Luận văn Những yếu tố tác động đến nghèo ở tỉnh Bình Phước và một số giải pháp

phân biệt được ai là người phụ thuộc, có khi trẻ em và người già đôi khi vẫn có khả năng tạo thu nhập từ việc làm thuê, bán vé số,... Tương tự như biến Nghề nghiệp của chủ hộ, Giới tính của chủ hộ cũng không có ý nghĩa thống kê vì đa số số hộ được phỏng vấn đều làm trong nông nghiệp và chủ hộ đa phần gặp đều là nam. Do trình độ học vấn của các hộ gia đình nghèo được khảo sát ở Bình Phước là rất thấp nên biến học vấn cũng không có ý nghĩa thống kê trong mô hình. Theo phân tích thống kê ở trên thì các biến như Nghề nghiệp của chủ hộ, Học vấn của chủ hộ, Quy mô đất, Giới tính của chủ hộ đều ảnh hưởng tới khả năng hộ có được vay tiền từ ngân hàng hay không. Biến khả năng hộ có được vay tiền từ ngân hàng hay không cũng không có ý nghĩa thống kê trong mô hình. 2.4. GỢI Ý MỘT SỐ GIẢI PHÁP XĐGN Ở BÌNH PHƯỚC. Dựa trên cơ sở lý thuyết và lý luận đưa ra trong luận văn, cùng với việc nghiên cứu hiện trạng KTXH ở tỉnh Bình Phước và kết quả xử lý số liệu khảo sát thực trạng, kết quả hồi quy mô hình phân tích những yếu tố tác động đến nghèo của người dân ở Bình Phước, tác giả tập trung vào gợi ý một số nhóm giải pháp chính có thể cải thiện các biến có ý nghĩa thống kê trong mô hình hồi quy trên, đó là: (i) Quy mô đất của hộ; (ii) Quy mô hộ và Các giải pháp hỗ trợ. 2.4.1. Nhóm giải pháp tác động làm tăng quy mô đất của hộ. Mô hình hồi quy các yếu tố tác động đến nghèo ở Bình Phước chỉ ra rằng quy mô đất của hộ nghèo tăng góp phần làm hộ dễ thoát nghèo là có ý nghĩa thống kê. Trước đây, những thành tựu XĐGN đạt được nhờ việc phân chia đất đai nông nghiệp, đất có rừng cho nông dân nông thôn, trong bối cảnh cải cách kinh tế tạo ra những động lực đúng đắn để tăng trưởng sản xuất nông nghiệp. Nhưng gần đây, lợi 80 ích của những cải cách này gần như đã phát huy hết tác dụng bởi đất đai có giới hạn, trong khi nhu cầu phát triển KTXH đòi hỏi phải chuyển phần đất nhất định như từ đất nông nghiệp sang các loại đất khác để xây dựng cơ sở hạ tầng, công trình phúc lợi, công cộng, phát triển công nghiệp. Vì vậy, để giải quyết khó khăn này, giải pháp phải tập trung giúp hộ nghèo nói riêng và các hộ nông nghiệp nói chung tăng năng suất đất đai, phát triển sản xuất nông nghiệp theo chiều sâu. Phát triển theo chiều sâu, tăng năng suất đất đai thể hiện ở 3 khía cạnh: (i) tăng hệ số gieo trồng, trồng các loại cây nhanh cho thu hồi sản phẩm, nhằm đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi để tăng nguồn thu nhập trên một đơn vị diện tích. (ii) tăng giá trị cây trồng, vật nuôi trên một đơn vị diện tích, chuyển dịch nhanh từ cây hàng năm sang cây công nghiệp lâu năm như cao su, điều có giá trị kinh tế cao. Để làm được việc này phải có hướng dẫn kỹ thuật của hoạt động khuyến nông và quan trọng phải có vốn đầu tư đối với người nghèo, nhất là vùng có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số như ở đây. (iii) chú ý đạt quy mô đầu tư tối ưu trong nông nghiệp để đảm bảo hiệu quả giảm chi phí trên một đơn vị diện tích giúp cho người nghèo có lợi nhuận cao hơn từ việc đầu tư ở trên. Một số mô hình nâng cao năng suất hệ thống đất đai vùng miền núi Bình Phước: - Ở Bình Phước, người dân có thể trồng xen cây mì trong vườn trồng cây cao su ở giai đoạn cây cao su chưa khép tán hoặc trồng xen cây ca cao dưới tán lá của cây điều, kết hợp nuôi dế lấy thịt,... Vấn đề gặp phải, nếu không có sự hướng dẫn kỹ thuật cho người dân đôi khi việc áp dụng này có thể làm triệt tiêu hiệu quả của cây trồng chính đối với trường hợp cây mì trong vườn trồng cây cao su sẽ làm thoái hóa đất, ảnh hưởng đến hiệu quả thu hoạch mủ cây cao su. - Nâng cao chất lượng cây trồng, vật nuôi, đạt giá trị kinh tế cao như các loại cây có tiềm năng để thay đổi giống là cao su, cây mì, điều, cà phê, tiêu, sầu riêng bằng cách ứng dụng công nghệ sinh học (giống, quy trình kỹ thuật) vào đầu tư thâm canh trên đất. Nhà nước khuyến khích đầu tư thỏa đáng cho nghiên cứu và phát triển những giống có năng suất cao, giá trị kinh tế lớn, kỹ thuật thâm canh mới gắn 81 với việc bao tiêu sản phẩm, hỗ trợ xây dựng thương hiệu nông sản ở địa phương, mở rộng thị trường sản phẩm nông sản có lợi thế ở địa phương để phát huy khả năng giới hạn của đất, quản lý tối vấn đề thiên tai, dịch bệnh gây rủi ro cho người nghèo trên diện rộng. - Phát triển các sản phẩm nông nghiệp có sức cạnh tranh, giá trị cao, có thị trường mở rộng từ vùng nguyên liệu sẵn có của tỉnh như cây điều (diện tích, sản lượng và chất lượng được coi là lớn và tốt nhất cả nước), hướng tới sản xuất trên quy mô lớn, thành những sản phẩm có giá trị thương mại cao như bột dinh dưỡng từ hạt điều, nước đóng hộp,... Tập trung giải quyết 4 vấn đề mà người sản xuất quan tâm là: (1). Giá bán sản phẩm cao nhưng không ổn định, chưa tiếp cận được thị trường lớn như Mỹ, Châu âu (2). Thiếu vốn để sản xuất nên chủ yếu là sơ chế, (3). Thiếu kiến thức kỹ thuật, khả năng ứng dụng công nghệ cao nên vẫn phải cần quá nhiều lao động thủ công, trong khi đang thiếu trầm trọng lao động thủ công trong lĩnh vực này ở đây (4). Tình trạng sâu, dịch bệnh, thiên tai gây mất mùa. - Mở rộng các mô hình đa dạng hóa sản xuất có hiệu quả theo các vùng sinh thái như mô hình VAC (Vườn Ao Chuồng), VRR (Vườn Rẫy Rừng), RRVACB (Ruộng Rẫy Vườn Ao Chuồng Biogas), RVAC (Ruộng Vườn Ao Chuồng). - Cần đẩy nhanh phát triển kinh tế trang trại quy mô đủ lớn mới đảm bảo hiệu quả đầu tư, đẩy mạnh kinh tế hợp tác và phát triển cơ giới hóa trong nông nghiệp nhất là các khâu cần nhiều lao động như làm đất, thu hoạch, thủy lợi và khâu ảnh hưởng tới sức khỏe như trừ sâu nhằm đáp ứng yêu cầu chuyển dịch lao động trong nông nghiệp sang các ngành kinh tế khác, bên cạnh đó phải đa dạng ngành nghề nông thôn để đón nhận lao động chuyển dịch. Động lực XĐGN là tạo ra công ăn việc làm trong khu vực tư nhân và tăng cường hội nhập của nền nông nghiệp vào kinh tế thị trường làm thay đổi bộ mặt nông nghiệp nông thôn. - Cũng như các tỉnh khác trong cả nước, cùng với sự phát triển kinh tế, nhu cầu tập trung đất đai ở Bình Phước có xu hướng ngày càng tăng. Tuy vậy, việc giải quyết các tranh chấp về ranh giới, sang nhượng quyền sử dụng đất, xác minh chủ sở hữu, tính pháp lý về giấy tờ đất luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các vụ giải quyết 82 tranh chấp làm kìm hãm khả năng tập trung đất và tiến độ đầu tư trên đất. Khả năng người nghèo khó có thể tiếp cận các dịch vụ pháp lý nên rất cần thiết sự hỗ trợ miễn phí của các cấp chính quyền tỉnh nhanh chóng giải quyết vấn đề này, có thể thông qua các đợt trợ giúp pháp lý lưu động và có giám sát kết quả trợ giúp. - Thúc đẩy tự do hóa hơn nữa thị trường đầu vào và đầu ra trong nông nghiệp ở nông thôn: Vì hộ nghèo riêng lẻ thường gặp khó khăn trong trao đổi mua bán hàng hóa, do đa phần phải thiếu chịu phải trả bằng nông sản vào vụ thu hoạch nên phải chấp nhận chi phí tăng cao. Để thúc đẩy sự năng động của khu vực nông thôn cần