rễ (ngày) Số rễ (rễ) Chiều dài rễ (cm) NT1(ĐC) 0,0 0,0 0,00 NT2 10,0 6,0 0,75 NT3 10,0 4,0 0,25 NT4 7,5 4,0 1,25 NT5 4,0 10,0 0,85 NT6 0,0 0,0 0,00 NT7 10,0 2,5 0,40 NT8 7,0 8,5 3,50 NT9 5,0 6,5 2,00 48 PH Ụ L ỤC 2 Bảng phân tích số liệu các thí nghiệm THI NGHIEM 1 TY LE HAT KHONG NHIEM BANG ANOVA One-Way Analysis of Variance ---------------------------------------------------------------------- Data: THUY.HATKNHIEM Level codes: THUY.NT Labels: Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance ----------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level ----------------------------------------------------------------------- Between groups 9382.9136 8 1172.8642 999.999 .0000 Within groups .0000 9 .0000 ----------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 9382.9136 17 0 missing value(s) have been excluded. _ BANG TRUNG BINH Table of means for THUY.HATKNHIEM by THUY.NT --------------------------------------------------------------------- Stnd. Error Stnd. Error 95 % LSD Level Count Average (internal) (pooled s) intervals for mean ---------------------------------------------------------------------- NT1 2 33.330000 .00000E0000 .00000E0000 33.330000 33.330000 NT2 2 66.670000 .00000E0000 .00000E0000 66.670000 66.670000 NT3 2 100.000000 .00000E0000 .00000E0000 100.000000 100.000000 NT4 2 100.000000 .00000E0000 .00000E0000 100.000000 100.000000 NT5 2 66.670000 .00000E0000 .00000E0000 66.670000 66. NT6 2 100.000000 .00000E0000 .00000E0000 100.000000 100.000000 NT7 2 100.000000 .00000E0000 .00000E0000 100.000000 100.000000 NT8 2 100.000000 .00000E0000 .00000E0000 100.000000 100.000000 NT9 2 100.000000 .00000E0000 .00000E0000 100.000000 100.000000 ----------------------------------------------------------------------- Tota 18 85.185556 .00000E0000 .00000E0000 85.185556 85.185556 49 BANG KET QUA TRAC NGHIEM PHAN HANG Multiple range analysis for THUY.HATKNHIEM by THUY.NT ----------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups ----------------------------------------------------------------------- NT1 2 33.330000 X NT2 2 66.670000 X NT5 2 66.670000 X NT3 2 100.000000 X NT4 2 100.000000 X NT6 2 100.000000 X NT7 2 100.000000 X NT8 2 100.000000 X NT9 2 100.000000 X ----------------------------------------------------------------------- contrast difference +/- limits NT1 - NT2 -33.3400 0.00000 * NT1 - NT3 -66.6700 0.00000 * NT1 - NT4 -66.6700 0.00000 * NT1 - NT5 -33.3400 0.00000 * * denotes a statistically significant difference. _ TY LE HAT NHIEM BANG ANOVA One-Way Analysis of Variance --------------------------------------------------------------------------- Data: TN1.HATNHIEM Level codes: TN1.NT Labels: Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance --------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level --------------------------------------------------------------------------- Between groups 9382.9136 8 1172.8642 999.999 .0000 Within groups .0000 9 .0000 --------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 9382.9136 17 0 missing value(s) have been excluded. 50 BANG TRUNG BINH Table of means for TN1.HATNHIEM by TN1.NT --------------------------------------------------------------------------- Stnd. Error Stnd. Error 95 % LSD Level Count Average (internal) (pooled s) intervals for mean --------------------------------------------------------------------------- 1 2 66.670000 .00000E0000 .00000E0000 66.670000 66.670000 2 2 33.330000 .00000E0000 .00000E0000 33.330000 33.330000 3 2 .000000 .00000E0000 .00000E0000 .000000 .000000 4 2 .000000 .00000E0000 .00000E0000 .000000 .000000 5 2 33.330000 .00000E0000 .00000E0000 33.330000 33.330000 6 2 .000000 .00000E0000 .00000E0000 .000000 .000000 7 2 .000000 .00000E0000 .00000E0000 .000000 .000000 8 2 .000000 .00000E0000 .00000E0000 .000000 .000000 9 2 .000000 .00000E0000 .00000E0000 .000000 .000000 --------------------------------------------------------------------------- Total 18 14.814444 .00000E0000 .00000E0000 14.814444 14.814444 _ BANG KET QUA TRAC NGHIEM PHAN HANG Multiple range analysis for TN1.HATNHIEM by TN1.NT --------------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups --------------------------------------------------------------------------- 3 2 .000000 X 4 2 .000000 X 6 2 .000000 X 7 2 .000000 X 8 2 .000000 X 9 2 .000000 X 2 2 33.330000 X 5 2 33.330000 X 1 2 66.670000 X --------------------------------------------------------------------------- contrast difference +/- limits 1 - 2 33.3400 0.00000 * 1 - 3 66.6700 0.00000 * 1 - 4 66.6700 0.00000 * 1 - 5 33.3400 0.00000 * * denotes a statistically significant difference _ 51 TY LE HAT NAY MAM BANG ANOVA One-Way Analysis of Variance --------------------------------------------------------------------------- Data: THI1.NAYMAM Level codes: THI1.NT Labels: Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance --------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level --------------------------------------------------------------------------- Between groups 22222.667 8 2777.8333 999.999 .0000 Within groups .000 9 .0000 --------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 22222.667 17 0 missing value(s) have been excluded. BANG TRUNG BINH Table of means for THI1.NAYMAM by THI1.NT --------------------------------------------------------------------------- Stnd. Error Stnd. Error 95 % LSD Level Count Average (internal) (pooled s) intervals for mean --------------------------------------------------------------------------- NT1 2 .000000 .00000E0000 .00000E0000 .000000 .000000 NT2 2 .000000 .00000E0000 .00000E0000 .000000 .000000 NT3 2 .000000 .00000E0000 .00000E0000 .000000 .000000 NT4 2 .000000 .00000E0000 .00000E0000 .000000 .000000 NT5 2 .000000 .00000E0000 .00000E0000 .000000 .000000 NT6 2 100.000000 .00000E0000 .00000E0000 100.000000 100.000000 NT7 2 66.670000 .00000E0000 .00000E0000 66.670000 66.670000 NT8 2 33.330000 .00000E0000 .00000E0000 33.330000 33.330000 NT9 2 .000000 .00000E0000 .00000E0000 .000000 .000000 --------------------------------------------------------------------------- Total 18 22.222222 .00000E0000 .00000E0000 22.222222 22.222222 _ BANG KET QUA TRAC NGHIEM PHAN HANG Multiple range analysis for THI1.NAYMAM by THI1.NT --------------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups --------------------------------------------------------------------------- NT1 2 .000000 X NT2 2 .000000 X NT3 2 .000000 X NT4 2 .000000 X NT5 2 .000000 X NT9 2 .000000 X NT8 2 33.330000 X NT7 2 66.670000 X NT6 2 100.000000 X --------------------------------------------------------------------------- contrast difference +/- limits NT1 - NT2 0.00000 0.00000 NT1 - NT3 0.00000 0.00000 52 NT1 - NT4 0.00000 0.00000 NT1 - NT5 0.00000 0.00000 * denotes a statistically significant difference. THÍ NGHIỆM 2 Thí nghiệm 2a SỐ CHỒI BẢNG ANOVA One-Way Analysis of Variance --------------------------------------------------------------------------- Data: SCHOI.SOCHOI Level codes: SCHOI.NT Labels: Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance --------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig.level --------------------------------------------------------------------------- Between groups 84.958333 7 12.136905 10.403 .0001 Within groups 18.666667 16 1.166667 --------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 103.62500 23 1 missing value(s) have been excluded. _ BẢNG TRUNG BÌNH Table of means for SCHOI.SOCHOI by SCHOI.NT --------------------------------------------------------------------------- Stnd. Error Stnd. Error 95 % LSD Level Count Average (internal) (pooled s) intervals for mean --------------------------------------------------------------------------- NT1 3 1.0000000 .0000000 .6236096 .0649778 1.9350222 NT2 3 1.6666667 .6666667 .6236096 .7316444 2.6016889 NT3 3 1.3333333 .3333333 .6236096 .3983111 2.2683556 NT4 3 2.0000000 .5773503 .6236096 1.0649778 2.9350222 NT5 3 6.3333333 .8819171 .6236096 5.3983111 7.2683556 NT6 3 4.6666667 1.2018504 .6236096 3.7316444 5.6016889 NT7 3 1.0000000 .0000000 .6236096 .0649778 1.9350222 NT8 3 1.0000000 .0000000 .6236096 .0649778 1.9350222 --------------------------------------------------------------------------- Total 24 2.3750000 .2204793 .2204793 2.0444197 2.7055803 53 BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG Multiple range analysis for SCHOI.SOCHOI by SCHOI.NT --------------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups --------------------------------------------------------------------------- NT1 