tự do hóa hơn nữa quá trình sản xuất và kinh doanh các sản phẩm đầu vào và đầu ra của nông nghiệp, cải tiến dịch vụ phục vụ nông nghiệp nông thôn. Giúp cho người dân giảm chi phí đầu tư để hạn chế rủi ro, đa dạng hóa việc làm và thu nhập. Xây dựng những mô hình người nghèo giúp người nghèo xoay quanh một vài hạt nhân mạnh trong nhóm hộ nghèo cư trú gần nhau, hạt nhân phải là người có đủ khả năng hội tụ và điều phối nhóm trong việc mua, bán mới có thể giảm chi phí đầu vào tăng doanh số đầu ra cho sản phẩm và của cải tự tạo của nhóm. - Giảm số người trong hộ sống dựa vào nông nghiệp bằng cách chuyển dịch bớt lao động ra khỏi nông nghiệp. Để làm được việc này phải cần nhiều nguồn lực để hỗ trợ và tài chính và nhân lực có tâm huyết để hỗ trợ đào tạo tay nghề cho người nghèo, giúp cho người nghèo có cơ hội kiếm việc làm. Bên cạnh đó phải thúc đẩy phát triển đa dạng các loại ngành nghề gắn với tiềm năng ở địa phương như sơ chế nông sản, làm hàng thủ công mỹ nghệ, thúc đẩy khả năng tiếp nhận lao động chuyển dịch từ khu vực nông nghiệp sang phi nông nghiệp. Hỗ trợ ứng dụng cơ giới hóa trong nông nghiệp cũng giúp cho các hộ nghèo tránh áp lực sử dụng nhiều nhân công trong hộ. Việc làm ổn định trong khu vực phi nông nghiệp với thu nhập khá hơn đối với nghèo nghèo giúp hạn chế được tình hình tàn phá tài nguyên, thiên nhiên, môi trường 2.4.2. Nhóm giải pháp tác động góp phần giảm quy mô hộ. Quy mô hộ cao tức số người trong hộ đông trong khi hộ nghèo không có đủ tư liệu sản xuất thì việc bố trí lao động và đảm bảo thời gian làm việc hiệu quả sẽ 83 không làm tăng được năng suất lao động làm cho hộ nghèo hơn là có ý nghĩa thống kê. Tuy nhiên, để nhận thức được việc giảm quy mô hộ ở khu vực miền núi nơi có nhiều dân tộc thiểu số đang số như ở Bình Phước là điều không dễ, quy mô hộ người dân tộc thiểu số ở Bình Phước cao hơn các nhóm còn lại. Đại bộ phận hộ nghèo nơi đây, nhất là đồng bào dân tộc rất ít quan tâm đến sức khỏe sinh sản, xác định sinh con và sinh đẻ trong môi trường rất tự nhiên và mất vệ sinh nên sinh con quá dày, quá nhiều trong khi không đủ điều kiện được chăm sóc tốt để con cái phát triển bình thường, chứ chưa nói đến việc được học hành. Tiếp đến là tâm lý sinh con để phụng dưỡng cha mẹ khi về già, sinh con trai để nối dõi tông đường và đặc biệt là mong muốn sinh con để có lao động làm việc nhà, phụ giúp gia đình là một trở ngại cho việc tuyên truyền của các cấp chính quyền trong việc hạn chế sinh đẻ. Có đặc điểm ở Bình Phước là các hộ di cư đến vùng nông thôn thường là những hộ nghèo di cư đến để làm thuê trong nông nghiệp, chỗ ở không ổn định, đông con. Cơ bản là Bình Phước còn có khả năng tiếp nhận sự di dân từ nơi khác đến bởi còn có thể giúp người nghèo kiếm sống. Điều này sẽ có ý nghĩa hết sức quan trọng về chính sách đối với những hộ không có đất để canh tác, nhưng cần phải bố trí hợp lý về sinh hoạt và sản xuất cho dân nhập cư. Giải pháp cho việc hạn chế sinh đẻ và thay đổi quan điểm của người nghèo về việc sinh đẻ: - Nâng cao vai trò và nhận thức của phụ nữ trong gia đình, giúp phụ nữ có tiếng nói để hạn chế áp lực phải sinh con, hoặc chí ít cũng giãn thời gian giữa 2 lần sinh đẻ. Phải tích cực vận động và khuyến khích phụ nữ tham gia các hoạt động hội, đoàn thể nhất là hội phụ nữ để giao lưu học hỏi lẫn nhau về vấn đề sức khỏe sinh sản, nuôi dạy con cái, chú ý xây dựng và tuyên truyền các mẫu gia đình tiêu biểu ít con, con cái được học hành tiến bộ, kinh tế gia đình phát triển và người vợ có tiếng nói quan trọng trong gia đình để tạo cho phụ nữ có sự mơ ước, học hỏi để xây dựng hạnh phúc cho gia đình mình. Phụ nữ ở những vùng nghèo luôn được coi là người nội trợ và sinh đẻ theo mong muốn của gia đình và tập tục của địa phương, lâu dần 84 người phụ nữ trở nên thụ động và chịu khuất phục trong gia đình. Vì vậy, cần phải tạo việc làm cho phụ nữ nông thôn, việc tạo ra thu nhập giúp họ năng động hơn và nhất là làm thay đổi quan điểm trên đối với họ trong gia đình. - Xây dựng các hoạt động dành riêng cho nữ giới để giúp họ dễ hòa nhập vào cộng đồng. Bởi vì các hoạt động này làm nâng cao năng lực nhận thức ngay từ thế hệ trẻ, nhất là trẻ em nữ. - Hỗ trợ cho người nghèo có nghề phụ và cơ hội kiếm thu nhập, việc làm, vay vốn để làm ăn bên cạnh sự hướng dẫn sử dụng vốn có hiệu quả giúp cho các thành viên trong hộ mạnh dạn tự lập khỏi gia đình. Đối với phụ nữ nên có việc làm ngoài nông nghiệp nhưng phải gần nhà để giúp cho phụ nữ trong gia đình dễ dàng quyết định tham gia nghề mới để giúp họ thoát nghèo. Tuyên truyền, phổ biến tạo điều kiện cho người nghèo, nhất là hộ dân tộc thiểu số có thói quen tự giác trong làm việc để họ dễ dàng kiếm được việc làm lâu bền. - Ở Bình Phước có khí hậu tốt, đất đai rộng nên kêu gọi xây dựng các trại dưỡng lão, người già được tập trung từ các tỉnh, thành phố về đây sống và giải trí trong môi trường sống phù hợp với người già, được chăm sóc giúp con cái an tâm làm việc để tạo nhận thức không nên bắt con cái phải thường xuyên phụng dưỡng bố mẹ tại nhà mà mất đi sự năng động để phát triển. Chú trọng công tác tuyên truyền về sinh đẻ có kế hoạch, nhất là đối với đồng bào dân tộc, ngoài việc phát huy chương trình phát sóng bằng tiếng S’tiêng còn phải chú ý đến vai trò tuyên truyền của già làng, trưởng thôn, bản. 2.4.3. Nhóm giải pháp hỗ trợ khác. (i) Giải pháp về vốn cho người nghèo để đầu tư phát triển nông nghiệp, tạo việc làm mới giúp người nghèo năng động hơn trong quá trình hội nhập. - Mở rộng hơn nữa các nguồn vốn cho vay ưu đãi như đã thực hiện ở Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh với nhiều điều kiện vay, phương thức vay và trả với lãi suất khác nhau chứ không nhất thiết chỉ có các ngân hàng. Bởi vì phụ nữ dễ cảm thông, chia sẻ và tiếp cận với nhau hơn trong mọi vấn đề, đồng thời thông qua tổ chức Hội để họ có khả năng giám sát nhau tốt hơn thực hiện các mục tiêu chung về 85 kinh tế hộ như thành viên trong nhóm trả được nợ thì nhóm sẽ được tăng hạn mức cho vay và tin tưởng nhau làm tốt công tác sức khỏe sinh sản. Khuyến khích thành lập các chi nhánh ngân hàng tại tỉnh để phục vụ tốt hơn cho người dân. Bên cạnh đó chính quyền tạo điều kiện cho các hộ vay vốn nhanh chóng hoàn thành thủ tục vay (nhanh chóng cấp GCN, xác lập quyền sử dụng đất cho người nghèo, xác nhận hồ sơ vay vốn nhanh) và được hướng dẫn, giám sát sử dụng vốn có hiệu quả. - Bên cạnh việc cho vay cũng phải mở rộng hình thức tiết kiệm đến tận nơi cư trú của người nghèo, giúp người nghèo giảm chi phí giao dịch, đồng thời khoản tiết kiệm nhỏ được tích góp có khả năng lo liệu được các chi phí cần thiết hoặc trang trải chi phí do các rủi ro bất thường gây ra. - Một số mô hình khác để tạo vốn cho người nghèo cần nhân rộng như “Phụ nữ giúp nhau làm kinh tế”, “Tổ tiết kiệm phụ nữ”, “Tổ tương trợ vốn” trợ vốn bằng tiền hoặc bằng súc vật sinh sản cho các hộ khó, phong trào của phụ nữ “Người khá giúp người khó” mang tính nhân văn sâu sắc trong tình làng nghĩa xóm, đùm