3 1.0000000 X NT7 3 1.0000000 X NT8 3 1.0000000 X NT3 3 1.3333333 X NT2 3 1.6666667 X NT4 3 2.0000000 X NT6 3 4.6666667 X NT5 3 6.3333333 X --------------------------------------------------------------------------- contrast difference +/- limits NT1 - NT2 -0.66667 1.87004 NT1 - NT3 -0.33333 1.87004 NT1 - NT4 -1.00000 1.87004 NT1 - NT5 -5.33333 1.87004 * NT1 - NT6 -3.66667 1.87004 * * denotes a statistically significant difference. _ CHIỀU CAO CHỒI BANG ANOVA One-Way Analysis of Variance ----------------------------------------------------------------------- Data: CCCHOI.CCAOCHOI Level codes: CCCHOI.NT Labels: Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance ----------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level ----------------------------------------------------------------------- Between groups 3.5516667 7 .5073810 4.380 .0069 Within groups 1.8533333 16 .1158333 ----------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 5.4050000 23 0 missing value(s) have been excluded. 54 BẢNG TRUNG BÌNH Table of means for CCCHOI.CCAOCHOI by CCCHOI.NT --------------------------------------------------------------------------- Stnd. Error Stnd. Error 95 % LSD Level Count Average (internal) (pooled s) intervals for mean --------------------------------------------------------------------------- NT1 3 1.1666667 .1666667 .1964971 .8720446 1.4612888 NT2 3 1.4333333 .1452966 .1964971 1.1387112 1.7279554 NT3 3 1.3000000 .0577350 .1964971 1.0053779 1.5946221 NT4 3 2.0666667 .0666667 .1964971 1.7720446 2.3612888 NT5 3 2.2000000 .1154701 .1964971 1.9053779 2.4946221 NT6 3 1.9000000 .1000000 .1964971 1.6053779 2.1946221 NT7 3 1.7666667 .4702245 .1964971 1.4720446 2.0612888 NT8 3 1.1666667 .0881917 .1964971 .8720446 1.4612888 --------------------------------------------------------------------------- Total24 1.6250000 .0694722 .0694722 1.5208354 1.7291646 _ BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG Multiple range analysis for CCCHOI.CCAOCHOI by CCCHOI.NT ----------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups ----------------------------------------------------------------------- NT1 3 1.1666667 X NT8 3 1.1666667 X NT3 3 1.3000000 XX NT2 3 1.4333333 XXX NT7 3 1.7666667 XXX NT6 3 1.9000000 XX NT4 3 2.0666667 X NT5 3 2.2000000 X ----------------------------------------------------------------------- contrast difference +/- limits NT1 - NT2 -0.26667 0.58924 NT1 - NT3 -0.13333 0.58924 NT1 - NT4 -0.90000 0.58924 * NT1 - NT5 -1.03333 0.58924 * NT1 - NT6 -0.73333 0.58924 * * denotes a statistically significant difference. 55 HE SO NHAN CHOI BẢNG ANOVA One-Way Analysis of Variance --------------------------------------------------------------------------- Data: HSN1.HSNCHOI Level codes: HSN1.NT Labels: Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance --------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig.level --------------------------------------------------------------------------- Between groups 56.621200 7 8.0887429 999.999 .0000 Within groups .000000 8 .0000000 --------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 56.621200 15 0 missing value(s) have been excluded. _ BẢNG TRUNG BÌNH Table of means for HSN1.HSNCHOI by HSN1.NT --------------------------------------------------------------------------- Stnd. Error Stnd. Error 95 % LSD Level Count Average (internal) (pooled s) intervals for mean --------------------------------------------------------------------------- NT1 2 1.0000000 .00000E0000 .00000E0000 1.0000000 1.0000000 NT2 2 1.6700000 .00000E0000 .00000E0000 1.6700000 1.6700000 NT3 2 1.3300000 .00000E0000 .00000E0000 1.3300000 1.3300000 NT4 2 2.0000000 .00000E0000 .00000E0000 2.0000000 2.0000000 NT5 2 6.3300000 .00000E0000 .00000E0000 6.3300000 6.3300000 NT6 2 4.6700000 .00000E0000 .00000E0000 4.6700000 4.6700000 NT7 2 1.0000000 .00000E0000 .00000E0000 1.0000000 1.0000000 NT8 2 1.0000000 .00000E0000 .00000E0000 1.0000000 1.0000000 --------------------------------------------------------------------------- Total 16 2.3750000 .00000E0000 .00000E0000 2.3750000 2.3750000 56 BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG Multiple range analysis for HSN1.HSNCHOI by HSN1.NT --------------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups --------------------------------------------------------------------------- NT1 2 1.0000000 X NT7 2 1.0000000 X NT8 2 1.0000000 X NT3 2 1.3300000 X NT2 2 1.6700000 X NT4 2 2.0000000 X NT6 2 4.6700000 X NT5 2 6.3300000 X --------------------------------------------------------------------------- contrast difference +/- limits NT1 - NT2 -0.67000 0.00000 * NT1 - NT3 -0.33000 0.00000 * NT1 - NT4 -1.00000 0.00000 * NT1 - NT5 -5.33000 0.00000 * NT1 - NT6 -3.67000 0.00000 * * denotes a statistically significant difference. _ Thí nghiệm 2b B ảng ANOVA One-Way Analysis of Variance --------------------------------------------------------------------------- Data: COIDI.SOCHOI Level codes: COIDI.NT Labels: Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance --------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level --------------------------------------------------------------------------- Between groups 8.6666667 2 4.3333333 7.800 .0214 Within groups 3.3333333 6 .5555556 --------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 12.000000 8 0 missing value(s) have been excluded. 57 BẢNG TRUNG BÌNH Table of means for COIDI.SOCHOI by COIDI.NT --------------------------------------------------------------------------- Stnd. Error Stnd. Error 95 % LSD Level Count Average (internal) (pooled s) intervals for mean --------------------------------------------------------------------------- NT1 3 2.0000000 .5773503 .4303315 1.2552027 2.7447973 NT2 3 1.3333333 .3333333 .4303315 .5885361 2.0781306 NT3 3 3.6666667 .3333333 .4303315 2.9218694 4.4114639 --------------------------------------------------------------------------- Total 9 2.3333333 .2484520 .2484520 1.9033244 2.7633422 _ BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG Multiple range analysis for COIDI.SOCHOI by COIDI.NT --------------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups --------------------------------------------------------------------------- NT2 3 1.3333333 X NT1 3 2.0000000 X NT3 3 3.6666667 X contrast difference +/- limits NT1 - NT2 0.66667 1.48959 NT1 - NT3 -1.66667 1.48959 * NT2 - NT3 -2.33333 1.48959 * --------------------------------------------------------------------------- * denotes a statistically significant difference. _ CHIEU CAO CHOI BẢNG ANOVA One-Way Analysis of Variance --------------------------------------------------------------------------- Data: COILAI1.CCCHOI Level codes: COILAI1.NT Labels: Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance --------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level --------------------------------------------------------------------------- Between groups 4.8266667 2 2.4133333 9.963 .0124 Within groups 1.4533333 6 .2422222 58 --------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 6.2800000 8 0 missing value(s) have been excluded. BẢNG TRUNG BÌNH Table of means for COILAI1.CCCHOI by COILAI1.NT --------------------------------------------------------------------------- Stnd. Error Stnd. Error 95 % LSD Level Count Average (internal) (pooled s) intervals for mean --------------------------------------------------------------------------- NT1 3 1.4000000 .2081666 .2841492 .9082082 1.8917918 NT2 3 1.8666667 .0881917 .2841492 1.3748748 2.3584585 NT3 3 3.1333333 .4371626 .2841492 2.6415415 3.6251252 --------------------------------------------------------------------------- Total 9 2.1333333 .1640536 .1640536 1.8493972 2.4172695 _ BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG Multiple range analysis for COILAI1.CCCHOI by COILAI1.NT --------------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups --------------------------------------------------------------------------- NT1 3 1.4000000 X NT2 3 1.8666667 X NT3 3 3.1333333 X --------------------------------------------------------------------------- contrast difference +/- limits NT1 - NT2 -0.46667 0.98358 NT1 - NT3 -1.73333 0.98358 * NT2 - NT3 -1.26667 0.98358 * --------------------------------------------------------------------------- * denotes a statistically significant difference. _ HE SO NHAN CHOI BẢNG ANOVA One-Way Analysis of Variance --------------------------------------------------------------------------- Data: HSN2.HSNCHOI Level codes: HSN2.NT Labels: Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance --------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level --------------------------------------------------------------------------- Between groups 4.2378000 2 2.1189000 999.999 .0000 59 Within groups .0000000 6 .0000000 --------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 4.2378000 8 0 missing value(s) have been excluded. BẢNG TRUNG BÌNH Table of means for HSN2.HSNCHOI by HSN2.NT --------------------------------------------------------------------------- Stnd. Error Stnd. Error 95 % LSD Level Count Average (internal) (pooled s) intervals for mean --------------------------------------------------------------------------- NT1 3 2.0000000 .00000E0000 .00000E0000 2.0000000 2.0000000 NT2 3 1.3300000 .00000E0000 .00000E0000 1.3300000 1.3300000 NT3 3 3.0000000 .00000E0000 .00000E0000 3.0000000 3.0000000 --------------------------------------------------------------------------- Total 9 2.1100000 .00000E0000 .00000E0000 2.1100000 2.1100000 _ BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG Multiple range analysis for HSN2.HSNCHOI by HSN2.NT --------------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups --------------------------------------------------------------------------- NT2 3 1.3300000 X NT1 3 2.0000000 X NT3 3 3.0000000 X --------------------------------------------------------------------------- contrast difference +/- limits NT1 - NT2 0.67000 0.00000 * NT1 - NT3 -1.00000 0.00000 * NT2 - NT3 -1.67000 0.00000 * --------------------------------------------------------------------------- * denotes a statistically significant difference. _ THÍ NGHIỆM 3 THỜI GIAN RA RỄ BẢNG ANOVA One-Way Analysis of Variance ----------------------------------------------------------------------- Data: RARE.TGRARE Level codes: RARE.NT Labels: Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance ----------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level ----------------------------------------------------------------------- Between groups 256.44444 8 32.055556 577.000 .0000 60 Within groups .50000 9 .055556 ----------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 256.94444 17 0 missing value(s) have been excluded. BẢNG TRUNG BÌNH Table of means for RARE.TGRARE by RARE.NT --------------------------------------------------------------------------- Stnd. Error Stnd. Error 95 % LSD Level Count Average (internal) (pooled s) intervals for mean --------------------------------------------------------------------------- NT1 2 .0000000 .0000000 .1666667 -.2666704 .266670 NT2 2 10.0000000 .0000000 .1666667 9.7333296 10.266670 NT3 2 10.0000000 .0000000 .1666667 9.7333296 10.266670 NT4 2 7.5000000 .5000000 .1666667 7.2333296 7.766670 NT5 2 4.0000000 .0000000 .1666667 3.7333296 4.266670 NT6 2 .0000000 .0000000 .1666667 -.2666704 .266670 NT7 2 10.0000000 .0000000 .1666667 9.7333296 10.266670 NT8 2 7.0000000 .0000000 .1666667 6.7333296 7.266670 NT9 2 5.0000000 .0000000 .1666667 4.7333296 5.266670 --------------------------------------------------------------------------- Total 18 5.9444444 .0555556 .0555556 5.8555543 6.033335 _ BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG Multiple range analysis for RARE.TGRARE by RARE.NT --------------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups --------------------------------------------------------------------------- NT1 2 .0000000 X NT6 2 .0000000 X NT5 2 4.0000000 X NT9 2 5.0000000 X NT8 2 7.0000000 X NT4 2 7.5000000 X NT2 2 10.0000000 X NT3 2 10.0000000 X NT7 2 10.0000000 X --------------------------------------------------------------------------- contrast difference +/- limits NT1 - NT2 -10.0000 0.53334 * NT1 - NT3 -10.0000 0.53334 * NT1 - NT4 -7.50000 0.53334 * NT1 - NT5 -4.00000 0.53334 * * denotes a statistically significant difference. 