bọc lẫn nhau làm thay đổi hình ảnh của phụ nữ trong gia đình. Ngoài việc tiết kiệm để tái đầu tư và phòng chống rủi ro bất thường trong cuộc sống hàng ngày, người nghèo cũng cần được hỗ trợ tạo việc làm mới để đa dạng hóa nguồn thu nhập trong gia đình: - Nghề nghiệp ngoài nông nghiệp đối với hộ nghèo gặp khó khăn do trình độ học vấn thấp, mặc cảm không muốn vay vốn làm ăn để tự thoát nghèo, thói quen tự làm tự ăn đã có từ lâu như trồng lúa và nuôi heo. Chi phí học nghề cao trong khi nhu cầu thu nhập trước mắt là rất cần thiết, nếu có làm cũng chỉ là những công việc giản đơn, cần vốn ít. Vì vậy, cần tổ chức lại công việc làm thuê có sự giám sát của cộng đồng. - Bởi vì sản xuất nông nghiệp và công nghiệp chế biến của tỉnh mới chỉ dừng ở dạng sơ chế, giá trị công nghệ kết tinh trong sản phẩm nội tỉnh chưa cao, thương mại du lịch chưa phát triển tương xứng. Song song với việc tăng cường thu hút đầu tư, tỉnh phải làm tốt quy hoạch các ngành nghề trong tỉnh, nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp hiện có, hướng tới mục tiêu lâu dài là phát 86 triển công nghiệp chế biến ngang tầm khu vực, gắn với lợi thế vùng nguyên liệu và mạng lưới dịch vụ hậu cần. - Khai thác tiềm năng nông thôn về ngành nghề thủ công truyền thống, du lịch vườn cây, sinh thái với nghiên cứu văn hóa dân tộc. Đa dạng hóa việc làm gắn với thu nhập cao hơn từ các nguồn lực sẵn có và đặc thù của tỉnh như tài nguyên rừng, mặt hồ, suối, thác, khôi phục lại các truyền thuyết, cảnh quan môi trường, di tích lịch sử để người dân có ý thức bảo tồn, gìn giữ tạo nền tảng cho môi trường đầu tư của Bình Phước hấp dẫn hơn. - Xu hướng chuyển dịch lao động ra khỏi ngành nông nghiệp ở Bình Phước rất chậm do các ngành kinh tế khác chưa thu hút được nhiều việc làm, ngành công nghiệp - dịch vụ chưa đủ mạnh để thu hút nhiều lao động, hàng năm mới chỉ thu hút thêm được khoảng 1 ngàn lao động. Nên cần phải huy động mọi nguồn lực đầu tư, nhất là từ trung ương, để đầu tư tốt cơ sở hạ tầng nông thôn để nhận chuyển dịch (có chọn lọc các doanh nghiệp, các ngành có khả năng làm đầu tàu thúc đẩy nhanh phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp ở địa phương) các ngành thâm dụng lao động ở các tỉnh, thành lân cận nhằm tạo nhiều việc làm mới, tăng thu nhập để nâng cao mức sống cho người dân ở nông thôn. (ii) Giải pháp về tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn kỹ thuật trong nông nghiệp cho người nghèo thông qua vai trò của khuyến nông giúp người nghèo nâng cao năng lực sản xuất và khả năng tiếp cận nguồn vốn vay. Cần áp dụng mô hình để cán bộ khuyến nông hướng dẫn cho các hộ nghèo cách tận dụng các loại đất và lựa chọn giống cây trồng thích hợp để có thể mang lại hiệu quả đầu tư cao trong nông nghiệp sau đó được hưởng một phần thành quả do việc hướng dẫn đem lại vì người nghèo không có thể trang trải chi phí tư vấn ngay một lần và cũng không tin tưởng hoặc sẽ không dám chấp nhận rủi ro khi áp dụng phương pháp, công nghệ mới trong nuôi trồng. Đồng thời, cán bộ khuyến nông cũng có "đất dụng võ" để mạnh dạn thử nghiệm kiến thức của mình vào thực tế. Cũng nên áp dụng việc tạo mô hình cho nhóm hộ nghèo được học hỏi kinh nghiệm thực tế từ ngay các hộ làm ăn giỏi rồi tự thảo luận về cách làm theo nhận thức của 87 từng người có sự hướng dẫn của cán bộ khuyến nông, sau khi hiểu và thống nhất cách làm chung sẽ áp dụng nhân rộng kết quả đã học hỏi cho bà con khác vì người nghèo có cách nhìn nhận khác nhau về kiến thức mới, nếu người nghèo bàn bạc với nhau có sự hướng dẫn của cán bộ khuyến nông sẽ tạo được sự đồng thuận cao hơn, và họ sẽ giúp nhau thực hiện tốt hơn từ mô hình sản xuất mà nhóm đã học được. Trang bị kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp cũng giúp cho hộ nghèo dễ tiếp cận được khoản vay hơn để đầu tư thoát nghèo. (iii) Giải pháp đào tạo nghề cho người nghèo, nhất là phụ nữ, thúc đẩy nhu cầu nhận chuyển dịch lao động từ nông nghiệp giúp người nghèo nâng cao mức sống, cải thiện được vai trò của phụ nữ trong gia đình. - Việc dạy nghề chú trọng năng lực cơ sở đào tạo, mối liên kết giữa cơ sở đào tạo và cơ sở sử dụng lao động để khi học xong cơ sở đào tạo sẽ giới thiệu ngay việc làm để giảm chi phí học nghề cho người nghèo và tăng độ tin cậy cho họ khi sản phẩm làm ra được tiêu thụ ngay để tạo thu nhập mới khuyến khích họ duy trì sản xuất ổn định (vì người nghèo thường dễ có tâm lý chán nản) và tạo việc làm gần nhà để họ có thể kết hợp làm được việc khác, dạy nghề kết hợp giáo dục văn hóa và rèn luyện ý thức tự chủ vươn lên, học cách nhìn xa trông rộng, giáo dục ý thức kỷ luật, tránh tùy tiện để họ dễ kiếm việc làm lâu bền. Ưu đãi cho người có công truyền nghề, quan tâm việc cấy nghề tại địa phương. Bên cạnh phải hỗ trợ cho các đơn vị sử dụng lao động để khuyến khích họ sử dụng lao động sẵn có tại địa phương. Tóm lại, xu hướng đào tạo và dạy nghề phải tập trung ưu tiên cho vùng nông thôn, đặc biệt là nữ giới, hướng tới đáp ứng lực lượng lao động theo yêu cầu cho từng giai đoạn trong chiến lược thu hút đầu tư. Điều này trước mắt tăng thu nhập cho nông dân, khi đó họ có điều kiện tích lũy để đầu tư lại nông nghiệp, làm thay đổi bộ mặt nông thôn. - Ưu tiên đầu tư cơ sở hạ tầng nông thôn làm tiền đề cho các phương tiện thông tin, truyền thông đến với vùng sâu, vùng xa để phổ biến kiến thức, truyền thông về mọi mặt đến các gia đình bên cạnh việc phát huy vai trò tuyên truyền của 88 già làng, trưởng thôn, bản. Đầu tư xây dựng mạng lưới trường học tại các thôn/xã vùng sâu, vùng xa và cải tạo những cơ sở trường lớp hiện có. Để các em sống các vùng này có thể được đi học với chi phí thấp nhất, nhà trường và các thầy cô cũng cần được nhà nước quan tâm, động viên nhiều hơn như được ưu tiên khi chuyển trường sau một thời gian nhất định phục vụ nông thôn, luân chuyển giáo viên đến vùng sâu, vùng xa vừa làm lan truyền trình độ giảng dạy cao và cơ bản là làm thay đổi quan điểm chỉ chọn trường tốt để dạy. Trẻ em nghèo nhất là trẻ em nữ có ý thức học phải được quan tâm hỗ trợ bằng nhiều nguồn kinh phí như quỹ khuyến học dành cho vùng nghèo để tạo môi trường cho sự nỗ lực vươn lên. (iv) Tuyên truyền, nhân rộng các mô hình giúp người nghèo hòa nhập vào cộng đồng, sớm thoát nghèo và thu hẹp khoảng cách giàu nghèo ở nông thôn. Đẩy mạnh tuyên truyền về sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình. Tâm lý của đại bộ phận hộ nghèo là mặc cảm và cam chịu dường như lấn át sự nỗ lực vươn lên của họ để vượt khó, như vậy làm cản trở khả năng năng động của họ trong sản xuất và đời sống sinh hoạt nên cần phải có các hoạt động xã hội phù hợp hỗ trợ họ cùng phát triển. Kết quả này phải được thông qua công tác thông tin tuyên truyền, tăng cường chương trình tuyên truyền bằng tiếng dân tộc, chăm lo về sinh đẻ kế hoạch, chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em, số y bác sĩ, số giường bệnh, số giáo viên trên đầu người, số dân số trong độ tuổi đi học được đến trường hàng năm. Quan hệ của hộ nghèo cũng chỉ gắn với xóm ấp, nhất là hàng xóm láng giềng. Thông tin có được là từ trưởng thôn, bản bởi các hộ nghèo ít có điều kiện tham gia các hoạt động xã hội do mặc cảm, khoảng cách địa lý xa xôi và không thấy lợi trước mắt. Quyết định sản xuất xuất phát và dựa trên kinh nghiệm, tập quán là chính. Nên phải củng cố vai trò trưởng thôn, bản, thương lái, chủ cơ sở sản xuất kinh doanh... bằng nhiều hình thức khuyến khích. Lồng ghép nhiều chương trình hỗ trợ, nhất là nên thông qua chương trình của Hội phụ nữ để gắn kết phụ nữ với phụ nữ sẽ đạt hiệu quả tối ưu trong vấn đề sức khỏe sinh sản, tăng cường khả năng kinh doanh nhỏ, đào tạo nghề, truyền nghề, cấy 89 nghề nhất là nghề thủ công gắn với truyền thống của đồng bào dân tộc như dệt thổ cẩm, thêu, đan lát, thủ công mỹ nghệ, trợ vốn để khởi sự kinh doanh, trợ vốn theo nhóm phụ nữ để tăng hiệu quả giám sát và giảm chi phí quản lý trong việc cấp vốn cho nhóm với ràng buộc nếu nhóm quản lý tốt sẽ được tài trợ thêm vốn. Tóm lại, việc quan tâm tới XĐGN bằng cách xã hội hóa công tác XĐGN không nên coi là việc làm nhân đạo, hướng vào từ thiện mà phải gắn với trách nhiệm. 2.5. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 Trong quá trình thực hiện luận văn này, tác giả đã có thời gian may mắn được làm việc với PGS.TS. Đinh Phi Hổ, PGS.TS.Nguyễn Trọng Hoài, những người đã thực hiện đề tài khoa học “Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn tỉnh Bình Phước, từ 2006-2020: định hướng và giải pháp” từ năm 2003, trong đó đã có đề cập tới những yếu tố tác động đến xác suất nghèo đói tại tỉnh Bình Phước. Những năm gần đây tác giả đã đi được gần hết các tỉnh trong cả nước được coi là tỉnh nghèo để phần nào thấy được điều kiện sống của người nghèo ở các tỉnh này, tại Ninh Thuận tác giả Võ Tất Thắng đã có nghiên cứu chủ đề tương tự để chỉ ra yếu tố tác động đến nghèo đói của người dân tỉnh Ninh Thuận. Trong những tháng quý 3 năm 2006, tác giả đã có cơ hội lồng ghép chương trình khảo sát số liệu phục vụ nghiên cứu, xây dựng mô hình kinh tế lượng đưa ra trong luận văn với chương trình chính khảo sát số liệu phục vụ đề án phát triển mạng lưới cơ khí trên địa bàn tỉnh Bình Phước do Trung tâm Khuyến công tỉnh Bình Phước thực hiện. Trên đây là những cơ hội rất thuận lợi cho tác giả có điều kiện học hỏi, nghiên cứu, tham khảo và triển khai thực hiện đề tài. Tuy nhiên, 2 biến có ý nghĩa thống kê xác định được trong mô hình hồi quy trên chỉ giải thích được rất ít nguyên nhân gây ra nghèo tại tỉnh Bình Phước, vì vậy tác giả còn mong muốn nghiên cứu sâu hơn nữa để có những phát hiện mới đóng góp tích cực cho giải pháp XĐGN tại tỉnh. 90 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Một trong những nỗ lực của Bình Phước là khả năng giảm nghèo nhanh chóng, hướng nỗ lực theo lý tưởng chủ nghĩa xã hội. Mục tiêu tăng trưởng trong sự phân phối công bằng, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo. Mặc dù vậy, luận văn đã chỉ ra nhiều khó khăn, thách thức cho tỉnh để thực hiện mục tiêu trên trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Cuộc chiến chống đói nghèo cũng ngày càng khó khăn hơn nếu không thay đổi cách tiếp cận, tập trung vào nguyên nhân của nguyên nhân gây nghèo đói. Cho dù với nhiều tiềm năng như Bình Phước, các cấp chính quyền trong tỉnh có sự đồng thuận cao thực hiện mục tiêu chung nhưng việc giảm nghèo ở tỉnh rất nghèo như Bình Phước là không dễ. Việc áp dụng chuẩn nghèo đôi khi chỉ mang tính thống kê, báo cáo và thực hiện công tác tài trợ thì sẽ rất khó làm cho người nghèo Bình Phước thoát nghèo, tất nhiên về tương đối cái nghèo vẫn luôn tồn tại. Kết quả khảo sát vẫn còn nhiều hộ sống trong nhà ở tạm, thiếu nước sạch, không có nhà vệ sinh, thiếu đất sản xuất và không được học hành nhiều. Ranh giới nghèo và thoát nghèo còn mong manh, đặc biệt khả năng dễ bị tổn thương của những hộ thuộc nhóm người dân tộc thiểu số ở vùng sâu cần được quan tâm hơn nữa đảm bảo tính bền vững của cuộc chiến chống nghèo đói. Kết quả phân tích cơ sở dữ liệu thu thập cho thấy nghèo đói của Bình Phước có liên quan mang ý nghĩa thống kê với: Quy mô đất của hộ và Quy mô hộ. Một số gợi ý về chính sách nhằm làm cho người nghèo được hưởng lợi từ mục tiêu tăng trưởng và tác động trở lại tăng trưởng bền vững trong tương lai. Vì vậy, cái mới của luận văn là tập trung vào nghiên cứu nhóm nghèo nhất trong các hộ nghèo ở một vùng nhất định, cập nhật theo thời gian để gợi ý thực hiện các chính sách dành cho họ tức cũng là thực hiện các giải pháp để nâng cao mức sống trung bình của các hộ dân tiếp cận dần với mức sống trung bình của những tỉnh khác trong vùng Đông Nam bộ. 91 DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ Stt Tên công trình Năm thực hiện Cấp quản lý Ghi chú 1 92 TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt 1. Ban Chỉ đạo quốc gia thực hiện chiến lược toàn diện về tăng trưởng và XĐGN (CPRGS) (tháng 11/2005), Báo cáo thường niên 2004 – 2005: Việt Nam tăng trưởng và giảm nghèo, Hà Nội. 2. Báo cáo chung của nhóm công tác các chuyên gia Chính phủ, Nhà tài trợ, Tổ chức Phi chính phủ tại Hội nghị nhóm tư vấn các nhà tài trợ cho Việt Nam(2000), Báo cáo phát triển của Việt Nam 2000: Tấn công nghèo đói, Hà Nội. 3. Báo cáo chung của các nhà tài trợ tại Hội nghị tư vấn các nhà tài trợ Việt Nam (2-3 tháng 12 năm 2003), Báo cáo Phát triển Việt Nam 2004: Nghèo, Hà Nội. 4. Báo cáo số 108/BC-UBND ngày 17/11/2006 của UBND tỉnh Bình Phước về tình hình KTXH, quốc phòng, an ninh năm 2006 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2007. 5. Cục thống kê tỉnh Bình Phước (2005), Niên giám thống kê tỉnh Bình Phước năm 2005. 6. Chương trình phân tích hiện trạng đói nghèo tại Đồng bằng Sông Cửu Long (tháng 10/2003), Chuyên đề “Nông dân không đất, ít đất tại Đồng bằng Sông Cửu Long cơ hội và cản ngại” , Thành phố Hồ Chí Minh. 7. Chiv Vann Dy (2005), Một số giải pháp mở rộng cung tín dụng đối với người nghèo nông thôn ở Kongpongcham Campuchia, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh. 8. Đề tài (2003), Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn tỉnh Bình Phước, từ 2006-2020: định hướng và giải pháp, UBND tỉnh Bình Phước. 93 9. Quyết định số 194/2006/QĐ-TTg ngày 24/8/2006 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển KTXH tỉnh Bình Phước thời kỳ 2006 – 2020. 10. Quyết định số 116/2006/QĐ-UBND ngày 14/12/2006 của UBND tỉnh Bình Phước về việc giao chỉ tiêu KTXH và đầu tư phát triển năm 2007 - tỉnh Bình Phước. 11. TS.Đinh Phi Hổ (2003), Kinh tế nông nghiệp: Lý thuyết và thực tiễn, Nhà xuất bản Thống kê, Thành phố Hồ Chí Minh. 12. TS.Đinh Phi Hổ (2006), Kinh tế phát triển: Lý thuyết và thực tiễn, Nhà xuất bản Thống kê, Thành phố Hồ Chí Minh. 13. Thông tư số 04/2007/TT-BLĐTBXH ngày 28/02/2007 của BLĐTBXH về việc hướng dẫn quy trình rà soát hộ nghèo hàng năm. 14. Võ Tất Thắng (2004), Thực trạng và những yếu tố tác động đến nghèo ở tỉnh Ninh Thuận, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh. 15. Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Bình Phước lần thứ VIII (nhiệm kỳ 2005 – 2010). 16. World Bank (2003), Báo cáo phát triển thế giới 2004: Cải thiện các dịch vụ để phục vụ người nghèo, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. Tiếng Anh 94 PHỤ LỤC 95 BẢNG CÂU HỎI KHẢO SÁT NGHÈO ĐÓI TẠI TỈNH BÌNH PHƯỚC THÁNG 7/2006 ---------------------------------------- Ngày phỏng vấn: ........................................... Cán bộ phỏng vấn: ........................................... I - PHẦN THÔNG TIN CHUNG: 1. Họ và tên người được phỏng vấn: ...................................................... 2. Đối tượng khảo sát là chủ hộ: 00 (Đúng đánh số 1, sai 0) 3. Thành phần dân tộc của chủ hộ: 00 (Kinh 1, Dân tộc thiểu số 0) 4. Giới tính của chủ hộ: 00 (Nam 1, Nữ 0) Tuổi: .......... 5. Học vấn cao nhất của chủ hộ (lớp):............. Số năm cư trú của chủ hộ:...... 6. Huyện: 00 Xã:.............. Ấp:..................... (Bình Long 1, Lộc Ninh 2, Phước Long 3, Bù Đăng 4) 7. Số nhân khẩu của hộ: ......................người. 8. Số người sống phụ thuộc trong hộ: ......................người. 9. Nghề nghiệp của chủ hộ: 00 (Nông nghiệp 1, phi nông nghiệp 0) II – TIẾP CẬN ĐIỀU KIỆN SỐNG CỦA HỘ: Đất đai: 10. Diện tích đất nông nghiệp và các loại đất khác (ha): ............. 11. Diện tích đất thổ cư (ha): ............. Nhà ở: 12. Nền nhà bằng gạch: 00 (Có 1, không 0) 13. Lợp mái bằng tôn: 00 (Có 1, không 0) 14. Có nhà vệ sinh: 00 (Có 1, không 0) Tài sản, phương tiện: 15. Có xe hơi: 00 (Có 1, không 0) Mã câu hỏi: . . . 96 16. Có xe gắn máy: 00 (Có 1, không 0) 17. Có xe đạp: 00 (Có 1, không 0) 18. Có xe gia súc kéo: 00 (Có 1, không 0) 19. Số lượng Radio: .............chiếc. 20. Số lượng Tivi: .............chiếc. 21. Số lượng Cát-xét: .............chiếc. 22. Số lượng Tủ lạnh: .............chiếc. 23. Số lượng Máy điện thoại: .............chiếc. Nguồn cấp điện, nước: 24. Có giếng trong nhà: 00 (Có 1, không 0) 25. Có giếng công cộng: 00 (Có 1, không 0) 26. Mua nước từ xe bồn: 00 (Có 1, không 0) 27. Sử dụng nước mưa: 00 (Có 1, không 0) 28. Sử dụng nước máy: 00 (Có 1, không 0) 29. Sử dụng nước sông, hồ, suối: 00 (Có 1, không 0) 30. Nguồn cung cấp điện: 00 (Nhà nước 1, tư nhân 0) III – MỨC CHI TIÊU: 31. Chi tiêu của hộ trong năm 2005: ......................... ngàn đồng. IV – CẢM NHẬN CỦA HỘ: 32. Dự định về trồng trọt: 00 (Có 1, không 0) 33. Dự định về chăn nuôi: 00 (Có 1, không 0) 34. Được vay tiền từ ngân hàng: 00 (Có 1, không 0) 35. Vay tiền từ tư nhân: 00 (Có 1, không 0) 36. Được tiếp xúc với cán bộ khuyến nông cơ sở: 00 (Có 1, không 0) 37. Mức độ tiếp xúc với cán bộ khuyến nông cơ sở: 00 (Hàng tuần 1, Hàng tháng 2, Hàng năm 3) 38. Mức độ áp dụng các khuyến cáo trong nông nghiệp: 00 (Rất nhiều 1, Khá nhiều 2, Ít 3, Không áp dụng 4) 97 39. Mức độ lợi ích của các khuyến cáo trong nông nghiệp: 00 (Rất hữu ích 1, Hữu ích 2, Bình thường 3, Không hữu ích 4, Không biết 5) 40. Tham gia câu lạc bộ khuyến nông cơ sở: 00 (Có 1, không 0) 41. Đọc sách báo nông nghiệp: 00 (Có 1, không 0) 42. Tham gia hội thảo khuyến nông tại cơ sở: 00 (Có 1, không 0) 43. Theo dõi trên truyền hình, phát thanh về chương trình nông nghiệp: 00 (Có 1, không 0) 44. Tình trạng giao thông nông thôn, Khoảng cách từ nhà đến: i. Đường giao thông xã gần nhất (km): ........................ ii. Nơi làm việc (km): ........................ iii. Trường cấp 2 (km): ........................ iv. Trường cấp 3 (km): ........................ v. Trạm Y tế xã (km): ........................ vi. Nguồn nước sinh hoạt (km): ........................ vii. Nơi mua hàng tiêu dùng (km): ........................ 45. Tình trạng bảo trì đường giao thông nông thôn: 00 (Rất thường xuyên 1, Thường xuyên 2, Thỉnh thoảng 3, Ít 4, Không bao giờ 5) 46. Khả năng đóng góp cho nâng cấp đường giao thông nông thôn: 00 (Có 1, không 0) 47. Số lần đi chợ mua hàng tiêu dùng trong một tuần: 00 (Mỗi ngày 1, Hai lần 2, Ba lần 3, Hơn ba lần 4) 48. Lựa chọn nơi mua hàng tiêu dùng: 00 (Có 1, không 0) 49. Mức độ quan tâm đến chợ đầu mối: 00 (Có 1, không 0) Xin chân thành cảm ơn! 98 dantoc gioitinh tuoichu hocvan namcutru huyen nhankhau phuthuoc nghechu dtnong dtthocu nengach maiton vesinh xehoi xemay xedap xegs radio tivi cat 1 1 1 1 30 6 32 1 4 2 1 1.4 0.02 1 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 2 1 1 1 34 3 19 1 3 1 1 . 0.1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 3 1 1 1 28 6 21 1 5 2 1 0.2 0.1 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 4 1 1 0 54 7 11 1 6 . 0 0.96 0.04 0 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 5 1 1 1 20 5 14 1 3 . 1 1.8 0.02 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 6 1 1 1 71 3 24 1 7 . 1 6.2 0.03 0 0 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 7 1 1 1 26 9 20 1 7 . 1 6.4 0.06 1 0 1 0 1 0 0 1 1 1 0 0 8 1 1 1 43 12 20 1 3 . 1 5 0.025 1 1 1 0 1 0 0 1 1 0 0 1 9 1 1 1 47 7 18 1 3 . 1 1.8 0.02 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 10 1 1 1 58 . 40 1 5 . 1 9.5 0.02 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 11 1 1 1 51 7 23 1 3 . 1 . 0.2 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 12 0 1 0 39 7 6 1 4 . 1 1.6 0.02 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 13 . 1 1 38 3 6 1 5 2 1 0.7 0.02 1 1 0 0 1 . 0 0 1 1 0 0 14 1 1 1 36 9 17 1 6 1 1 30 0.04 1 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 15 1 1 1 44 2 10 1 5 . 1 0.7 0.02 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 16 1 1 1 42 7 9 1 5 . 1 15 0.02 1 1 . 0 1 0 0 0 1 1 0 0 17 1 1 1 30 4 17 1 3 . 1 0.98 0.38 0 1 . 0 1 0 0 0 1 0 0 0 18 1 1 1 42 9 11 1 4 . 1 11.96 0.04 1 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 19 1 1 1 49 5 15 1 4 . 0 1.6 0.04 1 0 1 0 1 1 0 0 1 1 0 0 20 1 1 1 45 7 20 1 4 . 1 2 0.02 1 1 1 0 1 1 0 0 1 1 0 1 21 1 1 1 49 8 8 1 8 . 1 4 0.03 1 1 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 22 1 1 1 62 7 10 1 6 2 1 7.8 0.02 1 0 1 0 1 1 0 1 1 1 1 1 23 1 1 1 34 10 1 1 4 2 1 2 0.02 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 24 1 1 1 26 9 20 1 7 . 1 6.4 0.06 1 0 1 0 1 0 0 1 1 1 0 0 25 1 1 1 45 7 13 1 5 . 1 2.56 0.022 1 0 1 0 1 1 0 0 1 1 0 0 26 1 1 1 43 10 15 1 4 . 1 5.6 0.03 1 1 1 0 1 1 . 0 1 0 1 1 27 1 0 1 54 . 16 1 5 . 1 6 0.02 0 1 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 28 1 1 1 32 1 . 1 4 2 1 0.1 0.01 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 29 1 1 1 74 10 7 1 5 1 0 2 0.02 0 1 1 0 1 1 0 0 1 0 1 0 2 30 1 1 1 45 10 14 1 5 . 1 3.5 0.02 1 1 1 0 1 1 0 1 1 0 1 0 31 1 1 1 63 9 11 1 4 . 1 7 0.04 0 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 32 1 1 1 32 5 29 1 7 . 0 2 0.01 1 0 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 33 1 1 1 38 2 20 1 6 . 0 2.9 0.02 0 1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 34 1 1 0 51 9 29 1 12 . 0 2.8 0.02 1 1 1 0 1 1 0 1 1 0 0 0 35 1 1 1 45 7 9 1 6 . 1 2 0.04 0 0 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 36 1 1 1 35 . 