61 SO RE BẢNG ANOVA One-Way Analysis of Variance --------------------------------------------------------------------------- Data: SORE.SORE Level codes: SORE.NT Labels: Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance --------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level --------------------------------------------------------------------------- Between groups 194.77778 8 24.347222 2.756 .0762 Within groups 79.50000 9 8.833333 --------------------------------------------------------------------------- Total (corrected) 274.27778 17 0 missing value(s) have been excluded. _ BẢNG TRUNG BÌNH Table of means for SORE.SORE by SORE.NT --------------------------------------------------------------------------- Stnd. Error Stnd. Error 95 % LSD Level Count Average (internal) (pooled s) intervals for mean --------------------------------------------------------------------------- NT1 2 .0000000 .0000000 2.1015867 -3.3625861 3.362586 NT2 2 6.0000000 1.0000000 2.1015867 2.6374139 9.362586 NT3 2 4.0000000 4.0000000 2.1015867 .6374139 7.362586 NT4 2 4.0000000 4.0000000 2.1015867 .6374139 7.362586 NT5 2 10.0000000 .0000000 2.1015867 6.6374139 13.362586 NT6 2 .0000000 .0000000 2.1015867 -3.3625861 3.362586 NT7 2 2.5000000 2.5000000 2.1015867 -.8625861 5.862586 NT8 2 8.5000000 .5000000 2.1015867 5.1374139 11.862586 NT9 2 6.5000000 .5000000 2.1015867 3.1374139 9.862586 --------------------------------------------------------------------------- Total 18 4.6111111 .7005289 .7005289 3.4902491 5.731973 62 BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG Multiple range analysis for SORE.SORE by SORE.NT --------------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups --------------------------------------------------------------------------- NT1 2 .0000000 X NT6 2 .0000000 X NT7 2 2.5000000 XX NT3 2 4.0000000 XXX NT4 2 4.0000000 XXX NT2 2 6.0000000 XXX NT9 2 6.5000000 XXX NT8 2 8.5000000 XX NT5 2 10.0000000 X --------------------------------------------------------------------------- contrast difference +/- limits NT1 - NT2 -6.00000 6.72517 NT1 - NT3 -4.00000 6.72517 NT1 - NT4 -4.00000 6.72517 NT1 - NT5 -10.0000 6.72517 * * denotes a statistically significant difference. _ CHIỀU DÀI RỄ BẢNG ANOVA One-Way Analysis of Variance --------------------------------------------------------------------------- Data: CHDAI.CDAIRE Level codes: CHDAI.NT Labels: Means plot: LSD Confidence level: 95 Range test: LSD Analysis of variance --------------------------------------------------------------------------- Source of variation Sum of Squares d.f. Mean square F-ratio Sig. level --------------------------------------------------------------------------- Between groups 20.640000 8 2.5800000 8.795 .0019 Within groups 2.640000 9 .2933333 --------------------------------------------------------------------------- 63 Total (corrected) 23.280000 17 0 missing value(s) have been excluded. BẢNG TRUNG BÌNH Table of means for CHDAI.CDAIRE by CHDAI.NT --------------------------------------------------------------------------- Stnd. Error Stnd. Error 95 % LSD Level Count Average (internal) (pooled s) intervals for mean --------------------------------------------------------------------------- NT1 2 .0000000 .0000000 .3829708 -.6127620 .6127620 NT2 2 .7500000 .2500000 .3829708 .1372380 1.3627620 NT3 2 .2500000 .2500000 .3829708 -.3627620 .8627620 NT4 2 1.2500000 .2500000 .3829708 .6372380 1.8627620 NT5 2 .8500000 .3500000 .3829708 .2372380 1.4627620 NT6 2 .0000000 .0000000 .3829708 -.6127620 .6127620 NT7 2 .4000000 .1000000 .3829708 -.2127620 1.0127620 NT8 2 3.5000000 1.0000000 .3829708 2.8872380 4.1127620 NT9 2 2.0000000 .0000000 .3829708 1.3872380 2.6127620 --------------------------------------------------------------------------- Total 18 1.0000000 .1276569 .1276569 .7957460 1.2042540 _ BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG Multiple range analysis for CHDAI.CDAIRE by CHDAI.NT --------------------------------------------------------------------------- Method: 95 Percent LSD Level Count Average Homogeneous Groups --------------------------------------------------------------------------- NT1 2 .0000000 X NT6 2 .0000000 X NT3 2 .2500000 XX NT7 2 .4000000 XX NT2 2 .7500000 XX NT5 2 .8500000 XXX NT4 2 1.2500000 XX NT9 2 2.0000000 X NT8 2 3.5000000 X --------------------------------------------------------------------------- contrast difference +/- limits NT1 - NT2 -0.75000 1.22552 NT1 - NT3 -0.25000 1.22552 NT1 - NT4 -1.25000 1.22552 * NT1 - NT5 -0.85000 1.22552 * denotes a statistically significant difference.