27 1 6 . 1 2.7 0.02 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 37 1 1 1 53 6 29 1 6 . 1 1 0.03 0 1 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 38 1 1 0 49 2 20 1 7 . 1 2 0.04 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 39 1 1 0 34 2 6 1 8 1 1 2.6 0.02 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 40 1 1 1 42 9 24 1 4 . 0 2.3 0.02 0 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 41 1 1 1 43 . . 1 7 . 0 2.4 0.02 0 0 1 0 0 1 0 1 1 1 0 0 42 1 1 0 35 7 8 1 5 . 0 0.42 0.01 1 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 43 1 1 1 40 10 20 1 5 . 0 0.1 0.01 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 44 1 1 1 59 5 29 1 7 . 1 5.7 0.02 1 0 0 0 1 0 0 1 1 1 0 0 45 1 0 1 49 7 14 1 7 . 1 3.8 0.02 1 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 46 1 1 1 49 5 19 1 5 . 1 5 0.02 1 1 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 47 1 1 1 33 5 11 1 3 . 1 2.3 0.02 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 48 1 1 1 31 1 18 1 4 . 1 1 0.02 0 1 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 49 1 1 1 78 3 2 1 5 1 1 0.2 0.02 0 1 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 50 1 1 0 56 7 15 1 9 2 1 0.78 0.02 . 1 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 51 1 1 1 24 7 20 1 3 . 1 0.3 0.03 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 52 1 1 1 33 5 17 1 4 1 1 0.58 0.02 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 53 1 1 1 32 7 5 1 3 . 1 0.86 0.04 . 1 . 0 1 1 0 0 1 0 0 0 54 1 1 1 44 2 20 1 4 . 0 4.6 0.04 0 1 . 0 1 0 0 0 1 1 0 0 55 1 1 1 53 6 11 1 8 . 1 1.46 0.04 0 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 56 1 1 1 52 2 12 1 4 . 1 0.76 0.04 1 1 0 0 1 1 0 1 1 1 1 0 57 1 1 1 52 5 13 1 4 . 1 1.96 0.04 0 1 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 58 0 1 1 39 1 5 1 4 . 1 0.96 0.04 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 59 1 1 1 42 3 18 1 5 1 1 5 0.02 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 60 1 1 1 20 4 6 1 9 1 1 1 0.02 0 0 . 0 1 0 0 0 1 0 0 0 61 1 1 1 63 7 10 1 3 . 1 2.6 0.04 1 1 1 0 1 1 0 0 1 1 1 0 62 1 1 1 70 10 8 1 5 . 1 5 0.04 1 1 1 0 1 1 0 1 1 1 0 0 63 1 1 1 43 9 5 1 3 . 1 0.7 0.03 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 64 1 1 1 49 3 11 1 6 . 1 0.96 0.04 0 0 1 0 1 0 0 1 1 1 0 0 3 65 1 1 1 35 9 24 2 4 3 1 . 0.16 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 66 1 1 0 33 7 . 2 2 1 1 . 0.1 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 67 1 0 1 52 6 19 2 5 3 1 . 0.45 0 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 68 1 1 1 41 2 32 2 4 3 1 . 0.1 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 69 1 1 1 66 10 29 2 6 4 1 . 0.1 0 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 70 1 1 1 32 2 32 2 6 4 1 . 0.02 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 71 1 1 1 33 7 10 2 4 2 1 0.7 0.04 1 1 0 . 1 . . 1 1 1 1 1 72 1 1 1 47 9 24 2 5 . 1 . 0.01 1 . 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 73 1 1 0 43 4 24 2 5 3 1 4 0.025 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 74 1 0 1 40 . 32 2 6 4 1 1 0.04 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 75 1 1 1 42 9 15 2 6 4 1 10 0.01 1 1 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 76 1 0 1 52 3 32 2 6 1 1 1 0.012 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 77 1 1 1 48 6 15 2 6 3 1 1.3 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 78 1 0 1 48 . 48 2 7 4 0 3 0.2 1 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 79 1 0 1 52 . 40 2 8 3 1 5.5 0.2 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 80 1 1 1 72 . 23 2 9 2 1 0.4 0.12 1 1 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 81 1 1 1 42 . 28 2 4 2 1 1.9 0.07 0 . 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 82 1 1 1 52 10 26 2 5 2 1 0.8 0.05 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 83 1 1 1 58 10 . 2 6 2 0 1.8 0.04 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 84 1 1 1 41 5 28 2 6 1 1 3 0.1 0 1 1 0 1 1 0 0 1 0 0 1 85 1 1 1 30 12 . 2 3 1 1 . 0.06 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 86 1 1 1 34 9 . 2 4 2 1 0.15 0.02 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 87 1 1 1 45 10 . 2 6 4 1 2.5 0.5 0 0 . 0 1 0 0 0 0 0 0 0 88 1 1 1 46 6 17 2 7 5 1 5 . 1 1 . 0 1 0 0 1 0 0 0 0 89 1 1 1 33 11 24 2 5 2 1 0.7 . 1 1 . 0 1 0 0 0 1 0 0 0 90 1 1 1 44 11 21 2 5 3 1 1 0.06 1 1 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 91 1 1 1 42 . 18 2 3 1 1 0.25 0.02 1 1 . 0 1 0 0 0 0 0 0 0 92 1 1 1 43 9 12 2 4 2 1 0.45 0.04 1 1 . 0 1 0 0 0 1 0 0 0 93 1 1 1 44 5 43 2 5 3 1 0.8 0.04 1 1 0 . 1 . . 0 1 1 0 0 94 1 1 1 33 4 27 2 4 2 1 1.1 . 1 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 95 1 1 1 39 10 7 2 5 2 1 0.6 0.04 1 1 0 . 1 . . 1 1 0 0 0 96 1 1 1 39 7 14 2 5 1 1 1.5 0.04 1 0 1 0 1 0 0 0 1 1 1 1 97 1 1 1 37 5 10 2 4 2 1 0.58 0.04 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 98 1 1 1 40 7 17 2 6 . 1 2 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 99 . 1 1 46 . . 2 5 4 0 0.65 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 1 1 4 100 1 1 1 59 12 14 2 4 2 1 1.8 0.008 1 1 . 0 1 0 0 0 1 0 0 0 101 0 1 1 46 9 23 2 6 1 1 3 0.03 1 1 0 1 1 0 0 0 1 0 1 1 102 1 1 1 72 9 26 2 9 . 1 1.3 0.02 1 0 0 0 1 0 0 1 1 1 0 1 103 1 1 1 49 9 24 2 4 . 1 . 0.2 0 1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 104 1 1 1 59 . 26 2 6 1 1 1.1 . 1 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 105 1 1 1 38 9 14 2 5 1 1 15 0.02 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 1 106 1 1 1 58 . 16 2 6 1 1 0.14 0.02 1 1 1 0 1 1 0 0 1 0 1 0 107 1 1 1 38 7 8 2 4 1 1 0.4 0.004 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 108 1 1 1 39 7 12 2 5 3 1 0.8 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 109 1 1 1 26 4 7 2 3 1 1 2 0.04 0 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 110 1 1 1 33 7 10 2 5 3 1 0.67 0.04 0 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 111 1 1 1 36 6 13 2 2 . 1 0.84 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 112 1 1 1 35 3 1 2 2 . 1 0.72 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 113 1 1 1 29 4 22 2 3 1 1 0.3 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 114 1 1 1 67 5 15 2 2 1 1 2.2 0.04 1 . 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 115 1 1 1 37 9 15 2 5 3 1 0.5 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 116 1 1 1 32 6 8 2 4 2 1 0.45 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 117 1 1 1 40 7 14 2 4 2 1 0.5 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 118 1 1 1 39 7 15 2 5 3 1 0.8 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 1 0 119 1 1 1 35 6 14 2 5 3 1 1.4 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 1 0 120 1 1 1 39 6 13 2 4 1 1 0.83 0.04 1 1 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 121 1 1 0 63 2 12 2 2 . 1 0.3 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 122 1 1 0 37 7 6 2 3 2 1 0.4 0.04 0 0 . 0 0 0 0 0 0 0 0 0 123 1 1 1 56 6 23 2 5 1 1 2 0.01 1 0 0 0 1 0 0 1 1 1 1 0 124 1 1 0 37 6 . 3 5 . 1 1.6 0.04 1 0 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 125 1 1 1 46 7 12 3 5 . 0 4 0.04 1 0 0 0 1 1 0 0 1 1 1 1 126 1 1 1 65 5 14 3 4 . 1 3 0.04 1 1 0 0 1 0 0 0 1 1 1 0 127 1 1 1 50 6 22 3 5 . 1 0.6 0.04 1 0 0 0 1 0 0 0 1 1 1 1 128 1 1 1 43 10 19 3 5 . 1 2.5 0.04 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 129 1 1 1 54 7 29 3 3 . 0 1.4 0.04 1 0 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 130 1 1 1 31 5 14 3 4 1 1 1.65 0.02 1 1 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 131 1 1 1 56 6 22 3 6 . 0 2.2 0.04 0 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 132 1 1 1 46 7 18 3 5 . 1 2 0.03 1 0 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 133 1 1 1 52 7 18 3 5 . 1 1.7 0.02 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 134 1 1 1 41 10 14 3 4 . 1 3 0.04 0 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 5 135 1 1 1 56 10 9 3 7 . 1 1.8 0.04 0 1 1 1 0 1 0 0 1 0 0 0 136 1 1 1 54 10 21 3 3 . 1 3 . 0 1 0 0 1 1 0 1 1 0 0 1 137 1 1 1 35 7 18 3 5 3 1 4 0.01 0 1 0 0 1 1 0 1 1 0 0 0 138 1 1 1 39 6 . 3 4 2 1 9 0.04 1 1 0 0 1 1 0 0 1 0 1 1 139 1 1 1 67 4 29 3 3 2 1 6.3 0.01 1 1 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 140 1 1 1 47 7 29 3 4 . 1 3 0.05 0 1 1 0 1 1 0 1 1 1 0 0 141 1 1 1 52 2 24 3 5 . 1 4 0.14 0 0 1 0 1 1 0 1 1 1 0 0 142 1 1 1 62 8 29 3 5 . 0 0.8 0.04 0 1 1 0 1 1 0 1 1 1 0 0 143 1 1 1 35 12 29 3 4 2 1 2 0.04 0 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 144 1 1 0 64 2 29 3 4 1 1 6 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 145 1 1 1 45 . 21 3 6 . 1 2.5 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 146 1 1 1 28 5 26 3 3 . 1 0.8 0.2 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 147 1 0 1 38 6 29 3 5 . 1 1 0.5 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 148 1 0 1 54 1 54 3 3 . 1 2.1 0.1 0 1 0 0 1 1 1 0 1 0 0 0 149 1 0 1 25 . 24 3 4 2 1 2 0.2 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 150 1 0 1 31 2 29 3 4 2 1 1.5 0.1 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 151 1 1 1 47 5 29 3 4 . 1 1.7 0.2 1 1 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 152 1 1 1 46 12 28 3 5 . 0 2 0.4 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 153 1 1 0 55 9 10 3 4 . 1 2 0.3 0 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 154 1 0 1 60 . 84 3 5 . 1 0.5 0.5 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 155 1 1 1 44 6 28 3 6 . 1 2.4 0.2 1 0 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 156 1 1 1 44 6 29 3 6 . 1 2.3 0.2 1 0 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 157 0 1 0 44 3 28 3 4 2 1 2 0.1 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 158 1 1 1 34 12 7 3 4 2 1 5 0.01 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1 159 1 1 1 41 7 29 3 8 3 1 0.1 0.04 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 160 1 1 1 45 7 16 3 5 . 1 8 0.06 1 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 161 1 1 1 57 7 7 3 6 . 0 1.5 0.04 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 162 1 1 0 45 9 7 3 2 . 1 2 0.04 0 1 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 163 1 1 1 52 8 14 3 6 . 1 9 0.04 1 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1 164 1 1 1 56 12 9 3 4 . 1 0.2 0.03 0 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 165 1 1 1 40 7 17 3 4 . 1 2 0.06 1 1 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 166 1 1 1 42 7 17 3 4 . 1 4 0.07 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 1 1 167 1 1 1 43 7 18 3 4 . 1 3 0.04 1 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1 168 1 1 1 40 2 4 3 2 . 1 0.53 0.04 1 0 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 169 0 1 1 40 10 4 3 4 2 1 . 0.03 1 1 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 6 170 1 1 1 30 3 29 3 4 . 1 0.1 0.05 0 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 171 1 1 0 33 4 29 3 4 . 1 . 0.02 1 1 1 0 1 1 0 1 1 0 0 0 172 1 1 1 44 9 8 3 6 . 1 3 0.01 1 1 0 0 1 1 0 0 1 0 1 1 173 1 1 1 46 9 34 3 4 1 0 11.5 0.04 1 1 0 0 1 0 0 1 1 0 1 1 174 1 0 1 39 1 39 3 5 . 0 2 . 0 1 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 175 1 0 1 51 . 28 3 4 1 0 2 0.5 1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 176 1 0 1 30 2 30 3 3 1 0 2.6 0.1 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 177 1 1 1 25 5 1 3 9 1 1 2 . 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 178 1 0 1 26 2 26 3 2 . 1 1 . 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 179 1 1 1 36 8 8 3 5 . 1 1 0.1 1 1 0 0 1 0 0 1 1 1 0 0 180 1 1 1 55 5 26 3 5 . 1 5 0.04 1 1 0 0 1 1 0 1 1 1 0 0 181 1 1 1 44 5 26 3 5 . 1 6 0.2 1 0 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 182 1 1 1 42 5 28 3 4 . 1 3 0.2 1 0 0 0 1 0 0 0 1 1 0 1 183 1 1 1 52 10 18 3 5 1 1 0.7 0.04 1 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1 184 1 1 0 35 3 14 3 3 . 1 2 0.05 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 185 1 1 1 63 3 29 3 6 2 1 5.5 0.04 1 1 0 0 1 0 0 1 1 1 1 1 186 1 1 1 46 5 25 3 6 2 1 7 0.04 1 1 0 0 1 1 0 1 1 0 0 0 187 1 1 1 49 7 17 3 7 . 1 0.3 0.04 0 1 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 188 1 1 1 69 3 30 3 4 . 1 1.5 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 189 1 1 1 54 6 9 3 6 . 1 12 0.01 1 1 1 0 1 1 0 1 1 0 1 1 190 1 1 1 41 7 20 3 5 . 1 1.5 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 191 1 1 1 53 9 20 3 5 . 1 2 0.1 1 1 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 192 1 1 1 53 3 10 3 8 3 1 0.69 0.04 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 193 1 1 1 42 7 4 3 5 1 1 0.31 0.4 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 194 1 1 1 32 11 5 3 4 2 1 . 0.1 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 195 1 1 0 43 4 20 3 3 . 1 0.35 0.04 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 196 1 1 1 41 6 13 3 5 2 1 3 0.04 0 0 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 197 1 1 1 74 3 29 3 3 . 1 1.6 0.2 0 1 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 198 0 1 1 42 9 28 3 3 . 1 3 0.4 1 1 0 0 1 1 0 0 1 0 1 1 199 1 1 1 35 2 29 3 4 . 1 2 0.02 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 200 1 1 0 66 2 29 3 2 . 0 0.4 0.02 1 1 1 0 1 1 0 0 1 1 1 0 201 1 1 1 36 5 18 3 3 . 1 1.5 0.04 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 202 1 1 1 48 3 27 3 6 . 1 0.7 0.2 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 203 1 1 1 35 8 11 4 6 . 1 5 0.014 1 0 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 204 1 1 1 32 10 9 4 5 3 1 2 0.01 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 7 205 1 0 1 40 5 40 4 7 . 1 5 0.04 0 1 0 0 1 0 0 1 1 1 0 0 206 1 1 1 42 10 10 4 5 . 1 5 0.04 0 1 0 0 1 0 0 0 1 1 0 1 207 1 0 1 29 4 23 4 5 2 1 2 0.04 1 1 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 208 1 1 1 31 8 4 4 4 2 1 0.7 0.01 1 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 209 1 0 1 62 5 25 4 9 . 1 3 0.04 1 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 210 1 0 1 60 2 59 4 5 . 1 4 0.01 0 1 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 211 1 1 1 29 7 17 4 3 1 1 3 0.035 . 1 0 0 1 0 1 0 1 1 0 0 212 1 1 1 47 8 83 4 6 1 1 6 0.4 1 0 1 0 1 0 0 0 1 1 0 1 213 1 1 1 57 12 20 4 5 . 1 8 0.2 1 1 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 214 1 0 1 30 9 21 4 4 2 0 5 0.23 0 1 1 0 1 0 0 1 1 1 1 1 215 1 1 1 52 9 13 4 4 1 1 5 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 1 0 216 0 1 0 38 7 30 4 3 2 1 1.2 0.04 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 217 1 0 1 40 4 15 4 3 1 1 2 0.01 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 218 1 1 1 48 4 17 4 6 3 1 3 . 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 219 1 1 0 44 8 17 4 3 . 1 2.5 0.012 1 0 1 0 1 0 0 1 0 0 0 0 220 1 1 1 26 . 26 4 4 2 1 6.5 0.04 0 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 221 1 1 1 48 12 7 4 6 . 1 1 . 1 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 222 1 0 1 54 5 54 4 10 . 1 3.3 . 0 1 0 0 1 0 0 1 1 1 0 0 223 1 1 1 36 9 8 4 4 2 1 5 0.02 1 1 1 0 1 0 0 1 1 0 1 1 224 1 1 1 31 9 9 4 6 3 1 9 0.1 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 1 0 225 1 1 1 33 7 11 4 4 1 1 2 0.01 1 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 226 1 1 1 66 5 8 4 3 2 1 3.5 . 0 1 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 227 1 1 1 32 6 10 4 4 . 1 4 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 1 1 0 228 1 0 1 49 3 4 4 8 . 1 3 . 1 1 1 0 1 0 0 1 1 1 0 0 229 1 1 1 28 8 4 4 3 2 1 1 0.01 0 0 1 0 0 1 0 1 0 0 0 0 230 1 1 1 51 5 5 4 6 . 1 3.5 . 0 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 231 1 1 1 62 5 16 4 6 2 1 22 0.4 1 0 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 232 1 1 1 44 10 12 4 6 . 1 7 0.0145 0 1 1 0 1 0 0 0 1 0 1 0 233 1 1 1 32 12 9 4 6 4 1 12 0.09 0 1 1 0 1 1 0 0 1 1 1 1 234 1 1 1 29 4 7 4 5 . 1 1.5 . 0 1 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 235 1 1 1 49 3 8 4 7 . 1 3 . 0 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 236 1 0 1 40 5 30 4 7 2 0 5 0.03 1 0 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 237 0 1 1 35 7 12 4 5 3 1 5 . . 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 238 1 1 1 27 9 . 4 3 1 0 0.1 . 0 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 239 1 0 1 54 . 13 4 6 2 0 4 0.02 1 1 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 8 240 1 1 1 86 7 7 4 4 2 0 2 0.012 1 1 . 0 1 0 0 0 1 0 0 0 241 1 0 1 67 5 15 4 6 2 1 4 0.03 . 1 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 242 1 1 1 45 1 5 4 4 1 1 2 0.01 1 1 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 243 1 1 1 47 8 9 4 5 1 1 5 . 1 1 0 0 1 1 0 1 1 1 0 0 244 1 1 1 38 6 4 4 4 . 1 3 . . 1 . 0 1 0 0 0 1 0 0 0 245 1 1 1 52 9 13 4 4 1 1 5 0.04 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 1 0 246 1 1 1 37 3 6 4 4 . 1 2.5 . 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 247 1 1 1 49 12 5 4 6 . 1 4 0.02 1 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 248 1 1 1 53 7 3 4 3 . 1 3 . 0 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 249 1 1 1 34 6 9 4 3 . 0 2 . 1 1 1 0 1 0 0 0 1 1 1 0 250 1 1 1 40 7 6 4 7 2 0 3 0.015 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 251 1 1 1 26 6 4 4 1 . 0 1.5 0.02 0 1 1 0 1 0 0 0 0 1 0 0 252 1 1 1 53 7 7 4 4 . 0 5 . 1 1 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 253 1 1 1 41 8 7 4 4 . 0 6 . 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 254 1 1 1 47 3 8 4 5 2 1 6 . 1 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 255 1 1 1 30 8 7 4 6 4 1 10.5 . 1 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 256 1 0 1 64 3 64 4 5 . 1 3.6 0.12 1 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 257 1 0 1 28 6 17 4 9 1 1 1.5 0.01 1 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 1 258 1 0 1 41 3 27 4 5 3 1 4 0.03 1 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 259 1 0 1 37 5 37 4 9 5 1 3 0.015 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 260 1 0 0 58 . 46 4 4 2 1 5 0.015 1 0 1 0 1 0 0 1 1 1 0 0 261 1 0 1 40 3 40 4 6 4 0 6 0.05 1 1 1 0 1 0 0 1 1 1 0 0 262 1 1 1 43 10 16 4 5 2 0 6 0.4 1 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 263 1 1 1 50 12 26 4 7 3 0 9 0.1 1 0 1 0 1 0 0 0 1 1 1 1 264 1 1 1 52 . 15 4 5 . 0 5 0.4 1 0 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 265 1 1 0 49 9 28 4 5 . 0 10 0.4 1 0 1 1 1 0 0 0 1 1 0 0 266 1 1 0 49 9 16 4 6 . 1 8 0.4 1 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 1 267 1 0 1 29 1 28 4 3 1 1 1 0.02 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 268 1 0 1 35 . 24 4 7 3 1 3 . 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 269 0 1 1 53 7 14 4 3 . 1 1 0.03 0 0 1 0 0 0 0 0 1 1 0 0 270 1 0 1 60 3 29 4 8 2 1 13 0.4 0 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 271 1 0 1 53 . 53 4 5 3 1 4.6 0.025 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 272 0 0 1 70 . 71 4 7 2 1 1 0.01 1 . 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 273 1 1 1 39 5 2 4 5 . 1 3 0.04 1 1 . 0 1 0 0 1 1 0 0 0 274 1 1 1 31 9 11 4 4 2 1 1.5 0.01 0 1 1 0 0 1 0 1 1 0 0 0 9 275 0 0 1 60 . 64 4 7 . 1 3 0.1 0 . 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 276 1 1 1 27 . 8 4 4 2 0 2 . 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 277 1 0 1 69 . 69 4 5 3 1 4 0.02 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 278 1 0 1 31 4 31 4 5 3 1 . . 1 0 0 0 1 0 0 0 1 1 0 0 279 0 0 1 38 1 36 4 8 . 1 4 0.004 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 280 1 0 1 49 7 11 4 6 1 0 5 . 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 281 0 1 0 65 3 6 4 2 1 1 1.3 . 0 1 1 0 0 0 0 0 1 1 0 0 282 1 1 1 31 6 4 4 2 . 1 1.6 0.03 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 283 1 0 1 46 6 46 4 5 3 1 12 0.04 0 1 0 0 1 0 0 1 1 1 0 0 284 1 0 1 48 4 29 4 12 1 1 3.3 0.03 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 285 1 0 1 26 5 . 4 4 . 1 2 0.2 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 286 1 0 1 80 . 42 4 6 2 1 2 0.04 0 1 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 287 1 0 1 77 . 77 4 6 3 1 2 0.004 0 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 288 1 0 1 64 4 64 4 6 2 1 6 0.04 1 0 1 0 1 0 0 1 1 1 0 0 289 1 1 1 32 8 5 4 4 2 1 1.5 0.2 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 290 1 1 1 37 7 5 4 4 2 1 2 0.02 0 1 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 291 1 1 1 43 9 11 4 5 . 1 2 0.02 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 292 1 1 1 31 9 11 4 4 2 1 2 0.02 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 293 0 0 1 30 7 . 4 4 2 1 1 . 0 1 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 294 0 0 0 54 3 50 4 11 7 1 3 0.015 0 . . 0 0 1 0 1 0 0 0 0 295 1 0 1 54 9 10 4 5 3 1 9.4 0.63 . . 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 296 1 1 1 35 5 6 4 4 2 1 1.8 . 0 1 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0